2017 оны 12 сарын 12 өдөр                 Дугаар                                           Зуунмод сум

                                            123/ШШ2017/0046

 

                            МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Төв аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шуугч Б.Хажидмаа даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн хуралдаанаар Нэхэмжлэгч: Э ц" ХХК-ний нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Төв аймгийн З д холбогдох, "Төв аймгийн З д-ийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212 тоот саналыг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв. Шуух хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Я.У,

нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ө.Э, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.О, нарийн бичгийн дарга А.Д нар оролцов ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Э ц" ХХК-ний захирал Х.Т шуухэд ируулсан нэхэмжлэлдээ: Манай компани Төв аймгийн Өндөр ширээт сумын Их бус нэртэй газарт ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл хүссэн өргөдлийг Ашигт малтмал, газрын тосны газрын кадастрын хэлтэст журмын дагуу гаргасан. Гэвч Ашигт малтмал, газрын тосны газрын кадастрын хэлтсийн дарга Д. Менхтамирын 2017 оны 07 сарын 24-ны өдрийн 7/5032 тоот албан бичгээр. Ашигт малтмал газрын тосны газрын кадастрын хэлтсийн даргын 2017 оны 07 дугаар сарын 20 ны өдрийн 407 дугаар шийдвэрээр манай компанид хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзах шийдвэр гаргасан. Тус шийдвэртэй холбогдуулан Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шуухэд захиргааны хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа үргэлжилж байгаа бөгөөд тус хэргийн хүрээнд Ашигт малтмал, газрын тосны газрын кадастрын хэлтэсийн даргаас хариу тайлбар ирүүлэхдээ т аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны едрийн 212 тоот албан бичгийг нотлох баримтаар хавсаргаж ируулснийг 2017 оны 10 сарын 31 едер хэргийн материалтай танилцахдаа гардан авсан. Манай компаниас гаргасан №: 026682 тоот оргодол Ашигт малтмалын тухай хуулийн 18 дугаар зуйлийн 18 1 18 2-д заасан шаардлагыг хангасан тул тус хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19. 2. 2-д заасны дагуу ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зовшеерал олгох боломжтой гэж узэж тус хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.3-д заасны дагуу орон нутгаас санал авахаар хургуулах арга хэмжээг авсан байна. Орон нутаг буюу Төв аймгийн Засar дарга Ашигт малтмал газрын тосны газрын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны 212 тоотоор ирүүлсэн дэмжихгүй саналыг хүргүүлэхдээ Газрын тухай хуулийн 6 дугаар зуйлийн 6.2.1 дэх заалт, 52-р зүйлийн 52.2, 52.7 дах заалт, Усны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2-д заасан үндэслэлээр татгалзжээ. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.5 Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга зөвхөн хуульд заасан үндэслэлээр хайгуулын тусгай зваш орел олгохоос татгалзсан хариу өгч болно гэж заасан. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.13. тусгай хэрэгцээний газар гэж Газрын тухай хуулийн 17,18,19 дүгээр зүйлд заасны дагуу эрх бүхий байгууллагаас улсын болон орон нутгийн тусгай хэрэгцээнд авч ашигт малтмал эрэх, хайх, ашиглахыг хязгаарласан буюу хориглосон газрыг хэлнэ гэж заасан бегеед тус хуулийн 19.5-д зааснаар дээрх үндэслэлээр татгалзаж болно. Гэвч Төв аймгийн Засаг даргын татгалзсан санал дурдаж буй ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл хүссэн уг талбайд малчин иргэдийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ бүхий өвөлжее, хаваржааны зориулалтаар олгогдсон газрууд болон зуслан намаржааны бэлчээрийн газар хамаардаг болно гэх үндэслэлээр Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшеерел олгохоос татгалзах, хуульд заасан үндэслэл биш богоод тус талбайг улсын болон орон нутгийн тусгай хэрэгцээнд, эсвэл тусгай хамгаалтанд авсан шийдвэр гараагуй, түүнийг ашигт малтмалын зураг зуйн нэгдсэн санд бүртгүүлээгүй тул Тев аймгийн Засаг даргын татгалзсан санал хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны 212 тоот санал нь Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.5-д заасныг зерчсан байна. Иймд Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны 212 тоот саналыг хучингуй болгож өгнө уу гэжээ

 

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн телеелегч Я Уранбилэг, нэхэмжлэгчийн емгеелагч Ө.Эрдэнэ-Очир нар шуухэд болон шуух хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Тев аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны 212 тоот санал нь Усны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйл 4 2. Газрын тухай хууль 52 дугаар зуйлд зааснаар татгалзсан. Эдгээр заалтууд нь ашигт малтмалын үйл ажиллагаа явуулахыг татгалзах үндэслэл болохгүй. Өвөлжее, хаваржааны газрын талаар Ашигт малтмалын тухай хуулинд зохицуулсан байдаг Ашигт малтмалын хайгуулын үйл ажиллагаа явуулахад иргэдийн еже, хаваржаа болон бэлчээрийн уйл ажиллагаатай дерчилдахгүй Эхлээд геологийн үндсэн суурь судалгааны ослаад хийгддог. Геологийн судалгаа хийсний дараагаар илэрц гарч ирвэл тусгай зорилгох эсэхийг шийдвэрлэдэг Тусгай зевшеерол олгох юм бол газраа ашиглах дараагийн үйл ажиллагаа юм. Ашиглалтын талбайн хэмжээ н олдсон илэрцийнхээ хэмээгээр эрс багасдаг Хэрвээ ашиглах талбайд малчдын опоткоо хаваржааны газар орсон бол нохон олговортойгоор ашиглах талаар тусгайлан зохицуулж erceH байдаг. Тусгай зовшоорол зовшеерел хүссэн талбайтай еведжев, хаваржааны газар, бэлчээрийн талбай давхавцсан гэдэг үндэслэлээр татгалзсан санал өгч болохгүй. Монгол улсын бух талбай нь бэлчээрийн талбайд ордог. Газар эзэмших, хайгуулын талбай гэдэг хоер еер ойлголт юм. Тер еерийнхөө эзэмшлийн газар дээр ашигт малтмал хайгуул хийхээр нийтэд зарлаж байгаа. Үүний үндсэн дээр манай компани хусалтээ егсен. Хайгуулын тусгай зөвшеерел авах нь газрыг эзэмших асуудал биш ийм учраас газар эзэмших эрх хендегдехгүй. Иргэний газар эзэмших эрхэнд халдахгуй. Ашигт малтмал байгаа эсэхийг хайгаад, ашигт малтмал илэрэх юм бол энэ талаар Ашигт малтмалын тухай хуулиар тусдаа зохицуулсан байгаа гэжээ.

Хариуцагч Тев аймгийн З д Ж.Б шуухэд ируулсан тайлбартаа: "Э ц" ХХК-аас Ашигт малтмалын газарт гаргасан NE 026682 тоот ергеделд аймгийн Засаг даргаас 2016 оны 212 тоот татгалзсан саналыг хучингуй болгуулах, дэмжсэн санал өгөхийг даалгах талаар захиргааны хэргийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг хулээн авч танилцаад дараахь ундэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зоошеврохгүй байна Үүнд Аймгийн Засаг дарга Д.Баярбат нь аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хуралдааны 2016 оны 04 дугээр сарын 14-ний одрийн 12 дугаар тэмдэглэлийн 1 дэх заалтыг үндэслэн 2 дахь заалтаар даалгасан үүргийг хэрэгжуулж, 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212 тоот "Эрдэнэцагаач" ХХК-д ашигт малтмалын тусгай зовшеерел олгохыг дэмжихгүй гэсэн саналыг Ашигт малтмалын газарт хүргүүлсэн билээ. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дугээр зүйлийн 4-т заасны дагуу Ашигт малтмалын газраас санал авахаар ируулсан албан бичгийн хариуд аймгийн Засаг даргын зүгээс Ашигт малтмалын газарт зевхон саналаа хүргүүлсэн байхад Ашигт малтмалын газраас хэрхэн эцсийн шийдвэр гаргах нь тодорхойгүй байхад саналыг захиргааны шийдвэр гэж узэж захиргааны хэрэг үүсгэснийг хүлээн зөвшеорохгуй байна. Учир нь Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 4-т "19.4.Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга энэ хуулийн 19.3-т заасан мэдэгдлийг хүлээн авмагц тухайн талбай байрших сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын болон аймаг, нийслэлийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн саналыг авч 30 хоногийн дотор терийн захиргааны байгууллагад хариу егех бегеед энэ хугацаанд хариу егеегуй бол тухайн саналыг эевшеерсен гэж үзнэ..." гэж заасны дагуу сум болон аймгийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын саналыг авч, эдгээр саналыг харгалзан Ашигт малтмалын газарт уламжилсан билээ. Холбогдох сум болон аймгийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлаас "дэмжихгүй" гэсэн санал ирсээр байхад аймгийн Засаг даргаас "дэмжиж" санал явуулах хууль эрх зүйн үндэслэл байхгуй юм. Учир нь Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хуулийн 30 дугаар зуйлийн 30.1.13-т аймаг нийслэлийн Засаг даргын бүрэн эрхийн 30.1.13. харьяалах нутаг дэвсгэрт нь ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл олгоход тухайн хурлын торгуулэгчдийн шийдвэрийг үндэслэн санал егех гэж тодорхой заасан байдаг. Аймгийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хурлын тэмдэглал нь захиргааны эрх зүйн акт биш бегеед Захиргааны ерөнхий хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-д "Захиргааны акт гэж захиргааны байгууллагаас тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулахаар нийтийн эрх зуйн хүрээнд гадагш чиглэсэн, эрх зүйн шууд ур дагавар бий болгосон амаар бичгээр гаргасан захирамжилсан шийдвэр болон үйл ажиллагааг ойлгоно". 37 2 "Захирамжилсан үйл ажиллагаа гэж хориглосон, зевшеерсен, журамласан. тогтоосон эсхүл татгалзсан уйлдэл, эс үйлдэхуйг ойлгоно" гэж заасан байдаг. Энэ хуулийн дагуу аймаг, сумын иргэдийн Телеелегчдийн Хурал болон аймгийн засаг даргын санал нь захирамжилсан ШИНЖИЙГ агуулаагүй захиргааны акт биш гэж узэж байна. Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвш ерөл олгох эсэх асуудлыг зовхен Ашигт малтмалын газар эцэслэн шийдвэрлэдэг бегеед эрх зүйн шууд ур дагаврыг үүсгэж байна. Аймаг сумын Иргэдийн топеелегчдийн хурал болон аймгийн Засаг даргаас татгалзсан санал ирсэн тохиолдолд Ашигт малтмалын газар нь тусгай зөвшбереп onroxood farraлзах талаар хууль эрх зүйн ямар ч зохицуулалт байхгүй бөгөөд аймаг сумын санал нь тус компаний хууль есны эрх эрх ашиг сонирхлыг шууд хондохгуй юм. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйл нь төрийн захиргааны төв байгууллагын бүрэн эрхийг зохицуулсан заалт бегеед аймаг, сумаас ирсэн саналыг хууль ёсны эсэхийг хянан үзээд шийдвэрээ хуульд нийцүүлэн гаргах эрх хэмжээ нь зөвхөн Ашигт малтмалын газарт байгаа тул тус компани нь Ашигт малтмалын газрын зевшеерел олгохоос татгалзсан шийдвэрт нэхэмжлэл гаргах нь зүйтэй гэж үзэж байна. Иймд аймгийн Засаг даргаас өгсон санал нь Ашигт малтмалын газар эрх хэмжээниихээ хурээнд шийдвэр гаргахад нь шууд нелеө үзүүлэхгуй, эрх зүйн шууд ур дагавар үүсгэхгүй бегеед гэж байгаа тул нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.О шүүхэд болон шуух хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Аймгийн Засаг дарга нь аймгийн Иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 12-ны едрийн 12 дугаар тэмдэглэлийг үндэслэж татгалзсан саналыг өгсөн. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйл 19.4-д заасны дагуу аймгийн Засаг даргаас Ашигт малтмал газрын тосны газарт зевхен саналаа хүргүүлсэн. Энэ саналыг Ашигт малтмал, газрын тосны газраас хулээж аваад эцсийн шийдвэр гаргадаг. Аймгийн Засаг даргын санал хуульд нийцсэн үү гэдгийг Ашигт малтмалын газар эерсдөө шалгаж үзээд шийдвэрээ гаргадаг. Өндөрширээт сум болон аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн Хурлаас хайгуулын тусгай зевшеерел олгохыг дэмжихгуй гэж саналаа өгсөн байхад, аймгийн Засаг даргаас дэмжих талаар санал өгч болохгуй.. Аймгийн Засаг даргын дэмжихгүй гэдэг санал шууд ур дагавар үүсгэхгүй учраас захиргааны акт биш Ашигт малтмалын тухай хуульд зааснаар аймгийн Засаг дарга саналаа егч болно гэж эрх олгосон заалт байдаг. Засаг даргын саналд Газрын тухай хуулийн 52 дугаар зүйл 52.2. Усны тухай хуулийн 4 дүгээр зуйлийг үндэслэж хүчингүй болгосон. Сум болон аймгийн Иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын саналыг үндэслаж хүчингүй болгосон. Саналаа явуулахдаа эдгээр баримтуудыг хавсаргаж явуулж байгаа. Тухайн хайгуулын зевшеерел хүссэн талбайг сумаас тусгай хэрэгцээний газарт авсан боловч бүртгүүлээгүй байсан Газрын тухай хуулинд зааснаар эзэмшихээр өгсөн газарт хайгуулын тусгай зевшеерел егне гэдэг нь байж болохгуй. Хайгуул хийгээд ашигт малтмал илэрэхгуй бол эрх нь хендегдөхгуй Илрээд ашиглалтын зөвшеерел авах бол газар эзэмших эрх нь хендегдене гэж тайлбарлаж болохгуй Монгол улсын Үндсэн хуулинд заасан хүний эрхийн асуудал хендегдаж байна гэж үзэхээр байгаа. Иймд нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгуй болгож огне уу гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ НЬ:

Шүүхээс хуульд заасан журмын дагуу хэрэгт авагдаж, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтууд, хэргийн оролцогчдын тайлбараас дүгнээд, дараах үндэслэлээр нэхэмжлэгчийн "Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212 тоот саналыг хүчингүй болгуулах тухай" нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгч нь Төв аймгийн Засаг даргын Ашигт малтмалын тусгай зевшеерелд өгсөн 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212 тоот санал нь ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглосон, хязгаарласан газар, нөөцөд авсан газарт хамаарахгүй байхад Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.5-д "Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга зөвхөн хуульд заасан үндэслэлээр хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан хариу өгч болно" гэж заасныг зерчсен гэж, хариуцагч нь аймгийн Засаг дарга холбогде - сум болон аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдээс "дэмжихгүй" гэж санал ирсэн байхад аймгийн Засаг даргaac "дэмжиж" санал явуулах хууль зүйн үндэслэлгүй, бид эрх хэмжээнийхээ хүрээнд саналаа өгсөн, зөвхөн Ашигт малтмалын газар тустай зевшеерол олгох эсэхийг эцэслэн шийдвэрлэснээр ур дагавар ууснэ, манай санал тус компаний эрх, ашиг сонирхолыг хендохгүй гэж тус тус тайлбарлан маргаж байна.

Ашигт малтмал газрын тосны газрын кадастрын хэлтэс нь "Эрдэнэцагаач" ХХК-ийн ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зевшеерел хүссэн өргөдлийг 2015 оны 10 дугаар сарын 22-ний өдөр хүлээн авч, өргөдлийн бүртгэлийн NE-026682 дугаарт буртгэж анхан шатны шүүлт хийсний дараа Төв аймгийн Өндөрширээт сумын "Их бус" нэртэй газарт 1563.55 гектар талбайд ашигт малтмалын хайгуулын зевшеерел олгохыг дэмжих эсэх талаар саналаа ирүүлэх тухай 2015 оны 11 дугээр сарын 02-ны едрийн 6/8550 дугаар мэдэгдлийг Төв аймгийн Засаг даргад хүргүүлжээ.

Төв аймгийн Засаг дарга уг мэдэгдлийг хүлээн авч Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.4-т "Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга ...сум, дүүргийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын болон аймаг, нийслэлийн иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн саналыг авч 30 хоногийн дотор терийн захиргааны байгууллагад хариу өгөх... гэж заасны дагуу ашигт малтмалын тусгай зевшеерел олгохыг хусч буй талбай байрших Өндөрширээт сумын иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 01-ны едрийн 22 тоот тогтоол, аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2016 оны 04 дүгээр сарын 14-ний өдрийн хуралдааны 12 дугаар тэмдэглэлээр ируулсэн саналд "Эрдэнэцагаач" ХХК-д ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зеешеерел олгохыг дэмжих боломжгуй" гэж шийдвэрлэж, энэхуу шийдвэрийг ундэслэн албан ёсны саналыг хуулийн хугацаанд нь өгөхийг аймгийн Засаг даргад даалгасан байна

Төв аймгийн Засаг дарга дээрхи шийдвэрийг биелуулж, Газрын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2.1. 52 дугаар зүйлийн 52 2 52.7. Усны тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2 дахь заалт, Тев аймгийн ИТХ-ын 12 дугаар тэмдэглэл зэргийг ундэслэн "хайгуулын тусгай зөвшеерол олгохыг дэмжихгуй тухай 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212 дугаартай саналыг Ашигт малтмалын газарт хургуулсан байна. Мен энэхүү саналын дараа "Эрдэнэцагаач" ХХК-иас 2016 оны 03 дугаар сарын 16-ний өдрийн 16/2 тоот манай компани нь Төв аймгийн Өндөрширээт сумтай нийгмийн хариуцлагын гэрээ шинээр хийж ажиллаж байгаа бегеед манай компанийн гаргасан хА-019700 тоот ергедлийг дэмжихээ илэрхийлсэн тул Төв аймгийн Засаг даргад хандсан саналыг дахин хүргүүлж бидний ажилд туслана уу" гэсэн утга бүхий албан бичгийг Ашигт малтмалын газрын кадастрын хэлтсийн дарга Н.Чинбаатарт хүргүүлжээ. Үүний дагуу аймгийн Засаг дарга нь Өндөрширээт сумын Засаг дарга, ИТХТ-ийн 2015 оны 11 дүгээр сарын 23-ний өдрийн санал, аймгийн ИТХТ-ийн хуралдааны 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ний өдрийн 41 дүгээр тэмдэглэлээр дахин ирүүлсэн "дэмжихгүй" гэсэн саналыг үндэслэн Төв аймгийн Засаг даргаас 2016 оны 11 дүгээр сарын 30-ны едрийн 88 дугаар "хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг дэмжихгүй" гэсэн саналыг 2017 оны 11 дүгээр сарын 30-ны едрийн 01/1687 тоотоор Ашигт малтмалын газарт 2 дахь удаагаа хүргүүлсэн байна.

Харин Ашигт малтмал, газрын тосны газрын кадастрын хэлтсийн дарга 2017 оны 7 дугаар сарын 20-ны өдрийн 407 дугаар шийдвэрээр Засаг даргаас "дэмжихгүй" санал ирсэн тул өргөдлийн бүртгэлийн NE-026682 дугаарт бүртгэгдсэн "Эрдэнэцагаач" ХХК-нд хайгуулын тусгай зовшоерол олгохоос татгалзан шийдвэрлэж, 2017 оны 07 дугаар сарын 24-ны едрийн 7/5032² дугаартай албан бичгээр тус компанид мэдэгдсэн болох нь хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудаар тогтоогдож байна.

Хайгуулын тусгай зевшеерел хүссэн талбай байрлах Төв аймгийн Өндөрширээт сумын "Их бус" хэмээх газар нь тус сумын иргэдийн Төлеелегчдийн Хурлын 2015 оны 04 дүгээр сарын 22-ний одрийн 03 дугаар тогтоолоор байгалийн унаган төрх, түүх, соёлын дурсгалт зүйлийг хадгалах, хамгаалах, доройтсон орчныг нехен сэргээх, ховор ан амьтныг хадгалан хамгаалах зорилгоор тусгай хамгаалалтад авсан "Уянга-Номгон" хэмээх газар, 2015 оны 02 дугаар сарын 11 ний өдрийн нэгж талбарын 182100725 дугаартай газар эзэмшигч иргэн г Шижирбаатар. 2006 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн нэгж талбарын 182100190 дугаартай газар эзэмшигч ц Дорржсурэн. 2008 оны 03 дугаар сарын 27 ний өдрийн нэгж талбарын 182100383 дугаартай газар эзэмшигч Д Дашчирав болон бусад малчдын эволжее, хаваржааны газартай давхцалтай болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдож байна

Гэвч нэхэмжлэгч нь "Эц" ХХК нь Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл хүссэн талбай нь давхцалтай талаар маргахгүй гэсэн тул давхцлын талаар шүүх дугнэлт хийх шаардлагагүй гэж үзлээ.

Харин Төв аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдрийн 212, 2016 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 88 дугаар хайгуулын тусгай зевшеерол олгохыг дэмжихгуй гэсэн санал, Өндөрширээт сумын иргэдийн Телеелегчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2016 оны 04 дугээр сарын 01-ны одрийн 22 TOOT TORTOOn. Өндөрширээт сумын Засаг даргын 2015 оны 11 дүгээр сарын 24 ний одрийн 05/98, сумын ИТХТ-ийн 2015 оны 11 дугээр сарын 23-ний өдрийн 11/04 тоотоор егсен санап аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн 2015 оны 11 дүгээр сарын 27-ний өдрийн 41 дугээр тэмдэглэл 2016 оны 04 дугээр сарын 14-ний едрийн хуралдааны 12 дугаар тэмдэглэлээр огсон саналын хууль зүйн үндэслэлийг авч үзвэл: Өндөрширээт сумын болон аймгийн ИТХурал, Засаг дарга нар нь ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зовшеерал хуссан талбай нь Газрын тухай хуулийн 6 дугаар зуйлийн 6.2.1-д бэлчээр, бэлчээр дахь уст цэг хужигр мараа бухий газар"-ыг торийн зохих шатны байгууллагын хяналт, зохицуулалттайгаар нийтээр ашиглана. 52 дугаар зүйлийн 52 2-т зуслан намаржаа болон отрын бэлчээрийг баг хот айлаар нийтээр ашиглана. .. Өвөлжөө, хаваржааны бэлчээрийг Засаг дарга тогтоож, . . . 3багийн иргэдийн Нийтийн Хурлын саналыг үндэслэн сумын Засаг дарга малчдад болзол, гэрээний дагуу хэсэг бүлгээр ашиглуулж болно", 52.7-д "Өвелжее, хаваржааны доорхи газрыг Монгол Улсын иргэн хот айлаар дундаа хамтран эзэмшиж болно" гэж, улмаар Монгол улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2.3-д "нутаг дэвсгэрийнхээ газрыг зүй зохистой ашиглах, уржил шимийг нь дээшлүүлэх, байгаль орчныг хамгаалах. " 20 дугаар зүйлийн 20.1.7-д "хуульд еереер заагаагүй бол нутаг дэвсгэрийн эдийн засаг, нийгмийн амьдралын тулгамдсан асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэх 22 дугаар зүйлийн 22.1.12-д "ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшеерел олгох эсэх асуудлаар сум, дүүргийн Хурлын саналыг авч Хурлын Тэргүүлэгчдийн хуралдаанаар хэлэлцуулан шийдвэрээ Засаг даргад уламжлах" гэж заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд хуульд заасан үндэслэлээр хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохыг дэмжихгуй" гэж егсен саналыг хууль бус гэж үзэх үндэслэлгүй байна.

Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.1-д Терийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 18.2-т заасан ергедлийг хүлээн авмагц дор дурдсан ажиллагаа явуулна", 19.1.4-т "энэ хуулийн 19.1.3-т заасан анхан шатны шуулт хийсний дараа хүсэлтэд дурьдсан талбай нь ашигт малтмал эрэх, хайх, ашиглахыг хязгаарласан буюу хориглосон, тусгай хэрэгцээ ноцод авсан. туунчлэн хайгуулын тусгай зевшеерлеер нэгэнт олгогдсон буюу туруулж ирүүлсэн ертеделд дурдсан талбайтай давхцаж байгаа эсэхийг тогтоох гэж зааснаас узвэл энэ үйл ажиллагаа нь төрийн захиргааны байгууллагын хийж гүйцэтгэх ажиллагаа бегеед ийнхүү шуулт хийсний дараа буюу мен хуулийн 19.3. 19 4-т зааснаар Засаг даргаас санал авахаар, мон 19.5-т "Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга зевхен хуульд заасан үндэслэлээр хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан хариу егч болно." гэж заасны зевхен хуульд заасан үндэслэлээр" гэдгийг энэхүү хуульд буюу эсхул Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19.1.4-т буюу ашигт малтмал эрэх хайх, ашиглахыг хязгаарласан буюу хориглосон, тусгай хэрэгцээ, нецедавсан түүнчлэн хайгуулын тусгай зовшеерлеер нэгэнт олгогдсон буюу гуруулж ирүүлсэн ергеделд дурдсан талбайтай давхцсан" тохиолдолд л татгал узэх нь учир дутагдалтай байна. Иймд нэхэмжлэгчийн Засаг дарга нь "30ехон хуульд заасан ундэслэлээр татгалзах эрхтэй гэдэг нь АМТухай хуулийн 19 дүгээр зуйлийн 19.1.4-т заасан үндэслэлээр л татгалзсан хариу өгөхийг хэлнэ гэсэн тайлбараар орон нутгийн бороо удирдах байгууллага, Засаг даргын бусад хуулиар олгогдсон бүрэн эрхийг хязгаарлаж болохгуй гэж үзэх нь зүйтэй байна. Өөрөөр хэлбэл төрийн захиргааны байгууллагын гүйцэтгэх үйл ажиллагааг Засаг дарга дахин гүйцэтгэж буюу 19.1.4-т заасан нөхцлийг дахин тогтоох биш харин терийн чиг үүргийг хэрэгжүүлж буй нутгийн өөрөө удирдах байгууллага нь харяалах нутаг дэвсгэртээ оршин сууж, амьдарч буй иргэдийн язгуур эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол болон газар өмчлөх эрхийг хамгаалж, Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, тууний удирдлагын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1, 30.1.13-т зааснаар харьяалах нутаг дэвсгэрт нь ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын тусгай зөвшеерол олгоход тухайн Хурлын Тэргүүлэгчдийн шийдвэрийг үндэслэн санал өгөх бүрэн эрхтэй, Монгол улсын Үндсэн хуулийн тавдугаар зүйлийн 2-д "Тер нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн зөвшеерч, эмчлагчийн эрхийг хуулиар хамгаална. 3-д "Өмчлегчийн эрхийг гагцхүү хуульд заасан үндэслэлээр хязгаарлаж болно", зургаадугаар зүйлийн 3-д "Бэлчээр, нийтийн эдэлбэрийн ба улсын тусгай хэрэгцээнийхээс бусад газрыг зөвхөн Монгол Улсын иргэнд өмчлуулж болно" гэж заасантай болон дээрхи хуулийн заалтуудтай тус тус нийцсэн, нийтийн эрх ашгийг хамгаалах үүднээс гаргасан Засаг даргын 212 дугаар саналыг хууль зөрчсөн гэж үзэх боломжгүй байна.

Мен Газрын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2-д заасан нийтээр ашиглах газар, 52 дугаар зүйлийн 52.2. 527-д заасан иргэдийн эзэмшил ашиглалтад буй зуслан, намархаваржааны газарт ашигт малтмал хайхыг хуулиар хориглоогуй хэдий ч Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дугээр зуйлийн 19.5-д "Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга зевхен хуульд заасан үндэслэлээр хайгуулын тусгай зөвшеерол олгохоос татгалзсан хариу өгч болно" гэж эрх олгосоноос биш үүрэг болгоогүй байх тул аймгийн Засаг дарга нь Ашигт малтмалын тухай хуульд заагаагүй ч бусад хуульд заасан ундэслэлээр татгалзах эрхтэй гэж үзэхээр байх тул 212 дугаар саналын улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хэндегдехгүй гэж үзлээ. Иймд дээрх нохцел байдлуудаар маргаан бухий захиргааны акт нь хууль бус болох нь тогтоогдохгуй байх бегеед нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг эерчигдеегүй байна гэж узээд нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зуйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Ашигт малтмалын тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.4, 19.5. Монгол улсын Үндсэн хуулийн тавдугаар зүйлийн 2. 3. зургаадугаар зүйлийн 3. Монгол улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1, 18.1.2.3, 20 дугаар зүйлийн 20.1.7, 22 дугаар зүйлийн 22.1.12. 30 дугаар зуйлийн 30.1, 30.13 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч "Эц" ХХК-ний "Тев аймгийн Засаг даргын 2016 оны 04 дүгээр сарын 20 ны едрийн 212 тоот саналыг хүчингуй болгуулах" тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 51 дугээр зүйлийн 51.1, 47 дугаар зүйлийн 47.1. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.12 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан тепсен 70200 тегрегийг орон нутгийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй

3. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зуйлийн 114.1-т зааснаар шуухийн шийдвэрийг хэргийн оролцогч, тэдгээрийн емгеелегч нар эс зевшеер ол гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шуухэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                  Б.ХАЖИДМАА