ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

Õýðãèéí инäåêñ: 171/2015/0039/Э/

 

Ñóì äóíäûí 7 дугаар шүүхийн ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíûã ø¿¿ã÷ Ж.Мөнхтуяа äàðãàëæ, 

Ш¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.Эрдэнэцогт,     

Улñûí ÿëëàã÷аар Аймгийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Н.Дуламсүрэн,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Р.Лхамсүрэн,

Иргэний нэхэмжлэгч *** нарыг оролцуулан òóñ ø¿¿õèéí ø¿¿õ õóðàëäààíû òàíõèìä íýýëòòýé хийсэн шүүх хуралдаанаар,

 

Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Ïðîêóðîðûí ãàçðààñ ***од холбогдуулан Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 216 äугааð зүéëèéí 216.2-т çààñíаар ÿëëах дүгнэлт үйлдэж èð¿¿ëñýí ýð¿¿ãèéí 201409000818 äóãààðòàé õýðãèéã 2015 îíû 01 дүгээр сарын 05-íы ºäºð õ¿ëýýí àâ÷ ø¿¿í õýëýëöэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Óлсын иргэн, ***, 1977 оны 09 дүгээр сарын 18-ний өдөр Ховд аймагт төрсөн, 37 настай, эрэгтэй, дээд боловсролтой, уулын цахилгаанчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 3, эцэг, эхийн хамт Орхон аймгийн *** тоотод оршин суух хаягтай, одоогоор Сэлэнгэ аймгийн ***гэх газар оршин суух, улсаас авсан гавъяа шагналгүй, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай,

Урьд:

-2001 онд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 131 дүгээр зүйлийн 131.2-т зааснаар 50.000 төгрөгөөр торгох ял шийтгүүлж байсан,

 

Үйлдсэн хэргийн талаар:

Шүүгдэгч *** нь 2014 оны 10 дугаар сарын 28-ний өглөө 11 цагийн орчим Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 9 дүгээр баг, Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэнгийн баруун талын зам дээр Х/Авансер маркийн ***улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 дугаар бүлгийн 2.1, 2.3А, 2.7А, 2.5В, 9 дүгээр бүлгийн 9.1-д заасан заалтуудыг тус тус зөрчсөнөөс иргэн ***ийн жолоодож явсан Т/Королла маркийн ***улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг мөргөж ослын газрыг санаатай орхиж зугтаасан гэмт хэрэгт холбогджээ. /яллах дүгнэлтэнд бичигдсэн байдлаар/

 

                                                       ТОДОРХОЙЛОХ íü:

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт дараах нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав. Үүнд:

 

Шүүгдэгч *** шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Áè íàéçòàéãàà архи óóæ áàéãààä Иõýð ìîãîéí ãàäàà ìàøèíäàà õîíîñîí. Òýãýýä ºã뺺 íü õàðèõ ãýæ áàéãààä õýñýã ç¿¿ðìýãëýýä ìàøèí ìºðãºñºí. Òýãýýä áóóãààä ÿàñàí þì áîë ãýæ õàðñàí ÷èíü ýíý õ¿í ìàøèíäàà орчихсон. Òýãýõýýð áè ç¿ãýýð þì áàéõ ãýæ áîäîîä ÿâñàí ÷èíü êîëîíêèéí òýíäýýñ öàãäàà èðýýä àâààä ÿâñàí. Õèéñýí ¿éëäýëäýý ãýìøèæ áàéíà” гэх мэдүүлэг,

 

Иргэний нэхэмжлэгч *** шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: “Íàìàéã õàðààñàí þì óу, өөрийгөө хараасан юм уу мэдээгүй. Би айгаад машиндаа орсон. ***ыг машиндаа суухаар нь замаа чөлөөлөх гэж байгаà юм байх гэж бодсон чинь öààøàà ÿâààä ºãñºí. Òýãýýä áè íºõºðë¿¿ãýý çàëãààä íºõºð ìààíü öàãäààä õýëñýí. Îäîî машинаа янзлуулах юм, гомдол байхгүй. Тэнхэлэг эвдэрсэн болохоор хөдөлж болохгүй байгаа” гэх мэдүүлэг,

 

Шүүгдэгч *** мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2014 оны 10 дугаар сарын 27-ны шөнө ихэр могой төвийн хамгаалагч 2 залуугийн хамт машин дотроо 3 шил архи хувааж уусан. Тэгээд би архи ууж дуусаад машин дотроо унтчихсан байсан. Тэгээд өглөө 09 цагийн орчим сэрээд машинаа жолоодоод тойргоор уруудаад явж байтал миний нүд анилдаад зүйрмэглэсэн. Тэгээд түс гээд чимээ гарахаар нь хартал би саарал өнгийн машин мөргөчихсөн байсан. Тэгээд би машинаа зогсоогоод харахад нөгөө машинд нэг эмэгтэй хүн байсан. Тэгээд би тэр хүнээс уучлалт гуйчихаад машиндаа суугаад хөдлөөд Эрдэнэтийн гүүрний наад талын бензин клонкоос машиндаа бензин аваад явж байхад цаанаас цагдаа ирээд миний бичиг баримтыг шалгаад намайг эрүүлжүүлэхэд хийсэн” гэх мэдүүлэг /хэргийн 60-63 дугаар хуудас/,

 

 Иргэний нэхэмжлэгч ***ийн мөрдөн байцаалтын шатанд өгсөн: “...2014 оны 10 дугаар сарын 28-ний өглөө 11 цагийн орчим өөрийн эзэмшлийн Т/Королла маркийн ***улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодоод миний монгол цэцэрлэгт хүрээлэнгийн ар талын замаар ертөнцийн зүгээр хойноос урагш чиглэлтэй явж байхад миний гар утас дуугарсан. Би гар утсаар ярих гээд машинаа замын хажуу тал руу шахаж зогсоод аваарын гэрлээ асаачихаад утсаар ярьж байхад миний машины хойноос улаан өнгийн суудлын машин ирээд мөргөчихсөн. Тэр үед би юу болж байна гэж бодоод машинаасаа буухад миний машиныг мөргөсөн жолооч залуу машинаас бууж ирээд намайг янз бүрээр харааж  байгаад машинаа асаагаад яваад өгсөн... миний машиныг мөргөсөн жолооч согтуу байсан” гэх мэдүүлэг /хэргийн 19-20 дугаар хуудас/,

 

  Замын цагдаагийн шинжээчийн дүгнэлт: Х/Авансер маркийн ***улсын дугаартай авто машины жолооч *** нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 дугаар бүлгийн 2.1А-д зааснаар “механикжсан тээврийн хэрэгслийн жолооч тухайн тээврийн хэрэгсэлд тохирох жолооны үнэмлэхтэй явна”, 2.3А-д “жолооч хөдөлгөөнд оролцохын өмнө буюу замд явахдаа энэ дүрмийн 2 дугаар хавсралтанд заасан зөрчилгүй байхаар тээврийн хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах үүрэгтэй” , 2.5В-д “зам тээврийн ослын тухай цагдаагийн байгууллага /ажилтан/-д мэдэгдэж, түүнийг үзсэн хүмүүсийн овог, нэр, хаягийг мэдэж аваад осолд холбогдол бүхий эд мөрийн баримтын зүйлийг хамгаалан цагдаагийн байгууллагын ажилтанг иртэл хүлээх” , 2.7А-д согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл хэрэглэсэн мөн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаж чадахаагүй өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг хориглоно” 9 дүгээр бүлгийн 9.1-д зааснаар “жолооч хөдөлгөөний эрчим, тээврийн хэрэгслийн онцлог байдал, тээж яваа ачаа, замын болон цаг агаарын нөхцөл хөдөлгөөний дагуу үзэгдэлтийг харгалзан тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж энэ дүрэмд тогтоосон хязгаараас хэтрүүлэхгүйгээр сонгож явна” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөн байна  

 

 Хэрэг учралын газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хэргийн 3-4 дүгээр хуудас/,

 

 ***ын согтуурал шалгасан тэмдэглэл /хэргийн 10 дугаар хуудас/ зэрэг болно.

 

 *** нь 2014 оны 10 дугаар сарын 28-ний өглөө 11 цагийн орчим Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 9 дүгээр баг, Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэнгийн баруун талын зам дээр Х/Авансер маркийн ***улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг жолоодож явахдаа Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2 дугаар бүлгийн 2.1, 2.3А, 2.7А, 2.5В, 9 дүгээр бүлгийн 9.1-д заасан заалтуудыг тус тус зөрчсөнөөс иргэн ***ийн жолоодож явсан Т/Королла маркийн ***улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг мөргөж ослын газрыг санаатай орхиж зугтаасан гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь шүүхийн хэлэлцүүлэгт болон мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч ***ын өгсөн мэдүүлэг,  иргэний нэхэмжлэгч ***ийн өгсөн мэдүүлэг /хэргийн 19-20 дугаар хуудас/, замын цагдаагийн шинжээчийн дүгнэлт, хэрэг учралын газар үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хэргийн 3-4 дүгээр хуудас/, согтуурал шалгасан тэмдэглэл /хэргийн 10 дугаар хуудас зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна.

 

Шүүгдэгч ***од холбогдох хэргийн зүйлчлэл зөв, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 80 дугаар зүйлд заасан хэргийн талаар нотолбол зохих асуудлууд нотлогдсон бөгөөд шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэрэгт ач холбогдолтой байж болох бүх асуудлыг шинжлэн судалсан болно.

 

Иймд шүүгдэгч ***ыг осол гарсан газрыг санаатай орхиж зугтаасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож хуульд заасан хорих ял оногдуулах хууль зүйн үндэслэлтэй байна гэж шүүх дүгнэв. 

 

            Шүүгдэгч ***  анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, хохирол төлбөрөө сайн дураараа нөхөн төлсөн, үйлдсэн гэмт хэрэгтээ чин санаанаасаа гэмшиж байгаа зэргийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 55 дугаар зүйлийн 55.1.1, 55.1.3, 55.1.9-т зааснаар ял оногдуулахад хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов.

 

            Шүүгдэгч *** нь иргэний нэхэмжлэгч ***т гэм хор учруулсаны хохирол төлбөрт 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг төлсөн бөгөөд иргэний нэхэмжлэгч нь төлөгдөөгүй гэх хохирол төлбөрөө нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар нэхэмжлэлээ жич гаргах эрхтэйг дурьдах нь зүйтэй байна.

 

 Шүүгдэгч *** нь анх удаа хүндэвтэр гэмт хэрэг үйлдсэн, үйлдсэн хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, шүүгдэгчийн хувийн байдал, хохирол төлсөн зэргийг харгалзан хорих ялыг биечлэн эдлүүлэх шаардлагагүй тул тэнсэж хянан харгалах нь зүйтэй гэж шүүх үзэв.  

 

Мîíãîë Óëñûí Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 283, 286, 294, 295, 296, 297, 298 äóãààð ç¿éë¿¿äэд заасныг òóñ òóñ óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Шүүгдэгч ***ыг зам тээврийн осол гарсан газрыг санаатай орхиж зугтаасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

            2. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí тусгай ангийн 216 äугааð ç¿éëèéí 216.2-т зààñíààð ø¿¿ãäýã÷  ***ыг 1 жилийн /нэг жил/ хорих ялаар шийтгэсүгэй.

 

            3. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéн ерөнхий ангийн 52 äóãààð ç¿éëèéí 52.5-ò çààñíààð шүүгдэгч ***од оногдуулсан 1 жилийн õîðèõ ÿëûã æèðèéí äýãëýìòýé õîðèх àíãèä ýäë¿¿ëñ¿ãýé.

 

            4. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 61 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 61.1, 61.4 äэх хэсэгт çààñíыг журамлан ***од оногдуулсан 1 жилийн хорих ÿëûã òýíñýæ, 1 жилийн хугацаагаар õÿíàí õàðãàëçàж, хяналт тавихыг Дархан-Уул аймгийн Засаг даргын дэргэдэх Цагдаагийн газарт даалгасугай.

 

             5. Энэ хэрэгт *** цагдан хоригдоогүй, иргэний нэхэмжлэгчид 1.000.000 /нэг сая/ төгрөг төлсөн, эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй болохыг дурьдсугай.

 

             6. Эрүүгийн байцаан шийтгэх тухай хуулийн 292 дугаар зүйлийн 292.2-т зааснаар иргэний нэхэмжлэгч ***т төлөгдөөгүй гэх хохирол төлбөрөө нотлох баримтаа жич бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар  шийдвэрлүүлэх эрхтэйг дурьдсугай.

 

             7. Эрүүгийн хуулийн 134 дүгээр зүйлийн 134.10-т зааснаар 2014 оны 12 дугаар сарын 18-ний өдрийн 2609 дугаартай мөрдөн байцаагч С.Сүхбаатарын тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

 

             8. Эр¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 299 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 299.3, 304 дүгээр зүйлийн 304.1-д çààñíààр шийтгэх тогтоол танилцуулан сонсгосноор хүчинтэй болох бөгөөд шийтгэх òîãòîîëûãт ýñ çºâøººðâºë ÿëòàí, õîõèðîã÷, òýäãýýðèéí ºì㺺ëºã÷ íàð òîãòîîëûã ãàðäóóëñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 9 дүгээр ø¿¿õýä äàâæ çààëäàõ ãîìäîë ãàðãàõ, óëñûí ÿëëàã÷, äýýä øàòíû ïðîêóðîð ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ ýðõòýéã äóðüäñóãàé.           

 

              9. Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 306 äóãààð ç¿éëèéí 306.1-ä çààñíààð ýíýõ¿¿ øèéòãýõ òîãòîîëä давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол биелүүлэх хүртэл ***од урьд авсан бусдын батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

                           ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                                   Ж.МӨНХТУЯА