2022 оны 05 сарын 06 өдөр Дугаар 102/ШШ2022/01721 Улаанбаатар хот

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

          Б дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Г.Ариунаа даргалж тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч ........... "М" ХК

           

Хариуцагч М 

 

Үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлага: “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”, “Эвлэрлийн гэрээ”-нүүдээс татгалзаж, үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлэн, албадан чөлөөлж өгөхийг даалгаж, хохиролд 1.180.765.867 төгрөг гаргуулах тухай 

 

Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага: ......... үл хөдлөх хөрөнгүүдийн өмчлөгчөөр тогтоолгож, 121.316.699 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг 2021 оны 06 дугаар сарын 29-ний өдөр хүлээн авч хянаад

 

Шүүх хуралдаанд оролцогчид:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.Г

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б, Б.Б

Хариуцагчийн өмгөөлөгч З.С

           Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Билгүүн

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч "М" ХК, хариуцагч "М"нд холбогдуулан: “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”, “Эвлэрлийн гэрээ”-нүүдээс татгалзаж, үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлэн, албадан чөлөөлж өгөхийг даалгаж, хохиролд 1.180.765.867 төгрөг гаргуулах үндсэн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч 0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгчөөр тогтоолгож, 121.316.699 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан бөгөөд нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараахь байдлаар тодорхойлж байна. 

 

            Нэхэмжлэгч болон нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Нэхэмжлэлийн шаардлага үндэслэлийг манай компаниас 2 үндсэн шаардлага гаргасан.

"М" ХК болон "М" хоёрын хооронд байгуулсан 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн “Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ”-ний үүргийн биелэлттэй холбоотойгоор талуудын хооронд 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр “Эвлэрлийн гэрээ”-нээс тус тус татгалзаад Б дүүргийн 20 дугаар хороо, "Г" оффис цогцолборын 0000,0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгийг "М" ХК-ийн эзэмшил ашиглалтад шилжүүлж өгөхийг "М"нд даалгах.

Дээрх хоёр гэрээнээс татгалзсантай холбоотойгоор 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрөөс 2022 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийг хүртэлх хохирол 925.341.215 гаргуулах, үл хөдлөх эд хөрөнгийн 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрөөс 2022 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийг хүртэл 164 сарын хугацаанд эзэмшиж ашигласны улмаас үрэгдүүлж хорогдуулсан хохирол 89.651 ам доллар буюу 255.424.652 төгрөг нийт 1.180.765.867 төгрөгийг "М"ноос гаргуулах хүсэлттэй байна.

Мөн "М" ХК, "М"той 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” нэртэй гэрээ байгуулсан.

Тус гэрээгээр маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг 262.395 ам доллар үнэлээд сард 1 хувийн хүүтэй, 120 сарын хугацаатай, 262.395 ам долларыг ногдох үүргийн хамт, гэрээгээр тогтоосон хуваарийн дагуу нэхэмжлэгчид төлсний дараагаар маргаан бүхий өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг "М"нд шилжүүлэхээр гэрээнд заасан. 2018 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр байгуулсан гэрээ нь “Санхүүгийн түрээсийн  гэрээ” гэсэн нэртэй байгуулагдсан.

Гэрээний агуулга Иргэний хуулийн 312 дугаар зүйлд заасан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” биш мөн хуулийн 262 дугаар зүйлд заасан “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулагдсан гэж үзэж байна.

 “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” талуудын хооронд 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр байгуулагдсан.

Шалтгаан нь Иргэний хуулийн 312 дугаар зүйлийн 312.1 дэх хэсэгт “ Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-гээр түрээслэгч гэрээнд заасан хугацаагаар түрээслэгчийн ашиглалтад эд хөрөнгө шилжүүлэх, түрээслэгч тогтмол хугацаанд түрээсийн төлбөрөө төлөх үүргээ тус тус хүлээнэ” гэж заасан.

Санхүүгийн түрээсийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт талуудын хооронд байгуулагдсан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний хугацаа  дуусгавар болоход түрээсийн зүйлийг түрээслэгчийн өмчлөлд шилжүүлэн гэж гэрээнд тусгасан. 

Гэрээний хугацааг тухайн түрээсийн зүйл болох эд хөрөнгийн ашиглалтын 4/3 хувиас багагүй байхаар тогтоосон.

Гэрээний нийт үнийг түрээсийн эд хөрөнгийн үнийн дүнгийн 90 буюу түүнээс дээш хувьтай тэнцүү тогтоосон шаардлагыг хангасан байх гэж гэрээнд заасан байдаг. 2008 онд байгуулагдсан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” үл хөдлөх эд хөрөнгийг үнэ бүрэн төлөгдөж дууссаны дараа түрээсийн зүйлийг өмчлөлд шилжүүлэх, "М" сар бүр 1 хувийн хүү тооцон” гэж харилцан тохиролцож байгаа нь “Санхүүгийн  түрээсийн гэрээ” биш “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний шинжийг агуулсан.

2006 оны Аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.2 дахь хэсэгт “барилга байгууламжийн ашиглах хугацаа 30 жил байна” гэж заасан.

Гэтэл  гэрээний 1 дүгээр зүйлийн 1.6 дахь заалтаар гэрээний дагуу төлбөр төлөх хугацаа 120 сар байхаар тохирсон Санхүүгийн түрээсийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.2 дахь заалтад заасан гэрээний хугацааг тухайн түрээсийн зүйл заалтын эд хөрөнгийн ашиглалтын хугацаа 4/3-аас багагүй байхаар тогтоосон байх шаардлагатай нийцээгүй учраас талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээ “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байх боломжгүй юм. 2016 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн Дээд шүүхийн 3 дугаар зөвлөмжид дурдсанаар “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-г “Санхүүгийн түрээсийн  гэрээ”-нээс ялгаж тайлбарласан байдаг. “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”, “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний ялгагдах гол онцлог “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” өөрөө тухайн түрээсийн гэрээний зүйлийг түрээслэгчийн өмчлөлд шилжүүлэх эхний зорилго.

Дараагийн зорилго түрээсийн зүйлийг ашиглуулж түрээсийн төлбөрийг авах онцлох зорилго. “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний хувьд тухайн гэрээний зүйлийг худалдан авч байгаа этгээдийн өмчлөлд шилжүүлж, хүү тооцож авах нь гэрээний онцлог шинж  гэж Дээд шүүх тайлбарласан.

Талуудын 2008 онд байгуулагдсан гэрээ анхнаасаа ашиглуулах зорилгогүй "М"ны өмчлөлд шилжүүлэх зорилготой байсан. 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр байгуулагдсан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” Иргэний хуулийн 262 дугаар зүйлд заасан “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний агуулгатай нийцэж байгаа учир энэ төрлийн гэрээ байгуулагдсан.

"М" ХК үл хөдлөх хөрөнгийн үнийг бүрэн төлсний дараа өмчлөх эрхээ "М"нд шилжүүлэхээр гэрээнд тусгасан нь Иргэний хуулийн 44.2, 112.1 дэх хэсэгтэй бүрэн нийцсэн.

Иргэний хуулийн 262 дугаар зүйлийн 262.1 дэх заалтад “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-гээр худалдагч нь худалдан авах эд хөрөнгийн үнийг төлөөхөөс өмнө эд хөрөнгийг шилжүүлэх, худалдан авагч үнийг гэрээнд заасны дагуу хэсэгчлэн буюу тодорхой цаг хугацааны туршид хэсэгчлэн төлөхөөр үүрэг хүлээдэг.

"М" ХК тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийн үнийг  "М"  үнийг бүрэн төлж дуусахаас өмнө эзэмшлийг шилжүүлээд тэр хоорондох хугацааг гэрээгээр тогтоон "М" хуваарийн дагуу төлбөрийг төлөх үүрэг хүлээсэн нь “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” байгуулагдсан гэж үзнэ.

Манай компанийн хувьд гэрээнд заасан үүргээ биелүүлж, 0000,0000 тоот хөрөнгүүдийг "М"ны эзэмшилд шилжүүлж, өнөөдрийг хүртэл М ашиглаж байгаа. Хариуцагч тухайн үл хөдлөх хөрөнгийг шилжүүлэн авсан ч төлөх үүргээ зохих ёсоор биелүүлэхгүй зөрчсөөр ирсэн. 2014 он гарснаас хойш 3 жилийн хугацаанд нэг ч төлбөр төлөөгүй.

 Манайхаас удаа дараа шаардсаны дагуу 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр “Эвлэрлийн гэрээ” байгуулаад тухайн гэрээ дээр 2018 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн дотор 380.000.000 төгрөгийг төлөх үүргээ дахиад биелүүлээгүй.

15 жил  манай үл хөдлөх хөрөнгийг ямар ч саадгүй ашиглаж гэрээгээр тохиролцсон төлбөр төлөх үүргээ зөрчиж компанийг өнөөдрийг хүртэл хохироож байгаа. Иргэний хуулийн 264 дүгээр зүйлийн 264.1 дэх хэсэгт “зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-гээр хүлээсэн үүргээ худалдан авагч зохих ёсоор биелүүлээгүй бол худалдагч гэрээнээс татгалзах үүрэгтэй.

"М"той байгуулсан 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрийн “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний үүргийн биелэлттэй холбоотой талуудын хооронд байгуулсан 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан эвлэрлийн гэрээнээс татгалзсан байгаа. Энэхүү 2 гэрээнээс татгалзсан үр дагавраас үүссэн шилжүүлсэн бүх зүйлээ буцааж авах буюу иргэний хуулиар өгсөн авсан зүйлээ буцаах эрх үүрэг үүсэж байгаа тул маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгө 0000,0000 тоотыг "М" ХК-ийн эзэмшил ашиглалтад шилжүүлж өгөхийг "М"нд даалгах  нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан.

"М" ХК-ийн хувьд худалдан авагчийн зүгээс Иргэний хуулийн 205 дугаар зүйлд заасан үүргийн гүйцэтгэлийг буцааж өгөх үүрэгтэй.

Гүйцэтгэсэн үүргийн шинж чанараас биет байдлаар мэдүүлж өгөх зүйлийн үүргийн гүйцэтгэлийг мөнгөн хэлбэрээр шаардаж байгаа.

Манай компани зүгээс “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-нд заасан үүргээ биелүүлээд эзэмшил, ашиглалтад өөрийн өмчлөлийн үл хөдлөх хөрөнгийг шилжүүлэн өгсөн.

Шилжүүлэн өгснөөс хойш одоог хүртэл эзэмшиж, ашиглаж байна.

Шилжүүлэн өгсөн үүргийн гүйцэтгэлээ шаардах боломжгүй учраас манай компани зүгээс 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрөөс 2022 оны 01 сарын 26-ны өдрийг хүртэлх түрээсийн төлбөрийг тухайн онуудын зах зээлийн дундаж ханшаар тооцоод түрээсийн төлбөрөө нэхэмжилж байна.

 Нэхэмжилж байгаа хохирлын дүн 925.341.215 төгрөг. Энэ тооцооллыг хавсаргаж өгсөн.

Үнэлгээний байгууллага үнэлгээний тайланг хавтаст хэрэг баримтаар өгсөн. Иргэний хуулийн 264 дүгээр зүйлийн 264.2 дахь хэсэгт зааснаар өөрт учирсан хохирол зардлаа хариуцагчаас нэхэмжлэх эрхтэй.

"М" 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдрөөс 2022 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийг хүртэл 164 сарын хугацаанд манай компани өмчлөлийн 262.395 ам долларын үнэлгээтэй үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмшиж ашигласны улмаас 89651 ам долларын элэгдэл учруулсан.

Тооцоолбол төгрөгөөр хэлэхийн бол 255.424.652 төгрөг нийт 1.800.765.867 төгрөгийг "М"ноос гаргуулах хоёр шаардлагыг гаргаж байгаа тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж өгнө үү.

Мөн хариуцагч шаардлага нь ойлгомжгүй байна гэсэн тайлбар хэлж байна.

Манай шаардлага 2008 онд гэрээ байгуулагдаад манайх гэрээний үүргээ биелүүлээд Мнд өөрийн өмчлөлийн эзэмшил ашиглалтыг шилжүүлээд, М тэрнээс хойш бүтэн 15 жил гэрээний үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй байж 15 өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгө юм шиг эзэмшиж ашигласан.

Гэрээнээс татгалзахаар үүргийн биелэлтийн буцаан шаардах эрхтэй болно.

Мнд өөрийн эд хөрөнгийг эзэмшүүлж ашиглуулж үүргийн гүйцэтгэлээ бодит байдлаар шаардах боломжгүй учраас мөнгөн хэлбэрээр шаардаад 925.000.000 төгрөг гарч байгаа.

Хэрвээ өөр этгээдэд түрээслэхийн бол зохих ёсоор төлсөн бол 925.000.000 төгрөгийн орлого орох байсан гэсэн үндэслэлээр нэхэмжилж байгаа. Ямар нэгэн байдлаар логик алдаатай давхацсан юм байхгүй.

Иргэний хуулийн 227 дугаар зүйлийн 227.1 дэх хэсэгт зааснаар гэрээний нэг тал үүргээ зөрчсөн бол нөгөө тал гэрээнээс татгалзаж учирсан хохирлоо арилгуулахаар шаардах эрхтэй. "М" гэрээний үүргээ зөрчсөн гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тул гэрээнээс татгалзаж байна.

Татгалзсан үүргээ арилгуулахаар бүрэн шаардах эрхтэй. Иргэний хуулийн 227 дугаар зүйлийн 227.3 дахь хэсэгт  хохиролд юу? тооцох вэ? гэхээр нөгөө үйлчлүүлэгчид гарсан хохирол алдагдал буюу үүргээ гүйцэтгээгүй бол үүрэг гүйцэтгүүлэгч зайлшгүй оролцуулсан хохирлыг хохиролд тооцно гэж заасан.

Өөрт учирсан бүх хохирлоо нэхэмжилж байна, гэжээ.

 

           Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.

"М" ХК нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлийг маргаан бүхий эд хөрөнгийг шилжүүлж өгөхийг "М"нд даалгах. Үндэслэлийг тайлбарлахдаа “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” хийсэн энэ гэрээнээсээ татгалзаж байна.

Гэрээгээр "М"нд шилжүүлж өгсөн бүх зүйлийг шилжүүлж авах ийм эрхтэй гэсэн үндэслэлээр тайлбарлаж байна.

Дараахь үндэслэлээр эс зөвшөөрч байна.

Талуудын хооронд ямар харилцаа үүссэн бэ? юунаас үүдэлтэй бэ? гэдгийг тодруулах шаардлагатай байх.

Хэрэгт байгаа нотлох баримтыг үндэслээд талуудын хүсэл зорилгын илэрхийлэл юу байсан бэ? анх харилцаа үүсэхэд ямар хүсэл зорилгын харилцаа байсан бэ? гэдгийг үндэслэж талуудын хооронд үүссэн маргааныг шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзэж байна.

 “"М"”, “МД”-ын тухайн үед  хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанийн хувьд маргаан бүхий эд хөрөнгүүдтэй холбоотой асуудлаар байгуулсан энэ гэрээ “Худалдах, худалдан авах гэрээ”-г хангахгүй.

Энэ бол “Санхүүгийн  түрээсийн гэрээ”-ний дагуу түрээс хэлбэрээр эд хөрөнгийн өмчлөлийн асуудал шийдвэрлэх харилцаа байсан.

Энийг бид нотлох баримт шинжлэн судалсны дараа тайлбарлана.

“МД” компани болон "М"ны хооронд байгуулсан хамтын ажиллагааны болон “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний дагуу үүссэн маргаан бүхий эд хөрөнгийг "М"нд шилжүүлж өгөх ёстой байсан шилжүүлж өгөөгүй.

“"М"”-нд шилжүүлж өгөх ёстой маргаан бүхий эд хөрөнгийг "М" ХК бус “ЖГ” ХХК шилжүүлж өгсөн.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар тайлбарлъя.

Манай 2 байгууллагын хооронд байгуулсан “Хамтын ажиллагааны гэрээ”, “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний дагуу "М" ХК-д “М”-ны үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг “"М"”-ны нэрлэн заасан этгээд болох “ЖГ” ХХК шилжүүлэн өгөх харилцаа үүссэн.

Гэрээний харилцаанаас татгалзаж байгаа тохиолдолд өгсөн авснаа буцааж өгөх ёстой.

Мны үүсэх үүрэг шилжүүлсэн мөнгөн дүнг буцааж шилжүүлэх үүрэг үүснэ.

Нэхэмжлэгчид маргаан бүхий эд хөрөнгүүдийн өмчлөх эрх 2012 оны 06 дугаар сарын 12-ны өдөр үүссэн.

 Маргаан бүхий эд хөрөнгө Мны эзэмшилд дуусаагүй байгаа хэлбэрээрээ 2007 оны 10 дугаар сард, бүрэн ашиглалтад орсон хэлбэрээрээ 2009 оны 09 дүгээр сард ирсэн.

 Үүнээс харахад "М" ХК-д өмчлөх эрх үүсэхээс өмнө барилгад хөрөнгө оруулалт хийх иргэний эрх зүйн гэрээний харилцааны хүрээнд М маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг өөрийн эзэмшил ашиглалтад шилжүүлээд авсан байсан.

Энэ агуулгаар харахад “Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ”-гээр авсан байх боломжгүй.

Хэрвээ “Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ” үүссэн гэж үзэж байгаа бол харилцаа үүссэн "М" ХК өөрөө байх ёстой. Хэрэгт авагдсан олон үйл баримтаар тодорхойлогдоно.

Маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг "М" ХК өмчилж байсан гэдэг нь өөрөө өмчилж байсан зүйлээ “Худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний дагуу шилжүүлсэн гэх нөхцөл байдал байхгүй.

Энд заасан маргаан бүхий эд хөрөнгүүд "М"ны өмчлөх эрхэнд шилжиж ирэх ёстой.

Ийм учраас маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг "М" ХК-ийн эзэмшил ашиглалтад шилжүүлж тус холбоонд даалгах нэхэмжлэл нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

2 дэх шаардлага 1 дэх шаардлагаасаа логикийн хувьд алдаатай.

Гэрээнээс татгалзсан шаардлагаар өгсөн авснаа буцаан гэж байгаа.

Хэрвээ өгсөн авснаа буцаах өгөх боломжгүй тохиолдолд мөнгөн хэлбэрээр юмуу өөр хэлбэрээр тодорхойлох ёстой. 

1 дэх шаардлагаар манай эзэмшилд шилжүүлж өгөх боломжтой байна .

 2 дахь шаардлагаар боломжгүй байна гэж 900.000.000 гаруй төгрөгийг мөнгөн хэлбэрээр тооцоод нэхэж байгаа нь өөрөө хуулийн шаардлагад нийцэхгүй.

Гэрээнээс татгалзсанаас үүдээд харилцан шилжүүлсэн буцааж өгөхөд ямар нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд мөнгөн хэлбэрээр шаардах бэ? гэсэн хуулийн агуулгад нийцээгүй логикийн хувьд алдаатай нэхэмжлэлийн зөрүүтэй шаардлага гаргаж байгаа нь Иргэний хуулийн 205 дугаар зүйлд заасан нийцэхгүй.

Гэрээнээс татгалзаж байна гэж үзэж байгаа тохиолдолд Иргэний хуулийн 205 дугаар зүйлийн 205.1 дэх хэсгээр мөнгө шилжүүлсэн.

Тэр мөнгө 262.250.046 төгрөг тухайн үеийн ханшаар тооцохын бол ийм хэмжээний мөнгийг буцааж авна.

 М энэ хугацаанд "М" ХК-д нийтдээ үүссэн гэрээний харилцааны хүрээнд 383.566.745 төгрөгийг шилжүүлсэн.

2 дахь шаардлагын хүрээнд гэрээнээс татгалзсантай холбоотойгоор  "М" ХК шаардах энэ хэмжээний мөнгийг  М төлсөн байх.

Энэ агуулгаараа нэхэмжлэлийн 2 дахь шаардлага үндэслэлгүй.

Нэхэмжлэлийн 3 дахь шаардлага бол гэрээнээс учирсан хохирол.

Хохирлыг тодорхойлохдоо маргаан бүхий эд хөрөнгө татварын орлогыг тодорхойлж, эд хөрөнгийн элэгдлийг тооцогддог.

Элэгдлийн тооцоогоо 255.000.420 төгрөгийн хохирол учирсан гэж нэхэмжилсэн.

Хуульд зааснаар тодорхойлолтыг хохиролд зааж нэхэмжилж байгаа  нь үндэслэлгүй. 

Мөн маргаан бүхий  эд хөрөнгийн өмчлөх эрх "М" ХК-д байгаа учраас эд хөрөнгийг элэгдүүлсэн хорогдуулсантай холбоотой хохирол зардлыг нэхэмжлэх нь үндэслэлгүй.

Ийм шаардлагаар нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна, гэжээ.

 

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

          Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Бийн гаргасан тайлбартай санал нэг байна. Нэмж хэлэх тайлбар байхгүй, гэжээ.

        

          Хариуцагч "М", хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б сөрөг нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа.

         

         Талуудын хооронд гарсан эрх зүйн харилцааг тайлбарлах ёстой.

         Сөрөг нэхэмжлэлийн үндэслэлийг тодорхойлж байгаа талуудын хооронд ямар харилцаа үүссэн бэ? гэдэг асуудал.

         "М", “‘ЖГ” ХХК-ын бүтээн байгуулалт болох “ГП”-гийн 00 дугаар давхрын 0000,0000 тоот үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдан авахаар тус компанитай харилцаад хүсэл зоригоо илэрхийлсэн хэлэлцээр хийж ойлголцоод нэгдсэн тохиролцоонд хүрч гэрээ хийсэн.

         "М"ны ерөнхийлөгчийн 2007 оны 23 дугаартай “Тушаал”-аар тухайн үед нийслэлийн зөвлөлийн даргаар ажиллаж байсан Н.Баар ахлуулсан ажлын хэсгийг байгуулсан.

        Энэ ажлын хэсэг тухайн үед байгуулагдаж байсан оффисын зориулалттай барилга байгууламжийг судалсан. Би өөрөө тэр үед энэ ажлын хэсэгт ажиллаж байсан.

         Судалж үзэж явж байгаад Мны үйл ажиллагааны онцлогт нийцэх объект хаана байна бэ? гэж судалж үзсэн.

         Манай ажлын хэсгээс Б дүүргийн0 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “ГП” барилгын талбай хэмжээ мөн орчин үеийн шинэ хийц загвартай олон үйл ажиллагаагаараа холбооны үйл ажиллагаанд нийцэж байна гэж үзээд удирдах зөвлөлдөө танилцуулсан. 

        Тухайн байрнаас маргаан бүхий эд хөрөнгө болох 00 метр квадрат талбайтай байрыг худалдан авахаар сонгосон.

        "М", “ЖГ” ХХК-ийн хооронд хэлэлцээр хийгээд ямар тохиролцоонд хүрсэн бэ? гэхээр тухайн барьж байгаа барилгын 0000,0000 тоот 00 метр квадрат талбайтай, 1 метр квадратыг 850 ам.доллар буюу тухайн үеийн ханшаар 1.011.500 төгрөгийн үнээр худалдаж авахаар болсон.

         Ингээд "М" эд хөрөнгө худалдан авахад зориулаад урьдчилгаа 50.000.000 төгрөгийг төлсөн.

         “ГП”-гаас ямар шаардлага тавьсан бэ? гэхээр байрны захиалга дуусаад байсан учир урьдчилгаа төлбөр төлсөн нөхцөлд гэрээ байгуулан гэсэн.

          Энэ байршилд боломжоо алдахгүйн тулд бид нар 50.000.000 төгрөг урьдчилж төлөөд тухайн маргаан бүхий эд хөрөнгүүдийг худалдах худалдан авах гэрээг 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ны өдөр хийсэн.

          Гэрээг байгуулахаас 9 хоногийн өмнө 09 дүгээр сарын 12-ны өдөр 50.000.000 төгрөгийн урьдчилгааг төлж, нийт барилгын үнэлгээний 17 гаруй хувь болсон.

          Үлдэгдэл төлбөрөө төлөхөд манайд санхүүгийн хүндрэл гарсан.

          Өөрөөр хэлбэл, заасан хуваарьт төлбөрөө төлөх нөхцөлтэй байсан.

          Манай Мны удирдлагууд судалж үзэж байгаад "М" ХК-тай тохиролцоонд хүрсэн байдаг.

          Тохиролцоонд хүрэх гол үндэслэл "М" ХК тухайн үеийн өмгөөллийн тухай хуульд заасан өмгөөлөгчийн мэргэжлийн хариуцлагын даатгалыг манай компаниар хийлгээд өөрийн үндсэн үйл ажиллагаагаараа орлого олох нөхцөлтэйгөөр тохиролцсон байдаг.

           Энэ тохиолдолд бид нар санхүүгийн дэмжлэгийн асуудлаар зээлийн хэлбэрээр ярилцаж байтал төлөөлөн удирдах зөвлөлөөсөө зөвшөөрөл авч   төлөөлөн удирдах зөвлөл нь “Санхүүгийн  түрээсийн  гэрээ” хийх болсон.

           Яагаад санхүүгийн түрээсийн гэрээ хийх болсон бэ? гэхээр үл хөдлөх эд хөрөнгийг эхлээд өөрийнхөө өмчлөлд шилжүүлэн авах шаардлагатай байсан.

           "М" ХК өөрөөр хэлбэл үүргийн гүйцэтгэлийн барьцаа болгож байгаа хууль зүйн агуулга нь энэ байна гэж тайлбарласан.

           Ингээд “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байгуулагдаж гэрээний хүрээнд “"М"”, “ЖГ” ХХК-иас худалдан авч байгаа байрныхаа төлбөрийн үлдэгдлийг санхүүжүүлэхээр болсон.

             Үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхтэй холбоотой гэрээнүүдийг тайлбарлах шаардлагатай.

            "М" ХК-ийн хувьд үл хөдлөх эд хөрөнгийг бодиттой өмчлөх хүсэл зориг байгаагүй.

            Үл хөдлөх эд хөрөнгийг анхнаасаа өмчлөх хүсэл зориг "М"нд байсан тийм ч учраас М гэрээ хийсэн.

           Саяны хэлсэн шаардлагын хүрээнд “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байгуулахдаа гэрээний харилцааг зохицуулсан.

            Манай хийсэн байсан гэрээний огноогоор яг тэр гэрээний нөхцөлөөр 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр огноотой “Барилгад хөрөнгө оруулсан гэрээ”-г "М" ХК, “ЖГ” ХХК-ийн хооронд хийлгүүлсэн.

         Нийт 262.000 гаруй ам.долларын үнэтэй барилгын 17 хувийг манайх төлсөн.

          Үлдсэн 200.020 гаруй ам.долларыг нэхэмжлэгч хөрөнгө оруулсан.

          Ингээд “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” хийх болсонтой холбогдуулан “Барилгад хөрөнгө оруулалт хийх гэрээ”-г “ЖГ” ХХК,” МД” ХХК хоёрын хооронд хийгдсэн.

          Гэрээ үндсэндээ дүр үзүүлж хийгдсэн гэрээ.

          Яагаад бид дүр үзүүлж хийсэн гэрээ гэж байгаа бэ? гэхээр анхны гэрээний нөхцөлд тохирсон "М" гэрээний харилцаагаа хийсэн байсан.

          Дараагийн “Санхүүгийн гэрээ”-ний харилцааг зохицуулсан хууль тогтоомжид нийцүүлэх зорилгоор дүр үзүүлж хийсэн гэрээ. 

          Хөрөнгө оруулах гэрээг “ЖГ” ХХК”, "М" ХК-тай хийсэн. 

         Энэ гэрээ иргэний хууль тогтоомж, талуудын үндсэн хүсэл зориг тохиролцоонд хүрээгүй учраас хүчин төгөлдөр бус хэлцэл.

         "М" ХК Даатгалын тухай хууль, банкны тухай хууль, санхүүгийн түрээсийн харилцааг зохицуулсан хууль тогтоомжид зааснаар санхүүгийн түрээс нэгтгэх мөнгө хүүлэх эрхгүй хуулийн этгээд байсан.

          2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр "М"той  “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байгуулсан.

          Энэ гэрээний үндэслэл хүү тооцож авсныг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэж үзэж байна.

          "М", "М" ХК-д нийт 262.250.046 төгрөгийг төлөх үүрэгтэй.

          Байрны төлбөрт манайх 51 удаагийн гүйлгээгээр нийт 383.566.745 төгрөг 15 мөнгийг төлсөн байна.

              Эдгээр төлсөн мөнгө бид нарын төлөх ёстой мөнгөнөөс 121.316.669 төгрөгөөр илүү байна.

              Гэрээний харилцаа талуудын гэрээний үүргийн гүйцэтгэлээс “Хамтын ажиллагааны гэрээ”, “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний үүргийн гүйцэтгэлийн холбоотой үүргийн зөрчилтэй асуудал үүссэн.

              Энэ талаар харилцан бичиг солилцсон. Миний бие 2012 оны 10 дугаар сард "М"ны ерөнхийлөгчөөр томилогдоод, 12 дугаар сард "М" ХК-иас миний нэр дээр Албан бичиг ирсэн.

             Ингээд бид байртай холбоотой тухайлсан ажлын хэсэг байгуулаад ажлын хэсгийн ахлагчаар З.С ажилласан.

             "М" ХК-ийн тухайд Даатгалын тухай хууль тогтоомжид заасан даатгалын компани хуулиар хүлээсэн үүргийг зөрчиж хэлцэл хийсэн.

             2008 оны 08 дугаар сард Албан бичиг явуулсан.

             Энэ харилцаа хууль зөрчсөн байна төлбөр тооцоогоо нийлээд энэ асуудлыг нэг талд гаргаж гэрээ хэлцлүүдээ хуульд нийцүүлэн гаргах санал тавьсан.

             “Хариу”-гаа өгөөгүй байж байтал би 2013 оны 10 дугаар сард үүрэгт ажлаасаа чөлөөлөгдсөн.

          Түүнээс хойш энэ харилцаа зогсонги байдалд ороод 2016 онд “Эвлэрлийн гэрээ” гэдэг зүйл рүү орсон.

           Эдгээрээс дүгнэхэд “‘ЖГ” ХХК-иас эд хөрөнгө худалдан авах хүсэл зориг "М"нд байсан.

          Санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх хүсэл "М" ХК-д байсан.                  

         "М" ХК санхүүгийн туслалцаа үзүүлсний хариуд М өөрсдийн гишүүдийн хариуцлагын даатгалаар даатгуулах гэрээ байгуулсан.

         “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г байгуулсан.

          Энэ гэрээг үндэслээд хүү тооцож даатгалын үйл ажиллагаа явуулах санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа явуулах хуулиар тогтоосон үүргээ зөрчсөн тул Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.9 дэх хэсэгт заасан харилцааг үүсгэсэн гэрээ хүчин төгөлдөр бус.

           Хүчин төгөлдөр бус хэлбэрийн үндсэн дээр “ЖГ” ХХК’ болон  МД” ХХК-ийн хооронд байгуулсан “Барилгад хөрөнгө оруулалт хийх” гэрээнүүд байгуулагдсан.

           Дээрх гэрээнүүд Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2, 56.1.10 дахь хэсэгт зааснаар хүчин төгөлдөр бус байх хэлцлийн үндсэн дээр хийгдсэн.

           Өмчлөх эрх үүсэх нөхцөл хуулийн дагуу байх ёстой.

           "М" ХК дээр дурдсан хүчин төгөлдөр бус хэлцлүүдийн үндсэн дээр маргаан бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийг өөрийн өмчлөлд бүртгүүлсэн мөн "М"ны “ЖГ” ХХК-ийн төлөх төлбөрөөс 121.316.699 төгрөгийг илүү тооцож "М"ноос авах зэргээр үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэж үзэж байна. 

           Иймээс Б дүүрэг, Энхтайвны өргөн чөлөө гудамжны “ГП”-гийн 0000 тоот Улсын бүртгэлийн Ү-0000 дугаарт бүртгэлтэй 190.7 метр квадрат талбайтай мөн 0000 тоот, Улсын бүртгэлийн Ү-0000 дугаартай, 118 метр квадрат талбай бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгчөөр тогтоолгох, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжиж авсан 121.316.699 төгрөгийг "М" ХК-иас буцаан гаргуулах сөрөг нэхэмжлэл гаргаж байна, гэжээ.

 

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б шүүх хуралдаанд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн тайлбартаа:

          Тайлбар байхгүй, гэжээ.

 

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А шүүх хуралдаанд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн тайлбартаа:

Сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.

Үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгчөөр Монголын өмгөөлөгчийн холбоог тогтоох шаардлага гаргасан.

Үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгчөөр "М"г тогтоохын тулд эхлээд "М" ХК-ийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөх эрхгүй гэдгийг тогтоох шаардлагатай.

Манай компани үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг хууль болон гэрээнд заасны дагуу олж авсан. 

Нэхэмжлэгчийн өмчлөх эрхийг хуульд нийцүүлээгүй гэж үзэхгүй.

Үндэслэл нь тухайн  компани 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр  “ЖГ” ХХК-тай “Барилгад хөрөнгө оруулалт хийх гэрээ”-г байгуулсан.

Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2 дахь хэсэгт заасан дүр үзүүлж хийсэн хэлцэл гэж үзээд хүчин төгөлдөр бус болохыг тооцоод тийн үндэслэлээр өмчлөх эрхийг олж авсан гэж гаргаж  байгаа шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй байна.

Дүр үзүүлсэн хэлцэл гэдэг бол одоо ярьж байгаа асуудлаас өөр.

Дээд шүүхийн албан ёсны хууль тайлбарласан тогтоолд 2010 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн 12 дугаар тогтоолд 56 дугаар зүйлийн 56.1.2 дахь хэсэгт заасан дүр үзүүлж хийсэн хэлцэл гэж юу? гэдгийг тайлбарласан байна.

Дүр үзүүлж хийсэн хэлцэл тодорхой үр дүнд зориулж хийсэн бус тухайн хэлцлийг хийх хүсэл зориг эрмэлзэлгүйгээр гадаад илэрхийллийг бий болгохын тулд хийгддэг хэлцлийг хэлнэ гэж тайлбарласан.

Эрх үүрэг үүсэх ямар ч хүсэл зориг эрмэлзэлгүй байдаг.Хууль зүйн үр дагавар гаргахыг хүсдэггүй.

2007 оны 09 дүгээр сард гэрээг байгуулсан. “ЖГ” ХХК болон "М"той байгуулсан гэрээнд талууд эрх үүргээ ухамсарлаад гэрээнд заасан үүргийнхээ дагуу манай компани хуваарийн дагуу “ЖГ” ХХК-д төлбөрөө төлсөн.

Гэрээнд заасан үүргийн дагуу үл хөдлөх эд хөрөнгийг манай компанид шилжүүлсэн хэлцлийг хүсэж хийсэн  гэрээ байгаа учир Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2 дахь заалтыг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

          "М" байрыг өмчлөх хүсэл зорилготой байсан байж болно.

          Хүсэл зориг гэж яриад байгаа нь хийсвэр зүйл яриад байна.

          "М" “ЖГ” ХХК-тай 2007 оны 09 дүгээр сард гэрээ байгуулсан гэдэг. Гэтэл энэ гэрээ хавтаст хэрэгт авагдаагүй.

         Тийм учраас “Барилгад хөрөнгө оруулах гэрээ”-г хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж үзэх үндэслэл  байхгүй.

         Манай компани үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөлийг хууль ёсоор олж авсан.

         Улсын бүртгэл дээр журмын дагуу бүртгүүлсэн. "М" өмчлөгчөөр тогтоох нь хууль зүйн хувьд үндэслэлгүй.

         Үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн 121.000.000 төгрөгийг "М" ХК-иас гаргуулах шаардлага 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр байгуулсан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1 дэх хэсэгт дагуу  хүчин төгөлдөр бус гэсэн.

       Талуудын хооронд байгуулагдсан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” агуулгын хувьд “Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ”.

       Манай компани өөрийн өмчлөх эрхээ хэрэгжүүлээд захиран зарцуулах эрхтэй. 

       Ямар нэгэн байдлаар үндсэн үйл ажиллагааг зөрчсөн зүйл байхгүй.

       Санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд банкны тухай хуульд зааснаар банк бол тусгай зөвшөөрөл авдаг бусад этгээд санхүүгийн тусгай зөвшөөрөл авдаггүй.

       Манайх өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгөө өөрийн үзэмжээрээ захиран зарцуулж байгаа нь хууль зөрчсөн үйл ажиллагаа биш.

          Гэрээ хүчин төгөлдөр “Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ”.

         Нэмж 120.000.000 төгрөг авах боломжгүй учраас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү, гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

   Шүүх нэхэмжлэгчийн үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдсэнийг нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

 

   Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А нэхэмжлэлийн шаардах эрхийн үндэслэлээ ”Талуудын хооронд “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-ний харилцаа үүссэн. “Эвлэрлийн гэрээ” болон “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-нээсээ татгалзаж байна. Бидний өмчлөлд үл хөдлөх хөрөнгүүд хуулийн дагуу ирсэн тул хохирол болон нэхэмжлэгчийн эзэмшил ашиглалтанд үл хөдлөх эд хөрөнгийг чөлөөлж өгөхийг даалгах нэхэмжлэлээ дэмжиж байна” гэж тайлбарлав.

 

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б нэхэмжлэлийн шаардлагын татгалзлаа “Энэ бол “Санхүүгийн  түрээсийн гэрээ”-ний дагуу түрээс хэлбэрээр эд хөрөнгийн өмчлөлийн асуудал шийдвэрлэх харилцаа байсан.“МД”  ХХК болон "М"ны хооронд байгуулсан “Хамтын ажиллагааны гэрээ” болон “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний дагуу үүссэн маргаан бүхий эд хөрөнгийг "М"нд шилжүүлж өгөх ёстой байсан шилжүүлж өгөөгүй. "М"нд шилжүүлж өгөх ёстой маргаан бүхий эд хөрөнгийг "М" ХК бус “ЖГ” ХХК шилжүүлж өгсөн. Манай хоёр байгууллагын хооронд байгуулсан “Хамтын ажиллагааны гэрээ”, “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний дагуу "М" ХК-д Мны үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг "М"ны нэрлэн заасан этгээд болох “ЖГ” ХХК шилжүүлэн өгөх харилцаа үүссэн. Гэтэл өнөөдөр хариуцагч үүргээ биелүүлээд төлбөр төлсөн байхад үл хөдлөх хөрөнгүүдийг шилжүүлэхгүй маргаж байгаа нь үндэслэлгүй” гэж илэрхийлж байна.

 

         Хавтас хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлахад дараахь нөхцөл байдал тогтоогдож байна.

 

        1.Үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

 

        Анх 2007 онд “ЖГ групп” ХХК, "М"той Б дүүргийн 0 дугаар хороонд байрлах "Г" офиссын 00 дугаар давхарт, 00 ам.метр талбайтай, 0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгүүдийг худалдах, худалдан авахаар хэлцэл хийж, 2007 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдөр гэрээний урьдчилгаа төлбөр 50.000.000 төгрөгийг төлсөн болох нь хариуцагчийн тайлбар, “Худалдаа хөгжлийн“ банкны дансны хуулга, гэрч нарын мэдүүлгээр тогтоогдож байна.

 

          Дараа нь нэхэмжлэгч "М" ХК, хариуцагч "М"той 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр 0000 дугаартай “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” байгуулж, гэрээний зорилго Иргэний хууль, Даатгалын тухай хууль, Санхүүгийн түрээсийн тухай хууль тогтоомжид нийцүүлэн түрээслүүлэгч "М" ХК, нийлүүлэгч “ЖГ групп” ХХК-иас авсан үл хөдлөх эд хөрөнгийг гэрээнд заасан хугацаа, төлбөр төлөх нөхцөлтэйгээр түрээслэгч "М"нд эзэмшүүлэн ашиглуулах, түрээслэгч түрээсийн төлбөр болон хүүг үе шаттайгаар түрээслүүлэгчид төлсний дараа санхүүгийн түрээсээр авсан зүйлийг түрээслэгчийн өмчлөлд шилжүүлэхээр гэрээг байгуулжээ.

 

         Талууд дахин 2009 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдөр 000000 дугаартай “Хамтын ажиллагааны гэрээ”-г байгуулан, гэрээнд заасан 2 нөхцөл биелэгдсэн тохиолдолд үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг "М" ХК “А” тал, "М" “Б” талд шилжүүлж, өмгөөлөгчдийг заавал даатгалд бүрэн хамруулахдаа “А” талын бүтээгдэхүүн үйл ажиллагааг сурталчлан, тэднийг “А” талд даатгуулах ажлыг зохион байгуулах мөн “Б” тал гэрээний хугацааны туршид жилд 72.000.000 төгрөгөөс багагүй хэмжээний даатгалын хураамжийн орлогыг “А” талд төвлөрүүлэх ажлыг зохион байгуулж, жилдээ 800-аас доошгүй өмгөөлөгчдийг заавал даатгалд даатгуулахаар тохиролцож гэрээ хийгдсэн талаар зохигчид маргахгүй байна.

 

        Ингээд талуудын дээрх харилцан тохиролцсон гэрээнүүдийг үндэслэн “ЖГ групп” ХХК, "М" ХК-ууд байгуулсан 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 0000 дугаартай “Барилгад хөрөнгө оруулалтын гэрээ”-гээр Б дүүргийн0 дугаар хороонд байрлах "Г" офиссын 00 дугаар давхарт, 00 ам.метр талбайтай, 0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгүүдийн нэгж үнэ 850 ам.доллар, нийт үнэ 262395 ам.долларыг 2007 оны 09 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс 2008 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдрийн дотор төлөхөөр, гэрээний нэмэлт заалтаар "М"ны 2007 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн 208 дугаартай Албан хүсэлтийн дагуу гэрээг "М" ХК-ийн нэр дээр шилжүүлж, хуучин гэрээг хүчингүй болгов” гэж бичиж тэмдэглэн гэрээг байгуулсанд маргахгүй байна.

 

         Дээрх үйл баримтаас хойш 2013 оны 08 дугаар сарын 07-ны өдрийн 000 дугаартай "М" ХК-д "М" явуулсан “Санал хүргүүлэх тухай” Албан бичигтээ “...танай компани Даатгалын тухай хууль тогтоомжийн хүрээнд даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрх бүхий этгээд. Даатгалын харилцааг зохицуулсан хуулиар даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрх бүхий этгээдэд өөр төрлийн үйл ажиллагаа явуулах эрх олгогдоогүй. Талуудын хооронд байгуулсан 2009 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдрийн “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” холбогдох хуулийн заалтыг зөрчсөн, гэрээний заалтууд хоорондоо зөрчилтэй болжээ. Иймээс асуудлыг шийдвэрлэх дараахь саналыг тавьж байна. “Хамтын ажиллагааны гэрээ” болон “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-тэй холбоотой харилцааг тохиролцсоны үндсэн дээр дуусгавар болгох, танай компанид хүүгээр тооцогдон төлөгдсөн төлбөрийн 50 хувийг үлдээх, үлдсэн хэсгийг үндсэн төлбөрт тооцох, үлдсэн төлбөрийг богино хугацаанд төлж, барилгын өмчлөлийг "М"нд шилжүүлэх, 2008-2010 онуудад өмгөөлөгчийн хариуцлагын даатгалын хураамжийг "М"ноос шилжүүлсэн төлбөрийг буцаан шилжүүлэх, “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний үндсэн өөрийн хөрөнгөөр санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа явуулсан нь холбогдох хууль тогтоомжид нийцээгүй, утга агуулгаараа хууль зөрчсөн хэлцэл болж гэж үзэж байна” гэжээ.

 

         Үүний дараагаар 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 000/00 дугаартай “Эвлэрлийн гэрээ”-г “"М", "М" ХК-тай байгуулж, хүү, анз тооцохгүйгээр 380.000.000 төгрөгийг хавсралтанд заасан хуваарийн дагуу төлөхөөр, нэхэмжлэгч төлбөр төлсний дараа үл хөдлөх хөрөнгүүдийг төлбөр төлөгчийн өмчлөлд шилжүүлэхээр, энэ гэрээний0 дугаар зүйлийн 2.1 дэх хэсэгт заасан “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г хүчингүй болгож тооцохоор гэрээг байгуулжээ.

 

         Хэрэгт авагдсан баримтаар Б дүүргийн0 дугаар хороонд байрлах "Г" офиссын 00 дугаар давхарт байрлах 118 метр квадрат талбайтай, 0000 тоот мөн хаягт байрлах 190.7 метр квадрат талбайтай, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгүүдийг "М" ХК-ийн өмчлөлд 2012 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр “ЖГ групп” ХХК, хариуцагчийн хүсэлтийн дагуу Эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-00000, Ү-0000, гэрчилгээний 00000000, 0000000 дугаартай Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн гэрчилгээг олгосон нь бичгийн баримт, зохигчдын тайлбараар тогтоогдож байна.

 

       Шүүхийн хэлэлцүүлгийн явцад маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгийн үнийг 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 0000 дугаартай “Барилгад хөрөнгө оруулалтын гэрээ”-нд зааснаар нэхэмжлэгч "М" ХК, “ЖГ групп” ХХК-д 262.250.046 төгрөгийг бүрэн төлж, хариуцагч “"М"”, нэхэмжлэгч "М" ХК-д байрны төлбөрт 383.566.745 төгрөг 15 мөнгийг төлсөн ба 2007 оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдөр 50.000.000 төгрөгийг 2 удаагийн гүйлгээгээр "М"ноос “ЖГ групп” ХХК-д барилгын урьдчилгаа төлбөр” гэсэн гүйлгээний утгатай эхний төлбөрийн төлөлтийг шилжүүлсэн талаар хэн аль нь маргаагүй.

 

          Иймээс гэрээнүүдтэй холбоотой дараахь дүгнэлтийг гаргаж байна.

         -А.Нэхэмжлэгч "М" ХК, хариуцагч "М"той байгуулсан 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр 0000 дугаартай “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-ний тухайд:

        Нэхэмжлэгч “МД “ ХХК даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй этгээд болох нь 2008 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдөр олгосон Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн 000195304 дугаартай гэрчилгээ, Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2021 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн 0/000 дугаартай Албан бичгээр тогтоогдож, зохигчдын энэ талаар маргаж мэтгэлцээгүй болно.

 

        Түүнчлэн нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа “зохигчдын хооронд байгуулсан гэрээ “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ” биш “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”. Манай зүгээс гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээд эзэмшил, ашиглалтад өөрийн өмчлөлийн үл хөдлөх хөрөнгийг шилжүүлэн өгсөн” гэж маргаж байна.

 

         Иргэний хуулийн 262 дугаар зүйлийн 262.1 дэх хэсэгт “зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээгээр худалдагч нь худалдан авагч үнийг төлөхөөс өмнө эд хөрөнгийг шилжүүлэх, худалдан авагч нь үнийг гэрээнд заасны дагуу тодорхой цаг хугацааны дараа хэсэгчлэн буюу бүрэн, эсхүл тодорхой цаг хугацааны туршид хэсэгчлэн төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ”, 263 дугаар зүйлийн 263.1 дэх хэсэгт “хуульд өөрөөр заагаагүй бол зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээг бичгээр хийнэ”,

Мөн хуулийн 312 дугаар зүйлийн 312.1 дэх хэсэгт “санхүүгийн түрээсийн гэрээгээр түрээслүүлэгч нь гэрээнд заасан хугацаагаар түрээслэгчийн ашиглалтад эд хөрөнгө шилжүүлэх, түрээслэгч нь тогтмол хугацаанд түрээсийн төлбөр төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ” гэж хуульчилжээ.

          Тодруулбал, санхүүгийн түрээс /лизинг/ гэдэг нь тодорхой заасан хугацааны дотор түрээслэн эзэмшээд түүнд ногдох төлбөрийг мөнгөөр гүйцэтгэх эрх, үүргийг заасан гэрээг хэлдэг.

           Өөрөөр хэлбэл, “Санхүүгийн түрээс”, “зээл” гэдэг ойлголтоос ялгаатай бөгөөд ялгарах онцлог нь объекттой холбогдсон хугацаа, төлбөр дууссаны дараа санхүүгийн түрээс өгөгчийн өмч болдог.

         Харин “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ”-гээр зээлдэгч зээлээр шилжүүлэн авсан эд хөрөнгөтэй ижил төрөл, тоо, чанар хэмжээний эд хөрөнгө буюу мөнгийг тохирсон хугацаанд буцаан төлөх ба худалдан авагч үнийг төлөхөөс өмнө эд хөрөнгийг шилжүүлдэг.

         Дээрх хоёр гэрээ хүлээх эрх, үүрэг хариуцлага, гэрээний зүйл, үнэ төлбөр төлөх зэргээрээ ялгаатай учраас “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г “Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээ” байна гэж дүгнэх боломжгүй байна.

        Тиймээс хуульд заасны дагуу нэхэмжлэгч даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй этгээд байх тул Даатгалын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1 дэх хэсэгт “даатгалын үйл ажиллагаа” гэж даатгалын гэрээний дагуу даатгагч нь даатгалын тохиолдол үүсэхэд учирсан хохирол буюу хэлэлцэн тохирсон даатгалын нөхөн төлбөрийг төлөх үүргийг тодорхой этгээдийн өмнө хүлээж буй үйл ажиллагааг;”,

 

        4 дүгээр зүйлийн 4.1.2 дахь хэсэгт “даатгагч” гэж энэ хуулийн дагуу даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан компанийг;”,

 

        4 дүгээр зүйлийн 4.1.3 дахь хэсэгт “даатгуулагч” гэж өөрийн ашиг сонирхлын төлөө даатгалын зүйлээ даатгуулж, даатгагчтай гэрээ байгуулсан иргэн, хуулийн этгээдийг;”,

        49 дүгээр зүйлийн 49.1 дэх хэсэгт “даатгагч нь Монгол улсад болон гадаад улсад гагцхүү даатгалын үйл ажиллагаа болон түүнтэй холбоотой үйл ажиллагаа эрхэлнэ” гэж заажээ.

 

         Гэрч Б.П “Маргаан бүхий байрны талаар мэднэ. "М"ны 1996, 1999, 2002, 2003, 2006 онуудын Их хурлууд дээр байртай болох талаар удаа дараа яригдаж байсан. М 1990 онд одоогийн Улсын ерөнхий прокурорын байрны 2 давхрын өргөтгөлд байдаг байсан. 1994 онд анх энэ байрнаас гаргах асуудал гарч шүүхээр шийдвэрлэж байсан түүх бий. Удаа дараагийн хурал дээр санал, санаачилга гараад зогсохгүй мөн хандивын аян зэрэг явагдсан хэдий ч хангалттай мөнгө босоогүй. 2006 онд Эрүүгийн архив байгуулагдаад түүнийг улсаас Улсын ерөнхий прокурорын баланст өгсөн. Ингээд тэр байрны 1 давхарт Нотариатчидын танхим, 2 давхарт "М" гэсэн 2 төрийн бус байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байсан. Энэ хоёр байгууллагад мэргэжлийн үйл ажиллагаагаа явуулахад байрны асуудал маш их тулгамдсан асуудал болсон. Ингээд 2007, 2002 оны хуулиар мэргэжлийн хариуцлагын даатгалын асуудал гарч ирснээр бид төрийн өмчит байрнаас гарах нь ойлгомжтой болсон. Тэрний өмнө 2005 онд хуучин Засгийн газрын хуулиар “Хуульчийн давтан сургах төв” гэж байгуулагдсан. Энэ байгууллагын байранд Засгийн газрын тогтоолоор байх болсон. Гэтэл 2007 онд Засгийн газар тогтоолоо өөрчлөөд тухайн байрыг бүхэлд нь Улсын ерөнхий прокурорт шилжүүлсэн. Ингээд бид ажлын хэсэг байгуулаад байрны асуудлаа шийдвэрлэх болсон. Тэр үед ажлын хэсэгт н.Б, н.Бс н.Ц өмгөөлөгч зэрэг байсан. Бид удирдлагаас чиглэл авсан учраас байрны талаар судалгаа хийсэн. Гэтэл тухайн цаг үед “ГП”-гийн байр дөнгөж баригдаж байсан. Энэ байрыг хамгийн боломжтой хувилбар байна гэдгийг манайд танилцуулаад барилгын захиалгын гэрээний санал ирсэн. Тэр үед гэрээ хийхээс өмнө барилга барьж байгаа компани захиалагчид нэг шаардлага тавьсан юм. Тэр шаардлага гэрээ хийхээс өмнө урьдчилгаа мөнгөө тодорхой хугацаанд өгч, байгууллагатай гэрээ хийнэ гэсэн. Тиймээс энэ болзолыг хангахын тулд гэрээ байгуулахаас өмнө "М" 50.000.000 төгрөгийг “ГП”-гийн барьж байсан “ЖГ” ХХК-д шилжүүлсэн. Даатгалтай холбоотой асуудлаас өмнө анхны гэрээгээ бид буюу "М", “ЖГ” ХХК-тай хийсэн. Гэрээний нэг хувь “ЖГ” ХХК-д байх ёстой. Нэг нь "М"нд байх ёстой. Гэхдээ сүүлд гэрээ өөрчлөгдөх үед "М"нд байсан гэрээ “МД”-д очсон байх ёстой. Ажлын хэсэг байгуулаад надад хэд хэдэн байр танилцуулж байснаас “ЖГ” ХХК-ийн барьсан барилгыг танилцуулсан. Байрлал сайн, шинэ, үнийн хувьд боломжийн байсан. "М" дүрэм болоод хуулиар хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлж, үйл ажиллагаа явуулахад санхүүгийн хувьд хүндрэлтэй байсан. Гол санхүүжилт өмгөөлөгчдийн гишүүний татвар. Тухайн үед өмгөөлөгчид татвараа бага төлдөг байсан. Тэр үед бид байгаа хэмжээнийхээ хирээр 50.000.000 төгрөг өгсөн. Жилийн эцсээр шахагдаж орж ирсэн татварын мөнгөнөөс үлдсэн төлбөрөө төлөх асуудал яригдсан. Би тухайн үед зээлийн асуудалд их дургүй байсан. Зээл авах нь холбоонд асуудал үүсгэх байсан. Бид байнгын орлогогүй. Гэвч дотоод, гадаадын олон улсын олон байгууллагад хүсэлт гаргаж, хандив дэмжлэг хүсэж байсан. Мөн дэлхийн банкинд хүртэл хүсэлт гаргаж байсан хэдий ч та бүхэнд зээл тусламж олгох боломжгүй гэсэн хариу өгч байлаа. Ингээд байрныхаа эхний мөнгийг төлсөн ч гэсэн дараагийн төлбөр төлөхөд үнэхээр хүндрэлтэй байсан. Энэ үед 2002 оны хуулиар өмгөөлөгчийн мэргэжлийн хариуцлагын даатгал төлөх заалт орж ирсэн. Тэр заалтыг тухайн үед бид анзаараагүй. Гэтэл бид нарт 2007 оны сүүлээр 3-4 даатгалын компани хандаж ирсэн. Тэрний дотор “МД” орж ирсэн. МДаас бидний хэрэгцээг хангахуйц нөхцөлийн талаар ярьсан. Тэр нь та өмгөөлөгчдөө зөвхөн манай компанид даатгуулж, даатгалын эрсдэлгүй байсан тохиолдолд бид танай байрны мөнгийг төлөөд асуудалгүй дуусна гэж ярьсан. Бидэнд тэр нөхцөл үнэхээр тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэх байсан учир хамтран ажиллах болсон. Бидний хувьд 500-600 өмгөөлөгчийн даатгалыг бүрдүүлж өгсөн. Энэ даатгалын төлбөрөө төлөхөд бид байртай болох боломжтой юм байна гэсэн тодорхой хэлэлцээр дээр суусан. Энэ саналыг даатгалаас ерөнхийдөө тохирсон. Яг гэрээ хийх болоход захирал байсан Ч.Б ТУЗ-даа танилцуулах ёстой гэснийг бид зөвшөөрсөн. Ингээд танилцуулаад ирэхдээ бид энэ гэрээг та нартай хийж болохгүй “ЖГ” ХХК-тай хийх ёстой юм байна гэсэн. Ингэж гэрээг өөрчилсөн түүхтэй. Үүнийгээ тайлбарлахдаа бид нэгэнт төлбөрийг хийж байгаа, бидний хамтын ажиллагааны хүрээнд өмгөөлөгч нараа даатгаад явбал манайд захиалгын гэрээгээ шилжүүлээд өг гэсэн. Энэ гэрээг шилжүүлэх талаар нэг бичиг хийж өгсөн байх ёстой. Манайхаас энэ байгууллагатай хамтын ажиллагааны хүрээнд гэрээгээ “МД”-д шилжүүлж өгнө үү гэсэн агуулгатай бичиг байх ёстой. “МД”-ыг сонгох болсон нэг шалтгаан “МД” хувьчлагдсан асар их хөрөнгөтэй, ард түмэнд танигдсан тухайн үедээ 21 аймагт салбартай. Хамгийн том даатгалын компани байсан. Жинхэнэ утгаар даатгалын үйл ажиллагааг явуулж байсан. Мөн тэр үед “МД”-аас та нарт “ЖГ”-аас байр авах шаардлага байна уу? Манайд хангалттай их үл хөдлөх эд хөрөнгө байгаа. Манайхаас байр авч болно гэж хүртэл хэлээд хоёрдугаар эмнэлгийн цаана байгаа нэг билүү 2 давхар билүү урт хүрэн байрыг мөн Сөүлийн гудамжинд байрлах “МД”-ын нийслэлийн салбар байсан шилэн 5-6 давхар байрыг санал болгож байсан шүү. Бид нэгэнт гэрээ хийсэн. Тэгээд ч шинээр баригдаж байгаа байрандаа орно гэсэн. Энэ нөхцөл байдлуудаас “МД”-д итгэж найдвартай юм байна гэж үзсэн учраас сонгож, гэрээгээ шилжүүлсэн. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг үгүйсгэх хэд хэдэн нөхцөл байгаа. Нэгдүгээрт: “МД”-д энэ байрыг авах хүсэл сонирхол байгаагүй. Хоёрдугаарт: “МД” өөрсдийн үл хөдлөх эд хөрөнгөө яаж борлуулах бэ? гэж байхад дахиж ийм байр хэрэггүй байсан.Тухайн үеийн даатгалын хууль дээр байгаа. Захирал надад манайхыг сонгож гэрээ хийвэл мөн захиран зарцуулах эрхтэй таныг болон санхүүгийн 2 этгээдийг урамшуулах боломжтой хуулийн зохицуулалттай гэж хэлэхэд нь би “бидэнд урамшуулал хэрэггүй. Биднийг байртай болох асуудлыг шийдвэрлээд өгөхөд болно” гэсэн. Дээрээс нь өмгөөлөгчдийн жилдээ 2-3 доошгүй явагдах сургалтын зардлыг бид хариуцна гэж хэлсэн шүү. Тэгэхээр нь бид үүргээ оруулчих. Харин энэ зардлыг бид аваагүй буюу сургалт явуулаагүй бол тэрэнд гарах зардлыг манай байрны үндсэн төлбөрт авна гэсэн хэлцэл байсан. 2007 онд гэрээ хийгдэж, манайх 2009 онд нүүж орсон. 2007 оноос жил болгон шинээр өмгөөлөгч болсон 100-150 өмгөөлөгчийн даатгалыг бид “МД”-д шууд төлөөд явсан. Бидний хооронд “МД” бидэнд байр хэрэггүй. Даатгал хэрэгтэй учраас шууд байрны төлбөрийг “ЖГ” ХХК-д төлнө. Харин та өмгөөлөгч нараа хамруулаарай. Даатгалаа төлөөрэй гэсний дагуу дээрх даатгалын төлбөрийг хийсэн. Тэр үед нотариатын танхим, М хоёроос олон хүнтэй манайхыг “МД” сонголоо гээд манайд санал тавиад гэрээ хийгдсэн. “МД” болон “ЖГ” хоёрын гэрээний огноо буюу 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр байх. н.Б энэ гэрээтэй холбоотой асуудалд биечлэн оролцож явсан. Сайн мэднэ. Ер нь бол энэ байгууллага бид үл хөдлөх эд хөрөнгө цуглуулах  шаардлага байхгүй гэдгээ хэлсэн шүү. Бид даатгалаа утгаар нь хийнэ. Та нар байртай болно гэсэн хэлцэл байсан. Миний нэг бодол бол "М" өөрийн гэсэн байрыг шийдэхэд маш том асуудлыг шийдвэрлэнэ гэж явж байсан. Тухайн үед хамгийн боломжит арга өмгөөлөгч нарыг хуулийнх нь дагуу даатгалыг төлүүлж, байрны төлбөрийг төлүүлэх байсан. Даатгалын зүгээс байр бидний хэрэгцээ гэдгийг мэдсэн байсан. Бидний тохиролцоонд түлхүүр өгөх нөхцөлөөр яригдаж байсан. Энэ талаар гэрээн дээр байхгүй. Анх бид саарал шаттай, лифт байхгүй 00 дугаар давхарт, засвар дутуу байранд өөрсдөө юмаа зөөж, засвар хийж орж байсан. “ЖГ” ХХК-иас зөвшөөрөл олгож байсан. Энэ гэрээг “МД” болгож өөрчилж байгаа хэдий ч гэрээтэй холбоотой асуудалд “МД” нэг ч удаа оролцоогүй. “ЖГ” ХХК үргэлж манайхтай харьцаж байсан. 2009 онд ороход тэр байранд нэг хэсэг нь өмчлөгч, нэг хэсэг нь түрээслэгч нар гэж байсан. СӨХ-ийн төлбөрийн талаар ярилцаж, “ЖГ” ХХК манайхтай харьдаг байсан. “Барилгад хөрөнгө оруулалт хийх гэрээ”-ний 6 дугаар зүйлийн 6.1 дэх хэсэгт "М"ны 2007 оны 10 дугаар сарын 31-ний өдрийн албан хүсэлтийн дагуу гэрээг “МД”-д шилжүүлж, хуучин гэрээг хүчингүй болгов” гээд огноогоо “10 дугаар сарын 31” гэж бичсэн энэ бичгийг үндэслэж гэрээг хийсэн. Би санхүүгийн түрээсийн гэрээ хийх сонирхолгүй байсан. Анхны хүсэл зориг бол байртай болох байсан. “МД”-аас бид байрын төлбөрийг төллөө. Тэгэхээр бид нарт харилцан ямар ашигтай юм бэ? гэсэн. Тухайн үеийн захирал ТУЗ-даа хэлэлцээрээ танилцуулж ирээд надад та бид хоёрын тохироо хэвээрээ. Гэхдээ хуулийн шаардлагад нийцүүлж хийхийн тулд хэлбэрийн хувьд ТУЗ-аас биднийг “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ хий” гэж хэлсэн гэхэд би 2 дахин давхар санхүүгийн эрсдэл үүрүүлж байна. Энэ санхүүг хаанаас олох бэ? гэхэд энэ гэрээг хийвэл зээлийн гэрээ хийхэд хүүгээрээ ашиг олдог шиг хоёулаа жинхэнэ даатгалын харилцаанд орж, хэн хэн нь ашгаа олно гэдэг яриа үүссэн юм. Энэ гэрээ байгуулагдаад хураамж төлж эхэлсэн. Шилжүүлэг бол “МД”-д “"М"”-ноос гэж шилждэг байсан.Энэ байрыг барьж байхад "М" ХК огт байгаагүй. Сүүлд манайтай гэрээ хийх үед орж ирж мэдсэн. Энэ байр дээр би хэлсэн. 00 дугаар давхарт бид шатаар явдаг. Лифтгүй. Мөн засвар дутуу. Тэр битгий хэл СӨХ-ны төлбөрийн талаар хүртэл бид “ЖГ”-тай маргаж хэлцэж байсан. Анх том заал байсан. Бид ярилцаад шилэн хана босгож хуваагаад жижиг, жижиг болгож, өмгөөлөгчдийн сургалт явуулах, гишүүд байрлах зэргээр хуваан өөрсдөө засвараа хийсэн. Барилгын дотор заслыг өөрчилснөө би сайн санаж байна. “ЖГ” ХХК-д хэлээд хийсэн. Энэ их ярвигтай шууд дур мэдээд хийж болохгүй байсан. Яагаад гэвэл дээгүүр явж байгаа агааржуулалтын хоолой гэх мэт зүйлийг тааруулж хийх ёстой. Тэр үед компанийн инженер зааж, заавар өгөөд бид засвараа хийсэн. Бүүр яаж хийх талаар зураг хүртэл гараад түүний дагуу хийж байсан. “МД”-тай огт хамааралгүй асуудал шүү. Бидэнтэй гэрээ яригдах үеэс “МД”орж ирсэн. Тухайн үед манайхаас өөр энэ байртай “ЖГ” ХХК-тай харилцсан хүн байдаггүй. Анхны гэрээнд би гарын үсэг зурсан”,

 

Гэрч Н.Б “би 2007-2009 оны намар хүртэл Нийслэлийн Мны зөвлөлийн даргаар ажиллаж байсан. 1997 оноос өмгөөлөгчийн тусгай зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулж байхад "М" байгуулагдаж байсан. Улсын ерөнхий прокурорын газар өргөтөл хийж хажуу талын байшингийн 2 давхарт өмгөөлөгчид үйл ажиллагаа явуулдаг байсан. Миний мэдэхээр 2007-2009 оны хугацаанд уг байгууллага тэнд байсан. Өөрийн байшин байхгүй, түрээсийн байр байсан учраас сүүлдээ манай байгууллагыг гарахыг шаардсан. Ингээд Улсын ерөнхий прокурорын барилгаас гарахаас өөр аргагүй нөхцөл байдал үүссэн. Энэ үед удирдах зөвлөлийн зүгээс өөрийн гэсэн байртай болох ёстой гэж үзэж байр хайж эхэлсэн. Байр хайж үзэхэд Улаанбаатар хот оффисын байруудтай болж эхэлж байсан бөгөөд “ГП”-гийн байр цоо шинээрээ баригдаж байсан. Уг байрыг сонгож байсан санаа нь 2005 онд "М"ны удирдлагаас Япон улс руу очиход бусад улсуудын М оффисын байранд байдаг байсан тул тиймэрхүү байр авахыг зорьсон. Үүний дагуу “ЖГ” ХХК-тай харилцаа тогтоож байрыг авсан. Миний санаж байгаагаар шилэн хаалтуудыг нь би өөрөө захиалж хийлгэж, өрөөтэй болгож байсан. Миний бие 2010 онд өвдөж, үүнээс хойш уг асуудалд оролцоогүй. Гэрээ байгуулж байсан, гэрээ байгуулахгүй бол хөрөнгө оруулалт хийхгүй. Анхны гэрээг байгуулан, биднийг үйл ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрч шилэн хаалт, ханануудыг хийж эхэлсэн. Гэрээг 2 хувь байгуулсан байх. Хоёр талд гэрээ байх ёстой. Манай байгууллага өөрийн гэсэн байртай болоод урьдчилгаанд мөнгө төлсөн. Гэрээ байгуулахад “ЖГ” ХХК-ийн гэрээнд заасан 000000 гэх дугаартай ах байсан. Би утасны дугаарын 07-гэснийг сайн санаад байна. Энэ ах байнга гэрээ байгуулдаг мэргэжилтэн байсан. Гэрээ байгуулсан болохоор үйл ажиллагаа явуулсан. “МД”-тай холбоотойгоор манай байгууллага уг барилгыг бүх мөнгийг гаргаж чадахгүй нөхцөл байсан. “МД”-тай харилцаа тогтоосон үндэслэл нь санхүүгийн менежмент хийхийг зорьсон. Мөн манай холбооны гишүүдийг даатгалд хамруулаад байртай болоход “МД” манайд тусалж хамтран ажиллая гэж байсныг санаж байна. “МД” компани, "М" гэрээ байгуулж, байрыг авснаас хойш орж ирсэн. Анхны төлбөрийг манайхаас төлсөн. Тоог нь санахгүй байна. Дараа нь энэ асуудлыг найдвартай болгохын тулд "М" ХК-тай харилцаагаа нэгтгэсэн, энэ хугацаа дараа нь болсон. 5.000.000, 6.000.000 төгрөг биш гайгүй мөнгө байсан байх. Дансаар  мөнгийг хийсэн байх. Төлбөрийг төлөх нь холбооны шууд удирдлагын асуудал байсан бөгөөд би байрны доторх тохижилтыг хариуцаж байсан. Манай нягтлан их чамбай хүн байсан шүү дээ. 2007 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн “ЖГ” ХХК, “МД” ХК-тай байгуулсан барилгад хөрөнгө оруулах гэрээ мөн. Энэ гэрээнд дурдагдсан байгаа 000-000 дугаар миний байнга харилцаж байсан “ЖГ”-ын нөгөө ахын дугаар байна. Сая л баримтыг хараад саналаа. Гэрээн дээр байгаа 0000-0000 утасны дугаар миний дугаар мөн.Үл хөдлөх хөрөнгийн газарт дөнгөж баригдаад бүртгэгдээгүй үл хөдлөх эд хөрөнгө байсан учраас “Хөрөнгө оруулалтын гэрээ” хийж байсан. Байрны үнэ 200.000 гаруй доллар болж байсан. Манай байгууллага өөрсдөө тохижуулсан. Би шилийг нь “Шилэн хийц” гэж нэртэй билүү тэр газарт захиалж хийлгэсэн. Анх хоосон талбай байсан шүү. "М" ХК хөрөнгө оруулалт хийж байсныг би санахгүй байна. Манайх анх гэрээ байгуулж, барилгын ажил дууссан, тохижилтыг би өөрөө хариуцаж хийж байсан. Харин Улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй эд хөрөнгө байсан. Байрыг “МД”-ын өмчлөлд шилжүүлсэн талаар би сайн мэдэхгүй. Саяын гэрээг хараад би мэдэхгүй болохоор гайхлаа. Бодвол хамтран ажиллахаа бодоод “МД”Х ХК-тай "М" гэрээ байгуулах эрхийг шилжүүлсэн байлгүй. Энэ гэрээн дээр байгаа н.Чимэдцэрэн гэх хүн миний харьцаж байсан болон худалдан авагч нартай харьцдаг байсан  хүн мөн байна. Уг бичгийг би санахгүй байна. Гэрээ байгуулсныг мэдэж байна. "М" ХК-д шилжүүлсэнтэй холбоотой гэрээ байна. Уг гэрээнд миний нэр байгаа боловч гарын үсэг алга байна. Гэрээ байх ёстой, манайх гэрээ байгуулж, урьдчилгаа мөнгийг манайх гаргаж шилжүүлсэн. Манай нягтлан бодогч сүрхий хүн байсан, шилжигдсэн мөнгөний баримт байгаа байх. "М" "М" ХК-иас байр аваагүй. “МД” ХК-ийн байр огт биш. Байрыг авахад би өөрөө хайж авч байсан” гэх мэдүүлэг,

 

Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2021 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн 0/000 дугаартай “Хариу хүргүүлэх тухай” Албан бичигт “даатгалтай холбоотой үйл ажиллагаанд санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа хамаарахгүй ба даатгалын компани санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрхгүй байна” гэж дурдсанаас харахад нэхэмжлэгч хууль тогтоомжийг зөрчсөн нь тогтоогдож байх тул Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.9 дэх хэсэгт зааснаар хууль зөрчсөн хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж үзлээ.

 

         -Б.2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр 000/00 дугаартай “Эвлэрлийн гэрээ”-ний тухайд:

 

          Зохигчид уг гэрээнээс татгалзаж байгаа тайлбараа шүүхийн хэлэлцүүлгийн явцад илэрхийлсэн боловч гэрээний дагуух төлбөрийг хариуцагч 2017-2018 он хүртэл төлсөн болох нь бичгийн баримтаар тогтоогдож байна.

 

         -В.2009 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдөр 000000 дугаартай “Хамтын ажиллагааны гэрээ”-ний тухайд:

 

           Дээрх гэрээ талуудын хэрэгцээ шаардлагыг хангасан, хамтран ажиллах шинжийг агуулсан, гэрээний агуулга, гол нөхцөлөө тохирсноос харахад, Иргэний хуулийн 476 дугаар зүйлийн 476.1 дэх хэсэгт зааснаар хамтран ажиллах гэрээний харилцаа үүссэн байна гэж дүгнэлээ.

 

        Тэрээр зохигчид гэрээг баталгаажуулах зорилгоор байгуулсан нь бичгийн баримт болон нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн тайлбараар "М" ХК, “ЖГ групп” ХХК-д, "М", "М" ХК-д дээр дурдсан мөнгөн төлбөрийг төлсөн, бичгийн баримтаар 2007-2018 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл нэр бүхий өмгөөлөгч нарын төлсөн гишүүний татварын мөнгийг хариуцагч, нэхэмжлэгчид шилжүүлж байсан үйл баримт нотлогдож байна.

 

         Иймээс “Хамтран ажиллах гэрээ”-ний салшгүй хэсэг нь хамтын ажиллагаа байдаг учраас түүнийг хэрхэн явуулах талаар тохиролцож, хамтын үйл ажиллагааг хамтран эрхлэн явуулахаар гэрээндээ тусган, хуульд заасан шаардлагыг ханган, зохигчид хүсэл зоригоо илэрхийлэн гарын үсгээ зурж баталгаажуулсан хүчин төгөлдөр гэрээ байна гэж үзлээ.

          

           Хуульд зааснаар “Хамтран ажиллах гэрээ”-нд шийдвэрийг олонхын саналаар гаргахаар зааж, энэ нь зохигчдын тэгш эрхийн баталгаа болдог.

 

           Хэрэгт авагдсан баримтаар гэрээ хэрэгжсэн бөгөөд хамтын үйл ажиллагаа явуулснаар талуудын зорилго биелэгдсэн байна гэж дүгнэж, зохигчид уг гэрээний талаар маргахгүй байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

 

       2. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

 

        Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б “0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгчөөр тогтоолгож, 121.316.699 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан бөгөөд нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ "М", "М" ХК-д нийт 262.250.046 төгрөгийг төлөх үүрэгтэй. Эдгээр төлсөн мөнгө бид нарын төлөх ёстой мөнгөнөөс 121.316.669 төгрөгөөр илүү байна” гэж тайлбарлаж байна.

 

       Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.А “Манай компани өөрийн өмчлөх эрхээ хэрэгжүүлээд захиран зарцуулах эрхтэй.Үндсэн үйл ажиллагааг зөрчсөн зүйлгүй.Санхүүгийн түрээсийн үйл ажиллагаа эрхлэхэд банкны тухай хуульд зааснаар банк бол тусгай зөвшөөрөл авдаг бусад этгээд санхүүгийн тусгай зөвшөөрөл авдаггүй. Нэхэмжлэгч өөрийн өмчлөлийн эд хөрөнгөө захиран зарцуулж байгаа нь хууль зөрчсөн үйл ажиллагаа биш. Сөрөг нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй” гэж нэхэмжлэлийн шаардлагын татгалзлаа илэрхийлж байна.

 

      Талуудын тайлбар, баримтаас харахад, тухайн цаг үед үүссэн нөхцөл байдлыг гурван тал гурвуулаа мэдэж, харилцан ойлголцож, хэн нэгнийхээ нөлөөлөлд авталгүйгээр, хүсэл зоригоо илэрхийлж, нөхцөл байдалд дүгнэлт хийж, харилцан ашигтайгаар шийдвэрлэсэн арга гэж үзэхээр байгаа бөгөөд энэ хэлцлийнхээ дагуу "М" ХК-ийн санхүүгийн туслалцаа үзүүлсэнд "М" гишүүдийнхээ даатгалын төлбөрийг шилжүүлэн, тохиролцсон төлбөрийг төлсөн нь тогтоогдож, нэхэмжлэгч, хариуцагч нар дээрх үйл баримтын талаар маргаагүй зөвшөөрч байх тул 121.316.699 төгрөгийг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

 

      Харин "М" ХК-ийг “ЖГ групп” ХХК-тай “Барилгад хөрөнгө оруулах гэрээ”-г байгуулахыг "М" зөвшөөрсөн явдал нь маргаан бүхий үл хөдлөх хөрөнгүүдийнхээ өмчлөх эрхээсээ бүрэн татгалзсан гэж үзэх үндэслэл тогтоогдоогүй, зохигчид өөр өөрийнхөө хүсэл зоригоо бодитойгоор хэрэгжүүлсэн бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч, хариуцагчийг өмчлөх эрхээсээ татгалзсан гэдгийг нотлох баримтаар үгүйсгэж няцааж чадахгүй байна.

 

        Иймээс шүүх "М" ХК, хариуцагч "М"той 2008 оны 05 дугаар сарын 14-ний өдөр 0000 дугаартай “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”-г хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж дүгнэсэн тул Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсэгт “энэ хуулийн 56.1 дэх хэсэгт заасан хэлцэл хийсэн талууд нь уг хэлцлээр шилжүүлсэн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх, боломжгүй бол үнийг төлөх үүрэгтэй” гэж заасны дагуу Б дүүргийн0 дугаар хороонд байрлах "Г" офиссын 00 дугаар давхарт, 00 метр квадрат талбайтай, 0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгүүдийг хариуцагч "М"ны өмчлөлд шилжүүлэх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэлээ.

 

           Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 15.046.034 төгрөг, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлд төлсөн 2.323.659 төгрөгийг улсын орлогод үлдээж, нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид илүү төлсөн 158.361 төгрөг, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлд илүү төлсөн 1.418.726 төгрөгийг улсын орлогоос гаргуулж, нэхэмжлэгч, хариуцагч нарт буцаан олгож, нэхэмжлэгчээс сөрөг улсын тэмдэгтийн хураамж 140.400 төгрөгийг гаргуулж, хариуцагчид олгохоор шийдвэрлэв.

 

           Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 100 дугаар зүйлийн        

           115.2.2, 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

          1.Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1, 56.1.9, 56.5 дахь хэсэгт заасныг баримтлан "М" ХК-ийн нэхэмжлэлтэй, хариуцагч "М"нд холбогдох “Санхүүгийн түрээсийн гэрээ”, “Эвлэрлийн гэрээ”-нүүдээс татгалзаж, үл хөдлөх эд хөрөнгийг эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлэн, албадан чөлөөлж өгөхийг даалгаж, хохиролд 1.180.765.867 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож, хариуцагчийн Б дүүрэг,0 дугаар хороолол,0 дугаар хороо, Э-00 гудамж, "Г" офиссын 00 дугаар давхарт, 00 метр квадрат талбайтай, 0000, 0000 тоот үл хөдлөх хөрөнгүүдийн өмчлөгчөөр тогтоолгох нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, үлдсэн 121.316.699 төгрөг гаргуулах шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

         2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 15.046.034 төгрөг, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлд төлсөн 2.323.659 төгрөгийг улсын орлогод үлдээж, нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид илүү төлсөн 158.361 төгрөг, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлд илүү төлсөн 1.418.726 төгрөгийг улсын орлогоос гаргуулж, нэхэмжлэгч, хариуцагч нарт буцаан олгож, нэхэмжлэгчээс сөрөг улсын тэмдэгтийн хураамж 140.400 төгрөгийг гаргуулан, хариуцагчид олгосугай.

 

            3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй бөгөөд дээрх хугацаанд шүүхийн шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай. 

 

            4.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                          Г.АРИУНАА