ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Õýðãèéí èíäåêñ: 171/2015/0053/Ý/

 

Ñóì äóíäûí 7 дугаар ø¿¿õèéí ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíûã ø¿¿ã÷ ß.Òóóë äàðãàëæ, 

Ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Ò.Òîãòîõ,

Улñûí ÿëëàã÷аар Аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Á.Ñ¿ðìàíäàõ,

Ø¿¿ãäýã÷èéí ºì㺺ëºã÷ Ã.Óÿíãà,

Èðãýíèé íýõýæëýã÷ ***,

                  Ш¿¿ãäýã÷ *** íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû òàíõèìä íýýëòòýé õèéâ.

 

Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Ïðîêóðîðûí ãàçðààñ ø¿¿ãäýã÷ *** õîëáîãäóóëàí Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 211 äүгээð зүéëèéí 211.1-т çààñíаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ýð¿¿ãèéí 201409000923 äóãààðòàé õýðãèéã 2015 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 14-íèé ºäºð õ¿ëýýí àâ÷, хянан õýëýëöëýý.

 

Ø¿¿ãäýã÷ийí áèåèéí áàéöààëò:     

 

Монгол Улсын иргэн, *** *** /РД: ***/, 1982 оны 3 дугаар сарын 8-нû ºäºð *** төрсөн, 32 настай, эрэгтэй, боловсролгүй, мэргэжилгүй, ам бүл 5, эхнэр, 3 хүүхдийн  хамт Дархан-Уул аймгийн *** оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, урьд ял шийтгэлгүй

 

Ø¿¿ãäýã÷ *** нь 2014 оны 10 äóãààð сарын дундуур өөрийн эзýмшлийн пронтер маркын *** улсын дугаартай тээврийн хэрэгсэл ашиглан  ойн тухай хууль тогтоомж зөрчиж зохих зөвшөөрөлгүйгээр Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутаг “Ар жалга” гэх газраас буюу ойн хамгаалалтын бүсийн нутагт хуулиар хориглосон үйл ажиллагааг явуулж  8.5 м.куб  хэмжээний 1.6 м урттай, 102 ширхэг хэрэглээний хуурай нарс модыг  бэлтгэж тээвэрлэн  байгаль  орчинд  918000 төгрөгний  буюу бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэн байдлаар/

 

Тîäîðõîéëîõ íü:

 

-Ø¿¿ãäýã÷ ***ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí “…2014 оны 10 дугаар сарын дундуур модонд яваад 2 машин мод ачиж авсан. Үүнийг цагдаа нар 2014 оны 11 дүгээр сарын эхээр ирж шалгаад бичиг баримтгүй байна гээд хураасан. Нэг удаагийн явалтаар бэлтгэж 2 удаа машинаар ачсан. Унаж хувхайрсан бэлтгэж, модыг хөрөөдөж машинд ачихаар болгож ачсан. Õîõèðîë òºëáºðò 918000 òºãðºã төлсөн, ийм хэрэгт холбогдсондоо гэмшиж байна. 3 нялх хүүхэдтэй, ар гэрээ тэжээх шаардлагатай байгаа.  Иймд хөнгөн ял оногдуулж өгнө үү.” ãýõ ìýä¿¿ëýã,

 

-Èðãýíèé íýõýìæëýã÷ ***ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí “…2014 оны 10 дугаар сард *** нь модоо бэлдсэн бөгөөд тухайн бэлдсэн модны үнэлгээ нь 918 000 төгрөг болсон бөгөөд үүнийг байгаль орчинд учруулсан хохирлыг 3 дахин нугалж төлүүлэн гэж заасан байдаг. Шүүгдэгч нь үнэлгээгээр тогтоогдсон бодит хохирол болох 918 000 төгрөгийг өөрийн санаачилгаар төлсөн. Иймд бидний зүгээс одоогоор нэхэмжлэх зүйлгүй, гомдол саналгүй.” гэх мэдүүлэг,

 

-2014 îíû 11 ä¿ãýýð 10-ны өдрийн ***ы бэлтгэсэн 102 ширхэг модыг хураан авсан тэмдэглэл, мөн 2014 îíû 12 äóãààð ñàðûí 11-íèé өдрийн эд мөрийн баримтанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, үзлэгийн явцад бэхжүүлсэн фото зураг  /хýðãèéí 7, 22-23 äàõü òàë/,

-Эд хөрөнгө битүүмжлэх тогтоол, хөрөнгө битүүмжилсэн тухай тэмдэглэл /хэргийн 13-14 дэх тал/,

-*** улсын дугаартай автомашины тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээний хуулбар, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хэргийн 15-18 дахь тал/,

-Хураан авах тогтоол, хураан авсан тэмдэглэл /хэргийн 19-20, 67 дахь тал/,

-Эд мөрийн баримтаар тооцож, хэрэгт хавсаргах тогтоол /хэргийн 21 дэх тал/,

-Эд мөрийн баримтанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хэргийн 22-23, 32-34 дэх тал/,

-Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын “Ар жалга” гэх газраас иргэн *** нь ***улсын дугаартай пронтер маркын тээврийн хэрэгслээр мод бэлтгэх эрхийн бичиггүй тээвэрлэсэн 1.6 м урттай, 102 ширхэг хэрэглээний хуурай нарс мод нь 8.5 м куб болж байна.  Дээрх хэрэглээний хуурай нарс модны экологи, эдийн засгийн үнэлгээ нь 60000 төгрөг x 8.5 м.куб x 1.8/итгэлцүүр/=918000  төгрөг болно. Зохих эрхийн бичиг, зөвшөөрөлгүй мод бэлтгэсэн тохиолдолд Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт, өөчлөлт оруулах тухай хуулийн /2012.5.17-ны өдрийн/ 49 дүгээр зүйлийн 49.4.1 дүгээр заалтын дагуу дээрх үнэлгээг 3 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр байгаль орчинд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлнэ.” гэх модны экологи, эдийн засгийн үнэлгээ /хэргийн 36-37 дахь тал/,

            -ßë øèéòãýãäñýí ýñýõèéã øàëãàõ õóóäàñ /õýðãèéí 53, 82 äàõü òàë/,  

            -Дархан-Уул аймгийн ойн сан нь Монгол Улсын ойн сангийн 1 дүгээр мужлал буюу хамгаалалтын бүсийн ойд хамаарагдах тул Хонгор сумын 2 дугаар баг Ар жалга гэх газар нь тус 1 дүгээр мужлалд хамрагддаг болно.” гэх Дархан-Уул аймгийн Байгаль орчны газрын 2014 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 371 дугаартай албан бичиг /хэргийн 66 дахь тал/,

-***улсын дугаартай автомашин нь 3500000 төгрөгийн үнэтэй байна гэх “Ашид билгүүн” ХХК-ны гаргасан үнэлгээ /хэргийн 70 дахь тал,

            -Ýä ç¿éë ¿íýëýõ êîìèññûí øèéäâýð /õýðãèéí 81 äýõ òàë/,

            -Õîõèðëûí ìºí㺠òºëñºí áàðèìò /õýðãèéí 99 äýõ òàë/,

            -“***  ñóìàíä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûí òºëáºð íü 918000 òºãðºã ãàðñàí áºãººä ñóìûí ***  äàíñàíä òóøààæ òºëáºðèéã áàðàãäóóëñàí áàéíà. Èéìä ìàíàé áàéãóóëëàãûí ç¿ãýýñ ãîìäîë ñàíàë íýõýìæëýõ ç¿éë áàéõã¿é áîëíî” ãýõ Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Õîíãîð ñóìûí îéí àíãèéí 2015 оны 1 дүгээр сарын 29-ны өдрийн 4 дугаартай албан бичиг /õýðãèéí 100 äàõü òàë/ болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад бичгийн баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан бичгийн баримтуудаар шүүгдэгч *** нь 2014 оны 10 äóãààð сарын дундуур өөрийн эзýмшлийн пронтер маркын ***  улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг ашиглан  ойн тухай хууль тогтоомж зөрчиж, зохих зөвшөөрөлгүйгээр Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутаг “Ар жалга” гэх газраас буюу ойн хамгаалалтын бүсийн нутагт хуулиар хориглосон үйл ажиллагааг явуулж  8.5 м.куб  хэмжээний 1.6 м урттай, 102 ширхэг хэрэглээний хуурай нрс модыг  бэлтгэж тээвэрлэн  байгаль  орчинд  918000 төгрөгний  буюу бага бус хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь нотлогдож байх бөгөөд аймгийн прокурорын газраас түүний үйлдлийг зүйлчилж ирүүлсэн хуулийн зүйл, хэсэг зөв байна.

Иймд шүүгдэгч ***зохих зөвшөөрөлгүйгээр îéä ìîä áýëòãýñýí, òýýâýðëýñíèé óëìààñ áàãà áóñ õýìæýýíèé õîõèðîë ó÷ðóóëñàí гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэстэй гэж дүгнэлээ.

 

Шүүгдэгч ***ял шийтгэл оногдуулахдаа анх удаа хүндэвтэр төрлийн гэмт хэрэг үйлдсэн, учруулсан хохирлоо сайн дураар нөхөн төлсөн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшиж байгаа зэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.1, 55.1.3, 55.1.9-т зааснаар ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд харгалзан үзэж, түүнд оногдуулсан ялыг биечлэн эдлүүлэхгүйгээр Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлд заасан зохицуулалтыг хэрэглэх боломжтой гэж дүгнэлээ.

 

        Шүүгдэгч ***гэмт хэрэг үйлдэх үедээ унаж явсан гэх ***ýçýìøëèéí *** óëñûí äóãààðòàé 3500000 төгрөгийн үнэ бүхий ïðîíòåð ìàðêûí àâòîìàøèí 1 øèðõýã, 50000 төгрөгийн үнэ бүхий öàõèëãààí õºðºº 1 øèðõýã, ãýìò õýðýã ¿éëäýæ îëñîí Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын Цагдаагийн тасгийн тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах хашаанд хадгалагдаж байгаа 1.6 м урттай, 8.5 м куб õýìæýýòýé 102 øèðõýã õóóðàé íàðñ ìîäûã /918000 төгрөгийн үнэтэй/ òóñ òóñ õóðààæ óëñûí îðëîãîä оруулахаар шийдвэрлэв.

              

            Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí  283 дугаар зүйлийн 283.1, 286, 290 äóãààð ç¿éëèéí 290.3, 294, 297, 298, 299, 303, 304 ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äýä çààñнûã óäèðäëàãà áîëãîí Òîãòîîõ íü:

 

1.Шүүгдэгч ******ûã зохих зөвшөөрөлгүйãýýð îéä ìîä áýëòãýñýí, òýýâýðëýñíèé óëìààñ áàãà áóñ õýìæýýíèé õîõèðîë ó÷ðóóëñàí ãýìò õýðýã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä òîîöñóãàé. 

 

            2.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 211 äүгээð ç¿éëèéí 211.1-т зààñíààð ø¿¿ãäýã÷ ***  ***ä 1 жил 6 сар /нэг жил зургаан сар/ хорих ял шийтгэсүгэй.

           

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 52 äóãààð çүйлийн 52.5-д зааснаар шүүгдэгч ***оногдуулсан 1 жил 6 сар хорих ялыг жирийн дэглэмтэй хорих ангид эдлүүлсүгэй.

 

4.Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 297 äóãààð ç¿éëèéí 297.1.3, 298 äóãààð ç¿éëèéí 298.1.1-ò çààñíààð ø¿¿ãäýã÷ íü ýíý õýðýãò öàãäàí õîðèãäîîã¿é, èðãýíèé íýõýìæëэã÷èä òºëºõ òºëáºðã¿é áîëîõûã тус тус äóðüäñóãàé.

           

5.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 49 дүгээр зүйлийн 49.2-т зааснаар ***ýçýìøëèéí *** óëñûí äóãààðòàé 3500000 төгрөгийн үнэ бүхий ïðîíòåð ìàðêûí àâòîìàøèí 1 øèðõýã, 50000 төгрөгийн үнэ бүхий öàõèëãààí õºðºº 1 øèðõýã, ãýìò õýðýã ¿éëäýæ îëñîí Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын Цагдаагийн тасгийн тээврийн хэрэгсэл түр саатуулах хашаанд хадгалагдаж байгаа 1.6 м урттай, 8.5 м куб õýìæýýòýé, 102 øèðõýã õóóðàé íàðñ ìîäûã /918000 төгрөгийн үнэтэй/ òóñ òóñ õóðààæ óëñûí îðëîãо болгосугай.

 

            6.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 61 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 61.1-ä çààñíààð энэ шийтгэх тогтоолоор Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 211 дүгээр зүйлийн 211.1-т зааснаар ***оногдуулсан 1 æèë 6 сар õîðèõ ÿëûã биечлэн эдлүүлэхгүйгээр òýíñýæ, 1 æèë 6 ñàð /нэг æèë çóðãààí ñàð/-ûí õóãàöààãààð õÿíàí õàðãàëçàхаар тогтоосугай.

 

            7.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 61 дүгээр зүйлийн 61.4, 61.5-т зааснаар тэнсэгдсэн ***хяналт тавихыг Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын Цагдаагийн тасагт хариуцуулж, хянан харгалзах хугацаанд захиргааны шийтгэл хүлээвэл Цагдаагийн байгууллагын саналыг үндэслэн хорих ялыг биечлэн эдлүүлэхийг ***мэдэгдсүгэй.

 

            8. Эр¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 299 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 299.3-ò çààñíààр шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх òîãòîîëûã ýñ çºâøººðâºë ÿëòàí, иргэний нэхэмжлэгч, òýäãýýðèéí ºì㺺ëºã÷, õóóëü ¸ñíû òºëººëºã÷, íàð òîãòîîëûã ãàðäóóëñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 9 дүгээр ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, óëñûí ÿëëàã÷, äýýä øàòíû ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéã äóðüäñóãàé.           

 

            9. Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 306 äóãààð ç¿éëèéí 306.1-ä çààñíààð ýíýõ¿¿ øèéòãýõ òîãòîîëä давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл ***áóñäûí áàòëàí äààëòàä ºãºõөөр авсан òàñëàí сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                         ß.ÒÓÓË