МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Дорнод аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Г.Жаргалтуяа даргалж, тус шүүхийн хуралдааны “Б” танхимд нээлттэй хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Улаанбаатар хот, ******* дүүргийн ******* ******* хороо, Нэгдсэн үндэсний гудамж, өөрийн ******* байранд байрлах, 2779188 регистрийн *******тай, “******* *******” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Дорнод аймаг, сумын ******* ******* баг, ******* 0******* тоотод байрлах, **************79779 регистрийн *******тай, “ ” ХХК-д холбогдох,

Гэрээний үүрэгт 4*******0 204 500 төгрөг гаргуулах, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдааны оролцогчид:  

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч , /цахимаар/

                        Хариуцагчийн төлөөлөгч ,

                        Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Туяамандах

                                                       ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК нь хариуцагч “ ” ХХК-д холбогдуулан гэрээний үүрэгт 4*******0 204 500 төгрөг гаргуулах, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч, түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , нар нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

       Манай компани нь “ ” ХХК-тай 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр 45/19 тоот гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ байгуулсан. Гэрээний 5 ******* зүйлийн 5.2.2-т заасны дагуу гэрээт ШТС нь зээлээр худалдан авсан шатахууны төлбөрийг шатахуун хүлээн авсан өдрөөс хойш *******0 хоногийн дотор “******* *******” ХХК-ийн ХААН банк дахь 50280**************8************** тоот төгрөгийн дансанд бэлнээр төлөх буюу шилжүүлэх үүрэгтэй байсан боловч өнөөдрийг хүртэл 28******* 80******* 000 төгрөгийг төлж барагдуулаагүй байна. Бид хариуцагч компаниас удаа дараа төлбөр төлөхийг шаардсан боловч одоог хүртэл гэрээний үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй тул гэрээний 5 ******* зүйлийн 5.2.*******-т гэрээт ШТС нь 5.2.2-т заасан хугацаанд төлбөрийг бүрэн төлөөгүй тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0,5 хувиар тооцсон алдангийг төлнө гэж зааснаар гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийн үлдэгдэл төлбөр 28******* 80******* 000 төгрөг, алданги 14******* 401 500 төгрөг, нийт 4*******0 204 500 төгрөг болж байна. Мөн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр 4*******/19 тоот барьцааны гэрээ байгуулсан болно. Иймд “ ” ХХК-аас 4*******0 204 500 төгрөгийг гаргуулж, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгө болох Дорнод аймаг, сумын ******* ******* баг, 7 гудамж, тоот хаягт байршилтай 215.******* м.кв талбайтай хувийн сууц, граж зориулалттай 2 давхар үл хөдлөх эд хөрөнгө /Ү-0*******1400**************7*******/, нэгж талбарын 210*******012*******00 *******тай 840 м.кв талбайтай гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгө /Г-0*******14020588/-өөр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангуулж өгнө үү.

       Цар тахлын нөхцөл байдал дэлхий нийтээр гарсан гэдгийг ойлгож байгаа боловч шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагааг хориглосон зүйл байгаагүй. Өөрөөр хэлбэл шатахуун түгээх станцууд хэвийн үйл ажиллагаагаа явуулж ирсэн. Тиймдээ ч манай нийлүүлсэн шатахууныг борлуулж дууссан гэдгээ өөрсдөө хэллээ. Тиймээс цар тахлын нөхцөл байдал “ ” ХХК-ийн шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагаанд нөлөөлөөгүй гэж үзэж байна. Нөгөө талаас хэрэгт авагдсан 2022.4.21-ний өдөр авсан худалдаа аж үйлдвэрийн танхимын гэрчилгээ нь хэзээ ч өмнө нь нэхэмжлэгч талдаа мэдэгдэж байгаагүй бөгөөд гэрээний үүргээ зориуд биелүүлэхгүй байсан шалтгаа эрэлхийлсний үүднээс шүүхэд маргаан гарснаас хойш нөхөж авсан байдал харагдаж байна. Тиймээс энэ гэрчилгээ нь давагдашгүй хүчин зүйл тохиолдсон гэдгийг дангаараа нотлох боломжгүй гэж үзэж байна. Мөн хариуцагчийн төлөөлөгч нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндсэн төлбөрийг хүлээн зөвшөөрч байгаа бөгөөд өмнөх шүүх хуралдааны тэмдэглэлээс иш татан алдангийн 40 хувиас татгалзах боломжтой гэсэн хэсгийг тайлбарлаж байгаа зэргийг харахад алдангийн *******0 хувийг төлөхийг зөвшөөрч байна гэж логикийн хувьд ойлгогдож байна. Бид адилхан л ашгийн байгууллага байтал ашиг олох нь битгий хэл алдагдал руу ороод байгаа юм. Энэ алдагдлаа тооцож үзээд 40 хувиас татгалзах боломжтой юм гэж өмнөх шүүх хуралдаан дээр ярьж байсан боловч одоо нэгэнт эвлэрээгүй учраас өмнөх саналууд хүчингүй болсон гэдгийг хэлэх нь зүйтэй. Иймд манай нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэв.

       Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хариу тайлбартаа: Манай компани нь 201******* онд Дорнод аймагт шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн цагаасаа “******* *******” ХХК-тай гэрээт шатахуун түгээх станцтай хамтран ажиллах гэрээг байгуулан хамтран ажиллаж ирсэн ба энэ хугацаанд гэрээний үүргээ биелүүлсээр байсан. Улмаар гэрээний хугацаа 2019 онд дуусгавар болж, талууд харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээг 2 жилийн хугацаагаар дахин байгуулсан. Дээрх гэрээг байгуулснаас хойш хэсэг хугацааны дараа буюу 2020 оны 01 дүгээр сард дэлхий нийтийг хамарсан ковид-19 цар тахал үүссэнтэй холбоотойгоор Улсын комисс болон Дорнод аймгийн Онцгой комиссын зүгээс аж ахуйн нэгжүүдийн ажиллах цагийн хуваарьт өөрчлөлт оруулан богиносгосон цагаар ажиллуулж эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, гэрээний 4.1 дэх хэсэгт ШТС нь 24 цагаар үйл ажиллагаа явуулахаар тохиролцсон боловч дээрх нөхцөл байдлаас үүдэн энэхүү заалт хэрэгжих боломжгүй болсон нь манай компанийн эдийн засгийн байдалд маш том хүндрэл үзүүлж, улмаар гэрээний дагуу төлбөр төлөх нөхцөлийг бууруулсан юм. Талуудын санхүүгийн ажилтнууд 2021 оны төгсгөлд тооцоо нийлэхэд манай компанийн зүгээс үндсэн төлбөр болох 28******* 80******* 000 төгрөгийн төлбөрийн үлдэгдэлтэй байсан боловч 2022.01.14-ний өдөр 1 80******* 000 төгрөгийн талоноор тооцоо хийсэн тул дээрх мөнгийг хасаж, үлдэгдэл 285 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулах болно. Харин гэрээний 10.*******.1 дэх хэсэгт “гэрээт шатахуун түгээх эрх мэдлээс хэтэрсэн нөхцөл байдал, байгалийн гамшиг, ой хээрийн түймэр, газар хөдлөлт, үер, газар хөрсний нуралт, аюулт болон халдварт өвчний тархалт зэргээс шалтгаалан үйл ажиллагаа зогсоосон, эсвэл шүүхийн болон Засгийн газрын шийдвэрээр үйл ажиллагааг нь зогсоосон бол эдгээрийг энэхүү гэрээг зөрчсөн тооцохгүй” гэж заасан. Иймд алданги 14******* 401 500 төгрөгөөс чөлөөлж өгнө үү гэжээ.

       Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , нар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагааг бүрэн хэмжээгээр хаагаад зогсоосон зүйл байхгүй боловч үйл ажиллагаа нь 24 цагаар ажиллах ёстой байгууллагыг богиносгосон цагаар ажиллуулсан байгаа. Хоёр*******т Засаг даргын болон онцгой комиссын шийдвэрүүд гарснаараа шатахуун түгээх станцаар үйлчлүүлж байгаа худалдан авагчдын тоо буурч, ингэснээр борлуулалт мөн буурна гэдэг нь илэрхий асуудал гэж бодож байна. Давагдашгүй хүчин зүйл тохиолдсон талаарх гэрчилгээг шүүхийн маргаан үүссэнээс хойш буюу сүүлд нөхөж авсан гэдэг тухайд хэзээ гаргуулж авсан гэдэгт дүгнэлт өгөөгүй харин энэ гэрээ өөрөө ковидын нөхцөлд хамаарах уу, үгүй юу гэдэгт л үнэлэлт өгөөд байгаа юм. Энэ гэрээ үйлчилж байх хугацаанд ковидын нөхцөл байдал үүссэн бол энэ нь давагдашгүй хүчин зүйл мөн эсэх дээр эрх хэмжээнийхээ хүрээнд үнэлэлт, дүгнэлт өгөөд энэ бол давагдашгүй хүчин зүйл мөн юм гэдгийг тодорхойлсон байгаа. Иргэний хуулийн 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.*******-д алдангийн хэмжээ нь үнийн дүнгийн 50 хувиас хэтэрч болохгүй гэж заасан байдаг ба 2*******2.8-д анзын хэмжээ нь хэт их байвал хэргийн нөхцөл байдлаас шалтгаалаад шүүх эрх хэмжээнийхээ хүрээнд анзын хэмжээг 50 хувиас бууруулж шийдэх боломжтой гэсэн заалтыг үндэслэн, өмнөх шүүх хурал дээр нэхэмжлэгч тал алдангийнхаа 40 хувиас татгалзах боломжтой байсан болон ковидын нөхцөл байдал, төлбөр төлөгчийн санхүүгийн нөхцөл байдал зэргийг харгалзан үзээд анзын хэмжээг багасгаж өгнө үү гэв.        

       Нэхэмжлэгч талаас 2022.02.14-ний өдрийн 17/22 тоот итгэмжлэл, “******* *******” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, компанийн дүрэм, “ ” ХХК-ийн 2019.05.01-ний өдрийн А/88, 2019.05.14-ний өдрийн А/95, 2021.08.*******0-ны өдрийн А/90 *******тай албан бичгүүд, 2019.0*******.19-ний өдрийн 45/19 *******тай Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ, мөн өдрийн 4*******/19 *******тай Барьцааны гэрээ, Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн 000424*******9******* *******тай гэрчилгээ, Газар өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн 0005*******91*******5 *******тай гэрчилгээ, 2021.05.0*******-ны өдрийн 51/21 *******тай Эрх шилжүүлэх гэрээ, 2021.0*******.2*******-ны өдрийн Гэрээт шатахуун түгээх станцтай хамтран ажиллах 45/19 тоот гэрээний нэмэлт №02, мөн өдрийн Гэрээт шатахуун түгээх станцын 4*******/19 тоот Барьцааны гэрээний нэмэлт №02, “******* *******” ХХК-ийн 2021.08.19-ний өдрийн 1*******4/21, 2021.12.15-ны өдрийн 1*******9/21 *******тай албан бичгүүд, Тооцооны үлдэгдлийн баталгаа зэрэг баримтуудын нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, төлбөрийн даалгавар, “******* *******” ХХК-аас “ ” ХХК-ийн зээлээр авсан шатахууны тооцоо нийлсэн акт (1-р хх-ийн 5-*******4 тал)

       хариуцагч талаас “ ” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, Аймгийн болон Сумын Засаг дарга нараас тус компанид олгосон “Тусгай зөвшөөрөл”-үүд, Аймгийн Стандарт, хэмжил зүйн хэлтсээс олгосон “Тохирлын гэрчилгээ”, ” ХХК-аас “Бегастар” ХХК болон “Акума-Эрин” ХХК, “Бөмбөө уул” ХХК, “Дээшлэх нар” ХХК, “Дорны Арслан” ХХК, “Эрдэнэ билгүүдэй” ХХК, “Талын их шүтээн” ХХК, “Ган хэрлэн” ХХК, Баянтүмэн сумын хүүхдийн цэцэрлэг, Баянтүмэн сумын Ерөнхий боловсролын сургууль, Дорнод политехник коллеж, “Тал нутгийн хэрлэн” ХХК, “Дорнын дэвшил” ХХК, “Ванчүг цутгалт” ХХК, Дорнод аймгийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөл, Дашбалбар сумын Засаг даргын Тамгын газар, Дашбалбар сумын ИТХ, Дашбалбар сумын ОНӨААТТөв, Онон-Улз голын сав газрын захиргаа зэрэг компани, албан газруудтай байгуулсан гэрээнүүд, “ДБЭХС” ТӨХК-тай нийлсэн Тооцооны үлдэгдлийн баталгаа, зарлагын падаанууд, “Сод монгол групп” ХХК-ийн Шатахуун тээвэрлэлтийн замын хуудас, “Мон-суль” ХХК-ийн шатахуун тослох материалын зарлагын падаанууд, “ ” ХХК-д ажиллаж буй даатгуулагчдын 2022 оны 01, 02-р сарын нийгмийн даатгалын шимтгэл ногдуулалт, “ ” ХХК-ийн “Хас” банктай байгуулсан 2021 оны 12200**************0*******1 *******тай жижиг, бичил бизнесийн зээлийн гэрээний нэмэлт нөхцөл, тус банктай байгуулсан 2021.05.*******1-ний өдрийн 12200**************0*******1-01 тоот барьцааны гэрээ, хавсралтууд, мөн өдрийн 12200**************0*******1-02 тоот Ипотекийн гэрээ, хавсралтууд, Зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарь, “Шунхлай” ХХК болон, “Магнай трейд” ХХК, “******* Баянгол” ХХК, “Ганга”, “Монсуль” ХХК-уудын зарлагын падаанууд, 2022.04.1*******-ны өдрийн 02/18******* *******тай Гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчин зүйлийн гэрчилгээ, “Шунхлай говь” ХХК-ийн тооцоо нийлсэн акт, Дорнод аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтсийн нийгмийн даатгалын шимтгэлийн авлага барагдуулах талаар хийсэн уулзалтын тэмдэглэл, “Ирмүүнгранд” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, компанийн дүрэм зэрэг баримтуудын нотариатчаар гэрчлүүлсэн хуулбар, ковид-19 цар тахалтай холбоотойгоор Дорнод аймгийн Засаг дарга болон аймгийн Онцгой комиссоос гаргасан захирамж, тогтоолуудын хуулбар, 2019.0*******.22-ны өдрийн В-19/01******* *******тай “Бетастар” ХХК-тай байгуулсан Гэрээт борлуулагчийн борлуулалтын гэрээ, “ ” ХХК-ийн 2022 оны 0******* сард борлуулсан материалын жагсаалт, ШТС-1, 2, *******, 4-ийн Борлуулалт 1, 2-р сар, 2022.0******* сарын Татварын төлбөрийн нэхэмжлэх тооцоо, “ ” ХХК-ийн 2022 оны 1, 2 ******* сарын цалингийн хүснэгт, Бусад ШТС-аас худалдан авсан шатахууны тооцоо 2022.01.01-0*******.24, “Шунхлай” ХХК-аас худалдан авсан шатахууны тооцоо, 2022.0*******.25-ны өдрийн 0*******01, 2022.05.1*******-ны өдрийн 1177 *******тай Итгэмжлэлүүд, “ ” ХХК-ийн 2022.0*******.25-ны өдрийн А/25, 2022.05.17-ны өдрийн А/************** тоот Итгэмжлэлүүд, Лхамсүрэнгийн Түмэнбаатарын Төрийн болон Голомт, ХААН, Худалдаа хөгжлийн банкны дансны хуулга, Содбаярын Ирмүүний ХААН болон Худалдаа хөгжлийн банк дахь хадгаламжийн дансны хуулганууд, бусад зарлагын болон нэхэмжлэх, Буйр амралтын газрыг нээхэд босгосон мөнгөн хөрөнгө, тус шүүхийн 2022.05.05-ны өдрийн 1*******8/ШШ2022/00440 *******тай шийдвэр, “ ” ХХК-ийн өглөгийн бүртгэл, тус компанийн 2020.0*******.19-ний өдрийн А/1*******, 2022.01.0*******-ны өдрийн 22/А-01, 2022.01.17-ны өдрийн А/08, 2022.01.28-ны өдрийн А/11 *******тай албан бичгүүд зэрэг баримтуудыг тус тус шүүхэд гаргаж өгсөн болно. (1-р хх-ийн 5*******-1**************, 182-250 тал, 2-р хх-ийн 1-54, *******4-84 тал)

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК нь тус шүүхэд хариуцагч “ ” ХХК-д холбогдуулан “гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийн үлдэгдэл төлбөр 28******* 80******* 000 төгрөг, алданги 14******* 401 500 төгрөг, нийт 4*******0 204 500 төгрөг гаргуулах, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай” нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж, нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нар шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа бүрэн дэмжиж оролцсон болно. (1-р хх-ийн 1-******* тал)

Хариуцагч тал гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийн үлдэгдэл төлбөрт 28******* 80******* 000 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагаас 285 000 000 төгрөгийг төлөхийг хүлээн зөвшөөрч, 1 80******* 000 төгрөгийг талоноор тооцоо хийсэн гэж төлөхөөс татгалзаж, мөн алданги 14******* 401 500 төгрөг гаргуулах шаардлагыг “...Гэрээнд заасан үүргээ цаг хугацаандаа биелүүлээгүй нь манайхаас шалтгаалаагүй, Covid-19 цар тахлын нөхцөл байдал үүссэнтэй холбогдуулаад давагдашгүй хүчин зүйлийн улмаас компанийн хэвийн үйл ажиллагаа доголдож эхэлсэн ба үүнтэй холбоотойгоор төлбөр төлөх үйл ажиллагаа тодорхой хэмжээгээр тасалдан, төлбөрийн чадвар доройтсон. Компани гэрээний 10.*******.1-д зааснаар гэрээг зөрчөөгүй тул алданги 14******* 401 500 төгрөгөөс чөлөөлж өгнө үү гэсэн байр суурьтай байгаа. Өмнөх шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч алдангийн 40 хувиас чөлөөлж болно гэж эвлэрэх санал гаргаж байсан. Мөн Иргэний хуулийн 2*******2.8-д зааснаар алдангийн хэмжээг бууруулах эрх нь шүүхэд байгаа учраас шүүхээс алдангийн хэмжээг 40 хувиар багасгаж өгнө үү...” гэж тус тус тайлбарлан маргадаг.

Шүүх хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтуудыг талуудын шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбаруудтай харьцуулан шинжлэн судалсны үндсэн дээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, үлдсэнийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэв.

Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн бичгийн нотлох баримтаар дараах үйл баримтууд тогтоогдож байна. Үүнд:

1. Хариуцагч “ ” ХХК нь “******* Баянгол” ХХК-тай 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр 45/19 *******тай “Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ”-г байгуулж, энэ гэрээгээр “******* Баянгол” ХХК нь “ ” ХХК-д чанарын шаардлага хангасан газрын тосны бүтээгдэхүүн, тос тосолгооны материалаар тасралтгүй хангах үүргийг, “ ” ХХК нь талуудын харилцан тохиролцсон байршилд энэхүү гэрээнд заасан хугацаагаар гишүүнчлэлийн гэрчилгээ авч, “*******” гэсэн худалдааны тэмдгийг ашиглан “*******”-ын шатахуун түгээх үйлчилгээг стандартын дагуу чанарын өндөр түвшинд үзүүлэх, гэрээт станцын үйл ажиллагааг эхлүүлэх, зээлээр худалдан авсан шатахууны төлбөрийг хүлээн авсан өдрөөс хойш *******0 хоногийн дотор төлөх үүргийг тус тус хүлээсэн болох нь (1-р хх-ийн 14-18 тал), 

2. Хариуцагч “ ” ХХК нь “******* Баянгол” ХХК-тай 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр 4*******/19 *******тай “Барьцааны гэрээ”-г байгуулж, тус гэрээгээр дээрх 45/19 *******тай “Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ”-ний үүргийн гүйцэтгэлийг хангах баталгаа болгож хариуцагч “ ” ХХК-ийн ерөнхий захирал Ц.Содбаярын өмчлөлийн:

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-0*******1400**************7******* *******т бүртгэлтэй, 000424*******9******* ^******* гэрчилгээтэй, 215,******* м.кв талбай бүхий хувийн сууц, гараж зориулалттай 2 давхар үл хөдлөх хөрөнгө,

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн Г-0*******14020588 *******т бүртгэлтэй, 0005*******91*******5 ******* гэрчилгээтэй, 210*******012*******00 нэгж талбарын *******тай, 840 м² талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай газар өмчлөх эрх зэрэг үл хөдлөх хөрөнгүүдийг барьцаанд бариулахаар харилцан тохиролцсон болох нь (хх 19-24 тал),

*******. “******* Баянгол” ХХК болон “******* *******” ХХК, “ ” ХХК-ууд 2021 оны 05 ******* сарын 0*******-ны өдөр 51/21 *******тай “Эрх шилжүүлэх гэрээ”-г байгуулж, тус гэрээгээр “******* Баянгол” ХХК болон “ ” ХХК-ийн хооронд байгуулсан дээрх гэрээний худалдагчийн буюу ******* Баянгол” ХХК-ийн эрх, үүргийг “******* *******” ХХК-д шилжүүлсэн болох нь (1-р хх-ийн 25 тал)

4. Нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК нь “ ” ХХК-тай 2021 оны 0******* ******* сарын 2*******-ны өдөр 02 *******тай “45/19 *******тай Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ болон 4*******/19 *******тай Барьцааны гэрээ”-нүүдийн хугацааг сунгахаар харилцан тохиролцож “НЭМЭЛТ” гэрээг байгуулсан болох нь (1-р хх-ийн 2*******-27 тал)  тус тус тогтоогдож байна.

Талууд дээрх гэрээнүүдийг байгуулахаар хүсэл зоригоо илэрхийлэн бичгээр байгуулж, гарын үсэг зурж баталгаажуулснаар гэрээ хүчин төгөлдөр болсон байх ба Иргэний хуулийн 42 ******* зүйлийн 42.2, 4******* ******* зүйлийн 4*******.2.*******, 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.*******, 24******* ******* зүйлийн 24*******.1, 15******* ******* зүйлийн 15*******.1, 15*******.2 дахь хэсэгт заасан шаардлагыг хангасан, хүчин төгөлдөр “Худалдах-худалдан авах” болон “Үл хөдлөх хөрөнгийн барьцааны гэрээ” тус тус байгуулагдсан байна. Дээрх гэрээнүүдийг үгүйсгэх хууль зүйн үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Мөн түүнчлэн нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК нь дээрх гэрээнд заасны дагуу гэрээний зүйл болох шатахууныг хариуцагч “ ” ХХК-ийн өмчлөлд шилжүүлсэн болох нь, харин хариуцагч “ ” ХХК нь шатахууны үнээс тохиролцсон нөхцөлийн дагуу тодорхой хэсгийг төлөх үүргээ биелүүлээгүй болох нь тус тус талуудын тайлбар болон хэрэгт авагдсан бичгийн баримтуудаар нотлогдож байна. (1-р хх-ийн 1-*******, 28-*******4, 50-51 тал)

Хариуцагч тал дээрх гэрээнүүдийн хүчин төгөлдөр байдал болон нийлүүлсэн шатахууны хэмжээний талаар маргаагүй, харин “барьцаа хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах тухай” шаардлагын эс зөвшөөрч байна гэх боловч ямар үндэслэлээр татгалзаж буй үндэслэлээ тодорхой тайлбарлаагүй болно.

Иргэний хуулийн 24******* ******* зүйлийн 24*******.1 дэх хэсэгт “худалдан авагч нь худалдагчид хэлэлцэн тохирсон үнийг төлөх үүргийг хүлээх” талаар, мөн хуулийн 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.******* дахь хэсэгт “Хууль болон гэрээнд заасан хугацаа хэтрүүлсэн тал нь хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0,5 хувиас хэтрэхгүй хэмжээгээр төлөхөөр тогтоосон анзыг алданги гэнэ” гэж,

Талуудын хооронд 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдөр байгуулагдсан 45/19 *******тай “Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ”-ний 5.2.2-т “Гэрээт ШТС нь зээлээр худалдан авсан шатахууны төлбөрийг шатахуун хүлээн авсан өдрөөс хойш *******0 хоногийн дотор ...бэлнээр төлөх буюу шилжүүлнэ” гэж, 5.2.*******-т “Гэрээт ШТС нь 5.2.2-т заасан хугацаанд төлбөрийг бүрэн төлөөгүй тохиолдолд хугацаа хэтрүүлсэн хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0,5 хувиар тооцсон алдангийг “*******”-д төлнө” гэж тус тус заасан байна.

Хууль болон гэрээнд ийнхүү зааснаас үзвэл хариуцагч “ ” ХХК нь хууль болон гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй тул “******* Баянгол” ХХК-аас гэрээгээр эрх шилжүүлэн авсан /эрх шилжүүлсэн асуудалд хариуцагч тал маргаагүй/ нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК нь үүргээ биелүүлэхийг хариуцагчаас шаардах эрхтэй гэж үзнэ.

Талууд гэрээний дагуу нийлүүлсэн шатахуун, түүний үнээс төлсөн дүнгийн талаар харилцан тооцоо нийлсэн байх бөгөөд энэ талаарх “Зээлээр авсан шатахууны тооцоо нийлсэн акт” болон “Тооцооны үлдэгдлийн баталгаа”, нэхэмжлэгч, хариуцагч компаниудаас харилцан нэг нэг рүүгээ хүргүүлж байсан албан бичгүүд зэргээс үзэхэд хариуцагч “ ” ХХК нь нэхэмжлэгч компанид 28******* 80******* 000 төгрөгийн өглөгтэй байгаа нь нотлогдож байна. (1-р хх-ийн 28-*******4 тал)

       Хариуцагч тал нь дээрх төлбөр 28******* 80******* 000 төгрөгөөс 2022 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдөр 1 80******* 000 төгрөгийг талоноор тооцоо хийж төлсөн гэж тайлбарладаг боловч нэхэмжлэгч тал үүнийг үгүйсгэсэн ба шүүх хариуцагч талыг нэхэмжлэгчид 1 80******* 000 төгрөгийг талоноор төлсөн гэдгээ баримтаар нотлоогүй, хуульд заасан нотлох үүргээ хэрэгжүүлээгүй гэж үзсэн болно.

       Хариуцагч “ ” ХХК нь хууль болон гэрээнд заасан үүрэг /28******* 80******* 000 төгрөг төлөх/-ээ биелүүлээгүй, хугацаа хэтрүүлсэн байх тул нэхэмжлэгч нь Иргэний хуулийн 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.4, 2*******2.******* дахь хэсэгт зааснаар хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0,5 хувиас /нийт алданги нь гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 50 хувиас хэтрэхгүй/ хэтрэхгүй хэмжээгээр алданги төлөхийг шаардах эрхтэй, хариуцагч нь алдангийг төлөх үүрэгтэй байна.

Мөн хуулийн 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.8 дахь хэсэгт “Анзын хэмжээ илт их байвал хэргийн нөхцөл байдлыг харгалзан шүүх түүнийг багасгаж болно” гэж заасан байна.

Шүүх, энэ иргэний хэргийн нөхцөл байдал буюу хариуцагч талаас “...гэрээнд заасан үүргээ цаг хугацаандаа биелүүлээгүй нь манайхаас шалтгаалаагүй, дэлхий нийтээр тархаад байгаа Covid-19 цар тахлын улмаас болж компанийн хэвийн үйл ажиллагаа доголдож, төлбөрийн чадвар доройтсон...” гэж тайлбарлаж, хэрэгт үүнтэй холбоотой өгсөн нотлох баримтууд /1-р хх-ийн 5*******-1**************, 182-250 тал, 2-р хх-ийн 1-54, *******4-84 тал/-ыг болон өмнөх шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нарын “алдангийг 40 хувиар бууруулах боломжтой” гэж тайлбарлаж байсныг, мөн нэхэмжлэгч байгууллага нь хариуцагч байгууллагаас алдангид илт их буюу 14******* 401 500 төгрөг нэхэмжилж байгааг тус тус харгалзан үзэж алдангийн хэмжээг 40 хувиар багасгаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.  

Иймд дээрх үндэслэлүүдээр хариуцагч “ ” ХХК-аас 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдрийн 45/19 *******тай “Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ”-ний үүрэг буюу гүйцэтгээгүй үндсэн үүрэг 28******* 80******* 000 төгрөг, алданги 8******* 040 900 /28******* 80******* 000 төгрөгийн 50 хувьтай тэнцэх алданги нь 14******* 401 500 төгрөг ба энэ дүнгийн *******0 хувьтай тэнцэх алданги нь 8******* 040 900 ₮/ төгрөг, нийт *******72 84******* 900 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК-д олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 57 **************0 *******00 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж шүүх үзлээ.

            Хариуцагч “ ” ХХК нь шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлэхгүй бол Иргэний хуулийн 175 ******* зүйлийн 175.1 дэх хэсэгт заасны дагуу Барьцааны гэрээнд зааснаар үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалсан, барьцааны хөрөнгө /Ц.Содбаярын өмчлөлийн/ болох:

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-0*******1400**************7******* *******т бүртгэлтэй, 000424*******9******* ******* гэрчилгээтэй, 215,******* м.кв талбай бүхий хувийн сууц гараж зориулалттай, 2 давхар үл хөдлөх хөрөнгө,

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн Г-0*******14020588 *******т бүртгэлтэй, 0005*******91*******5 ******* гэрчилгээтэй, 210*******012*******00 нэгж талбарын *******тай 840 м² талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай газар өмчлөх эрх зэрэг үл хөдлөх хөрөнгүүдээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахыг Дорнод аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд даалгах хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухайд: Нэхэмжлэгчээс шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 2 *******79 17******* төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч “ ” ХХК-аас гэрээний үүрэгт *******72 84******* 900 төгрөг гаргуулах тухай шаардлагад ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 2 022 1*******9 төгрөг, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай шаардлагад ногдох тэмдэгтийн хураамж 70 200 төгрөг, нийт 2 092 **************9 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК-д олгож шийдвэрлэв.  

            Шүүх, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 7******* ******* зүйлийн 7*******.1.2-т зааснаар шүүх хуралдааны товыг шүүх хуралдааны оролцогч нарт мэдэгдсэн боловч хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй. Шүүх хуралдаанд талуудын гаргасан “ыг шүүх хуралдаанаас чөлөөлөхөд татгалзах зүйлгүй” гэсэн тайлбарыг үндэслэн, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 100 ******* зүйлийн 100.*******, 100.4 дэх хэсэгт заасны дагуу шүүх хуралдааныг хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ын эзгүйд явуулсан болно.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 ******* зүйлийн 115.2.2, 11*******, 118 ******* зүйлүүдэд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

            1. Иргэний хуулийн 24******* ******* зүйлийн 24*******.1, 2*******2 ******* зүйлийн 2*******2.4, 2*******2.*******, 2*******2.8 дахь хэсэгт тус тус заасныг баримтлан хариуцагч “ ” ХХК-аас 2019 оны 0******* ******* сарын 19-ний өдрийн 45/19 *******тай “Гэрээт шатахуун түгээх станцад шатахуун борлуулах гэрээ”-ний үүрэгт *******72 84******* 900 /гурван зуун далан хоёр сая найман зуун дөчин гурван мянга есөн зуу/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК-д олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдэх 57 **************0 *******00 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Иргэний хуулийн 175 ******* зүйлийн 175.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч “ ” ХХК нь шийдвэрийг сайн дураар эс биелүүлбэл барьцааны гэрээнд заасан барьцааны хөрөнгө болох:

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-0*******1400**************7******* *******т бүртгэлтэй, 000424*******9******* ******* гэрчилгээтэй, 215,******* м.кв талбай бүхий хувийн сууц гараж зориулалттай, 2 давхар үл хөдлөх хөрөнгө,

- Дорнод аймгийн сумын ******* ******* баг 7 ******* гудамж тоот хаягт байршилтай, өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн Г-0*******14020588 *******т бүртгэлтэй, 0005*******91*******5 ******* гэрчилгээтэй, 210*******012*******00 нэгж талбарын *******тай 840 м² талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай газар өмчлөх эрх зэрэг үл хөдлөх хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангахыг Дорнод аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд даалгасугай.

*******. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******0 ******* зүйлийн *******0.1, 5******* ******* зүйлийн 5*******.2, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 ******* зүйлийн 7.1.1, 7.1.2-т тус тус зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 2 *******79 17******* төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч “ ” ХХК-аас улсын тэмдэгтийн хураамжид 2 092 **************9 /хоёр сая ерэн хоёр мянга гурван зуун жаран ес/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч “******* *******” ХХК-д олгосугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4 дэх хэсэгт зааснаар энэ шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд талууд мөн хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.******* дахь хэсэгт заасан 14 хоногийн хугацаа өнгөрмөгц 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэйг мэдэгдсүгэй.

 5. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 ******* зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл энэхүү шийдвэрийг гардуулснаас хойш 14 хоногийн дотор Дорнод аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.  

 *******. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.7 дахь хэсэгт зааснаар талууд мөн хуулийн 119.4 дэх хэсэгт заасан хугацаанд шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг мэдэгдсүгэй.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                             Г.ЖАРГАЛТУЯА