*******0*******3                      *******3                                          *******0*******3/ШЦТ/*******9*******

 

 

                             МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн *******х******* шатны шүүхийн шүүгч Ц.Эрдэнэчимэг даргалж,

шүүх хуралда*******ы тэмдэглэлийг нарийн бичгийн дарга Э.Мөнхтуяа хөтлөн,

Улсын яллагч: Г.Түвшинбаяр

Шүүгдэгч: М.М*******, түүний өмгөөлөгч Ц.Баярсайх******* /ҮД:*******36/

Хохирогч Ц.И******* нарыг оролцуул******* тус шүүхийн шүүх хуралда*******ы т*******химд нээлттэй явуулс******* шүүх хуралда*******аар Баянгол дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Хас ******* овогт Мягмарнар*******гийн М*******ад холбогдох эрүүгийн *******3050000090 дугаартай хэргийг *******0*******3 оны 0 дугаар сарын *******6-ны өдөр хүлээн авч хян******* хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: 

Монгол улсын иргэн, 97******* оны 7 дугаар сарын 3-ний өдөр Ула*******баатар хотод төрсөн, 5 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, “ДУАЗ” ХХК-ийн захирал ажилтай, ам бүл 6, эхнэр, хүүхдүүдийн хамт Сүхбаатар дүүргийн ******* дугаар хороо, 4******* байрны ******* тоотод оршин суудаг, урьд ял шийтгэлгүй,

Х******* ******* овогт Мягмарнар*******гийн М******* /РД:ЧК7*******07376/.  

   

Холбогдсон хэргийн талаар: /Яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Шүүгдэгч М.М******* нь “...*******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 4-ний өдөр ************** цагийн орчим Баянгол дүүргийн дүгээр хороо 4*******а байрны дундах замд “өөртэй нь хүндэтгэлтэй харьцаагүй” гэх шалтга*******аар Ц.И*******ийг өдөж хэрүүл марга******* үүсгэж, үүссэн марга*******ы явцад хохирогч Ц.И*******ийг газар унагах, газар байс******* тоосгыг авч толгойн тус газар нь цохих зэргээр биед нь халдаж эрүүл мэндэд нь дух*******д няцарс******* шарх, цээжинд цус хуралт, баруун, зүүн өвдгөнд зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол с*******аатай учруулс*******...” гэмт хэрэгт холбогджээ. 

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт оролцогч нараас гаргас******* мэдүүлэг, талуудаас шинжлэн судалс******* эд мөрийн болон бичгийн нотлох баримтад үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.7 дугаар зүйлд зааснаар

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

НЭГ: Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар

Шүүх хэргийн бодит байдлыг тогтоох зарчмын дагуу Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн .7 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалс******* нотлох баримтын хүрээнд шүүгдэгч М.М******* нь “...*******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 4-ний өдөр ************** цагийн орчим Баянгол дүүргийн дүгээр хороо 4*******а байрны дундах замд “өөртэй нь хүндэтгэлтэй харьцаагүй” гэх шалтга*******аар Ц.И*******ийг өдөж хэрүүл марга******* үүсгэж, үүссэн марга*******ы явцад хохирогч Ц.И*******ийг газар унагах, газар байс******* тоосгыг авч толгойн тус газар нь цохих зэргээр биед нь халдаж эрүүл мэндэд нь дух*******д няцарс******* шарх, цээжинд цус хуралт, баруун, зүүн өвдгөнд зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол с*******аатай учруулс*******...” гэх үйл баримтын бодит байдал буюу хэргийн нөхцөл байдлыг тогтоолоо.

 

Шүүх хуралда*******аар дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд: 

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч М.М*******ын “...Би гэм буруу дээрээ маргахгүй...” гэх мэдүүлэг,

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Ц.И*******ийн “...Гомдолтой байна...” гэх мэдүүлэг,

 

Эрүүгийн *******3050000090 дугаартай хэргээс:

 

Гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээллийг бүртгэж авс******* талаарх дуудлагын лавлага*******ы хуудас /хх-ийн -******* тал/,

 

Мөрдөн шалгах ажиллага*******ы шат*******д Ц.И*******ийн хохирогчоор өгсөн “...Баянгол дүүргийн дүгээр хороо 4*******а байрны дундах зам дээр хурд сааруулагч хийлгээд байж байхад бороо орохоор нь дээгүүр нь гялгар уутаар бүтээгээд орсон. ******* цаг 40 минутын орчим гарч ирэхэд м*******ай байрны ******* дугаар орцонд амьдардаг М******* гэж оршин суугч согтуу ирээд чи намайг т*******их уу гэхээр нь би т*******ьж байна гэж хэлсэн. Тэгтэл чи надад хутгалуулах юм уу гэж хэлээд намайг заамдаж авс*******. Тэгээд намайг тонгорч унагаад, дээр дарж суугаад хажууд байс******* тоосгыг гартаа барих гээд байхаар нь би болиулаад гарыг нь хориод байж байхад надтай хамт гарч ирсэн м*******ай байрны Чинчулуун бид хоёрыг салгас*******. Босож ирээд М******* гэх хүн над руу дайраад, агсарч байгаад дахин намайг хавирч унагаад босохдоо баруун гартаа тоосго барьж байгаад миний толгойн зүүн тал руу нэг удаа цохисон...” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 4, 35 тал/,

 

Шүүхийн шинжилгээний ерөнхий газрын *******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрийн 77******* дугаартай шинжээчийн “Ц.И*******ийн биед дух*******д няцарс******* шарх, цээжинд цус хуралт, баруун, зүүн өвдгөнд зулгаралт гэмтлүүд тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн хэд хэдэн удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл нь хэрэг болсон гэх цаг хугаца*******д үүссэн байх боломжтой. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын *******.4.-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна” гэх дүгнэлт /хх-ийн 6-7 тал/,

 

*******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 4-ний өдөр “Хүний биед үзлэг хийсэн” мөрдөгчийн “дух хэсэгт нь цус урсаж хатс*******, толгойн зүүн тал хагарс*******, цээж, хэвлий, ар нуруу хэсэгт ил харагдах гэмтэлгүй, хөлийн ******* өвдөгт улайлттай” гэх тэмдэглэл /хх-ийн ******* тал/,

 

Хяналтын камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн *******3 тал/

 

Мөн шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч М.М*******ын хувийн байдалтай холбоотойгоор эрүүгийн хариуцлага хүлээж байс******* эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 37 тал/, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа /хх-ийн 39 тал/, оршин суугаа газрын лавлагаа /хх-ийн 40 тал/ зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалс******* дээр дурдс******* нотлох баримтууд нь Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуульд заас******* үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлэгдсэн байх бөгөөд эдгээр нь өөр хоорондоо агуулгын зөрөөгүй, энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хэргийн бодит байдлыг тогтоож хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд х*******галттай байх тул шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгон үнэлэв.

 

Мөрдөн шалгах ажиллагаагаар хэргийн оролцогч нарын хуулиар хамгаалагдс******* эрхийг хасс*******, хязгаарлас******* шүүхээс үндэслэл бүхий тогтоол гаргахад сөргөөр нөлөөлөхүйц Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй тул шүүх Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.4 дүгээр зүйлийн дэх хэсэгт заасны дагуу прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд дүгнэлт хийж, хэргийг хян******* шийдвэрлэлээ.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт улсын яллагчаас шүүгдэгч М.М*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заас******* “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол с*******аатай учруулс*******” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцуулах байр суурьтайгаар оролцсон болно.  

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гид заас******* нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг болон мөн хуулийн тусгай *******гид заас******* тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцохоор хуульчлагдс******* байна.

 

Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол с*******аатай учруулах гэмт хэргийн шинжийг хуульчилс******* ба шүүгдэгч нь энэ гэмт хэргийн улмаас үүссэн шууд үр дагавар болох хүний эрүүл мэндэд учирс******* хөнгөн хохирлыг с*******аатайгаар, мэдэж ухамсарлаж учруулс******* байхыг шаард*******а.

 

Шүүгдэгч М.М******* нь хохирогч Ц.И*******ийн биед дух*******д няцарс******* шарх, цээжинд цус хуралт, баруун, зүүн өвдгөнд зулгаралт бүхий гэмтэл учруулс******* болох нь хэргийн 6-7 дугаар талд авагдс******* шинжээчийн *******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрийн 77******* дугаартай дүгнэлт болон хэрэгт авагдс******* бусад нотлох баримт болох хохирогчийн мэдүүлэг зэргээр нотлогдож байна.

 

Шүүгдэгч нь бусдын биед халдах нь хууль бус гэдгийг оюун с*******а*******ы хувьд ухамсарлавал зохих эрх зүйн чадамжтай этгээд байх ба гэмт үйлдэлдээ идэвхтэй бөгөөд ухамсартай х*******даж, хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий *******гийн *******.3 дугаар зүйлийн ******* дахь хэсэгт зааснаар с*******аатай гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзнэ.

 

Хэрэгт авагдаж шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалс******* баримт болох шинжээчийн *******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрийн 77******* дугаартай дүгнэлтэд заас******* гэмтэл нь цаг хугаца*******ы хувьд гэмт хэрэг гарс******* цаг хугацаатай давхцаж байгаа нь шүүгдэгчийг хохирогчид дээрх гэмтлийг учруулс******* гэж үзэх үндэслэлтэй.

 

*******04 оны ******* дугаар сарын 05-ны өдрийн Хууль зүйн сайд, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарс******* тушаалаар баталс******* *******6/4************** дугаартай “Гэмтлийн зэрэг тогтоох журам”-ын *******.4.-д “гэмтэл, түүнээс үүссэн эд эрхтний бүтэц, үйл ажиллага*******ы хямрал нь эрүүл мэндийг дөрвөн долоо хоногоос доош буюу түр хугацаагаар сарниулс*******...” тохиолдолд гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарахаар заас******* байх тул шинжээчийн 77******* дугаартай дүгнэлт энэ журамд нийцсэн байна.

 

Иймд шүүгдэгч М.М*******ын “...*******0*******3 оны 9 дүгээр сарын 4-ний өдөр ************** цагийн орчим Баянгол дүүргийн дүгээр хороо 4*******а байрны дундах замд “өөртэй нь хүндэтгэлтэй харьцаагүй” гэх шалтга*******аар Ц.И*******ийг өдөж хэрүүл марга******* үүсгэж, үүссэн марга*******ы явцад хохирогч Ц.И*******ийг газар унагах, газар байс******* тоосгыг авч толгойн тус газар нь цохих зэргээр биед нь халдаж эрүүл мэндэд нь дух*******д няцарс******* шарх, цээжинд цус хуралт, баруун, зүүн өвдгөнд зулгаралт бүхий хөнгөн хохирол с*******аатай учруулс*******...” үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заас******* гэмт хэргийн шинжийг бүрэн х*******гас******* гэж дүгнэж, түүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэх нь хэргийн бодит байдалтай нийцнэ.

 

Шүүгдэгч М.М******* нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогчид гэмтэл учруулс******* үйлдэлд маргаагүй болохыг дурдаж байна.

 

Хохирол төлбөрийн тухайд

Хохирогч Ц.И******* нь хохирол төлбөр баримтаар нэхэмжлээгүй байх тул энэ шийтгэх тогтоолоор шүүгдэгчийг бусдад төлөх төлбөргүй гэж дүгнэв.

 

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497. дэх хэсэг, 505 дугаар зүйлийн 505. дэх хэсэгт зааснаар хохирогч Ц.И******* нь гэмт хэргийн улмаас цаашид гарах хохирол, хор уршгийг нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний журмаар  жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээж шийдвэрлэв.

 

ХОЁР: Эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Шүүгдэгч М.М******* нь хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол с*******аатай учруулах гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь тогтоогдсон, тэрээр хэрэг хариуцах чадвартай, хуульд заас******* хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусаагүй тул Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй. 

 

Шүүх шүүгдэгчид ял оногдуулахдаа гэмт хэрэг гарс******* шалтга******* нөхцөл, шүүгдэгчийн хувийн байдал, хохирогчид учруулс******* хохирлын шинж байдал зэргийг харгалз******* үзлээ. 

 

Шүүхээс шүүгдэгч М.М*******ад ял оногдуулахдаа “Эрүүгийн хариуцлага нь тухайн хүн, хуулийн этгээдийн үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж ч*******ар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байна” гэсэн шударга ёсны зарчмыг баримтлав.

 

Иймд Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар М.М*******ыг 700 / долоон зуу/ нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700,000 /долоон зуун мянга / төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэж шийдвэрлэлээ.

 

Шүүгдэгч М.М*******ад оногдуулс******* торгох ялыг 90 /ер/ хоногийн  хугаца*******д төлж биелүүлэхийг  даалгаж ялын биелэлтэд хяналт тавихыг Нийслэлийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгав.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий *******гийн 5.3 дугаар зүйлийн *******, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.М******* нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугаца*******д биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арв******* тав******* нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг түүнд тайлбарлаж байна.

 

Шүүгдэгчид ял оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий *******гийн 6.5, 6.6-д заас******* эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх болон хүндрүүлэх нөхцөл байдал аль аль нь тогтоогдоогүй болно.

 

Прокуророос шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэрэгт нийтэд тустай ажил хийлгэх ялын с*******алыг гаргас******* ба шүүхээс, шүүгдэгчийн үйлдсэн гэмт хэргийн шинж, *******х удаа гэмт хэрэгт холбогдсон байдал,  хувийн байдал, оногдуулс******* ял биелэгдэх нөхцөл байдалд дүгнэлт хийж торгох ял сонгож оногдуулс******* болохыг дурдаж байна.

 

Энэ хэрэгт нэгтгэсэн болон тусгаарлас******* хэрэггүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, шүүгдэгч нь цагд******* хоригдсон хоноггүй, хэрэг хян******* шийдвэрлэх ажиллага*******ы зардалгүй, эд мөрийн баримтаар хураагдс******* ширхэг СД-г хэрэгт хавсарг******* үлдээж, шүүгдэгч М.М*******ад урьд авс******* хувийн баталгаа гаргах тасл******* сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр хэрэглэхээр тогтов. 

 

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн ************** дугаар зүйлийн **************., Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.******* дугаар зүйлийн -4 дэх хэсэг, 36.6, 36.7, 36.*******, 36.0-д заасныг тус тус удирдлага болгон 

 

   ТОГТООХ нь:

 

. Шүүгдэгч Хас ******* овогт Мягмарнар*******гийн М*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт заас******* хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол с*******аатай учруулах гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

*******. Эрүүгийн хуулийн тусгай *******гийн .6 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар М.М*******ыг 700 / долоон зуу / нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 700,000 / долоон зуун мянга / төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

 

3. Шүүгдэгч М.М*******ад оногдуулс******* торгох ялыг 90 /ер/ хоногийн хугаца*******д төлж биелүүлэхийг даалгаж ялын биелэлтэд хяналт тавихыг Нийслэлийн Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газарт даалгасугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий *******гийн 5.3 дугаар зүйлийн *******, 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч М.М******* нь торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугаца*******д биелүүлээгүй бол шүүх биелэгдээгүй торгох ялын арв******* тав******* нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг түүнд мэдэгдсүгэй.

 

5. Шүүгдэгч М.М******* нь цагд******* хоригдсон хоноггүй, хэрэг хян******* шийдвэрлэх ажиллага*******ы зардалгүй, хэрэгт эд хөрөнгө битүүмжлэгдээгүй, нэгтгэсэн болон тусгаарлас******* хэрэггүй, эд мөрийн баримтаар хураагд******* ирсэн ширхэг СД-г хэрэгт хавсарг******* үлдээж, хохирогч хохирол төлбөр баримтаар нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497. дэх хэсэг, 505 дугаар зүйлийн 505. дэх хэсэгт зааснаар хохирогч Ц.И******* нь гэмт хэргийн улмаас цаашид гарах хохирол, хор уршгийг нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний журмаар  жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээсүгэй.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн 3*******., 3*******.******* дугаар зүйлд зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, хохирогч тэдгээрийн өмгөөлөгч  гард******* авснаас эсхүл хүргүүлснээс хойш 4 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

*******. Эрүүгийн хэрэг хян******* шийдвэрлэх тухай хуулийн 4.******* дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоол хуулийн  хүчин төгөлдөр болтол М.М*******ад урьд авс******* хувийн баталгаа гаргах тасл******* сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                 Ц.ЭРДЭНЭЧИМЭГ