2021 10 05 184/ШШ2021/11199

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Баярмаа даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч:*******  ******* ******* ХХК/РД-/-ийн,

Хариуцагч: ******* ******* овогт *******гийн *******/РД-/-т холбогдох

2018 оны 12 сарын 24-ний өдөр ******* тоот цалингийн зээлийн гэрээг цуцалж, тус гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 12.094.143 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг 2021 оны 09 дүгээр сарын 03-ны өдөр хүлээн авч, мөн сарын 07-ны өдөр иргэний хэрэг үүсгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Отгонжаргал нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч У.Ган-Од, Д.Мөнхзул нар шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: А.******* нь 2018 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр ******* тоот цалингийн зээлийн гэрээг ******* ******* ХХК-тай байгуулж 11.000.000 төгрөгийг жилийн 20,4 хувийн хүүтэйгээр 36 сарын хугацаатайгаар авсан. Зээлдэгч А.******* нь өнөөдрийн байдлаар үндсэн зээл 2.365.024,09 төгрөг, үндсэн хүүнд 1.797.438,29 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүнд 6.589,28 төгрөг, нийт 4.169.051,66 төгрөг төлсөн. А.******* нь зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ ноцтой зөрчиж, зээлийн хуваарийн төлбөрийг 2019 оны 11 сараас хойш зөрчил үүсгэсээр байна. А.******* нь 2018 оны 12 сарын 24-ний өдөр ******* тоот зээлийн гэрээний өрийн үлдэгдэлд үндсэн зээл 8.634.976 төгрөг, зээлийн хүү 3.225.181 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү 233.986 төгрөг, нийт 12.094.143 төгрөгийн өртэй байна. Зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 2018 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн ******* тоот Хөдлөх эд хөрөнгө болон эдийн бус хөрөнгийн барьцаа-ны гэрээгээр цалинг барьцаалсан. 2019 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрөөс хойш төлөлт хийгдээгүй. Энэ талаар нэхэмжлэгчид удаа дараа мэдэгдэж мэдэгдэл хүргүүлж байсан. Иймд 2018 оны 12 сарын 14-ний өдөр  тоот зээлийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцлуулах, зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 12.094.143 төгрөг гаргуулж өгнө үү. Ковид бол улс оронд тодорхой байгаа. Гэхдээ энэ үйл ажиллагаа нь хязгаарласан хүмүүст үйлчлэх ёстой гэж үзэж байгаа. Ковидын улмаас үйл ажиллагаа нь зогссон гэдгийг нотолсон баримт байх ёстой. Зээлдэгч нар нь онлайнаар зээлийн хүсэлтээ ирүүлсэн тохиолдолд хойшлуулсан, хариуцагчаас зээлийг хойшлуулах хүсэлт ирээгүй. Хариуцагч нь цалингийн зээл авсан дээр болон зээлийн хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүний үндэслэл болон тооцоолол дээр маргадаггүй хүлээн зөвшөөрч байна гэж үзэж байгаа тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэв.

Хариуцагч А.******* шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбар болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Баярмаа шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: А.******* нь ******* ******* ХХК-иас 2018 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр 11.000.000 төгрөгийн цалингийн зээл авсан бөгөөд эгчтэйгээ хамтран ажил хийж байсан. Короно вирусийн улмаас 2019 оны 11 дүгээр сараас үйл ажиллагаа доголдож бараа материалын гачигдалд орж хөрөнгө оруулсан салбар хаагдсаны улмаас зээлээ эргэн төлөх боломжгүй болсон. Банкны нэхэмжилж байгаа үндсэн хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Банкандаа зээл төлөх хугацаагаа хойшлуулах талаар бичгээр хүсэлт гаргаж байсан боловч *******ны ажилтан таны авсан цалингийн зээл нь хугацааг хойшлуулах ангилалд хамаарахгүй гээд хүлээж аваагүй. Иймд нэхэмжлэлийн үндсэн зээлээ л төлж барагдуулахыг зөвшөөрч байгаа. Нэмэгдүүлсэн хүү болон зээлийн хүүг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Манайхаас хүсэлт өгсөн боловч цалингийн зээлд хугацаа өгөхгүй, цалингийн зээл хамаарахгүй гэж хэлсэн. Тийм боломж өгөөгүй, автомашиныг давхар барьцаалсан. А.******* ажилгүй болоод Нийгмийн даатгалаас олгосон тэтгэмжийг авсан байдаг гэв.

 Шүүх зохигчдын тайлбар, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

Ү Н Д Э С Л Э Х нь:

Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК нь хариуцагч А.*******аас цалингийн зээлийн болон тогтмол цалингийн орлогыг барьцаалсан хөдлөх эд хөрөнгө болон эдийн бус хөрөнгийн барьцааны гэрээний үүргүүдэд 12.094.143 төгрөг гаргуулах, 2018 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн 3019-2018/238 тоот зээлийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцлах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан байна.

Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК болон хариуцагч А.******* нарын хооронд 2018 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр ******* тоот цалингийн зээлийн болон хөдлөх эд хөрөнгө болон эдийн бус хөрөнгийн барьцааны гэрээ байгуулагдаж, талууд гарын үсэг зуран нотариатаар баталгаажуулж, тус *******наас  ХХК-ийн тогтмол цалингийн 2 жилийн орлого болох 22.680.000 төгрөгийн цалинг барьцаалж, зээлдэгч А.******* 11.000.000 төгрөгийг 36 сарын хугацаатай, жилийн 20,4 хувийн хүүтэйгээр тус *******наас зээлдэн авсан байдаг.

Уг цалин барьцаалсан гэрээний үүргүүдэд үндэслэн нэхэмжлэгч " ******* *******" ХХК нь хариуцагч А.*******аас үндсэн зээлийн үлдэгдэл 8.634.976 төгрөг, зээлийн үндсэн хүү 3.225.181 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү 233.986 төгрөг, нийт 12.094.143 төгрөг гаргуулахаар шаарджээ.

Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК нь цалингийн зээлийн болон барьцааны гэрээний үүрэгт нийт 12.094.143 төгрөг гаргуулах үндэслэлтэй гэж, хариуцагч нь үндсэн зээлийн үлдэгдэл буюу 6.634.976 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрч, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх зээлийн үндсэн болон нэмэгдүүлсэн хүүг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргадаг.

Зохигчдын хооронд Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1-т заасан *******аас олгох зээлийн гэрээний харилцаа үүссэн, цалингийн зээл, барьцааны гэрээний хугацаа 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр дуусах боловч зээлдэгч А.******* зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ 2019 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдрөөс 2021 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх 21 сарын хугацаагаар үүргээ огт биелүүлээгүй, түүнчлэн зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарьт заасан хугацаанд төлөлт хийж байгаагүй болох нь тогтоогдохын зэрэгцээ талуудын хооронд байгуулагдсан цалингийн зээлийн гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.3.9 болон 8 дугаар зүйлийн 8.5-д заасан ноцтой зөрчил гэж үзэж зээлдүүлэгч талын санаачлагаар гэрээг цуцлахаар талууд тохиролцсон, гэрээний үүргийн ноцтой зөрчилд хамаарч эргэн төлөлт хийгээгүй байгаа нь нэхэмжлэгчийн болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын тайлбараар нотлогдож байна.

Хариуцагч А.******* нь тогтмол цалингийн орлого барьцаалж  ХХК-д ажиллаж байх үедээ уг зээлийг авсан уг зээл авснаас хойш  ХХК-ийн ашиг орлого 2019 оны 11 дүгээр сараас доголдсон болох нь хариуцагчийн тайлбараар тогтоогддог.

Нэхэмжлэгч тал зээлийн эргэн төлөлт хийхийг хариуцагч талд 2021 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдөр бичгээр мэдэгдэл хүргүүлж шаардаж байсан болох нь тогтоогддог.

Иргэний хуулийн 225 дугаар зүйлийн 225.1-д гэрээний аль нэг тал гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчсөн бол үүрэг гүйцэтгэх хугацаа тогтоосон боловч үр дүн гараагүй бол гэрээнээс татгалзах эрхтэй байхаар заасан тул нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК гэрээнээс татгалзах эрхтэй.

Иймээс нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК нь хариуцагч А.*******аас *******наас зээл олгох гэрээний үүрэг болон хугацаа хэтрүүлсний хүүгээ шаардах эрхтэй ба Иргэний хуулийн 453 дугаар зүйлийн 453.1-д зааснаар зээлдэгч А.******* нь зээлээ хугацаанд нь төлөөгүй бол хэтэрсэн хугацааны үндсэн хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхөөр талуудын хооронд байгуулсан цалингийн зээлийн гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.3.6, 1.3.7, 2 дугаар зүйлийн 2.1-д төлөхөөр тохиролцсон байх тул хугацаа хэтрүүлсний үндсэн хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүг хариуцагч тал нь төлөх үүрэг хүлээсэн байна.

Иймд хариуцагч А.******* нь цалингийн зээлийн гэрээний үндсэн зээлээс гадна үндсэн болон нэмэгдүүлсэн хүү төлөх үүргээс чөлөөлөгдөх үндэслэлгүй байна.

Мөн Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.3-т зээлийг заасан хугацаанд төлөөгүй бол зээлийн гэрээний үүргээ бүрэн биелүүлж дуусах хүртэл хугацаанд зээлийн үндсэн хүү, гэрээнд заасан бол түүний хорин хувиас хэтрэхгүй хэмжээний нэмэгдүүлсэн хүү төлөхөөр заасан байх ба нэмэгдүүлсэн хүү нь үндсэн хүүгийн 20 хувиас хэтрээгүй байхаар заасан тул нэхэмжлэгчийн нэмэгдүүлсэн хүүнд 233.986 төгрөг нэхэмжилсэн нь хууль зөрчөөгүй байна.

Тус гэрээнүүдийн үүрэгт үндсэн зээл 2.365.024,09 төгрөг, үндсэн хүүнд 1.797.438,29 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүнд 6.589,28 төгрөг, нийт 4.169.051,66 төгрөг төлөгдсөн талаар талууд маргаагүй.

Хариуцагч А.******* нь цалингийн зээлийн гэрээний үүрэгт үндсэн зээлийн үлдэгдэл 8.634.976 төгрөг, зээлийн үндсэн хүү 3.225.181 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү 233.986 төгрөгийн үлдэгдэлтэй болох нь нэхэмжлэгчийн тайлбар, зээл хүүгийн тооцоолол зэрэг хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтуудаар тогтоогдож байх тул Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1, 453.1-д зааснаар хариуцагч А.*******аас *******наас зээл олгох гэрээний үүрэгт үндсэн зээлийн үлдэгдэл 8.634.976 төгрөг, зээлийн үндсэн хүү 3.225.181 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүү 233.986 төгрөг, нийт 12.094.143 төгрөг гаргуулах үндэслэлтэй байна.

Нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 278.656 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээн, хариуцагч А.*******аас 278.656 төгрөг гаргуулан, нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-д олгох нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх заалтад нийцнэ. 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.1, 116 дугаар зүйлийн 116.1, 118 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1.Иргэний хуулийн 225 дугаар зүйлийн 225.1, 451 дүгээр зүйлийн 451.1, 452 дугаар зүйлийн 452.1, 453 дугаар зүйлийн 453.1-д заасныг тус тус баримтлан зохигч талуудын хооронд байгуулагдсан 2018 оны 12 сарын 24-ний өдрийн ******* тоот цалингийн зээлийн гэрээг цуцалж, хариуцагч А.*******аас цалингийн зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 12.094.143 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-д олгосугай.

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 278.656 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээн, хариуцагч А.*******аас 278.656 төгрөг гаргуулан, нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-д олгосугай.

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар зохигчид 14-28 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах ба шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ ***