2023 оны *******0 дугаар сарын **************-ны өдөр        2023/ШЦТ/*********************                          ******* сум

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

******* аймгийн ******* сум дахь Сум дундын шүүхийн шүүгч Б.Алтанцэцэг даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга С.Төртулах

Улсын яллагч Б.Энхбаяр

Шүүгдэгч М.*******

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч С.Сувдаа нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх

хуралдааны  танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

******* аймгийн ******* сум дахь Сум дундын Прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Энхбаяраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.******* дэх заалтад зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн М.*******т холбогдох эрүүгийн 2332000040080 дугаартай хэргийг 2023 оны 06 дугаар сарын 2*******-ний өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт: Монгол Улсын иргэн, **************68 оны *******0 дугаар сарын 20-ны өдөр Улаанбаатар хотын Налайх дүүрэгт төрсөн, 55 настай, эрэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, мэргэжилгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, ам бүл 2 дүүгийн хамт ******* аймгийн ******* сумын *******-р баг *******-р байрны №******* тоотод оршин суух хаягтай, урьд 4 удаагийн ял шийтгэл эдэлж байсан, Улсаас авсан гавьяа шагналгүй, бие эрүүл, ухаан мэдрэл бүрэн, хэрэг хариуцах чадвартай,******* овогт ******* *******. /*******/

 

Шүүгдэгчийн холбогдсон хэргийн талаар:

 

М.******* нь 2022 оны ************** дүгээр сарын 30-наас 2022 оны *******2 дугаар сарын 0*******-нд шилжих шөнө ******* аймгийн ******* сумын 2 дугаар баг ******* хотхоны *******-7 тоотын хаалгыг онгорхой байхад нь буюу хаалга нь түгжээгүй байхад нь сэм орж үүдэнд нь байсан иргэн Ц.ын нөхрийн өмсдөг цаа бугын годон гутлыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авч *******,200,000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

            Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хэргийн оролцогчид болон талуудын хүсэлтээр шүүх хуралдаанд оролцсон бусад оролцогч нар гэмт хэргийн талаар дараах байдлаар мэдүүллээ. Үүнд:

 

Шүүгдэгч М.******* шүүхийн хэлэлцүүлэгт мэдүүлэхдээ: ... Хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч байгаа. Дахин гэмт хэрэг үйлдэхгүй хохиролыг дүү төлсөн хөнгөн ял шийтгэж өгнө үү  гэв.

Хохирогч Ц. мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... 2022 оны ************** дүгээр сарын 30-аас *******2 дугаар сарын 0*******-нд шилжих шөнө гэртээ байж байтал манай нөхөр Уранбатын өмсдөг байсан цаа бугын годон гутал алга болсон байсан. Маргааш *******2 дугаар сарын 0*******-нд өглөө ажилдаа явах үед мэдсэн. Тухайн өглөө цагдаагийн байгууллагад шууд мэдэгдсэн. Би нөхөртөө өнгөрсөн өвөл *******,*******0,000 төгрөгөөр авч байсан. Манай гэрийн хаалга онгорхой түгжээгүй байсан. Манай гэрийнхэн бүгд унтаагүй байсан учраас хаалгаа түгжээгүй байсан гэх мэдүүлэг /ХХ-ийн *******6-р хуудас/, ... Одоо би хуучин гутлаа буцааж хүлээн авахгүй. Хүний өмсөж муухай болгосон гутлыг манай нөхөр өмсөхгүй. Боломжтой бол хохирлоо барагдуулж авмаар байна. Мөн тухайн гутлыг хулгайлсан хүнд хуулийн хариуцлага хүлээлгэмээр байна гэх мэдүүлэг /ХХ-ийн *******8-р хуудас/,

Гэрч Т. мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... Би *******аас хэзээ гэдгийг нь сайн санахгүй байна. Хүмүүс самарт явж эхлэхээс өмнө байх. ******* манайд ирээд ******* давхарын гаднаас хогон дээрээс авлаа, би таньд энэ гутлыг заръя 20,000 төгрөг надад өгчих гэж хэлэхээр нь би нээх их юм бодолгүй *******т 20,000 төгрөг өгөөд авсан. Би тэгээд *******т энэ гутлыг авахаа болилоо гутлаа аваад яваарай харин миний мөнгийг эргүүлээд өгөөрэй гэж хэлсэн. Тэгэхэд ******* гутлаа авч яваад эргээд манай гэрийн гадна үлдээсэн байсан. Манайд тэр гутал их удсан. ******* ирж авахгүй тоосонд дарагдаад байхаар нь би 2023 оны 0******* дүгээр сард Наранбаа гэж дууддаг хөдөө Тэмээтийн хонхорт байдаг хүнд хөдөө мал дээрээ өмс гээд өгсөн.Тухайн үед манайд Эрдэнэтийн Балган, Ваанчиг гэх залуус байсан. Тухайн залуус самарт явахаар ирсэн байсан гэх мэдүүлэг /ХХ-ийн 23-24-р хуудас/,

Гэрч Э. мөрдөн байцаалтад мэдүүлэхдээ: ... 2023 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдөр би ******* аймгийн ******* сумын Сум дундын Цагдаагийн хэлтэст 24 цагаар ээлжийн ажилтай үүрэг гүйцэтгэж байх хугацаанд Наранбаатар гэх нэртэй хүн тортой годон гутал Баясгалан гэх хүнд өгчих гэж хэлээд үлдээгээд гараад явсан. Тухайн үед хүмүүс ихтэй байсан болохоор өөр зүйл асууж амжаагүй гэх мэдүүлэг /ХХ-ийн 27-28-р хуудас/

“Арвижих Эстимейт" ХХК-ийн 2023 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдрийн 0*******/00******* дугаартай дүгнэлт: ...

*******. Годон гутал ******* ширхэг /хуучин/, нэгжийн үнэ *******,200,000 төгрөг, элэгдэл тооцсон нийт үнэ *******,200,000 төгрөг гэсэн дүгнэлт /ХХ-ийн 38-р хуудас/

Цагдаагийн хэлтсийн Эрүүгийн цагдаагийн хэсгийн мөрдөгч, дэслэгч цолтой Б.Баясгалангийн 2023 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдөр таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /ХХ-ийн 3*******-32-р хуудас/ зэрэг бичгийн баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

Шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар:

 

******* аймгийн ******* сум дахь Сум дундын Прокурорын газрын хяналтын прокурор Б.Энхбаяраас М.*******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.******* дэх заалтад заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлсэн байна.

 

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.******* дүгээр зүйлд зааснаар Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг болон мөн хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцдог.

 

Эрүүгийн хуулийн *******7.******* дүгээр зүйлийн ******* дэх хэсэгт “хулгайлах” гэмт хэргийг “бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авах” гэж хуульчилсан бөгөөд “хууль бусаар авсан” гэж бусдын хөрөнгийг  хүч хэрэглэхгүйгээр, нууц далд аргаар авч өөртөө захиран зарцуулах боломж бүрдүүлэх, захиран зарцуулсныг ойлгоно, “хүч хэрэглэхгүйгээр” гэж бусдын амь нас, эрүүл мэндийн халдашгүй байдалд ямар нэгэн хохирол учруулж, халдаагүй үйлдсэнийг ойлгоно, “нууцаар авсан” гэж бусдын эд хөрөнгийг өмчлөгч болон бусад хүмүүст мэдэгдэлгүйгээр далд авсныг ойлгоно.

 

Хулгайлах гэмт хэргийн хүндрүүлэх шинжид Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйл 2 дахь хэсгийн 2.*******-т заасан “хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байранд нэвтэрч бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авах”-аар заасан байдаг.

 

“Хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байр, тусгайлан хамгаалсан байр, агуулахад нэвтэрч үйлдсэн” гэж бусдын эд хөрөнгийг хууль бусаар авахын тул эзэмшигч, өмчлөгчийн орон байр, агуулахад түлхүүр тааруулах, багаж  хэрэгсэл ашиглах, хаалга, цонх түгжээг эвдэх, цуургыг сугалах ... зэргээр нэвтрэн орсныг ойлгоно гэж тус тус хуульчилжээ.

 

Шүүгдэгч М.******* нь ******* аймгийн ******* сумын 2 дугаар баг ******* хотхоны *******-7 тоотын хаалгыг онгорхой байхад нь орж Ц.ын  нөхөр Уранбатын цаа бугын годон гутлыг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хулгайлан авч бусдад *******,200,000 төгрөгийн хохирол учруулсан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д заасан гэмт хэргийн шинжийг бүрэн хангаж байх бөгөөд шүүх хуралдаанд болон хавтаст хэргээс шүүгдэгчийн үйлдлийн талаар талуудын шинжлэн судалсан дараах нотлох баримтууд болох:

 

Хохирогч Ц.ын мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэг /ХХ-ийн *******8-р хуудас/, Гэрч Т.гийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэг /ХХ-ийн 23-24-р хуудас/, Гэрч Э.гийн мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлэг /ХХ-ийн 27-28-р хуудас/, “Арвижих Эстимейт" ХХК-ийн 2023 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдрийн 0*******/00******* дугаартай дүгнэлт /ХХ-ийн 38-р хуудас/, Цагдаагийн хэлтсийн Эрүүгийн цагдаагийн хэсгийн мөрдөгч, дэслэгч цолтой Б.Баясгалангийн 2023 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдөр таньж олуулах ажиллагаа явуулсан тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /ХХ-ийн 3*******-32-р хуудас/ зэрэг нь М.*******т холбогдох эрүүгийн хэрэгт авагдсан шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгож буй дээрх нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу цуглуулж бэхжүүлсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6.2 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсэгт заасан нотолбол зохих байдлуудыг шалгаж тогтоосон, Улсын яллагчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт нь хэргийн үйл баримттай тохирсон байна гэж үзлээ. 

Иймд шүүхээс шүүгдэгч М.*******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.******* дэх заалтад заасан “Хүн байнга амьдрах зориулалттай орон байранд нэвтэрч бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авсан” гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, ял шийтгэл оногдуулах үндэслэлтэй гэж үзлээ.

 

Шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

 

Шүүгдэгч М.******* нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д заасан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутай үйлдэл нь хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар нотлогдон тогтоогдсон тул эрүүгийн хариуцлага буюу ял шийтгэхдээ Эрүүгийн хуулийн хууль ёсны, шударга ёсны, гэм буруугийн зарчмыг баримтлан гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, хохирогчид учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, шүүгдэгчийн хувийн байдал зэргийг тал бүрээс нь шүүгчийн дотоод итгэлээр дүгнэж, эрүүгийн хариуцлагын зорилгод нийцүүлэн Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.******* дүгээр зүйлд заасныг баримтлан эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь зүйтэй байна.

Энэ хэрэгт Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй байна.

Тиймээс Прокурорын Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.3-д заасныг журамлан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д зааснаар 0******* жил *******0 хоногийн хугацаагаар хорих ял оногдуулах нь зүйтэй байна.

            Иймд шүүгдэгч М.*******т Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д зааснаар 0******* жил *******0 хоногийн хугацаагаар хорих ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгчид оногдуулах хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэх нь зүйтэй байна гэж дүгнэлээ.

            Мөн М.******* нь хохирогч Ц.д *******,200,000 төгрөгийг 2023 оны *******0 дугаар сарын *******8-ны өдөр хүлээлгэн өгч, хохирогч нь гомдол саналгүй, шийтгэлийг хөнгөрүүлж өгнө үү гэсэн байна.

            Иймд энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн ******* хос бор өнгийн цаа бугын годон гутлыг М.*******т буцаан олгох, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүхэд шилжиж ирсэн иргэний бичиг баримтгүй, нөхөн төлөх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүй, хохирогч нь гомдол санал, нэхэмжлэх зүйлгүй гэснийг дурдах нь зүйтэй байна.

            Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.4.*******, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 дугаар зүйлийн *******, 4, 36.6, 36.7, 36.8, 37.******* дүгээр зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

            *******. Шүүгдэгч Боржигон овогт ******* *******ыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д заасан хүн байнга амьдрах зориулалтай орон байранд нэвтэрч бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

            2. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.7 дугаар зүйлийн ******* дэх хэсгийн *******.3-т заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн *******7.******* дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.*******-д зааснаар шүүгдэгч М.*******ыг 0******* /нэг/ *******0 /арав/ хоногийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан шүүгдэгч М.*******т оногдуулсан 0******* жил *******0 хоногийн хугацаагаар хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлсүгэй.

4. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн ******* хос бор өнгийн цаа бугын годон гутлыг М.*******т буцаан олгож, шүүгдэгч нь энэ хэргийн улмаас битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүхэд шилжиж ирсэн иргэний бичиг баримтгүй, бусдад төлөх хохирол, төлбөргүй,  хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалгүйг тус тус дурдсугай.

5. Шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол М.*******т өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилж, цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авч, М.*******ын эдлэх ялыг 2023 оны *******0 дугаар сарын **************-ны өдрөөс эхлэн тоолсугай.

6. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.*******0 дугаар зүйлийн 4-д зааснаар шүүхийн шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

7. Шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шүүгдэгч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, хохирогч, түүний хууль ёсны төлөөлөгч, тэдгээрийн өмгөөлөгч нар тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл энэ хуульд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш *******4 хоногийн дотор ******* аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гаргах давж заалдах гомдлоо шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

8. Давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол М.*******т өмнө авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ                           Б.АЛТА