2022         04         08

182/ШШ2022/01001

 

 

                                  ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Нэхэмжлэгч: Дорнод аймаг, оршин суух, äóãààð ðåãèñòðòýé, С овогт С.Эийн íýõýìæëýëòýé

 

Õàðèóöàã÷: Чингэлтэй ä¿¿рэг, дугаар регистртэй, “ПД” ХХК-д õîëáîãäîõ

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага:

Даатгалын нөхөн төлбөрт 59.237.134 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Д,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А,

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.А íàð îðîëöîв.    

 

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ ÍÜ:

 

1.Íýõýìæëýã÷ С.Э нь хариуцагч “ПД” ХХК-д холбогдуулан даатгалын нөхөн төлбөрт 59.237.134 төгрөг гаргуулахыг хүссэн íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàäàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1.Миний гэр бүлийн хүн талийгаач Б.Нболон хамтран зээлдэгч С.Э бид Улаанбаатар хотын банкнаас (хуучнаар) 2018 оны 11 дүгээр сарын 29-ны өдөр 59.500.000 төгрөгийн орон сууцны зээлийг 240 сарын хугацаатай, жилийн 8 хувийн хүүтэй зээлж авсан байсан ба .дугаартай Нөхцөлт орон сууцны Зээлийн гэрээ, . дугаартай Нөхцөлт орон сууцны Зээлийн Барьцааны гэрээнүүдийг байгуулсан. Мөн гэрээнд зааснаар зайлшгүй даатгуулах үүднээс 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр . дугаартай Ипотекийн Даатгалын баталгааг байгуулж амь насны болон эд хөрөнгийн даатгалын хураамжийг тухайн өдрөө төлсөн байдаг. Зээл авснаас хойш зээлийн төлөлтийг хэвийн төлж байсан бөгөөд үндсэн зээлдэгч эхнэр Б.Ннь 2019 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр ажлын байран дээрээ гэнэт цус харваж 2019 оны 3 дугаар сарын 04-ны өдөр нас барсан. Миний эхнэр гэнэт нас барсан нь даатгалын тохиолдол мөн гэж үзэж байсан бөгөөд Улаанбаатар хотын банкаар дамжуулан ПДХХК-иас даатгалын нөхөн төлбөр орж ирнэ гэж ойлгож ирсэн ба тухайн үед банкнаас даатгалын нөхөн төлбөр олгуулахтай холбоотой материалыг даатгалын байгууллагад хүргүүлсэн гэдэг байсан. Гэтэл ПДХХК-иас даатгалын нөхөн төлбөр олгохоос татгалзах тухай хариу ирүүлснийг банкнаас надад танилцуулаагүй, хариуг надад өгөөгүй, ПДХХК -иас шаардахад банканд танай хариуг өгсөн гэдэг байсан ПДХХК -иас Улаанбаатар хотын банканд ирүүлсэн хариуг 2021 оны 3 дугаар сарын 10-ны өдөр шаардан авсан. Улаанбаатар хотын банк ХХК-ийн 2019 оны 6 дугаар сарын 27-ны өдрийн .дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан тоотод ПДХХК-иас 2019 оны 7 дугаар сарын 18-ны өдөр дугаартай нөхөн төлбөр олгохоос татгалзах тухай албан тоотоор хариу өгөхдөө “...Танай банктай байгуулсан хамтран ажиллах гэрээний 6.2-т заасны дагуу Цус харвах эрсдэл, зүрх гэнэт зогсох эрсдлийг даатгуулагч өөрөө нэмэлтээр сонгон, үндсэн 0.10 хувь хураамж дээр 0.01 хувъ хураамж нэмж тушаадаг. Ингэснээр тухайн даатгуулагч цус харвалт, зүрх гэнэт зогсох эрсдэлд нөхөн төлбөр авах боломжтой болох билээ “...Гэвч талийгаач Б.Ннь энэхүү даатгалын нэмэлт эрсдлийг сонгоогүй, нэмэлт хураамж тушаагаагүй байх тул даатгалын гэрээний хамгаалах эрсдэл нь зөвхөн гэнэтийн ослын улмаас нас барах, хөдөлмөрийн чадвараа алдах явдал болно...” гэсэн үндэслэл заасан байсан ба эс зөвшөөрч Санхүүгийн Зохицуулах хороонд гомдол гаргасан. Санхүүгийн Зохицуулах хорооноос даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай гомдлыг хянаад 2021 оны 8 дугаар сарын 31-ны өдөр дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан тоотоор ПДХХК-д нөхөн төлбөрийг олгохыг үүрэг болгосон. Үүний дагуу ПДХХК-д даатгалын нөхөн төлбөрийг гаргуулах асуудлаар хүсэлт гаргахад шийдвэрлэхгүй байгаагаас шүүхэд хандаж байгаа болно. ПДХХК-иас банканд хариу ирүүлэхдээ банктай байгуулсан Хамтран ажиллах гэрээнд зааснаар нэмэлтээр хураамж төлөх ёстойгоос төлөгдөөгүй байгаа тул нөхөн төлбөр олгохгүй мэтээр тайлбарлан нөхөн төлбөр олгохгүй шийдвэрлэснийг огт хүлээн зөвшөөрөхгүй. Бидний байгуулсан даатгалын баталгаанд заасан эрсдэлээр амь насаа алдсан нь маш тодорхой байхад бидэнд хамааралгүй асуудлаар үндэслэлгүйгээр татгалзаж байна гэж үзэж байна. Иймд даатгалын нөхөн төлбөрт 59.237.134 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ “ПД” ХХК ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

Үндсэн зээлдэгч Б.Ннь 2018 оны 12 сарын 07-ны өдөр Орон сууцны зээлээр 59.500.000 төгрөгийг 240 сарын хугацаатай 18%-ийн хүүтэйгээр Улаанбаатар хотын банкнаас авсан байна. Улмаар 2018 оны 01 сарын 01-ний өдрөөс 2018 оны 12 сарын 31-ний өдрийг дуустал хугацаатай даатгалын гэрээг ПДХХК-тай байгуулж, даатгалын хураамжид 59.500 төгрөгийг төлсөн байна. Даатгалын гэрээний “Үндсэн эрсдэл” гэсэн хэсэгт 1. Бүх төрлийн гэнэтийн ослоос үүдэн нас барах, 2. Бүх төрлийн гэнэтийн ослын улмаас хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн буюу 80 ба түүнээс дээш хувиар алдсан тохиолдол гэж тус тус заасан байх бөгөөд нэмэлт эрсдэл хэсгийг сонгоогүй, тус хэсэгт ямар нэгэн эрсдэл бичигдээгүй байна. Б.Ннь 2019 оны 03 сарын 04-ний өдөр “Тархины судасны өвчин, цус харвалт”-ын улмаас нас барсныг улсын бүртгэлд бүртгэж, тоот гэрчилгээ олгожээ. Өөрөөр хэлбэл даатгуулагч нь гэнэтийн ослын улмаас нас бараагүй, өвчний улмаас нас барсан болох нь дээр дурдсан гэрчилгээгээр тогтоогдож байна. Энэ нь Даатгалын гэрээний 4 дүгээр зүйлийн 4.2 дахь заалт буюу “Даатгуулагч өвчний улмаас нас барах” гэсэн нөхөн төлбөр олгохгүй байх нөхцөлд хамаарч байгаа тул нөхөн төлбөр олгохоос татгалзсан байна. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэж өгнө үү гэв.

 

3.Нэхэмжлэгчээс 2018 оны 11 сарын 29-ний өдрийн “Нөхцөлт орон сууцны зээлийн гэрээ”, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, 2018 оны 11 сарын 29-ний өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн барьцааны гэрээ, 2018 оны 11 сарын 30-ны өдрийн гэрээний нөхцөл агуулгыг танилцуулсан баримт, 2019 оны 01 дүгээр сарын 24-ны өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн барьцааны гэрээнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ, 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн гэрээний нэмэлт гэрээ, Зээлдэгч нь зээл, хүүний төлбөр болон даатгалын хураамжийн төлбөрийг төлөх хуваарь, 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн Ипотекийн даатгалын баталгаа, 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн мемориалын баримт, Улаанбаатар хотын банкны 2019 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг,ПД2019 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн дугаартай нөхөн төлбөр олгохоос татгалзах тухай албан бичиг, Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2021 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг, ПД2021 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 21-01/1528 дугаартай нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг, Б.Нгийн нас барсны гэрчилгээ, Б.Нгийн худалдаа хөгжлийн банкны дансны хуулга, С.Э, Б.Ннарын гэрлэлтийн баталгааны хуулбар, Б.Нгийн өвчний түүх, эмгэг судлалын шинжилгээний протокол,

хариуцагчаас 1 хуудас хариу тайлбар, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн дугаартай Даатгалын зуучлалаар хамтран ажиллах гэрээ, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн Даатгалын гэрээ зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

Нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр шүүх 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн дугаартай Даатгалын зуучлалаар хамтран ажиллах гэрээ, Ипотекийн зээлдэгчийн амь насны даатгалын баталгаа. /хх-ийн 47-124/

 

¯ÍÄÝÑËÝÕ ÍÜ:

 

1.Ø¿¿õ íýõýìæëýëèéн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх ¿íäýñëýëтэй гэж үзлээ.

 

2.Íýõýìæëýã÷ С.Э íü “ПД” ХХК-д õîëáîãäóóëàí даатгалын нөхөн төлбөрт 59.237.134 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà ãàðãàæýý.

 

3.Õàðèóöàã÷ “ПД” ХХК íü Даатгалын гэрээний 4 дүгээр зүйлийн 4.2 дахь заалт буюу “Даатгуулагч өвчний улмаас нас барах” гэсэн нөхөн төлбөр олгохгүй байх нөхцөлд хамаарсан, мөн даатгалын хураамжийг нэмэлтээр 0.01 хувиар төлөх байтал 0.1 хувиар төлсөн байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

 

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн

2018 оны 11 сарын 29-ний өдрийн “Нөхцөлт орон сууцны зээлийн гэрээ”, зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, 2018 оны 11 сарын 29-ний өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн барьцааны гэрээ, 2018 оны 11 сарын 30-ны өдрийн гэрээний нөхцөл агуулгыг танилцуулсан баримт, 2019 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн барьцааны гэрээнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай гэрээ, 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны өдрийн Нөхцөлт орон сууцны зээлийн гэрээний нэмэлт гэрээ, Зээлдэгч нь зээл, хүүний төлбөр болон даатгалын хураамжийн төлбөрийг төлөх хуваарь, 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн Ипотекийн даатгалын баталгаа, 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн мемориалын баримт, Улаанбаатар хотын банкны 2019 оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг, ПД2019 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдрийн дугаартай нөхөн төлбөр олгохоос татгалзах тухай албан бичиг, Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2021 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай даатгалын нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг, ПД2021 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 21-дугаартай нөхөн төлбөрийн тухай албан бичиг, Б.Нгийн нас барсны гэрчилгээ, Б.Нгийн худалдаа хөгжлийн банкны дансны хуулга, С.Э, Б.Ннарын гэрлэлтийн баталгааны хуулбар, Б.Нгийн өвчний түүх, эмгэг судлалын шинжилгээний протокол, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн дугаартай Даатгалын зуучлалаар хамтран ажиллах гэрээ, 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрийн Даатгалын гэрээ зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

5.Б.Н, С.Э нар нь Улаанбаатар хотын банкнаас 2018 оны 11 дүгээр сарын 29-ны өдрийн .тоот гэрээгээр 59.500.000 төгрөгийг орон сууцны зээл авсан нь Нөхцөлт орон сууцны зээлийн болон нөхцөлт орон сууцны зээлийн барьцааны гэрээ /хх-ийн58-19/ зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, дансны хуулга /хх-ийн 55-57/, зохигчдын тайлбар зэргээр тогтоогдож байна.

 

Б.Ннь 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр Баянгол дүүргийн 6 дугаар хороо, 10 дугаар хороолол, 54 байр, 36 тоот орон сууцыг 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр “ПД” ХХК-д даатгуулж, . тоот зээлдэгчийн амь насны даатгалын гэрээг байгуулсан. Даатгуулагч Б.Ннь 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр нас барж, даатгалын тохиолдол үүссэн байна.

 

Талуудын хороонд байгуулагдсан даатгалын гэрээний 3.1.2-д Зээлдэгчийн амь насны даатгалын эрсдэл, үүнд 3.1.2.3-т “цус харвах” гэж заасан.

 

Б.Ннь 2019 оны 02 дугаар сарын 29-ны өдөр ажлын байран дээрээ цус харваж 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр нас барсан болох нь Б.Нгийн өвчний түүх, Эмгэг судлалын шинжилгээний протокол, нас барсны гэрчилгээ зэрэг баримтуудаар тогтоогдож байна.  

  

Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2021 оны 08 дугаар сарын 31-ний тоот албан бичиг “...танай компанийн зүгээс даатгуулагчийг гэрээнд заасан нэмэлт эрсдэлийг сонгоогүй, нэмэлт хураамж тушаагаагүй тул даатгуулагчтай байгуулсан даатгалын гэрээний 4.1.11-т “Өвчин эмгэгийн улмаас нас барах” гэж заасныг үндэслэн нөхөн төлбөрийг олгохоос татгалзаж шийдвэрлэснийг үндэслэлгүй гэж үзэхээр байна.

 

Учир нь Хорооны зүгээс 2020 оны тоот албан бичгээр даатгуулагчтай даатгалын гэрээг байгуулахад Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2018 оны 210 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Ипотекийн даатгалын үйл ажиллагааны журам”-ын 3 дугаар хавсралтын дагуу “Мэдүүлгийн маягт”-ыг бөглүүлж, баталгаажуулсан хуулбарыг ирүүлэхийг мэдэгдсэн боловч хариу албан бичгээр уг маягтыг тус Хороонд ирүүлээгүй бөгөөд энэ талаар аливаа шалтгаан, тайлбарыг дурдаагүй байгаа нь уг журмын 4 дүгээр зүйлийн 4.5-д “Даатгагч,... нь даатгалын гэрээ байгуулах үед гэрээний нөхцөл шаардлага, даатгалын хураамжийг даатгуулагчид танилцуулж, энэ журмын 3 дугаар хавсралтад заасан “Мэдүүлгийн маягтын загвар”-ийн дагуу даатгуулагчийн мэдээллийг авч, даатгуулагчаар баталгаажуулсан байна.” гэж заасныг хэрэгжүүлээгүй, мөн даатгагч тухайн иргэнд зээлдэгчийн амь нас, эрүүл мэндийн даатгалын үндсэн болон нэмэлт эрсдэлээс сонголт хийх эрх олгоогүй гэж үзэх үндэслэлтэй байна.... гэжээ.

 

Талуудын хороонд байгуулсан даатгалын гэрээний 8.1, 8.4-т заасны дагуу нөхөн төлбөрийг олгохыг заасан байх тул нөхөн төлбөрийг тооцохдоо орон сууцны түүний өртөгөөр буюу бүрэн үнээр нь даатгуулсан нөхцөлд гарсан бодит хохирлыг 100 хувь нөхөн төлөхөөр тохиролцсон тул 59.237.134 төгрөгийг хариуцагч “ПД” ХХК-иас гаргуулан нэхэмжлэгч С.Эд íü ç¿éòýé ãýæ ¿çлээ.

 

6.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí Òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1-ä çààñíààð óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí íýõýìæëýã÷ С.Эгийн 455.000 òºãðºãèéã òºñâèéí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýæ, õàðèóöàã÷ “Практикад Äààòãàë” ÕÕÊ-èàñ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä 455.000 òºãðºãèéã ãàðãóóëàí íýõýìæëýã÷ С.Эд îëãîж шийдвэрлэх нь зүйтэй.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð ç¿éëèéí 115.2.1 дэх хэсэгт çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí

 

ÒÎÃÒÎÎÕ ÍÜ:

 

1.Èðãýíèé õóóëèéí 431 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 431.1-ä çààñíûã áàðèìòëàí хариуцагч “ПÄ” ÕÕÊ-èàñ 59.237.134 /тавин есөн сая хоёр зуун гучин долоон мянга нэг зуун гучин дөрвөн/ òºãðºãèéã ãàðãóóëæ нэхэмжлэгч С.Эд îëãîñóãàé.

 

2.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí Òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1-ä çààñíààð óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí íýõýìæëýã÷ С.Эгийн 455.000 òºãðºãèéã òºñâèéí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýæ, õàðèóöàã÷ “ПД” ÕÕÊ-èàñ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä 455.000 òºãðºãèéã ãàðãóóëàí íýõýìæëýã÷ С.Эд îëãîñóãàé.   

 

3.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé  õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí 120.2 äàõü õýñýãò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷, ºì㺺ëºã÷ íàð øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë, øèéäâýðèéí õóâèéã ãàðäàí àâñàí ºäðººñ õîéø äàâæ çààëäàõ æóðìààð 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Èðãýíèé õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýéã òàéëáàðëàñóãàé.  

 

 

 

                        

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                  ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ