202 оны 10 дугаар сарын 0-ны өдөр        202/ШЦТ/10                           сум

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

аймгийн сум дахь Сум дундын шүүхийн шүүгч Б.Алтанцэцэг даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Баттөгөлдөр

Улсын яллагч Д.Шинэбал

Иргэний нэхэмжлэгч М.Батням

Шүүгдэгч Ш.*******гийн өмгөөлөгч А.Хандмаа

Шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарыг оролцуулан,

 

аймгийн сум дахь Сум дундын Прокурорын газрын хяналтын Прокурор  Д.Шинэбалаас Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн .1 дүгээр зүйлийн 1, дахь хэсэг, .7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарт холбогдох Эрүүгийн 22000000098 дугаартай эрүүгийн хэргийг 202 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалт:

 

1. Монгол Улсын иргэн, 80 оны 02 дугаар сарын 1-ний өдөр Булган аймгийн Бугат суманд төрсөн, настай, эрэгтэй, халх, дээд боловсролтой, эрх зүйч мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, 2 хүүхдийн хамт аймгийн сум дугаар баг ийн -1 тоотод оршин суух хаягтай, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Цөнгөрөг овогт ******* ******* Регистрийн дугаар: *******.

 

2. Монгол Улсын иргэн, 82 оны дугаар сарын 27-ны өдөр хотод төрсөн, 0 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, мужаан мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, 2 хүүхдийн хамт хотын дүүргийн -р хороо 21-р хороолол -21 тоотод оршин суух хаягтай, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Боржигон овогт ******* ******* Регистрийн дугаар: *******.

. Монгол Улсын иргэн, 8 оны 10 дугаар сарын 2-ны өдөр аймгийн суманд төрсөн, 9 настай, эрэгтэй, халх, боловсролгүй, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, хүүхдийн хамт аймгийн сумын дугаар багийн задгай тоотод оршин суух хаягтай, Урьд аймаг дахь сум  дундын 2 дугаар шүүхийн 2008 оны 09 дүгээр сарын 0-ний өдрийн 10 дугаартай Шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 211 дүгээр зүйлийн 211.1-д зааснаар 01 жил тэнсэн харгалзах ялаар шийтгүүлж байсан, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Боржигон овогт ******* ******* Регистрийн дугаар: *******.

 

. Монгол Улсын иргэн, 8 оны 11 дүгээр сарын 0-ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, 9 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, хөдөө аж ахуйн фермер мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, 2 хүүхдийн хамт аймгийн сум 1 дүгээр баг ын б тоотод оршин суух хаягтай, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Бөрт овогт Регистрийн дугаар: .

 

. Монгол Улсын иргэн, 91 оны 08 дугаар сарын 21-ний өдөр хотод төрсөн, 2 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, ам бүл , эхнэр, хүүхэд, аавын хамт хотын дүүргийн 6-р хороо Дилав хутагт Жамсранжавын гудамж АОС-28 тоотод оршин суух хаягтай, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Өлзий овогт Регистрийн дугаар:.

 

6. Монгол Улсын иргэн, 92 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр аймгийн суманд төрсөн, 1 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, цахилгаанчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , аав, ээж, 2 дүүгийн хамт аймгийн сумын -р багийн задгай тоотод оршин суух хаягтай, Урьд Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 20 оны 01 дүгээр сарын 09-ний өдрийн 2 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1 дугаар зүйлийн 1.2-д зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгүүлж байсан, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Угуул овогт Регистрийн дугаар: .

 

7. Монгол Улсын иргэн, 9 оны 01 дүгээр сарын 1-ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, 29 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, гагнуурчин мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, 2 хүүхдийн хамт аймгийн сум 6-р баг н тоотод оршин суух хаягтай, Ял шийтгэлгүй, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Боржигон овогт Регистрийн дугаар:.

8. Монгол Улсын иргэн, 9 оны дугаар сарын 26-ны өдөр аймгийн суманд төрсөн, 28 настай, эрэгтэй, халх, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл , эхнэр, 2 хүүхдийн хамт аймгийн сум 6-р баг н № тоотод оршин суух хаягтай, Урьд сум дундын 21-р шүүхийн 201 оны 0 дугаар сарын 01-ний өдрийн 6 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 2002 оны оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 98 дугаар зүйлийн 98.1-д зааснаар 01 жилийн хугацаагаар хорих ялаар, аймгийн сум дахь сум дундын шүүхийн 2018 оны дугаар сарын 0-ны өдрийн 10 дугаартай шийтгэх тогтоолоор 201 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 00 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 00000 төгрөгөөр торгох ялаар тус тус шийтгүүлж байсан, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай, Боржигон овогт Регистрийн дугаар: .

 

Холбогдсон хэргийн талаар:

 

Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нар нь бүлэглэн аймгийн сумын нутаг дэвсгэр Ноён-Уулын дархан цаазат газраас ашигт малтмал олборлох зорилгоор 202 оны 06 дугаар сарын -ны өдөр газрын хэвлийд халдаж 680.01 кг чулуу олборлосныг “Өвөр бүрд хайрхан” нөхөрлөлийн тээрэмд чулууг бутлуулахад 7.1 грамм шаргал өнгийн металл /алт/ гарч, 1,8,60 төгрөгийн Экологи-Эдийн засгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Эрүүгийн 22000000098 дугаартай хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагааны шатанд цугларсан яллах болон хөнгөрүүлэх талын нотлох баримтуудыг талуудын хүсэлтээр тал бүрээс нь бүрэн гүйцэд, бодит байдлаар нь харьцуулж шинжлэн судлаад шүүх дараах дүгнэлтийг хийв.

 

Шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн үйл баримтын талаар:

 

Шүүгдэгч Б.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч Ц.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч Ш.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч О. шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч П. шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч Р. шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч П. шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Шүүгдэгч П. шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Хөнгөн ял шийтгэл оногдуулж өгнө үү гэжээ.

Иргэний нэхэмжлэгч М.Батням шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Хохирлоо төлсөн учир нэмж хэлэх зүйл байхгүй гэжээ.

Хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч М.Батням мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... Би шинжээчийн дүгнэлтээр учруулсан хохирлыг төлүүлэх хүсэлтэй байна гэх мэдүүлэг /1-р ХХ-ийн 111, 11 -р хуудас/

Гэрч Н.Мөнхбадгар мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... Өчигдөр буюу 202 оны 06 дугаар сарын -ны өдөр би Түнхэл тосгонд байх хадмынхаа гэрээс 1 цагийн орчим Зүүнхараад орж ирэх үед манай найз над руу залгаад эм дөхүүлээд өгөөч, би хөдөө байна гэж ярьсан. Тухайн үед утсаар ярьж байхад сүлжээ тасраад байсан тул би түүнийг мессеж бич гэж хэлсэн. Тэгээд Зүүнхараад орж ирэхэд найз над руу деклотик, бэлэн гоймон 10 ширхэг гэх утгатай мессеж бичсэн байсан. Тиймээс би рүү залгахад Ноён ууланд байна өвчин намдаах эм, бэлэн гоймон авчраад өгөөч би 1 дүгээр каналын дээд талд ойрхон байна гэхээр нь эмийн сангаас эм, дэлгүүрээс бэлэн гоймон аваад ноён уул руу явсан. Би ийн надад зааж өгсөн газрыг мэддэг юм. Учир нь 201 онд Ноён ууланд их алт гарлаа гээд хүмүүс цуглаж байсан үед би ганц нэг удаа очиж байсан. Тэгээд би Ноён ууланд очоод ийн заасан замаар яваад уулын бараг орой хэсэг дээр нь 18 цагийн орчим гарч очиход болон түүнтэй цуг явж байсан хүмүүс нүх ухчихсан гадна болон дотор талд байсан. Тэд тухайн нүхнээс чулуу, шороо гаргаад байж байсан. Намайг очсоноос 0 орчим минутын дараа экологийн цагдаагийн албанаас хүмүүс ирээд биднийг авч явсан гэсэн мэдүүлэг /1-р ХХ-ийн -р хуудас/

Гэрч Ч.Даваасүрэн мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... Эдгээр багажнууд миний эзэмшлийнх байгаа юм. Би 2 жилийн өмнө 2 ширхэг молдокийг нь 20,000 төгрөгөөр, Цахилгаан үүсгүүрийг нь 0,000 төгрөгөөр тус тус худалдаж авч байсан. надаас мотор, молдокоо өгч байгаач ахаа гэж гуйгаа л аваад явсан. Би юунд хэрэглэх гэж байгаа талаар асуугаагүй өгөөд явуулсан гэх мэдүүлэг /1-р ХХ-ийн 1-р хуудас/

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны 202 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн 06/ дугаартай албан бичигт: ... Г-22 дугаартай гомдол мэдээлэлд хамаарах солбицол бүхий цэг нь Гол, мөрний урсах бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хуулийн ., тус хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 2.1 дэх заалтыг үндэслэн Засгийн газрын 20 оны дүгээр тогтоолоор баталсан ойн сан бүхий газрын хилийн зааг, Улсын тусгай хамгаалалттай газар /Ноён уулын Дархан цаазат газар/ нутагтай тус тус бүтэн давхцалтай байна гэх мэдүүлэг /1-р ХХ-ийн 98-99-р хуудас/

Ашигт малтмал газрын тосны газрын 202 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн 10/20 дугаартай албан бичигт: ... дурдагдсан солбицлын цэгийг уул уурхайн кадастрын зураг зүйн мэдээллийн системд 202 оны 06 дугаар сарын 2-ны өдрийн байдлаар шүүлт хийж үзэхэд хүчин төгөлдөр ашигт малтмалын ашиглалтын болон хайгуулын тусгай зөвшөөрлийн талбайтай давхцалгүй, бичил уурхайн дүгнэлт гаргаагүй байна.  Харин засгийн газрын 20 оны дүгээр тогтоолоор батлагдсан Ойн сан бүхий газрын хилийн зааг, Засгийн газрын 2017 оны 109 дүгээр тогтоолоор батлагдсан Стратегийн ордын хилийн зааг, Улсын Их Хурлын 2020 оны 7 дугаар тогтоолоор Улсын тусгай хэрэгцээний Дархан цаазат газар ангиллаар авсан талбайтай давхцалтай байна гэсэн албан бичиг /1-р ХХ-ийн 101-р хуудас/,

“Нуман-Алтай” ХХК-ийн шинжээч А.-Аюушийн 202 оны 06 дугаар сарын 21-ний өдрийн 1/62 дугаартай дүгнэлт: ... Тухайн талбайгаас байгаль орчинд учруулсан экологи-эдийн засгийн хохирлын үнэлгээ нь 1,8,60 төгрөг болж байна. 202 оны 06 дугаар сарын -ны өдрийн Монгол банкны алтны ханшаар 1 грамм алт 216,709.8 төгрөг байна гэсэн дүгнэлт /1-р ХХ-ийн -161-р хуудас/,

аймгийн Байгаль орчин, аялал Жуулчлалын газрын Улсын ахлах байцаагчийн 202 оны 08 дугаар сарын 07-ны өдрийн 01/29-01/068/ дугаартай “Байгаль орчинд учруулсан хохирлын тухай” акт /1-р ХХ-ийн 16-р хуудас/

Шинжээчийн 202 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн дүгнэлт: ... Шинжилгээнд ирүүлсэн шаргал өнгийн металл нь шинжилгээнд тэнцэж байна. Шинжилгээнд ирүүлсэн шаргал өнгийн металл нь алтны металл байна. Шинжилгээнд ирүүлсэн шаргал өнгийн металл гол элементийн найрлагад алт-/Au-86.8769%/, төмөр-/Fe-.97%/, цахиур-/Si-2.786%/, мөнгө-/Ag-2.22%/, Кали-/K-1.782/ зэрэг элементүүдийн агууламжтай байна. Шинжилгээнд ирүүлсэн шаргал өнгийн металл нь 7.081 грамм масстай байна гэх 06 дугаартай дүгнэлт, гэрэл зургийн үзүүлэлт /1-р ХХ-ийн 2--р хуудас/ 

аймгийн сумын Ноён-Уулын дархан цаазат газарт хийсэн хэргийн газар үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /1-р ХХ-ийн 67-69-р хуудас/

Хэргийн газрын үзлэгээр хураан авсан 26 шуудай шороо, чулууг тээрэмдүүлж 7.1 грамм алт гарсан үзлэгийн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /1-р ХХ-ийн 70-89-р хуудас,

Эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол /1-р ХХ-ийн 92-р хуудас/ зэрэг бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

Мөрдөгч дээр дурдсан нотлох баримтуудыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлсэн байх бөгөөд эдгээр нь өөр хоорондоо агуулгын хувьд зөрөөгүй, энэ хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, хэргийн бодит байдлыг тогтоож, хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалттай байх тул шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгон үнэлэв.

 

Нэг. Гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугийн талаар:

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт хэрэгт нотолбол зохих байдлыг нэг бүрчлэн хуульчлан зааж, тэдгээрийг зөвхөн хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын явцад нотлохгүй бөгөөд шүүх хуралдааны явцад нотолдог болохыг зохицуулан хуульчилсан байна.

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд авагдсан болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан нотлох баримтууд болох хэргийн газарт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлт, гэрч нарын мэдүүлэг, Нуман Алтай хариуцлагатай хувьцаат компанийн шинжээчийн дүгнэлт, Ашигт малтмал, газрын тосны газрын болон Байгаль орчны аялал жуулчлалын яамны албан бичиг зэрэг нотлох баримтуудыг хэргийн нөхцөл байдалтай харьцуулан, хэргийг нягт нямбай хянасны үндсэн дээр шүүхээс гэмт хэргийг сэргээн дүрслэх аргаар хэргийн бодит байдал, үйл баримтыг тогтоовол Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нар нь бүлэглэн 202 оны 06 дугаар сарын -ны өдөр газрын хэвлийд халдаж 680.01 кг чулуу олборлож байгаль экологид хохирол учруулсан үйл баримт хөдөлбөргүй нотлогдож тогтоогдлоо.

Шүүгдэгч нар нь дээрх газар тусгай зөвшөөрөлгүйгээр газрын хэвлийд халдаж ашигт малтмалын эрэл хайгуул, олборлолт, боловсруулалт, ашиглалт явуулж буй үйлдэл нь хууль бус бөгөөд өөрсдийн үйлдлийн хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсэж үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан хүрээлэн байгаа орчны эсрэг гэмт хэрэгт тооцохоор заасан байгаль орчин, экологийн тэнцвэрт байдалд хохирол учруулсан нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх тул хэргийн зүйчлэл тохирсон, прокурорын яллах дүгнэлт үндэслэлтэй байна гэж дүгнэлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2. дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэм буруугийн “санаатай” хэлбэр гэдэгт өөрийн үйлдэл, эс үйлдэхүйг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлаж түүнийг хүсэж үйлдсэн, хохирол хор уршигт зориуд хүргэсэн байдлыг ойлгоно.

Иймд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно” гэж заасны дагуу шүүгдэгч нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан тусгай зөвшөөрөлгүйгээр ашигт малтмалын эрэл хайгуул, олборлолт, боловсруулалт, ашиглалт явуулсан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцов.

 

Хоёр: Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол хор уршгийн талаар:

 

Шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарын үйлдсэн гэмт хэргийн улмаас газрын хэвлийд буюу байгаль орчинд 1,8,60 төгрөгийн шууд хохирол учирсан байх ба Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн дахь хэсгийн 1 дэх заалтад “газрын хэвлийд учирсан хохирлыг байгаль орчинд учирсан хохирлыг тооцох аргачлалаар тооцсон хохирлын хэмжээг хоёр дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр тогтооно” гэж зааснаар байгаль орчинд учруулсан шууд бус хохирлын хэмжээг ,077,280 төгрөгөөр тогтоосон байна.

Уг хохирол, нөхөн төлбөрийг шүүгдэгч нар нь Байгаль орчин уур амьсгалын сангийн 1009000100 тоот дансанд 202 оны 10 дугаар сарын 0-ны өдөр төлсөн байна.

Шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан Молдок 2 ширхэг шар өнгөтэй, хуучин 00,000 төгрөг, Цахилгаан үүсгүүр хар өнгөтэй, хуучин 0,000 төгрөг, Агаар сэлгэлтийн помп, хуучин 00,000 төгрөг нийт 1,00,000 төгрөг ийн багаж хэрэгслийг эзэмшигчид нь буцаан олгож, Үнэлээгээр тогтоогдсон багажны үнэ1,00,000 төгрөгийг шүүгдэгч нараас гаргуулж,  Байгаль орчин уур амьсгалын сангийн 1009000100 тоот дансанд оруулах,  мөн /ХХ-2- хуудас/  талд нотлох баримтаар бэхжүүлсэн, эд мөрийн баримтаар хураагдсан шинжээчийн дүгнэлтээр алт гэж тогтоогдсон 7.1 грамм хэмжээтэй,  тухайн үеийн монгол банкны ханшаар 1860 төгрөгийн үнэлгээ бүхий шаргал өнгийн металл /алт/-ыг Улсын орлогод оруулах нь дээрх алт нь шүүхэд эд мөрийн баримтаар шилжиж ирээгүй бөгөөд Цагдаагийн Ерөнхий Газрын Экологийн Цагдаагийн албаны эд мөрийн баримт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа, эд мөрийн баримтаар хураагдсан алтыг улсын орлогод оруулахад хяналт тавихыг уг хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдсэн Прокурор Б.Энхбаяр, шүүх хуралдаанд Улсын яллагчаар оролцсон Прокурор Д.Шинэбал нарт хариуцуулах нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

Гурав: Шүүгдэгчид хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаар:

 

Шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарыг тусгай зөвшөөрөлгүйгээр ашигт малтмалын эрэл хайгуул, олборлолт явуулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсон тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн хүнд энэ хуулийн ерөнхий ангид заасан үндэслэл журмын дагуу тусгай ангид заасан төрөл, хэмжээний дотор эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасны дагуу түүнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хууль зүйн үндэслэлтэй бөгөөд шүүгдэгч нарын хэрэг хариуцах чадвартай.

 

Шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад заасан учруулсан хохирол төлснийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцож, 6.6 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүйг дурдах нь зүйтэй.

 

Шүүх шүүгдэгч нарын үйлдсэн гэмт хэрэг нотлогдсон, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч, байгаль экологид учруулсан шууд болон шууд бус хохирлыг төлсөн зэрэг гэмт хэргийн нөхцөл байдал болон хувийн байдлыг тус тус харгалзан тэдэнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар хорих ял оногдуулахгүйгээр 01 жил 06 сарын хугацаагаар тэнсэх улсын яллагчийн саналыг хүлээн авах  нь шүүгдэгч нарын  үйлдсэн гэмт хэргийн гэм буруу, хувийн байдалд тохирно гэж шүүх дүгнэв.

 

Шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан багаж хэрэгсэл болох Молдок 2 ширхэг шар өнгөтэй /хуучин/, Цахилгаан үүсгүүр хар өнгөтэй /хуучин/, Агаар сэлгэлтийн помп /хуучин/ зэрэг нь Ч.Даваасүрэнгийн эзэмшлийн эд зүйл  болох нь гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байх тул эзэмшигчид нь буцаан олгох нь зүйтэй байна.

 

Энэ хэрэгт шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдоогүй, шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж, тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч нарт авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлж, шүүгдэгч нар нь цагдан хоригдсон хоноггүй, иргэний бичиг баримтгүй болохыг тус тус дурдаж шийдвэрлэв.

 

Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22. дэх хэсгийн 22..1 дэх заалт, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 21. дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэг, 6.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, 6.2 дугаар зүйлийн 1, 2, , дэх хэсэг, 6. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 6.6 дугаар зүйл, 6.7 дугаар зүйл, 6.8 дугаар зүйл, 6.10 дугаар зүйлийн 1, 2, , дэх хэсэг, 6.1 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, 8.1 дүгээр зүйлийн 1, дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1. Шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан тусгай зөвшөөрөлгүйгээр ашигт малтмалын эрэл хайгуул, олборлолт гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2-т заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 2.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нарыг хорих ял оногдуулахгүйгээр 01 жилийн хугацаагаар тэнссүгэй.

. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.1 дүгээр зүйлийн дах хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нар нь тэнссэн хугацаанд энэ хуулийн тусгай ангид заасан санаатай гэмт хэрэг үйлдсэн бол шүүх тэнссэн шийдвэрийг хүчингүй болгож, энэ хуулийн 6.8, 6.9 дүгээр зүйлд заасан журмаар ял оногдуулахыг анхааруулсугай.

. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 8 дахь хэсгийн 8., 8.8, 6.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн , дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч Б.*******, Ц.*******, Ш.*******, О., П., Р., П., П. нараас  гэмт хэрэг үйлдэхдээ ашигласан эд зүйлийн үнэ болох 1,00,000 төгрөгийг хувь тэнцүүлэн гаргаж,  Байгаль Орчин, Уур Амьсгалын Сангийн 1009000100 тоот дансанд оруулахыг үүрэг болгосугай.

.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21. дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1, 21. дугаар зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар  шүүгдэгч нарын гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан Молдок 2 ширхэг шар өнгөтэй /хуучин/, Цахилгаан үүсгүүр хар өнгөтэй /хуучин/, Агаар сэлгэлтийн помп /хуучин/ зэргийг  хууль ёсны эзэмшигч иргэний нэхэмжлэгч /РДЧП8210217, Утас:8810290/ Хотгоот овогт Чимэгээгийн Даваасүрэнд буцаан олгосугай.

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.1дүгээр  зүйлийн 2 дахь хэсэг, 21. дугаар зүйлийн  1 дэх хэсгийн 1.1 дэх  хэсэгт зааснаар  Цагдаагийн Ерөнхий Газрын Экологийн Цагдаагийн албаны эд мөрийн баримт хадгалах өрөөнд хадгалагдаж байгаа /ХХ-2-/  эд мөрийн баримтаар хураагдан шинжээчийн дүгнэлтээр алт гэж тогтоогдсон 7.1 грамм хэмжээтэй, 1,8,60 төгрөгийн үнэлгээ бүхий шаргал өнгийн металл /алт/-ыг Монгол Банканд тушааж, Улсын орлогод оруулахыг аймгийн сум дахь ШШГА-нд даалгаж, үүнд хяналт тавихыг тус хэрэгт хяналт хэрэгжүүлсэн Прокурор Д.Шинэбал, Б.Энхбаяр нарт даалгасугай.

7. Шүүгдэгч нарт өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл хугацаанд хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

8. Шүүгдэгч нар нь энэ гэмт хэргийн улмаас цагдан хоригдсон хоноггүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүхэд шилжин ирсэн иргэний бичиг баримтгүй, нөхөн төлөх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүйг тус тус дурдсугай.

9. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6.10 дугаар зүйлийн дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

10. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч,  хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуульд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 1 хоногийн дотор аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гаргах давж заалдах гомдлоо шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай.

11. Гомдол гаргах эрх бүхий этгээд давж заалдах журмаар гомдол гаргасан улсын яллагч эсэргүүцэл бичсэн тохиолдолд шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэлх хугацаанд шүүгдэгч нарт өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ                                Б.АЛТАН