Ховд аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч П.Баясгалан даргалж, улсын яллагч А.Анхбаяр, шүүгдэгч С.Содгэрэл, Н.Алтанцэцэг, шүүгдэгч нарын өмгөөлөгч М.Мандалбаяр /шүүхэд төлөөлөх эрхийн үнэмлэх №1383/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ж.Уранцэцэг нарыг оролцуулан тус шүүхийн танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн шүүх хуралдаанаар Ховд аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн Тусгай ангийн 252 дугаар зүйлийн 252.1, 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Хиргис овогт Нямдоржийн Алтанцэцэг, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Хорхон овогт Сүхбаатарын Содгэрэл нарт холбогдох эрүүгийн 201621000245 дугаартай, 153/2017/0013/э/ индекстэй хэргийг 2017 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт

1. Монгол улсын иргэн, 1991 оны 11 сарын 03-ны өдөр Ховд аймгийн Буянт суманд төрсөн, 25 настай, эмэгтэй, яс үндэс халх, тусгай дунд боловсролтой, гоо сайханч мэргэжилтэй, Баянбүрд худалдааны төвд цэвэрлэгч ажилтай, ам бүл 3, нөхөр, хүүхдийн хамт Ховд аймаг, Жаргалант сум, 10 дугаар баг, Тахилт, 2 гудамж 21 тоотод оршин суух бүртгэлтэй боловч Жаргалан багийн нутагт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд түр оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагналгүй,  Ховд аймаг дахь Сум дундын нэгдүгээр шүүхийн 2010 оны 02 сарын 26-ны өдрийн 17 тоот шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж, хорих ялыг 1 жилийн хугацаагаар тэнсэж хянан харгалзаж байсан, хэрэг хариуцах чадвартай гэх, Хиргис овгийн Нямдоржийн Алтанцэцэг /РД:ПВ91110305/
2. Монгол улсын иргэн, 1985 оны 08 сарын 19-ний өдөр Ховд аймгийн Мөнххайрхан суманд төрсөн, 31 настай, эрэгтэй, яс үндэс урианхай, боловсролгүй, мэргэжилгүй, Баянбүрд худалдааны төвд галч ажилтай, ам бүл 3, эхнэр, хүүхдийн хамт Ховд аймаг, Мөнххайрхан сум, 4 дүгээр баг, Сэнхэрт оршин суух бүртгэлтэй боловч Ховд аймаг, Жаргалант сум, Жаргалан багийн нутагт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд түр оршин суух, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, хэрэг хариуцах чадвартай гэх, Хорхон овгийн Сүхбаатарын Содгэрэл /РД:ПЙ85081975/

Холбогдсон хэргийн талаар: /Яллах дүгнэлтээр/

Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг нь 2016 оны 10 сарын 18-ны өдөр иргэн Г.Бадарчийг Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг Баянбүрд төвийн хашаанд байх өөрийн гэрээсээ TCL брендийн 42 инчийн зурагт хулгайлсан гэж зориуд худал мэдээлсэн, хэрэг бүртгэлтийн шатанд хохирогчоор мэдүүлэг өгөхдөө зориуд худал мэдүүлэг өгсөн,    

Шүүгдэгч С.Содгэрэл нь 2016 оны 10 сарын 18-ны өдөр иргэн Г.Бадарчийг Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг Баянбүрд төвийн хашаанд байх өөрийн гэрээсээ TCL брендийн 42 инчийн зурагт хулгайлсан гэж гэрчийн  мэдүүлэг өгөхдөө зориуд худал мэдүүлсэн гэмт хэрэгт тус тус холбогджээ.

                                                  ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талууд хавтаст хэрэгт бэхжүүлэгдсэн дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

Мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч, гэрч нараас хэргийн талаар мэдүүлсэн мэдүүлгүүд:

1. Хохирогч Г.Бадарчийн “...Би 2016 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр цалингийн зээлээ хийх гэтэл 210 000 төгрөг дутаад байхаар нь Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд байх найз Содгэрэлийн гэрт очтол Содгэрэл эхнэр Алтанцэцэгийн хамт байж байсан. Тэгэхээр нь би цалингийн зээл авах гэтэл 200 000 төгрөгний үлдэгдэлтэй байна надад 200 000 төгрөг хэрэгтэй байна гэж хэлээд Содгэрэлийг мотоциклоо барьцаанд тавьчих зээлээ авчхаад буцаагаад өгье гэтэл Содгэрэл зөвшөөрөөд бид Сонголт төвийн 3 давхарт байх барьцаалан зээлдүүлэх газарт очиж мотоцикл барьцаанд авах уу гэж асуутал авахгүй гэхээр нь буцаж Содгэрэлийн хамт гэрт нь очсон. Тэгтэл гаднаас Алтанцэцэгийн эмэгтэй дүү Нүүдэлчин орж ирсэн. Тэгээд би Алтанцэцэгийг зурагтаа түр барьцаанд тавьчих өдөр 15 цагаас өмнө цалингийн зээлээ аваад буцаагаад аваад өгье гэтэл эхнэр Алтанцэцэг зөвшөөрөөд 11 цаг өнгөрч байхад Алтанцэцэг, түүний дүү Нүүдэлчин нарын хамт Сонголт төвийн 3 давхарт байрлах Ган-Ууган нэртэй барьцаалан зээлдүүлэх газарлуу 42 инчийн ТСЛ брэндийн, хар өнгийн ЛСД зурагтаа авч очоод 210 000 төгрөгний барьцаанд тавиад тухайн мөнгийг би авсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 27 дугаар хуудас/
2. Гэрч Ш.Мөнхтүвшингийн “... Би тэр 2 хүнийг зүс танина аа. 2016 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдөр намайг ажил дээрээ байж байсан чинь гаднаас хоёр эрэгтэй хоёр эмэгтэй нийлээд дөрвөн хүн орж ирээд ломбарданд зурагт тавих гэсэн юм гэж хэлээд орж ирсэн тэгэхээр нь би зурагтыг нь үзсэн чинь 42 инчийн зурагт байхаар нь хэдэн төгрөгөнд тавих юм гэж асуусан чинь 210 000 төгрөгөнд тавих гэсэн юм гэж хэлээд гараад явсан юм. Алтанцэцэг гэдэг хүний бичиг баримтаар тавьсан юм. Алтанцэцэг зурагтаа тавихад нөхөр Содгэрэл болон хажуудаа хоёр хүнтэй хамт орж ирсэн юм. Долоо хоногийн дараа нөхөр Содгэрэлтэй хамт орж ирээд зурагтаа авсан гэх мэдүүлэг /хх-ийн 20 дугаар хуудас/
3. Гэрч Н.Нүүдэлчингийн “...Хүргэн ах Содгэрэлийн гэрт очтол Содгэрэл түүний эхнэр Алтанцэцэг, Бадарч гэх залуу нар байсан. Тэгтэл Бадарч гэх залуу танайх зурагтаа барьцаанд тавьчих надад мөнгө хэрэгтэй байна орой 17 цагийн орчим буцаагаад аваад өгье гэтэл Содгэрэл, Алтанцэцэг нар зөвшөөрөөд 13 цагийн орчимд Алтанцэцэг эгч, Бадарч гэх залуу бид гурав Сонголт төвийн гурван давхарт үйл ажиллагаа явуулдаг барьцаалан зээлдүүлэх газар очиж 42 инчийн хар өнгийн ЛСД зурагтыг Алтанцэцэг эгчийн бичиг баримтаар 210 000 төгрөгний барьцаанд тавиад тухайн мөнгийг Бадарч гэх залуу авч явсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28 дугаар хуудас/

Хэргийн талаарх бусад нотлох баримтууд

1. Гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 3 дугаар хуудас/
2. Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 4-5 дугаар хуудас/
3. Хураан авах тогтоол, тэмдэглэл, эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, эд зүйлд үзлэг хийж хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл /хх-ийн 10-14 дүгээр хуудас/
4. Яллагдагч Н.Алтанцэцэгийн хохирогчоор өгсөн “...2016 оны 10 дугаар сарын 18-ны өглөө 08 цагийн үед би ажилдаа явсан тэр үед манаы нөхөр Содгэрэл Бадарч нар гэрт үлдсэн юм. Тэгээд манай нөхөр гэртээ байж байгаад 16 цаг 30 минутын орчим хүүхдээ цэцэрлэгээс авахаар явахад нь манай нөхрийн найз Бадарч гэх залуу манай гэрт үлдсэн тэгээд манай нөхөр хүүхдээ аваад гэрт ирэхэд манай гэрт байсан 42 инчийн ЛСД зурагтыг Бадарч хулгайлаад аваад явчихсан байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 16 дугаар хуудас/
5. Яллагдагч С.Содгэрэлийн гэрчээр өгсөн “ ...2016 оны 10 дугаар сарын 18-ны өглөө манай эхнэр Алтанцэцэг нь ажилдаа яваад манай гэрт манай найз Бадарч бид хоёр үлдээд тэгээд бид хоёр гэрт байж байгаад би 16 цаг 30 минутын үед хүүхдээ цэцэрлэгээс авахаар явсан юм. Тэр үед манай гэрт Бадарч нь унтаад үлдсэн юм. Тэгээд орой хүүхдээ цэцэрлэгээс аваад гэртээ ирэхэд манай гэрт байсан 42 инчийн хар ЛСД зурагт алга болчихсон байсан. Манай гэрт зурагт байсан би үзэж байгаад гараад явсан тэр үед манай гэрт Бадарч үлдсэн юм. Надад мөнгө хэрэгтэй байна зурагтаа өгчих гэж байсан юм тэгэхээр нь би тийм юм байхгүй гэж хэлж байсан. Тэгээд намайг хүүхэд авахаар явах үед гэрээс хулгайлж аваад явчихсан байна лээ” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 18 дугаар хуудас/

Шүүгдэгч нарын хувийн байдлыг тогтоосон баримт, мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн гэрчийн мэдүүлгүүд.

1. Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 60-61 дүгээр хуудас/
2. Иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх-ийн 46, 49 дугаар хуудас/,
3. Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийн урьд ял шийтгэгдэж байсан шийтгэх тогтоолын хуулбар /хх-ийн 63-64 дүгээр хуудас/, 
4. Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл, шинжилгээг шинжилгээний бус байгууллагаар хийлгэх шинжээч томилох тогтоол, эд зүйлийн үнэлгээ тогтоолгох баримт /хх-ийн 34-43 дугаар хуудас/
5. Гэрч Б.Оюунцэцэгийн “Н.Алтанцэцэг миний ихэр Оюунчимэгийн том охин байгаа юм. Н.Алтанцэцэг нь даруу төлөв, үг дуу цөөтэй хүн байгаа юм. Н.Алтанцэцэг нь 1991 оны 11 сарын 03-ны өдөр Ховд аймгийн Жаргалант суманд төрсөн, одоо 26 настай, одоо Баянбүрд худалдааны төвд цэвэрлэгч хийдэг, нөхөр Содгэрэл нь тус худалдааны төвд манаач галч хийдэг, нөхөр 1 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд амьдардаг, амьдралын түвшин муу.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 30 дугаар  хуудас/,
6. Гэрч Б.Оюунчимэгийн “Н.Алтанцэцэг миний том охин байгаа юм. Миний охин Н.Алтанцэцэг нь даруухан, үг дуу цөөтэй зантай хүн байгаа юм. Миний охин Н.Алтанцэцэг нь 1991 оны 11 сарын 03-ны өдөр Ховд аймгийн Жаргалант суманд төрсөн, одоо 26 настай, Политехник коллежид сурч тусгай дунд боловсрол эзэмшсэн, Гоо сайханч мэргэжилтэй, өөрөө уншиж бичиж чаддаг, одоо Баянбүрд худалдааны төвд цэвэрлэгч хийдэг, нөхөр Содгэрэл нь тус худалдааны төвд манаач галч хийдэг, нөхөр 1 хүүхдийн хамт Ховд аймшгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд амьдардаг, амьдралын төвшин муу.” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 31 дүгээр хуудас/,
7. Гэрч Г.Бямбажавын “С.Содгэрэл бид хоёр нэг нутгийн буюу Ховд аймгийн Мөнххайрхан сумын хүмүүс байгаа юм. Төрөл садангийн харилцаа холбоо байхгүй. С.Содгэрэл нь даруу төлөв зантай хүн байгаа юм. С.Содгэрэл нь 1985 оны 08 сарын 19-ний өдөр Ховд аймгийн Мөнххайрхан суманд төрсөн, одоо 31 настай, сургуульд сурч боловсрол эзэмшээгүй, бичиг үсэг мэдэхгүй, 2005 онд Увс аймагт цэргийн алба хаасан, одоо Баянбүрд худалдааны төвд манаач, галч хийдэг, эхнэр Алтанцэцэг нь тус худалдааны төвд үйлчлэгч ажилтай, эхнэр 1 хүүхдийн хамт Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг дэвсгэрт байрлах Баянбүрд худалдааны төвийн хашаанд амьдардаг, амьдралын төвшин муу. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэдэггүй. Гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй.” Гэх мэдүүлэг /хх-ийн 32 дугаар хуудас/
8. Гэрч С.Бөхбаатарын “С.Содгэрэл бид хоёр найзууд байгаа юм. С.Содгэрэл нь даруухан зантай хүн байгаа юм. С.Содгэрэл нь Ховд аймгийн Мөнххайрхан суманд төрсөн, 2005 онд Увс аймагт цэргийн алба хаасан, одоо Баянбүрд худалдаан төвийн манаач, галч хийдэг, амьдралын төвшин муу. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэдэггүй. Гэмт хэрэг зөрчилд холбогдож байгаагүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 33 дугаар хуудас/
9. “Асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч тогтоох тухай” Прокурорын тогтоол /хх-ийн 93 дугаар хуудас/
10. Ховд аймгийн автотээврийн төвийн 2016 оны 11 сарын 29-ний өдрийн 205 тоот албан бичиг /хх-ийн 66 дугаар хуудас/,
11. Банкны лавлагаа /хх-ийн 68-73 дугаар хуудас/,
12. Ховд аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийн 2016 оны 11 сарын 30-ны өдрийн 1362 тоот лавлагаа /хх-ийн 75 дугаар хуудас/,
13. Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн Засаг даргын тодорхойлолт /хх-ийн 78 дугаар хуудас/,
14. Гэрлэлтийн бүртгэлийн лавлагаа /хх-ийн 91 дүгээр хуудас/,
15. Төрсний бүртгэлийн лавлагаа /хх-ийн 92-р хуудас/

Шүүгдэгч нарын мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг:

1. Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийн “Бадарчийн ирэхгүй болохоор нь 2016 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдөр Цагдаагийн газрын 7043102 дугаарын утас руу 16 цаг 15 минутын орчим залгаж гэрээс зурагт хулгайлагдсан байна гэж Бадарчийг цагдаа нараар олуулахын тулд худал мэдээлэл өгч улмаар хохирогчоор өгсөн байцаалт нь дээрээ гэрээс зурагт хулгайлагдсан гэж худал мэдүүлэг өгсөн. 2016 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдөр зурагт тавьсан барьцаалан зээлдүүлэх газраа буцаж очоод 10 000 төгрөг нэмж аваад нөхөр Содгэрэлийн мотоциклд бензин хийж Бадарчийг хайсан. Тэгээд 2016 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр барьцаанд тавьсан зурагтаа нийт 227 000 төгрөг төлж авсан. Бид хоёр зориуд худал мэдүүлэг өгөөгүй. Мөнгөө олж авах гэж худал мэдүүлэг өгсөн. Би 3 настай хүүхэдтэй. Манай нөхөр галчаар ажилладаг. Бид гурав хамт амьдардаг. Буруу хэрэг хийсэндээ харамсаж байна. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Би хууль сайн мэдэхгүй. Худал мэдүүлэг өгөхөд ял шийтгэгдэнэ гэдгийг мэдээгүй. Тэр үедээ 10 жилд сурч байсан болохоор сайн мэдээгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 55 дугаар хуудас, шүүх хуралдааны тэмдэглэл/

25.Шүүгдэгч С.Содгэрэлийн “...манай эхнэр Алтанцэцэг залгаж гэрээс зурагт хулгайлагдсан байна гэж Бадарчийг цагдаа нараар олуулахын тулд худал мэдээлэл өгч улмаар би гэрчээр өгсөн байцаалт дээрээ гэрээс зурагт хулгайлагдсан гэж худал мэдүүлэг өгсөн. Цагдаа нараар Бадарчийг хурдан олуулж авахын тулд худал дуудлага болон худал мэдүүлэг өгсөн. Хийсэн хэрэгтээ харамсаж байна. Дахиж гэмт хэрэг үйлдэхгүй” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 56 дугаар хуудас, шүүх хуралдааны тэмдэглэл/ зэрэг болно.

Шүүх хэргийн байдлыг тал бүрээс нь бүрэн, бодитой шинжлэн судалвал:

• Н.Алтанцэцэг нь 2016 оны 10 сарын 18-ны өдөр иргэн Г.Бадарчийг Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг Баянбүрд төвийн хашаанд байх өөрийн гэрээсээ TCL брендийн 42 инчийн ЛСД зурагт хулгайлсан гэж зориуд худал мэдээлсэн, хэрэг бүртгэлтийн шатанд хохирогчоор зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг,

Шүүгдэгч С.Содгэрэл нь 2016 оны 10 сарын 18-ны өдөр иргэн Г.Бадарчийг Ховд аймгийн Жаргалант сумын Жаргалан багийн нутаг Баянбүрд төвийн хашаанд байх өөрийн гэрээсээ TCL брендийн 42 инчийн ЛСД зурагт хулгайлсан гэж хэрэг бүртгэлтийн шатанд гэрчээр зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг тус тус үйлдсэн болох нь гэмт хэргийн талаарх гомдол мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл /хх-ийн 3 дугаар хуудас/, Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 4-5 дугаар хуудас/, Хураан авах тогтоол, тэмдэглэл, эд зүйлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, эд зүйлд үзлэг хийж хүлээлгэн өгсөн тэмдэглэл /хх-ийн 10-14 дүгээр хуудас/, шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийн хохирогчоор өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 16 дугаар хуудас/, шүүгдэгч С.Содгэрэлийн гэрчээр өгсөн мэдүүлэг /хх-ийн 18 дугаар хуудас/, хохирогч Г.Бадарчийн мэдүүлэг /хх-ийн 27 дугаар хуудас/, гэрч Ш.Мөнхтүвшингийн мэдүүлэг /хх-ийн 20 дугаар хуудас/, гэрч Н.Нүүдэлчингийн мэдүүлэг /хх-ийн 28 дугаар хуудас/, шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг, С.Содгэрэл нарын мөрдөн байцаалтын шатанд болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэргээ хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг зэрэг нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг, С.Содгэрэл нарыг гэмт хэрэг үйлдсэн болохыг нотлох  эрүүгийн хэрэгт авагдсан, шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэлэлцүүлэгдсэн дээрх нотлох баримтыг цуглуулж, бэхжүүлэх, шалгах ажиллагаа нь хуулийн дагуу явагдсан байх тул хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх дүгнэлээ.

Иймд шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийг хүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэж зориуд худал мэдээлсэн, хэрэг бүртгэлтэд хохирогчоор зориуд худал мэдүүлэг өгсөн, шүүгдэгч С.Содгэрэлийг хэрэг бүртгэлтэд гэрчээр зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож ял шийтгэл оногдуулах хууль зүйн  үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг нь Ховд аймаг дахь Сум дундын нэгдүгээр шүүхийн 2010 оны 02 сарын 26-ны өдрийн 17 дугаар шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1-д зааснаар 1 жилийг хугацаагаар хорих ял оногдуулж, оногдуулсан 1 жилийн хугацаагаар хорих ялыг тэнсэж, хянан харгалзсан байна. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 78 дугаар зүйлийн 78.2-д “дор дурдсан этгээд дараах тохиолдолд ялгүй болно”, 78.2.1-д “тэнсэж хянан харгалзсан, ...хугацаанд гэмт хэрэг шинээр үйлдээгүй”  гэж зааснаар шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийн ялтай байдал 2011 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдөр дуусан тул түүнийг анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэхээр байна.

Шүүхээс шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг, С.Содгэрэл нарт ял шийтгэл оногдуулахдаа анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшиж байгаа, бусдад төлөх төлбөргүй, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, шүүгдэгч нарын амьдралын түвшин, хувийн байдал зэргийг харгалзан хорих ял оногдуулж, оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж үзэв.

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч С.Содгэрэл, Н.Алтанцэцэг нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй, иргэний бичиг баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй, гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлээгүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй.

Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг, С.Содгэрэл нөр нь бусдад төлөх төлбөргүй тул Н.Алтанцэцэгийн хувьд ногдох хөрөнгө болох TCL брендийн 42 инчийн 900 000 төгрөгийн үнэлгээтэй LCD зурагт, С.Содгэрэлийн хувьд ногдох хөрөнгө болох БНХАУлсад үйлдвэрлэсэн 500 000 төгрөгийн үнэлгээтэй 2 хаалгатай хөргөгч зэргийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2016 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол”-ыг тус тус хүчингүй болгож, Ховд аймгийн прокурорын газрын 2017 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 5/01 тоот “Асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч тогтоох тухай” прокурорын тогтоолыг шүүгдэгч нарт оногдуулсан ялыг шүүх биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй гэж үзсэн учир хүчингүй болгож шийдвэрлэв.

Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 283, 286, 290 дүгээр зүйлийн 290.3, 294, 295, 296 дугаар зүйлийн 296.1, 296.2, 297 дугаар зүйлийн 297.1.1, 297.1.2, 297.1.4, 298 дугаар зүйлийн 298.1.4-т тус тус заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгчдэгч Хиргис овогт Нямдоржийн Алтанцэцэгийг хүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэж зориуд худал мэдээлсэн, хэрэг бүртгэлтэд хохирогчоор зориуд худал мэдүүлэг өгсөн,

Шүүгдэгч Хорхон овогт Сүхбаатарын Содгэрэлийг хэрэг бүртгэлтэд гэрчээр зориуд худал мэдүүлэг өгсөн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцсугай.

2. Шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 252 дугаар зүйлийн 252.1 дэх хэсэгт зааснаар 4 /дөрөв/ сарын хугацагаар баривчлах ялаар, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жил 6 /зургаа/ сарын хугацаагаар хорих ялаар;

Шүүгдэгч С.Содгэрэлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар 1 /нэг/ жилийн хугацаагаар хорих ялаар тус тус шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 57 дугаар зүйлийн 57.1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 252 дугаар зүйлийн 252.1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан 4 сарын баривчлах ялыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар оногдуулсан 1 жил 6 сарын хорих ялд багтаан нийт 1 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялаар тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 дугаар зүйлийн 52.5-д зааснаар Н.Алтанцэцэгт оногдуулсан 1 жил 6 сарын хугацаагаар хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эмэгтэйчүүдийн хорих ангид, С.Содгэрэлд оногдуулсан 1 жилийн хорих ялыг жирийн дэглэмтэй эрэгтэйчүүдийн хорих ангид тус тус эдлүүлсүгэй.

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч С.Содгэрэл, Н.Алтанцэцэг нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй, бусдад төлөх төлбөргүй, иргэний бичиг баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй, гадаадад зорчих эрхийг түдгэлзүүлээгүй болохыг  тус тус дурдсугай.

6. Эрүүгийн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1, 61.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгт  оногдуулсан 1 жил 6 сарын хорих ялыг, С.Содгэрэлд оногдуулсан 1 жилийн хорих ялыг тус тус тэнсэж, шүүгдэгч Н.Алтанцэцэгийг 1 жил 6 сарын  хугацаагаар, шүүгдэгч С.Содгэрэлийг 1 жилийн хугацаагаар тус тус хянан харгалзаж, тэдний засрал хүмүүжилд хяналт тавихыг Ховд аймгийн Цагдаагийн газарт даалгасугай.

7.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-д зааснаар Н.Алтанцэцэгийн хувьд ногдох хөрөнгө болох TCL брендийн 42 инчийн 900 000 төгрөгийн үнэлгээтэй LCD зурагт, С.Содгэрэлийн хувьд ногдох хөрөнгө болох БНХАУлсад үйлдвэрлэсэн 500 000 төгрөгийн үнэлгээтэй 2 хаалгатай хөргөгч зэргийг битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн 2016 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол”-ыг тус тус хүчингүй болгосугай.

8. Ховд аймгийн прокурорын газрын 2017 оны 01 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 5/01 тоот “Асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч тогтоох тухай” прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

9. Шийтгэх тогтоол нь танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох ба Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 301 дүгээр зүйлийн 301.1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Н.Алтанцэцэг, С.Содгэрэл нарт авсан гадагш явж болохгүй баталгаа авах арга хэмжээ авсныг хэвээр хэрэглэсүгэй.

10.Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл тогтоолыг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Ховд аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

                 ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                             П.БАЯСГАЛАН