МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН өмнөөс

Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Н.Хангал даргалж, тус шүүхийн танхимд хийсэн хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: М

Нэхэмжпэгч: Н нары нэхэмжлэлтэй 

Хариуцагч: Д

Хариуцагч: Б

0. төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжпэгч нарын итгэмжпэгдсэн төлөөлөгч Ч.М, хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б, хариуцагчийн өмгөөлөгч А.Г, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Туул нар оролцов.

Нэхэмжлэгч Б.М, С.Н нар шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

Б.М миний бие эхнэр С.Н-ын хамтаар зарын дагуу авто машин түрээсээр худалдах, худалдан авах талаар сониноос мэдээлэл авч 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр иргэн Б.Б түүний эхнэр М.Д нартай уулзсан. Ингээд бид “авто машин түрээсээр худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулж тус гэрээний дагуу “Тоёота приус 11” /Тоуо1а рпиз 11/ маркийн **-** -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг урьдчилгаа 600,000 төгрөг төлж, 500 өдрийн хугацаанд өдөрт 30,000 төгрөг/мягмар, лхагва, пүрэв, баасан, бямба/ гаригуудад 5 хоногт 150,000 төгрөг, сард 600,000 төгрөгийг иргэн Б.Б болон түүний эхнэр М.Д нарт 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрөөс 2017 оны 02

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

дугаар сарын 22-ны өдөр хүртэл бэлнээр болон бэлэн б\ ;ар тус иргэдийн “Хаан” банкны -----*--------, *****-***** тоот дансанд тушаан ү ргээ гүйцэтгэсээр ирсэн. Гэтэл иргэн Б.Б нь 2017 оны 3 дугаар сарыч 09-ний өдөр Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгэр “Ачтан” эмнэлгийн 26 дуга; рны гаднаас машинаа

хурааж авч явсан үйлдэл нь гэрээг дуусгавар болгосо ку ид өнгөрсөн хугацаанд ү ргээ гүйцэтгэн бэлнээр болон бэлэн бусаар төлбөр ог ог иргэн Б.Б болон түүний энхэр М.Д нарт тогтоосон хугаца д төлсөөр ирсэн билээ. Иймд хариуцагч Б.Б, түүний эхнэр М.Д нараас “Тоёота приус 11 /Тоуо1а рпиз 11/ маркийн **-** -*- улсын дугго[ .1 тээврийн хэрэгслийн машины урьдчилгаанд төлсөн 600,000 төгрөг, 235 хоноги! төлбөр болох 7,050,000 төгрөг, нийт 7,650,000 төгрөгийг хариуцагч Б.Б болон түүний эхнэр М.Д нараас олгуулахаар шийдвэрлэж, би; - ~>уиролгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн нарын итгэмжлэгдсэн толе? ^гч Ч.Мөнхсүх шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Б.М. С.Н- нар “түрээсээр автомашин худалдана” гэсэн зарыг сониноос олж мэлгоний үндсэн дээр иргэн Б.Б болон түүний эхнэр М.Д нп - г= 416 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр очиж уулзсан ба талууд “автомашины сану'" ^гийн түрээсийн гэрээ”-г байгуулсан. Ингээд гэрээгээр тохирсны дагуу “Тоёота г г ус 11” /Тоуо*а рг1из 11/ маркийн **-** -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгсп/й: чэхэмжлэгч нар хүлээн авсан, ингэж авахдаа 600,000 төгрөгийг урьдчилгаанд ' . Талууд автомашины үнийг 15,000,000 төгрөгөөр тохирсон бөгөөд нийт 500 хс чогийн хугацаатай гэрээ байгуулсан. Нэхэмжлэгч нар Б.Бт автомашиж ; ’ /озэсэнд өдрийн 30,000 төгрөг, 7 хоногийн 150,000 төгрөг, 1 сард 600,000 төгоог т ■ ■ у ёстой байсан. Ингээд гэрээний хугацаа дуусахаар “Тоёота приус 11” /То ,,л                                                                                                                                              ¹1/ маркийн **-** -*-

улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг С.Н-, Г , рдэнэ нар өөрсдийн өмчлөлд шилжүүлэх ёстой байсан. Өөрөөр хэлбэл очт пиины төлбөрийг төлж дуусмагц өөрсдийн өмчлөлд шилжүүлэхээр харилцан т' ооод, нэхэмжпэгч нар автомашинаа унаад, хариуцагчид тогтоосон хуга^! :ао ! / буюу Мягмар, Пүрэв, Баасан, Бямба гэсэн өдрүүдэд төлбөрөө төлөөд - йн үргэлжилж байсан. Ийнхүү гэрээний үүргээ биелүүлээд явж байтал Б.Боо’!*' -иг нь 2017 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдөр нэхэмжлэгч нар руу залгаад “А" ; ■' олэгийн гадаа дээр ирж уулз гэж хэлсэн байдаг. Ингээд автомашинаа уна; " г. машины түлхүүрийг хурааж аваад, шууд яваад өгсөн. Б.М м-- ; нь Б.Б руу ярихад утас нь холбогдохгүй байсан. Хэд хоногийн дар зхнэр рүү нь залгахад тэрээр “Б.Б-ийг Солонгос улс руу явсан” гг^' у: зн байдаг. 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрөөс 2017 оны 02 дугзар озр 22-ны өдрийг хүртэл хугацаанд С.Н-, Б.М нар хариуцагч Б ^г'                                                                                        • М.Д нарт

дансаар болон бэлнээр нийтдээ 7,650,000 төг" г « байдаг. Бид хэрэгт авагдсан баримтуудыг шүүж үзэхэд 7,220,000 төгрог                                                         ож ^гарч байгаа. Гэхдээ

бид 7,650,000 төгрөгийг хариуцагч нараас шаардаж 'г ^тухайн автомашины үнийг хариуцагч тал хэт өндөр тогтоосон бөгөөд өнөе о; хэмжлэгч нар машин ч үгүй, мөнгө ч үгүй болоод байна. Нэхэмжлэгч нзр ав^т м ныг худалдан авахаар буюу өмчлөлдөө шилжүүлэхээр анх гэрээг байгуу.псан. ^- п одоо нэгэнт гэрээний харилцаа дуусгавар болсон. Б.Б гэрээг   гэрээ дууссанаар бид

автомашины өмчлөх эрхийг авах боломжгүй бол* ¹                    • хугацаанд төлсөн

төлбөрийг бид буцаан шаардаж байна.

Хариуцагч талаас нэхэмжпэгч нарыг гэрээний ү .               нгл зөрчиж байсан тул

гэрээг цуцалж, автомашинаа буцаан авсан гэж бзнч                  бид төлбөрийг байнга

тогтоосон хугацаанд төлж байсан. Хариуцагчийн ;■ : биднийг түрээсийн төлбөрийг 7 хоног бүрийн 5 дахь өдөр төл°- ";••• айоан гэж байгаа нь

үндэслэлгүй. Бид түрээсийн төлбөрийг сард 1 удаа 150,000 төгрөгөөр төлөхөөр харилцан тохирсон байсан. Сүүлийн хэдэн сард төлбөрийг төлөх хугацаан дээр доголдол гарсан нь үнэн. Гэхдээ талууд төлбөр төлөх мөнгөн дээрээ бага зэргийн маргаан гарсан байдаг. Энэ талаараа нэхэмжлэгч нар хариуцагч Б.Б руу ярьж “энэ удаагийн төлбөрийг 600,000 төгрөгийн барьцаан дээрээсээ авч байгаач” гэж хэлж, ярьж байсан. Гэтэл Б.Б барьцааны төлбөрөөс мөнгийг авахын оронд шууд гэрээг цуцалж, автомашиныг хураан авсан нь хуульд нийцэхгүй. Б.Б нь нэхэмжлэгч нарыг “хөдөө явж гэрээний үүргээ ноцтой зөрчсөн” гэж байна. Гэтэл хөдөө явсан талаарх баримт хэрэгт авагдаагүй гэжээ.

Хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б, өмгөөлөгч А.Г нар шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр нэхэмжпэгч нар зарын дагуу ирж надтай уулзсан ба бид “автомашины санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г байгуулсан нь үнэн. Уг гэрээний дагуу Б.Б өөрийн өмчлөлийн “Тоёота приус 11” /Тоуо1а рпиз 11/ маркийн **-** -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг нэхэмжпэгч нарт шилжүүлсэн. Нэхэмжпэгч болон хариуцагч нар автомашины үнийг 15,000,000 төгрөгөөр тохирсон. Ингэж өндөр үнээр тохирсон учир нь би тухайн тээврийн хэрэгслийг шууд нэхэмжлэгч нарт зараагүй. Удаан хугацаанд өөрөө эрсдэл хүлээж гэрээ байгуулсан бөгөөд хэн хэндээ ашигтай гэрээг байгуулсан гэж ойлгож байгаа. Нэхэмжлэгч нар автомашины түрээсэнд өдрийн 30,000 төгрөг, 7 хоногийн 150,000 төгрөг, 1 сард 600,000 төгрөгийг Б.Бт төлөхөөр нийт 500 хоногийн хугацаатай түрээсийн гэрээ байгуулсан. Хэдийгээр автомашины үнэ нь шууд худалдаж авбал 15,000,000 төгрөгөөс хямд боловч Б.Б нь бусдад автомашинаа удаан хугацаагаар, эрсдэл хүлээж эзэмшилд нь шилжүүлсэн учир өөрийн олох ёстой ашгийг нэмж гэрээ байгуулах саналыг Б.М, С.Н- нарт тавьсан, тэд ч нэг дор бөөнөөр мөнгийг төлөх чадваргүй учир Б.Бийн автомашиныг сүүлд нь худалдаж авах нөхцөлтэй гэрээг хүлээн зөвшөөрч гарын үсгээ зурсан. Гэрээ байгуулснаас хойш эхний хэдэн сар Б.Мөнх- Эрдэнэ түрээсийн төлбөрийг ямар ч асуудалгүй төлж байсан. Гэтэл сүүлдээ нэхэмжпэгч нар гэрээний үүргээ зөрчиж эхэлсэн. Төлбөрийг удаашруулж, хоцроож өгч эхэлсэн. Гэрээнд түрээсийн автомашиныг хөдөө унаж явж болохгүй гэсэн хатуу заалт байхад уг заалтаа зөрчиж хөдөө явсан, торгууль авчихаад торгуулиа төлөхгүй явсныг Б.Б өөрөө төлж барагдуулсан. Нэхэмжпэгч нар барьцаа 600,000 төгрөгөөс өөрөөр хэзээ ч бэлнээр мөнгө өгч байгаагүй, дансаар мөнгийг өгдөг байсан. Гэрээний дагуу түрээсийн төлбөрийг 7 хоног бүр, сайн ярих юм бол өдөр бүр өгч байх ёстой. Гэтэл нэхэмжпэгч нар төлбөрийг сар бүр 600,000 төгрөг өгнө гэж тохирсон мэтээр гэрээнд заагдаагүй, үндэслэлгүй зүйл ярьж байна. Б.Б энэ зөрчлүүдийг хэлж, ярилцахаар нэхэмжпэгч нар руу залгахаар ирж уулздаггүй байсан. Ийм ч учраас Б.Б автомашинаа 2017 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдөр хурааж авсан. Нэхэмжпэгч нар нийтдээ 7,650,000 төгрөг төлсөн гэж нэг яриад, одоо бол хурал дээр 7,220,000 төгрөг төлсөн гэж яриад байна. Энэ тал дээр нэг их маргаад байх зүйлгүй. Б.М. С.Н- нарт Б.Б автомашинтай болоход нь тусалж, боломжийн нөхцлөөр гэрээ байгуулсан. Гэтэл тэд одоо хүний машиныг унаж амьжиргаагаа дээшлүүлчхээд, баахан унаж ашигласныхаа дараа ингэж мөнгө нэхэж байгааг ойлгохгүй байна. Одоо бол Б.Б нь нэхэмжлэгч нарт 1,000,000 төгрөг л өгч чадна, бусдыг нь өгч чадахгүй. М.Д нь Б.Бийн эхнэр бөгөөд түүний дансаар зарим нэг төлбөр орж байснаас өөрөөр энэ маргаанд хамаагүй хүн гэжээ.

Зохигчийн тайлбар, хэрэгт цугларсан баримтуудыг судлаад

Нэхэмжлэгч Б.М, С.Н- нар хариуцагч М.Д, Б.Б нараас 7,650,000 төгрөг гаргуулахаар шүүхэд хандсан ба хэрэгт дараах нөхцөл байдал тогтоогдож байна.

Нэг талаас Б.М, нөгөө талаас Б.Б нар 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр “автомашины санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байгуулсан байна. Харин уг гэрээг байгуулахдаа он, сар, өдрийг 2016 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр

гэжээ.

Дээрх гэрээгээр Б.Б“Тоёота приус 11”Яоуо1а рпиз 11/ маркийн 52- 76 -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг Б.М-ийн эзэмшилд шилжүүлэн өгөх, үүний хариуд Б.М нийт 500 хоногийн хугацаанд 1 өдөрт

0. төгрөг, 7 хоногт 150,000 төгрөг, 1 сард 600,000 төгрөгийг буюу нийт

0. 000     төгрөгийг төлсний эцэст гэрээний зүйл болох автомашиныг өөрийн өмчлөлд шилжүүлэн авах боломжтой нөхцөлөөр талууд харилцан тохирсон бөгөөд 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрөө автомашиныг Б.М-ийн эзэмшилд шилжүүлэн өгсөн, энэ талаар талууд маргаангүй.

Б.Б нь талуудын хооронд 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдөр байгуулагдсан “автомашины санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний үүргээ удаа дараа, ноцтой зөрчсөн гэж “Тоёота приус 11" /Тоуо1а рпиз 11/ маркийн **-** -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийг 2017 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдөр Б.Мөнх- Эрдэнийн эзэмшлээс хураан авсан, ингэснээр уг гэрээ дуусгавар болсон талаар зохигчид маргаагүй,

Хариуцагч М.Д, Б.Б нараас 7,650,000 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагын үндэслэлээ нэхэмжпэгч талаас “...бид автомашиныг худалдан авах зорилгоор гэрээ байгуулсан. Нэгэнт хариуцагч биднийг төлбөрөө хугацаанд нь төлөөгүй гэж автомашиныг хураан авч, гэрээг цуцалсан тул автомашиныг ашиглаж байсан хугацаанд урьдчилан төлсөн төлбөрийг буцаан шаардах эрхтэй” гэжээ.

Б.М, С.Н- нар автомашины түрээсийн төлбөрийг хугацаанд нь төлөхгүй, хөдөө авч явах зэргээр гэрээний үүргээ байнга зөрчиж байсан тул автомашиныг хурааж авсан ба нэгэнт түрээсийн гэрээ үргэлжпэх хугацаанд нэхэмжпэгч нар автомашиныг ашиглаж, эдэлсэн учир тэдний төлсөн төлбөрийн

0. 000      төгрөгөөс бусдыг буцаан олгох боломжгүй гэж хариуцагч өөрийн татгалзлын үндэслэлээ тайлбарлав.

“Тоёота приус 11” /Тоуо1а рпиз 11/ маркийн **-** -*- улсын дугаартай тээврийн хэрэгслийн үнийг харилцан тохирч, үнийг төлснөөр өмчлөх эрхийг шилжүүлэх бус харин эд хөрөнгийн ашиглалт, ашигласны түрээс төлөхөөс гадна гэрээнд заасан түрээсийн төлбөрт эд зүйлийн өртөг болон түрээслүүлэгчийн ашиг багтсан агуулга 2016 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн “автомашины санхүүгийн гүрээсийн гэрээ”-нд тусгагдсан байгаагаас үзэхэд Иргэний хуулийн 312 дугаар зүйлд заасан санхуүгийн түрээсийн гэрээний харилцаа талуудын хооронд үүсчээ.

Иргэний хуулийн 312 дугаар зүйлийн 312.1 дэх хэсэгт зааснаар санхүүгийн түрээсийн гэрээгээр түрээслүүлэгч нь гэрээнд заасан хугацаагаар түрээслэгчийн ашиглалтад эд хөрөнгө шилжүүлэх, түрээслэгч нь тогтмол хугацаанд түрээсийн төлбөр төлөх үүргийг тус тус хүлээх ба нэхэмжлэгч нар машиныг тодорхой хугацаанд хувийн хэрэгцээнд ашигласан, тэр хэмжээгээр машин элэгдэж хорогдсон

4