МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

аймгийн сум дахь Сум дундын шүүхийн Эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг шүүгч ******* дарж,

Нарийн бичгийн дарга  Б.Цагаанцоож

Улсын яллагчаар хяналтын прокурор  *******

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч *******

           Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч *******, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн өмгөөлөгч Б.Ганзориг шүүгдэгч Б.******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар:

аймгийн сум дахь Сум дундын прокурорын газраас шүүгдэгч ******* овогт *******ийн *******эд холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай йн 27.10 зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2,1, 2.3 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* тай эрүүгийн хэргийг хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч: Монгол улсын иргэн, аймгийн суманд ******* оны сарын 7-ны өдөр төрсөн, 39 настай, эрэгтэй, боловсролтой, байдлын хэлтсийн йн ы , /эхнэр 2 хүүхдийн хт/ аймгийн сумын багт оршин суух, ял шийтгэл эдэлж байгаагүй, хэрэг хариуцах чадвартай РД:ПБ 82712 ******* овогт *******ийн *******.

Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар/

Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 10 сарын 0-ны өдөр аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт өөрийн эзэмшлийн- улсын тай 150 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон зын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Зын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7 зүйлийн А-д заасан тухайн ллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үдээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох, мөн дүрмийн 11 дүгээр зүйлийн 11.3-д заасан эсрэг хөдөлгөөнтэй хоёр эгнээгээр зорчдог зд гүйцэж түрүүлэх буюу саадыг тойрон гарахаас бусад тохиолдолд эсрэг урс сөрөхийг хориглоно, 12 зүйлийн 12.3-д хөдөлгөөнд аюул саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэсэн заалтуудыг зөрчин авто осол гарган хохирогч ийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэнд холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах, өмгөөлөх талаас шинжлэн судалсан болон хэрэгт хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан дараах нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь шинжлэн судлав.  Үүнд:

Мөрдөн шалгах ажиллагаа болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.******* мэдүүлэхдээ: Би үйлдсэн хэрэгтээ маш их гэмшиж байна. Энэ ослын улмаас өөртөө бэртэл гэмтэл авч хүзүүний гэмтэлтэй хөдөлгөөн хориотой байгаа. Хохирогчид хохирол төлбөрийг төлж барагдуулсан. Осол болоход унаж явсан тээврийн хэрэгсэл миний өөрийн тээврийн хэрэгсэл. Тухайн үед би архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн байсан гэв.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирогч , хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Паг-Орлом мэдүүлэхдээ: Би бага зэрэг архи уусан байсан. Тухайн үед болсон үйл явдлыг сайн санахгүй байна. Тээврийн хэрэгслийг би барьж яваагүй. Энэ ослын улмаас ндоо гэмтэл авсан. Машинтай явж байгаад унасан. Одоо үг хэлэх гэхээр хэл ээдрээд сайн ярьж чадахгүй байгаа. Гэмт хэргийн улмаас гарсан хохирлын талаар сайн мэдэхгүй байна. Манай эхнэр мэдэж байгаа.Толгойндоо гэмтэл авсан гэх мэдүүлэг /хх-ийн 18 хуудас/

Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, 11 ш гэрэл зургийн хт /хх-ийн 6-11 дүгээр хуудас/

Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийсэн тэмдэглэл 26 ш гэрэл зургийн хт /хх-ийн  12-2 дүгээр хуудас/

           З тээврийн осол, хэргийн газрын үзлэгээр: аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэр уулын хойд талын засмал зын хажууд- улсын тай тээврийн хэрэгсэл олсолдсон. Жолооч зын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7 А заасан тухайн ллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй, согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис хэрэглэсэн, өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон, аюул саад тулгарах үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэх заалтуудыг тус тус зөрчсөн байна гэх тэмдэглэл /хх-ийн 25-28 хуудас/

          Хохирогч хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчөөр эхнэр *******ыг тогтоосон мөрдөгчийн тогтоол /хх-ийн 0-2 хуудас/

          Гэрч Хошууд овогт ийн гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн.... Би 2022 оны 10 сарын 0-ны өглөө 9 цагт ы компаний албаны дарга нартай хайрхан уул руу гарах гээд явах зд Прадо 95 маркийн автомашин зын хажуу руу талаараа уначихсан байсан. Дөхөж очоод харахад машины гадна хоёр хүн хөдөлгөөнгүй хэвтэж байсан. Би буцаж сүлжээнд гараад цагдаагийн байгууллага болон эмнэлгийн туслж дуудсан гэх мэдүүлэг /хх-ийн 9 дүгээр хуудас/

Гэрч Их шар овогт ы ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн: 2022 оны 10 сарын 03-ны орой би сумын төвөөс гэртээ ирэхэд *******, Баттөр нар манайд ирсэн манай нөхөртэй хөзөр тоглож байсан. Би орой 20-21 цагийн орчим унтсан. Өглөө үүрээр 05-06 цагийн орчим бид нар явлаа гээд явсан. Архи нь гараад эрүүл болсон байсан. Би гэрээс гараагүй учраас машиныг хэн жолоодож явсныг хараагүй.******* нь шөнө гарч яваад ын очиход мотоциклоор хүргэж ирсэн гэж сонссон. Өөр надад мэдэх зүйл байхгүй гэх мэдүүлэг /хх-ийн 59 дүгээр хуудас/

Гэрч Авжийнхан овогт ын гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн...2022 оны 10 сарын 03-ны өдөр 18 цагийн үед Б.*******, нар ирсэн. Би малаа оруулаад буцаад ороод ирэхэд Б.******* явчихсан, Б.Баттөмөр нь унтчихсан байсан. Шөнө 01 цагийн үед Б.******* орж ирэхэд хаана яваад ирэв гэхэд У. ахынд очоод унтаж байгаад ирлээ өглөө гээд ийг босгоод бид 3 машинд ирээд машинаа асаах гээд түлхүүрээ олоогүй. суудлын завсар унасан түлхүүрийг нь олж өгөхөд Б.******* машинаа өөрөө бариад 05-06-цагийн орчим явсан гэх мэдүүлэг /хх-ийн 61-62 хуудас/

Гэрч Хасгууд овогт ын ийн....мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн...Б.******* өөрийнхөө машин барьчихсан ийг суулгаад согтуу манайд ирсэн.*******ийг унтаж ар гэхээр аавындаа очно гээд гараад явсан.Түүнээс хойш надад мэдэх зүйл байхгүй гэх мэдүүлэг /хх-ийн 68 хуудас/

аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны 10 сарын 12-ны өдрийн 820 тай...Б.*******ийн биед духанд 3 ширхэг, баруун зовхины дээд хэсэгт 1ш мэс заслын оёдол бүхий шарх, баруун талын нүндний алимны дотор салстад цус хуралт, баруун хөлийн хурууны ар хэсэгт 2.0х3.0 см хэмжээтэй цус хурал гэмтэл тогтоогдлоо.Уг гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.Уг гэмтэл нь гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хаарна гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 75-76 хуудас/

аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны 10 сарын 18-ны өдрийн 191 тай....ийн биенээс авсан цус шинжилгээнд тэнцэнэ. ийн биенээс авсан шингэн цусанд 1 промилли этилийн спирт илэрсэн.Энэ нь согтолтын хөнгөн зэрэгт хаарна гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 100 хуудас/

аймгийн шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны 10 сарын 18-ны өдрийн 1 тай....Б.*******ийн биенээс авсан цус шинжилгээнд тэнцэнэ. Б.*******ийн биеэс авсан гэх шингэн цусанд 2.7 промилли этилийн спирт илэрсэн.Энэ нь согтолтын хүнд зэрэгт хаарна гэх шинжээчийн дүгнэлт./хх-ийн 101-102 хуудас/

Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэн, аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны 2022 оны 10 сарын 12-ны өдрийн ....ийн биед нүүрэнд зулгаралт, тархины эдийн няцрал зэрэг гэмтэл тогтоогдлоо. Уг гэмтэл нь хатуу мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.ийн биед үүссэн гэмтэл нь гэмтлийн хүнд зэрэгт хаарна.Цаашид энгийн хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөх эсэх нь эдгэрэлт, болон эмчилгээний явцаас хаарна гэх шинжээчийн дүгнэлт /хх-ийн 112-113 хуудас/

2022 оны 11 сарын 09-ны өдрийн 20 тай аймгийн сум дахь сум дундын прокурорын газрын прокурорын тогтоолоор хохирогч ийн эмчилгээ хийлгэсэн талаарх баримтыг гаргуулан авсан баримтууд /хх-ийн 122-250 хуудас/

Б.*******эд хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах тухай мөрдөгчийн тогтоол /хх-ийн 2 хавтас 15 хуудас/

Хохирогч ийн хохирлын тооцоо нийт 17.719.328 төгрөгийн хохирлын баримтууд /2 хавтас 51-90 хуудас/

58- улсын тай тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээний хуулбар /2 хавтас  98 хуудас/

Вендо ХХК-ны техникийн үнэлгээний тайлан /2 хавтас 116-118 хуудас/

Ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /2 хавтас 99 дүгээр хуудас/

Шүүх хуралдаанд шинээр гаргаж өгсөн хохирогч өөс гаргасан Б.*******ээс хохирол төлбөрөө бүрэн авсан цаашид нэхэмжлэх хохирол төлбөр байхгүй гэх тодорхойлолт, шүүгдэгч Б. ******* 9.000.000 төгрөгийн хохирлыг ХААН банкны дансаар шилжүүлсэн талаарх банкны дансны хуулга зэрэг болно.

        Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан  дээрх нотлох баримтууд нь хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларч бэхжүүлэгдсэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны жур, шаардлага зөрчөөгүй, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчийн хуулиар хгаалагдсан эрхийг зөрчөөгүй тул шүүх эдгээр баримтуудыг хэрэг хянан шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой, хааралтай гэж үзэж прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

          Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

          Шүүгдэгч Б.******* нь 2022 оны 10 сарын 0-ны өдөр Б.******* нь архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ 2022 оны 10 сарын 0-ны өдөр аймгийн сумын багийн нутаг дэвсгэрт өөрийн эзэмшлийн- улсын тай 150 маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодон зын хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын Зын хөдөлгөөний дүрмийн 3.7 зүйлийн А-д заасан тухайн ллын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахааргүй өвчтэй буюу ядарсан үдээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох, мөн дүрмийн 11 дүгээр зүйлийн 11.3-д заасан эсрэг хөдөлгөөнтэй хоёр эгнээгээр зорчдог зд гүйцэж түрүүлэх буюу саадыг тойрон гарахаас бусад тохиолдолд эсрэг урс сөрөхийг хориглоно, 12 зүйлийн 12.3-д хөдөлгөөнд аюул саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна гэсэн заалтуудыг зөрчин авто осол гарган хохирогч ийн эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн үйлдэл нь хэрэгт авагдсан гэрч нарын мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад мэдүүлсэн дээрх мэдүүлэг, хохирогч, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн хохирогчоор мэдүүлсэн мэдүүлэг зэргээр нотлогдон тогтоогдож байна.

          Шүүгдэгч Б.******* нь тээврийн хэрэгсэл жолоодохдоо архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн болох 2022 оны 10 сарын 18-ны өдрийн 1 тай Б.*******ийн биеэс авсан шингэн цусанд 2.7 мл промилли этилийн спирт илэрсэн гэх шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдож байна. Мөн хохирогчид хүнд зэргийн гэмтэл учирсан нь 2022 оны 10 сарын 12-ны өдрийн 819 тай шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдож байна.

           Иймд шүүгдэгч Б.*******ийг тээврийн хэрэгслийг жолоодох эрхгүй үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодон авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй , ашиглалтын жур зөрчин хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай гэж үзлээ.

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Ч.Пагма-Орлом шүүх хуралдаанд гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг бүрэн барагдуулсан талаар тодорхойлолт ирүүлсэн байх тул гэмт хэргийн улмаас шүүгдэгчээс гаргуулах хохирол төлбөргүй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх эсэх талаар:

Шүүгдэгчийн үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий йн 6.5 зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2-д заасан “тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, учруулсан хохирлыг нөхөн төлсөнийг эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх нөхцөл д тооцож хүндрүүлэх нөхцөл тогтоогдоогүй гэж дүгнэв.

Хэргийн нөхцөл байдлын талаар талууд мэтгэлцэхдээ маргаагүй бөгөөд улсын яллагч Эрүүгийн хуулийн тусгай йн 27.10 зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.3-д зааснаар яллаж шүүгдэгчийн өмгөөлөгч болон шүүгдэгч гэм буруугийн үйлдлээ хүлээн зөвшөөрч хэргийн зүйлчлэлийн талаар маргаагүй зэрэг байдлыг харзан оногдуулах ял шийтгэлийг хөнгөрүүлж оногдуулна уу гэх саналыг үндэслэн ял шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй байна.

Шүүгдэгч Б.*******эд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэж , шүүхэд эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүйг дурдаж, шүүгдэгчээс гаргуулах хохирол төлбөргүй, хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй болохыг дурдаж шийдвэрлэв.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3.1 дүгээр зүйлийн 1, 36.2 зүйлийн 1, 2, 3, , 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 зүйлийн , 37.1 дүгээр зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь: 

1.******* овогт *******ийн *******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай йн 27.10 зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.3-д зааснаар авто тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй , ашиглалтын жур зөрчин хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол учруулах  гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд  тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн 7.1 дүгээр зүйлийг журлан Эрүүгийн хуулийн тусгай йн 27.10 зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2,3-д зааснаар Б.*******эд тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 1/Нэг/ жил 6/зургаа/ сарын  хугацаагаар хасаж, 1 /нэг/ жил 6 /Зургаа/ сарын  хугацаагаар хорих ял оногдуулахгүйгээр тэнсэх  албадлагын арга хэмжээ авсугай.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий йн 7.3 зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.5, 3.3-д зааснаар, оршин суух газар ажил сургуулиа өөрчлөх зорчин явахдаа хяналт тавьж байгаа эрх бүхий байгууллагад урьдчилан мэдэгдэх, согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис хэрэглэхийг хориглох үүрэг тус тус хүлээлгэсүгэй.

.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий йн 5.7 зүйлийн 3-д зааснаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хасах ялыг үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээ авсан үеэс хугацааг тоолсугай.

5.Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгчид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр хэрэглэсүгэй.

6.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 зүйлд зааснаар шүүхэд эд мөрийн баримтаар хураагдсан зүйлгүй, шүүгдэгч Б.******* нь хэргийн учир цагдан хоригдсон хоноггүй, шүүгдэгчээс гаргуулах хохирол төлбөргүй болохыг дурдсугай.

7.Үүрэг хүлээлгэх албадлагын арга хэмжээг биелүүлэхийг аймаг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газар хорих 57 нээлттэй хаалттай хорих д даалгасугай.

          8.Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шүүгдэгч, хохирогч, тэдний өмгөөлөгч, хууль ёсны төлөөлөгч нар эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг өөрөө гардан авснаас хойш 1 хоногийн дотор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                             Ц.ЭНХЖАРГАЛ