МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Д.Ганболд даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч:  Т ХХК-ийн ,

Хариуцагч:  С ХХК-д

2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулж, түрээсийн төлбөрт 2014-2016 онуудад нийт төлсөн 174,041,300 төгрөг, барьцааны 4,166,667 төгрөг, үнэ төлбөргүй үйлчилгээ үзүүлсэний төлбөрт 7,723,782 төгрөг, түрээсийн байранд засвар хийсэн зардалд 117,180,040 төгрөг, нийт 305,111,789 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.А, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Н, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Д нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Т ХХК нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах, түрээсийн гэрээг төгөлдөр бусад тооцуулсанаар түрээслүүлэгч талаас түрээсийн төлбөр, үйлчилгээний төлбөр, төлбөр, хөрөнгө оруулалтын зардал гаргуулах. Нэхэмжлэлийн үндэслэл:

Манай компани анх 2014 оны 08 сарын 28-ны өдөр С ХХК-тай түрээсийн гэрээ байгуулж, Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, 1 хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 500 м/кв талбайг нийт 15 жилийн хугацаатайгаар үйлчилгээний зориулалтаар ашиглахаар болсон бөгөөд 1 м/кв талбайг 22,000 төгрөгөөр тооцож cap бүр 11,000,000 төгрөг төлж ирсэн. Манай компани дараах үндэслэлээр түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж байна.

1. Иргэний хуулийн 318.3-т заасан хуулийн шаардлага хангаагүй, түрээсийн үндсэн болон нэмэлт гэрээнүүдийг Үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлээгүй. Ингэснээр түрээсийн орлогод ногдох Монгол Улсын албан татвараас түрээслүүлэгч зугтаж зайлсхийж бидэнд НӨАТ-ын баримт олгоогүй. Үүнээс шалтгаалж манай компанийн хувьд мөн адил санхүүгийн тайландаа энэ зардлаа тусгаж чадаагүй.

2. Түрээсийн зүйл болох үл хөдлөх эд хөрөнгө нь С ХХК-ийн нэр дээр байдаггүй, өөр хувь хүний нэр дээр бүртгэлтэй байдаг. Өөрөөр хэлбэл биднийг хууран мэхэлж тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг бусдад түрээслэх эрхгүй этгээд түрээсийн гэрээ байгуулсан байсан. Түрээсийн гэрээний 2.1.а-д заасны дагуу үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг, ажлын зургийн хамт хавсаргах ёстой байсан боловч энэ үүргээ түрээслүүлэгч биелүүлээгүй.

3. Түрээсийн байрны талбайг 500 м/кв гэж гэрээнд тусгаж мөнгө авч байсан боловч бодит байдал дээр 410 м/кв талбайтай байр түрээслүүлж илүү ашиг олж байсан.

Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулснаар 2014,2015,2016 онуудад төлж ирсэн нийт түрээсийн төлбөр болох 174,041,300 төгрөг, барьцаа болох 4,166,667 төгрөг, түрээсийн үндсэн гэрээний 2.1.а-д заасан үйлчилгээний эрхийн хүрээнд түрээслүүлэгч талд үзүүлсэн үйлчилгээний нийт төлбөр болох 7,723,782 төгрөг, түрээсийн байранд оруулсан хөрөнгө оруулалтын зардал болох 119,180,040 төгрөг, нийт 305,111,789 төгрөгийг С ХХК-аас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

 

 

Хариуцагч С ХХК нь шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлдээ: Түрээсийн гэрээний үүргийн биелэлтэд 2017 оны 01, 02 cap, 3 дугаар сарын 21-ны өдрийг (21 хоног) хүртэл хугацааны түрээсийн төлөгдөөгүй төлбөр болох 11. 248.134 /арван нэгэн сая хоёр зуун дөчин найман мянга нэг зуун гучин дөрөв/ төгрөг, алданги 5.624.000 /таван сая зургаан зуун хорин дөрвөн мянга/ төгрөг, нийт 16.872.134 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулах, ******* цамхагийн 1 дүгээр давхарт байрлах 543 м.кв үйлчилгээний талбайг анх хүлээж авсан байдлаар хүлээлгэн өгөхийг Т ХХК-нд даалгуулах тухай. Нэхэмжлэгч Т ХХК нь 2017.03.13-ны өдөр тус шүүхэд хандан гаргасан ... Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах, түрээсийн гэрээг хучин төгөлдөр бусад тооцуулснаас түрээслүүлэгч талаас түрээсийн төлбөр, үйлчилгээний төлбөр, барьцаа төлбөр, хөрөнгө оруулалтын зардал гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлагатай холбогдуулан энэхүү сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргаж байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 73 дугаар зүйлийг 73.1 дэх хэсэгт "...Үндсэн нэхэмжлэлтэй хамт шийдвэрлүүлэхийн тулд хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан шийдвэрлэхээс өмнө хариуцагч сөрөг нэхэмжлэл гаргах эрхтэй. Сөрөг нэхэмжлэл нь энэ хуулийн 62 дугаар зуйлд заасап шаардлагыг хангасан байна... мөн хуулийн 73.2 дэх хэсэгт: ...Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагатай тооцогдох байвал шүүх сөрөг нэхэмжлэлийг үндсэн нэхэмжлэлтэй хамт шийдвэрлэнэ. Бусад тохиолдолд тэдгээрийг хамтруулан шийдвэрлэх эсэхийг шүүх шийдвэрлэнэ... гэж тус тус заасан байх ба сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага нь үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагатай хамааралтай буюу түрээсийн гэрээний үүргийн биелэлттэй холбоотой учраас серөг нэхэмжлэл гаргаж байгаа болно. С ХХК нь 2014.08.28-ны өдөр Т ХХК-тай 03 тоот түрээсийн гэрээг байгуулан /анх С.*******, Б.******* нар иргэнийхээ хувьд гэрээ байгуулсан/ Баянзүрх дүүргийн 1 хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 543 м.кв талбайг /******* цамхагийн 1 давхарын үйлчилгээний талбайг/ үйлчилгээний зориулалтаар 15 жилийн хугацаатай Т ХХК-нд эзэмшүүлэн ашиглуулсан байдаг. Дээрх түрээсийн гэрээг талууд 2017.03.21-ны өдөр цуцлан дуусгавар болгосон бөгөөд түрээслэгч Т ХХК нь 2017 оны 01, 02, 03 сарын 21-ны өдөр хүртэлх хугацааны түрээсийн төлбөрийг төлөөгүй байгаа болно. Түрээсийн гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.1 б-д зааснаар түрээслэгч нь түрээсийн төлбөрийг улирлаар нь төлөх бөгөөд 2017 оны 1 дүгээр улирлын мөнгийг 2016 оны 12 дугаар сарын 31-ны өмнө төлөх үүрэгтэй байсан боловч энэ үүргээ огт биелүүлэгүй. Талууд сүүлд 2016.06.15-ны өдөр Түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан ба уг нэмэлт оруулсан гэрээний 1.1 дэх хэсэгт: "... 2016.01.01-2016.12.31-ны өдрийг дуусталх төлбөрийг 50,000,000 төгрөгөөр буюу сарын 4.166.667 төгрөг байхаар... , 1.2 дэх хэсэгт зааснаар 2017.01.01-ны өдрөөс 2017.12.31-ны өдрийг дуусталх төлбөрийг 50.000.000 төгрөгөөр буюу сарын 4.166.667 төгрөг байхаар тус тус харилцан тохиролцож 2016.06.16-ны өдрөөс 2017.01.01 -ний өдрийг хүртлэх хугацаанд түрээсийн ямар нэгэн тооцоогүй болох талаар тохиролцон нэмэлт гэрээг байгуулсан бөгөөд энэхүү нэмэлт гэрээгээр түрээсийн төлбөрийг 4.166.667 төгрөг болгон өөрчилсөн болно. Түрээслэгч нь 2017 оны 01, 02, 03 сарын 21-ны өдөр хүртэл нийт 11. 248.134 /арван нэгэн сая хоёр зуун дөчин найман мянга нэг зуун гучин дөрөв/ төгрөгийг түрээсийн төлбөрт төлөх үүрэгтэй байна. Түрээсийн гэрээний 2.1 б-д зааснаар түрээслэгч нь ...заасан хугацаанд түрээсийн төлбөр хийгдээгүй бол турээсийн төлбөрийн үнийн дүнгийн 0.5%-иар хоног тутамд алданги тооцно... гэж заасны дагуу 2017 оны 1 дүгээр сарын түрээсийн төлбөрөөс алданги тооцвол (4.166.667 х 0.5 = 20,800х 133 хоног=2.766.400) төгрөгийн алдангийг төлөх үүрэгтэй байна. Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 232.4 дэх хэсэгт: ...Анзын нийт дүн гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 50 хувиас хэтэрч болохгуй... гэсэн хуулийн зохицуулалттай тул 2.083.300 төгрөгийг хууль болон гэрээнд заасны дагуу төлөх үүрэгтэй. Мөн 2017 оны 2 дугаар сарын түрээсийн төлбөрөөс алданги тооцвол дээрх дүн гаргах бөгөөд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгээс хэтэрч байгаа тул 2.083.300 төгрөгийг төлөх үүрэгтэй байна. Харин 2017 оны 3 дугаар сарын 21-ны өдөр гэрээ цуцлагдсан бөгөөд 21 хоногийн түрээсийн төлбөрийг тооцвол (4.166.667 х 30 хоног = 14.574 х 21 хоног = 2.914.800 төгрөг болох ба (2.914800 х 0,5% = 14.574) төгрөг болох бөгөөд алданги (14.574 х 133 = 1.938.342) төгрөг болж байна. Энэ нь мөн л гүйцэтгээгүй үүргийн дүнгийн 50 хувиас хэтэрч байгаа тул 1.457.400 төгрөгийн хууль болон гэрээнд заасны дагуу хугацаа хэтрүүлсэний алдангид түрээслүүлэгч талд төлөхөөр байгаа юм. Түүнчлэн 4.1 е-д зааснаар ... Түрээсийн гэрээ дуусгавар болох үед өр авлагыг бүрэн барагдуулсан байхаас гадна түрээсээр ашиглаж байсан /өрөө. танхим, тоног төхөөрөмж, бусад адилтгах эд хөрөнгө гэх мэт/ хэсгийн ердийн элэгдэл хорогдолыг тооцон түрээслүүлэгч талд актаар өгөх ба анх хүлээж авсан эд хөрөнгийг үрэгдүүлсэн, эвдсэн, хагарсан, цуурсан тохиолдолд өөрийн хөрөнгөөр засах буюу тухайн үеийн зах зээлийн ханшаар холбогдох хохиролыг тооцож, шаардагдах хөрөнгийг үл маргах журмаар гаргах үүргийг хүлээнэ... гэж тохиролцсон боловч Т ХХК-ний зүгээс эд хөрөнгийг анх хүлээж авсан байдлаар нь өнөөдөрийг хүртэл хүлээлгэж өгөөгүй. Мөн 4.1 ё-д зааснаар ...түрээслэгч нь гэрээ дуусахад түрээсийн зүйл, түүний бүх бүрдэл (дотоод дагалдах зүйлс, шал хананы хавтан, тааз болон бусад өнгөлгөөний эд зүйлс, засал, хаалга, цонх, цахилгааны сүлжээ, агааржуулалтын болон сантехникийн шугам гэх мэт) хэвийн ажиллагаатай, цэвэр, цаашид түрээслэх боломжит түвшинд хүлээлгэж өгнө... заасны дагуу түрээслэгч нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэгүй байх тул ******* цамхагийн 1 давхарт байрлах 543 м.кв үйлчилгээний талбайг анх хүлээж авсан байдлаар хүлээлгэн өгөхийг Т ХХК-нд даалгуулах зэрэг нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргаж байна. Иймд Т ХХК-аас түрээсийн гэрээний үүргийн биелэлтэд 2017 оны 01, 02 дугаар сар, 3 дугаар сарын 21-ны өдрийг (21 хоног) хүртэл хугацааны түрээсийн төлөгдөөгүй төлбөр болох 11,248,134 /арван нэгэн сая хоёр зуун дөчин найман мянга нэг зуун гучин дөрөв/ төгрөг, алданги 5,624,000 /таван сая зургаан зуун хорин дөрвөн мянга/ төгрөг, нийт 16.872.134 төгрөгийг гаргуулан хохиролгүй болгож, ******* цамхагийн 1 дүгээр давхарт байрлах 543 м.кв үйлчилгээний талбайг анх хүлээж авсан байдлаар хүлээлгэн өгөхийг Т ХХК-нд даалгуулах шийдвэр гаргаж өгнө үү гэжээ.

 

 

Хариуцагч С ХХК болон түүний өмгөөлөгч байсан О.М нь шүүхэд гаргасан тайлбартаа: Т ХХК нь түрээсийн гэрээ байгуулсан цагаас хойш үйлчилгээний талбайг фитнес, кофе шоп, хоолны газар, үсчин гоо сайхан, бариа заслын чиглэлээр ашиглан тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. 2017 он гарсаар түрээсийн төлбөрөө төлөөгүйн улмаас түрээсийн гэрээг цуцлах асуудал яригдсан бөгөөд одоог хүртэл түрээсийн талбайг хүлээлгэж өгөөгүй байна. Т ХХК нь орсон цагаасаа хойш түрээсийн төлбөр төлөхөд ямар нэг шалтаг тоочин асуудал үүсгэж үнийн хөнгөлөлт эдэлж, анхны үнээс даруй 60 хувийн хөнгөлөлттэй УБ хотод байхгүй хямд үнээр түрээслэн үйл ажиллагаа явуулж ирсэн. Үнэ хямдруулсан тухай бүрд нь Т ХХК өөрсдөө өр авлагагүй тооцоо дууслаа гэж баримт үйлдэн баталгаажуулж байсан болно. Т ХХК нь бусдын хөрөнгөн дээр үйл ажиллагаа явуулан орлого олж байсан нь үнэн бөгөөд түрээсийн төлбөр төлөхөөс санаатай зайлсхийж байгаа тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Иймд нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.

Тус шүүхэд Т ХХК-ний нэхэмжлэлтэй С ХХК-нд холбогдох ...Түрээсийн гэрээг хучин төгөлдөр бусад тооцуулах. түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулснаас түрээслүүлэгч талаас түрээсийн төлбөр, үйлчилгээний төлбөр, барьцаа төлбөр, хөрөнгө оруулалтын зардал гаргуулах... шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг хүлээн авч танилцаад хариуцагчийн өмгөөлөгчийн зүгээс бүхэлд нь эс зөвшөөрч дараах хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий тайлбарыг гаргаж байна. ******* цамхагийн 1 давхарт байрлах нийт 543 м.кв үйлчилгээний талбайн өмчлөх эрх нь С ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч С.*******гийн нэр дээр бүртгэлтэй байдаг бөгөөд С.*******гийн зүгээс тус үл хөдлөх хөрөнгийг захиран зарцуулах эрхийг 2014 оны .... сарын ...-ны өдөр Түрээсийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээний үндсэн дээр С ХХК-нд олгосон байдаг. С ХХК нь 2014.08.28-ны өдөр Т ХХК-тай 03 тоот түрээсийн гэрээг байгуулан /анх С.*******. Б.******* нар иргэнийхээ хувьд гэрээ байгуулсан/ Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах 543 м.кв талбайг /******* цамхагийн 1 давхарын үйлчилгээний талбайг/ үйлчилгээний зориулалтаар нь 15 жилийн хугацаатай Т ХХК-нд эзэмшүүлэн ашиглуулсан бөгөөд энэ хугацаанд түрээслэгч нь түрээслүүлэгчийн талбайг эзэмшин ашиглаж үр шимийг нь хүртэж байсан юм. Энэхүү түрээсийн гэрээнд талууд харилцан тохирч 2015.02.06-ны өдөр 05 тоот, 2015.0.24-ны өдөр 08 тоот, 2016.06.15-ны өдөр 09 тоот, 2016.05.19-ны өдөр 09 тоот нэмэлт гэрээнүүд байгуулж нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулсан байдаг. Түрээсийн үндсэн гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.1 а-д зааснаар ...түрээслэгч нь түрээслэн ашиглаж буй байрныхаа 1 ам дөрвөлжин метр талбай тутамд cap бүр 22.000 төгрөг тооцож төлнө. Төлбөр дээр нэмэгдэж cap бүр 1.000.000 төгрөгийн үйлчилгээний эрх авна..., 2.1 б-д "... Түрээслэж буй байрны 500 метр квадрат талбайн 1 сарын төлбөр 11.000.000 төгрөг байна... гэж түрээсийн төлбөрийн хувьд талууд тохиролцон тохиролцож хүсэл зоригоо илэрхийлэн гэрээнд гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байх бөгөөд түрээсийн төлбөрийг улирлаар төлнө гэж тохирсон байдаг. Талууд сүүлд 2016.06.15-ны өдөр Түрээсийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан ба уг нэмэлт өөрчлөлт оруулсан гэрээний 1.1 дэх хэсэгт: "... 2016.01.01-2016.12.31-ны өдрийг дуусталх төлбөрийг 50.000.000 төгрөгөөр буюу сарын 4.166.667 төгрөг байхаар... , 1.2 дэх хэсэгт зааснаар 2017.01.01-ны өдрөөс 2017.12.31-ны өдрийг дуусталх төлбөрийг 50.000.000 төгрөгөөр буюу сарын 4.166.667 төгрөг... байхаар тус тус харилцан тохиролцож 2016.06.16-ны өдрөөс 2017.01.01-ний өдөрийг хүртэл хугацаанд түрээсийн ямар нэгэн тооцоогүй болох талаар тохиролцон болох нь нэмэлт гэрээнүүдээр нотлогдоно. Улмаар түрээслүүлэгч С ХХК-ний зүгээс 2016.12.03-ны өдөр албан бичгээр ... түрээсийн төлбөрийг бөөнд өгсөн тохиолдолд 2017 оны түрээсийн төлбөрийг 50.000.000 төгрөгөөр буюу анхны гэрээний үнээс 70 хувь хямдруулсан, 2017 оны түрээсийн төлбөрийг 1 сарын өмнө буюу 2016 оны 12 сард төлөх талаар хүсэлт хүргүүлснээс хойш талуудын хооронд гэрээтэй холбоотой өнөөдрийн маргаан гарсан болно. Хариуцагч С ХХК-ний зүгээс 2017 оны түрээсийн төлбөрийг төлөх талаар хүсэлт хүргүүлж буй явдал нь үндсэн гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.1б-д заасан түрээсийн төлбөрийг улирал бүрийн эхэнд төлнө... . 1 дүгээр улирлын төлбөрийг тухайн оны 12-р сарын 31-нээс өмнө төлнө гэсэн хувиарийн дагуу хууль ёсны шаардлага тавьсан боловч түрээслэгч Т ХХК-ний зүгээс хүлээн зөвшөөрөөгүй, үндсэн гэрээнд заасан төлбөр төлөх үндсэн үүргээ биелүүлэхгүй байсан тул арга буюу 2017.02.01-ний өдрийн 19/17 тоот гэрээ цуцлах тухай мэдэгдэл, 2017.03.15-ны өдөр 37/17 тоот мэдэгдэл хүргүүлэх тухай албан бичгээр Түрээсийн гэрээг цуцалж байгааг С ХХК- ний зүгээс мэдэгдсэн байдаг. Энэхүү мэдэгдэлд Т ХХК-ний зүгээс 2017.03.15-ны 3/15 тоот албан бичгээр 2017.04.01-ны өдөр гэхэд талбайд байрлах өөрийн хөрөнгийг нүүлгэн шилжүүлэх талаар хариу ирүүлсэн бөгөөд 2017.03.21-ны өдрийн 03/21 тоот албан бичгээр Үйлчилгээний талбайг хүлээлгэн өгсөн буюу шуудангаар талбайн түлхүүрийг хүлээлгэн өгсөн тул бидний хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээ цуцлагдсан болно. Харин Т ХХК нь манай компанийн эзэмшлийн талбайд байрлаж буй эд хөрөнгө, тоног төхөөрөмжөө өнөөдрийг хүртэл аваагүй, 543 м.кв талбайг одоог хүртэл албан ёсоор хүлээлгэж өгөөгүй байна. Нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд: Нэхэмжлэгч нь Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр 2014, 2015, 2016 онуудад төлж ирсэн нийт түрээсийн төлбөр болох 174.041.300 /нэг зуун далан дөрвөн сая дөчин нэгэн мянга гурван зуу/ төгрөгийг гаргуулахаар шаардсан нь илт хууль зүйн үндэслэлгүй байна. Нэхэмжлэгчийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл болон хэрэгт авагдсан түрээсийн гэрээ, нэмэлт гэрээнүүдээр түрээслэгч нь 2014, 2015, 2016 онуудад С ХХК-ний 543 м.кв талбайг эзэмшин ашиглаж, үйлчилгээний зориулалтаар ашиглан үйл ажиллагаа явуулж тодорхой үр шимийг нь хүртсэн. Талууд түрээсийн гэрээний 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт заасны дагуу түрээсийн гэрээг цуцалж дуусгавар болсон талаар талуудын хэн аль маргахгүй гэж ойлгож байна. Гэрээг цуцлах гэсэн ойлголт нь нэг тал нь хүсэл зоригоо илэрхийлснээр үүргийн харилцааг цаашид дуусгавар чиглэдэг бөгөөд гэрээг цуцалснаар талууд гэрээгээр авсан зүйлээ аливаа хэлбэрээр харилцан буцаан өгдөггүй зохицуулалтгай. Түрээсийн гэрээний хувьд гэрээгээр шилжүүлсэн эд хөрөнгийг түрээслэгч зориулалтын дагуу ашиглаж, үр шимийг олж авах эрхтэй байдаг тул Т ХХК нь 2014, 2015,2016 онуудад төлсөн түрээсийн төлбөрийг буцаан шаардах эрх зүйн үндэслэлгүй байна. Өөрөөр хэлбэл, түрээслэгч нь бусдын хөрөнгийг эзэмшиж ашиглаж үр шимийг хүртсэнийхээ төлөө төлбөр төлөх нь шударга ёсны зарчимд нийцнэ.

Түрээсийн барьцаа 4.166.667 /дөрвөн сая нэг зуун жаран зургаан мянга зургаан зуун жаран долоо/ төгрөг гаргуүлах шаардлагын хүрээнд 2014.08.28-ны өдрийн 03 тоот түрээсийн гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.16-д зааснаар ...нэг сарын түрээстэй тэнцэх барьцаа 10.860.000 /арван сая наймн зуун жаран мянга/ төгрөг байсныг 2016.06.15-ны өдрийн 09 тоот нэмэлт гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.5 дэх хэсэгт заасны дагуу багасгаж 4.166.667 төгрөг болгон багасгасан байдаг. Үндсэн түрээсийн гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.2 дэх хэсэгт: ...байрыг энэ гэрээнд заасан нөхцөлөөр 2014.08.28-ны өдрөөс 2029.08.28-ны өдрийг дуустал 15 жилийн хугацаатай эзэмшүүлэн ашиглуулах бөгөөд цаашид талууд харилцан тохиролцсоноор гэрээг сунгах буюу цуцалснаар дуусгавар болно... гэж гэрээний хугацааг тохиролцсон байх бөгөөд уг гэрээний 4 дүгээр зүйлийн 4.1 ж-д ...Гэрэний 1.2 дахь заалтыг зөрчин хугацаанаас өмнө гэрээг цуцлахаар болсон тохиолдолд барьцаа төлбөр буцаан олгогдохгуй... байх нөхцөлийг түрээслэгч хүлээн зөвшөөрч хүсэл зоригоо илэрхийлэн гэрээнд гарын үсэг зурж, тамга тэмдэгээ дарсан тул гэрээний үүргийн дагуу барьцаа төлбөрийг буцаан шаардах эрхгүй гэж үзэж байна. Түүнчлэн уг гэрээний 4.1и-д зааснаар ...Түрээслэгч нь барьцаа төлбөрийг түрээсийн төлбөрт шилжүүлэн тооцохгуй... гэж талууд харилцан тохиролцсон болно.

Түрээсийн үндсэн гэрээний 2.1а-д заасан үйлчилгээний эрхийн хүрээнд түрээслүүлэгч талд үзүүлсэн үйлчилгээний нийт төлбөр болох 7.723.782 /долоон сая долоон зуун хорин гурван мянга долоон зуун наян хоёр/ төгрөг гаргуулах шаардлагын хүрээнд дараах тайлбарыг гаргаж байна. Талууд 2014.08.28-ны өдөр 03 тоот түрээсийн гэрээ байгуулахдаа дараах нөхцөлийг харилцан тохиролцон хүсэл зоригоо илэрхийлсэн гэж үзнэ. Тухайлбал, гэрээний 2 дугаар зүйлийн 2.1 дэх хэсэгт: ...Дээрх төлбөрт НӨАТ ороогүй болно. Төлбөр дээр нэмэгдэж cap бур 1.000.000 /нэг сая/ төгрөгийн үйлчилгээний эрх авна... гэж тохиролцсон байх ба энэ үүргийн дагуу түрээслэгч нь түрээслүүлэгчид энэхүү үйлчлгээг гэрээ хүчин төгөлдөр байх цаг хугацаанд үзүүлж үүргээ биелүүлж ирсэн тул үйлчилгээний үзүүлсэний төлбөрийг мөн шаардах эрхгүй гэж үзэж байна. Мөн 2016.06.15-ны өдрийн 09 тоот нэмэлт гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.4 дэх хэсэгт зааснаар ...Түрээсийн гэрээний 2.1-д заасан үйлчилгээний эрхийг цуцлав... гэж тохиролцсоноор түрээслүүлэгч нь түрээслэгчээс үйлчилгээний эрх авахаа больсон, энэ өдрөөр тасалбар болгон талууд ...төлбөр тооцоогуй... гэж тооцоо нийлсэн тул шаардах эрхгүй гэж үзэж байгаа болно.

Түрээсийн байранд оруулсан хөрөнгө оруулалтын зардал болох 119.180.040 /нэг зуун арван есөн сая нэг зуун наян мянга/ төгрөг гаргуулах шаардлагын тухайд дараах тайлбарыг гаргаж байна. Талуудын хооронд байгуулсан үндсэн түрээсийн гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.3 дэх хэсэгт: Түрээслэгч нь түрээслэх талбайн тохижилт, засвар үйлчилгээг хариуцан хийнэ... гэж тохиролцсон бөгөөд уг гэрээний 4 дүгээр зүйлийн 4.1 д)-д зааснаар ...Турээсийн байрны үндсэн хийцэд засвар өөрчлөлт хийх, дотоод заслыг өөрчлөх бол албан бичгээр мэдэгдэж /засварын зургийн хамт/, Түрээслүүлэгчийи зовшөөрлийг бичгээр авна. Түрээслүүлэгчийн зөвшөөрлийг авсан эсэх нь хууль тогтоомж зөрчих болон чанаргуй хийсэн засвар өөрчлөлттэй холбоотойгоор учирсан хохирол, түүнийг арилгах үүрэг, хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгуй... гэж заасан байх бөгөөд гэрээ байгуулах болон байгуулсны дараа түрээслэгчийн зүгээс засвар өөрчлөлт хийх талаар бичгээр хандсан зүйл огт байдаггүй юм. Гэрээний 4.1 е-д зааснаар Түрээсийн гэрээ дуусгавар болох үед өр авлагыг бүрэн барагдуулсан байхаас гадна түрээсээр ашиглаж байсан /өрөө, танхим, тоног төхөөрөмж, бусад адилтгах эд хөрөнгө гэх мэт/ хэсгийн ердийн элэгдэл хорогдолыг тооцон түрээслүүлэгч талд актаар хүлээлгэн өгөх ба анх хүлээж авсан эд хөрөнгийг үрэгдүүлсэн, эвдсэн, хагарсан, цуурсан тохиолдолд өөрийн хөрөнгөөр засах буюу тухайн үеийн зах зээлийн ханшаар холбогдох хохиролыг тооцож. засварлахад шаардагдах хөрөнгийг үл маргах журмаар гаргах үүргийг хүлээнэ... гэж тохиролцсон боловч Т ХХК-ний зүгээс эд хөрөнгийг анх хүлээж авсан байдлаар нь өнөөдөрийг хүртэл хүлээлгэж өгөөгүй байна. Түүнчлэн 4.1 ё-д зааснаар ...түрээслэгч нь гэрээ дуусахад түрээсийн зүйл, түүний бүх бүрдэл хэсгийг (дотоод дагалдах зүйлс, шал хананы хавтан, тааз болон бусад өнгөлгөөний эд зүйлс, дотоод засал, хаалга, цонх, цахилгааны сүлжээ, агааржуулалтын болон сантехникийн шугам гэх мэт) хэвийн ажиллагаатай, цэвэр, цаашид түрээслэх боломжит түвшинд хүлээлгэж өгнө... гэрээгээр хүлээсэн үүргээ гэрээг цуцлахад огт биелүүлээгүй энэ талаар С ХХК-ний зүгээс олон удаа албан бичгээр хүсэлт гаргасан боловч ямар нэгэн арга хэмжээг огт аваагүй болно. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага түүний үндэслэлээс үзэхэд талуудын хооронд байгуулсан түрээсийн гэрээг Монгол улсын Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318, 318.4 дэх хэсэгт заасны дагуу ...турээсийн гэрээг бичгээр байгуулаагуй, үл хөдлөх хөрөнгө түрээслэх гэрээг үл хөдлөх хөрөнгийн газарт бүртгүүлээгүй бол түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бус байна... гэж үзэн нэхэмжлэл гаргасан байх бөгөөд хуулийн 318.4 дэх хэсэгт зааснаар хүчин төгөлдөр бус гэж үзэх үр дагаврыг хуулиар шууд зохицуулсан байдаг. Нэхэмжлэгчийн зүгээс гэрээг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэж байгаатай холбогдуулан хуульд заасан журам зөрчсөн учраас үр дагаврыг арилгуулах шаардлага гаргасан гэж ойлгож байна. Монгол улсын Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.5 дэх хэсэгт зааснаар түрээсийн гэрээнд эд хөрөнгө хөлслөх гэрээний зохицуулалтыг хэрэглэхээр зохицуулсан бөгөөд гэрээ хүчин төгөлдөр бусад тооцуулснаас үүсэх үр дагаварыг шаардах үндсэн нөхцөл нь тухайн түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр байхыг шаарддаг. Гэтэл талууд байгуулсан түрээсийн гэрээг цуцалж дуусгавар болгосон байх тул эд хөрөнгө хөлслөх гэрээний дагуу шаардлага гаргах, шаардах эрхээ хэрэгжүүлэх боломжгүй болсон байна. Өөрөөр хэлбэл, төгөлдөр бус түрээсийн гэрээнд эд хөрөнгө хөлслөх гэрээний зохицуулалтыг хэрэглэх нь түрээсийн гэрээний холбогдох зохицуулалтыг үгүйсгэсэн, хууль хэрэглээний хувьд алдаа болно. Иймд Т ХХК-ний гаргасан Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах, түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулснаас түрээслүүлэгч талаас түрээсийн төлбөр, үйлчилгээний төлбөр, барьцаа төлбөр, хөрөнгө оруулалтын зардал гаргуулах ... нэхэмжлэлийн шаардлагыг дээрх үндэслэлээр бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байх тул нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

 

Нэхэмжлэгч Т ХХК нь сөрөг нэхэмжлэлд гаргасан тайлбартаа: С ХХК-ийн шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлтэй танилцаад эс хүлээн зөвшөөрч дараах хариу тайлбарыг гаргаж байна.

Манай компани анх С ХХК-тай 2014 оны 08 сарын 28-ны өдөр 15 жилийн хугацаатай түрээсийн гэрээ байгуулсан. Энэхүү түрээсийн гэрээний 2.1.6-д талууд 2016 оны 06 сарын 15-ны өдөр бүхэлд нь нэмэлт өөрчлөлт оруулан 2017 оны 01 сарын 01-ны өдрөөс 2017 оны 12 сарын 31 -ны өдрийг хүртэл 1 жилийн хугацааны түрээсийн төлбөр 50,000,000 төгрөг байхаар харилцан тохиролцож, харин түрээсийн төлбөрийг ямар хэлбэрээр, хэдий хугацаанд төлөхөө харилцан тохиролцоогүй юм. Ингээд түрээсийн төлбөрийг хагас жилээр 2 хувааж төлөхийг санал болгосон боловч С ХХК хүлээн авалгүй түрээсийн гэрээнд байхгүй шалтгаанаар буюу бүтэн жилээр шууд 2017 оны 1 сард багтаан төл гэдэг хууль бус шаардлага тавьж гэрээг 2016 оны 12 сарын 31-ны өдөр цуцалж, талбайг суллаж өгөхийг мэдэгдсэн. /Гэрээг цуцлах мэдэгдлийг хавсаргаж өгөв./ Үүний дараа манай компани үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсон бөгөөд үүдний цоожийг сольж биднийг 1 сараас эхлэн дотогш оруулаагүй болно. Хариуцагч С ХХК-ийн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагад үндэслэж буй 2014 оны 08 сарын 28-ны өдрийн түрээсийн гэрээний 2.1.6 дэх заалтыг түрээслэгч, түрээслүүлэгч талууд харилцан тохиролцож 2016 оны 06 сарын 15-ны өдөр өөрчилсөн бөгөөд энэхүү нэмэлт гэрээнд 2017 оны түрээсийн төлбөрийг хэрхэн төлөх, алданги төлөх талаар заалт байхгүй зөвхөн бүтэн жилийн төлбөрийн хэмжээг тогтоосон байх тул хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэл үндэслэлгүй байна. Иймд сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

 

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Б.А нь шүүх хуралдаад гаргасан тайлбартаа: Түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулаад, төлсөн төлбөрт 174,041,300 төгрөг, барьцаанд өгсөн 4,166,667 төгрөг, үйлчилгээний төлбөрт нэхэмжлэгчээс хариуцагчид үзүүлсэн үнэ төлбөргүй үйлчилгээгээ үнэлээд 7,723,782 төгрөг, түрээсийн байрыг зассан зардалд 119,180,040 төгрөг, нийт 305,111,789 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилсэн. Ийнхүү нэхэмжлэхдээ өөр оффис түрээслээд төлсөн төлбөрөө андуурч нэхэмжилсэн байна. Иймд түрээсийн төлбөрийг буцаан нэхэмжилсэн 174,041,300 төгрөгнөөс 13,041,300 төгрөгийг хасаж түрээсийн төлбөрт 161,000,000 төгрөг гаргуулахаар, улмаар нийт 292,070,489 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилж байгаа болно. 2014 оны 8 дугаар сарын 28-нд түрээсийн гэрээ байгуулсан. Хариуцагчийн өмчлөлийн 500 мкв талбайг 15 жилээр түрээсэлсэн. Сар бүр 11 сая төгрөг төлсөн. Уг гэрээ нь Иргэний хуулийн 318-р зүйлд заасан шаардлага хангаагүй. Учир нь бичгээр байгуулаагүй. Үл хөдлөхөд бүртгүүлээгүй. Иргэний хуулийн 43.2.3 хүчин төгөлөдөр болох нөхцөлийг заассан. Иргэний хуулийн 56.1.8-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус хэлцэл юм. Мөн хуулийн 318.3 үл хөдлөх эд хөрөнгийн хувьд гэрээг бичгээр хийгдсэн байхыг шаардана. Гэрчилгээтэй жишиж үзэхэд талбай болон байршил зөрдөг тул бичгээр хийсэн гэрээ алга гэж үзэж байгаа. Гэрээнд өөрийн өмчлөлийн гэсэн боловч хувь хүний өмч байна. Гэрээ байгуулах эрхгүй этгээд гэрээ хийсэн. Хариуцагчийг төлөөлөх эрхгүй этгээд гэрээ хийсэн. Гэрчилгээгээр гэрээ хийсний дараа захирал болсон байгаа. Үл хөдлөхөд бүртгүүлээгүйг хар зөвшөөрсөн. Талбай нь 500 мкв гэж гэрээнд заасан боловч гэрчилгээнд 543 мкв гэж зөрсөн. Бидний үзэж байгаагаар ХХК хэмжээд 18 мкв дутуу гэсэн байгаа. Гэрээнд ажлын зураг хавсаргах байсан боловч хавсаргаагүй. Бид хариуцагчийн хөрөнгийг түрээсэлсэн гэж бодсон боловч өөр этгээдийн байранд байсан. Иргэний хуулийн 56.5, 56.6-д зааснаар нэхэмжлэлийн шаардлагаа гаргаж байгаа. Засвар хийсэн 3 гэрээ болон төлбөр төлсөн баримт болон төлбөрт машин өгсөн гэрээг хүртэл өгсөн.

Хариуцагчийн төлөөлөгч нь өмчлөгч өөрийн хувийн компанид эрх шилжүүлсэн гэж байна. Түрээсийн үйл ажиллагаа нь хуульд заасан хэлбэрээр явагдах ёстой. Гэрээ бичгээр хийгдээгүй, бүртгүүлээгүй. Бид *******тай гэрээ байгуулаагүй. С ХХК-тай гэрээ байгуулсан. Гэтэл гэрчилгээгээр өөр хүний өмч байсан. С ХХК өмчлөгч нь биш. Мөн гэрээг захирал болоогүй хүн хийсэн. 2016 оны 12 дугаар сарын 31-нд гэрээ дуусгавар болж цуцалсан мэдэгдэл ирээд, улмаар 1 сард лацдаад, 2 дугаар сарын 7-нд цоож солисон. Бид олон үйлчлүүлэгчтэй байсан. Урт хугацаанд ашиглана гэж бодоод засвар хийсэн. 12 сард гэрээ цуцалсан гэдэг нь бүтэн жилээр төлбөрөө төл гэснийг хүлээн зөвшөөрөхгүй боломжгүй болсонтой холбоотой юм. Нэмэлт гэрээ хийгээд төлбөр дууслаа гэсэн байгаа. Гэтэл төлбөрөө төлөөгүй гэдэг нь үндэслэлгүй. Гэрээнд зааснаар үйлчилгээ авах тухай байгаа \2.1а\ ба ******* энэ үйлчилгээг авсан. ******* нь эрх олгосон гээд байна гэтэл энд төлөөлөл л яригдах ёстой. Бид өөр хүний өмч гэдгийг мэдээгүй. ******* болон С ХХК нарын гэрээг нөхөж хийсэн байх. *******д түрээсийн төлбөрийг өгсөн гэдэг боловч баримт байхгүй. ******* татвараас зайлсхийгээд өнгөрч байна.

Сөрөг нэхэмжлэлийн хувьд түрээсийн төлбөр нэхсэн байна. Ямар гэрээний ямар заалтаар нэхэж байгаа нь ойлгомжгүй. 2014 оны 8 дугаар сарын 28-ны гэрээнд 2.1а 2.1б-д түрээсийн төлбөр хэд байхыг заасан. 2015 оны 2 дугаар сарын 6-ны 5 тоот нэмэлт гэрээгээр анхны төлбөрийг өөрчилсөн. 2016 оны 6 дугаар сарын 15-ны нэмэлт гэрээгээр төлбөрт бас өөрчлөлт оруулсан. 9 дугаартай гэрээгээр 2017 оны төлбөрийг тохирсон байгаа. Төлбөрийг жилээр төл гэснээс болж маргаан үүссэн. 2017 оны төлбөр гэж гэрээнд байхгүй төлбөр нэхэж байна. 2016 оны 12 дугаар сард гэрээ цуцлагдсан. Энэ нь манайд өгч байсан тоотуудаар нотлогдоно. Алданги яаж нэхэж байгаа нь ойлгомжгүй. Төлбөрийн нөхцөлөө 2 удаа өөрчилсөн. Энд алданги байхгүй. Цуцалсан мэдэгдэлээс хойш ямар нэг үйл ажиллагаа явуулаагүй. Анх хүлээлгэж өгсөн акт байхгүй юу хүлээлгэж өгсөн баримтгүй байж одоо юу шаардаж байгаа нь ойлгомжгүй. Бид засвар хийсэн зүйлсээ салгаж авах боломжгүй тул засварын зардлаа нэхэмжилсэн байгаа гэв.

 

 

Хариуцагчийн төлөөлөгч Б.Н нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Гэрээ хүчинтэй. Иймд 174 сая төгрөгийг буцаан өгөх үндэслэлгүй. Барьцаа нь гэрээ дуусгавар болсоны дараа буцаан олгоно гэсэн. Нэхэмжлэгч нь түрээсийн төлбөрөө төлөөгүйгээс гэрээ цуцлагдсан. Барьцаанд 4,166,667 төгрөг авсан талаар маргахгүй. Нэхэмжлэгч нь гэрээний хугацаанд бүрэн зөрчилгүй байсан бол өгөх байсан. Гэрээний үүрэг гүйцэтгээгүй улмаас гэрээ цуцлагдсан тул гэрээнд зааснаар буцааж өгөхгүй. Үйлчилгээний төлбөр гэдэг нь түрээсийн төлбөр багасгаж үйлчилгээний эрх авсан. Түрээсийн төлбөрт тооцогдсон тул төлөх үндэслэлгүй. Засварыг өөрсдөө үйл ажиллагаа явуулах гээд өөрсдөө засвар хийсэн. Бидэнтэй тохиролцоогүй, гэрээнд засвараа өөрсдөө хариуцана гэж заасан байгаа. Иймд засварын зардлыг төлөхгүй. Манайх засвартай байр өгсөн. Өөрсдөө дахиж зассан юм. ******* нь өөрийн өмчийг өөрийн хувийн компанид эрх олгож гэрээ байгуулсан. С ХХК нь эзэмшиж ашиглах эрх авсан. Улмаар цааш нь түрээсэлсэн. Иймд түрээсийн гэрээ хүчинтэй. 174 саяд оффис түрээсэлж байсан төлбөр давхар орсон байна. Энэ оффисын түрээсийн гэрээ дуусгавар болсон. Хэний өмч вэ гэдгээ мэдэж байсан. Өөр газар түрээслэх боломж байсан боловч улирлаар мөнгөө өгнө гэсэн болохоор нэхэмжлэгчийг сонгож гэрээ хийсэн. Энэ талаар MGL гэж компаний бичиг энэ хэрэгт байгаа. Эхний 3 сар төлөөд дандаа төлбөрөө буулгах хүсэлт тавьсанаар нийт 102 сая төгрөгний хөнгөлөлт үзүүлсэн. Байр нь үл хөдлөхөд 543 мкв гэж бүртгэгдсэн. Маргаангүй бид гэрээ хийхдээ 500 мкв-р тооцъё гээд л гэрээ хийсэн. Тухайн үед захирлаар томилсон тушаал гараад нийгмийн даатгалын дэвтэрт бичигдсэн байгаа харин 12 сард гэрчилгээнд бүртгүүлсэн.

Түрээсийн төлбөртөө байнга асуудал гаргадаг байсан. Байнга хүсэлт гаргадаг байсан. 2-3 сар нэхүүлж байж өгдөг. Байнга хямдруул гэж шаарддаг. 2016 оныг дуустал тооцоо нийлсэн акт хийсэн байдаг. Нэмэлт өөрчлөлтийн гэрээгээр үүнийг баталгаажсан байгаа.

Засвар хийсэн байр хүлээлгэж өгсөн. Засварыг өөрсдөө хийгээд үр шимээ өөрсдөө л хүртсэн байгаа. Засвар хийсэн гэх зураг байгаа боловч одоо ямар байгаа байдал нь алга. Одоо бол зайлшгүй засвар хийх шаардлагатай болсон байгаа. 2016.12.16-нд 12 сарын төлбөрийг наана нь өгчих би удаан хугацаагаар гадагш явах боллоо гэхэд хариу хэлээгүй. 1 сард нь нэхэмжлэгч тал бүтэн жил үнэгүй сууя гэсэн хүсэлт гаргасан. Түрээсийн төлбөрөө төлдөггүй байсан тул гэрээг цуцлах талаар мэдэгдсэн. Нэхэмжлэгч нь өөрөө гэрээ цуцлах сонирхолтой байсан гэж үзэж байгаа. Учир нь фитнесийн тоног төхөөрөмжөө багшдаа зарчихсан байсан. Засварын үр шимээ хүртчихээд өөр хүнд юмаа хүлээлгэж өгөөд дахин засах шаардлагатай болчихсон байгаа. Манайд байраа хүлээлгэж өгөөгүй. Үйл ажиллагаа явуулаад ашиг орлого олчихоод одоо ийм юм ярьж байгаа нь шударга биш байна. Засварын баримт нь дандаа кассаар гарсан байх тул хувь хүнд бэлнээр гарсан байх тул засвар хийсэн компаний дансанд орсон эсэх нь эргэлзээтэй. С.******* болон хариуцагч С ХХК нарын хоорондох гэрээг нөхөж хийгээгүй. Нэхэмжлэл гаргах үед ******* нь АНУ-д байсан. Эхлээд үнээ хямдруулдаг байснаа сүүлдээ үнэгүй байрлана гэдэг. Татварын хувьд С.******* төлөөд явсан. Захирлын хувьд тушаал хэрэгт байгаа. 2016 оныг дуустал тооцоо нийлсэн баримт байгаа. Энд хөнгөлсөн үнийн дүнг оруулсан байгаа. Бид нар 2017 оны 2 дугаар сарын 9-нд лацадсан. Энэ үед үйлчлүүлэгчид нь байсан. Үйлчилгээний хөлс нь түрээсийн төлбөрийн нэг хэсэг байсан. Түрээсээ төлөх боломжтой байсан боловч тоног төхөөрөмжөө хүнд зарчихаад биднээс буцааж төлбөр нэхэж байгаа нь шударга биш байна. Иргэний хуулийн 292-д зааснаар 3 жил үйл ажиллагаа явуулсан тул бусдын хөрөнгө дээр үйл ажиллагаа явуулсан тул хөрөнгөжих ёсгүй.

Сөрөг нэхэмжлэлийн хувьд 2017 оны 1 дүгээр сараас 3 дугаар сарын 21-ныг хүртэлх хугацааны түрээсийн төлбөр 11,248,134 төгрөг, алданги 5,624,000 төгрөг, нийт 16,872,134 төгрөг гаргуулах, байрыг хүлээлгэж өгөхийг даалгах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан. Байраа одоо болтол аваагүй. 2017 оны 02 дугаар сарын 9-ны өдөр болтол үйл ажиллагаа явуулж байсан. Доторх фитнесийн тоног төхөөрөмжийг зарсан тэр хүнтэй учраа ол гэдэг. 3 дугаар сарын 21-нд түлхүүрийг шуудангаар ирүүлсэн. Иймд ашиглаж байсан үеийн төлбөр нэхсэн. Дотор нь эд хөрөнгө байгаа тул бид орж чадахгүй байгаа. Иймд чөлөөлөхийг даалгуулах шаардлага гаргасан гэв.

 

Хэрэгт байгаа болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Т ХХК нь 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулж, түрээсийн төлбөрт 2014-2016 онуудад нийт төлсөн 174,041,300 төгрөг, барьцааны 4,166,667 төгрөг, үнэ төлбөргүй үйлчилгээ үзүүлсэний төлбөрт 7,723,782 төгрөг, түрээсийн байранд засвар хийсэн зардалд 117,180,040 төгрөг, нийт 305,111,789 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

 

Улмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад түрээсийн төлбөрт нэхэмжилсэн 174,041,300 төгрөгөөс маргаанд хамааралгүй талбайн түрээсийн төлбөр андуурагдсан гэж 13,041,300 төгрөгийг хасаж, түрээсийн төлбөрт 161,000,000 төгрөг буюу нийт 292,070,489 /305,111,789-13,041,300/ төгрөг гаргуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан байна.

 

Хариуцагч С ХХК нь түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр, түрээсийн гэрээний үүргийг нэхэмжлэгч тал зөрчсөний улмаас гэрээ цуцлагдсан, нэгэнт үйл ажиллагаа явуулсан тул түрээсийн төлбөрийг буцаан төлөх үндэслэлгүй, нэхэмжлэгчийн буруугаас гэрээ цуцлагдсан тул барьцааны мөнгийг буцаан олгохгүй, үйлчилгээ үзүүлсэн төлбөр нь түрээсийн төлбөрт багтаж байгаа тул нэхэмжлэх эрхгүй, засварыг манай талаас зөвшөөрөл авалгүйгээр нэхэмжлэгч дур мэдэж хийсэн, өөрөө ашигласан тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь зөвшөөрөхгүй гэж маргаж байна.

 

Улмаар хариуцагч нь түрээсийн гэрээний үүрэгт 2017 оны 1-2 дугаар сар, 3 дугаар сарын 21-ны өдөр хүртэлх түрээсийн төлбөрт 11,248,134 төгрөг, алдангид 5,624,000 төгрөг, нийт 16,872,134 төгрөг гаргуулах, түрээсийн байрыг чөлөөлөхийг даалгах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан байна.

 

Нэхэмжлэгч Т ХХК нь бид хариуцагч С ХХК-иас өгсөн мэдэгдэлийн дагуу 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс хойш тус түрээсийн байранд үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсон, үйл ажиллагаа явуулаагүй, түлхүүрийг 2017 оны 03 дугаар сарын 21-ны өдөр хүлээлгэж өгсөн тул сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь зөвшөөрөхгүй гэж маргаж байна.

 

Шүүх дараах үндэслэлээр үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдэх хэсгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

 

Нэхэмжлэгч нь зохигчдын хооронд 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулагдсан түрээсийн гэрээний зүйл нь хариуцагчийн өмчлөлийн биш, хариуцагчийг төлөөлөх эрхгүй этгээд байгуулсан, хуульд заасан бичгээр байгуулж, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэх шаардлагыг хангаагүй тул хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж тайлбарласан.

 

Зохигчдын маргааны зүйл болсон Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороо, 12 дугаар хороолол, Токиогийн гудамж, ,,, дүгээр давхар, ажлын байрны зориулалттай 543 мкв талбай бүхий ******* дугаар эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгө нь иргэн С.*******гийн өмч болох нь үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн ******* дугаар гэрчилгээгээр тогтоогдож байна.

/1 дүгээр хх-ийн 134 дүгээр тал/

 

Улмаар тус үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгч С.******* нь өөрийн эзэмших, ашиглах эрхийг хариуцагч С ХХК-д шилжүүлж дамжуулан түрээслэх эрх олгосон болох нь 2014 оны 08 дугаар сарын 01-ны өдөр С.******* болон хариуцагч С ХХК нарын хооронд байгуулагдсан түрээсийн үйлчилгээ үзүүлэх гэрээгээр тогтоогдож байна.

/1 дүгээр хх-ийн 138-142 дугаар тал/

 

Зохигчдын хооронд 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр түрээсийн гэрээ байгуулагдах үед гэрээнд гарын үсэг зурсан хариуцагчийн төлөөлөгч Б.******* нь компанийг итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрх бүхий этгээд байсан нь хариуцагч С ХХК-ний ерөнхий захирлын 2014 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн ажилд томилох тухай 144 дүгээр тушаалаар тогтоогдож байна.

 

/1 дүгээр хх-ийн 137 дугаар тал/

 

Нэхэмжлэгчийн төлөөөлөгч нь хариуцагчийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд Б.*******ыг гүйцэтгэх захирлаар томилсоныг 2014 оны 12 сард бүртгэсэн тул төлөөлөх эрхгүй байсан гэж маргасан. Гэвч нэгэнт компани өөрийн гүйцэтгэх удирдлагыг томилсон тул улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд энэ тухай хоцорч бичилт хийлгэсэн нь гүйцэтгэх удирдлагын эрхийг хязгаарлахгүй юм. Мөн зохигчдын хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээгээр хариуцагч С ХХК нь иргэн С.*******гийн өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг түрээслэхдээ өөрийн өмчлөлийн гэсэн боловч энэ нь нэгэнт хариуцагч С ХХК-д эзэмших, ашиглах, бусдад дамжуулах түрээслэх эрх олгогдсон тул тус гэрээг хүчин төгөлдөр бус буюу эрхгүй этгээд хийсэн гэж үзэх үндэслэл болохгүй. Эдгээрээс зохигчдын хооронд 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулагдсан түрээсийн гэрээг эрх бүхий этгээд байгуулсан байх тул бичгэн хэлбэрээр байгуулах хуулийн шаардлагыг хангасан гэж үзнэ. Мөн маргааний зүйл болсон үл хөдлөх хөрөнгийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээнд талбайн хэмжээг 543 мкв, харин зохигчдын хооронд байгуулагдсан гэрээнд 500 мкв гэж бууруулан бичсэн нь гэрээг хүчин төгөлдөр бус буюу өөр үл хөдлөх хөрөнгө гэж үзэх үндэслэлгүй. Гэвч тусдаа үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн гэрчилгээ бүхий эд хөрөнгийг эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газар бүртгүүлээгүй болох нь хариуцагчийн төлөөлөгчийн тайлбараар тогтоогдсон. Энэ нь Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.3 заасан шаардлагыг хангаагүй байх тул мөн хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.4-т зааснаар хүчин төгөлдөр болоогүй бөгөөд мөн хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.8-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцогдоно.

 

Нэхэмлэгч нь түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр бус тул уг гэрээний дагуу 2014-2016 онуудад төлсөн нийт төлбөр болох 161,000,000 төгрөгийг буцаан гаргуулах шаардлага гаргасан. Гэвч дээрх Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороо, 12 дугаар хороолол, Токиогийн гудамж, ******* дүгээр давхар, ажлын байрны зориулалттай 543 мкв талбай бүхий  дугаар эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгийг нэхэмжлэгч нь 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрөөс 2016 оны 12 дугаар сарын 31-ны өдрийг хүртэл ашиглаж байсан болох нь нэхэмжлэгч, түүний төлөөлөгчийн тайлбар, хэрэгт байгаа бусад баримтаар тогтоогдсон бөгөөд зохигч хэн аль нь энэ талаар маргаагүй байна. Нэгэнт тухайн эд хөрөнгийг нэхэмжлэлд заасан хугацаанд нэхэмжлэгч ашиглаж байсан болох нь тогтоогдсон бөгөөд Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д гэрээ хүчин төгөлдөр бус болсоноос үүсэх үр дагаварыг шийдвэрлэхээр зохицуулсан тул бусдын эд хөрөнгийг үндэслэлгүйгээр ашиглаж, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих ёсгүй учраас 2014-2016 оныг дуустал хугацаанд түрээсийн төлбөрт төлсөн 161,000,000 төгрөгийг буцаан гаргуулах үндэслэлгүй.

 

Харин барьцааны 4,166,667 төгрөгний хувьд хариуцагч, түүний төлөөлөгч нь уг мөнгийг авсан талаар маргаагүй. Нэгэнт барьцаа авах үндэслэл болсон түрээсийн гэрээ нь хүчин төгөлдөр бусад тооцогдсон тул уг мөнгийг буцаан олгох нь зүйтэй. Учир нь дээрхийн адил Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д зааснаар хариуцагч нь хүчин төгөлдөр бусад тооцогдсон гэрээний дагуу үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих ёсгүй юм.

 

Үйлчилгээ үзүүлсэн төлбөрт нэхэмжилсэн 7,723,782 төгрөгний хувьд нэхэмжлэгч нь түрээсийн гэрээний дагуу үнэ төлбөргүйгээр үйлчилгээ үзүүлсэн боловч гэрээ хүчин төгөлдөр бус тул төлбөрөө гаргуулна гэж, хариуцагч нь уг үйлчилгээ нь түрээсийн гэрээний төлбөрт тооцогдсон тул төлөх үндэслэлгүй гэж маргасан.

 

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нь хэргийн 14-51 дүгээр талд авагдсан тасалбар, тооцооны хуудсанд бичигдсэний дагуу хариуцагчийн гүйцэтгэх захирал Б.******* үйлчилгээ авсан гэж тайлбарласан бол хариуцагчийн төлөлөгч нь эдгээр баримтын зарим нь миний гарын үсэг зурсан баримт мөн, зарим нь миний гарын үсэг биш бөгөөд зарим баримт гарын үсэггүй байна. Түүнчлэн үйлчилгээ үзүүлсэн талаар тооцоо нийлж акт үйлдээгүй, би ийм олон удаа үйлчилгээ аваагүй гэж маргаж байна. Эдгээрээс нэхэмжлэгч нь иргэн Б.*******ад үйлчилгээ үзүүлсэн бөгөөд хариуцагч үйлчилгээ авсан гэж үзэх боломжгүй байна. Учир нь зохигчдын хооронд 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулагдсан түрээсийн гэрээний 2.1а-д түрээсийн төлбөр дээр нэмж 1,000,000 төгрөгний үйлчилгээний эрх олгохоор тохиролцсон байна. Улмаар хариуцагчийн зүгээс уг үйлчилгээг хэн авах эрхтэй талаар зохигчид харилцан тохиролцсон баримтыг шүүхэд хэн аль нь ирүүлээгүй тул хэдийгээр Б.******* нь хариуцагчийг итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрх бүхий этгээд боловч уг үйлчилгээг хариуцагчийн өмнөөс авч, энэхүү эрхийг хэрэгжүүлсэн гэж үзэх боломжгүй юм. Түүнчлэн нэхэмжлэгч нь хариуцагчтай үйлчилгээ үзүүлсэн талаар тооцоо нийлж баримт үйлдээгүй тул уг нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотолж чадаагүй гэж үзлээ. Өөрөөр хэлбэл Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д заасан үүргээ биелүүлээгүй байна. Иймд үйлчилгээ үзүүлсэний төлбөрт 7,723,782 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

Түрээсийн байранд засвар хийсэн зардалд 119,180,040 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагын хувьд нэхэмжлэгч нь үндэслэлээ 2014 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдрийн барилгын дотор бүрэн засал, галын дохиолол, сантехник, камержуулалтын ажил гүйцэтгэх гэрээ, 2014 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн барилгын өрөө тусгаарлагч хана, гипсэн тааз, салхивч, цахилгааны ажил гүйцэтгэх гэрээ, 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн ажил гүйцэтгэх гэрээ болон хэргийн 109-131 дүгээр талд байгаа кассын зарлагын ордер, орлогын баримт, зарлагын баримтуудаар нотлогдоно гэж тайлбарласан. Хариуцагч нь уг засварыг хийсэн эсэх талаар маргаагүй боловч бидний зөвшөөрөлгүй хийсэн, бид засвартай бэлэн байр хүлээлгэж өгсөн, засварын зардалыг нэхэмжлэгч буюу түрээслэгч өөрөө хариуцахаар түрээсийн гэрээнд заасан тул зөвшөөрөхгүй гэж маргаж байна.

 

Нэхэмжлэлийн уг шаардлагын үндэслэл болсон 2014 оны 09 дүгээр сарын 29-ны өдрийн барилгын дотор бүрэн засал, галын дохиолол, сантехник, камержуулалтын ажил гүйцэтгэх гэрээ, 2014 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн барилгын өрөөр тусгаарлагч хана, гипсэн тааз, салхивч, цахилгааны ажил гүйцэтгэх гэрээ нь тус тус иргэн Б.******* Т.*******, Ц.******* нарын хооронд байгуулагдсан байна.

/1 дүгээр хх-ийн 53-60 дугаар тал/

 

Иймд уг гэрээний дагуу нэхэмжлэгч Т ХХК-д шаардах эрх үүсэхгүй. Харин 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн ажил гүйцэтгэх гэрээг нэхэмжлэгч Т ХХК болон ХХК нар байгуулсан байна.

 

/1 дүгээр хх-ийн 61-63 дугаар тал/

 

 

Гэвч уг гэрээний дагуу ажил гүйцэтгэгч ХХК-д төлбөр төлсөн баримтийг шүүхэд гаргаж өгөөгүй байна. Мөн хэрэгт байгаа кассын зарлагын ордер, бэлэн мөнгөний зарлагын баримтаар Т.*******, М. нарт удаа дараа бэлэн мөнгө олгосон нь ажил гүйцэтгэгч ХХК-д төлбөр төлсөн гэж үзэх боломжгүй. Учир нь ХХК-иас Т.*******, М. нарт төлбөр авах эрх олгоогүй байна. Түүнчлэн хэрэгт байгаа засварт зориулж бараа материал авсан гэх зарлагын баримтуудын хувьд зарим нь нэхэмжлэгч хүлээн аваагүй байна. Үлдэх нэхэмжлэгч хүлээн авсан бараа материалын хувьд зарлагын баримтын дагуу төлбөр төлсөн эсэх нь санхүүгийн анхан шатны баримтаар тогтоогдохгүй байна.

 

Иймд нэхэмжлэгч нь засварын зардалд нэхэмжилсэн 119,180,040 төгрөг гаргуулах шаардлагаа Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д заасан үүргийн дагуу мөн хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.1, 44.2-т заасантай нийцүүлэн нотлоогүй тул уг шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгов.

 

Дээрхийг бүхэлд нь нэгтгэн дүгнэвэл үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас зохигчдын хооронд байгуулагдсан 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцож, барьцаанд өгсөн 4,166,667 төгрөгт холбогдох хэсгийг хангаж, үлдэх түрээсийн төлбөр 161,000,000 төгрөгийг буцаан гаргуулах, үйлчилгээний төлбөрт 7,723,782 төгрөг, засварийн зардалд 119,180,040 төгрөг, нийт 287,903,822 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

 

Сөрөг нэхэмжлэлийн хувьд:

Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.1-д заасан түрээсийн гэрээгээр түрээслүүлэгч нь гэрээний зүйлийг түрээслэгчийн эзэмшилд шилжүүлж, түүний үр шимийг хүртэх боломж олгох үүрэг хүлээх бөгөөд түрээслэгч нь гэрээгээр тохирсон түрээсийн төлбөрийг төлөх үүргийг хүлээдэг.

 

Хариуцагч нь түрээсийн гэрээний зүйлийг 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс 03 дугаар сарын 21-ны өдрийг хүртэл нэхэмжлэгч өөрийн эзэмшилдээ байлгасан, үйл ажиллагаа явуулсан гэж түрээсийн үндсэн төлбөрт 11,248,134 төгрөг, алдангид 5,624,000 төгрөг, нийт 16,872,134 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасныг нэхэмжлэгч нь гэрээ цуцлах мэдэгдэл ирсэнээр бид үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсон, үйл ажиллагаа явуулаагүй тул зөвшөөрөхгүй гэж маргасан.

 

Түрээсийн байрыг ашиглах боломжтой байсан бөгөөд үйл ажиллагаа явуулж байсан болох нь ХХК-ний 2017 оны 04 дүгээр сарын 13-ны өдрийн нэхэмжлэгч буюу Т ХХК нь түрээсийн байрны түлхүүрийг 2017.02.06-ны өглөөний 06:45 цагт хүлээн авсан, 2017.02.06-ны орой 21:55 цагт хүлээлгэн өгсөн, 2017.02.07-ны өдрийн өглөөний 08:01 цагт хүлээн авсан, 2017.03.21-ний өдөр шуудангаар дамжуулж хүлээлгэж өгсөн гэх тодорхойлолт, нэхэмжлэгч Т ХХК-ний 2017 оны 03 дугаар сарын 21-ний өдрийн үйлчилгээний талбайг хүлээлгэн өгсөн тухай 03/21 дугаар албан тоот, 2017 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн мэдэгдэлийн хариу гэсэн 3/17 дугаар албан тоот, 2017 оны 03 дугаар сарын 15-ны өдрийн 3/15 дугаар албан тоот, 2017 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдрийн 2/01 дугаар албан тоотын хариугаар тус тус тогтоогдож байна.

 

/2 дугаар хх-ийн 24, 18-21 дүгээр тал/

 

Харин нэхэмжлэгч нь хариуцагчийг 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс түрээсийн гэрээг цуцлах тухай мэдэгдэл өгсөнөөр үйл ажиллагаа явуулаагүй гэж маргасан боловч уг тайлбар нь дээрх баримтаар үгүйсгэгдэж байна.

 

Хэдийгээр хариуцагч нь нэхэмжлэгчийг 2017 оны 03 дугаар сарын 21-ны өдөр түлхүүр хүлээлгэж өгсөн тул энэ хүртэлх хугацааны төлбөрийг гаргуулах эрхтэй гэж тайлбарласан боловч 2017 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдрөөс хойш нэхэмжлэгч нь түрээсийн байрыг эзэмшиж, үр шимийг хүртэх боломжгүй болсон нь хариуцагчийн төлөөлөгч Б.*******ын 2017 оны 02 дугаар сарын 09-ны өдөр нэхэмжлэгчийн үйлчлүүлэгч нар байх үед би өөрөө очиж уг түрээсийн байрыг лацадсан гэх тайлбараар тогтоогдсон. Эдгээрээс нэхэмжлэгчийг түрээсийн байрыг 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс мөн оны 02 дугаар сарын 09-ны өдөр хүртэл түрээсийн байрыг ашиглаж байсан, ашиглах боломжтой байсан гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

 

Зохигчдын хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцогдсон боловч нэхэмжлэгч нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс 02 дугаар сарын 09-ны өдөр хүртэл уг түрээсийн байрыг эзэмших, ашиглах боломжтой байсан, эзэмшиж ашиглаж байсан тул бусдын эд хөрөнгийг үндэслэлгүйгээр ашиглаж, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих ёсгүй учраас дээрх хугацаанд түрээсийн төлбөр төлөх үүрэгтэй. Түрээсийн төлбөрийн хэмжээний хувьд зохигчид 2016 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдрийн 09 дугаар түрээсийн гэрээний нэмэлт гэрээгээр /2 дугаар хх-ийн 8-9 дүгээр тал/ 2017 оны түрээсийн төлбөрийг сарын 4,166,667 төгрөгөөр тохиролцож байсан байх тул үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн хэмжээг уг мөнгөн дүнгээр тооцох нь зүйтэй. Үүнээс тооцвол нэхэмжлэгч нь 2017 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс 02 дугаар сарын 09-ны өдрийг хүртэл үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн 1 сард 4,166,667 төгрөг, 9 хоногт 1,250,000.10 / 4,166,667/30*9 / төгрөг, нийт 5,416,667.10 төгрөгийг төлөх үүрэгтэй байна.

 

Харин зохигчдын хооронд байгуулагдсан түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцогдсон тул хариуцагч нь түрээсийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд алданги нэхэмжилсэн нь Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 232.3-т нийцэхгүй тул сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас алдангид холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

 

Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага болох нэхэмжлэгчид түрээсийн байрыг чөлөөлөхийг даалгах шаардлагын хувьд Иргэний хуулийн 91 дүгээр зүйлийн 91.1-д зааснаар хариуцагч буюу уг түрээсийн байрны эзэмшигч нь нэхэмжлэгчийн хувьд өмчлөгч гэж тооцогдоно. Нэхэмжлэгч нь түрээсийн байранд манай эд хөрөнгө байхгүй, фитнесийн тоног төхөөрөмжийг бусдад худалдсан гэж тайлбарлаж байх боловч өөрийн тайлбарыг нотлоогүй, холбогдох баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй байна. Улмаар анх түрээсийн гэрээ хэрэгжиж эхлэх үед түрээсийн байранд одоо байгаа гэх фитнесийн тоног төхөөрөмжийг нэхэмжлэгч байрлуулсан, түүний өмч байсан талаар зохигч хэн аль маргахгүй байна. Иймд нэгэнт хариуцагчийн хувьд эдгээр тоног төхөөрөмж бусдын өмч тул Иргэний хуулийн 92 дугаар зүйлийн 92.1-д зааснаар түрээсийн байрыг чөлөөлөх сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргах эрхтэй байна.

 

Дээрхийг бүхэлд нь нэгтгэн дүгнэвэл түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцож, хариуцагчаас 4,166,667 төгрөг гаргаж, нэхэмжлэгчид, нэхэмжлэгчээс 5,416,667.10 төгрөг гаргаж, хариуцагчид тус тус олгож, түрээсийн байрыг чөлөөлөхийг нэхэмжлэгчид даалгаж, үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 287,903,822 төгрөг, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 11,455,466.90 төгрөгт холбогдох хэсгийг тус тус хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

 

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн хувьд нэхэмжлэгч нь түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах тухай шаардлагад Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.1.4, 63.1.5-д зааснаар 132,000,000 төгрөгнөөс тооцож 817,950 төгрөг, 305,111,789 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагад 1,683,509 төгрөг, нийт 2,501,456 төгрөг төлөхөөс 2,711,670 төгрөг төлж, улмаар 210,211 төгрөг илүү төлсөн байх тул илүү хэсгийг буцаан олгож, үлдэх хэсгийг хуульд зааснаар хуваарьлах нь зүйтэй. Мөн хариуцагч нь сөрөг нэхэмжлэлийн 16,872,134 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагад улсын тэмдэгтийн хураамжид 242,311 төгрөг төлөхөөс 242,320 төгрөг төлж, 9 төгрөг илүү төлсөн тул буцаан олгох нь зүйтэй. Харин сөрөг нэхэмжлэлийн түрээсийн байрыг чөлөөлөхийг даалгах тухай шаардлага хуульд зааснаар 70,200 төгрөг төлсөн байна.

 

 

Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.2, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 56.1.8, 492 дугаар зүйлийн 492.1, 492.1.1, 227 дугаар зүйлийн 227.1, 232 дугаар зүйлийн 232.3, 92 дугаар зүйлийн 92.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Т ХХК болон хариуцагч С ХХК нарын хооронд 2014 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулагдсан түрээсийн гэрээг хүчин төгөлдөр бус байх хэлцэлд тооцож, хариуцагч С ХХК-иас 4,166,667 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгч Т ХХК-д, нэхэмжлэгч Т ХХК-иас 5,416,667.10 төгрөг гаргуулж, хариуцагч С ХХК-д олгож, нэхэмжлэгч Т ХХК-д Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороо, 12 дугаар хороолол, Токиогийн гудамж, ******* дүгээр давхар, ажлын байрны зориулалттай 543 мкв талбай бүхий  дугаар эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн үл хөдлөх эд хөрөнгийг чөлөөлөхийг даалгаж, үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 287,903,822 төгрөгт, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 11,455,466.90 төгрөгт холбогдох хэсгийг тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.1.1-д зааснаар улсын тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчийн урьдчилан төлсөн 2,711,670 төгрөг, хариуцагчийн урьдчилан төлсөн 312,520 төгрөгийг тус тус улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч С ХХК-с 81,617 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгчид, нэхэмжлэгч Т ХХК-с 101,617 төгрөг гаргуулж, хариуцагчид, Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтэсийн 2609006167 тоот данснаар нийт 210,220 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгчид 210,211 төгрөг, хариуцагчид 9 төгрөг тус тус олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7-д зааснаар шүүхийн шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчин төгөлдөр болох бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцогч тал шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг гардан авах үүрэгтэй ба гардан аваагүй нь хуульд заасан журмын дагуу давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч шийдвэрийг гардан авсанаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Д.ГАНБОЛД