Монгол Улсын нэрийн өмнөөс

Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч С.Нолхоосүрэн даргалж, тус шүүхийн шүүх хурлын танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд:

Улсын яллагч:В.Батдэлгэр

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч: М.Гансүх

Нарийн бичгийн даргаар: С.Энхтайван нар оролцов. 

Сэлэнгэ аймгийн Цагдаагийн газрын Мөрдөн байцаах тасгаас мөрдөн байцаалт явуулж, тус аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 4. дугаар зүйлийн дэхь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* овогт Г*******-гийн Ц*******-т холбогдох ******* тоот хэргийг хянан хэлэлцэв.

Үндсэн захиргаа: Монгол Улсын иргэн Сэлэнгэ аймгийн ******* суманд ******* оны ******* дүгээр сарын *******-ны өдөр төрсөн, ******* настай, эрэгтэй, бүрэн бус дунд боловсролтой, сантехникч мэргэжилтэй, ганц бие, Сэлэнгэ аймгийн сумын дүгээр баг Улаан чулуутын - тоотод оршин суух хаягтай, улсаас авсан гавьяа шагналгүй, ял шийтгэлгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн хэрэг хариуцах чадвартай гэх, ******* овогт Г*******гийн Ц******* ,РД:МУ69**************77,

Шүүгдэгч: Г.Ц******* нь Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “” гэх газрын Хөшөөтийн аманд 08 оны 05 дугаар сарын дундуур “******* ” нөхөрлөлийн нэр дээр хуурамч бичиг баримтаар хууль бус ашигт малтмал олборлосон гэх гэмт хэрэгт холбогджээ. Тодорхойлох нь Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуыг шинжлэн слав.

Үүнд: .Шүүгдэгч Г.Ц******* мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 5-ны өдөр өгсөн: ...Би “Ашид Билгүүн” ХХК, Сэлэнгэ аймгийн мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн гаргасан дүгнэлтүүдийг өмгөөлөгчийн хамт уншиж танилцсан. Миний хувьд ”Ашид Билгүүн“ ХХК-ний үнэлгээнд ямар нэгэн санал хүсэлт одоогоор байхгүй. Харин 08 оны 0 дугаар сарын 6-ны өдрийн 8-05- 038/5 дугаартай дүгнэлтэнд дурьдсан экологи эдийн засгийн үнэлгээ нь эргэлзээтэй байна. Өөр ямар нэгэн хүсэлт алга. Би байгаль орчинд учруулсан газрын хэвлийг, энэ онд, нөхөн сэргээлтийг, өөрийн хөрөнгө мөнгөөр хийж сум орон нутагтаа хүлээлгэн өгнө. Миний хувьд өөрийн хийсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Сум орон нутагтаа ямар нэгэн хохиролгүй болгож ажиллана. ...гэх мэдүүлэг, /-р ххийн 9-93-р ху/

.Шүүгдэгч Г.Ц*******ын шүүх хуралдааны шатанд өгсөн: ...Бичил уурхай байгуулж ажиллах саналыг надад хүмүүс тавьсан. Өөрөөр хэлбэл надад цалин амлаад “хяналт тавиад ажиллаач” гэсэн юм. Миний ар талд тодорхой албан тушаалтну байсан. Тодруулж хэлбэл тохижилт үйлчилгээний газрын дарга Н гэдэг хүн байсан. Бичил уурхайн үйл ажиллагаа явуулахад өөрсдийнх нь албан тушаалын байдал харшилж байгаа тул намайг ихэнх ажлуыг зохицуулж явахыг хүссэн юм. Би хууль эрх зүйн мэдлэггүйгээсээ болоод ингээд зогсож байгаадаа харамсаж байна. ...гэх мэдүүлэг

3.Хохирогч Э.О-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 0-ны өдөр өгсөн: ...Х.Б нь 09 оны 0 дүгээр сарын 3-ны өдрөөс хойш чөлөөлөгдсөн болохоор намайг уг хэрэгт хохирогч, иргэний нэхэмжлэгчээр томилсон байх гэж би ойлгож байна. Би уг хэрэгт холбогдон шалгагдаж буй иргэн Г.Ц******* гэх хүнийг огт танихгүй. Надтай ямар нэгэн байдлаар төрөл садангийн холбоо байхгүй. Миний хувьд энэ оны дүгээр сарын 3- ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын Засаг даргын орлогчоор томилогдсон болохоор энэ хэргийн талаар сая л танаас сонсож байна. Уг хэргийн талаар миний хувьд ямар нэгэн мэдсэн харсан, сонссон зүйл алга. Гэхдээ сая таны надад танилцуулж байгаа Сэлэнгэ аймгийн Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн гаргасан дүгнэлт, ”Ашид Билгүүн” ХХК-ний үнэлгээний байгууллагын гаргасан техникийн үнэлгээ зэргийг өөрийн биеэр уншиж танилцав. Хэргийн талаар хэлж ярих зүйл алга. Харин дээрх дүгнэлтийн талаар бол ямар нэгэн санал хүсэлт алга. ...гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 60-6-р ху/,

4.Иргэнийн нэхэмжлэгч П.Д-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дүгээр сарын 03-ны өдөр өгсөн: ...Миний хувьд өмгөөлөгч авах шаардлага байхгүй болохоор одоо байцаалт мэдүүлэгт өмгөөлөгчгүйгээр мэдүүлэг өгч болно. Би иргэн Ц******* гэдэг хүнтэй 08 оны 05 сард утсаар ярьж, уулзаад анх танилцаж байсан юм. Бид хоёрын дунд төрөл садангийн харьцаа холбоо байхгүй. Надад өөрийн гэсэн алт угаах төхөөрөмж, цахилгаан мотор, усны насос зэрэг тоног төхөөрөмж байсан болохоор мөнгө олох зорилгоор 08 оны 05 дугаар сарын дундуур байх цахимаар тоног төхөөрөмж түрээслэх зар тавьсан юм. Ингээд зарын дагуу Ц******* гэдэг залуу миний гар утас руу залгаж надтай уулзахаар тохиролцож бид хоёр тэр өдөр нь Улаанбаатар хотод цаг тохирч уулзаад миний алт угаах төхөөрөмж, цахилгаан мотор, усны насос зэргийг очиж үзээд дээрх 3-н тоног төхөөрөмжийг нийлүүлээд сарын 5.000.000 сая төгрөгөөр түрээсэлж гэрээ хийгээд авч явсан юм. Тухайн үед Ц******* нь надад хэлэхдээ “Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “” гэх газарт зөвшөөрөлтэй компани байгаа” гэж надад хэлж байсан. Харин би тэр компаний бичиг баримтыг үзэж шалгаагүй юм. Миний санаж байгаагаар бол 08 оны 05 дугаар сарын сүүлээр дээрх тоног төхөөрөмжийг аваад явсан. Тоног төхөөрөмж авч яваад надад ямар нэгэн түрээсийн мөнгө төгрөг өгөөгүй байгаа юм. Дээрх тоног төхөөрөмжүүд нь миний өөрийн эзэмшлийн төхөөрөмж байгаа юм. Уг тоног төхөөрөмжүүд нь ямар нэгэн албан ёсны бичиг баримт байхгүй. Ц*******ын хувьд гэрээ хийж авч явах үедээ “ашигт малтмал олборлох зөвшөөрөлтэй” гэж надад хэлж ярьж байгаад тоног төхөөрөмжийг минь аваад явсан. Харин зөвшөөрөлгүй байсан эсэхийг би мэдэхгүй байна. Би Ц*******т өөрийн тоног төхөөрөмжийг өгч явуулаад тэрнээс хойш байнга холбоотой байсан. Ц*******ын хувьд “5,6,7-р саруад бичиг баримтгүй болохоор үйл ажиллагаа явуулаагүй байна” гэж ярьж байсан. 08 оны 08 дугаар сарын сүүлээр 7 хоног ашигт малтмал олборлосон талаар надад утсаар хэлж ярьж байсан юм. Би 08 оны 0 дугаар сарын 30-ны №ҮХХ38/03 дугаартай “Ашид билгүүн” ХХК-ний гаргасан техник тоног төхөөрөмжийн үнэлгээтэй уншиж танилцсан. Миний алт угаах төхөөрөмжийг 5.000.000 сая төгрөг, цахилгаан мотор .*******0.000 сая төгрөг усны насос .700.000 сая төгрөгөөр тус тус үнэлгээ гаргасан байсан юм. Надад дээрх үнэлгээтэй холбоотой асуал байхгүй. Би иргэн Г.Ц******* гэдэг хүнд гомдол санал болон нэхэмжлэх зүйл алга. Дээрх тоног төхөөрөмжүүд нь Улаанбаатар хотод айлын хашаанд байгаа болно. ...гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 33-34-р ху/,/

5.Иргэнийн нэхэмжлэгч У.Ё-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дүгээр сарын 6-ны өдөр өгсөн: ...Би иргэн Ц******* гэдэг хүнийг танихгүй мэдэхгүй. Харин иргэн Е гэдэг хүнтэй уулзаж танилцаж байсан юм. Би эрхэлсэн тодорхой ажилгүй болохоор өөрийн улсын дугаартай Lknking CDM-853 маркийн техникийг Улаанбаатар хотод хувь хүн болон компанид өдрөөр болон сараар түрээслэн амьдарлаа залгуулдаг юм. Надтай О гэдэг залуу мөн адил техник түрээслэн хамт явдаг юм. Оын таньдаг Е гэдэг залуутай 08 оны 08 дугаар сарын 8-ны өдөр сарын 6.000.000 сая төгрөгийн түрээсээр гэрээ байгуулан өөрийн техникийг Сэлэнгэ аймгийн ******* сум руу явуулсан юм. Надтай гэрээ хийж техник авч явсан залуу нь “албан ёсны тусгай зөвшөөрөлтэй” гэж тухайн үед хэлж ярьж байсан болохоор өөрийн техникийг Сэлэнгэ аймгийн ******* сум руу явуулсан юм. Үүнээс хойш гэрээ хийсэн залуутай байнга утсаар холбогдож байсан ба 08 оны 09 дүгээр сарын дундуур байх өдрийг нь мэдэхгүй байна. Ямартай ч техникийн жолооч Нармандах нь над руу утсаар яриад “төвөөс шалгалт ирээд уурхайн үйл ажиллагааг зогсоож техникийн бичиг баримт болон бусад эд зүйлүүдийг хураагаад аваад явсан” гэж надтай утсаар ярьсан юм. Гэрээ хийж техник авсан Е надад түрээсийн нэг ч төгрөг өгөөгүй юм. Би тэр хүнийг хууль бусаар ашигт малтмал олборлож байсан талаар сүүлд хүнээс сонсож мэдсэн юм. Lknking CDM-853 маркийн улсын дугаартай техник нь ер нь бол миний өөрийн эзэмшлийн техник байгаа юм. Албан ёсны гэрчилгээ дээр иргэн Раднаа-гийн Ч гэдэг хүний нэр дээр байгаа. Би 07 оны 05 дугаар сард иргэн Чаас 40.000.000 сая төгрөгөөр халдан авч байсан юм. Ч ахын болон миний зав гарахгүй болохоор одоог хүртэл өөрийн нэр дээр болгож амжаагүй юм. Шаардлагатай гэвэл Р.Чтай холбоо барих утас нь 8845588 гэсэн дугаарын утсан дээр байдаг юм. Е гэдэг хүнтэй гэрээ хийж өгч явуулсан болохоор Ц******* гэдэг хүнийг танихгүй, харин Есүйхэйбаатар нь надад хэлэхдээ “тусгай зөвшөөрөлтэй компани” гэж ярьж байсан болохоор өгч явуулсан юм. Би 08 оны 0 дугаар сарын 30-ны №ҮХХ38/03 дугаартай “Ашид билгүүн” гаргасан техник, тоног төхөөрөмжийн үнэлгээтэйгээ уншиж танилцсан. Миний өөрийн эзэмшлийн Lknking CDM-853 маркийн улсын дугаартай техникийг зах зээлийн үнэлгээгээр .000.000 сая төгрөгөөр үнэлгээг гаргасан байсан ба эвдрэл, хорогдлыг 80 хувиар тооцож 4.400.000 төгрөгөөр үнэлгээг хийсэн байсан юм. Миний өөрийн эзэмшлийн Lknking CDM-853 маркийн улсын дугаартай техник нь Улаанбаатар хотын СХД-ийн толгойтын “Арвай үндэс” ХХК-ний баруун талын 4 дүгээр тоот хашаанд байрлуулсан байгаа юм. Би Ц*******, Есүйхэйбаатар нартай холбоотой гомдол санал болон нэхэмжлэх зүйл алга. ..гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 36-37-р ху/,

6.Иргэнийн нэхэмжлэгч Б.Э мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дүгээр сарын 5-ны өдөр өгсөн: ...Би -05 улсын дугаартай “VOLVК” маркийн экскаваторыг мэднэ. Дээрх техникийг 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр байх “Буурал сутай” ХХК-наас 40.000.000 сая төгрөгөөр халдан авсан юм. Уг техник нь одоо миний нэр дээр эзэмшилтэй байгаа техник юм. Дээрх техникийг 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр “Буурал сутай“ ХХК-наас халдан авч байсан болохоор өмнөх асулыг миний хувьд сайн мэдэхгүй байна. Би 08 оны 0 дугаар сарын 30-ны №ҮХХ38/03 дугаартай “Ашид билгүүн“ ХХК-ний гаргасан техник, тоног төхөөрөмжийн үнэлгээтэй уншиж танилцсан Миний хувьд үнэлгээтэй холбоотой санал хүсэлт алга. Миний эзэмшлийн -05  улсын дугаартай “VOLVК” маркийн экскаватор нь надад мөнгө төгрөгийн хэрэг гараад “Сайн” ББС-ийн байгууллагад барьцаанд тавьчихсан, хашаанд нь одоо байгаа юм. Миний хувьд Ц******* Е гэдэг хүмүүсийг танихгүй болохоор надад ямар нэгэн гомдол санал алга. Харин энэ хэрэгт миний өөрийн эзэмшлийн техник нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ ашигласан байсныг сая танаас сонсож байна. Би өөрийн техникийн улсын орлого болгохгүйгээр битүүмжилсэн дээрх техникийг түргэн шуурхай шалгаж шийдвэрлэж хохирлыг минь барагдуулж өгнө үү. ..гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 39-40-р ху/,

7.Иргэнийн нэхэмжлэгч Д.Б-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дүгээр сарын 5-ны өдөр өгсөн: ...Би Ц******* гэдэг хүнийг танихгүй. Харин Е гэдэг хүн бол техник түрээслэх үедээ танилцаж байсан юм. Дээрх хоёр хүнтэй төрөл садангийн харьцаа холбоо байхгүй. 08 оны 08 дугаар сарын 9-ний өдөр байсан шиг санагдаж байна. Өдөр 4 цаг өнгөрч байхад миний гар утас руу Е залгаад техник түрээслэх талаар надаас асуухад “би өөрийн нэг Hovo маркийн техник байна. Сарын түрээс нь *******.000.000 сая төгрөгөөр” гэж хэлээд бид хоёр анх утсаар тохирсон юм. Ингээд 08 оны 08 дугаар сарын 0-ны орой 6 цагийн үед өөрийн 48-7УНЕ улсын дугаартай Hovo маркийн тээврийн хэрэгслийг жолооч Сг жолоочоор нь Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “” гэх газар руу явуулсан юм. Е тухайн үед ямар нэгэн гэрээ хийгээгүй зөвхөн утсаар хоорондоо тохиролцож байгаа өөрийн техникийг өгч явуулсан юм. Үүнээс хойш хэдэн сард гэрээ хийсэн хэсгийг одоо сайн санахгүй байна. Ямартай ч сүүлд нь гэрээ хийх үедээ зүс царайгаа харалцаж танилцсан юм. 48-7УНЕ улсын дугаартай Hovo маркийн тээврийн хэрэгсэл нь миний өөрийн нэр дээр байдаг тээврийн хэрэгсэл байгаа юм. Миний хувьд Г.Ц******* гэдэг хүнийг огт танихгүй болохоор тэр талаар мэдэх байна. Би 08 оны 0 дугаар сарын 30-ны №ҮХХ38/03 дугаартай “Ашид билгүүн” ХХК-ний гаргасан техник тоног төхөөрөмжийн үнэлгээтэй уншиж танилцсан. Дүгнэлттэй холбоотой ямар нэгэн санал хүсэлт алга. Миний хувьд өөрийн эзэмшлийн 48-7УНЕ улсын дугаартай Хово маркийн тээврийн хэрэгслийг нэхэмжилж байна. Өөр ямар нэгэн санал хүсэлт алга. Дээрх тээврийн хэрэгсэл нь одоо хадам аав Сн хашаанд буюу Улаанбаатар хотын СХД-ийн -р хороо хилчин хороолол -4 тоот хашаанд байгаа гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 4-43-р ху/,

8.Иргэнийн нэхэмжлэгч Т.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 4-ний өдөр өгсөн: ...Би Ц******* гэдэг хүнийг огт танихгүй. Өчигдөр буюу 08 оны 0 дугаар сарын 3-ны өдөр Цагдаагийн гадаа утсаар ярьж уулзаж, танилцсан юм. Урьд өмнө - аа утсаар л ярьж байсан болохоор зүс царайг нь огт харж байгаагүй юм. улсын дугаартай “RKBEX” маркийн экскаватор нь миний өөрийн эзэмшлийн техник байгаа юм. Надад мөнгө төгрөг хэрэгтэй байсан болохоор 08 оны 09 дүгээр сарын *******-ний өдөр “Буман дусал” ББСБ-ын нэр дээр шилжүүлэн 30.000.000 төгрөгийн зээл авсан ба одоо сар болгон 3.000.000 төгрөг төлж байгаа. Би 08 оны 09 дүгээр сард Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын “Шар хөтөл” гэх газарт “Буянтын хөндий” ТББ-ын нэр дээр өөрийн техникийг сарын 8.000.000 сая төгрөгөөр түрээсэлж дуусаад, 08 оны 0 дугаар сарын 0-ний өдөр түрээсийн хугацаа дуусаад өөрийн техникийг ачаад Шарын голоос Улаанбаатар хот руу явах гэж байхад миний танил Есүхэй нь над руу залгаж “сарын 8.000.000 сая төгрөгөөр техникээ түрээсэлчих” гэж надаас гуйхаар нь би өөрийн техникийг машинд ачуулаад явуулсан юм. Тухайн үед надтай ямар нэгэн гэрээ хийгээгүй. Харин Есүхэй “ах нь тэр хүмүүстэй гэрээ хийсэн” гэж сүүлд хэлсэн. Би ямар хүнтэй гэрээ хийсэн эсэхийг мэдэхгүй байна. Ямартай ч Есүхэй ах “Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “” гэх газарт зөвшөөрөлтэй нөхөрлөлд өгсөн” гэж надад хэлсэн. Өөр ямар нэгэн зүйл надад хэлээгүй. Надад дээрх техникээс гадна өөр ямар нэгэн түрээсэлж өгсөн асуал байхгүй. Би дээрх техникийг 08 оны 08 дугаар сард Улаанбаатар хотоос Э гэдэг хүнээс 0.000.000 сая төгрөгөөр зээлээр халдаж авсан юм. Есүхэй ах хаана оршин суаг эсэхийг би мэдэхгүй байна. 9908546 гэсэн утасны дугаартай. Би Есүхэй ахыг хэнтэй гэрээ хийсэн талаар мэдэхгүй болохоор надад ямар нэгэн гомдол санал болон нэхэмжлэх зүйл алга. Харин өөрийн техникийг хурдан авч ажилд гарган банкны сарын зээлийг төлүүлэх саналтай байна. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 45-46-р ху/

9.Гэрч Д.С-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр өгсөн: ...Би Сэлэнгийн ******* сумын “” гэх газар байрлаж “Хөшөөтийн ам” гэх газарт 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр экскаваторын эзэн Бын зааврын дагуу ирсэн. Би ирээд уурхайг хариуцаж байгаа хүмүүсийн заасны дагуу гэр байх газраас баруун урд байх ухагдсан талбай руу орж байсан түвшнээс нь доош барагцаагаар 3м гүнтэй өргөн 0 м, урт нь 4 м талбай газрыг “HYUNDAI 3000” маркийн шар өнгийн LC-7 гэх бичиглэлтэй экскаватороор ухсан. Миний ухсан шороог шар өнгийн Hovo гэх том машинд ачихад уг машин нь алт угаах төхөөрөмжний хажуу талд асгадаг. Төхөөрөмж рүү жижиг оврын экскаватор шороог хийж алт байгаа эсэхийг шалгаж олборлолт явуулдаг. Намайг ирэхэд HYUNDAI 800 маркийн цагаан толгойтой шар өнгийн экскаватор нь намайг 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр ажиллаж эхлэхэд миний ухахаар орсон газрын дээд талд нь ирчихсэн хар өнгийн хөрс шороог цаашлуулж хөрс хуулалт хийж байгаад үд дунд гэхэд утаа савсаад, ажиллахаа больж, компьютер шатаж зогссон. Одоо хүртэл ажиллаагүй байгаа. Би ганцаараа ирсэн. Намайг ирэхэд нэг том, нэг жижиг экскаватор ажиллаж байсан. Би гэрээ хэлцэл хийсэн эсэхийг хэлж мэдэхгүй байна. Манай дарга Б гэх хүн “ирж ажилла” гэж хэлсний дагуу би энд ирсэн. Гэрээ хийсэн үгүйг нь ч мэдэхгүй “******* ” нөхөрлөл нь зөвшөөрөлтэй үгүйг хэлж мэдэхгүй байна. Нөхөн сэргээлт хийхээр сумын засаг даргатай гэрээ хийсэн гэж ярьж байсан. Би хэлж мэдэхгүй байна. Миний даргыг Б гэдэг 880836 дугаарын утас барьдаг. Би алт олборлоогүй. Би заасан газрын шороог ухсан. Би хөлсөөр ажиллаж байгаа. Алт угаадаг төхөөрөмж рүүгээ хүн ойртуулдаггүй. Р гэх хүн төхөөрөмж рүү очиж алт шалгадаг. Мөн Д гэх залуу бид нарыг хариуцаж ажиллаж байгаа. Намайг ирэхэд байсан хүмүүс бүгдээрээ байж байгаа. Өнөөдөр Д явсан. Араас нь Д явсан өөр хүн яваагүй. ...гэх мэдүүлэг, /хх-ийн 48-49-р ху/,

0.Гэрч Г.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр өгсөн: ...Би Сэлэнгэ аймгийн “” гэх газрын хөшигтийн ам гэх газар 08 оны 05 дугаар сард Ц /Шар Ц/, Д өөр -3 хүний хамт ирсэн. Надтай хамт тухайн үед ирсэн хүмүүс бүгд явцгаасан. Шар Ц бичиг баримтын бүрдэл дутуу учраас ажиллахгүй байх үед нь би манаач хийж байгаад 08 оны 09 дүгээр сарын дундаас хүмүүс ирж ажиллах үед би жижиг оврын экскаватор дээр ажиллаж байсан. Миний ажил гэвэл алт угаах төхөөрөмжийн хажу буулгасан шороог авч төхөөрөмж рүү хийж алтыг угаах үүрэгтэй. Сүүлийн хоног экскаватор эвдэрсэн шалтгаанаар ажиллаагүй. “Сум орон нутагтайгаа гэрээ хийж бичиг баримтаа бүрдүүлсэн” гэж ярьсан. Миний жолоодож байгаа жижиг оврын экскаватор уурхайн техник гэсэн. Харин экскаватор 3000LC-7 дугуйт ачигч, шороо зөөдөг /хово/ том оврын машин нь түрээсийн техник. Экскаватор “800” HYUNDAI нь энэ уурхайн техник байх. Уурхайн эзнийг Шар Ц гэх хүн байдаг. Би бүтэн нэрийг нь сайн мэдэхгүй байна..Нөхөн сэргээлт хийхээр ухаж баяжмалыг нь шалгасан шороог бид нарыг ирэхэд ухсан байсан газарт хийж дүүргэлт хийж байгаа. Удахгүй өөр техник авчирч түрж тэгшлэх байх. ...гэх мэдүүлэг, /хх-ийн *******-5-р ху/,

*******.Гэрч Б.С-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр өгсөн: ...Би Сэлэнгийн ******* сумын ийн “Хөшөөний ам” гэх газарт 08 оны 08 дугаар сарын -ний өдөр ирсэн. Намайг ирэхэд М Ретак нар байсан. Тухайн үед HYUNDAI 800 маркийн техникээр хар хөрсийг хуулж байсан. Би ирээд 48-7УНЕ маркийн улсын дугаартай сонсмол маркийн тээврийн хэрэгслээр хүрэн саарал өнгийн чулуурхаг шороог зөөж алт угаах төхөөрөмжийн хажу асгаж байсан. Намайг хөрс зөөж байхад одоогийн ухсан талбайгаас наана техник ажилласан газрын цаашаа хэдхэн метр ухсан байсан. 08оны 08 дугаар сарын 5-ны өдрөөс ажилласан шороо зөөж эхэлсэн. Намайг ирсэн өдөр экскаватор нь эвдэрсэн байж байгаад 3-н өдрийн дараагаас ажиллаж эхэлсэн. Гэрээ хийсэн үгүйг мэдэхгүй. Би Улаанбаатар хотод байхад миний танил ах Б над руу яриад “чи миний машиныг бариад Сэлэнгэ аймагт ажиллаадах сарын .000.000 төгрөг өгнө. Байр хоол нь цанаасаа цалинг чинь сар сардаа өгнө” гэж хэлэхээр нь би ажиллахаар 08 оны 08 дугаар сарын -ний өдөр энд ирж одоог хүртэл ажиллаж байна. Энэ уурхайн захирлыг шар Цгийн уурхай гэдэг бүтэн нэрийг нь мэдэхгүй. Хааяа нэг ирээд -3 хоноод буцаад явдаг. Энд Р Д нар хариуцаад байж байдаг. Намайг ирсэн өдрөөс хойш өөр газар ухаагүй. Миний хэлээд байгаа газрыг цааш нь үргэлжлүүлэн ухсан. Бид нарын цааш нь үргэлжлүүлэн ухсан газар эвдэгдсэн талбай байгаагүй. Эрүүл хар хөрстэй талбай байсан. Ухсан газрыг харахад өнгөн хэсэг нь ялгараад ханандаа харагдах байх. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 5-53-р ху/,

.Гэрч Э.Б-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр өгсөн: ...Би 08 оны 09 дүгээр сарын 0-ний өдөр Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын ийн “Хөшөөтийн ам” гэх газарт дугуйт ачигч жолоодохоор ирсэн. Намайг ирэхэд түнээлдэн зам гарган ухсан газар нь нэлээн цаана байсан. Тэр газрыг цааш нь экскаватор 3000 ирээд нэмж доош нь ухсан. Одоо экскаватор эвдэрсэн байна. Би Гэртээ байж байхад миний танил ах над руу яриад надад “Сэлэнгэ аймагт ажил байна.Тэнд ажиллаж байсан залуу ажиллахаа больж байна. Чи очоод хэсэг ажиллахгүй юм уу” гэж Ё гэх ах над руу 997656 утсаар ярьж хэлсэн. Би зөвшөөрөлтэй гэж ойлгож байгаа, өөр нарийн зүйлсийг хэлж мэдэхгүй байна. Намайг 08 оны 09 дүгээр сарын 0-ний өдөр ирэхэд алт угаах төхөөрөмж ажиллаж байсан. Хэдий хэмжээний алт угаасан ашиг хэр олсон зэргийг мэдэхгүй байна. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 54-55-р ху/,

*******.Гэрч Ш.Б-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дугаар сарын 5-ны өдөр өгсөн: ...Би ашигт малтмал, газрын тосны газар Дотоод асуал хариуцсан мэргэжилтнээр 08 оны 03 дугаар сараас хойш одоог хүртэл ажиллаж байна. Д дарга нь Ашигт малтмал, газрын тосны газрын кадастрын хэлтсийн даргаар 07 оноос хойш одоог хүртэл ажиллаж байна. Манай ашигт малтмал газрын тосны газрын хэлтсийн дарга нарт ямар нэгэн тэмдэг байхгүй. Харин хэлтсийн дарга нарын гарын үсэг зурсан албан тоотод миний бие тэмдэг дарж баталгааждаг юм. Манай байгууллагын газрын тэмдэг надаас өөр хүнд байхгүй. Би дээрх өдрүүдэд ажилтай байсан. Харин 08 оны 08 дугаар сарын *******-ний ******* 8/*******5 албан бичигт тэмдэг дарсан эсэхийг мэдэхгүй сонсохгүй байна. Уг албан бичиг дээрх тэмдэг нь манай байгууллагын газрын тэмдгээс өөр байгаа. Уг тэмдэгний хэмжээ нь жижиг мөн ашигт малтмалын гэж алдаатай бичигдсэн тэмдэгт байгаа тэгэхээр таны надад үзүүлж байгаа тэмдэг албан тоот нь хуурамч байх үндэслэлтэй юм байна. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 56-57-р ху/,

4.Гэрч Б.М-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны ******* дүгээр сарын 9-ны өдөр өгсөн: ...Би Ц******* гэдэг хүнийг таньдаг. сумын иргэн гэдгээр нь мэднэ. Надтай ямар нэгэн төрөл садангийн харилцаа холбоо байхгүй ”******* “ нөхөрлөл нь Миний өөрийн нөхөрлөл байгаа юм. ******* байгууллагыг нөхөрлөлийг 08 оны 06 сард өөрийн ах дүү нарын нэр дээр байгуулсан. Нөхөрлөлийн ахлагчаар миний бие өөрөө байгаа юм. Иргэн Ц******* нь намайг нөхөрлөл байгуулсан талаар мэдээд 08 оны 09 сард байх он сарыг нь санахгүй байна. Миний ““******* ” нөхөрлөл дээр алт олборлож олсон ашиг өгнө. Мөн манай гишүүд байгаа хүмүүсийн сар болгон нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгал зэргийг төлнө. Мөн зохих хэмжээний урамшуулал өгнө” гэхээр нь би өөрийн нөхөрлөлөө өгсөн юм. Би тэр талаар огт мэдэхгүй байсан юм. Ер нь хаана алт олборлож байгаад баригдсан талаар одоо хүртэл мэдэхгүй явна. Ц******* нь ямар ч мөнгө одоогоор өгөөгүй байгаа. Би Цагдаагийн байгууллагад шалгагдаж байсан талаар одоо сонсож байна. Би Ц*******тай хувь тохирч хамтарсан асуал байхгүй. /-р хх-ийн 58-60-р ху/,

5.Гэрч Д.Е-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны ******* дүгээр сарын *******-ны өдөр өгсөн: ...Г*******гийн Ц******* гэдэг хүнийг 07 оноос хойш таньдаг болсон. Г.Ц******* нь надтай ямар нэгэн төрөл садангийн харьцаа холбоо байхгүй. Иргэн Г.Ц******* нь 07 оны 04 сарын дундуур байх өдрийг нь одоо санахгүй байна зарын дагуу гар утсаар техник түрээслэх талаар анх надтай утсаар ярьж байгаад манай компани дээр уулзаж анх танилцсан юм. Үүнээс хойш Ц******* гэдэг хүнтэй холбоотой болсон юм. Иргэн Ц******* нь 08 оны 06 дугаар сарын 4-ний өдрөөс 08 оны 06 дугаар сарын 8-ны хооронд надаас нийт 3 техникийг гэрээ хийсэн. 08 оны 06 дугаар сарын 0-ны өдөр 48-7УНЕ улсын дугаартай Хово маркийн техникийг сарын *******.*******0.000 төгрөгөөр гэрээ хийж өгсөн. 08 оны 06 дугаар сарын 0-ны өдөр улсын дугаартай LOHKINK-853 маркийн өөрөө ачигч техникийг сарын 6.*******0.000 төгрөгөөр тус тус гэрээ хийж авсан. Өөрөөр ямар нэгэн техник, тоног төхөөрөмж гэрээ хийсэн асуал байхгүй. Иргэн Ц******* гэрээ хийхийн өмнө бичиг баримтыг нь үзэж шалгаад “хаана ямар зориулалттай ашиглах гэж байгаа” талаар асуухад Ц******* нь “Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “Хөшөөт”-ийн аманд ашигт малтмал олборлох гэж байгаа” надад албан ёсны зөвшөөрөлтэй газарт ашигт малтмал олборлох гэж байгаа талаараа хэлж ярьсан. Гэхдээ надад ямар нэгэн бичиг баримт харуулаагүй юм. Би иргэн Г.Ц*******тай техникийн гэрээ хийснээс гадна өөр ямар нэгэн байдлаар ашигт малтмал олборлох талаар хамтарч ажилласан асуал огт байхгүй. Иргэн Ц******* нь надаас нийт 3 техник гэрээ хийж авсан надад сар бүрийн 5-нд нийт 53 сая төгрөг өгөхөөр гэрээ хийсэн боловч надад ямар ч мөнгө төгрөг өгөөгүй. Би Ц*******ын ашигт малтмал олборлож байсан “Хөшөөтийн ам” гэх газарт аа очиж мөнгөө авахаар очих үед “мөнгө төгрөг байхгүй, ашигт малтмал олборлоогүй байна” гэж надад тухайн үедээ тайлбарлаж байсан юм. Миний гэрээ хийж өгсөн 3000LC-7 маркийн экскаватор нь манай дүү Б-ын эзэмшлийн техник 48-7УНЕ улсын дугаартай Хово маркийн техник нь манай дүү Бийн эзэмшлийн техник, улсын дугаартай LOHKINK-853 маркийн өөрөө ачигч техник нь манай дүү Ёын эзэмшлийн техник байгаа юм. Ер нь бол би өөрийн дүү нарынхаа техникийг ажил олж ашгийг нвь дүү нартайгаа хувааж хувь авдаг юм. Би 08 оны 07 дугаар сарын 06-ны өдөр иргэн Г.Ц*******ын ашигт малтмал олборлож байсан газарт буюу “Хөшөөт ам” гэх газарт түрээсийн мөнгөө авахаар очтол “ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулаагүй, мөнгө төгрөггүй байна” гэж Ц******* нь надад зовлон тоочоод байсан. Тухайн үед Ц******* нь “ашигт малтмалын гэрээ хийж ашигт малтмал олборлох гэсэн боловч Улаанбаатар хотын Ашигт малтмал, газрын тосны газраас дүгнэлт гарахгүй байна. Танд хурдан гаргаад өгөх таньж мэддэг хүн байна уу, надад туслаач хурдан гарвал таны техникийн түрээсийн мөнгийг хурдан өгөхөөр байна. Та тус болооч” гэхээр нь би “амьтан хүнээс асуугаад хариуг хэлнэ” гэж хэлсэн. Тухайн үед Ц******* нь надад жижиг цаасан дээр олон тооны тоо бичиж надад өгсөн тухайн үед тэр тоо нь ашигт малтмал явуулах солбилцол байсан юм. Ингээд Ц******* нь надад түрээсийн мөнгөө өгөхгүй аад байсан болохоор надад мөнгө төгрөгийн хэрэгтэй болохоор өөрийн таньдаг Дтай “ашигт малтмалын газарт таньж мэддэг хүн байна уу” гэж уулзах үед Д нь “надад таньдаг, мэддэг хүн байгаа” гэхээр нь Ц*******ын өгсөн жижиг цаасыг өгөх гэсэн боловч замдаа алга болгосон байсан болохоор газрын нэр болон /Хөшөөтийн ам/ сум орон нутгийн байршлыг хэлсэн чинь “надад нэр нь байхад болно” гэж хэлээд явсан юм. Үүнээс хойш Дтай огт уулзаагүй дандаа утсаар холбогдож мессежээр харилцаж байсан. 08 оны 09 дүгээр сард өдрийг нь мэдэхгүй миний гар утас руу залгаж таны яриад байсан Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “Хөшөөт”-ийн аманд “******* ” нөхөрлөлд дүгнэлт гарсан шүү гэж надад хэлсэн. Үүнээс хойш надтай дахин надтай холбогдоогүй юм. Би “дүгнэлт нь гарсан шүү” гэж тэр өдрөө Ц******* руу утасдаж дүгнэлт гарсан талаар хэлсэн юм. Иргэн Д.Д нь надтай анх уулзах үедээ “надад ашигт малтмалын газарт Мягмар гэдэг хүн байгаа. Энэ хүнтэй уулзаж хурдан гаргуулах талаар ярина” гэж надад хэлсэн өөрөөр ямар нэгэн зүйл хэлээгүй юм. Надад энэ талаар хэлэх зүйл алга, гэхдээ энэ талаар Д гэдэг хүн сайн мэдэж байгаа. Би Дыг “хурдан гаргаж өгөөч” гэж гуйсан минь үнэн. Харин хуурамч дүгнэлт гаргаад өгөөч гэж гуйгаагүй юм. Би хуурамч дүгнэлт гаргасан талаар Ц*******аас сонссон юм. Д нь одоо 99*******786, 8970666 гэсэн дугаарыг барьдаг. Гэрийн хаяг нь Улаанбаатар хотын ЧДийн 3-р хороо төмөрчний -35 тоотод эцэг, эх, эгч нарынхаа хамт амьдардаг юм. Би Дтай 07 оны 04 дүгээр сард танилцаж мэддэг болсон юм. Д бид -ын хувьд ямар нэгэн төрөл садангийн холбоо байхгүй, зүгээр энгийн таньдаг хүн юм. /-р хх-ийн 63-64-р ху/,

6.Гэрч П.Д-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дүгээр сарын 03-ны өдөр өгсөн: ...Би Г*******гийн Ц******* гэдэг хүнийг 08 оны 05 дугаар сарын дундуур байх танихгүй дугаараас нэг залуу миний гар утас руу залгаж “намайг Ц******* гэдэг юм. Танд алт олборлох төхөөрөмж /скрубер/-ийг байгаа сурагтай, та дээрх төхөөрөмжийг надад зарах уу? Би халдаж авах гэсэн юм” гэхээр нь, тухайн үед би Ц******* гэдэг залу “30.0 сая төгрөгөөр зарна. Нэг бол сарын 5.0 сая төгрөгөөр гэрээ хийгээд авч болно” гэж тухайн үед хэлсэн. Ингээд хэд хоногийн дараа буюу 08 оны 05 дугаар сарын 8-ны өдөр Ц******* нь Улаанбаатар хот орж ирээд надтай түрээсийн гэрээ хийгээд аваад явсан. Түрээсийн гэрээ хийх үед л би Ц******* гэдэг хүнийг тухайн үед л харсан юм. Тэрнээс урьд өмнө нь надтай гар утсаар хэд хэдэн аа холбогдож байсан болохоор сайн танихгүй юм. Би өөрийн техникийг өгөх үедээ асууж байсан тэгтэл Ц******* нь надад “дүү нь Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын “ гэх газарт ашигт малтмал олборлохгүй” гэж хэлж ярьж байсан болохоор өөрийн техникийг өгсөн юм. Ц******* өгсөн 00-тай дизель /Цахилгаан үүсгүүр/ усны насос, /мотор/ алт угаах төхөөрөмж /скрубер/, зэрэг нь миний өөрийн эзэмшлийн техник, тоног төхөөрөмж байгаа юм. Дээрх эд зүйлүүд нь одоо Улаанбаатар хотод манай хувийн хашаа байшинд хадгалаатай байгаа юм. Би “******* ” гэх нөхөрлөлийг огт сонсож байгаагүй юм байна. Дээрх нөхөрлөлийн ахлагчийг би танихгүй. Би Ц******* гэдэг хүнд өөрийн техник болон тоног төхөөрөмжийг түрээсээр өгсөн минь үнэн харин хамтарсан асуал огт байхгүй. Би Дашдэлэгийн Е гэдэг хүнийг огт танихгүй мэдэхгүй байна. 08 оны 09 дүгээр сарын сүүлээр байх би Ц*******ын гар утас руу залгах үед Ц******* нь надад “Цагдаагийн байгууллага дээр шалгагдаж байгаа” талаар хэлсэн. Тэрнээс хойш би мэдсэн юм. Харин өөрийн техникийг өгөх үедээ мэдсэн бол би юу гэж Ц*******т өөрийн техникийг өгөх юм. ... гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 65-66-р ху/,

7.Гэрч Р.Ч-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны 0 дүгээр сарын 5-ны өдөр өгсөн: ...Иргэн У-гийн Ё гэдэг хүнийг таньдаг. Гэхдээ холбоо байхгүй. Би Lknking CDM-853 маркийн улсын дугаартай техник нь урьд өмнө миний өөрийн эзэмшлийн техник байсан юм. 07 оны 05 дугаар сард байх өөрийн таньдаг Угийн Ё гэдэг хүнд 40.000.000 сая төгрөгөөр зарсан байгаа. Уг техник нь одоо Ёад байгаа байх гэж бодож байна. Уул нь Ё бид хоёр халдах халдан авах гэрээ хийж өгсөн одоо болтол өөрийн нэр дээр болгоогүй, миний нэр дээр байгаа гэж сонссон. Уг техник нь одоо надад ямар нэгэн хамаарал байхгүй. Ё гэдэг хүн захиран зарцуулах эрхтэй хүн байгаа юм. Би дээрх хүмүүсийг танихгүй мэдэхгүй юм байна. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 67-р ху/,

8.Гэрч Н.Э-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 0 дугаар сарын 8-ны өдөр өгсөн: ...08 оны 06-р сарын 05-наас 08 оны 06-р сарын 5-ны өдрүүдэд аймгийн Засаг даргын А/68 тоот захирамжын дагуу, Цагдаагийн газрын Мөрдөн байцаах, эрүүгийн Цагдаагийн тасгийн алба хаагч нартай хамт хяналт шалгалтыг ******* суманд хууль бусаар ашигт малтмал олборлож буй хүмүүст хяналт шалгалт явуулсан болно. Энэ үед “”-ын “Хөшөөтийн ам” гэх газард иргэн Ц*******ын гэх монгол гэрүүд алт угаах төхөөрөмж, дугуйт ачигч техникүүд байсан. Тухай үед иргэн Ц******* нь ямар нэгэн бичиг баримтгүй ашигт малтмал олборлосон байсан тул тэнд байгаа дугуй ачигч ковшийг түр журамлаж пост буюу байгаль орчны улсын байцаагч Гт хүлээлгэн өгөөд явсан юм. Иргэн Ц*******ын хууль бусаар ашигт малтмал олборлосон талаар Ц*******тай уулзах гэсэн боловч Ц******* нь тухайн үед байхгүй уурхай дээр Манаач гэх М, Э нар байсан. Уг уурхайг “иргэн Ц*******ын уурхай” гэж хэлж ярьж байсан. Бид нарт ямар нэгэн бичиг баримт үзүүлээгүй юм. Бид нарын хяналт шалгалтаар “Хөшөөтийн ам” гэх газарт очих үед иргэн Ц*******ын гэх уурхай нь газрын хэвлийд халдаж ашигт малтмал олборлосон байж болзошгүй овоолсон шороо байсан. Захирамжаар гарсан ажлын хэсгийн зорилго нь зөвшөөрөлгүй олборлолт явуулж буй иргэн, нөхөрлөл болон тэдгээрийн техник тоног төхөөрөмжүүдийг орон нутгаас албан хүчээр гаргах, зорилготой байсан бөгөөд энэ үйл ажиллагааг явуулсан юм. Ц******* гэх тухайд ““-н улсын байцаагч байгаль орчны улсын байцаагч Н.Гт үүнийг нарийвчилж шалгах талаар үүрэг болгосон юм. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 6-64-р ху/,

9.Гэрч Р.Г-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдөр өгсөн: ...Би “******* ” гэх нөхөрлөлийг мэдэхгүй ,манай төрсөн ах М нь 08 оны 03 дугаар сард байх, өдрийг нь санахгүй байна. Ямартай ч манай гэрт ирж “Нөхөрлөл байгуулах гэсэн чинь ******* сумын 9 хүний иргэний үнэмлэх хэрэгтэй байна” гээд миний иргэний үнэмлэх болон нөхөр Б-ы иргэний үнэмлэхтэй хамт аваад явсан юм. Сүүлд сонсоод байхад манай ах дүү нар “Мын нөхөрлөл” юу болсон талаар асууж тодруулахад “нөхөрлөл нь бүтээгүй” гэж надад хэлж ярьж байсан юм. Миний хувьд бол нөхөрлөлийн талаар мэдэх зүйл байхгүй. Миний хувьд энэ талаар мэдэх зүйл алга. Дээрх нөхөрлөлийг манай төрсөн ах Б.М л мэдэх байх би энэ талаар мэдэхгүй юм байна. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 65-р ху/,

0.Гэрч Ч.Г-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдөр өгсөн: ...”******* ” нөхөрлөлийг манай ах Б.М нь өөрийн төрөл садангийн нэр дээр нийт 9 хүний иргэний үнэмлэх авч яваад уг нөхөрлөлийг үүсгэн байгуулсан юм. Миний хувьд бол уг нөхөрлөлийн гишүүнд нь байдаг юм. ”******* ” нөхөрлөл нь газар тариа болон хүнс, ногооны зориулалттайгаар анх 08 оны 05 дугаар сард бичиг баримтыг авсан юм. Миний хувьд энэ талаар мэдэх зүйл алга. Дээрх нөхөрлөлийн ахлагч Б.М нь энэ талаар мэдэх байх. Бид нарын хувьд бол зүгээр гишүүнээр нь элсэн орсон хамтарч ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулсан асуал огт байхгүй. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 66-р ху/,

.Гэрч Б.М мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдөр өгсөн: ...08 оны 05 дугар сарын дундуур ******* сумын 9 иргэний нэрээр нөхөрлөлийн ахлагчаар миний бие томилогдож уг нөхөрлөл нь тус сумандаа хүнс ногооны зориулалттайгаар үүсгэн байгуулсан юм. “******* ”-н ахлагч нь миний бие өөрөө байдаг. Мын А, Д-ын А, Д-ийн Б, Р-гийн Г, Ч-ийн Г, Б-гийн Э, У-ын М гэсэн 9 хүний гишүүдээр бүрдсэн нөхөрлөл байгаа юм. Би энэ талаар мэдэх зүйл алга миний хувьд тус сумын Засаг даргатай ямар нэгэн гэрээ хийсэн асуал огт байхгүй. 08 оны 08 дугаар сард нөхөрлөлийн бичиг баримт болон тамга, тэмдгийг их хувиар нь аваад явсан юм. Үүнээс хойш надтай холбогдоогүй юм. Би Ц******* гэдэг хүнийг бол сумын иргэн гэдгээр нь мэддэг юм. Надаас Сэлэнгэ аймгийн банкны захирал Д гуйгаад “Ц*******т нөхөрлөлөө өгчих” гээд гуйгаад байсан болохоор би өгсөн юм. Надад ямар нэгэн хамтарч үйл ажиллагаа явуулсан асуал огт байхгүй, миний нөхөрлөлийг Ц******* авах үедээ “надад болон манай нөхөрлөлийн гишүүдэд сар бүр нийгмийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгалыг төлж байна. Мөн ашиг олбол урамшууллын мөнгө төгрөг өгнө” гэж тухайн үедээ хэлж ярьж байсан юм. Нөхөрлөлийн бичиг баримтыг авч явсан өдрөөс хойш надад болон манай нөхөрлөлийн гишүүдэд нэг төгрөг ч өгөөгүй, мөн ямар ч даатгалд хамрагдуулаагүй юм. Би Д гэдэг хүнийг 08 оны 08 дугаар сард Цасбаатар гэдэг хүнтэй хамт явж байхад нь танилцаж гэмгүй ах дүү нар болцгоосон юм. Ц*******, Д хоёрыг ямар холбоотой хүн байсныг нь би мэдэхгүй байна. Би надад тэр талаар мэдэх зүйл алга, зүгээр л хувьд хүмүүс гуйгаад байхаар нь өгөөд явуулсан. ”******* ” нөхөрлөлийн бичиг баримтыг банкны Д гэдэг хүнд л итгэж өгсөн. Одоо хаана байгаа эсэхийг бид мэдэхгүй байна. Би 08 оны ******* дүгээр сарын 9–ний өдөр надаас гэрчийн мэдүүлэг авах үед би мэдсэн юм. Урьд өмнө нь бол мэдээгүй байсан юм. Манай “******* ” нөхөрлөлийн гишүүд энэ талаар надаас өөр хүн мэдэхгүй. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 67-68-р ху/, .Гэрч М.Ганбаатарын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдөр өгсөн: ...”******* ” гэх нөхөрлөлийг бол мэднэ. Уг нөхөрлөл нь ******* сумын 9 хүний нэр дээр 08 оны 05 дугаар сарын дундуур байх өдрийг нь бол мэдэхгүй байна. Уг нөхөрлөл нь анх төмс, хүнсний ногоо тариалах гэсэн нэрийн доор анх үүсгэн байгуулсан юм. Уг нөхөрлөлийн гэрчилгээний ард 08 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдрөөс 09 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдөр хүртэл 09 дугаартай “Бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлох эрхлэх үйл ажиллагаа шинээр бүртгэсэн байсан юм. Уг нөхөрлөлийн ахлагч нь М гэх хүн байдаг юм. Миний хувьд бол М гэх хүнийг огт уулзаж байгаагүй юм. Засгийн газрын 5 дүгээр журам мөн Ашигт малтмал газрын тосны газраас гаргасан дүгнэлтийг үндэслэж “******* ” нөхөрлөлийн төлөөлөл болох иргэн Нтой Мын нэр дээр гэрээг хийж гэрээний дагуу төрийн санд 5.000.000 төгрөгийг байршуулсан юм. Тухайн үед “******* ” нөхөрлөлийн ахлагч М нь байхгүй хөдөө явчихсан болохоор Н гэдэг хүнтэй гэрээг хийгээд Мын өмнөөс гарын үсэг зуруулсан юм. Нын надад үзүүлсэн дүгнэлт нь Ашигт малтмал, газрын тосны газраас гаргасан дүгнэлт байсан. Би уг дүгнэлтийг их хувиар нь үзэж байгаад гэрээг хийсэн. Одоо он сарыг нь санахгүй байна. Ямартай ч Н нь өөрийн биеэр ирж үзүүлж байгаад гэрээг хийсэн юм. Сүүлд сонсоод байхад надад үзүүлсэн гэрээ нь хуурамч байсныг сүүлд мэдсэн юм. Н гэх хүн нь одоогоор Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын тохижилт үйлчилгээний албаны дарга байгаа юм. Холбоо барих утас болон гэрийн хаягийг нь мэдэхгүй байна. Ашигт малтмалын газраас ирсэн албан дүгнэлтүүд нь Ашигт малтмалын газраас болон Сэлэнгэ аймгаар дамжиж албан тоотоор бичиг баримту ирдэг юм. Тухайн үед “******* ” гэх нөхөрлөлийн нэр дээр ирсэн дүгнэлтийг иргэн Н гэх хүн өөрөө авч ирээд надад үзүүлээд гэрээг хийгээд аваад явсан юм. Надтай Н, Д гэх залуугийн хамт ирж гэрээ хийгээд явсан юм. Миний хувьд бол “******* ” гэх нөхөрлөл нь надтай гэрээ хийсэн өдрөөс хойш дээрх газарт ашигт малтмал олборлосон байх гэж миний хувьд үзэж байна. Гэрээ хийсэн өдрөөс хойш ******* сумын байгаль орчны улсын байцаагчид хяналт шалгалт явуулах үүрэг чиглэл өгч байсан юм. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 69-70-р ху/,

3.Гэрч Ц.Нын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ны өдөр өгсөн: ...06 оны дугаар сарын -ний өдрөөс хойш одоог хүртэл Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын Тохижилт үйлчилгээний газрын даргаар 3 дахь ж******* ажиллаж байна. Намайг ямар учраас Цагдаагийн байгууллагад дуан ирүүлж мэдүүлэг авч байгаа учрыг би ойлгохгүй байна. Би Ц******* гэх хүнтэй 05 оны өвөл ан гөрөөнд явж байгаад анх танилцаж мэддэг болсон. Дтэй бол багын найз нөхөд байгаа юм. ”******* ” нөхөрлөлийн ахлагч гэх М, Д, М, Д, Е гэх хүмүүсийг огт танихгүй. Харин ******* сумын Засаг дарга Ганбаатарыг бол зүс мэднэ. Сайн танихгүй. Дээрх хүмүүстэй төрөл садангийн харьцаа холбоо байхгүй. Миний хувьд иргэн Г.Ц*******тай хамтарч ямар нэгэн ашигт малтмал олборлосон асуал байхгүй. Гэхдээ би Ц*******т ******* сумын засаг дарга Ганбаатартай уулзаж “******* ” нөхөрлөлийн нэр дээр гэрээ хийх ажиллагаанд нь тус болсон юм. Миний санаж байгаагаар бол 08 оны 08 дугаар сарын дундуур байх өдрийг сайн санахгүй байна. Г.Ц******* нь 996906 гэсэн дугаараас миний 9404060 гэсэн дугаар руу залгаж “Чам руу нэг хүн залгаж Улаанбаатар хотоос бичиг баримт явуулна шүү, чи бичиг баримтыг тосож аваад ******* сумын засаг дарга Ганбаатартай очиж гэрээ хийгээд өгөөрэй” гэж тухайн үед утсаар ярьж байсан юм. Удалгүй 999-тэй дугаараас дулага ирж “сая Ц******* чамтай утсаар ярьсан уу?. Намайг Е гэдэг юм. Би Улаанбаатар хотоос бичиг баримт таксигаар явууллаа шүү чи тосоод аваарай” гэж хэлээд утсаар тасалчихсан юм. Тэр өдрийн оройдоо Улаанбаатар хотоос бичиг баримт явуулсан Дархан Сэлэнгийн таксины зогсоол дээрээс ирж аваарай гэж утсаар нэг хүн ярьсан. Би очиж бор дугтуйтай бичиг баримтыг тосож аваад хэдэн хоногийн дараа найз Дийн хамт ******* сумын Засаг дарга Ганбаатартай очиж уулзаад ******* нөхөрлөлийн нэр дээр гэрээг нь хийж өгсөн юм. Д бид хоёр ******* суманд очиж Улаанбаатар хотоос явуулсан бор дугтуйг задалж үзэхэд Ашигт малтмал, газрын тосны газраас гаргасан дүгнэлт байсан юм. ******* сумын Засаг даргатай дээрх дүгнэлтийг үзүүлж гэрээг хийсэн юм. Би тэр дүгнэлтийг Улаанбаатар хотоос ирсэн таксигаар тосож авсан гэхдээ надад Ц******* анх “хүн бичиг баримт явуулах байх” гэж надтай утсаар ярьсан. Удалгүй 999-тэй дугаараас “би Е гэдэг хүн байна бичиг баримт явуулсан шүү” гэж хэлсэн өөрөөр надад мэдэх зүйл алга. Би Е гэдэг хүнийг огт танихгүй, тэр өдөр л надтай утсаар ярьсан юм. Ц*******тай хамтарч ашигт малтмал олборлодог эсэхийг би мэдэхгүй юм байна. Дийн хувьд бол Ц*******ыг надаар дамжуулан анх танилцаж хуурай ах дүү нар болж байсан. Харин тэр хоёрыг хамтарч ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулж байсан асуал байхгүй. Ц******* нь надтай утсаар ярих үедээ ашигт малтмал олборлох гэж байгаа талаараа надтай хэд хэдэн аа утсаар ярьж байсан. Тухайн үедээ “бичиг баримтын асуалтай болохоор одоогоор ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулаагүй байгаа” гэж хэлж ярьж байсан юм. Би Ц*******ыг ашигт малтмал олборлосон асулыг мэдэхгүй юм байна. Надад тэр талаар огт хэлээгүй, зүгээр “бичиг баримт Улаанбаатар хотоос ирэх байх тосоод аваарай” гэж хэлсэн өөр ямар нэгэн зүйл хэлээгүй юм. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 7-7-р ху/,

4.Гэрч Б.А-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ний өдөр өгсөн: ...Би 08 оны 05 дугаар сарын 7–ны А/68 дугаартай Сэлэнгэ аймгийн Засаг дарга Ш.Оргилын гаргасан захирамжийн дагуу ажлын хэсэгт орж тус аймгийн Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газар, Мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагч нартай 08 оны 06 дугаар сарын 05-наас 08 оны 06 дугаар сарын 5-ны өдрүүдэд Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын нутаг дэвсгэрт хууль бусаар ашигт малтмал олборлож байгаад хүмүүст хяналт шалгалт хийхээр томилолтоор явсан юм. Ажлын хэсгийн баг тус аймгийн ******* сумын нутаг дэвсгэрт байрлах “” гэх газрын Хөшөөт нэртэй уулын бэлд ямар нэгэн бичиг баримтгүйгээр, газрын хэвлийд халдсан байсан, уурхай хариуцсан хүнтэй нь уулзах гэсэн боловч хариуцсан хүн нь байхгүй манаач М гэх залуу байсан ба уг уурхайн эзэн нь хэн болох ямар байдаг талаар асуухад “Шар Ц хочтой Ц*******ын уурхай” гэж хэлж ярьж байсан юм. Уг газарт Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагч нар гэрэл зургаар бэхжүүлэн авч техникийг байгаль орчны постонд байрлуулж өгөөд явсан юм. Ажлын хэсэг хяналт шалгалтаар очих үед иргэн Г.Ц*******ын гэх уурхай нь газрын хэвлийд халдаж, шороог овоолчихсон байдалтай байсан болохоор хууль бусаар ашигт малтмал олборлож байсан гэж ойлгож болно. Тухайн үед мэргэжлийн хяналтын газрын Байгаль орчны улсын ахлах байцаагч Н.Э гэрэл /фото/ зураг хэлбэрээр бэхжүүлэн авч байсан юм. Мөн тухайн орчныг хариуцсан байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч Г нь иргэн Ц******* нь бичиг баримт байгаа гэж дурьдаж байсан тул тухайн үед техникийг нь постны гадна байрлуулан, улсын байцаагч Гт бичиг баримтыг нь шалгаж зөрчил гарвал хариу мэдэгдэх талаар ажлын хэсэг үүрэг чиглэл өгөөд явсан юм. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 73-74-р ху/,

5.Гэрч М.Г-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ны өдөр өгсөн: ...Ц******* нь 08 оны 05 дугаар сарын сүүлээр байсан шиг санагдаж байна. Ямар нэгэн бичиг баримтгүйгээр Хөшөөтийн аманд ашигт малтмал олборлох зорилгоор алт угаах төхөөрөмж, техник, уурхайн ажилчдын 3 ширхэг гэр зэргийг намайг постонд байхгүй үед нүүгээд ирчихсэн байсан юм. Ингээд би хэн гэдэг хүний уурхай ямар бичиг баримттай эсэхийг шалгахаар очтол уурхайн эзэн болох Сэлэнгэ аймгийн сумын иргэн “Шар Ц” хочтой Ц*******ын техник хэрэгсэл нүүж ирчихсэн байсан юм. Тухайн үед Ц******* нь ямар нэгэн бичиг баримт нь бүрдэх шатандаа явж байгаа. Харин бид нар бичиг баримтыг бүрэн болох үед ашигт малтмал олборлож эхэлнэ. Одоогоор техникийн засвар үйлчилгээ хийж байна гэж тухайн үед надад тайлбарлаж хэлж ярьж байсан. Би Ц*******т бичиг баримтгүйгээр ямар нэгэн ашигт малтмал олборлож болохгүй талаар амаар санамж зөвлөгөө өгөөд явсан. Үүнээс хойш хэд хоногийн дараа Мандал сумын “Байшинт уул” гэх газрын ойролцоо ой хээрийн түймэр гарч Мандал сум руу албан ажлаар яваад 5-6 хоногийн дараа буцаж иртэл иргэн Г.Ц******* нь Хөшөөтийн аманд хуучин уурхайн ухсан газрын дээд хэсэгт нь уулын ойн сан бүхий эрүүл газарт газрын хэвлийг хөндөж хөрс хуулалт хийчихсэн, алт угаах төхөөрөмжинд баяжмал шороо хийж алт олборлох үйл ажиллагаа явуулж байсан. Ингээд би тухайн үед хэний зөвшөөрлөөр ямар бичиг баримтаар ашигт малтмал олборлосон талаар Ц*******аас асууж тодруулахад “бид нар техникийг бүрэн ажиллаж байгаа хэсгийг шалгасан юм” гэж тайлбар хэлж байсан. Би ойн сан бүхий эрүүл газарт ,газрын хэвлийд халдаж хөрсийг хуулаад баяжмалыг зөөж байсан болохоор үйл ажиллагааг нь зогсоож, алт угаах төхөөрөмж, техникүүдийг нь лацдаж, битүүмжлээд явсан юм. Үүнээс хойш 7 хоногийн дараа миний битүүмжилсэн байсан лацыг аваад дахин үйл ажиллагаа явуулчихсан байхаар нь төв рүүгээ утсаар мэдэгдсэн юм. 08 оны 06 дугаар сарын 05-нд байх аймгийн төвөөс групп шалгалт ирээд Ц*******ын уурхайн үйл ажиллагааг зогсоож техникийг нь постонд байрлуулаад явсан юм. Шалгалтыг явсны дараа нь намайг ээлжийн амралтаа аваад явсан хойгуур буюу 08 оны 07 дугаар сарын дундуур байх улсын наадам болж байхад постонд түр саатуулчихсан байсан техникийг дур мэдэн авч хэд хоног ажиллаж байгаад уурхай нь түр зогссон юм. 08 оны 09 дүгээр сарын 03-наас хойш бичиг баримт нь бүрэн болж ашигт малтмал олборлож байгаад Цагдаагийн байгууллагад шалгагдсан юм. Иргэн Ц******* нь 08 оны 05 дугаар сарын сүүлээр анх Хөшөөтийн аманд ямар нэгэн бичиг баримтгүйгээр ашигт малтмал анх олборлосон юм. Ц*******ын ашигт малтмал олборлосон гэх газар ямар нэгэн уул уурхайн ашигт малтмал олборлосон гэх газар биш харин ойн сан бүхий эрүүл газарт хууль бусаар ашигт малтмал олборлосон юм. Намайг 08 оны 05 дугаар сарын сүүлээр анх очиж шалгахад өргөн нь 0 метр орчим, урт нь 0 метр орчим, гүн нь 3- 5м орчим гүнтэй газар ухчихсан байсан юм. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 76-77-р ху/,

6.Гэрч Г.Ц-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ны өдөр өгсөн: ...Миний дүү Ц******* нь эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг байж байгаад одоо ганцаараа сумын дүгээр багийн Улаанчулуутын 0 тоотод оршин сууж амьдарч байгаа. Миний дүү Ц******* нь цэвэрч нямбай хөдөлмөрч, олон нийтийн ажилд сайн оролцдог, зан харилцааны хувьд доголдолгүй, хүнд тусархуу зантай, нийтэч амьдралын төлөө зүтгэдэг, гэр бүл болон ээж, эгч, дүү нартаа халамжтай, сайхан сэтгэлтэй хүн байгаа юм. Миний дүү Ц******* нь ямар нэгэн хорт зуршил хэрэглэдэггүй буруу зан байхгүй сэтгэлтэй, ярианы сайн хүн байгаа юм. /-р хх-ийн 8-8-р ху/,

7.Гэрч Ц.Д-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ны өдөр өгсөн: ...Г.Ц******* ах нь эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг байж байгаад одоогоор ганцаараа сумын дүгээр багийн Улаанчулуутын 0 тоотод оршин сууж амьдарч байгаа Г.Ц*******ын хамаатан садан манай суманд олуулаа байдаг. Ц*******ын ээж Ө, эгч Ц, дүү Б, Н, Б, Б нар нь манай суманд амьдарч байгаа. Г.Ц******* нь олон нийтийн ажилд сайн оролцдог. Зан харилцааны хувьд доголдолгүй, хүнд их тусархуу зантай, нийтэч хүн байгаа юм. Г.Ц******* нь ажиллах явцдаа сумын 009 оны сумын шилдэг ажилтан, 04 онд Сэлэнгэ аймгийн Засаг даргын жуух, Сумын засаг даргын жуухаар шагнуулж байсан. /-р хх-ийн 83-84-р ху/,

8.Гэрч Д.Д-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 03 дугаар сарын -ны өдөр өгсөн: ...Манай найз Г.Ц******* нь эхнэр хүүхдийн хамт амьдардаг байж байгаад одоогоор ганцаараа сумын дүгээр багийн Улаанчулуутын 0 тоотод оршин сууж байгаа. Миний найз Г.Ц******* нь цэвэрч, нямбай, хөдөлмөрч, олон нийтийн ажилд сайн оролцдог зан харилцааны хувьд доголдолгүй, хүнд тусархуу зантай, нийтэч сайхан сэтгэлтэй хүн байгаа юм. Миний найз Ц******* нь хорт зуршил хэрэглэдэггүй буруу зан байхгүй сэтгэлтэй хүн юм. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 85-86-р ху/,

9.Гэрч Д.Д-ийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны ******* дүгээр сарын 4-ний өдөр өгсөн: ...Ашигт малтмал газрын тосны газрын хяналт шалгалт үнэлгээний хэлтсийн дарга Буянзаяа надад хэлэхдээ “илт хуурамч бичиг байна” гэж танилцуулсан. Надад тухайн үед хуурамч гэх бичгийг харуулсан. Бичиг уурхайгаар ашигт малтмал олборлох тухай дүгнэлтийг манай кадастрын хэлтэс миний гарын үсгээр олгодог тэрийг хуурамчаар үйлдсэн байна лээ. Энэ дүгнэлтийн талаар Сэлэнгэ аймгийн Засаг даргад албан бичиг явуулсан. Мөн энэнд кадастрын үйл ажиллагаа явуулж байгаа нөхөрлөлийн талаар бичиг баримт явуулсан одоогоор явуулсан бичгийн хариу өгөөгүй ирүүлээгүй байгаа. Би кадастрын хэлтсийн албан тушаалд 07 оны -р сарын 7-нд томилогдсон. Намайг томилогдохоос өмнө Мөнхтамир гэдэг хүн байсан бөгөөд хэзээ албан тушаал өөрчлөгдсөн талаар мэдэхгүй байна. Би 07 оны -р сарын 7-нд энэ албан тушаалд томилогдсон бөгөөд 08 оны 09-р сарын 0-ны өдөр хүртэл кадастрын хэлтсийн даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгчээр ажилласан. Кадастрын хэлтсээс гарч байгаа бүх албан бичиг миний гарын үсэг зурагдах ёстой байдаг. Энэ албан бичиг өөрөө хуурамч албан бичиг миний Д.Д гээд миний нэрийн өмнө бичигдсэн гарын үсэг минийх биш. Миний гарын үсгийг дурайлгаад зурсан. Би энэ албан бичиг дээр гарын үсэг зураагүй. Албан бичгийн манаач кадастрын хэлтсийн мэргэжилтэн Оюунтунгалаг бичгийг найруулаад тамга даруулаад бичиг гаргах дугаар авч гарын үсэг зурагдаж авах ёстой. Би 08 оны 08 дугаар сарын 7-нд ажилтай ажлын байран дээрээ байсан. Албан бичиг дээр надаас өөр хүн гарын үсэг зурах ёсгүй. Энэ албан бичиг дээр надаас өөр хүн гарын үсэг зурах ёсгүй. Энэ албан бичиг бүгдийг нь хуурамчаар үйлдэгдсэн албан бичиг. Надад тамга тэмдэг гэж байдаггүй. Ашигт малтмал газрын тосны газар гэсэн талаар гадагшаа явж байгаа бүх албан бичигт дардаг байгаа. Тамга газрын даргын туслах дээр байдаг. ...гэх мэдүүлэг /-р хх-ийн 3-34-р ху/, 30.Гэрч Н.Н-ын мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны ******* дүгээр сарын 4-ний өдөр өгсөн: ...Би ашигт малтмал газрын тосны газрын кадастрын хэлтэст тусгай зөвшөөрөл барьцаа, шилжүүлэг, хязгаарлалт, хариуцсан мэргэжилтнээр ажилладаг. Би 08 оны 08 сарын 07-ны өдрөөс томилогдсон өмнө нь тусгай зөвшөөрлийн сунгалт талбайг буулгах, барьцаалах, сунгах, нөхөн олгох асуал хариуцсан мэргэжилтэн. Би 08 оны 06 сарын 9-ны өдөр 0770-0779 хүртэлх дугаартай 0 ширхэг бичиг авсан гэж бичиг хэргийн ажилтан бичиж тэмдэглэсэн байгаа. Дээрх байгууллагуыг кадастрын хэлтсийн даргын шийдвэрийн дагуу аж ахуй нэгж байгууллагуад хүргүүлэх мэдэгдэлд ашигласан байгаа. Манай бичиг хэргийн ажилтан, явуулсан байгууллага албан бичгүүдийг шүүж үзэхэд 0775 байгууллагын юунд ашигласан нь тодорхой бус хулгайд алдчихлаа гэж бодоод байна. Хэлтсийн бүх ажилтан нар бичиг авах эрхтэй байдаг. Миний хаягаар шалгахад албан байгууллагад бичиг авдаггүй байна. Харин хаяж үрэгдүүлсэн эсхүл нэгэн мэргэжилтэнд өгсөн үү гэдгээ сайн мэдэхгүй байна. Мөн санахгүй байгаа. Надад өөр нэмж хэлэх зүйл байхгүй. ...гэх мэдүүлэг, /-р хх-ийн 35-36-р ху/,

3.Гэрч Д.М-гийн мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 08 оны ******* дүгээр сарын 4-ний өдөр өгсөн: ...Би Ашигт малтмал газрын тосны газар кадастрын хэлтэст зураг зүйн шүүлт хариуцсан мэргэжилтэн. Иргэдийн өргөдөл аж ахуй нэгжийн өргөдлийг зураг зүйн санд шүүлт хийнэ. Өөр надад ажлын чиг үүрэг байхгүй. Миний хувьд дээрх нэр бүхий хүмүүсийн таньж мэдэхгүй юм байна. Анх аа нэрийг нь сонсож байна. Би мобикомын дугаартай дугаартай. ...гэх мэдүүлэг, /-р ххийн 37-38-р ху/

3.Гэрч Д.Ды мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд 09 оны 04 дүгээр сарын 04-ний өдөр өгсөн: ...Би Ашигт малтмал, газрын тосны газрын Кадастрын хэлтсийн мэргэжилтэн Д.М, иргэн Д.Е гэх хоёр хүнийг таньдаг, бусад нэр бүхий хүмүүсийг бол танихгүй, дээрх нэр дурьдсан хүмүүстэй төрөл садангийн харьцаа холбоо байхгүй. Д.М нь Хөвсгөл аймгийн Мөрөн хотод төрсөн, бид хоёр нэг нутагт Ерөнхий боловсролын сургуульд суралцаж байсан үеэс мэддэг юм. Мг Ашигт малтмал газрын тосны газрын Кадастрын хэлтсийн мэргэжилтэн болох үед илүү дотно болж найз нөхөд болж байсан юм. Иргэн Д.Е гэх хүнтэй 07 оны 05 дугаар сард төв аймгийн Заамар суманд уурхайн нөхөн сэргээлтийн ажил хийх байх үед танилцаж, үүнээс хойш байнга холбоотой болж хуурай ах дүү нар болж байсан түүхтэй юм. Би ашигт малтмал, газрын тосны газрын Кадастрийн хэлтсийн мэргэжилтэн Д.Мгээс 08 оны 07 дугаар сарын 0-0-ны өдрүүдэд байх Ашигт малтмал, газрын тосны газар гэсэн бичигдэлтэй, баруун доод буландаа дугаартай хоосон албан бланк аваад иргэн Е гэх хүнд өгч байсныг сайн санаж байна. Харин таны үзүүлсэн ашигт малтмалын солбилцолтой албан бичгийг мэдэхгүй байна. Иргэн Е нь 08 оны 06 дугаар сарын сүүлээр өдрийг нь одоо санахгүй байна, ямартай ч надаас “Ашигт малтмалын газарт албан хэрэгцээндээ ашиглагддаг хоосон бланк олоод өгөөч” гэж надаас гуйсан юм. Тухайн үед би Еыг юунд хэрэглэх гэж байсныг мэдээгүй, надаас -3 аа утсаар гуйгаад байхаар нь ахдаа тус болох гэж Мгээс авч өгсөн юм. Е ах надад тэр хоосон бланкыг авсан юм. Би Е ахаас бэлэн 5.000.000 сая төгрөг авчихсан болохоор .000.000 сая төгрөгийг Мд “найздаа тус болсонд баярлалаа” гээд тэр өдрийн орой нь ажлын гадна машин дотор сууж байгаад өгсөн юм. 08 оны 07 дугаар сард төрсөн эгч Д.Өлзийсаханаас нэг өдрийн хугацаатай 5.000.000 сая төгрөг зээлээд авчихсан байсан юм. Тухайн үед Е ахаас 5.000.000 сая төгрөгийг “Өлзийсайханы хаан банкны дансанд хийгээрэй” гэж утсаар дансыг нь явуулж мөнгө авч байсан юм. М нь 08 оны 07 дугаар сард “ээлжийн амралтаа аваад хөдөө гадаа явна” гэж хэлж ярьж байсан болохоор бэлнээр .000.000 сая төгрөгийг өгсөн юм. Бид хоёр .000.000 сая төгрөгийг ямар нэгэн дансаар шилжүүлсэн асуал байхгүй. ...гэх мэдүүлэг /-р ххийн 39-40-р ху/,

33.Геологи, уул уурхайн хяналтын улсын байцаагч О.Болд-Эрдэнийн 08 оны 0 дугаар сарын 6-ны өдрийн 8-05-038/5 тоот шинжээчийн дүгнэлтийн дүгнэлт хэсэгт: .******* сумын ялбагийн гол “Хөшөөтийн ам” гэдэг газар нь ойн сан бүхий газарт хамаарагдана. .”Хөшөөтийн ам” гэх газарт MV-00776 тоот Монгол Анар трейд ХХК-ны малтмал хайх, ашиглах тусгай зөвшөөрөлтэй бөгөөд өөрөөр уг газарт бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлох болон нөхөн сэргээлт хийх эрх олгогдоогүй. 3.-дах асуултанд хариулагдсан болно. 4.Ашигт малтмал хайх, ашиглах хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл бүхий аж ахуй нэгж нь ТЭЗҮ, тухайн жилийн уулын ажлын төлөвлөгөө, байгаль орчинд нөлөөлөх байдлыг үнэлгээ зэрэг 30 гаруй бичиг баримтын бүрдэл бүрдүүлж байж ашиглалтын болон хайгуулын ажлыг явуулна. Нөхөн сэргээлтийг төрийн байгууллагаас зарласан тендер болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуй нэгжийн санхүүжилтээр нөхөн сэргээлтийн тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуй нэгж гүйцэтгэж болно. 5.Гол мөрний гольдрол өөрчлөөгүй байна. ...гэх дүгнэлт, /-р хх-ийн 7-76-р ху/,

34.”Ашид Билгүүн” ХХК-ний 08 оны 0 дугаар сарын 30-ны өдрийн ТХҮ38/03 тоот шинжээчийн дүгнэлтийн дүгнэлт хэсэгт: № Автомашин, техник Улсын дугаар Хэмжих нэгж Тоо хэмжэ Нэгжийн үнэ Элэгдэл тооцох Нийт үнэ төгрөгөөр хэрэгслийн төрөл зориулалт, марк, модель э хувь Экскаватор “Volvo” 05 Ш 05.000.000 60% 4.000.000 Sinotruk ZZ355 N3645B 487 УНЕ Ш 40.000.000 60% 6.000.000 3 Lonking CDM 853 9600 Ш .000.000 80% 4.400.000 4 Экскаватор “RKBEK” 9996 УН Ш 00.000.000 60% 40.000.000 5 Алт угаах төхөөрөмж /40м3/ Ш 30.000.000 *******% 5.000.000 6 Усны насос /мотор/ Ш 4.*******0.000 40% .700.000 7 Цахилгаан үүсгүүр /0v/ Ш 5.000.000 *******% .*******0.000 8 Нийт дүн .600.000 ...гэх дүгнэлт, /-р хх-ийн 87-04-р ху/,

35.Үл хөдлөх хөрөнгө, хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээний “Капитал зууч” ХХК-ний 00 оны 05-р сарын *******-ны өдөр гаргасан үнэлгээний дүгнэлтийн дүгнэлт хэсэгт: .Volvo маркийн -05 улсын дугаартай шар өнгийн дунд оврын дугуйт экскаватор /004 он/ ширхэг үнэ 5.000.000 .Sinotruk zz355 N3645B маркийн 48-7УНЕ улсын дугаартай шар өнгийн өөрөө буулгагч сонсмол /005 он/ ширхэг үнэ 8.000.000 3.Lonking CDM 853 маркийн улсын дугаартай шар өнгийн ковш авто ачигч /009 он/ ширхэг үнэ 4.*******0.000 4.Hyundai Robex 900 LC маркийн 99-96 УН улсын дугаартай шар өнгийн гинжит экскаватор /00 он/ ширхэг үнэ 0.000.000 5.Алт угаах зориулалттай төхөөрөмж 40м3 скрубэр ширхэг 4.000.000 6.605AZLD маркийн 0 вт цахилгаан үүсгүүр /мотор/ ширхэг .000.000 7.УЕ М-4 маркийн 45 квт усны насос .*******.000 Нийт дүн 64.7*******.000, ...гэх дүгнэлт

36.Байгаль орчны зөвлөх “Нуман алтай” ХХК-ний 00 оны 03-р сарын 3-ны өдөр гаргасан үнэлгээний дүгнэлтийн дүгнэлт хэсэгт: Иргэн Г.Ц*******ын эвдсэн 0.7 га талбайгаас байгаль орчинд учруулсан экологи-эдийн засгийн хохирлын үнэлгээ болгон нөхөн сэргээлтийн учруулсан экологи эдийн засгийн хохирлын үнэлгээ болон нөхөн сэргээлтийн ажлын зардал нь дараах байдалтай байна. Байгаль орчинд учруулсан экологи-эдийн засгийн хохирлын дүн, төгрөг .Эдэлбэр газарт учруулсан хохирол . төгрөг .Газрын хэвлийд учруулсан хохирол 334.07 төгрөг 3.Газрын хөрсөн учруулсан хохирол 70.88 төгрөг 4.Ургамлын бүрхэвчинд учруулсан хохирол 3.070 төгрөг 5.Усан орчинд үзүүлсэн хохирол 33.97.87 төгрөг Нийт хохирлын хэмжээ 34.4*******.4 төгрөг Нөхөн сэргээлтийн зардал, төгрөг .Техникийн нөхөн сэргээлт 394.*******4 .Биологийн нөхөн сэргээлт 709.359 3.Нөхөн сэргээлтийн мониторинг 99.3******* Нийт дүн .0.785 төгрөг, ...гэх дүгнэлт

37.Хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх тухай мөрдөгчийн санал, /-р хх-ийн 0-04-р ху/, хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, /-р хх-ийн 05-- р ху/, эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай мөрдөгчийн тл, /-р хх-ийн 7-р ху/, эд хөрөнгө битүүмжилсэн тэмдэглэл, /-р хх-ийн 0-6-р ху/, шинжээч томилж шинжилгээ хийлгэх тухай мөрдөгчийн тл, /-р хх-ийн 70, 8-р ху/, шинжээчийн дүгнэлт, /-р хх-ийн 7-76, 87-04-р ху/, шүүгдэгчид шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, /-р хх-ийн 78, *******-р ху/, хохирогчид шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, /-р хх-ийн 79, *******-р ху/, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуас, /-р хх-ийн *******3-р ху/, Эд зүйл, баримт бичиг, гомдол мэдээлэл, бусад баримтыг хавтаст хэрэгт тусгах тухай мөрдөгчийн тл, /-р ххийн *******4, 78-р ху/, эд зүйл, баримт бичиг, гомдол, мэдээлэл, бусад баримтыг хавтаст хэрэгт тусгах тухай мөрдөгчийн тл, /-р хх-ийн 94-р ху/, Сэлэнгэ аймгийн Засаг даргын “хуурамч баримт бичиг шалгуулах тухай” /78 тоот албан тоот, /-р хх-ийн 4-р ху/, эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай мөрдөгчийн тл, /-р хх-ийн 0-р ху/, эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тл, /-р хх-ийн 0-03-р ху/, хохирогчид хэргийн материал танилцуулсан тухай тэмдэглэл, /-р хх-ийн 4-р ху/, шүүгдэгчид хэргийн материал танилцуулсан тухай тэмдэглэл, /-р хх-ийн 5-р ху/,

Шүүгдэгч Г.Ц******* нь Сэлэнгэ аймгийн ******* сумын дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлах “” гэх газрын Хөшөөтийн аманд 08 оны 05 дугаар сарын дундуур “******* ” нөхөрлөлийн нэр дээр хуурамч бичиг баримтаар хууль бус ашигт малтмал олборлосон гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад нотлох баримт болох эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай тл, хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийг эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тл, шинжээч томилж, шинжилгээ хийлгэх тухай мөрдөгчийн тл, шинжээчийн дүгнэлтүүд, гэрэл зургийн үзүүлэлт, , шүүгдэгч. хохирогч нарт шинжээчийн дүгнэлт танилцуулсан тэмдэглэл, шүүгдэгчийн өөрийнх нь мөрдөн байцаалтын шатанд гэрч, яллагдагчаар өгч байсан мэдүүлгүүд, хууль сануулан асуугдсан гэрч нарын мэдүүлэг авсан тэмдэглэл зэргээр батлагдаж байх тул шүүгдэгчийг“ хууль бусаар ашигт хайх, ашиглах, олборлох” гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож ял шийтгэл оногдуулах нь зүйтэй Шүүгдэгч Г.Ц*******ын гэмт үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 4. дугаар зүйлийн дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан бөгөөд тухайн хэрэгт хуулинд заасан хүндрүүлэх үндэслэл тгдохгүй байгаа ба шүүгдэгч шүүхээс тсон үйл баримтаас зөрүүтэй байдлаар мэдүүлж, хэргийн талаар маргаантай гэж байгаа боловч шүүхээс, прокурорын зүйлчлэл хэргийн бодит байдалтай тохирсон гэж шүүх дүгнэлээ. Шүүгдэгч Г.Ц******* болон түүний өмгөөлөгч нар нь шүүхийн хэлэлцүүлгээс байгаль экологид болон гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан техник хэрэгслүүдийн үнэ тсон шинжээчийн дүгнэлтүүдийг дахин шинжээч томилуулахаар хүсэлт гаргасныг хүлээн авч шинжээч томилсны дагуу дахин шинжээчийн дүгнэлтүүдээр тсон үнэлгээгээр байгаль экологид болон гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан техник хэрэгслүүдийн үнийг тооцож гаргасан болно. Шүүгдэгч Г.Ц*******ын гэмт үйлдлийн улмаас байгаль экологид 34.4*******.4 төгрөгний хохирол учирсныг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .5 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хохиролд тооцов. Шүүгдэгч нь шүүхийн хэлэлцүүлгийн шатанд байгаль экологид учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлж бичгээр тодорхойлолт гаргаж өгснийг дурьдах нь зүйтэй. Харин нөхөн сэргээлтийн ажлын зардал шинжээчийн дүгнэлтээр .0.785 төгрөг гэж гарсан бөгөөд -р хавтаст хэргийн 7–р хусанд авагдсан ХААН банкны “08.09.8 ны өдөр нөхөн сэргээлт барьцаа ******* ЗГБХН-гээд 5.000.000 төгрөг” гэж шилжүүлсэн банкны хуулгаар дээрхи нөхөн сэргээлтийн ажлын зардлыг урьдчилан төлсөн гэж үзэх үндэслэлтэй байна. Шүүгдэгчид ял шийтгэл оногдуулахдаа улсад учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн болон шүүгдэгчийн ар гэрийн байдлыг харгалзан Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дүгээр зүйлийн -д заасныг журамлан шүүгдэгч Г.Ц*******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 4. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр /нэг/ жилийн хугацаагаар тэнсэж, уг хугацаанд хяналт тавихыг Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт үүрэг болгох нь зүйтэй. Мөн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3-р зүйлийн 3.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Г.Ц*******ыг ашигт малтмалтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулахыг /хоёр/ жилийн хугацаанд хориглох хязгаарлалт тж, тэнссэн хугацаанд хязгаарлалтыг зөрчвөл Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.-р зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг шүүгдэгч Г.Ц*******т мэдэгдэв. Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 49 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт: “Энэ хуулийн 49 дүгээр зүйлийн дахь хэсэгт заасан хохиролд байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч нөхөн төлбөр ноогдуулна” гэж хуульчилсан бөгөөд энэ хуульд заасны дагуу Байгаль орчны Хяналтын Улсын байцаагч ойн санд учирсан хохирлыг ойн экологи-эдийн засгийн үнэлгээг гурав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр нөхөн төлбөр ноогдуулсан акт гаргаж, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу бэхжүүлж хавтаст хэрэгт хавсаргаагүй байх тул хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтын хүрээнд хохирлын асулыг шийдвэрлэсэн болно. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.-р зүйлийн .3, 7.5 дугаар зүйлийн , 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Г.Ц*******ын хууль бусаар ашигт малтмал олборлох гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан .0******* онд үйлдвэрлэгдсэн /8.000.000 төгрөгний үнэтэй/ “Sinotruk ZZ355 N3645B” маркийн 48-7УНЕ улсын дугаартай өөрөө буулгагч нь Д.Бийн өмчлөлийнх, .009 онд үйлдвэрлэгдсэн /4.*******0.000 төгрөгний үнэтэй/ “Lonking CDM 853” маркийн улсын дугаартай авто ачигч нь Р.Чын өмчлөлийнх, 3. 004 онд үйлдвэрлэгдсэн /5.000.000 төгрөгний үнэтэй/ “Volvo” маркийн - 05 улсын дугаартай экскаватор нь “Буурал сутай” ХХК-ны өмчлөлийнх, 4.0.000.000 төгрөгний үнэтэй/ “RKBEK” улсын дугаартай экскаватор нь “Буман дусал” ББСБ-ын өмчлөлийнх, 5. алт угаах төхөөрөмж, /4.000.000 төгрөгний үнэтэй/ 6.усны насос /.*******.000 төгрөгний үнэтэй/, 7.цахилгаан үүсгүүр /.000.000 төгрөгний үнэтэй/ зэрэг нь иргэн Дын өмчлөлийнх болох нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтуаар батлагдаж байх тул дээрхи техник хэрэгслүүдийг битүүмжилсэн тлуыг хүчингүй болгож, өмчлөгч нарт нь олгож, шүүгдэгч Г.Ц*******аас гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан гэх дээрхи техник хэрэгслүүдийн үнэ болох 64.7*******.000 төгрөгийг гаргуулан улсын орлогод оруулах нь зүйтэй. Хавтаст хэргийн /-р хх-ийн/ 0-р хусанд авагдсан гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, хөрөнгө орлого хураах албадлагын арга хэмжээг хангах зорилгоор шүүгдэгчийн өмчлөлийн Сэлэнгэ аймгийн сумын нутаг дэвсгэрт байрлах Y-*******0*******0006 дугаартай хувийн орон сууцыг битүүмжилсэн прокурорын тлыг гүйцэтгэх хуас бичигдэн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн газар очих хүртэл хэвээр үлдээх нь зүйтэй. Шүүгдэгч Г.Ц*******ын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан гэх техник хэрэгслүүдэд шинжээчийн дүгнэлт гаргасан “Нуман –Алтай” ХХК нь шүүгдэгч Г.Ц*******аас байгаль орчны хохирлын үнэлгээ тооцох шинжээчийн ажлын хөлс 3.000.000 төгрөг нэхэмжилж нэхэмжлэл гаргасан боловч энэ нь нэхэмжлэлийн шаардлага хангаагүй байх тул нэхэмжлэгч “Нуман –Алтай” ХХК-ны шаардлага хангасан нэхэмжлэл гарган Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нь нээлттэй орхих нь зүйтэй. Шүүгдэгч Г.Ц******* нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, шүүгдэгчид авсан хувийн баталгаа гаргуулах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэхээр тогтов Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.-р зүйлийн 4, 36.6-р зүйлийн , 36.7-р зүйлийн ,3, 36.8-р зүйлийн , -д заасныг тус тус ирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

.Шүүгдэгч ******* овогт Г*******гийн Ц*******ыг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .4-р зүйлийн дэх хэсэгт заасныг баримтлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 4.-р зүйлийн дэх хэсэгт заасан “Хууль бусаар ашигт малтмал олборлох” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцсугай.

.Иргэний хуулийн 497-р зүйлийн 497., 50-р зүйлийн 50.-д, зааснаар шүүгдэгч Г.Ц*******аас байгаль экологид учруулсан хохирол 34.4*******.4 төгрөгийг гаргуулан улсын орлогод оруулсугай.

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дүгээр зүйлийн -д заасныг журамлан шүүгдэгч ******* овогт Г*******гийн Ц*******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 4. дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр /нэг/ жилийн хугацаагаар тэнсэж, уг хугацаанд хяналт тавихыг Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт үүрэг болгох нь зүйтэй.

4.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.3-р зүйлийн 3.4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Г.Ц*******т ашигт малтмалтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулахыг /хоёр/ жилийн хугацаанд хориглох хязгаарлалт тж, тэнссэн хугацаанд хязгаарлалтыг зөрчвөл Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.-р зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож ял оногдуулахыг шүүгдэгч Г.Ц*******т мэдэгдсүгэй.

5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.-р зүйлийн .3, 7.5-р зүйлийн ,-т зааснаар шүүгдэгч Г.Ц*******аас гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан “Sinotruk ZZ355 N3645B” маркийн 48-7УНЕ улсын дугаартай өөрөө буулгагчийг өмчлөгч Д.Бид, “Lonking CDM 853” маркийн улсын дугаартай авто ачигчийг өмчлөгч Р.Чад, “Volvo” маркийн -05 улсын дугаартай экскаваторын өмчлөгч “Буурал сутай” ХХК-нд, “RKBEK” улсын дугаартай экскаваторын өмчлөгч “Буман дусал” ББСБ-д, алт угаах төхөөрөмж, усны насос, цахилгаан үүсгүүр зэргийг өмчлөгч Дт тус тус олгож, шүүгдэгч Г.Ц*******аас гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан гэх дээрхи техник хэрэгслүүдийн үнэ болох 64.7*******.000 төгрөгийг гаргуулан улсын орлогод оруулсугай.

6.Шүүгдэгч Г.Ц******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, байгаль экологид учруулсан хохирлоо нөхөн төлөхөө илэрхийлсэн болохыг тус тус дурьдсугай.

7.Шүүгдэгчийн өмчлөлийн Сэлэнгэ аймгийн сумын нутаг дэвсгэрт байрлах Y-*******0*******0006 дугаартай хувийн орон сууцыг битүүмжилсэн прокурорын тлыг гүйцэтгэх хуас бичигдэн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн газар очих хүртэл хэвээр үлдээж, уг орон сууцыг халдан борлуулж, гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхийг Сэлэнгэ аймгийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт үүрэг болгосугай.

8.Нэхэмжлэгч “Нуман –Алтай” ХХК-ны байгаль орчны хохирлын үнэлгээ тооцох шинжээчийн ажлын хөлс 3.000.000 төгрөг нэхэмжлэхдээ шаардлага хангасан нэхэмжлэл гарган Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэх эрхийг нь нээлттэй орхисугай. 9.Шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч Г.Ц*******т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг, хэвээр үлдээсүгэй.

0.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.0-р зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шийдвэрийг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурьдсугай.

*******.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.******* дугаар зүйлийн - дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрийг уншин сонсгосноос хойш 5 хоногийн дотор шийдвэрийн агуулгыг бүрэн эхээр бичгээр үйлдэж улсын яллагч, шүүгдэгч, түүний өмгөөлөгч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч нарт гардуулахыг шүүгчийн туслахад даалгасугай.

.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.******* дугаар зүйлийн 4- дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрийг энэ зүйлийн .. дахь хэсэгт зааснаар гардаж аваагүй бол шүүгчийн туслах уг шийдвэрийг хүлээн авах хүнд гардуулах, эсхүл шуангийн хаягаар нь хүргүүлж, энэ тухай баталгаажуулсугай.

*******.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38.-р зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэрийг улсын яллагч, хохирогч, шүүгдэгч, түүний өмгөөлөгч, иргэний нэхэмжлэгч /иргэний нэхэмжлэлтэй хэсэгт/ нар эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардуулснаас хойш, эсхүл шийдвэрийг хүлээн авах хүнд гардуулсан, эсхүл шуангийн хаягаар нь хүргүүлснээс 4 хоногийн дотор Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч болон дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй. 4.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 37.-р зүйлийн -т зааснаар анхан шатны шүүхийн шийдвэрт гомдол эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлсүгэй.

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ С.НОЛХООСҮРЭН