2022 0 03 184/ШШ2021/014*******

 

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх хуралдааныг шүүгч Х.Оюунжаргал даргалж,

 

Нэхэмжлэгч: ******* дүүрэг, ******* дугаар хороо, *******-******* , ******* тоот хаягт оршин суух, ******* овогт ******* ******* /РД: *******/-ын нэхэмжлэлтэй,

 

Хариуцагч: дүүрэг дугаар хороо, -3, өөрийн байранд байрлах, холбогдох

 

Үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгч Д.*******, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П., шинжээч Н., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Золжаргал нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1.Нэхэмжлэгч Д.******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбарт: ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүгчийн 2020 оны 8 дугаар сарын 26-ны өдрийн 260 дугаар захирамжаар Д.*******аас 24,309,099 төгрөг гаргуулж ХХК-д олгохоор лэсэн байна. газрын 128 дугаар тойргийн гүйцэтгэгч ахлах дэслэгч П. нь 216 тоот хуудасны дагуу ажиллагаа явуулж, 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 21270*******/128 тоот тогтоолоор Д.*******ын өмчлөлийн ******* дүүргийн 22 дугаар хорооны ******* ******* дүгээр ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгийг хураан авсан байна. газрын 128 дугаар тойргийн гүйцэтгэгч ахлах дэслэгч П. нь тус үл хөрөнгийн үнэлгээг тогтоолгохоор шинжээчээр ХХК-ийг томилсон. ХХК нь 2021 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн байдлаар Д.*******ын өмчлөлийн өмчлөлийн ******* дүүргийн 22 дугаар хорооны ******* ******* дүгээр ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгө болон газрыг 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн байна. Тус үнэлгээгээр харьцуулсан гэх 3 газрын нэгж талбайн үнэ 17,142.86, 14,28.71, 14,286 гэж үнэлсэн. Уг тооцоолол нь өнөөгийн бодит байдалд огт нийцэхгүй тооцоолол бөгөөд өөрөөр хэлбэл өнөөдрийн бодит зах зээлийн үнэ ямар байх талаар огт үнэлгээ тооцоолол хийгээгүй бодит зах зээлийн үнээс бага үнэлсэн байна. Учир нь дээрх үнэлгээ хийгдсэн газрын ойролцоох буюу нэг хороонд харьяалагдах нэг блокоор баригдсан хашааны худалдагдах үнэ 60,000,000 төгрөг, мөн байшинтай газар гэхэд худалдагдах үнэ нь 8,000,000 төгрөгийн үнэ ханштай байна. Өөрөөр хэлбэл тухай байрлалд буй газар болон үл хөдлөх хөрөнгийн өнөөгийн зах зээлийн үнэ ханш ийм байна. Шинжээчийн тухайн хөрөнгийн зах зээлийн үнийг тогтоолгохоор томилсон болохоор төлбөр төлөгчийн эрх ашгийг дордуулж зах зээлийн үнээс тус хөрөнгийг багаар үнэлүүлэх зорилгоор гүйцэтгэгч томилдоггүй л байлтай. Д.******* миний тус үл хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээг зах зээлийн үнээс хэт доогуур үнэлж, бодит бус үнэлсэн үнэлгээг үндэслэн төлбөр төлөгч миний өмчийг хууль бусаар хэт бага үнээр дуудлага худалдаанд оруулж миний хууль ёсны ашиг сонирхлыг давхар давхар зөрчиж, хохироох гэж байгаад гомдолтой байна. Мөн түүнчлэн миний бие хөдөө орон нутагт ажилтай байсан тул дуудлага худалдааг явуулах тогтоолыг гардаж аваад, юу болж байгааг тодруулах зорилгоор гүйцэтгэгчтэй утсаар ярьж, үнэлгээ хийгдсэн асуудлыг мэдэж, байгууллагад дээр 2021 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр очиж үнэлгээтэй танилцсан болно. Шийдвэр гүйцэтгэгчээс шуудангаар үнэлгээний тайланг явуулсан гэх боловч надад тус шуудан ирээгүй. Шүүхийн тухай 122 дугаар зүйлийн 122.-д заасны дагуу ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд гомдол гаргаж байна. Иймд ХХК-ийн 2021 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн Д.*******ын өмчлөлийн ******* дүүрэг, ******* дугаар хороо, *******-******* , ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгө болон газрыг 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн үнэлгээг хүчингүй болгож өгнө үү. Миний бие 2018 онд ХХК-д 1,000,000 төгрөгийн барьцаанд эд хөрөнгөө тавьсан. Ажил маань бүтэлгүйтэж, төлж чадахгүй, коронавирус гарч, гүйцэтгэл дээр очсон. Миний хөрөнгийг 41,00,000 төгрөгөөр үнэлсэн. Би тухайн үед хөдөө байсан бөгөөд үнэлгээний тайлантай танилцаагүй. Би хөдөөнөөс ирээд, гүйцэтгэгч рүү яриад мэдсэн учир нэхэмжлэл гаргасан. Өөрөөр хэлбэл би үнэлгээний тайланг 1 дүгээр сарын 12-ны өдөр аваад, 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр нэхэмжлэл гаргасан. Хашаа, байшинг 100 гаруй сая төгрөгөөр барьсан гэх нотолгоо байхгүй гэж байна, 100 гаруй сая төгрөгөөр бариагүй болохыг нотлох баримт мөн байхгүй. Тухайн үед барихад гарсан зардлыг нотлох баримт байхгүй, хуваариа тохироод бариулсан. Суурийг ухаж, экскаватор болон бохирын цооног ухсан ажлыг оруулаагүй. Худаг ухсан гэрчилгээтэйгээ байгаа, мөн 3.80-ын цахилгаан залгасан. Дутуу барьсан байшин, блокон хашаа, газрыг үнэлсэн гэж ойлгож нэхэмжлэл гаргасан Анх 100 гаруй сая төгрөгөөр барьж байсан бөгөөд худаг, бохирын цооног болон 3.80-ыг үнэлгээнд оруулаагүй учир үнэлгээг хүчингүй болгуулахаар нэхэмжлэл гаргасан гэв. /хх 1-3/

2. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П. шүүхэд болон шүүх хуралдаан гаргасан тайлбарт: ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2020 оны 08 дугаар сарын 26-ны өдрийн 260 дугаар ээр Д.*******аас 24.309.099 төгрөг гаргуулж ХХК-д олгохоор лэсэн. Гүйцэтгэх баримт бичгийг 2021 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдөр хүлээн авч, үүргийн гүйцэтгэл хангуулахаар т заасан төлбөр төлөгч Д.*******ын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-22010673 дугаарт бүртгэлтэй ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, ******* ******* дүгээр , ******* тоотод байрлах 184 м.кв талбайтай, хувийн сууцны зориулалттай 6%-ийн гүйцэтгэлтэй үл хөдлөх хөрөнгө, мөн хаягт байрлах эрхийн улсын бүртгэлийн Г- 220100899 дугаартай 700 м.кв талбайтай газрыг 2021 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 21270*******/128 дугаар тогтоолоор битүүмжилж, 2021 оны 11 дүгээр сарын 17- ны өдрийн 21270*******/128 дугаар хураах тогтоолоор хураасан. Иргэний 177 дугаар зүйлийн 177.1-д заасны дагуу хураагдсан хөрөнгийн үнэлгээг үүрэг гүйцэтгэгч, үүрэг гүйцэтгүүлэгч, өмчлөгч нар харилцан тохиролцож тогтоох тухай мэдэгдэл гардуулахад талууд харилцан тохиролцоогүй тул Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .2 дугаар зүйлд заасны дагуу үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалагдсан хөрөнгөнд 2021 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр шинжээч томилон зах зээлийн үнийг тогтоолгоход 2021 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдөр үнэлгээний тайланг хүлээн авч 41.76.000 төгрөгөөр үнэлэгдсэнийг талуудад 2021 оны 12 дугаар сарын 1-ны өдөр танилцуулан гарын үсэг зуруулсан. Д.*******ын өмчлөлийн эд хөрөнгийг битүүмжилж, хураагаад, шинжээч томилж ХХК-ийн шинжээч Н.ээр тухайн эд хөрөнгийн үнэлгээг гаргуулсан. Үнэлгээний тайланг 2021 оны 12 дугаар сарын 14-д ирүүлснийг хүлээн авсан. Д.*******т үнэлгээний тайланг гардуулахаар утсаар залгахад утсаа авахгүй байсан тул 2021 оны 12 дугаар сарын 1-ны өдөр Д.*******ын хаягаар очсон. Очиход түүнтэй хамт амьдардаг хадам ээж болох Ажинсүмбүү гэх хүн байсан.Б.*******ыг байгаа эсэхийг асуухад хүүгээ хүргэж өгөхөөр гарсан гэсэн. Тэгээд ХХК-ийн үнэлгээний тайланг түүнд гардуулан өгөөд Д.*******ыг ирэхээр өгөөрэй гээд энэ талаар тэмдэглэл үйлдээд гарын үсэг зуруулж авсан, энэ баримтыг шүүхэд өгсөн. Д.******* нь нэхэмжлэлийг 2022 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр гаргасан байна. Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .7-д заасан үнэлгээтэй холбогдуулан шүүхэд гомдол гаргах 7 хоногийн хугацааг 22 хоногоор хэтрүүлэн 29 дэх хоногтоо шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байна. Тухайн 6 хувийн гүйцэтгэлтэй үл хөдлөх эд хөрөнгийг 100 гаруй сая төгрөгөөр барьсан гэж байгаа боловч энэ нь ямар нэгэн баримтаар тогтоогдохгүй байна. Шийдвэр ажиллагаа дагуу явагдсан бөгөөд Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .7-д заасан гомдол гаргах хугацаа өнгөрсөн байх тул нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.Шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагаа дагуу явагдсан гэж үзэж байгаа тул нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв. / хх 39/

3.Нэхэмжлэгчээс шүүхэд: газрын 2021 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн, 2022 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдрийн Мэдэгдэл, Шийдвэр албаны 2022 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 1/39 дугаар Анхны албадан дуудлага худалдаа явуулах тухай тогтоол, эстимэйт ХХК-ийн үнэлгээний тайлан, Ус хэрэглэгчид худаг гаргах зөвшөөрлийн хуудас, төлбөрийн баримтууд, паспортыг хөтлөх журам, хариуцагчаас гүйцэтгэлийн хувийн хэрэг зэрэг нотлох баримтууд ирүүлжээ. /хх 44-81, хх -31, 88, 89/

Хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Д.*******аас хариуцагч холбогдуулан ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, ******* ******* дүгээр ******* тоот хаягт байрлах үл хөдлөх эд хөрөнгө үнэлсэн үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага шүүхэд гаргажээ.

 

Шүүх нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож лэв.

1. Нэхэмжлэгч Д.*******аас... өмчлөлийн ******* дүүргийн 22 дугаар хорооны ******* ******* дүгээр ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгийг хураан авч, тус үл хөрөнгийн үнэлгээг тогтоолгохоор шинжээчээр стимэйт ХХК-ийг томилсон. стимэйт ХХК нь 2021 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн байдлаар...******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгө болон газрыг 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн, тус үнэлгээгээр харьцуулсан гэх 3 газрын нэгж талбайн үнэ 17,142.86, 14,28.71, 14,286 гэж үнэлсэн уг тооцоолол нь өнөөгийн бодит зах зээлийн үнээс бага үнэлсэн, дээрх үнэлгээ хийгдсэн газрын ойролцоох буюу нэг хороонд харьяалагдах нэг блокоор баригдсан хашааны худалдагдах үнэ 60,000,000 төгрөг, мөн байшинтай газар гэхэд худалдагдах үнэ нь 8,000,000 төгрөгийн үнэ ханштай байна... миний бие хөдөө орон нутагт ажилтай байсан тул дуудлага худалдааг явуулах тогтоолыг гардаж аваад юу болж байгааг тодруулах зорилгоор гүйцэтгэгчтэй утсаар ярьж, үнэлгээ хийгдсэн асуудлыг мэдэж, байгууллагад дээр 2021 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр очиж унэлгээтэй танилцсан.Шийдвэр гүйцэтгэгчээс шуудангаар үнэлгээний тайланг явуулсан гэх боловч надад тус шуудан ирээгүй.Иймд эстимэйт ХХК-ийн 2021 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн Д.*******ын өмчлөлийн ******* дүүрэг, ******* дугаар хороо,*******-******* , ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгө болон газрыг 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн үнэлгээг хүчингүй болгож өгнө үү, анх 100 гаруй сая төгрөгөөр барьж байсан бөгөөд худаг, бохирын цооног болон 3.80-ыг үнэлгээнд оруулаагүй гэжээ./ хх 1-3 /

2. газрын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч П.аас...Үүний дагуу ажиллагаа явуулж, Д.*******ын өмчлөлийн эд хөрөнгийг битүүмжилж, хураагаад, шинжээч томилж ХХК-ийн шинжээч Н.ээр тухайн эд хөрөнгийн үнэлгээг гаргуулсан. Үнэлгээний тайланг 2021 оны 12 дугаар сарын 14-д ирүүлснийг хүлээн авсан. Д.*******т үнэлгээний тайланг гардуулахаар утсаар залгахад утсаа авахгүй байсан тул 2021 оны 12 дугаар сарын 1-ны өдөр Д.*******ын хаягаар хөрөнгийн үнэлгээний тайланг танилцуулахаар очиход хөдөө байсан гэж байна, гэртээ байсан, хүүхдээ цэцэрлэгт хүргэж өгөхөөр өглөө гарсан гэж хадам эх нь тайлбар өгсөн... ХХК-ийн үнэлгээний тайланг хадам эх н. гардуулан өгөөд Д.*******ыг ирэхээр өгөөрэй гээд энэ талаар тэмдэглэл үйлдээд гарын үсэг зуруулж авсан, уулзсан тэмдэглэлийг нотлох баримтаар гаргаж өгсөн . Д.******* нь нэхэмжлэлийг 2022 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр гаргасан байна. Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .7-д заасан үнэлгээтэй холбогдуулан шүүхэд гомдол гаргах 7 хоногийн хугацааг 22 хоногоор хэтрүүлэн 29 дэх хоногтоо шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан, Тухайн 6 хувийн гүйцэтгэлтэй үл хөдлөх эд хөрөнгийг 100 гаруй сая төгрөгөөр барьсан гэж байгаа боловч энэ нь ямар нэгэн баримтаар тогтоогдоогүй, гүйцэтгэлийн ажиллагаа дагуу явагдсан, үнэлгээний талаар гомдол гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан хэмээн маргажээ.

3.Талуудын шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбар, хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас үзэхэд:Шүүгчийн 2020 оны 08 дугаар сарын 26-ны 184/ШШ2020/0260 дугаартай захирамжаар ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй хариуцагч Д.*******т холбогдох Зээлийн гэрээний үүрэгт 24,169,699,81 төгрөг гаргуулах, барьцаа хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэрэгт хариуцагч нь төлбөрийг 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний дотор төлж барагдуулах, эвлэрлийн гэрээний үүргийг хугацаандаа гүйцэтгээгүй бол ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, тахилт ******* дүгээр  ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар,184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцаар үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар харилцан тохиролцож эвлэрсэн тул Зохигчийн эвлэрлийг баталж хэргийг хэрэгсэхгүй лэсэн ба 2021 оны 03 дугаар сарын 09-ны өдрийн 184/ШЗ2021/02432 дугаар захирамжаар 184/ГХ2021/0216 тоот хуудас бичигдсэн болох нь тогтоогдож байна./хх 49-81/

 

НЭГ: Шийдвэр ажиллагааны талаар:

 

1.1 Шүүхээс 0216 тоот хуудас бичигдсэн дагуу  газраас ажиллагааг үүсгэж, 21270******* тоот хувийн хэрэг нээсэн ба тойргийн гүйцэтгэгчээс 2021 оны 06 дугаар сарын 07-нд төлбөр төлөгчид шүүгчийн захирамжид заасан 24,169,699,81 төгрөгийн төлбөрийг, улсын тэмдэгтийн хураамжийн хамт нэн даруй төлж барагдуулах талаар мэдэгдэж, тэмдэглэл үйлдсэн,  гүйцэтгэгчээс 2021 оны 09 дүгээр сарын 29-нд ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, тахилт ******* дүгээр  ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар,184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцыг 21270*******/128 тоот тогтоолоор битүүмжилсэн ба 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-нд 21270*******/128 тоот тогтоолоор хурааж, тэмдэглэл үйлдэж төлбөрөө 2021 оны 11 дүгээр сарын 22-ны дотор төлөх талаар мэдэгджээ./хх 44-81/

1.2. Улмаар 2021 оны 11 дүгээр сарын 17-ны 4-128/22270 тоот мэдэгдлийг төлбөр төлөгч Д.*******т хүргүүлж ...барьцаа хөрөнгө болох тахилт ******* дүгээр  ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар,184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцыг хураасан тул үнэлгээг Иргэний 177 дугаар зүйлийн 177.1 зааснаар төлбөр авагч, өмчлөгчтэй харилцан тохиролцуулах ажиллагааг тогтоон 2021 оны 11дүгээр сарын 22-ны өдрийн 09 цагт дүүргийн -р хороо, 3 хаягт байрлах газрын 413 тоот өрөөнд зохион байгуулах тул тогтоосон хугацаанд хүрэлцэн ирэх, хэрвээ тогтоосон хугацаанд ирээгүй тохиолдолд Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .2.2-т зааснаар хөндлөнгийн шинжээч томилон зах зээлийн үнийг тогтоох талаар тус тус мэдэгдсэн мэдэгдлийг төлбөр төлөгч Д.******* хүлээн авч гарын үсэг зурсан /өмчлөгч нь төлбөр төлөгч өөрөө/ болох нь тогтоогдов. / хх , 2/

Түүнчлэн төлбөр төлөгч Д.******* нь 2021 оны 11дүгээр сарын 22-ны өдрийн 09 цагт газрын 413 тоот өрөөнд хүрэлцэн ирж төлбөр авагчтай уулзаж тохиролцоогүй болох нь хэргийн 3-4-р талд авагдсан гүйцэтгэгчийн тэмдэглэлээр нотлогдов.

 

Иргэний 177 дугаар зүйлийн 177.1-д Дуудлага худалдаагаар худалдах үл хөдлөх эд хөрөнгийн санал болгох доод үнийг дуудлага худалдаа явуулахаас өмнө үүрэг гүйцэтгэгч, үүрэг гүйцэтгүүлэгч, өмчлөгч харилцан тохиролцож тогтоосон үнийн, хэрэв тохиролцоогүй бол үнэлгээчний тогтоосон зах зээлийн үнийн 70 хувиар тооцон тогтооно. Үнэлгээчнийг дуудлага худалдаа явуулах эрх бүхий этгээд томилно гэж заажээ.

 

ХОЁР:Үнэлгээний талаар:

 

2.1. Төлбөр төлөгч,өмчлөгч болон төлбөр авагч нараас барьцаа хөрөнгө болох ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, ******* ******* дүгээр  ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар,184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцны үнэлгээний талаар харилцан тохиролцоогүй, талуудаас үнийн саналын талаар бичгээр ирүүлээгүй тул 2021 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдөр 12/362 тоот шинжээч томилж 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар,184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцны үнэлгээг гаргуулахаар ХХК-ийг шинжээчээр томилсон ба үнэлгээчин Н. хөрөнгийн үнэлгээ хийх тусгай зөвшөөрөлтэй байх бөгөөд 2021 оны 12 дугаар сарын 13-нд дээрх үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийг 41,76,000 төгрөг буюу газрыг 9,944,000 төгрөгөөр, хувийн сууцыг 31,632,000 төгрөгөөр үнэлж дүгнэлтийг гүйцэтгэлийн ирүүлжээ./хх -70/

2.2. Шүүхийн тухай   дугаар зүйлийн .2.2-д үнэлгээг талууд, өмчлөгч Иргэний 177.1-д заасны дагуу тохиролцоогүй хөрөнгө гэж заасны дагуу үл хөдлөх эд хөрөнгөд зах зээлийн үнэлгээ гаргуулсан байна.

Энэ нь Шүүхийн гүйцэтгэлийн тухай 42 дугаар зүйлийн 42.1-д Иргэний ажиллагааны явцад мэргэжлийн тусгай мэдлэг шаардсан асуудлаар дүгнэлт гаргуулах зорилгоор гүйцэтгэгч өөрийн санаачилгаар, эсхүл оролцогч талын хүсэлтээр шинжилгээ хийж, дүгнэлт гаргах тусгай мэдлэг бүхий, иргэний ажиллагааны үр дүнд хувийн ашиг сонирхолгүй этгээдийг шинжээчээр томилон оролцуулж болно гэсэн, мөн  дугаар зүйлийн .2.2-т заалтыг хариуцагч тал зөрчөөгүй гэж шүүх үзэв.

 

2.3. Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .3 дах хэсэгт Шийдвэр гүйцэтгэгч хөрөнгийн үнэлгээг шинжээчээр тогтоолгосон бол шинжээчийн дүгнэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор талуудад мэдэгдэж, дүгнэлтийг танилцуулж, санал хүсэлтийг авч, тэмдэглэл хөтөлнө гэж заажээ.

Үүний дагуу Шүүхийн тухай 14 дүгээр зүйлийн 14.6-д Мэдэгдэх хуудсыг гардуулан өгвөл зохих хүн оршин суугаа газар, эсхүл ажлын байрандаа байхгүй бол мэдэгдэх хуудсыг түүний хамт амьдардаг арван найман насанд хүрсэн хүн, эсхүл сум, баг, хорооны Засаг дарга, түүний ажлын албанд, эсхүл ажлын газрын захиргаанд хүлээлгэн өгч, тэмдэглэл үйлдэн гарын үсэг зуруулна гэж зааснаар ажиллагаа хийгджээ.

 

Үүнд: гүйцэтгэгчээс эд хөрөнгөд үнэлгээ тогтоосон дүгнэлтийг 2021.12.13-нд хүлээн авч ******* дүүргийн 22 дугаар хороо, тахилт ******* дүгээр  ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газрыг 9,944,000 төгрөгөөр, 184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцыг 31,632,000 төгрөгөөр нийт 41,76,000 төгрөгөөр үнэлгээ тогтоосон мэдэгдэл, үнэлгээний тайланг 2021.12.1-нд Баянзүрх дүүргийн Ургах-наран хороолол,10-р байр тоотод оршин суух төлбөр төлөгч П.*******ын гэрт нь очиж хамт амьдардаг Ч. / хадам ээж/ гардуулсан болох нь хэргийн 70 дүгээр талд авагдсан баримтад 1 хувийг дамжуулан өгөхөөр авлаа Ч.Ажинсүмбүү 2021.12.1, У-99897226 гэж гараар бичсэн тэмдэглэгээ мөн гүйцэтгэгчийн 2021.12.1-ны өдрийн ...******* тоотод байрлах үл хөдлөх эд хөрөнгөд гаргасан үнэлгээний тайлан, мэдэгдэл гардуулан өгөхөд үйлдсэн тэмдэглэлд... хүүгээ хүргэж өгөх гээд саяхан гараад явсан, орой л ирэх байх, өглөө *******ын утас зөндөө дуугараад байсан, би утсаа аваач гэж хэлэхэд ӨӨ дуугарч байг гээд байсан тухай бичигдсэн бөгөөд гүйцэтгэгчээс төлбөр төлөгч Д.*******т үнэлгээний тайланг шуудангаар хүргүүлээгүй өөрөө биечлэн гардуулсан болох нь нотлогдсон тул нэхэмжлэгчийн дээрх тайлбар үгүйсгэгдэв.

Энэ баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 44 дүгээр зүйлийн 44.1-д зааснаар хэрэг хянан лэхэд ач холбогдолтой бичгийн бичмэл нотлох баримтад тооцож шүүх үнэлэв.

2.4. Нэхэмжлэгч талаас ******* тоот хаягт байрлалтай үл хөдлөх хөрөнгө болон газрыг 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн, тус үнэлгээгээр харьцуулсан гэх 3 газрын нэгж талбайн үнэ 17,142.86, 14,28.71, 14,286 гэж үнэлсэн уг тооцоолол нь өнөөгийн бодит зах зээлийн үнээс бага үнэлсэн, дээрх үнэлгээ хийгдсэн газрын ойролцоох буюу нэг хороонд харьяалагдах нэг блокоор баригдсан хашааны худалдагдах үнэ 60,000,000 төгрөг, мөн байшинтай газар гэхэд худалдагдах үнэ нь 8,000,000 төгрөгийн үнэ ханштай байна. Анх 100 гаруй сая төгрөгөөр барьж байсан бөгөөд худаг, бохирын цооног болон 3.80-ыг үнэлгээнд оруулаагүй...үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг үнэлсэн үнэлгээ бодит байдлаас доогуур үнэлсэн хэмээн тайлбарлав.

Гэвч нэхэмжлэгчээс дээрх үнэлгээ хийгдсэн газрын ойролцоох буюу нэг хороонд харьяалагдах нэг блокоор баригдсан хашааны худалдагдах үнэ 60,000,000 төгрөг, мөн байшинтай газар гэхэд худалдагдах үнэ нь 8,000,000 төгрөгийн үнэ ханштай байгаа болон барьцаа хөрөнгө болох 6 хувийн гүйцэтгэлтэй үл хөдлөх эд хөрөнгийг анх 100 гаруй сая төгрөгөөр барьсан, бодит байдлаас доогуур үнэлсэн хэмээн гомдол гаргаж байгаа боловч гомдлын үндэслэлээ Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 2 дугаар зүйлийн 2.2.2,38 дугаар зүйлийн 38.1-д зааснаар нотолж чадаагүй, энэ нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдохгүй байна.

Мөн худаг, бохирын цооног болон 3.80-ыг үнэлгээнд оруулаагүй гэх боловч эдгээр эд хөрөнгө нь барьцаа хөрөнгөд тусгагдаагүй, гүйцэтгэгчээс т тусгагдсан барьцаа хөрөнгүүдэд зах зээлийн үнэлгээ гаргуулахаар тогтоолд заасны дагуу шинжээч нь үнэлгээ гаргажээ.

2..Шүүгчийн 2022 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн 184/ШЗ2022/04078 дугаар захирамжаар нэхэмжлэгч талын хүсэлтээр ХХК-ийн үнэлгээчин Н.ийг үнэлгээ гаргасантай нь холбогдуулан шүүх хуралдаанд шинжээчээр оролцуулав. /хх 93/

Шүүх хуралдаанд шинжээч Н.ээс өөрийн гаргасан дүгнэлтийн талаар... тогтоолд Д.*******ын өмчлөлийн 22010673 дугаартай тухайн хаягт байршилтай 184 м.кв 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууц болон тухайн хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай газар өмчлөх эрхийг үнэлэхээр дурдсан. Үүнээс бусад хөрөнгийн үнэлгээг гаргаагүй. Энэ тухай тайлангийн 1.4.2-д Д.*******ын дээрх нэр төрлийн үл хөдлөх хөрөнгөөр хязгаарлагдсан гэж тусгасан. Учир нь тогтоолд байхгүй эд хөрөнгийг үнэлбэл маргаан гарах үндэслэл болдог... 6 хувийн гүйцэтгэлд тохируулж үнэлгээг гаргасан. Газар өмчлөх эрхийг зах зээлийн жишиг үнийн харьцуулалтын аргаар тухайн хөрөнгөтэй ойр байршилтай байгаа, газруудтай харьцуулах замаар үнэлгээг хийсэн... Газрын үнэлгээг 9,944,000 төгрөг гэж гаргасан. Худгийн үнэлгээ гарга гэж байгаагүй, 3.80-тай тог байсан. Сайжруулалтыг хасаад, цэвэр газрынх нь үнэлгээг тооцож байгаа, байшингийнх нь м.кв ногдох үнийг хасаад, цэвэр газрын үнийг гаргаж байгаа, энэ арга замаар газрын үнэлгээг тооцсон. шинжээчийн тогтоолд заасан үл хөдлөх эд хөрөнгөд л зах зээлийн үнэлгээг гаргасан байгаа.Тэгэхдээ хийсэн сайжруулалт худаг, хашаа гэж ороогүй, дагалдах эд хөрөнгөд гарга гэж дурдаагүй, гэрчилгээнд 6 хувь гэсэн, 6 хувиас бага байсан боловч 6 хувиар тэрүүгээр нь гаргасан.Хундам цутгаад 1 давхрын хана өрсөн байсан.Үнэлгээний тайланд дэлгэрэнгүй тусгаж өгсөн байгаа,тухайн иргэний газар өмчлөх эрхийг зах зээлийн хандлагын аргаар, дутуу гүйцэтгэлтэй барилгыг зах зээлийн болон өртгийн хандлагын аргаар үнэлсэн. Өртгийн хандлагын аргаар үнэлэхдээ Барилга, хот байгуулалтын сайдын 2016 оны 203 тоот тушаалыг үндэслэж үнэлгээг гаргасан. Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хууль болон үнэлгээний олон улсын стандартын дагуу үнэлгээг гаргасан. Зах зээлийн болон өртгийн аргыг хослуулан хэрэглэсэн. Зах зээлийн аргаар үнэлэхдээ судалгааг хийж, дутуу гүйцэтгэлийн хувийг хасаж тооцсон гэж тайлбарлажээ.

 

2.6. - ХХК-ийн үнэлгээчин гүйцэтгэгчийн тогтоолд дурдсан төлбөрт хураагдсан үл хөдлөх эд хөрөнгүүдэд үнэлгээ тогтоохдоо  зах зээлийн харьцуулан жиших аргыг сонгож авахдаа ижил төсөөтэй хөрөнгө, эд зүйлс худалдаалах тухай мэдээллийг ашигласан, тоо, баримт, мэдээнд нарийвчлан судалгаа хийж зах зээлийн үнэ ханш, үнэлж буй ай ойр байршилд, үнэлгээний өдрийн ойролцоо арилжаалсан байгаа арилжааны мэдээллийг жишиг үнийн мэдээллээр сонгон авсан болох нь үнэлгээний тайлан, тайланд хавсаргасан баримтууд болон шинжээч Н.ээс шүүх хуралдаанд тодорхой тайлбарлаж мэдүүлсэн мэдүүлэг зэргээр нотлогдов.

 

Тиймээс шинжээч Н. мэдүүлгийг хэрэгт ач холбогдолтой гэж, шинжээчийн гаргасан хөрөнгийн үнэлгээний тайлан дүгнэлтүүд нь  Хөрөнгийн үнэлгээний тухай  8 дугаар зүйлийн 8.1, 8.2 дах заалтад нийцсэн  байх тул шинжээчийн дүгнэлтийг үнэн зөв эргэлзээгүй талаас нь шүүх үнэлээд хэргийг хянан лэв.

 

2.7. нэхэмжлэгч Д.*******ын миний бие хөдөө орон нутагт ажилтай байсан тул дуудлага худалдааг явуулах тогтоолыг гардаж аваад юу болж байгааг тодруулах зорилгоор гүйцэтгэгчтэй утсаар ярьж, үнэлгээ хийгдсэн асуудлыг мэдэж, байгууллагад дээр 2021 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдөр очиж үнэлгээтэй танилцсан. Шийдвэр гүйцэтгэгчээс шуудангаар үнэлгээний тайланг явуулсан гэх боловч надад тус шуудан ирээгүй гэх тайлбар нь хэргийн 70-р талд авагдсан нотлох баримтаар үгүйсгэгдэж байгаа бөгөөд тэрээр хөдөө орон нутагт байсан гэдгээ Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 2 дугаар зүйлийн 2.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д зааснаар нотолж чадаагүй болно.

 

2.8. Хариуцагч нь 2021.12.1-нд Баянзүрх дүүргийн Ургах-наран хороолол,10-р байр тоотод оршин суух төлбөр төлөгч П.*******ын гэрт нь очиж хамт амьдардаг хадам ээж Ч....******* тоотод байрлах үл хөдлөх эд хөрөнгөд гаргасан үнэлгээний тайлан, мэдэгдэл гардуулсан болох нь хэргийн 70 дүгээр талд авагдсан нотлох баримтаар нотлогдсон байх тул Д.*******ыг үнэлгээний тайлантай тухайн үед буюу 2021.12.1-нд танилцаж, өөрийнх нь өмчлөлийн ******* тоот хаягт байрлах 700 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газрыг 9,944,000 төгрөгөөр, 184 м.кв талбайтай 6 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцыг 31,632,000 төгрөгөөр нийт 41,76,000 төгрөгөөр үнэлсэн байгааг мэдсэн хирнээ 7 хоногийн дотор шүүхэд гомдлоо гаргаагүй сүүлд 2022.01.13-нд гомдол гаргаж хуульд заасан хугацааг хэтрүүлсэн гэж шүүх дүгнэв.

 

Иргэний ажиллагааны талууд гүйцэтгэгчийн явуулсан арга хэмжээ,түүний гаргасан ийг зөвшөөрөөгүй тохиолдолд Шүүхийн тухай 44 дүгээр зүйлийн 44.3, 44.4 дэх хэсэгт зааснаар ахлах гүйцэтгэгч,ерөнхий гүйцэтгэгчид гомдол гаргаж, түүний гаргасан ийг зөвшөөрөхгүй тохиолдолд 14 хоногийн дотор шүүхэд гомдол гаргана гэж, үнэлгээний тайланг эс зөвшөөрвөл мэдсэн өдрөөс хойш 7 хоногийн дотор шүүхэд гомдол гаргана гэж тус тус зохицуулсан.

Дээрх заалтаар бол эд хөрөнгийн үнэлгээтэй холбоотой гомдлоо талууд үнэлгээтэй танилцсанаас хойш ахлах болон ерөнхий гүйцэтгэгчид гомдол гаргахгүйгээр шууд 7 хоногийн дотор шүүхэд гомдол гаргах тул хариуцагч талын хөрөнгийн үнэлгээний талаарх гомдлыг 7 хоногийн дотор шүүхэд гаргах хугацаа өнгөрсөн гэх тайлбар үндэслэлтэй байна.

Иймд нэхэмжлэгч Д.*******ын нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож лэв.

 

Нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр шүүгчийн 2021 оны 01 дүгээр сарын 21-ны өдрийн 184/ШЗ2021/0146 дугаар захирамжаар төлбөр төлөгч Д.*******т холбогдуулан гүйцэтгэгдэж буй иргэний ажиллагааг гарч хүчин төгөлдөр болтол түдгэлзүүлсэн болохыг дурдав. /хх /

Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дах хэсэгт заасны хэрэгт хамааралтай ач холбогдолтой гэж үнэлэв.

Хэрэг хянан лэх ажиллагааны явцад болон шүүх хуралдаанд бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдээр төлбөр авагч болох  ХХК татан оролцуулах хүсэлтийг зохигчид болон төлбөр авагчаас гаргаагүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн талаар:

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 7 дугаар зүйлийн 7.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгч Д.*******аас шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан 70200 төгрөг төлснийг улсын төсөвт хэвээр үлдээв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай  11 дугаар зүйлийн 11.2.3, 116, 118, 1******* дүгээр зүйлд заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1.Шүүхийн тухай дугаар зүйлийн .7-д заасныг баримтлан Нэхэмжлэгч Д.*******ын нэхэмжлэлтэй, хариуцагч холбогдох Үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай  6 дугаар зүйлийн 6.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дах хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Д.*******ын улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын төсөвт хэвээр үлдээсүгэй.

 

3.Шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болно,

 

4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигчид нь ийг эс зөвшөөрвөл гардан авсан эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Х.ОЮУНЖАРГАЛ.