Монгол Улсын нэрийн өмнөөс

 

 Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ч.Мөнгөнцэцэг даргалж,

 Нарийн бичгийн дарга                  А.Энхзул

 Улсын яллагч                                Т.Нансалмаа,

 Хохирогч                                        О.С*******,

 Шүүгдэгч  Ц.Ц******* нарыг  оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй явуулсан хуралдаанаар Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.*******-д зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татсан Ц.Ц*******т холбогдох эрүүгийн *********************100*******0*******0********************* дугаартай хэргийг *******0************** оны 1******* дугаар сарын 0*******-ны өдөр хүлээн авч,  хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 1975 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумд төрсөн, ******* настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, Ерөө сумын ******* дугаар цэцэрлэгт галч ажилтай, ам бүл *******, эхнэрийн хамт Сэлэнгэ аймаг Ерөө сум, ******* дугаар баг, Бугант тосгон, ******* дүгээр байр, ******* тоотод оршин суух , ял шийтгүүлж байгаагүй, бие эрүүл , Д******* овгийн Ц******* Ц*******, /РД:ЕС7508181*******/,

Холбогдсон хэргийн талаар

Шүүгдэгч Ц.Ц******* нь *******0************** оны 09 дүгээр сарын 1*******-ны өдрийн 09 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын Бугант тосгоноос Сэлэнгэ аймгийн чиглэлд өөрийн эзэмшлийн *******0-5******* улсын дугаартай “Тоёота велта” маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцох явцдаа тус аймгийн Жавхлант сумын Моностой ******* дугаар багийн нутаг “Наян мил” гэх газар замын хөдөлгөөний дүрмийн зохих заалтыг улмаас хохирогч  О.Б биед хүнд хохирол, хохирогч И.С*******ын биед хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

                                              ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Ц.Ц******* мэдүүлэхдээ: “... Ослын улмаас  хохирогч  О.Б биед хүнд хохирол , хохирогч И.С*******ын биед хүндэвтэр хохирол учруулсан. Би өөрийн буруугаа хүлээж байна. Хохирогч нарт нэхэмжилсэн эмчилгээний зардлыг төлсөн гэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч О.С******* мэдүүлэхдээ: “...*******0************** оны 09-р сарын 1*******-ны өглөө  Сэлэнгэ аймагт шинжилгээ өгөхөөр болж Ц*******ын машинтай сумаас гарч яваад энэ осолд орсон.Тухайн үед миний эгэм хугарсан гэж дүгнэлт гарсан боловч гар өвдөөд байсан 7 хоногийн дараа УБ хотод очиж үзүүлэхэд мах нь тасарсан байсан. Би хотод гараа эмчлүүлээд  *******0************** оны 09-р сараас хойш  өнөөдрийг хүртэл ажлаа хийгээгүй байгаа ба ажилгүй байсан хугацааны цалин, эмчилгээний зардал 6*******75.000 төгрөгийг  Ц.Ц*******аас гаргуулж авах хүсэлтэй байна гэв.

Хавтаст хэрэгт хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн нотлох баримтуудаас шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах болон өмгөөлөх талын хүсэлтээр дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд  хохирогч И.С******* мэдүүлэхдээ: “...Би *******0************** оны 09 дүгээр сарын 1*******-ны өглөө 06 цагт Бугант тосгоны төвөөс Сэлэнгэ аймаг руу Ц гэх залуугийн машинтай мөн өөр нэг эмэгтэйтэй гурвуулаа явсан юм. Ерөө сум өнгөрөөд явж байтал нэг мэдэхэд машин эргээд доошоо өнхөрсөн. Жолоочоос архи дарс үнэртээгүй, архи уугаагүй байсан байх. Тухайн асуудал болсноос хойш ойролцоогоор 500.000 орчим төгрөгийн эмчилгээ хийлгэсэн бусад тээврийн зардал гэх зэргийг тооцоогүй Эмч Улаанбаатар хот руу яаралтайгаар явж нуруу, хүзүү, гар зэргээ эмирагаар зураг уулах шаардлагатай гэсэн. Өмнө гарсан зардал болон цаашид гарах зардал мөнгө, ажилгүй байх хугацааны мөнгөний асуудпыг шийдвэрлуүлэх хүсэлтэй байна. Одоо миний биед баруун эгэм хугарсан, толгой, эрүү хөндүүр зовуурьтай байна...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 19-*******1 дүгээр тал/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд  хохирогч О.Болор-Эрдэнэ мэдүүлэхдээ: “...*******0************** оны 09 дүгээр сарын 1*******-ны өглөө 06 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймаг руу явсан. Өглөө 09 цагийн үед Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын наян мил гэх газрын орчимд явж байгаад жижиг тойрох хөдөлгөөнтэй зам дээр тойрч чадахгүй чигээрээ замын хажуу руу гарснаас болж машин ******* эргэж онхолдсон. Тэр үед замын унаа таараад бид нарыг Ерөө сумын эмнэлэг рүү хүргэж өгсөн. Тухайн үед машиныг Ц******* ах жолоодож явсан. Тухайн ослын улмаас миний хүзүүний С1, С5 дугаар үеийн яс хугарсан. ...миний биеийн байдал аваарт орсон үеэ бодвол дээрдэж байгаа надад учирсан бүх зардлуудаа нэмж тооцоод нэхэмжилнэ...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******5 дугаар хуудас/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн ахлах шинжээч Ө.С *******0************** оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 1*******71******* дугаартай: “...И.С*******ын биед баруун эгмийн хугарал, цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Уг гэмтэл тухайн цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын *******.*******.1-д зааснаар эрүүл мийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулахгүй...” гэх дүгнэлт /хх-ийн *******0-*******1 дүгээр хуудас/,

Дархан-Уул аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч Д.Туяагийн: “... *******0************** оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн 977 дугаартай О.Болор- Эрдэнийн биед хүзүүний 1-р нугалмын ******* нум, хүзүүний 5-р нугалмын арын сэртэн ясны хугарал тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь зам тээврийн ослын үед хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой. Уг гэмтэл нь Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын “*******.1.5-д зааснаар учрах үедээ амь насанд аюултай хүнд зэргийн гэмтэл болно.О.Б биед тогтоогдсон гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадварт нөлөөлөхгүй...” гэх  дүгнэлт /хх-ийн *******8-*******9 дүгээр хуудас/,

“Цахир гүн” ХХК-ний шинжээч С.Оюундэлгэрийн *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******7-ны өдрийн 18 дугаартай: “...*******0-5******* улсын дугаартай тоёота велта маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон явж байсан Ц.Ц******* онхолдсон нь зам тээврийн осол мөн. *******0-5******* улсын дугаартай тоёота велта маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон явж байсан Ц.Ц******* онхолдсон нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******.7 жолоочид дараах зүйлийг хориглоно:

а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсвэл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох,

б/ хамгаалах бүсээр тоноглосон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүсийг хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх" гэсэн заалтуудыг зөрчсөн гэж үзэж байна.

Ц.Ц******* нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******.7 жолоочид • дараах зүйлийг хориглоно:

а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсвэл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарсан гэж үзэж байна ...гэх дүгнэлт, /хх-ийн *******7 дугаар хуудас/,

Гэмт хэргийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн *******-******* дугаар тал/,

Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэп, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, /хх-ийн 5-10 дүгээр тал/,

Шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, /хх-ийн **************-*******5, *******-50 дугаар тал/,

Эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, /хх-ийн 68 дугаар тал/,

Урьд зөрчлийн шийтгэл хүлээсэн эсэхийг шалгах хуудас, /хх-ийн 69 дүгээр тал/,

Тээврийн хэрэгслийн лавлагаа, /хх-ийн 71-7******* дугаар тал/ ,

Иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, /хх-ийн 76 дугаар тал/,

Эд хөрөнгө бүртгэлгүй лавлагаа, /хх-ийн 77 дугаар/,

Хохирогчийн өвчний түүх, /хх-ийн 78-97 дугаар тал/,

Жолоочийн лавлагаа, /хх-ийн 79 дүгээр тал/,

Хохирогч нарын гаргаж өгсөн хохирлын баримт, /хх-ийн 8*******-11******* дугаар тал/ зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримт болох хохирогч, гэрч нарын мэдүүлэг, шүүгдэгчийн гэм буруу давхар нотолж байх бөгөөд хуульд заасан шаардлагыг хангасан, хууль зөрчөөгүй,мөн шинжээчийн дүгнэлт нь эргэлзээгүй үндэслэл бүхий байх тул энэ хэрэгт хамааралтай ач холбогдолтой нотлох баримт гэж үнэллээ.

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

Шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт заасан “шүүх хэргийн бодит байдлыг талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр тогтооно” гэсэн зарчмыг удирдлага болгон шүүх хуралдаанд шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх бичмэл нотлох баримтуудад үндэслэн дүгнэвэл:

Шүүгдэгч Ц.Ц******* нь *******0************** оны 09 дүгээр сарын 1*******-ны өдрийн 09 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын Бугант тосгоноос Сэлэнгэ аймгийн чиглэлд өөрийн эзэмшлийн *******0-5******* улсын дугаартай “Тоёота велта” маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцох явцдаа тус аймгийн Жавхлант сумын Моностой ******* дугаар багийн нутаг “Наян мил” гэх газар Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******.7 а/-д заасан “...хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас онхолдож, тухайн тээврийн хэрэгсэлд зорчиж явсан зорчигч О.Б биед хүнд хохирол , И.С*******ын биед хүндэвтэр хохирол учруулж, авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журам зөрчих  гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн шүүгдэгчийн мэдүүлэг,

Хохирогч  И.С*******ын мэдүүлэг,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд  хохирогч О.Болор-Эрдэнэ мэдүүлэхдээ: “...*******0************** оны 09 дүгээр сарын 1*******-ны өглөө 06 цагийн орчимд Сэлэнгэ аймаг руу явсан. Өглөө 09 цагийн үед Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын наян мил гэх газрын орчимд явж байгаад жижиг тойрох хөдөлгөөнтэй зам дээр тойрч чадахгүй чигээрээ замын хажуу руу гарснаас болж машин ******* эргэж онхолдсон. Тэр үед замын унаа таараад бид нарыг Ерөө сумын эмнэлэг рүү хүргэж өгсөн. Тухайн үед машиныг Ц******* ах жолоодож явсан. Тухайн ослын улмаас миний хүзүүний С1, С5 дугаар үеийн яс хугарсан. ...миний биеийн байдал аваарт орсон үеэ бодвол дээрдэж байгаа надад учирсан бүх зардлуудаа нэмж тооцоод нэхэмжилнэ...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн *******5 дугаар хуудас/,

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн ахлах шинжээч Ө.С *******0************** оны 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн 1*******71******* дугаартай: “...И.С*******ын биед баруун эгмийн хугарал, цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Уг гэмтэл тухайн цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын *******.*******.1-д зааснаар эрүүл мийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарагдана. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг тогтонги алдагдуулахгүй...” гэх дүгнэлт /хх-ийн *******0-*******1 дүгээр хуудас/,

Дархан-Уул аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны шинжээч Д.Туяагийн: “... *******0************** оны 10 дугаар сарын 07-ны өдрийн 977 дугаартай О.Болор- Эрдэнийн биед хүзүүний 1-р нугалмын ******* нум, хүзүүний 5-р нугалмын арын сэртэн ясны хугарал тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь зам тээврийн ослын үед хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой. Уг гэмтэл нь Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын “*******.1.5-д зааснаар учрах үедээ амь насанд аюултай хүнд зэргийн гэмтэл болно.О.Б биед тогтоогдсон гэмтэл нь ерөнхий хөдөлмөрийн чадварт нөлөөлөхгүй...” гэх  дүгнэлт /хх-ийн *******8-*******9 дүгээр хуудас/,

“Цахир гүн” ХХК-ний шинжээч С.Оюундэлгэрийн *******0************** оны 09 дүгээр сарын *******7-ны өдрийн 18 дугаартай: “...*******0-5******* улсын дугаартай тоёота велта маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон явж байсан Ц.Ц******* онхолдсон нь зам тээврийн осол мөн. *******0-5******* улсын дугаартай тоёота велта маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодон явж байсан Ц.Ц******* онхолдсон нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******.7 жолоочид дараах зүйлийг хориглоно:

а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсвэл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох,

б/ хамгаалах бүсээр тоноглосон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүсийг хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх" гэсэн заалтуудыг зөрчсөн гэж үзэж байна.

Ц.Ц******* нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн *******.7 жолоочид • дараах зүйлийг хориглоно:

а/ тухайн ангиллын тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй, эсвэл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарсан гэж үзэж байна ...гэх дүгнэлт, /хх-ийн *******7 дугаар хуудас/,

Гэмт хэргийн талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн *******-******* дугаар тал/,

Хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэп, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, /хх-ийн 5-10 дүгээр тал/ зэргээр нотлогдон тогтоогдож байна.

 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн  *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.******* дахь заалтад заасан гэмт хэргийн шинжийг хангаж байх тул прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэн ирүүлсэн хуулийн зүйчлэл тохирсон байна гэж үзэв.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.*******-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн нь хэргийн зүйлчлэл тохирсон байх тул шүүгдэгч  Ц.Ц*******ыг  “Авто тээврийн  хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэд хүнд, хүндэвтэр  хохирол учруулсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн  хуулийн хууль ёсны, шударга  ёсны, гэм буруугийн зарчмуудыг  баримтлан эрүүгийн  хариуцлага хүлээлгэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэв.

Шүүгдэгч нь гэм буруугийн талаар маргаагүй болно.

Шүүгдэгчид оногдуулах эрүүгийн хариуцлагын талаар:

Шүүгдэгч Ц.Ц*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.******* дахь заалтад зааснаар гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлд заасныг баримтлан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Шүүх Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Эрүүгийн хариуцлагын зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүлэхэд оршино  гэж заасан эрүүгийн хариуцлагын зорилгын хүрэ ял шийтгэлийг оногдуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.******* дахь хэсэгт ...Авто тээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэд хүнд хохирол учруулсан бол тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхийг нэг жилээс гурван жил хүртэл хугацаагаар хасаж зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ... гэж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.6 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт ...Энэ хуулийн тусгай ангид хорин ялын дээд хэмжээг таван жил хүртэл, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ... гэж тус тус хуульчлан заажээ.

Шүүгдэгч Ц.Цсүрэнгийн үйлдсэн гэмт хэрэг нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******.6 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байх тул хуульд заасан ял шийтгэлийг оногдуулах нь зүйтэй байна.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий  ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д ... энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг гурван жил, түүнээс бага хугацаагаар тогтоосон гэмт хэрэг үйлдсэн хүн тухайн гэмт хэргийн  улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлж, эсхүл гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн бол  гурван жил, түүнээс бага хугацаагаар тэнсэж үүрэг хүлээлгэх , эрх хязгаарлах албадлын арга хэмжээ  хэрэглэхээр ...мөн хуульд  заасан байна.

Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий  ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т  зааснаар Ц.Ц*******т тухайн гэмт хэргийн  улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн, төлөхөө илэрхийлсэн   гэж үзэж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.*******-т зааснаар  ******* жилийн хугацаагаар  тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг хасаж, 1 жилийн хугацаагаар тэнсэж, мөн хугацаагаар  үүрэг хүлээлгэх ял шийтгэл оногдуулах нь  зөв гэж үзлээ.

Шүүгдэгч Ц.Ц*******т эрүүгийн хариуцлагыг хүлээлгэхдээ гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал болон  эрүүгийн хариуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үзэв.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.*******-т заасан учруулсан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдснийг  хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов.

Харин Эрүүгийн хуулийн ерөнхий анийн 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.  

Шүүгдэгч Б.Ц******* нь оршин суугаа газар , ажил сургуулиа өөрчлөх, зөрчин явахдаа  хяналт тавьж байгаа эрх бүхий албан байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг хүлээлгэж, мөн хуулийн 7.******* дугаар зүйлийн *******.5-д зааснаар шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн  шүүх уг шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулах үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаанд санаатай гэмт хэрэг  үйлдсэн бол  шүүх уг албадлагын арга хэмжээ авагдсан шийдвэрийг  хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.1 дүгээр зүйлд заасан журмаар  ял оногдуулахыг  тус тус анха*******ах нь зүйтэй байна.

 Шүүгдэгч Б.Ц*******ын тэнссэн хугацаанд хяналт тавихыг Сэлэнгэ аймгийн  шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгаж шийдвэрлэв.

Гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирол, хор уршгийн талаар:

Иргэний хуулийн *******97 дугаар зүйлийн *******97.1-д ...бусдын эрх, амь нас, эрүүл м, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй гэж, Иргэний  хуулийн 505 дугаар зүйлийн 505.1-д... Бусдын эрүүл мэд гэм хор учруулсан  этгээд хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсанаас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, ийнхүү эрүүл мэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувиллын газар сувилуулах, зэрэг зайлшгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй.” гэж тус тус  хуульчлан заасны дагуу  энэ гэмт хэргийн улмаас гарсан эмчилгээний зардлыг шүүгдэгч Ц.Ц*******т хариуцан арилгах үүрэгтэй байна.

Хохирогч И.С******* нь эмчилгээний зардалд 17 ширхэг баримт гаргаж өгсөн ба 9*******9.*******5******* төгрөг нэхэмжилсэн байна.

Хохирогч О.Болор-Эрдэнэ нь эмчилгээний зардалд ************** ширхэг баримт гаргаж өгсөн ба нийт 1.007.78******* төгрөг нэхэмжилснийг шүүгдэгч төлж барагдуулсан байна.

Харин шүүх хуралдааны явцад  хохирогч И.С*******аас  цалингийн зөрүү эмчилгээний зардал 6*******75.000 төгрөг нэхэмжилсэн ба шүүх  нотлох баримтыг үндэслэн *******569.000 төгрөг шүүгдэгчээс гаргуулж хохирогч  И.С*******д олгох нь зүйтэй  гэж үзэв.

Хохирогч И.С*******, О.Болор-Эрдэнэ нар нь энэ гэмтлийн улмаас цаашид зайлшгүй эмчлүүлэхэд гарсан зардлаа тухай бүрд нь нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу шүүхэд нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээж шийдвэрлэсэн болно.

Шүүгдэгч Ц.Ц******* хохирогч И.С*******тай харилцан тохирч   *******569.000 төгрөг *******0************** оны *******-р сард багтаан төлөхөө илэрхийлсэн баримтыг шүүхэд ирүүлснийг дурьдах нь зүйтэй байна.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, шүүгдэгч цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгч Ц.Цсүр урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэлээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6.******* дугаар зүйлийн 1, *******, *******6.*******, *******6.*******, *******6.6, *******6.7, *******6.8, *******6.10, *******7.1, *******8.1 дүгээр зүйлүүдэд тус тус заасныг удирдлага болгон   

                                                   ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч Д******* овгийн Ц******* Ц*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.******* дахь хэсэгт заасан “Авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмыг зөрчсөний улмаас  хүний эрүүл мэд хүнд, хүндэвтэр хохирол учруулсан” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

*******. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-т  заасныг журамлаж Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.10 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсгийн *******.******* дахь хэсэгт зааснаар Ц.Ц*******ын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг ******* жилийн хугацаагаар хасаж, ******* жилийн хугацаагаар тэнсэж, 1 жил үүрэг хүлээлгэж  шийтгэсүгэй.

*******. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.******* дугаар зүйлийн *******.5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Ц.Цсүрэн нь оршин суугаа газар, ажил сургуулиа өөрчлөх, зөрчин явахдаа  хяналт тавьж байгаа эрх бүхий албан байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх үүргийг хүлээлгэж, мөн хуулийн 7.******* дугаар зүйлийн *******.5-д зааснаар шүүхээс хүлээлгэсэн үүргийг биелүүлээгүй, хязгаарлалтыг зөрчсөн бол прокурорын дүгнэлтийг үндэслэн  шүүх уг шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулах үүрэг хүлээлгэх, эрх хязгаарлах албадлагын арга хэмжээ авагдсан хугацаанд санаатай гэмт хэрэг  үйлдсэн бол  шүүх уг албадлагын арга хэмжээ авагдсан шийдвэрийг хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.1 дүгээр зүйлд заасан журмаар  ял оногдуулахыг  тус тус анха*******сугай. 

*******. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 186 дугаар зүйлийн 186.1 дэх хэсэгт зааснаар Ц.Цсүрэнгийн тэнссэн хугацаанд хяналт тавихыг Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

5. Шүүгдэгч Ц.Ц******* нь хохирогч И.С*******д    *******569.000 төгрөгийг  *******0************** оны *******-р сард багтаан төлж  барагдуулахаар илэрхийлсэн болохыг дурьдсугай.

6. Хохирогч И.С*******, О.Болор-Эрдэнэ нь гэмтлийн улмаас цаашид зайлшгүй эмчлүүлэхэд гарсан зардлаа тухай бүрт нь нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу шүүхэд нэхэмжлэл гарган шийдвэрлүүлэх эрхтэй болохыг дурьдсугай.

7. Шүүгдэгч Ц.Ц******* нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй,  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн  зүйлгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

8. Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

9. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчин төгөлдөр болох бөгөөд  шүүгдэгч,  хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар  шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан өдрөөс хойш, эсвэл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай 11.9 дүгээр зүйлд заасныг дагуу хүргүүлснээс хойш 1******* хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд, давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурьдсугай.

 

 

                                     ШҮҮГЧ                             Ч.МӨНГӨНЦЭЦЭГ