ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Õýðãèéí èíäåêñ 135/2020/00526/и

 

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí  ø¿¿ã÷ З.Тунгалагмаа äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí òàíõèìä õèéñýí ø¿¿õ õóðàëäààíààð,

 

Нэхэмжлэгч: . . . аймаг, . . . сум, . .  дүгээр баг, . . ., . . . айл гудамж, . . . тоотод оршин суух А.А овогт Д.О /регистрийн дугаар . . ., утас . . ./-ын нэхэмжлэлтэй,

 Хариуцагч: . . . аймгийн . . . сум, . . . дугаар баг, . . . тоотод оршин суух, Ш овогт Ж.У /регистрийн дугаар . . ., утас . . ./-т  холбогдох

 Гэрлэлт цуцлуулах, хүүхдийн асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Д.О, хариуцагч Ж.У /цахимаар/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Мөнхбат нар оролцов.

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

 

Íýõýìæëýã÷ Д.О нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон шүүх хуралдаан дээр гаргасан тайлбартаа:

“Анх бид хоёр 2012 онд танилцсан. 2013 онд гэр бүлээ албан ёсоор бүртгүүлсэн. 2013 оны 10 дугаар сарын 20-нд Е төрсөн, одоо 6 настай. Бага охин Т 2017 оны 05 дугаар сарын 20-нд төрсөн, одоо 3 настай. Эхлээд амьдрал эв зүйтэй байсан боловч сүүлдээ архи уугаад хэрүүл зодоон болоод таарамж муутай болсон. Гэр бүлээс гадуур хүүхэнтэй холбогдоод бидний харилцаа улам муудсан. Нутаг орондоо ах дүү, найз нөхөд, ээж, эмээгийнхээ хажууд очоод гайгүй болно гэж бодоод Хөвсгөлд очиж амьдарч үзсэн. Тэгээд болоогүй учраас арга буюу Орхонд аав ээж дээрээ ирсэн. Тэгээд гэр бүлээ албан ёсоор цуцлуулна гэхэд тэр одоо буцаад амьдралаа бодъё гэхээр нь итгээд зөвшөөрсөн. Нэг өдөр бага охиноо аваад Хөвсгөлд эмээ, ээж дээрээ очоод ирье гэхээр нь явуулсан. Тэгээд хүүхэд орхиод ирэхээр нь яав гэтэл өөрөө энд ажиллаж амьдарна. Орон байраа янзлаад хүүхдээ авч ирнэ гэсэн боловч өөрөө яваад өгсөн. Гэтэл ховдод очоод эхнэр авсан сурагтай байна. Охиноо авах гээд Мөрөн ороход У ээжийн дүү Д гэдэг эмэгтэй дээр орхисон байсан. Охиноо авах гэтэл тэр харааж, зүхээд загнаад хөөж туугаад өгөөгүй. У охиноо өг гэхээр утсаа таслаад алга болдог. Одоо нэгэнт эргэж амьдрахгүй нь тодорхой болсон болохоор гэр бүлээ цуцлуулаад, охин Т өөр дээрээ авах хүсэлтэй байна. Охин Т маань танихгүй хүний гар дээр юу болж байгааг ч сайн мэдэх боломжгүй байна. Би бага насны хүүхэдтэй, 8 сартай жирэмсэн тул байдлыг харгалзан үзэж, энэ шүүхээр шийдэж өгнө үү. Гэр бүлийг цуцалж, охин У.Т миний асрамжид өгнө үү” гэв.

Õàðèóöàã÷ Ж.У нь шүүхэд ирүүлсэн болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

“Би О 2012 онд танилцаж, 2013 онд гэр бүл болж би . . . аймгийнх боловч эхэндээ . . . аймгийн . . . суманд эхнэрийнхээ нутагт очиж мэргэжлийнхээ дагуу тус сумын Төрийн банкны салбарт теллерээс эхлэн тооцооны төвийн эрхлэгч хүртлээ 2013-2016 оныг хүртэл ажиллаж, хамт амьдарсан. Биднийг хамт амьдарч байх хугацаанд том охин У.Е 2013 оны 10 дугаар сарын 20-нд төрсөн, одоо 7 настай ээжийнхээ хамт Дархан-Уул аймгийн Орхон сумандаа амьдардаг.

Бид 2013 оноос 2016 оны 12 сарыг хүртэл хамт амьдарч байгаад би Хөвсгөл аймгийн Хас банканд ажилд орохоор болоод тусдаа амьдарч эхэлсэн. Бид тусдаа амьдарч байх хугацаанд таарамжгүй харилцаатай болж, наашаа цаашаа ирж очиж байсан боловч 2017 оны 07 сараас бүүр таарамжгүй харилцаатай болж салахаар болсон. Харин бидний бага охин У.Т нь 2017 оны 05 дугаар сарын 20-нд Улаанбаатар хотод төрсөн бөгөөд би 22-нд ажлаасаа чөлөө авч очоод эхнэр хүүхдээ Хөвсгөл аймагт гэртээ авч ирсэн. Тэгээд би Хөвсгөл аймгийн Мөрөн суманд манайд 2 сар гаран амьдарч байгаад 7 дугаар сарын 10-нд хадам аав Д ах дүү нартайгаа Хөвсгөл далай үзэх гээд ирсэн. Тэр үед би хөгшин ээжийгээ рашаанд хүргэж өгөх гээд түр явсан хойгуур эхнэр хүүхдээ аваад, хувцас хунар хамаг юмаа аваад аав, ах дүү нартайгаа . . . аймаг руу яваад өгсөн байсан.

Түүнээс хойш хадам аав удаа дараа манай ээж, эгч нар луу ярьж манай охин 2 хүүхдээ өсгөх боломжгүй байна аа бага охиноо ирж ав гээд удаа дараа ярьсан байсан. Би үүнээс хойш 2017 оны 10 сард очиж бага охин У.Т 5 сартай нялх байхад нь Хөвсгөл аймагт авч ирсэн. Нялх хүүхэд авч ирээд би ганцаараа өсгөхөд хүндрэлтэй байсан учир нагац эгч Д өдрийн цагаар харуулж /нэг хашаанд амьдардаг/ угжаар угжиж өсгөж том болгосон. Одоо охин маань 3 настай бөгөөд өнгөрсөн хугацаанд ээжтэйгээ нэг удаа уулзаж байгаагүй, ээжийгээ гэж танихгүй болно.

Би охидоо бодоод гэр бүлээ бүтэн байлгах гээд Хөвсгөл дэх ажлаасаа гараад 2018 оны 04 дүгээр сард очиж 10 орчим хонож, хамт байсан бөгөөд би сумынхаа Петровис ШТС-д түгээгчээр ажилд орж, дадлагажигчаар түр ажиллаж үзсэн. Гэтэл тэр хугацаанд Д.О нь өөр найз залуутай болсон, утсаар ярьж, мессеж бичээд байсан учир таарамжгүй байдал үүсээд би нутагтаа ирсэн.

Иймд нэгэнт гэр бүл болж хамт амьдрах боломжгүй болсон тул гэрлэлт цуцлуулахыг зөвшөөрч байна. Харин том охин У.Е багаасаа ээжтэйгээ өссөн болохоор дассан газраа ээжтэйгээ амьдрахыг зөвшөөрч байна. Бага охин У.Т бол би нялх балчраас нь өдийг хүртэл хамт амьдарсан тул өөрийн асрамжид авч үлдэхийг хүсэж байна. Бидний гэрлэлтийг цуцалж, том охин У.Е ээж Д.О, бага охин У.Т миний асрамжид үлдээж өгнө үү” гэв.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíààð õýðýãò àâàãäñàí áè÷ãèéí íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí ñóäëààä,                                                                                              

¯ÍÄÝÑËÝÕ íü:

 

Íýõýìæëýã÷ Д.О нь хариуцагч Ж.У õîëáîãäóóëàí “гýðëýëò öóöëàõ, õ¿¿õäèéí асрамж, тэтгэлэг тогтоолгох тухай” íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã ø¿¿õýä ãàðãàæýý.

 

Íýõýìæëýã÷ Д.О, хариуцагч Ж.У нар нь 2012 онд танилцаж,  2013 оны 01 дүгээр сарын 20-ны ºäºð ãýð á¿ë áîëñíûã 2013 оны 06 дугаар сарын 10-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын èðãýíèé ãýð á¿ëèéí áàéäëûí ãýðëýñíèé á¿ðòãýëä á¿ðòãэñýí áºãººä тэдний дундаас 2013 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдөр охин У.Е, 2017 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр охин У.Т нарыг òºð¿¿ëñýí áîëîõ íü Г-61, . . . дугаартай төрсний гэрчилгээ, гэрлэлтийн бүртгэлийн лавлагаа, зохигчдын òàéëáàð болон õýðýãò àâàãäñàí áè÷ãèéí íîòëîõ áàðèìò зэргээр íîòëîãäîæ áàéíà.

 

Гэрлэгчид нь 2017 оны 08 дугаар сараас эхлэн тус тусдаа амьдарсан бөгөөд хэн аль нь гэрлэлтээ цуцлуулахыг хүлээн зөвшөөрсөн çýðýã нөхцөл байдлыг харгалзан Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2-д заасан арга хэмжээг авах шаардлагагүй гэж үзэж гэрлэлтийг цуцлах үндэслэлтэй байна.

 

Зохигч талуудын хэн аль нь хүүхдийн асрамжийн талаар эвлэрэх хүсэлгүй, хүүхдүүд болох охин У.Е, У.Т нарыг эх Д.О өөрийн асрамжид авах, эцэг Ж.У нь бага охин У.Т өөрсдийн асрамжид авах хүсэлтийг шүүх хуралдаан дээр гаргаж, маргадаг болно.

Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.6-т зааснаар гэрлэгчид хүүхдийн асрамжийн талаар тохиролцоогүй бол хүүхдийн нас, эцэг, эхийн халамж, ахуйн нөхцөл, бололцоо, ёс суртахууны байдал, хүчирхийлэл үйлдсэн эсэхийг нь харгалзан хүүхдийг эцэг, эхийн хэн нэгний асрамжид үлдээх, тэтгэлгийн хэмжээг тогтоох, хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгийг хуваах асуудлыг шүүх шийдвэрлэхээр зохицуулсан байна.

Шүүхээс хүүхдүүд эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөл, боломжоор хангагдаж чадаж байгаа эсэх, тэдний эцэг, эх хоёрын тус тусын амьдарч байгаа орчин, нөхцөл, зан байдал, ёс суртахуун нь хүүхдүүдийг хүмүүжүүлэх, сурч боловсроход болон хүүхэд амьдрахад таатай, ээлтэй орчин байгааг судалж дүгнэлт гаргуулахаар шинжээчээр Дархан-Уул аймгийн Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрыг тус шүүхийн шүүгчийн 2020 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн . . . дугаартай захирамжаар томилсон байна.

Шинжээч Дархан-Уул аймгийн Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрын дүгнэлт, хүүхдүүдийн насны онцлог, өсөж дассан орчин нөхцөл, ээнэгшин дассан байдал зэргийг харгалзан үзэж охин У.Е эх Д.О асрамжид, охин У.Т эцэг Ж.У асрамжид тус тус үлдээж шийдвэрлэлээ.

Өөрөөр хэлбэл Д.О, Ж.У нар нь тусдаа амьдарсан хугацаанд охин У.Е эх Д.О асрамжид, охин У.Т эцэг Ж.У асрамжид байсан байх тул хүүхдүүдийн өсөж дассан орчныг өөрчлөх нь зохимжгүй гэж үзлээ.

 

Гэрлэгчид нь гэр бүлийн дундын хөрөнгийн талаар маргаагүй бөгөөд хариуцагч Ж.У нь хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулахаас татгалзсан болохыг дурдах нь зүйтэй байна.

 

Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 21 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 21.1-т “Õ¿¿õýä òºðñíººð ýöýã, ýõ, õ¿¿õäèéí õîîðîíä ýðõ, ¿¿ðýã ¿¿ñíý”, ìºí õóóëèéí 38 äóãààð ç¿éëèéí 38.1-т “Ýöýã, ýõ íü íàñàíä õ¿ðýýã¿é áîëîí íàñàíä õ¿ðñýí áîëîâ÷ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðã¿é õ¿¿õäýý òýæýýí òýòãýõ ¿¿ðýãòýé” ãýæ çààñíû äàãóó эцэг Ж.У, эх Д.О нар нь хүүхдүүд болох У.Е, У.Т нарыг хэний асрамжид ¿ëäñýí ýñýõýýñ ¿ë õàìààðàí àñàð÷, õàëàìæëàõ, òýæýýí òýòãýæ áàéõ ¿¿ðãýýñýý ÷ºëººëºãäºõã¿é áîëîõûã äóðäàõ íü ç¿éòýé байна.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.1, 115.2.1, 116, 118 äóãààð ç¿éë, 132 äóãààð ç¿éëèéí 132.6-т çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

 

1. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.1-т зааснаар А.А овогт Д.О /РД:. . ./, Шажин овогт Ж.У /РД:. . ./ нарын гýðëýëòèéã цуцалсугай.

 

2. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 14 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 14.6-т çààñíààð 2013 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдөр төрсөн охин У.Е эх Д.О, 2017 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдөр төрсөн охин У.Т эцэг Ж.У асрамжид ¿ëäýýñ¿ãýé.

 

3. Гэр бїлийн тухай хуулийн 40 дїгээр зїйлийн 40.1.1, 40.1.2-т зааснаар  2013 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдөр төрсөн охин У.Е 11 нас хүртэл тухайн бүс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод түвшингийн 50 хувиар, 11-16 нас  /сурч байгаа бол 18 нас/ хїртэл тухайн бїс нутагт тогтоогдсон амьжиргааны доод тївшингийн хэмжээгээр эцэг Ж.У сар бїр хїїхдийн тэтгэлэг гаргуулж, тэжээн тэтгїїлсїгэй.

 

3. Гэрлэгчид нь гэр бүлийн дундын хөрөнгийн талаар маргаагүй бөгөөд хариуцагч Ж.У нь охин У.Т тэтгэлэг тогтоолгохоос татгалзсан болохыг дурдсугай.

 

4. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.2 äàõü õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ Д.О óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä òºëñºí 210,600 òºãðºãөөс илүү төлсөн 37,095 төгрөгийг төрийн сангаас буцаан гаргуулж нэхэмжлэгч Д.О олгож, хариуцагч Ж.У улсын тэмдэгтийн хураамж 173,505 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.

 

5. Ãýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëä çààñíààð çîõèã÷èä íü õ¿¿õäýý ýð¿¿ë ÷èéðýã ºñãºí áîéæóóëàõ, ñýòãýõ¿éí õóâüä òºëºâø¿¿ëýõ, àñðàí õàìãààëàõ, òýæýýí òýòãýõ, ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ, ¿íäýñíèé ¸ñ çàíøèë óëàìæëàëàà äýýäëýõ, õ¿¿õäèéí ýðõèéã õàìãààëàõ, õºäºëìºðèéí àíõíû äàäëàãà îëãîõ çýðýãò ýöýã ýõ òýãø ýðõ ýäýëæ, àäèë ¿¿ðýã õ¿ëýýõ ó÷ðûã äóðäñóãàé.

 

6. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëèéí 26.6-т çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí ýöýã, ýõèéí õýí íýã íü íºãºө人 õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõýä íü ñààä ó÷ðóóëàõûã õîðèãëîõ ó÷èðòàéã ìýäэãäñ¿ãýé.

 

7. Гýð á¿ëèéí òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð ç¿éëèéí 15.1-т çààñíààð ãýðëýëòýý öóöëóóëñàí õ¿ì¿¿ñ ýâëýðñýíýý õàìòðàí èëýðõèéëæ, ººð õ¿íòýé ãýðëýýã¿é áîë ºðãºäºë ãàðãàí ãýðëýëòýý ñýðãýýæ áîëîõûã ìýäýãäñ¿ãýé.

 

8. Гэр бүлийн тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.9-д зааснаар гэрлэлт цуцалсан тухай шийдвэрийн хувийг хүчин төгөлдөр болсноос хойш ажлын гурван өдрийн дотор гэрлэлтийг бүртгэсэн улсын бүртгэлийн байгууллагад явуулахыг шүүгчийн туслах Т.Тогтоход даалгасугай.

 

9. Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí  120.2-ò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷ áóþó ºì㺺ëºã÷ øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ãàðäàí àâñíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Дархан-Уул аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýéã äóðäñóãàé.

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ× Ø¯¯Ã×                                      З.ТУНГАЛАГМАА