ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Õýðãèéí инäåêñ: 171/2015/0223/Э/

 

Дархан-Уул аймаг дахь Сóì äóíäûí эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ø¿¿ã÷ ß.Òóóë äàðãàëæ,

Ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà ª.ßãààíöýöýã,

Улñûí ÿëëàãчаар Аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Á.Ñ¿ðìàíäàõ,

Õîõèðîã÷ ***, 

Õîõèðîã÷èéí ºì㺺ëºã÷ Í.Áàòòóíñàã,   

Ø¿¿ãäýã÷èéí ºì㺺ëºã÷ Ë.Îþóíñóâä,

Ш¿¿ãäýã÷ ***  нарыг оролцуулан òóñ ø¿¿õèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû òàíõèìä íýýëòòýé õèéâ.

 

Дархан-Уул аймгийн Пðîêóðîðын газрааñ Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 215 äóãààð ç¿éëèéí 215.2-ä çààñàí гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж èð¿¿ëñýí ***ò õîëáîãäîõ 201509000400 дугаартай ýð¿¿ãèéí õýðãèéã 2015 îíû 8 äóãààð ñàðûí 3-íèé ºäºð õ¿ëýýí àâ÷,  õÿíàí õýëýëöëýý.

 

Ø¿¿ãäýã÷èéí áèåèéí áàéöààëò

 

Монгол Улсын иргэн, *** төрсөн, *** настай ***, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, ***  оршин суух, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, урьд ял шийтгэлгүй

 

Ø¿¿ãäýã÷ *** нь  2015 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдөр тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хасуулсан үедээ өөрийн эзэмшлийн гэх *** дугаарын   сонатà-5 маркийн авто машиныг жолоодон Улаанбаатар хотоос Дархан-Уул аймгийн чиглэлд ирж явахдаа Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутаг äýâñãýðò “Цайдмын хөндий” гэх газарт Замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 äóãààð бүлгийн 2.1.а, 2-3-б,  мөн дүрмийн  9 ä¿ãýýð бүлгийн 9.1, 9.2, мөн дүрмийн 8 äóãààð бүлгийн 8.2-д заасан заалтуудыг тус тус зөрчиж, замын хажуу руу онхолдон уг авто машинд зорчиж явсан иргэн ***ийн биед хүнд гэмтэл болгоомжгүйгээр учруулсан гэмт õýðýãò õîëáîãäæýý. /ÿëëàõ ä¿ãíýëòýэр/

 

 Òîäîðõîéëîõ íü:

 

-Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

 

D:\2015 Goomaral\Sh.Ts togtool\Shiitgeh togtool-Uuganbaatar-215.2.doc

-Ø¿¿ãäýã÷ ***ûí ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí: “…2015 îíû 5  дугаар ñаðûí 15-íû ºã뺺 08 цаг болж áàéõàä Улаанбаатар õîòîîñ Äàðõàí ðóó гарч, өдөр 12 öàãèéí ¿åä çàì òýýâðèéí îñîë ãàðñàí.

...тухайн үед 80 êì öàãèéí õóðäòàé явж байхад замын хагархай таарч тэр хагархайг тойрч гарах ãýñíýýñ áîëæ çàì òýýâðèéí îñîë ãàðñàí. Тóõàéí ¿åä эсрэг урсгалд автомашин байхгүй байсан þì. Íàìàéã эсрэг урсгал руу тойроод гарах үед миний машины äóãóé замын хагархайны зузаан талыг дайрч гарахад хагарсан. Тэгээд машины хойд хэсэг хаягдаж осол гарсан. Машины хойд талын хэсэг хаясан тал руугаа буюу өөрийнхөө явж байсан урсгалын чиглэлд машин унасан. Òóõàéí ¿åä äугуй хагарах талаар бодох сөхөө байгаагүй.

…Áè жолоо барих эрхээ хасуулсан байхдаа автомашины осол гаргасан гэдгээ хүлээн зөвшөөрч байнà.  Хохирогчийã эмнэлэгт хэвтэж байх хугацаанд би байнгын бэлэн хоол “Мөрөн” нэртэй цайны газраас авч өгдөг байсан. Тухайн үед хагархайг дайрч гарахад çàìûí òýìäýã áàéãààã¿é. Дараа нь бид овоо босгох гээд очиход анхааруулах тэмдэг байсан. Гэхдээ хагархайны наана çàìûí тэмдэглэгээг тавих байтал хагархайнаас 200-300 метрийн цаана тэмдэглэгээ òàâüñàí áàéñàí.

...хохирол төлбөрт 5282440 төгрөг төлсөн. Хийсэн хэрэгтээ гэмшиж байна, хөнгөн ял оногдуулж өгнө үү.” ãýõ ìýä¿¿ëýã, 

 

-Хохирогч *** йн ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ºãñºí: “…Тóõàéí ºäºð Óëààíáààòàð õîòîос ãàðààä явж байхад *** нь маш их õóðäòàé явж, тойргийг огцом дарж гарч байсан. Òýãýэä би ***т хэд хэдэн удаа “болгоомжтой яваарай, аваар осолд орвол яах юм бэ?” гэдэг байдлаар анхааруулж õýëæ áàéñàí. Осол болсон çàì äýýð èðýõýä õî¸ð òîì í¿õ áàéñàí. Тýãýýä их õóðäòàé ÿâæ áàéñàí ó÷ðààñ íýã í¿õýý òîéð÷ íºãºº í¿õýý äàéð÷ огцом дарснаас болж осол гарсан гэж би хувьдаа үзэж байгаа. Òýãýýä ìàøèíы дөрвөн дугуй äýýøýý харж унасан. Надтай хамт явж байсан 2 залуу намайг машинаас татаж гаргасан. Тэгэхэд мèíèé бºãñºí áèå ìýäýýã¿é, биеэ даахгүй байсан. Энэ ослын улмаас ààðöàã яс 5 хугарсан, ñóóäëûí ÿñ, õ¿ç¿¿íèé 3 үе ãýìòñýí. Одоо би óäààí ñóóæ, алхаж гишгэж ÷àäàõã¿é байгаа. Нàìàéã ºâ÷òýé áàéõ хугацаанд ***ыг ирэх байх гэж бодож байтал намайг нэг ч óäàà эргэж èðýýã¿é, утсаар яриагүй. *** архи уусан үедээ нэг удаа залгаж ярихдаа “чиний биеийн байдал ямар байна” гэж асуугаагүй байж íàä ðóó çàëãààä “÷è íàä ðóó òóðüõèðëàà” ãýæ ярьсан. Òýðíýэñ õîéø íýã ÷ óäàà надтай õîëáîî áàðèàã¿é. Эмнэлэгт хэвтэж байхад би “тахианы мах идмээр байна” гэж хэлэхэд 3 óäàà òàõèàíû ãóÿ авчирч өгсөн. Би хоол унд энэ хүнээс авч үзээгүй. Манай ар гэрээс хоол унд ирж байсан. Миний áèåèéí áàéäàë ìóó оройд õ¿ç¿¿, òîëãîé өвдөж, удаан хэвтээд байхаар нуруу өвдөөд удаан гишгэж явж чадахгүй хэцүү байгаа. Эìíýëýãò õýâòýõýýð эмчилгээ хийхгүй, зөвхөн ºâ÷èí íàìäààõ òàðèà õèéäýã, би өөрөө эм тариагаа авч уудаг байсан. ***ын хариуцлагагүй байдлаас болж оäîî ìýðãýæëýýðýý àæèëëàæ ÷àäàõ¿é áàéнà. Цààøäàà áàðèëãûí àæèл õèéæ ÷àäàõã¿é áîëñîí. Тиймээс ìàø èõ ãîìäîëòîé áàéíà. Уг нь би хоёр нэг нэгийгээ танина хамт ажилладаг байсан.

…Би нýìýëò á¿òýýãäýõ¿¿í 4100000 төгрөгөөр авсан. Тэгээд эм тариа 1 сая гаруй төгрөг болсон. ªíººäðèéн áàéäëààð ýм тариа, шатахуун, ажилгүй байсан хугацааны авах ёстой цалин, сэтгэл санааны хохирол нийт 58 сая төгрөг íýõýìæèëæ áàéíà. Цаашдаа òîëãîé, íóðóó íóãàñàíäàà ýì÷èëãýý хийлгэ гэж хэлсэн. Хүүхэд гаргахад хүндрэлтэй болсон. Одоо их хүнд юм өргөж чадахгүй байгаа, гомдолтой байна.” ãýõ ìýä¿¿ëýã, 

 

-Хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, үзлэгийн явцад бэхжүүлсэн фото зургууд 9 ширхэг /хýðãèéí 5-7 äàõü òàë/,

 

-Уг осол хэрэг дээр тогтоосон ослын дүгнэлт, схем зураг /хýðãèéí 18-21 äýõ òàë/,

 

-Ýä õºðºí㺠áèò¿¿ìæëýõ òîãòîîë /õýðãèéí 23 äàõü òàë/,

 

-Èðãýíèé íýõýìæëýã÷ ***ðûí ìºðäºí áàéöààëòûí øàòàíä ºãñºí: “…Áè ýíý ìàøèíûã Óóãàíáààòàðò çàð÷èõñàí ó÷ðààñ íàäàä ÿìàð ÷ õàìààã¿é. Гýð÷èëãýýíèéõýý ºì÷ëºã÷èéí íýðèéã ***  Õºâñãºë àéìãèéí õàðúÿàò ó÷ðààñ øèëæ¿¿ëæ ÷àäààã¿é áàéãàà.

...бèä ÿìàð íýãýí ãýðýý áàéãóóëààã¿é, õîîðîíäîî ÿðèëöààä òîõèðîëö÷èõñîí.” гýõ ìýä¿¿ëýã /õýðãèéí 31 äýõ òàë/,

 

-Гэрч *** йí ìºðäºí áàéöààëòûí øàòàíä ºãñºí: “…2015 îíû 5 äóãààð ñàðûí 15-ны өдөр би Улаанбаатар хотоос öóг барилга дээр ажилладаг байсан Ууганбаатарын соната-5 маркын автомашинд сууж, мөн Дарханд нэг барилга дээр ажилладаг байсан Энхнаран, Тэмүүжин болон Ууганбаатарын танил гэх нэг залуу /нэрийг нь мэдэхгүй/ нарын хамт тавуулаа 09 цагийн үед Äарханы чиглэлд гарсан. Дарханы Õонгор сумын “Öайдамын хөндий” гэх газарт явж байгаад замын хагархайг дайрч гарснаас болж автомашины баруун урд талын дугуй хагарч явж байñàí зүгийн баруун гар талруу буюу ертөнцийн зүгээр зүүн тал руу орж онхолдсон. Áè áèåäýý ÿìàð ÷ ãýìòýë àâààã¿é. Áè àðûí ñóóäëûí ãîëä íü ñóóæ ÿâñàí. ***àðõè ñîãòóóðóóëàõ óíäààíû ç¿éë õýðýãëýýã¿é áàéñàí. *** ë áèåäýý ãýìòýë àâñàí, áóñàä íü ÿìàð íýãýí ãýìòýë áýðòýë àâààã¿é.” ãýõ ìýä¿¿ëýã /õýðãèéí 32 äàõü òàë/,

 

-Гэрч ***èéн ìºðäºí áàéöààëòûí øàòàíä ºãñºí: “...2015 îíû 5 äóãààð ñàðûí 15-ны өдөр найз *** ын дүү *** нь хотоос Дарханы чиглэлд явахад нь түүний машинд сууж явсан. Ууганбаатарын машинд түүнтэй цуг барилга дээр ажилладаг 1 эмэгтэй 2 эрэгтэй сууж явсан. Би машины урд жолоочийн хажууд сууж хамгаалах бүсээ зүүж явсан. Хонгор сумын “Цайдамын хөндий” гэх газар явж байгаад замын хонхорхой тойрох гэж ìàøèíû õ¿ðäýý дарàхад машин замын хажуу тал руу өнхөрæ унасан. Би энэ ослоос болж биедээ ямар нэг гэмтэл аваагүй, ***ын ажлын гэх 2 залуу ч  биедээ гэмтэл аваагүй, харин эмэгтэйг Ууганбаатар нэг залуугийн хамт машины кабинаас гаргасан бөгөөд тэр эмэгтэйí хөл хөдлөхгүй байна гээд хэвтээд байсан. Түүнийг эмнэлãийн түргэний машинаар Äарханы нэгдсэн эмнэлэгт хүргэсэн.” гэх мэдүүлэг /хýðãèéí 33-34 äýõ òàë/,

 

-“***н биед умдаг яс хугарсан, зүүн суудал хоёр яс хугарсан, аарцаг ясны битүү гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь хатуу мохоо, зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэх боломжтой, Гýìòëèéí çýðýã òîãòîîõ æóðìын 3.1.15-д зааснаар учрах үедээ амь насанд аюултай хүнд гэмтэл болно, цаашид эрүүл мэндийн энгийн хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалданд нөлөөлөх нь эмчилгээ, эрүүл мэнд, эдгэрэлтээс хамаарна.” гэх øүүх эмнэлэгийн үзлэгийн 2015 оны 5 äóãààð сарын 21-ны өдрийн 669 тоот шинжээчийн дүгнэлт /хýðãèéí 37 äàõü òàë/,

 

-*** нарыí áèåä ãýìòýë òîãòîîãäñîíã¿é гэсэн øүүх эмнэлэгийн үзлэгийн 2015 оны 5 äóãààð сарын 20-ны өдрийн 668, 667, 672, 666 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтүүд /хýðãèéí 40, 43, 46, 49 äýõ òàë/,

 

            -“...Урд тэнхлэгний баруун гар талын дугуйн хээ осолд орохоос өмнө 2 хэсэг газарт цоорсон байсныг олñоор бөглөсөн нь дугуйн шаардлага хангахгүй байна.

...осол үйлдсэн шалтгаан нь тухайн авто машины баруун гар талын урд дугуй 2 хэсэг газар цоорсныг олсоор тагласан байсан нь тухайн үед замын хагархай хэсэг дугуйн олстой хэсгээр таарч дугуйн хий гарч, автомашин осолд орсон нь Авто тээврийн   хэрэгслийн техникийн байдалд тавих Ерөнхий шаардлагà MNS459852011 Óëñûí ñòàíäàðûí øààðäëàãà 5.14.3 äàõü заалтыг хангахгүй авто машинаар зам тээврийн хөдөлгөөнд орсон  байна. Çóðàã ¹06” гэх техникийн шинжээчийн дүгнэлт, фото зургууд  /хýðãèéí 51-56 äàõü òàë/,

 

            -Жолооч *** нь ***улсын дугаартай автомашиныг жолоодож явах үедээ замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 дугаар бүлгийн 2.1а-д “механикжсан тээврийн хэрэгслийн жолооч тухай тээврийн хэрэгслийн ангилалд тохирох Монгол улсын үндэсний буюу олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй явна” гэсэн заалт, мөн дүрмийн 9 дүгээр бүлгийн 9.1-т “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгслийн онцлог байдал, тээж яваа ачаа, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр сонгож явна” гэсэн заалт, мөн бүлгийн 9.2-т “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад бий болохыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна.” гэсэн заалт, мөн дүрмийн 8 дугаар бүлгийн 8.2-т “эсрэг хөдөлгөөнтэй хоёр эгнээгээр зорчдог замд гүйцэж түрүүлэх буюу тойрон гарахаас бусад тохиолдолд эсрэг урсгал сөрөхийг хориглоно” гэсэн заалт, мөн дүрмийн 2 дугаар бүлгийн “жолооч хамгаалах бүсээр тоноглогдсон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөн болно.” гэх замын цагдаагийн тасгийн зохицуулагч, ахмад Б.Өнөрбатын гаргасан дүгнэлт /хэргийн 76 дахь тал/,

 

            -Хохирогч ***гийн өвчний түүхийн хуулбар /хýðãèéí 82-99 äýõ òàë/,

 

-ßë шийтгэгдсэн эсэхийг øàëãàõ õóóäàñ /õýðãèéí 110 äàõü òàë/,

 

-Шүүгдэгч ***аас хохирогч ***д хохирол төлсөн гэх баримтууд /хэргийн 125-152 дахь тал/,

 

-Шүүгдэгч ***ын тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хассан тухай 2015 оны 5 дугаар сарын 4-ны өдрийн шийдвэр /хэргийн 153 дахь тал/,

 

-Õîõèðîã÷ *** ãèéí íýõýìæëýë, áàðèìòóóä /õýðãèéí 174-203, 214-229 äэх òàë/,

-Õîõèðîã÷ ***ãèéí àìáóëòîðèîð ýì÷ë¿¿ëýãñäèéí êàðòûí õóóëáàð /õýðãèéí 233-236 äàõü òàë/,

 

-Õîõèðîã÷ ***ãèéí êîìïüþòåð òîìîãðàôûí øèíæèëãýýíèé õóóëáàð /õýðãèéí 238 дахь òàë/ болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад бичгийн баримтуудыг шинжлэн судаллаа.

 

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëэгт шинжлэн ñóäëàãäñàí áè÷ãèéí áàðèìòóóäààð ø¿¿ãäýã÷  *** нь  2015 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдөр тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан үедээ өөрийн эзэмшлийн *** дугаарын   сонатà-5 маркийн авто машиныг жолоодон Улаанбаатар хотоос Дархан-Уул аймгийн чиглэлд зорчиж явахдаа Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутаг äýâñãýðт  “Цайдамын хөндий” гэх газарт Замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 äóãààð бүлгийн 2.1.а-д “механикжсан тээврийн хэрэгслийн жолооч тухай тээврийн хэрэгслийн ангилалд тохирох Монгол улсын үндэсний буюу олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй явна” , 2.3.б-д “хамгаалах бүсээр тоноглогдсон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх”, мөн дүрмийн 9 дүгээр бүлгийн 9.1-т “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгслийн онцлог байдал, тээж яваа ачаа, замын болон цаг агаарын нөхцөл, хөдөлгөөний үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр сонгож явна”, мөн бүлгийн 9.2-т “жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад бий болохыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна.”, мөн дүрмийн 8 дугаар бүлгийн 8.2-т “эсрэг хөдөлгөөнтэй хоёр эгнээгээр зорчдог замд гүйцэж түрүүлэх буюу тойрон гарахаас бусад тохиолдолд эсрэг урсгал сөрөхийг хориглоно” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчиж, замын хажуу руу онхолдож зам тээврийн осол гаргасны улмаас уг автомашинд зорчиж явсан иргэн ***гийн бие махбодид хүнд гэмтэл болгоомжгүйгээр учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь нотлогдож байх бөгөөд аймгийн прокурорын газраас түүний ¿éëäëèéã ç¿éë÷èëñýí  õóóëèéí  ç¿éë, õýñýã çºâ áайна.

 

Иймд шүүгдэгч ***ûã тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журам зөрчèж, хохирогч ***гийн бие махбодид хүнд гэмтэл болгоомжгүй учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй.

 

Шүүгдэгч ***ын урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудаст урьд шүүхээр ял шийтгүүлж байгаагүй, Цагдаагийн Ерөнхий газрын лавлагааны санд бүртгэгдээгүй болохыг тодорхойлсон баримт хэрэгт авагдсан /хэргийн 110 дахь тал/ байх тул àíõ óäàà ãýìò õýðýã ¿éëäñýí гэж үзнэ.

 

            Хохирогч *** нь хохирол төлбөртэй холбоотой нотлох баримт мөрдөн байцаалтын шатанд гаргаагүй боловч шүүхийн шатанд эм, арчилгаа, сувилгааны зардалд 1008350 төгрөг, нэмэлт тэжээл 4168895 төгрөг, бензин 700000 төгрөг, өмгөөлөгчийн зардалд 1200000 төгрөг, олох байсан орлого 21000000 төгрөг, сэтгэл санааны хохирол 30000000 төгрөг, нийт иргэний нэхэмжлэлд 58077245 төгрөг нэхэмжилж, холбогдох нотлох баримтаа ирүүлжээ.

 

            Хохирол төлбөрийн талаар шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч нь мөрдөн байцаалтын шатанд 5282440 төгрөг төлсөн, хохирогч нь 3795000 төгрөг авсан гэж мэтгэлцэж байна.

            Шүүгдэгч ***ын ирүүлсэн хохирол төлсөн гэх баримтууд нь 1297440 төгрөг /хэргийн 125-152 дахь тал/ болж байгаа бөгөөд хохирогчид бэлнээр 1 сая төгрөг, байр хөлслөхөд 1240000 төгрөг, нийт 3537440 төгрөг төлсөн болох нь нотлогдож байх боловч хохирогч бэлнээр 1 сая төгрөг, байр хөлслөхөд 1240000 төгрөг, эмнэлэгт хагалгааны төлбөр 750000 төгрөг, зураг авахуулахад 160000+125000+70000=355000 төгрөг, хоол ундны материал 250000 төгрөг, байр хөлслөхөөс өмнө буудалд байрласан 200000 төгрөг, нийт 3795000 төгрөг авсан гэдгээ хүлээн зөвшөөрч байна.

 

Байр хөлслөхөөс өмнө буудалд байрласан төлбөрийг хохирогч 200000 төгрөг гэж тооцоонд оруулж байгаа боловч 210000 төгрөгийн төлбөр /хэргийн 147 дахь тал/ төлсөн байх тул нийт 3805000 төгрөгийн хохирлыг шүүгдэгч мөрдөн байцаалтын шатанд сайн дураар төлж барагдуулсан байна гэж үзлээ.

 

            Шүүхийн шатанд ирүүлсэн иргэний нэхэмжлэлийн талаарх баримтуудыг судалж үзвэл шүүгдэгч *** нь дараах зардлыг хохирогчид нөхөн төлөх үүрэгтэй байна. Үүнд:

1.Хохирогч нь эрүүл мэндийн байдлын улмаас Дархан-Уул аймагт амьдарч байгаа, энэ хугацаанд өөрийн гэсэн амьдрах орон байр байхгүй тул байр хөлслөхөд төлсөн гэх 400000 төгрөг /хэргийн 214-220 дахь тал/,

2.Осол гарсан хугацаанаас хойш зарцуулсан бензины үнэ болох 670000 төгрөг /хэргийн 186-202 дахь тал/

3.Гранд мэд эмнэлэгт үзүүлсэн 580000 төгрөг /хэргийн 181-184 дэх тал/,

4.Амбулаториор эмчлүүлэгсдийн картанд тэмдэглэгдсэний /хэргийн 234 дэх тал/ дагуу өөрөө сонгож хэрэглэсэн био кальцины үнэ 168 x1900=319200 төгрөг /хэргийн 179 дэх тал/, 168 x1945=326760 төгрөг, губао кальцны үнэ 192x1945=373440 төгрөг /хэргийн 180 дахь тал/, нийт 1019400 төгрөг,

5.Эм тариа, наалт, өвчин намдаах лаа болон тариа зэргийн үнэ 743450 төгрөг /хэргийн 204-205 дахь тал/,

6.Олох байсан орлогыг сарын 3 сая төгрөгөөр тооцож, нийт 7 сарын хугацаанд 21000000 төгрөг олох ёстой байсан гэж нотлох баримтаа ирүүлснийг /хэргийн 221-229 дэх тал/ судалж үзэхэд тэрээр тухайн ажлуудыг гэрээний дагуу гүйцэтгэхдээ ганцаараа биш 6-7 хүн бригад болж ажилладаг байсан гэх боловч энэ нь нотлогдохгүй байна. Иймд Иргэний хуулийн 505 дугаар зүйлийн 505.2-т зааснаар хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр /сард 192000 төгрөг, цагт 1142 төгрөг 85 мөнгө/ тооцож, 2015 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2015 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрийг хүртэл 3 сар 17 хоног ажил хөдөлмөр эрхлэх боломжгүй байсан гэж үзэж, 731428 төгрөг /192000x3=576000, 17 хоног x 8 цаг=136 цаг, 136x1142 төгрөг 85 мөнгө=155427.6 төгрөг, нийт 731428/

 

            Иймд шүүгдэгч ***аас 4144078 төгрөг гаргуулж, хохирогч ***д олгох нь зүйтэй боловч мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогчийн авсан гэх 3805000 төгрөгөөс нотлох баримтаар төлсөн 3537440 төгрөгийн зөрүү болох 267560 төгрөгийг 4144078 төгрөгөөс хасч, үлдэх 3876518 төгрөгийг шүүгдэгчээс гаргуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

            Харин сайн дураар өмгөөлөгч сонгон авсан 1200000 төгрөг, нэмэлт тэжээл хэрэглэсэн гэх 3149695 төгрөг, бензины зөрүү 30000 төгрөг, олох байсан орлого 21000000 төгрөг, сэтгэл санааны хохирол 30000000 төгрөг, ахуйн хэрэглээний бүтээгдэхүүн авсан 264900 төгрөг /хэргийн 203 дахь тал/ зэрэг иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхихоор шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь эíý õýðэгт öàãäàí õîðèãäсон хоноггүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй болохыг дурьдаж, иргэн ***аас худалдаж авсан гэх *** улсын дугаартай соната-5 маркын автомашин битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үлдээж, уг автомашиныг зарж борлуулан хохирол төлбөрт тооцон олгуулахаар Дархан-Уул аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр биелүүлэх албанд шилжүүлэхээр шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч нь гэмт хэрэг үйлдэх үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан байсан боловч “жолооч” гэдэгт тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэхтэй, эрхийн үнэмлэхгүй аливаа этгээд хамаарах тул тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрх хасах нэмэгдэл ялыг шүүх оногдуулсан болно.

 

Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 283 дугаар зүйлийн 283.1, 286, 290 дүгээр ç¿éëèéí 290.3, 294, 297, 298, 299, 303, 304 ä¿ãýýð ç¿éë¿¿äýä çààñнûã óäèðäëàãà áîëãîí Òогтоох íü:

 

1.Ø¿¿ãäýã÷ ***рыг тээврийн хэрэгсэлийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын болон ашиглалтын журам зөрчиж, хохирогч Б.Энхнарангийн бие махбодид хүнд гэмтэл болгоомжгүй учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн ãýì áóðóóòàéä òîîöñóãàé.

 

            2.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 215 äугааð ç¿éëèéí 215.2-т зааснаар ***т тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн /хоёр жил/  хугацаагаар хас÷, 1 жил 6 сар /нэг жил зургаан сар/  õîðèõ ÿë øèéòãýñ¿ãýé.

 

3.Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí åðºíõèé àíãèéí 52 äóãààð ç¿éëèéí 52.5-ä çààñíààð ***т îíîãäóóëñàí 1 жил 6 сар õîðèõ ÿëûã æèðèéí äýãëýìòýé õîðèõ àíãèä ýäë¿¿ëñ¿ãýé.

 

4.Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1, 505 дугаар зүйлийн 505.2, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 292 дугаар зүйлийн 292.2-т зааснаар шүүгдэгч ***аас 3876518 /гурван сая найман зуун далан зургаан мянга таван зуун арван найм/ төгрөгийг гаргуулж, хохирогч *** 2 тоотод оршин суух ***д олгож, иргэний нэхэмжлэлээс үлдэх хэсгийг хэлэлцэхгүй орхисугай.

 

5.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 297 дугаар зүйлийн 297.1.3, 298 дугаар зүйлийн 298.1.2, 293 дугаар зүйлийн 293.2-т зааснаар шүүгдэгч нь энэ хэрэгт цагдан хоригдсон хоноггүй, эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, хохирогч нь цаашид гарах эмчилгээний зардлыг холбогдох нотлох баримтаа бүрдүүлсний эцэст иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэлээ гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхтэй болохыг тус тус дурьдсугай.

 

6.Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 298 дугаар зүйлийн 298.1.1-т зааснаар шүүгдэгч ***ын өмчлөлийн гэх ***улсын дугаартай соната-5 маркын автомашин битүүмжилсэн мөрдөн байцаагчийн тогтоолыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол хэвээр үлдээж, уг автомашиныг зарж борлуулан хохирол төлбөрт тооцон олгуулахаар Дархан-Уул аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр биелүүлэх албанд шилжүүлсүгэй.

 

7.Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 297 дугаар зүйлийн 297.1.4-т зааснаар шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч ***т цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, ялыг 2015 оны 9 дүгээр сарын 9-ний өдрөөс эхлэн тоолсугай.

 

8.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 48 дугаар зүйлийн 48.2-т зааснаар ***т оногдуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 2 жилийн хугацаагаар хассан нэмэгдэл ялын хугацааг үндсэн ялыг эдэлж дууссан үеэс эхлэн тоолохыг дурьдаж, ***ын жолоочийн үнэмлэх шүүхэд ирээгүй болохыг дурьдсугай.

 

  9.Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 299 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 299.3-ò çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîë òàíèëöóóëàí ñîíñãîñíîîð õ¿÷èíòýé áîëîõ áºãººä ìºí õóóëèéí 303 äóãààð ç¿éëèéí 303.1-ä çààãäñàí øèéòãýõ òîãòîîëä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõ á¿õèé ýòãýýä ÿëòàí, õîõèðîã÷, òýäãýýðèéí ºì㺺ëºã÷, óëñûí ÿëëàã÷ øèéòãýõ òîãòîîëûã ýñ çºâøººðâºë Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 304 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 304.1-ä çààñíààð øèéòãýõ òîãòîîëûã ãàðäóóëñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгийн Ýð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ, óëñûí ÿëëàã÷, äýýä øàòíû ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéã äóðüäñóãàé.

 

            10. Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 306 äóãààð ç¿éëèéí 306.1-ä çààñíààð ýíýõ¿¿ øèéòãýõ òîãòîîëä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàñàí, ýñýðã¿¿öýë áè÷èãäñýí òîõèîëäîëä øèéòãýõ òîãòîîëûí áèåëýëòèéã ò¿äãýëç¿¿ëæ, ***т авсан цагдан хорих òàñëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã õýâýýð ¿ðãýëæë¿¿ëñ¿ãýé.

 

 

     

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                               Я.ТУУЛ