МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

                                                                                      Хэргийн индекс 135/2020/00947/и

 

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Тунгалагмаа даргалж, тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

 

Нэхэмжлэгч: . . . аймаг, . . . сум, . . . дүгээр баг, . . . дугаар байрны . . . тоотод оршин суух, С овогт Н.Д /регистрийн дугаар . . ., утас . . ./-ын нэхэмжлэлтэй,

 Хариуцагч: . . . аймаг, . . . сум, . . . дүгээр баг, . . . дугаар байрны . . . тоотод оршин суух, Т овогт Б.Г /регистрийн дугаар . . ., утас . . ./-т холбогдох

 “Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох” тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Н.Д, хариуцагч Б.Г, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Ц.Наранзаяа нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Н.Д нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“Бид 2002 онд танилцаж, 2002 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр гэр бүл болсон. Бидний дундаас 2012 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр охин Г.М, 2009 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр хүү Г.Ө, 2005 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр охин Г.Э нар төрсөн. Бидний хамтын амьдралын явцад байнгын гэр бүлийн хүчирхийлэл, дарамттай байсаар ирсэн. Г намайг зодож, ах дүү нар нь намайг элдвээр харааж, дээрэлхсээр ирсэн. Миний бие д 6 сорив байгаа. Бүгд энэ хүний учруулсан сорив. Ах дүү нар нь цагдаад битгий хэл гэж дарамталдаг байсан болохоор би хэлдэггүй, хүүхдүүддээ бодоод шүүхэд өгдөггүй байсан. Гэтэл надад гаргадаг ааш авираа хүүхдүүддээ гаргадаг болсон. Тиймээс цаашид нэг гэрт амьдрах боломжгүй. Би энэ хүнээс илүү мөнгө нэхээгүй. Хүүхдүүдийн тэтгэмж л хүссэн. Цаашид хүүхдүүддээ сэтгэлийн дарамт битгий учруулаасай гэж л хүсэж байна. Энэ хүний ааш авираас болоод бид гэртээ амьдарч чадахгүй түр хамгаалах байранд байхад манай том охин 4 удаа амиа хорлох талаар бодсон гэж надад хэлсэн. Ямар хэцүү байсан болоод  хүүхэд амиа хорлох талаар бодсон байх уу. Хүүгийн хувьд аутизмтай учраас бусдын үйлдлийг яг дуурайдаг. Хүн юу гэнэ яг дагадаг. Хөл хорионы үеэр Б.Г 2 хүүхдээ дагуулаад явсан. Тэгээд буцаж ирээд хүү маань ээж та өөр хүнтэй суух гэж байгаа юм уу? аав тэгж хэлсэн. Та зайлаач гэж надад хэлсэн. Энэ мэт хүүхдэд намайг муулж элдвээр хэлж байна. Хүү тэрийг нь шууд хүлээн авч байна. Охинд болохоор шүүх хурал дууссаны дараа хувцсаа аваад зайлаарай, та нарын амьдарч байгаа байр ахын байр гэж хэлсэн байсан. Хүүхдүүдийн сэтгэл санаанд муугаар нөлөөлж байна. Мөн шүүгчийн захирамж гарсны дараа уг захирамжийг зөрчин 6-7 удаа гэртээ ирсэн. Би 3-4 удаад нь л мэдэгдсэн. 12 дугаар сарын 04-ний өдөр ирэхдээ архи ууж агсам тавьсан. Цагдаад дуудлага өгсөн. Хэсгийн байцаагч 25,000 төгрөгөөр торгосон. Ирээд агсам тавихдаа манай ахын байр, хүүхдүүдээ аваад зайл гэж хэлсэн. Ер нь иймэрхүү хандлага гаргадаг байсан. Тиймээс би 3 хүүхдээ өөрийн асрамжид авах, гэр бүлээ цуцлуулах, хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгох хүсэлт шүүхэд гаргаж байна.” гэв.

 

Хариуцагч Б.Г нь шүүхэд ирүүлсэн болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“Бид 2001 онд танилцаад 2002 онд гэрлэлтээ батлуулсан. Бидний дундаас 3 хүүхэд төрсөн. 2005 онд том охин. 2009 онд дунд хүү, 2012 онд бага охин төрсөн. Би 2018 онд алтанд явж байгаад цуг явж байсан хүндээ зодуулаад хэвтэрт орсон. Гэтэл манай эхнэр тэр цуг явсан залуутай явалдсан. Тэгээд одоо болтол гэртээ ирэхгүй байгаа. Манай ахын сольсон машиныг тэр хүндээ өгсөн. Намайг гэр оронд минь оруулдаггүй. Ээжийнх нь эгч нар хүртэл хэрвээ та 2 салах юм бол Н.Д хүүхдээ битгий өгөөрэй, өсгөж чадахгүй шүү гэж хэлдэг. Хөл хугархай гарч чадахгүй байхад намайг орхиж явчхаад, охиныг маань хамгаалах байр луу амттай юм авч өгье гэж хэлээд хуурч авч явсан байсан. Энэ талаар надад манай хадам ээж хэлсэн. Би хадам аав ээжтэйгээ 8 жил хамт амьдарч байна. Надад их сайн байдаг. Энэ хүн өөр хүнтэй уулзаад байгаа. Тэр хүнтэйгээ нийлж хууль бус зүйл хийсэн. Тэр нь баригдаад, одоо тэр хүнд нь мөнгөний хэрэг гарахаар надаас салж надаас мөнгө авч өгөх гэж байна гэж би бодож байна. Гадуур явж явж гэртээ ирээд гурав л хонодог. Тэгээд хүүхдүүдийнхээ хажууд өөр хүнтэй хайрт минь гэж ярьдаг. Энэ талаар хүүхдүүд надад ээж өөр хүнтэй хайрт минь гэж ярьж байна гэж хэлсэн. Манай хадам ээж өөрийгөө өмгөөл миний хүү гэж надад хэлсэн. Худлаа хэлж намайг баривчилгаанд өгсөн. Би салах хүсэлгүй байна. Хүүхдүүдээ бодох хэрэгтэй гэж бодож байна” гэв.

 

Шүүх хуралдаанаар хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад,

                                                                                             

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

           Нэхэмжлэгч Н.Д нь хариуцагч Б.Г холбогдуулан “гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай” нэхэмжлэлийн шаардлагыг шүүхэд гаргажээ.

 

           Нэхэмжлэгч Н.Д, хариуцагч Б.Г нар нь 2002 онд танилцаж, 2002 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр гэр бүл болсныг 2008 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын иргэний гэр бүлийн байдлын гэрлэсний бүртгэлд бүртгүүлсэн бөгөөд тэдний дундаас 2012 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр охин Г.М, 2009 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр хүү Г.Ө, 2005 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр охин Г.Э нар төрсөн болох нь . . . дугаартай гэрлэлтийн гэрчилгээ, . . ., . . . дугаартай төрсний гэрчилгээ, зохигчдын тайлбар болон хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримт зэргээр тогтоогдож байна.

 

Гэрлэгчид хоорондын таарамжгүй харилцааны улмаас байнга маргаантай амьдрах болсон ба нөхөр Б.Г нь эхнэр Н.Д эрх чөлөөнд нь халдаж гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 03 дугаар сарын сарын 02-ны өдрийн . . . дугаартай шийтгэврээр Б.Г 20 цагийн албадан сургалтад хамруулж, 21 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэлийг, мөн охин Г.М, Г.Ө нарын биед хохирол учруулахгүйгээр зодож гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2020 оны 03 дугаар сарын сарын 20-ны өдрийн . . . дугаартай шийтгэврээр Б.Г 10 цагийн албадан сургалтад хамруулж, 7 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэлийг тус тус оногдуулсан байх бөгөөд эхнэр Н.Д нь цаашид гэрлэлтээ үргэлжлүүлэх хүсэлгүй байгаа зэрэг нөхцөл байдлыг үндэслэн Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.4-т “Гэрлэгчдийн хэн нэгний байнгын хүчирхийлэл, дарамтаас болж гэр бүлийн гишүүдийн амь нас, эрүүл мэнд болон хүүхдийн хүмүүжилд ноцтой хохирол учирч болзошгүй, эсхүл учирсан нь тогтоогдсон бол шүүх энэ хуулийн 14.2-т заасан эвлэрүүлэх арга хэмжээ авахгүйгээр гэрлэлтийг цуцална” гэж заасны дагуу Б.Г, Н.Д нарын гэрлэлтийг цуцалж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Насанд хүрээгүй хүүхдүүд болох хүү Г.Ө, охин Г.М, Г.Э нарын амьдарч, өсөж, хүмүүжих орчин, нөхцөл, насны байдал зэргийг харгалзан Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.5-т зааснаар эх Н.Д асрамжид үлдээж, эцэг Б.Г сар бүр хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах нь зүйтэй байна.

 

            Гэр бүлийн тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1-д “Хүүхэд төрснөөр эцэг, эх, хүүхдийн хооронд эрх, үүрэг үүснэ” мөн хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1-д “Эцэг, эх нь насанд хүрээгүй болон насанд хүрсэн боловч хөдөлмөрийн чадваргүй хүүхдээ тэжээн тэтгэх үүрэгтэй” гэж заасны дагуу эцэг Б.Г, эх Н.Д нар нь хүүхдүүд болох хүү Г.Ө, охин Г.М, Г.Э нарыг хэний асрамжид үлдсэн эсэхээс үл хамааран асарч, халамжлах, тэжээн тэтгэж байх үүргээсээ чөлөөлөгдөхгүй болохыг дурдах нь зүйтэй юм.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.1, 115.2.1, 116, 118 äóãààð ç¿éë, 132 äóãààð ç¿éëèéí 132.6-ä çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí

 

ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.1-ä çààñíààð С овогт Н.Д /регистрийн дугаар . . ./, Т овогт Б.Г /регистрийн дугаар . . ./ нарын гýðëýëòèéã öóöàëñóãàй.  

 

2. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.5-ä çààñíààð 2012 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр төрсөн охин Г.М, 2009 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр төрсөн хүү Г.Ө, 2005 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр төрсөн охин Г.Э нарыг эх Н.Д асрамжид ¿ëäýýñ¿ãýé.

 

3. Гэр бїлийн тухай хуулийн 40 дїгээр зїйлийн 40.1.1, 40.1.2-т зааснаар 2012 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдөр төрсөн охин Г.М 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хїртэл тухайн бїс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод тївшингийн хэмжээгээр, 2009 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр төрсөн хүү Г.Ө, 2005 оны 08 дугаар сарын 15-ны өдөр төрсөн охин Г.Э нарыг 16 нас /сурч байгаа бол 18 нас/ хїртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн хэмжээгээр тус тус эцэг Б.Г сар бїр хїїхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгїїлсїгэй. 

 

4. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.2 äàõü õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ Н.Д óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä òºëñºí 70,200 òºãðºãèéã òºðèéí ñàíãèéí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýж, хариуцагч Б.Г улсын тэмдэгтийн хураамж 70,200 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож, нэг жилд төлөгдөх тэтгэлгийн үнийн дүнгээс ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 139,153 төгрөгийг гаргуулан төрийн сангийн орлогод оруулсугай.

 

6. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëä çààñíààð çîõèã÷èä íü õ¿¿õäýý ýð¿¿ë ÷èéðýã ºñãºí áîéæóóëàõ, ñýòãýõ¿éí õóâüä òºëºâø¿¿ëýõ, àñðàí õàìãààëàõ, òýæýýí òýòãýõ, ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ, ¿íäýñíèé ¸ñ çàíøèë óëàìæëàëàà äýýäëýõ, õ¿¿õäèéí ýðõèéã õàìãààëàõ, õºäºëìºðèéí àíõíû äàäëàãà îëãîõ çýðýãò ýöýã ýõ òýãø ýðõ ýäýëæ, àäèë ¿¿ðýã õ¿ëýýõ ó÷ðûã äóðäñóãàé.

 

7. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëèéí 26.6-ä çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí ýöýã, ýõèéí õýí íýã íü íºãºө人 õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõýä íü ñààä ó÷ðóóëàõûã õîðèãëîõ ó÷èðòàéã ìýäэãäñ¿ãýé.

 

8. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëèéí 15.1-ä çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí õ¿ì¿¿ñ ýâëýðñýíýý õàìòðàí èëýðõèéëæ, ººð õ¿íòýé ãýðëýýã¿é áîë ºðãºäºë ãàðãàí ãýðëýëòýý ñýðãýýæ áîëîõûã ìýäýãäñ¿ãýé.

 

9. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д зааснаар гэрлэлт цуцалсан тухай шийдвэрийн хувийг хүчин төгөлдөр болсноос хойш ажлын гурван өдрийн дотор гэрлэлтийг бүртгэсэн улсын бүртгэлийн байгууллагад явуулахыг шүүгчийн туслах Т.Тогтоход даалгасугай.

 

        10. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí  120 äóãààð ç¿éëèéí 120.2-ò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ áóþó ºì㺺ëºã÷ øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ãàðäàí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

 

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                            З.ТУНГАЛАГМАА