МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

С******* аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Ц.Ам*******гэрэл д*******галж, шүүгч Г.Гэрэлт-Од, Э.Оюунтунгалаг н*******ын бүрэлдэхүүнтэй,

н*******ийн бичгийн д*******га                               Ж.Болор-Эрдэнэ,

иргэдийн төлөөлөгч                                   М.Одхүү,

улсын яллагч                                               А.Баясгалан,

хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч       Д.Алтанцэцэг,

хохирогчийн хууль ёсны

төлөөлөгчийн өмгөөлөгч              Д.Эрдэнэ-Оргил,

шүүгдэгч                                                        Э.Мөнхба*******,

шүүгдэгчийн өмгөөлөгч                             П.Энхж*******гал н*******ыг тус тус оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны “А” танхимд хаалттай хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаана******* С******* аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасна******* яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Э.Мөнхба*******т холбогдох эрүүгийн 2132000000009 дуга*******тай хэргийг 2021 оны 04 дүгээр с*******ын 12-ны өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн: ... оны ... дүгээр с*******ын ....-ний өдөр Төв аймгийн М******* суманд төрсөн, 44 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 5, эхнэр, хүүхдийн хамт С******* аймгийн М******* сум, 3 дуга******* баг, Үтрэм 1 дүгээр хэсгийн 55 тоотод оршин суух, Улаанба******* хот, Б******* дүүргийн .. дуга******* хороо, Х******* Усан т******* гудамж 1020 тоотод оршин суух хаягийн бүртгэлтэй, урьд ял шийтгэлгүй, хэрэг х*******иуцах чадв*******тай, Ц******* овогт Э******* Мөнхба******* /РД: МЭ77090172/,

Холбогдсон хэргийн тала*******: /прокурорын яллах дүгнэлтэд дурьдсана*******/

Шүүгдэгч Э.Мөнхба******* нь 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-аас 14-нд шилжих шөнө 03 цагийн орчим С******* аймгийн Ерөө сумын нутаг дэвсгэрт “Ялбаг” гэх газ*******т 20-64 УБЗ улсын дуга*******тай “Тоёота Пробокс” м*******кийн автомашинд унтаж байсан бага насны буюу 13 нас, 9 с*******, 3 хоногтой А.Э *******аас бэлэг эрхтэнд нь бэлэг эрхтнээ хийж бэлгийн х*******ьцаанд орсон буюу хүчиндэх гэмт хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн гэх гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт д*******аах нотлох б*******имтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

1.Шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын өгсөн: “...би болсон явдлыг санахгүй байна. Согтуудаа хүчингийн үйлдэл хийсэн юм шиг байна лээ, буруу зүйл хийсэн гэж бодож байгаа, х*******амсаж байна, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Шүүхэд хандаж мэдүүлэг өгөхгүй” гэх мэдүүлэг,

2.Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч Т.А “....2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр хадмууддаа золгох гээд гэр бүлийн хамт, хадмуудтай 2 машинд хуваагдаж суугаад хадам аав Шуушаан, хадам ээж Алтанцэцэг н*******ын гэрт нь очсон. Золгож очсон хүмүүс ах дүү н******* *******хи уугаад, би *******хи ууж чаддаггүй болохоор *******хи уугаагүй бага зэрэг л уусан. Архи уусан хүмүүсийн ор дэрийг засаж, оронд оруулж зохицуулаад унтсан. Шөнө 3 цагийн үед гэрт халуун болоод унтаж чадахгүй сэрсэн хадам ээж босчихсон гал түлчихсэн байсан. Намайг босоход нөхөр дагаад боссон. Бид н******* хоорондоо юм яриад сууж байсан гаднаас охин Энхжин өрөөсөн гуталтай уйлчихсан орж ирэхээр нь яасан тала******* асуусан охин маань “унтаж байсан өвдөөд сэрсэн, миний бэлэг эрхтэн рүү Мөнхба******* ах боожгойгоо хийсэн байсан” гээд уйлсан. ...би маш их гомдолтой байна. Би энэ хэргээс болоод М******* суманд амьдрах боломжгүй болоод С******* аймгийн Алтанбулаг суманд нүүж хэсэг амьдраад Улаанба******* хот руу нүүж Б******* дүүрэгт амьд*******ч байгаа. Охиноо Улаанба******* хотод ...дуга******* дунд сургуульд оруулж суралцуулаха******* болсон. Охин маань эхлээд гэртээ эрэгтэй хүн оруулахгүй, манай төрсөн дүүг ч оруулахгүй болчхоод, ганца*******аа байх гээд, зожигдуу, ааштай болчхоод байгаа. Эхэндээ сэтгэл зүйн байдал их хэцүү байсан одооноос *******ай дээрдэж байгаа. Аль болохоор энэ тала******* ярихгүй, дурсахыг ч хүсэхгүй байгаа. Хадмууд маань Мөнхба*******ыг шоронд явуулах гэлээ гэж над руу их дайрч, доромжилж байсан. Миний хүүхдийн сэтгэл зүйд хохирол учирсан, миний сэтгэл зүйд ч их хэцүү байдаг, би нөхөртэйгөө анх гэр бүл болоход Э.Мөнхба******* хүргэн болоод ирчихсэн, гэр бүл болчихсон байсан. Өөрийн нь өвөр дээр шээж, тоглож өссөн хүүхдийг ийм байдалтай болгосонд их гайхаж, х*******амсаж байна, би маш их гомдолтой байна” гэх мэдүүлэг,

3.Шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 29-ний өдөр яллагдагча******* мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Би 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр эхнэр, хүүхдийн хамт Ерөө сумын нутаг “Ялбаг” нэртэй газ******* амьд*******ч байгаад хадам аав Шуушаан, хадам ээж Алтанцэцэг н******* дээр золголт хийхээр садангийнхаа хүмүүстэй хамт очсон. Ингээд бид н******* золголт хийгээд *******хи, д*******с уугаад би согтсон. Нэг мэдэхэд, ухаан ороход Э ээж Алтанцэцэг, аав Б-Эрдэнэ н******* намайг цохиод “манай охин Энхжинг хүчиндсэн” гээд байсан. Тухайн үед би жолоочийн эсрэг талын суудал дээр унтаж байгаад сэрсэн. Тэгээд бид н******* М******* суманд ирсэн. Би тухайн үед машинд хэзээ яаж орж унтсан тала******* огт санахгүй байна. ...Тухайн үед би улаан хүрэн өнгийн жижиг толботой дотоожтой байсан. Миний дотоож цус болсон зүйл байхгүй байсан. Миний хувьд тийм зүйл хийснээ огт санахгүй байна...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 161-164 дүгээр хуудас/,

4.Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр аав, ээж, дүү н*******тайгаа бас аавын хамануудтай цуг Ялбагт оршин суух өвөө эмээтэйгээ золгохоор явсан. Тэгээд Ялбагт 16 цагийн орчим очоод өвөө эмээтэйгээ золгоод би дүү н******* болох бусад хүүхдүүдтэй нь уулан дээр г*******ч ч*******га******* гулгаж тоглосон. Орой 20 цагийн орчим хүүхдүүд унтах гээд Шинэчимэг эгчийн машинд байгаа хивс дэвсээд, үстэй дээл, куртик нөмрөөд унтаха******* болсон. Хүүхдүүд хоорондоо тоглож юм яриад, з*******им нь г******* утса******* тоглож байгаад 23 цагийн орчим унтсан. Машины урд талын жолоочийн суудал дээр манай эрэгтэй дүү Энхб, Мөнхба******* ахын хүү Жавхланбаяр 2 унтсан. Жолоочийн хажуу талын суудалд Мөнхба******* ахын охин Н*******анчимэг ганца*******аа унтсан. Бид н******* машины ******* талын суудлыг буулгаж байгаад унтах гэж хэвтсэн. Шинэчимэг эгч нэлээн согтуу машинд орж ирээд миний хажууга******* орж ирээд хэвтсэн. Миний б*******уун г******* талд Оюунчимэг, тэгээд Суг*******н*******ан, Суг*******н*******ангийн хажууд Оюунбилэг унтсан. Бид н*******ын толгой орчим манай дүү Мөнхжин унтаха******* хэвтээд унтсан.

Тэгээд шөнө нойрон дунд миний бэлэг эрхтний орчим өвдөөд байха******* нь сэрэхэд машин дотор х*******анхуй байсан нэг хүн миний өмд дотоожийг өвдөг хүртэл шувталсан, зүүн г*******а*******аа миний зүүн талын хөхийг б*******ьчихсан *******аас тэвэрсэн байдалтай эрэгтэй хүний бэлэг эрхтэн нь миний бэлэг эрхтэн рүү хийчихсэн *******аас хөдөлж байха******* нь би машины кабины гэрлийг асаагаад х*******ахад Мөнхба******* ах байха******* нь би “та яагаад байгаа юм бэ” гэж хэлээд б*******уун г*******а*******аа Мөнхба******* ахын нүүрэн тус газ******* нэг удаа алгадахад Мөнхба******* унтаж байгаа хүн шиг ц*******айлаад байсан. Би өмдөө таад өрөөсөн гутлаа өмсөөд машинаас буугаад, уйлаад, ээж аавын унтаж байсан гэр рүү гүйж орсон. Гэрт ороход манай аав ээж хоёр, Шинэтуяа эгч, эмээ Алтанцэцэг н******* сэрчихсэн сэрүүн байсан. Би ээждээ Мөнхба******* ах миний өмдийг шувталсан гэж хэлэхэд манай ээж надаас юу болсон тала*******аа асуухад нь би миний бэлэг эрхтэн өвдөөд байха******* нь сэрсэн чинь Мөнхба******* ах миний өмдийг шувталсан байсан гэж хэлсэн. Тэгээд манай ээж уйлж орилоод “одоо явъя” гэж хэлээд манай дүү н*******ын хувцсыг өмсгөөд Отгонб ах машин б*******иад бид н******* Нэгдсэн эмнэлэг дээр ирж эмнэлэгт үзүүлсэн.

Машины кабины гэрэл асахад Мөнхба******* ах өмдөө гуя хүртлээ шувталчихсан, бэлэг эрхтэн нь надад х*******агдаж байсан. Мөнхба******* ах дээгүүрээ цамцтай байсан.

Намайг шөнө машин дотор сэрээд кабин гэрэл асаахад машины урд унтаж байсан хүүхдүүд хэвээрээ, *******ын суудалд Мөнхба******* ах, Шинэчимэг эгч хоёрын дунд би унтаж байсан. Шинэчимэг эгчийн байранд Мөнхба******* ирээд хэвтчихсэн байсан...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 40-41 дүгээр хуудас/,

5.Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 23-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд дахин өгсөн: “...Намайг унтах гэж байхад надтай нийлээд 8 хүүхэд тухайн машинд унтах гэж байсан. Удалгүй Шинэчимэг эгч согтуу байсан тул Отгонб ах машинд оруулж ирээд миний хажууга******* буюу зүүн г******* талд хэвтүүлсэн. Тэгээд би унтсан ба миний доогуур өвдөөд байха******* нь /бэлэг эрхтэн/ би сэрсэн чинь миний өмд өвдөг хүртэл шувт*******сан, миний *******д нэг хүн зүүн г*******а*******аа миний хөхнөөс б*******ьчихсан хөдлөөд байсан. Тэгэхээр нь би босоод машины ******* талын кабины гэрлийг асааж х*******тал Э.Мөнхба******* ах байсан ба Э.Мөнхба******* ахын өмд өвдөг хүртлээ тайлагдсан байсан. Тэгээд би “та яагаад байгаа юм бэ” гээд нүүр лүү нь нэг удаа цохисон чинь цаашаа х*******аад дээл нөмрөөд хэвтээд өгсөн. Тэгээд би гэрт орж ээжид энэ тала******* хэлсэн. Тухайн үед Шинэчимэг эгч миний б*******уун г******* талд г*******аад хэвтсэн байсан. Тухайн үед миний с*******ын тэмдэг ирсэн байсан учир миний дотоож цус болсон байсан. Миний хувьд бэлгийн х*******ьцаа гэдгийг сайн мэдэхгүй. Бэлэг эрхтэн гэдгийг сургуульд биологийн хичээл дээр зааж байсан учир мэдэж байна. Би Э.Мөнхба*******ыг ям******* өнгөтэй дотоожтой байсныг х*******аагүй. Тухайн үед их айж санд*******сан байсан. ...Өмнө нь Э.Мөнхба******* ийм зүйл болж байгаагүй...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 42-43 дуга******* хуудас/,

6.Гэрч Т.А 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... би орон дотроос өндийхөд манай нөхөр Б-Эрдэнэ сэрээд бид 4 хоорондоо юм яриад сууж байхад Мөнхба*******ын бага охин Н*******анчимэг 12 настай хүүхэд орж ирээд “бид н******* хөлдөж үхэх гэж байна, ээж аав хоёр машинд дотор бид н*******ын хөнжил авчихсан” гэж хэлэхээр нь би өөрийнхөө нөмөрч байсан хөнжлийг өгсөн. Бид н*******ыг ярилцаад сууж байхад манай охин Энхжин уйлаад гаднаас ирэхээр нь би юу болсон тала******* асуухад “Мөнхба******* ах” гээд орилоод өмдийг тайлчихсан байсан гэж хэлээд уйлаад байха******* нь лавшруулаад Энхжингээс асуухад “Мөнхба******* ах миний өмдийг тайлаад өөрийнхөө г*******гаад миний бэлэг эрхтэн рүү хийчихсэн байсан” гэж хэлээд уйлаад байсан би хажуугийн гэрт байх Отгонб, Баасанхүү н******* дээр очоод “манай охин Энхжинг Мөнхба******* хүчиндсэн байна” гэж орилоход гэрт унтаж байсан хүмүүс нойрноос сэрсэн. Тэгээд би машинд унтаж байсан Мөнхба******* дээр очоод “чи миний охиныг яаж байгаа юм бэ” гэж асуухад Мөнхба******* “би яасан юм бэ, би яагаач үгүй” гээд байсан. Тэгээд би М******* сум руу Энхжинг үзүүлнэ гэж хэлээд унтаж байсан хүүхдүүдээ сэрээгээд хувцаслаад 04 цагийн орчим Ялбагаас хөдлөөд 07 цагийн үед М******* сумын нэгдсэн эмнэлэг дээр ирж Энхжинг эмэгтэйчүүдийн эмчид үзүүлсэн. Тэгээд Мөнхба*******ыг бас эмнэлэгт үзүүлсэн Өлзийбаяр эмч “гомдолтой бол Цагдаагийн байгууллагад ханда*******ай” гэж хэлсэн...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 65-66 дуга******* хуудас/,

7.Гэрч Ш.Б 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Бид н******* шинийн 02-ны буюу 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр золгох гэж очсон. Тэгээд тэндээ хоноод 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 14-ний шөнө 0З цагийн орчим би сэрээд манай ээж Алтанцэцэг, эхнэр Алтанцэцэг, миний төрсөн дүү Шинэтуяа бид н******* хоорондоо юм яриад байж байтал гаднаас манай том охин Энхжин үс нь сэгсийчихсэн, өмдний товч нь тайлагдсан хоёр г*******а*******аа өмдөө б*******ьчихсан уйлаад намайг Мөнхба******* ах намайг хүчиндчихлээ гэж хэлэхээр нь би орноос босоод гэрээсээ г*******аад мөнгөлөг өнгөтэй Пробокс м*******кийн тээврийн хэрэгсэл рүү очиход Мөнхба******* байхгүй байха******* нь аавын хажуу талын гэр рүү ороход Мөнхба******* зуухны хойд талд газ******* бүхлээрээ хэвтэж байха******* нь би очоод Мөнхба*******ыг таж босгох гэтэл унтаж байсан манай дүү н******* сэрээд намайг согтуу агсан тавиад байна гээд намайг гэрээс г*******гасан. Тэгээд би хүүхдүүдээ хувцаслаж аваад М******* сум нэгдсэн эмнэлэгт ирж Энхжинг үзүүлсэн...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 67-68 дуга******* хуудас/,

8.Гэрч Ш.Ши 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр өөрийн ах дүү н*******тайгаа хамт өөрийн төрсөн аав ээжтэйгээ золгох гээд 2 тээврийн хэрэгсэлтэй С******* аймгийн М******* сум 6-р баг Ялбаг гэх газ*******т орой 17 цагийн орчим очсон. Тэгээд аав ээж дээрээ очоод золголтоо хийгээд хоол ундаа идээд ах дүү н*******тайгаа юм яриад орой нь унтаха******* өөрийнхөө эзэмшилийн Тоёота пробокс м*******кийн 20-64 УБЗ улсын дуга*******тай тээврийн хэрэгсэл дотор унтсан. Тэгээд унтаж байхад Алтанцэцэг “танай нөхөр чинь манай охин А.Энхжинг хүчиндсэн байна” гэхэд нь би “тийм юм байхгүй, сонин, сонин юм битгий яриад бай” гэж хэлээд буцаад унтах гээд хэвтэхэд манай нөхөр Э.Мөнхба*******ыг Алтанцэцэг, түүний нөхөр Б-Эрдэнэ хоёр машинаас зулгааж буулгаад аваад явсан. Би “та н******* учраа ол” гэж хэлээд унтаад өгсөн. Тэгээд Алтанцэцэг Б-Эрдэнэ н******* “М******* сум руу эмнэлэг явна” гэхээр машин дотор унтаж байсан Оюунчимэг, Оюунбилэг н*******ыг аваад аавын гэрт ороод орон дээр унтаад өгсөн. Өдөр 10 цагийн орчим боссон. Манай нөхөр Мөнхба******* Суг*******н*******ан хоёр 14 цагийн орчим М******* сумаас ирэхээр нь би Мөнхба*******аас “юу болсон, эмнэлэгт үзүүлсэн үү” гэж асуухад Мөнхба******* надад “би эмнэлэгт үзүүлээд ирлээ, зүгээр” гэж хэлсэн. ...Би *******хи уугаад тас*******сан байсан. Алтанцэцэгийг орилоод байха******* нь би сэрээд х*******ахад машины урд талын жолоочийн хажуугийн суудал дээр хүү Жавхланбаяр /13 настай/, Б хүүхэд Энхб н******* унтаж байсан ба манай машин гэр бүлийн машин болохоор хойд суудлыг буулгаад ор болгоод Машины хойд суудлын багажны хаалганы хажууд Б хүүхэд Мөнхжин хойд суудлын б*******уун талаас Оюунчимэг /4 настай/, Оюунбилэг /5 настай/ н******* тэр хоёрын хажууд би, миний хажууд манай нөхөр Мөнхба******* унтаж байсан. Намайг унтаж байхад ям******* нэгэн чимээ г*******аагүй. Энхжинг хаана унтаж байсныг би сайн мэдэхгүй байна...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 72-73 дуга******* хуудас/,

9.Насанд хүрээгүй гэрч М.Суг*******н*******ангийн 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...2021 оны 02 дуга******* с*******ын 14-ний орой 01 цагийн үед гэрт багтахгүй болохоор нь Э 2 дүү болон манай 4 дүүгийн хамт машинд унтаж байсан. Тэгээд манай дүү н******* да*******аад байна гэхээр нь би машиныг нь асаачхаад эмээ өвөөгийн байгаа гэрлүү ороход манай ээж Шинэчимэг нэлээн согтсон байха******* нь машин дотор оруулж унтуулсан. Тэгээд миний нойр хүрэхгүй байха******* нь машинаа асаагаад сууж байгаад эмээ өвөөгийн гэрт орж аавыг хажуу талын илүү гэрт оруулж унтуулчхаад машиндаа орж машинаа асаагаад хэвтэж байхад 02 цаг өнгөрч байхад аав “Мөнхба******* да*******аад байна, ээж чинь хаана байгаа юм” гэж хэлээд орж ирж ээжийн хажууд унтсан. Тэгээд би машинд дан күртиктэй да*******аад байха******* нь илүү гэрт орж гал түлж сууж байгаад 20 орчим минутын д*******аа буцаад машиндаа суутал Энхжин байхгүй байсан удалгүй Э ээж Алтанцэцэг нь Баагий миний охиныг хүчиндчихлээ гэж орилоод эмээ өвөөгийн гэрээс г*******ч ирээд машинд унтаж байсан манай аавыг зодож цохиод байха******* нь би салгаад “юу болсон юм” гэхэд манай охиныг хүчиндчихлээ гэж хэлээд манай аав Мөнхба*******ыг зодоод байха******* нь би аавыгаа илүү гэрлүү оруулж орхичхоод эмээ өвөөгийн гэрт орж Энхжингээс “юу болсон бэ” гэж асуухад “Баагий миний өмдийг тайлсан” гэж хэлээд уйлаад байсан...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 74-76 дуга******* хуудас/,

10.Гэрч Ш.Шинэтуяагийн 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 16-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Бид н******* шинийн 02-ны буюу 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-ны өдөр М******* сум 6-р баг Ялбаг гэх газ*******т байх өөрийн төрсөн аав, ээж дээрээ очих гээд манай төрсөн ах дүү н******* явсан. Тэгээд аав ээжтэйгээ золгоод юм яриад, хоол унд идээд тэндээ хонохоор болсон. Би аавын гэрт манай Шуушаан, ээж Алтанцэцэг, төрсөн ах Б-Эрдэнэ, бэр эгч Алтанцэцэг тэр хоёрын 3 хүүхдийн хамт хоносон. Намайг шөнө унтаж байхад миний дээр нэг хүн хэвтэх шиг болохоор нь би сэрээд хэн бэ гэж асуухад Э.Мөнхба******* “ах нь байна, ах нь байна” гэхээр нь “холдоочээ зайлаач” гэж хэлээд Э.Мөнхба*******ын нүүрэн тус газ******* нь би г*******а*******аа 2-оос 3 удаа цохиж аваад “гэрлээ асаагаач” гэж хэлээд Мөнхба******* ахыг түлхээд газ******* унагаасан, Мөнхба******* г*******ахдаа гэрийн үүдэнд байсан 20 литрийн ш******* өнгийн усны сав /канестер/ унагаад гэрээс г*******сан. Тэгээд би ээж Алтанцэцэгт “гэрлээ асаагаач” гэж хэлэхэд ээж орноосоо босоод гэрлээ асаасан. Тэгээд Б-Эрдэнэ ах Алтанцэцэг хоёрын унтаж байсан орны толгойн дээр суугаад “Э.Мөнхба******* ах чинь ям******* солиотой юм бэ, энэ чинь намайг оролдоод ям******* хаашаа юм бэ” гэж Б-Эрдэнэ ах, Алтанцэцэг ээж н*******т хэлж байсан. Тэгээд ээж, Алтанцэцэг, Б-Эрдэнэ ах бид дөрвийг юм яриад сууж байхад гаднаас Б-Эрдэнэ ахын том охин Энхжин өрөөсөн гутал, нөгөө хөлдөө гуталгүй өмдөө хоёр г*******а*******аа б*******ьчихсан /өмдөө товчлоогүй/ уйлаад орилсон байдалтай орж ирэхээр нь Алтанцэцэг Энхжингээс “яасан юу болов миний охин” гэж асуухад Энхжин “Мөнхба******* ах өмд тайлаад, намайг оролдсон” гэж хэлсэн. Тэгээд Алтанцэцэг “Э.Мөнхба******* ах чинь миний охиныг хүчиндсэн байна” гэж орилоод Б-Эрдэнэ, Алтанцэцэг хоёр Энхжинг дагуулаад гэрээс г*******сан. Би гэрт үлдсэн гадаа юу болсон тала******* сайн мэдэхгүй байна. Тэгээд хажуугийн гэрт байсан манай дүү н******* сэрээд “төв явъя, асуудлыг шийдвэрлэнэ” гэж хэлээд манай ах дүү н******* бүгд М******* сум руу явсан. ...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 79-80 дуга******* хуудас/,

11.Гэрч Б.Ба 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... бид н******* унтаж байхад Э.Мөнхба******* шөнө гэрээс г*******аад явсан. Тэгээд эргээд унтаж байхад Алтанцэцэг орилоод “манай хүүхдийг Мөнхба******* хүчиндчихлээ” гээд орилоод байсан. Тэгээд Э.Мөнхба*******ыг Б-Эрдэнэтэй м*******галдаад байхад нь манай нөхөр Отгонб тэд н*******ыг салгаад “М******* сум руу явья” гээд нөгөө хэдийгээ салгаж 2 машинд хувааж суулгаад М******* суманд ирсэн. ... гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 82-83 дуга******* хуудас/,

12.Гэрч Ш.Отгонбын 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... намайг унтаж байхад Э.Мөнхба******* босоод унтаж байсан гэрээс г*******аад явсан. Тэгээд буцаад унтаж байтал гэрийн гадаа хүмүүс орилоод байха******* нь би босоод х*******ахад Э.Мөнхба*******, Б-Эрдэнэ хоёр м*******галдаад зодолдох гээд зогсож байха******* нь би салгасан. Тэгээд юу болоод байгааг асуухад Алтанцэцэг “Манай охиныг Э.Мөнхба******* хүчиндлээ” гэж уйлаад орилоод байсан. Тэгээд би М******* сум руу явъя гээд нөгөө хэдийгээ салгаж 2 машинд хувааж суулгаад М******* суманд ирсэн М******* суманд орж ирээд Нэгдсэн эмнэлэг дээр ирж үзүүлсэн. Э.Мөнхба******* нь А.Энхжинг машин дотор унтаж байхад тухайн асуудал болсон гэж байсан. Би яг юу болсон тала******* х*******аагүй болохоор мэдэхгүй байна...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 89-90 дүгээр хуудас/,

13.Гэрч С.С 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... Бадамцэцэг, Отгонб бид н*******аас бусад нь *******хи ууцгаасан. Ингээд Отгонб Бадамцэцэг хүүхдүүдийн хамт, Баасанхүү, Э.Мөнхба******* бид н******* унтацгаасан Ингээд унтаж байхад Шинэчимэг орж ирээд нөхөр Э.Мөнхба*******ын хажууга******* ороод хэвтсэн. Удалгүй шээс хүрээд байна гээд байсан тул Отгонб бие засуулаха******* аваад г*******сан. Удалгүй ганца*******аа орж ирсэн ба Шинэчимэгийг машинд оруулаад унтуулчихлаа гэж байсан. ... бид н******* унтаж байхад Э.Мөнхба******* шөнө гэрээс г*******аад явсан. Удалгүй гаднаас Э.Мөнхба******* том охин Суг*******н*******ан орж ирээд аавыг машинд оруулаад унтуулчихлаа” гэж байсан. Тэгээд манай нөхөр Баасанхүү гал асаах гэсэн боловч шүдэнз байхгүй байсан тул шүдэнз олж ирж галаа асаагаад буцаад г*******аад яваха******* нь би *******аас нь дагаад хажуу гэрт ороход Шинэтуяа ганца*******аа *******хи уучихсан сууж байсан. Тэгээд би Баасанхүүг унт гэж загнаад буцаагаад гэрлүүгээ оруулаад байж байтал удалгүй хажуугийн гэрт эмэгтэй орилох чимээ г*******аха******* нь босох гэж байтал Э ээж Алтанцэцэг “Э.Мөнхба******* манай охиныг хүчиндчихлээ” гэж хэлээд буцаад г*******аад явсан. ...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 94-95 дуга******* хуудас/,

14.Насанд хүрээгүй гэрч М.Н*******анчимэгийн 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 25-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... Би Оюунбилэгийг манай аавын хөлд унтаж бай би хажуу талын гэрээс хөнжил аваад ирье гэж хэлээд г*******ч явсан. Эмээгийн гэрт ороход Шинэтуяа эгч, Алтанцэцэг эгч, Б-Эрдэнэ ах эмээ н******* сууж байсан. Тэгээд нөгөө хэд чинь да*******ч байна гэж хэлэхэд эмээ надад зузаан хөнжил өгөхөөр нь би тэр хөнжлийг Жавхланбаяр ахад өгөөд би өвөө эмээгийн гэрт ороод сууж байсан. Би өвөөгийн гэрээс г*******аад илүү гэр рүү явах гэж байхад Энхжин эгч хоёр өрөөсөн гутал өмссөн, надад би танай аавын хажууд нүцгэн унтаж байсан, миний салтаага******* өвдөөд босож ирлээ гэж хэлээд өвөө эмээгийн гэр рүү орсон. Би Энхжин эгчийн *******аас нь гэрт ороход Энхжин ээж А хажууд миний бэлэг эрхтэнгээр өвдөөд сэрээд машины гэрлээ асгаад х*******сан чинь би нүцгэн хэвтэж байсан, миний хажууд Мөнхба******* ах хэвтэж байсан гэж хэлэхэд Алтанцэцэг эгч Э өмдийг тайлахад цус г*******чихсан байсан. Алтанцэцэг эгч угаасаа Э биений юм ирсэн байсан гэж хэлсэн. Манай охин Энхжинг Мөнхба******* ах хүчиндсэн байна гэж хэлээд орилоод байсан...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 99-100 дуга******* хуудас/,

15.Насанд хүрээгүй гэрч М.Ж 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 25-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “... Мөнхжин, Энхжин, манай эгч Суг*******н*******ан, манай дүү Н*******анчимэг н******* орж ирээд бид н******* машин дотор тоглож байхад Оюунчимэг, Оюунбилэг хоёр ирсэн. Бид н******* нэлээн удаан тоглосон, шөнө манай ээж Шинэчимэг машинд орж ирээд бид н*******ын хажууга******* орж унтсан. Тэгээд бид н******* эвээ олоод унтаж байхад машинд манай аав Мөнхба******* орж ирсэн. Тэгээд аав да*******аад байна гэж хэлэхээр нь Суг*******н*******ан эгч машин асааж халаагаад бид н******* машин дотор шахцалдаад байха******* нь Суг*******н*******ан эгч машинаас буугаад явсан. Тэгээд машины урд талын суудал хоосон болохоор нь Бука жолооч талын суудал дээр суугаад би жолоочийн эсрэг талын суудал дээр сууж байсан. Манай дүү Н*******анчимэг машинаас буугаад надад хөнжил авч ирж өгөөд буцаад гэр рүү орсон, Бука унтаад өгсөн. ...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 104-105 дуга******* хуудас/,

16.Гэрч Г.Ө 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Би 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13 өдөр М******* сумын Нэгдсэн эмнэлгийн эмэгтэйчүүдийн тасагт жижүүрт г*******аад 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 14-ний өглөө дуудаха******* нь би юу болсон тала******* асуухад “манай хүүхдийг Ялбаг гэх газ*******т хүн хүчиндчихлээ охиноо үзүүлье” гэхээр нь би А.Энхжинд үзлэг хийсэн. Үзлэгээр А.Э с*******ын тэмдэг ирсэн, гадна бэлэг эрхтэний орчим цус*******хаг ялгадастай охин хальс нь бүтэн байсан. Ил х*******агдах гэмтэл ш*******х байгаагүй байсан. Хүчиндсэн гэх Мөнхба*******ыг мазокын шинжилгээ авч шинжилгээний х*******иуг нь А.Э ээж Аптанцэцэгт өгч явуулсан. Охин хальсыг гэмтээхгүйгээр бэлгийн х*******илцаанд орох боломжтой...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн дуга******* хуудас/

17.С******* аймгийн М******* сум дахь Шүүхийн Шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ган-Эрдэнийн 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 16-ны өдрийн

1.А.Э биед гэмтэл тогтоогдсонгүй.

2.А.Э охин хальс сэвтээгүй болно.

3.А.Э охин хальсыг сэвтээхгүйгээр үтрээний үүдэвч хэсэгт эр бэлэг эрхтэн орсон байх боломжтой.

4.А.Э үтрээний үүдэвч хэсэг улайлттай байсан болно.

5.А.Энхжин нь бэлгийн бойжилт бүрэн олоогүй болно...” гэх шинжээчийн 39 дуга*******тай дүгнэлт, /хх-ийн 112-113 дуга******* хуудас/

18. Шүүх сэтгэц, эмгэг судлалын №25/21 дуга*******тай:

1. А.Энхжин нь сэтгэцийн хувьд ям******* нэгэн өвчингүй, эрүүл учир эр, эмийн х*******илцаа, хурьцал үйлдэхийн мөн чан*******ыг ухамс*******лан ойлгох чадв*******тай байна.

2. А.Э сэтгэхүй хөгжиж, төлөвшиж байгаа болно.

3. А.Энхжин нь сэтгэцийн хувьд ям******* нэгэн өвчингүй, эрүүл учир үнэн зөв мэдүүлэг өгөх чадв*******тай болно ...” гэх магадлагаа /хх-ийн 128 дуга******* хуудас/

19.2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээллийг хүлээн авсан тэмдэглэл, /хх-ийн 11 дүгээр хуудас/, 20. Иргэн Т.Алтанцэцэг, Ш.Б-Эрдэнэ н*******ын 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 14-ний өдөр Цагдаагийн байгууллагад г*******гасан өргөдөл /хх-ийн 12 дуга******* хуудас/, 21. 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр хэргийн газ*******т үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 14-21 дүгээр хуудас/, 22. 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдөр 20-64 УБЗ улсын дуга*******тай Тоёота пробокс м*******кийн автомашинд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 22-25 дуга******* хуудас/, 23. Э.Мөнхба*******ын өмсөж явсан дотоожийг, А.Э өмсөж явсан дотоож, өмдийг эд мөрийн б*******имта******* хураан авсан мөрдөгчийн тэмдэглэл, хураан авахыг зөвшөөрсөн прокурорын зөвшөөрөл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 27-35 дуга******* хуудас/, 24. Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э мэдүүлгийг газ******* дээр нь шалгасан ажиллагаа, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-ийн 44-45 дуга******* хуудас/, 25. Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э төрсний бүртгэлийн лавлагаа, нас тоолсон тухай мөрдөгчийн тэмдэглэл /хх-ийн 53-54 дүгээр хуудас/, 26. Гэрч Ч.Б-Оюун, С.Баярж*******гал, Ц.Мөнхтөр /хх-ийн 84-92 дуга******* хуудас/, 27. Эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагча******* тсан тогтоол өөрчлөлт оруулсан прокурорын тогтоол /хх-ийн 188-189 дүгээр хуудас/,

Шүүгдэгчийн хувийн байдалтай холбоотой:

Гэрч Ч.Б- 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Би Э.Мөнхба*******тай 2019 онд танилцаж байсан. Э.Мөнхба******* нь хувь хуний хувьд хүний үгнээс г*******аад байдаггүй, хүнд их тус*******хаг, хааяа нэг *******хи уучихдаг. Архи ууха*******аа сууж байсан газраа унтчихдаг. Илүү дутуу ааш *******аншин байхгүй. Одоогоор тогтсон ажил төрөл байхгүй, би хамт х******* бор ажил хийж байдаг. Э.Мөнхба******* нь эхнэр Шинэчимэгтэй гэр бүл болоод 20 орчим жил болж байгаа гэж ярьж байсан. Тэднийх 3 хүүхэдтэй. Ям******* нэгэн сэтгэцийн өвчин байхгүй, хашаа байшин, мал эд хөрөнгө гээд байх юм байдаггүй...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 84 дүгээр хуудас/,

Гэрч Ё.Баярж*******галын 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Э.Мөнхба******* нь С******* аймгийн М******* суманд төрсөн. Эцэг эхээс зургуулаа, Э.Мөнхба******* нь айлын 3 дах хүүхэд байгаа юм. Э.Мөнхба******* нь М******* сумын 1 дүгээр сургуульд сурч байгаад 5 дуга******* ангиас сургуулиас г*******ч хөдөө мал дээр мал маллаж байсан. Э.Мөнхба******* нь цэргийн алба хаасан, Улаанба******* хотод тогооч хийж байсан, одоогоос 4 жилийн өмнө М******* суманд ирж амьдрах болсон. Хувь хүний хувьд хүний үгнээс г*******аад байдаггүй, хүнд их тус*******хаг, хааяа нэг *******хи уучихдаг. Архи ууха*******аа хурдан согтдог, *******хи уусан үедээ элдэв ааш *******аншин г*******гаад байдаггүй, одоогоор тогтсон ажил төрөл байхгүй, энэ тэнд х******* бор ажил хийж амьд*******даг. Э.Мөнхба******* нь эхнэр Шинэчимэгтэй гэр бүл болоод 20 орчим жил болж байна, дундаасаа 3 хүүхэдтэй. Ям******* нэгэн сэтгэцийн өвчин байхгүй, хашаа байшин, мал эд хөрөнгө гээд байх юм байхгүй байх, одоо эсгий гэрт амьд*******даг...” гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 86 дуга******* хуудас/,

Гэрч Ц.М 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 18-ны өдөр мөрдөн шалгах ажиллагааны шанд өгсөн: “...Э.Мөнхба******* нь С******* аймгийн М******* суманд амьд*******даг байсан Энхтайван гэж хүний хүүхэд байгаа юм. Бага насандаа 3-4 дүгээр анги хүртэл бага сургуульд сурч байгаад сургуулиас г*******ч хөдөө мал дээр мал маллаж байсан. Ингээд Улаанба******* хотод тогооч хийж байсан, машин засна, тал талын авьяастай хүн байгаа юм. Миний хувьд ажил төрөл г*******аха******* дуудаж ажиллуулдаг байсан. Хүнийг үгнээс г*******аад байдаггүй, хүнд их тус*******хаг, хааяа нэг *******хи уучихсан байна гэж сонсож байсан тэр болгон уугаад байдаггүй, тогтсон ажил төрөл байхгүй, энэ тэнд х******* бор ажил хийж амьд*******даг. Э.Мөнхба******* нь эхнэр 3 хүүхэдтэй, эхнэрийнх нь дүүгийн хүүхэд гээд өнчин 2 хүүхэд хамт амьд*******даг юм. Ям******* нэгэн сэтгэцийн өвчин байхгүй, хадмынхаа хашаанд гэрт амьд*******даг мал гээд байх юм байхгүй, нэг машин унаад явдаг яг хэний машин гэдгийг мэдэхгүй байна...” гэх мэдүүлэг,

 Шүүх сэтгэц, эмгэг судлалын №26/21 дуга*******тай:

1.Э.Мөнхба******* нь одоогоор болон гэмт хэрэг үйлдэх үедээ сэтгэцийн ям******* нэг өвчингүй эрүүл болно.

2.Э.Мөнхба******* нь сэтгэцийн ям******* нэг өвчингүй эрүүл учир энэ хэрэгт ач холбогдол бүхий байдлыг бодитой тусгах, үнэн зөв мэдүүлэг өгөх чадв*******тай болно. Сэтгэцийн эмнэлгийн хяналтад байдаггүй.

3.Э.Мөнхба******* нь сэтгэцийн ям******* нэг өвчингүй, Эрүүл учир хэрэг х*******иуцах чадв*******тай. Түүнд эмнэлгийн чан*******тай албадлагын *******га хэмжээ авах ша*******длагагүй болно.

4.Э.Мөнхба******* нь одоогоор мансууруулах дон болон мансууруулах бодисын хама*******алгүй байна...” гэх магадлагаа, /хх-ийн 123 дуга******* хуудас/ болон Э.Мөнхба******* нь урьд ял шийтгүүлж байгаагүй тухай лавлагаа /хх-ийн 173 дуга******* хуудас/, Э.Мөнхба*******ын иргэний үнэмлэхний хуулб*******, лавлагаа /хх-ийн 106, 176 дуга******* хуудас/, Цэргийн албанд тагдсан үнэмлэхний хуулб******* /хх-ийн 171 дүгээр хуудас/, түүний нэр дээр бүртгэлтэй данс, хадгаламж байхгүй, дансанд байгаа хөрөнгийн тала*******х Төрийн банк, Голомт банк, ХААН банкны лавлагаа /хх-ийн 178-181 дүгээр хуудас/ зэрэг болон бусад хувийн байдлыг тодруулсан б*******имтууд,

Насанд хүрээгүй хохирогчийн хувийн байдалтай холбоотой:

2021 оны 02 дуга******* с*******ын 23-ны өдөр, 2021 оны 03 дуга******* с*******ын 16-ны өдөр тус тус хохирогчийн сэтгэл зүйн байдалд хийсэн сэтгэл зүйчийн дүгнэлт, /хх-ийн 47-50 дуга******* хуудас/

 А.Энхжин нь 2007 оны 05 дуга******* с*******ын 10-ны өдөр С******* аймгийн М******* суманд төрснийг төрсний бүртгэлийн лавлагаага******* тогтоосон, мөн хохирогч нь 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 14-ний өдрийн байдла******* 13 нас 9 с******* 3 хоногтой байсныг тоолж тогтоосон тэмдэглэл /хх-ийн 53-54 дүгээр хуудас/

Гэмт хэрэг үйлдэгдэх үед хохирогч нь ерөнхий боловсролын сургуулийн 8 дуга******* ангийн сурагч байсныг болон түүний сурлага, зан байдал, сонирхол, чадв*******ыг тодорхойлсон тала*******х сурагчийн хувийн хэргийн хуулб*******, /хх-ийн 55-61 дүгээр хуудас/

Шүүхэд шинээр г*******гаж өгсөн нотлох б*******имтууд:

Шүүх хуралдаанд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч, түүний өмгөөлөгчийн зүгээс энэ хэргийн улмаас С******* аймгийн М******* сумаас, С******* аймгийн Алтанбулаг сум руу нүүсэн, түүний д*******аа Улаанба******* хот, Б******* дүүрэг рүү 6 хүүхдээ аваад нүүсэн з*******далд нийт 650.000 төгрөг төлбөр төлсөн гэх ХААН банкны дансны хуулга 2 хуудас, нүүлгэлтийн з*******дал авсныг бичгээр илэрхийлсэн б*******имтын хуулб******* хувь, 650.000 төгрөгийн з*******длыг шүүгдэгчээс г*******гуулж өгнө үү гэсэн хүсэлт 1 хуудас зэрэг нийт 4 хуудас хохирлын б*******имт г*******гаж өгснийг хэрэгт хамраалтай, ач холбогдолтой гэж үзэж хэрэгт хавс*******гаха******* авч шийдвэрлэв.

Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугл*******сан нотлох б*******имтууда******* Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дуга******* зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг бүрэн гүйцэт шалгаж, тогтоосон байх ба шүүх эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд дүгнэлт хийж, хэргийг хянан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзэв.

Гэм буруугийн тала*******:

Шүүгдэгч Э.Мөнхба******* нь согтуурсан үедээ 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 13-аас 14-нд шилжих шөнө 03 цагийн орчим С******* аймгийн Ерөө сумын нутаг дэвсгэрт байрлах “Ялбаг” гэх газ*******т 20-64 УБЗ улсын дуга*******тай Тоёота пробокс м*******кийн автомашин дотор унтаж байсан бага насны буюу 2007 оны 05 дуга******* с*******ын 10-ны өдөр төрсөн, 13 нас, 9 с*******, 3 хоногтой А.Э бэлэг эрхтэнд нь бэлэг эрхтнээ хийсэн болох нь:

 Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э “...шөнө нойрон дунд миний бэлэг эрхтний орчим өвдөөд байха******* нь сэрэхэд машин дотор х*******анхуй байсан нэг хүн миний өмд дотоожийг өвдөг хүртэл шувталсан, зүүн г*******а*******аа миний зүүн талын хөхийг б*******ьчихсан *******аас тэвэрсэн байдалтай эрэгтэй хүний бэлэг эрхтэн нь миний бэлэг эрхтэн рүү хийчихсэн *******аас хөдөлж байха******* нь би машины кабины гэрлийг асаагаад х*******ахад Мөнхба******* ах байха******* нь би “та яагаад байгаа юм бэ” гэж хэлээд б*******уун г*******а*******аа Мөнхба******* ахын нүүрэн тус газ******* нэг удаа алгадахад Мөнхба******* унтаж байгаа хүн шиг ц*******айлаад байсан. Би өмдөө таад өрөөсөн гутлаа өмсөөд машинаас буугаад, уйлаад, ээж аавын унтаж байсан гэр рүү гүйж орсон...” гэсэн мэдүүлэг,

Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э эх Т.Ат*******цэцэгийн “...Бид н*******ыг ярилцаад сууж байхад манай охин Энхжин уйлаад гаднаас ирэхээр нь би юу болсон тала******* асуухад “Мөнхба******* ах” гээд орилоод, өмдийг тайлчихсан байсан гэж хэлээд уйлаад байха******* нь лавшруулаад Энхжингээс асуухад “Мөнхба******* ах миний өмдийг тайлаад өөрийнхөө г*******гаад миний бэлэг эрхтэн рүү хийчихсэн байсан” гэж хэлээд уйлаад байсан...” гэсэн мэдүүлэг,

Насанд хүрээгүй хохирогч А.Э эцэг Ш.Б “...бид н******* хоорондоо юм яриад байж байтал гаднаас манай том охин Энхжин үс нь сэгсийчихсэн, өмдний товч нь тайлагдсан хоёр г*******а*******аа өмдөө б*******ьчихсан уйлаад намайг Мөнхба******* ах намайг хүчиндчихлээ гэж хэлэхээр нь би орноос босоод гэрээсээ г*******аад мөнгөлөг өнгөтэй Пробокс м*******кийн тээврийн хэрэгсэл рүү очиход Мөнхба******* байхгүй байха******* нь аавын хажуу талын гэр рүү ороход Мөнхба******* зуухны хойд талд газ******* бүхлээрээ хэвтэж байсан...” гэсэн мэдүүлэг,

Насанд хүрээгүй хохирогчтой хамт машинд байсан насанд хүрээгүй гэрч М.Суг*******н*******ангийн “...би машинд дан күртиктэй да*******аад байха******* нь илүү гэрт орж гал түлж сууж байгаад 20 орчим минутын д*******аа буцаад машиндаа суутал Энхжин байхгүй байсан удалгүй Э ээж Алтанцэцэг нь Баагий миний охиныг хүчиндчихлээ гэж орилоод эмээ, өвөөгийн гэрээс г*******ч ирээд машинд унтаж байсан манай аавыг зодож цохиод байха******* нь би салгаад “юу болсон юм” гэхэд манай охиныг хүчиндчихлээ гэж хэлээд манай аав Мөнхба*******ыг зодоод байха******* нь би аавыгаа илүү гэр лүү оруулж орхичхоод эмээ өвөөгийн гэрт орж Энхжингээс “юу болсон бэ” гэж асуухад “Баагий миний өмдийг тайлсан” гэж хэлээд уйлаад байсан...” гэсэн мэдүүлэг,

 Насанд хүрээгүй хохирогчийн биед үзлэг хийсэн эмч Г.Ө “...би А.Энхжинд үзлэг хийсэн. Үзлэгээр А.Э с*******ын тэмдэг ирсэн, гадна бэлэг эрхтний орчим цус*******хаг ялгадастай охин хальс нь бүтэн байсан. Охин хальсыг гэмтээхгүйгээр бэлгийн х*******илцаанд орох боломжтой...” гэсэн мэдүүлэг,

С******* аймгийн М******* сум дахь Шүүхийн Шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ган-Эрдэнийн 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 16-ны өдрийн 39 дуга*******тай “...А.Э охин хальс сэвтээгүй, Э охин хальсыг сэвтээхгүйгээр үтрээний үүдэвч хэсэгт эр бэлэг эрхтэн орсон байх боломжтой, Э үтрээний үүдэвч хэсэг улайлттай байсан, мөн А.Энхжин нь бэлгийн бойжилт олоогүй...” гэх шинжээчийн дүгнэлт болон хэрэгт авагдсан бусад нотлох б*******имтууда******* хангалттай нотлогдон тогтоогдсон байна.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлд “Хүчиндэх” гэмт хэргийг хуульчилж “...хохирогчийн хүсэл зоригийн эсрэг хүч хэрэглэж, хүчээр бэлгийн х*******ьцаанд орсон...” гэж, үндсэн шинжийг, мөн хуулийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт “энэ гэмт хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн” бол гэж гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжийг тус тус зааж өгчээ.

Эрүүгийн хуулийн 10.1 дүгээр зүйлийн тайлб*******т “Энэ хуульд заасан бага насны хүүхэд гэж *******ван дөрвөн насанд хүрээгүй хүүхдийг ойлгоно” гэж,

Мөн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн тайлб*******т: “Бага насны хүүхдийн эсрэг энэ гэмт хэргийг үйлдсэнд тооцоход энэ зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан *******га******* үйлдсэн байхыг ша*******дахгүй” гэж тус тус заасан.

Хохирогч А.Энхжин нь гэмт хэрэг үйлдэгдэх үед 13 нас, 9 с*******, 3 хоногтой байсан нь түүний төрсний гэрчилгээний хуулб******* хувь, төрсний бүртгэлийн лавлагаа, нас тоолсон тэмдэглэл зэргээр нотлогдож байна.

Шүүгдэгч нь хохирогчийг бага насны хүүхэд гэдгийг мэдсээр байж, бага насны хүүхэдтэй бэлгийн х*******илцаанд орох нь зан заншил, ёс суртахууны хувьд цээрлэх хэм хэмжээ, өөрийн үйлдэл нь хууль бус шинжтэй болохыг мэдэж, ухамс*******лаж түүнийг хүсч үйлдэж, хохирогчийн сэтгэл зүйн болон бие махбодийн хохиролд зориуд хүргэсэн үйлдэл нь гэм буруугийн санаай хэлбэртэй байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: “Хүчиндэх гэмт хэргийн улмаас бага насны хохирогч А.Э охин хальс урагдаагүй, биеэс болон дотуур хувцас өмднөөс нь эр бэлгийн эс илрээгүй, хурьцал үйлдээгүй тул хүчиндэх гэмт хэргийн шинжгүй” гэж мэтгэлцжээ.

Эмч Г.Ө “...Охин хальсыг гэмтээхгүйгээр бэлгийн х*******илцаанд орох боломжтой...” гэх мэдүүлэг, С******* аймгийн М******* сум дахь Шүүхийн Шинжилгээний албаны шинжээч эмч, цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ган-Эрдэнийн “охин хальсыг сэвтээхгүйгээр үтрээний үүдэвч хэсэгт эр бэлэг эрхтэн орсон байх боломжтой” гэх мэдүүлгээр бага насны хохирогчийн мэдүүлэг давх******* нотлогдож байна.

Шүүгдэгч Э.Мөнхба******* нь хохирогчийн бэлэг эрхтэнд бэлэг эрхтнээ оруулсна******* хүчиндэх гэмт хэрэг төгссөн бөгөөд уг хэргийн зүйлчлэлийг тогтооход хохирогчийн бие махбодид гэмтэл учрах, охин хальс урагдах, цус г*******ах, эсхүл хохирогчийн биеэс эр бэлгийн эс илэрсэн байх үр дагаврыг заавал ша*******дахгүй.

Хууль тогтоогч зөвхөн бэлэг эрхтнээ бэлэг эрхтэнд оруулахаас гадна хохирогчийн биеийн аль нэг хэсэгт бэлэг эрхтнээ оруулсан, хохирогчийн бэлэг эрхтэнд өөрийн бусад эрхтэн, эсхүл өөр зүйл оруулсныг ч хүчиндэх гэмт хэргийн шинж болгон хуульчилсныг тэмдэглэх нь зүйтэй байна.

Иймд шүүх бүрэлдэхүүн шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ыг “Хүчиндэх” гэмт хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн; Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

Эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагча******* таж, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн зүйлчлэл тохирсон байна.

Хохирол, иргэний нэхэмжлэлийн тала*******:

Насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч энэ гэмт хэргийн улмаас С******* аймгийн М******* суманд амьдрах боломжгүй болсон тул С******* аймгийн Алтанбулаг сум руу нүүж улма******* Улаанба******* хот, Б******* дүүрэг рүү 6 хүүхдээ аваад нүүлгэлт, замын з*******далд нийт 650.000 төгрөг нэхэмжилсэн ба шүүгдэгч энэ нэхэмжлэлийн ша*******длагын тала******* м*******гаагүй болно.

Бага насны А.Э сэтгэл санаанд учирсан гэм хорыг нэхэмжлээгүй байна.

С******* аймгийн Хүүхэд гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газраас насанд хүрээгүй хохирогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалуулаха******* түүний өмгөөллийн хөлс 420,000 төгрөгийг төлсөн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн хууль ёсны төлөөлөгч, түүний өмгөөлөгчийн тайлб*******а******* тогтоогдож байна.

Иргэний хуулийн 497-р зүйлд заасна******* гэм буруутай, хууль бус үйлдлээр бусдын эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан этгээд уг гэм хорыг х*******иуцан *******илгах үүрэгтэй бөгөөд мөн хуулийн 9-р зүйлд Иргэний эрх зүйн хамгаалалт нь зөрчигдсөн эрхийг сэргээх зорилготой бөгөөд, иргэний эрх зүйн хамгаалалтыг шүүх, *******битр хуули******* тогтоосон журам, *******га******* хэрэгжүүлнэ гэж хуульчилсан,

Иргэний эрхийг:

-эрхийг хүлээн зөвшөөрөх;

-эрх зөрчсөн үйлдлийг таслан зогсоож;

-зөрчихөөс өмнөх байдлыг сэргээх;

-учруулсан хохирлыг *******илгуулах;

-эдийн бус гэм хорыг *******илгуулах гэж хуульчилсан;

Хүчиндэх гэмт хэргийн улмаас бага насны, насанд хүрээгүй эсхүл насанд хүрсэн байсан ч хохирогчийн сэтгэл санаа, сэтгэцийн эрүүл мэндэд нөхөж б*******шгүй гэм хор, хохирол, гэмтэл учирдаг болох нь хэнд ч илэрхий бөгөөд уг гэм хорыг гэм буруутай этгээд х*******иуцан *******илгах үүрэгтэй.

Хууль ёсны төлөөлөгч сэтгэцийн эрүүл мэндэд учирсан гэм хортой холбоотой нэхэмжлэл г*******гаагүй боловч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны “зөрчигдсөн эрхийг сэргээх” зорилтод нийцүүлэн сэтгэцийн эмчийн зөвлөгөө, эмчилгээний з*******длыг сэтгэцийн эмчийн 1 цагийн дундаж т*******иф 50.000 төгрөгөөр тооцон нийт 2 сая төгрөгийг шүүгдэгчээс г*******гуулах нь зүйтэй гэж үзэв.

Сэтгэцийн эрүүл мэндэд учирсан гэмтэл, хор уршгийг урьдчилан тооцоолох боломжгүй тул насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч нь энэ тогтоолоор г*******гуулсан з*******длаас илүү хэмжээгээр сэтгэл заслын эмчилгээ хийлгэсэн тохиолдолд уг з*******длаа холбогдох б*******имтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журма******* жич нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурьдах нь зүйтэй байна.        

Шүүхээс бүрэлдэхүүн хууль зүйн туслалцааны хөлс 420.000 төгрөгийг шүүгдэгчээс г*******гуулж, “Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газ*******”-т олгох нь зүйтэй гэж үзсэн ба энэ нь цаашид бусад насанд хүрээгүй бага насны хүүхдэд үзүүлэх өмгөөлөх хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх боломжийг хангах ач холбогдолтой гэж үзсэн болно.

Ял, эрүүгийн х*******иуцлагын тала*******:

Шүүгдэгч Э.Мөнхба******* нь хэрэг х*******иуцах чадв*******тай болох нь сэтгэцийн шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдож байна.

Шүүх Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Эрүүгийн х*******иуцлагын зорилго нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүлэхэд оршино” гэж заасан эрүүгийн х*******иуцлагын зорилгын хүрээнд;

мөн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дуга******* зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Эрүүгийн х*******иуцлага нь тухайн хүн, хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чан*******, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэж заасан Шуд*******га ёсны з*******чмыг удирдлага болгосон.

Шүүгдэгч Э.Мөнхба*******т Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлд заасна******* эрүүгийн х*******иуцлагыг хүлээлгэхэд гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чан*******, хувийн байдал, эрүүгийн х*******иуцлагын хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь х*******галзан үзсэн.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасна******* “Энэ гэмт хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн, ...бол *******ван хоёр жилээс хорин жил хүртэл хугацаага******* хорих, эсхүл бүх наса******* нь хорих ял шийтгэнэ” гэж заасан.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5, 6.6 дуга******* зүйлд заасан эрүүгийн х*******иуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тус тус тогтоогдохгүй байна.

Шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын үйлдсэн Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь 2021 оны “Өршөөл үзүүлэх тухай” хуулийн 9.2-т заасан “Өршөөлд хамруулахгүй” гэмт хэрэгт хама*******ч байна.

Шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чан*******, хэр хэмжээ, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чан*******, гэм буруугийн санаай үйлдэл, хувийн байдал зэргийг х*******галзан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасна******* 16 /*******ван зургаа/ жилийн хугацаага******* хорих ял шийтгэж, уг ялыг хаалттай хорих байгууллагад эдлүүлэхээр шүүх бүрэлдэхүүн шийдсэн.

Эрүүгийн хуулийн 6.10 дуга******* зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт заасна******* шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын энэ хэрэгт цагдан хоригдсон 178 хоногийг хорих ял эдлэх хугацаанд оруулан тооцож, түүний урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх *******га хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэв.

Энэхүү хэрэгт битүүмжлэгдэн ирүүлсэн эд хөрөнгөгүй, шүүхээр хянан шийдвэрлэвэл зохих Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны з*******далгүй болохыг дурдвал зохино.

Шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болмогц эд мөрийн б*******имта******* хураагдсан С******* аймаг дахь цагдаагийн газрын эд мөрийн б*******имт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа Э.Мөнхба*******ын дотуур өмд 1 ширхэг, С******* аймгийн М******* сум дахь цагдаагийн хэлтсийн эд мөрийн б*******имт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа хохирогч А.Э дотуур өмд 1 ширхэг, жинсэн өмд 1 ширхэгийг тус тус устгах нь хуульд нийцнэ.

 Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дуга******* зүйлийн 1, 2, 4, 36.6, 36.7, 36.8 дуга******* зүйлийн 1, 4, 36.10, 36.13, 37.1 дүгээр зүйлийн 1, 2, 38.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Шүүгдэгч Ц******* овогт Э******* Мөнхба*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасан “Хүчиндэх гэмт хэргийг бага насны хүүхдийн эсрэг үйлдсэн” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2.Эрүүгийн хуулийн хуулийн тусгай ангийн 12.1 дүгээр зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасна******* шүүгдэгч Э.Мөнхба*******т 16 /*******ван зургаа/-н жилийн хугацаага******* хорих ял шийтгэл оногдуулсугай.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дуга******* зүйлийн 3, 4 дэх хэсэгт тус тус заасна******* Э.Мөнхба*******т оногдуулсан 16 /*******ван зургаа/-н жилийн хорих ялыг хаалттай хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.10 дуга******* зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт тус тус заасна******* шүүгдэгч Э.Мөнхба*******ын энэ хэрэгт 2021 оны 02 дуга******* с*******ын 15-ны өдрөөс эхлэн цагдан хоригдсон нийт 178 хоногийг хорих ял эдэлсэн хугацаанд оруулан тооцсугай.

5.Энэ хэрэгт битүүмжлэгдэн ирүүлсэн эд хөрөнгөгүй, шүүхээр шийдвэрлэвэл зохих Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны з*******далгүй болохыг тус тус дурьдсугай.

6.Иргэний хуулийн 497-р зүйлийн 497.1, 505-р зүйлийн 505.1, 506-р зүйлийн 506.1, 510-р зүйлийн 510.1 дэх хэсэгт тус тус заасна******* шүүгдэгч Э.Мөнхба*******аас 3,070,000 /гурван сая далан мянга/-н төгрөг г*******гуулан, насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч /С*******туул овогт Тон Алтанцэцэг, //, утас:99310049/-т 2,650,000 төгрөгийг;

-С******* аймгийн “Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газ*******”-т /РД:9058206/, /данс:15000390553/ Насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн хууль зүйн туслалцааны з*******дал 420.000 /дөрвөн зуун хорин мянга/-н төгрөгийг тус тус г*******гуулан олгосугай.

7.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.5 дуга******* зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.4-т заасна******* эд мөрийн б*******имта******* хураагдсан С******* аймаг дахь цагдаагийн газрын эд мөрийн б*******имт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа Э.Мөнхба*******ын дотуур өмд 1 ширхэг, С******* аймгийн М******* сум дахь цагдаагийн хэлтсийн эд мөрийн б*******имт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа хохирогч А.Э дотуур өмд 1 ширхэг, жинсэн өмд 1 ширхэгийг тус тус устгасугай.

8. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, насанд хүрээгүй хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шны прокурор н******* анхан шны шүүхийн шийдвэрийг г*******дан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9-р зүйлд заасна******* хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор С******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шны шүүхэд давж заалдах гомдол г*******гах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

9.Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол г*******гасан, эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийг биелэлтийг түдгэлзүүлж, шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болох хүртэл Э.Мөнхба*******т урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх *******га хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.