2023          12           19                                       2023/ШЦТ/1499

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Г.Алтанцэцэг даргалж,

шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Энхжаргал,

улсын яллагч Ж.Отгончимэг,

шүүгдэгч А.А нарыг оролцуулан тус шүүхийн хуралдааны Г танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын газрын хяналтын прокуророос хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр яллах дүгнэлт үйлдэж  ирүүлсэн эрүүгийн 2308000001908 дугаартай хэргийг 2023 оны 12 дугаар сарын 12-ны өдөр хүлээн авч, энэ өдөр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн, 19** оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр Төв аймагт төрсөн, *** настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл 4, эхнэр, 2 хүүхдийн хамт Сонгинохайрхан дүүргийн 10 дугаар хороо, *******уулын **** дүгээр гудамж, **** тоотод оршин суудаг, урьд ял шийтгэл эдэлж байгаагүй, Б овогт А-н А /РД:**************/,

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

Шүүгдэгч А.А нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

      ТОДОРХОЙЛОХ нь:

            Гэм буруугийн талаар:

Шүүгдэгч А.А нь 2023 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр 18 цаг 30 минутын орчимд Сонгинохайрхан дүүргийн **дугаар хороо, ***** уулын ** дүгээр гудамжинд иргэн Э.Ц-г шалтгаангүйгээр нүүрэн тус газар нь гараараа цохиж, биед нь дээд голын үүдэн хоёр шүдний сулрал, доод уруулд шарх гэмтэл бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан болох нь:

 

            1. Хохирогч Э.Цын: “...Би 2023 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр 18 цаг 30 минутын орчимд Сонгинохайрхан дүүргийн 10 дугаар хороо, Зүүнбаян уулын 29 дүгээр гудамжинд найз Ганпүрэвийн хамт дэлгүүр орж пиво авсан бөгөөд намайг ганцаараа дэлгүүр орчхоод гарч ирэхэд Ганпүрэв нь хар өнгийн приүс 30 маркийн машинтай үл таних 4 залуутай маргалдаж байсан. Би тухайн үед маргааныг нь салгах гээд очиход цайвар өнгийн хүрэмтэй залуу намайг нэг удаа цохисон бөгөөд би тэр үед нь шууд зугтаачихсан. Тэгээд эргээд харахад тухайн 4 залуу Ганпүрэв бид 2-г хөөж байсан, бид булан эргээд зугтааж байгаад эргээд харахад байхгүй болчихсон байсан. Тэр үед нэг удаа цохиулахад миний уруул сэтэрч үүдэн 2 шүд хөдөлчихсөн тул цагдаагийн байгууллагад хандах болсон. Тухайн үед намайг зодсон гэх залуучуудыг танихгүй, эргээд уулзвал таньж чадна. Тухайн үед цайвар цэнхэр өнгийн хүрэмтэй  залуу намайг нэг удаа нүүрэн тус газар цохиход миний уруул сэтэрч, үүдэн 2 шүд хөдөлсөн. Өөр ямар нэгэн гэмтэл учраагүй...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 6, 48 дахь тал),

 

            2. Гэрч Н.Г: “...2023 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдрийн 16 цагийн үед Сонгинохайрхан дүүргийн 10 дугаар хорооны Зүүнбаян уулын 29-33 тоот манай гэрт найз Ц ирээд бид хоёр 0,5л хэмжээтэй Соёрхол гэх нэртэй архи хувааж уучхаад хүнсний дэлгүүр лүү ороод буцаад манайх руу Цогбаатар, эхнэр Алтанзулын хамтаар алхаад явж байхад хар өнгийн приус 30 маркийн авто машин ирж хажууд зогсоод Адъяа гэх зүс залуу ирээд “би чамтай тооцоотой” гээд хэрэлдээд намайг цохих гээд байхаар нь би ойртож очоогүй, тэгсэн чинь Багана гэх зүс таних залуу, найз Ц хоёр ноцолдоод байсан. Тэгээд Ц миний шүд рүү цохичихлоо гэсэн, тэгээд тэр хар өнгийн приүс 30 загварын автомашинтай А, Б нар яваад өгсөн. Би Б-г зүс танина, гэхдээ хоорондоо харилцаа холбоотой хүмүүс биш...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 9-11 дэх тал),

 

            3. Шүүх шинжилгээний ерөнхий газрын 2023 оны 10 дугаар сарын 19-ний өдрийн 13112 дугаартай хүний биед хийсэн шүүх эмнэлгийн шинжилгээ: “...Э.Ц-ын биед дээд голын үүдэн 2 шүдний сулрал, доод уруулд шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтлүүд нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, нэг удаагийн үйлдлээр үүсэх боломжтой шинэ гэмтэл байх бөгөөд хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсэх боломжтой. Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна. Цаашид ерөнхий хөдөлмөрийн чадварыг алдагдуулахгүй...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 18-19 дэх тал),

 

            4. Шүүгдэгч А.А мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад яллагдагчаар өгсөн: “...Би уг прокурорын тогтоолтой холбоотой тайлбар байхгүй, Хүлээн зөвшөөрч байна. 2023 оны 7 дугаар сарын 11-ний өдөр 21 цагийн үед найз Адъяатай гадуур явж байгаад Ганаа зүс таних залуу, бас үл таних эрэгтэй, эмэгтэй 2 хүнтэй таарсан ба тэгээд байж байтал найз Адъяа тэнд байсан Ганаа гэх зүс таних залуутай яг юунаас болсныг нь мэдэхгүй, маргалдаж муудалцаад байсан. Тэгээд маргалдаад байхаар би дундуур нь орж салгах гээд байж байтал үл таних залуу хажуугаас хүрч ирэхээр нь бид 2 маргалдаад зодолдсон, тэр үл таних залуу гараараа миний толгой руу 2-3 удаа цохисон, тэгэхээр нь би зөрүүлээд баруун зүүн гараараа 2-3 удаа цохисон юм. Тэгэхээр нь би зөрүүлээд баруун зүүн гараараа 2-3 удаа цохисон юм. Тухайн үед ийм л зүйл болсон...” гэсэн мэдүүлэг (хавтаст хэргийн 44-45 дахь тал) зэрэг нотлох баримтуудаар нотлогдож тогтоогдсон гэж дүгнэв.

 

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт яллах дүгнэлтэд тусгасан бөгөөд талуудаас шинжлэн судалснаар тооцуулсан дээрх нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь энэ хэрэгт хамааралтай, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хүрэлцээтэй байна.

Шүүгдэгчийн энэхүү үйлдэл нь Монгол улсын Үндсэн хууль болоод Эрүүгийн хуулиар хамгаалагдсан хүний эрх, эрх чөлөө, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд нь гэм буруугийн шууд санаатай хэлбэрээр халдаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол учруулж буй гэмт үйлдэл болно.

Нотлох баримтаар тогтоогдсон хэргийн дээрх нөхцөл байдал нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулжээ.

 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцох бөгөөд шүүгдэгч А.А нь хохирогч Э.Цын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангасан байх тул гэм буруутайд тооцож шийдвэрлэв.

 

Шүүгдэгч А.А нь өөрт холбогдох хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх хүсэлтийг сайн дураараа гаргаснаа илэрхийлж байх ба түүнд эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус хэрцгий харьцах, хуурч мэхлэх зэрэг хууль бусаар хэрэг хүлээлгэсэн нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.

 

Хохирол төлбөрийн тухайд: Энэ хэргийн улмаас хохирогч Э.Цын эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан байх ба хохирогчийн зүгээс мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хохирол төлбөр нэхэмжилсэн баримтыг гаргаж өгөөгүй , гомдол саналгүй гэх хүсэлтийг бичгээр гаргасан байх тул шүүгдэгч А.Алтанбаганыг энэ тогтоолоор бусдад төлөх төлбөргүйд гэж үзэв.

Харин хохирогч Э.Ц нь өөрийн эрүүл мэндэд учирсан хохиролтой холбоотой зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч А.Аас нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдах нь зүйтэй.

 

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Прокурорын санал болгож, шүүгдэгчийн хүлээн зөвшөөрсөн 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял нь Эрүүгийн хуульд нийцсэн бөгөөд шүүгдэгч тухайн эрүүгийн хариуцлагын хууль зүйн үр дагаврыг ухамсарлан ойлгосон байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар прокурорын саналыг баталж, шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

 

Иймд шүүгдэгч А.Ад Эрүүгийн хуулийн тусгайн ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, уг ялыг 4 сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх дүгнэв.

 

Шүүгдэгч А.А нь торгох ялыг биелүүлээгүй бол торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдэж, шүүгдэгч А.Ад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэх нь зүйтэй байна.

 

Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдав.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг, 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10 дугаар зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон

 

   ТОГТООХ нь:   

1. Шүүгдэгч Боржигин овогт Алтансүхийн Алтанбаганыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

 

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.Ад 500 (таван зуу) нэгжтэй нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 500.000 (таван зуун мянга) төгрөгөөр торгох ял шийтгэсүгэй.

 

3.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.Ад оногдуулсан торгох ялыг 4 (дөрөв) сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

 

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.3 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч А.А нь дээрх хугацаанд торгох ялыг биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй торгох ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

 

5. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, гаргавал зохих хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдсугай.

 

6. Хохирогч Э.Ц нь өөрийн эрүүл мэндэд учирсан хохиролтой холбоотой зардлаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар шүүгдэгч А.Аас нэхэмжлэх эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар энэ тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

 

8. Шийтгэх тогтоолыг гардаж авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор зөвхөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

 

9. Дээр дурдсан үндэслэлээр оролцогч давж заалдах гомдол гаргасан, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч А.Ад авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

           ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                Г.АЛТАНЦЭЦЭГ