МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч С.Хишигбат даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: “И” ХХК/РД: /-ийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: “П” ХХК/РД: /-д холбогдох,

          167,394,558 төгрөгийг гаргуулах тухай үндсэн нэхэмжлэлтэй, 01/107 дугаартай нэмэлт гэрээний 1.4 дэх заалтыг хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгож, 28,578,000 төгрөгийн барьцаа мөнгийг түрээсийн төлбөрт суутган тооцохыг даалгуулах, хүнсний бараа материал, түүхий эдийн үнэ 3,273,793 төгрөгийг түрээсийн төлбөрийн өрөөс хасч суутган тооцохыг даалгах, Ажлын байрны түрээсийн гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.5 дахь заалтын хэсгийг хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгох, 134,287,618/нэг зуун гучин дөрвөн сая хоёр зуун наян долоон мянга зургаан зуун арван найм/ төгрөгийн үнэ бүхий эд хөрөнгүүдийг барьцаанаас чөлөөлж, гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Д.Билгүүндорж, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Д.Чинзориг, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Бадрал, Н.Эрдэнэбилэг, гэрч Б.Бат-Оюун, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Амарбаясгалан нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

Нэхэмжлэгч “И” шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон төлөөлөгч Д.Билгүүндорж, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Д.Чинзориг шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Манай компани нь Хан-Уул дүүргийн, 15-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах “И” худалдаа үйлчилгээний барилгын ашиглалт, менежмент хариуцсан компани билээ. Манай компани нь “П” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагчидтай И худалдааны төвийн 1-р давхрын 649.5м2 талбайд нийтийн хоол, рестораны чиглэлд үйл ажиллагаа явуулахаар 2019 оны 10-р сарын 11-ний өдөр ажлын байрны түрээсийн гэрээ байгуулах санамж бичиг байгуулснаар бидний хамтын ажиллагаа эхэлсэн. Улмаар тус компанийн хөрөнгө оруулагч 4 гишүүд нь хамтран ПХХК-ийг үүсгэн байгуулан Д.Бат-Отгон гүйцэтгэх захирлаар томилогдон бид 2020 оны 01-р сарын 10-ний өдөр №20/01-107-01 тоот ажлын байрны түрээсийн гэрээг байгуулсан билээ.

Манай компани нь түрээслэгчийн 649.5м2 талбайд шаардагдах плита, цахилгааны кабел монтаж мөн түүний ажлын хөлс зэрэг маш олон хөрөнгө оруулалтуудыг бие даан гарган түрээсийн гэрээнд заагдсан түрээсийн талбайд тавигдах шаардлагыг 100% бүрэн биелүүлж түрээсийн талбайг 2020 оны 01 сарын 19-ний өдөр ПХХК-д хүлээлгэн өгсний дагуу хариуцагч тал нь өөрийн бизнестээ шаардлагатай нэмэлт тохижилт, тоног төхөөрөмжөө суурилуулан 2020 оны 2-р сарын сүүлчээр нээлтээ. хийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн.

Гэрээ хэрэгжих явцад ПХХК нь гэрээний эрх үүргээ удаа дараа зөрчсөн, мөн цаашид бизнесээ санхүүжүүлэх, удирдах чадваргүй этгээдүүдтэй түрээсийн гэрээ байгуулсан нь тогтоогдсон тул манай компани түрээсийн гэрээг дангаар цуцалж түрээслэгчийн эд хөрөнгийг нийт хуримтлагдсан өр төлбөрт гэрээнд заасны дагуу суутган авч түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд эргүүлэн авсан. Өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд бидний хооронд олон арван хүсэлт албан бичиг, уулзалтыг үндэслэн нэмэлт гэрээ. зэргийг байгуулан манай компани тухай бүр нь түрээслэгчийн хүсэлт шаардлагыг хангасан түрээсийн төлбөр хөнгөлсөн шийдвэрүүдийг гаргаж байсан дурдах нь зөв. Манай компанийн нэхэмжилж буй 167.394.558 төгрөгийг тайлбарлавал:

1. ПХХК-ийн төлбөр төлсөн тухай:

-           Анх гэрээг байгуулаад 2020.01.12нд: 28.578.000₮

-           2020.08.04-нд 24.500.000₮

-           2020.09.01-нд бартераар автомашин: 10.500.000₮

Нийт 63.578.000₮-ийг тус тус төлсөн.

2. ПХХК-ийн хуримтлагдсан өр төлбөрийн тухай:

-           Гэрээний хугацаанд нийт төлөх ёстой түрээс, ашиглалтын зардал: 172.387.705₮

-           ПХХК нь манайд 63.578.000₮-ийг манай талд төлсөн

-           Үлдэгдэл өр төлбөр 108.809.705₮ мөн алданги 54.404.852₮ Нийт: 167.394.558₮

3. Түрээсийн талбайг суллахад гарсан зардлын тухай:

Манай талаас гэрээг дангаар цуцлах шийдвэр гаргаж 649.5м2 талбайд суурилагдсан тоног төхөөрөмж, тавилга, бараа материалыг битүүмжлэх ажилд доорх байдлаар зардал гарсан:

-           20 ажилтан 3 өдрийн хугацаанд ажилласан цалин нийт 3.500.000₮ (хоол, унааны мөнгө, илүү цагаар ажиллах үнэ орсон)

-           Түрээсийн портер машинаар тавилга, тоног төхөөрөмжийг агуулах руу зөөх зардал: 280.000₮ (Нийт 14 удаа зөөсөн)

-           Ширээ сандал, бараа материал зэргийг тус компанийн хувьцаа эзэмшигч Занабазарынд хүргэж өгсөн зардал: 400.000₮, Нийт 4.180.000₮

4. Өнгөрсөн хугацаанд манай тал түрээслэгчийг дэмжсэн талаар дурдвал:

-           2020 оны 02, 03 саруудын түрээсийг 100% хөнгөлсөн.

-           2020 оны 04, 05, 06, 07 08 саруудын түрээсийг 50% хөнгөлсөн

-           2020 оны 11,12 саруудын түрээсийг 80% хөнгөлсөн

-           2021 оны 01, 02 саруудын түрээсийг 80% хөнгөлсөн зэрэг нийт 220.050.600₮-ийн бодит хөнгөлөлт үзүүлсэн бөгөөд энэхүү хөнгөлөлт нь хаана ч байхгүй түрээслэгчээ дэмжсэн бодит дэмжлэг юм.

Манай компанид учирсан бодит хохирол болох 167.394.558?-ийн хуримтлагдсан өр төлбөрөөс бид түрээслэгч тал утсаа авахгүй, хэрхэн яаж цаашид хамтран ажиллах талаар уулзалт хийх санал удаа дараа тавьсан боловч ирээгүй тул түрээсийн гэрээнд заагдсаны дагуу манай талаас гэрээг дангаар цуцалж түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд аван, түрээслэгчийн хуримтлагдсан өр төлбөрт тус компанийн эзэмшил тавилга, тоног төхөөрөмж г.м 73.690.500? бүхий үнийн дүнтэй хөрөнгийг битүүмжлэн хураан ! авсан. Эд хөрөнгийг битүүмжлэн хурааж авахдаа бид түрээсийн талбайд байсан бүхий л тавилга бараа I материалыг хурааж авч болох байсан ч хүнлэг сэтгэл гарган хэрэгцээтэй үнэ цэнэтэй тавилга, тоног 1 төхөөрөмжүүдийг тус компанийн хувьцаа эзэмшигч Занабазарын хашаанд хүргэж өгсөн. Яагаад хүргэж өгсөн гэхээр Д.Бат-Отгон нь утсаа авахгүй, талбай битүүмжлэх явцад өөрийн биеэр байлцах ёстой байсан ч ирээгүй учир манай талаас эдлэн газар, агуулах бүхий объекттой тус компанийн хамаарал бүхий этгээдэд хүлээлгэж өгөхөөр шийдсэн нь энэ болно.

Бидний зүгээс түрээслэгчээ хэчнээн дэмжээд энэхүү гэрээ цаашид үргэлжлэх боломжгүй гэдгийг тодорхой баримт, тус компанийн гүйцэтгэх удирдлага хэрхэн бизнесээ явуулж байгаа байдал, цаашид бизнесээ санхүүжүүлэх боломжгүй, бизнесээ өргөжүүлэн үргэлжлүүлэх чадваргүй гэдэг нь өнгөрсөн хугацаанд үйл ажиллагаа явуулж буй байдлаас илт харагдаж байгаа бөгөөд, бусад нотлох баримтаар тогтоогдсон. Бид түрээсийн гэрээг цуцлахгүй муу санаа гаргаж тус компанийг илүү их өр төлбөрт унагаж болох байсан, гэвч 2 талд цаашид үүсэх санхүүгийн эрсдэл, хүнлэг ёс, худалдааны төвийн нэр хүнд зэргийг харгалзан үзэж манай талаас гэрээг дангаар цуцалсан. Гэрээг дангаар цуцлахдаа бид өнгөрсөн хугацаанд тохирсон олон арван албан бичиг, нэмэлт гэрээнд маш тодорхой заасан байдаг.

ПХХК-ийн цаашид бизнесээ үргэлжлүүлэх, санхүүжүүлэх чадваргүй болсон талаар дурдвал:

1. ПХХК-ийн 4 хувьцаа эзэмшигчид нэгнээ залилан санхүүгийн чадваргүй болсон талаар

Тус компанийн хувьцаа эзэмшигч ерөнхий нягтлан албан тушаалтай С.Бүжинлхам нь бусад 3 хувьцаа эзэмшигчээсээ их хэмжээний бэлэн мөнгийг барьцаа хөрөнгөгүйгээр нийт 700.000.000 гаруй сая төгрөгийг тус тус зээлж авах замаар луйвардсан талаар Хан-Уул дүүргийн цагдаагийн газар шалгагдаж байгааг бид 2020 оны 10-р сард олж мэдсэн. Энэ нь тус компани цаашид үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй, хувьцаа эзэмшигчид хоорондоо эвлэлдэн нэгдэх боломжгүйг харуулж байгаа. Энэ талаар энэхүү нэхэмжлэлийн хавсралтаар холбогдох баримтыг илгээв.

2. ПХХК-ийн удирдлагууд нь туршлагагүй, нэгдмэл сонирхолгүй, сэтгэл хөөрлөөр бизнес эхлүүлсэн тухай:

Тус компани нь нийтийн хоол, рестораны чиглэлээр 649.5м2 талбай дээр үйл ажиллагаа явуулахаар бидэнтэй гэрээ байгуулсан. 649.5м2 талбай нь маш том хэмжээтэй бөгөөд зөв ажиллавал их хэмжээний ашиг орлого олох боломжтой томоохон ресторан байгуулах хэмжээний том талбай юм. Үйл ажиллагаа явуулах талбай томрох хэрээр мэдээч сард төлөх түрээсийн төлбөр өндөр, дагаад хөрөнгө оруулах гэх мэт зардлууд нэлээдгүй гарах нь лавтай. ПХХК нь 2020 оны 2-р сарын сүүлд нээлтээ хийгээд 14 хоног ажиллаад хаалгаа барьсан тухайн үед ковидийн улмаас нийтийн хоолны салбарыг хаах шийдвэр гараагүй байтал компанийн удирдлагууд нь концепцоо өөрчилж байгаа. Хятад улсаас тогооч удахгүй орж ирнэ, хятад улсын франчайз сүлжээ хоолны газар болгохоор төлөвлөж байна гэсэн тайлбар тавин удирдлагууд нь бараг сар гаруй хугацаанд хоолны газраа хаасан, энэ мэтчилэн нээгээд хаагаад нээгээд хаагаад нийт 4 удаа үйл ажиллагаагаа өөрсдөө зогсоож байсан.

Улмаар үйл ажиллагаагаа эхлүүлэн нийт талбайн 3/1 буюу 160 орчим м2 талбайд нийтэд хоолоор үйлчилж эхэлсэн, тус компани үлдсэн 500 гаруй м2 талбайгаа 100% тохижуулж дууссан, сандал ширээ гэх мэт үйлчлүүлэгчдэд үйлчлэхэд 100% бэлэн болгочихоод гэрээг хэрэгжих хугацаанд ганц ч хүнд хоол зараагүй, түрээсэлж буй талбайгаа үхмэл байдалтай байлгасаар байсан нь их хэмжээний түрээсийн өрөнд ороход нөлөөлсөн бөгөөд ПХХК нь угаас ийм том талбай дээр үйл ажиллагаа явуулах, удирдах чадваргүй нь тогтоогдсон. Бүхэл бүтэн нэг жилийн хугацаанд 500м2 талбайг ер ашиглаагүй бөгөөд Ковидийн нөхцөл байдлаас болж Монгол улс 2020 оны эхээр хилээ хаасан гэвч Хятад улсаас тогооч оруулж ирэх гэсээр байтал цаг хугацаа явсаар өдийг хүрлээ гэж тус компанийн гүйцэтгэх захирал Д.Бат-Отгон бидэнд тайлбарласан, тус компани дампуурсан нэг томоохон шалтгаан нь нөхцөл байдалдаа таарсан оновчтой шийдвэрийг гаргаж чадаагүйгээс 100% шалтгаалсан гэж бид үзэж байгаа. Бид анхнаасаа уулзалт хийх болгондоо “танай компани цаашид энэ хэвээр байвал их хэмжээний өр төлбөрт орох эрсдэлтэй байна эртхэн дээрээ гэрээгээ цуцалъя, цаашлаад 2 тал их хэмжээний хохиролд орох талаар” сануулж хэлж байсан гэвч тус компанийн удирдлагууд энэ эрсдэлийг авч хэлэлцээгүй.

Рестораны концепцоо өөрчилнө гэх шалтгаанаар өөрөө өөрсдөө бизнесээ самарч олон сарын хугацаа алдаж олж болох байсан ашиг орлогоо алдсан нь тус компанийн өөрийнх нь буруу юм. Манай компани 2020 оны 04-р сараас хойш хариуцагч талд танайх үйл ажиллагаагаа яаралтай жигдрүүлээч гэх зэрэг шаардлагыг удаа дараа хэлж байсан мөн хуримтлагдсан өр төлбөрөө барагдуулах талаар уулзалт хийж шийдвэрлэх тухай олон арван удаа утсаар ярьж байсан бөгөөд ПХХК-ийн захирал Д.Бат-Отгон нь анхнаасаа санхүүгийн нөхцөл байдал, үүссэн нөхцөл байдлаа биднээс нууж дараа долоо хоногт уулзъя, өнөө маргаашдаа төлбөрөө төлнө гэж худал хэлж явсаар олон сарын хугацаа өнгөрч бидний зүгээс гэрээг дангаар цуцлан түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд эргүүлэн аван өр төлбөртөө бараа материалыг нь хураан авахаас өөр аргагүй байдалд хүргэсэн.

Хэрэв түс компанийн захирал Д.Бат-Отгон өнгөрсөн хугацаанд бидэнтэй шударга харьцаж асуудлыг шийдэх санал үүссэн гаргасан бол бид тохиролцож хамтын ажиллагаа одоо үргэлжилж )айх байсныг үгүйсгэхгүй. Гэвч тийм бололцоо бидэнд олголгүй асуудал даамжирсаар энэхүү гэрээг цаашид үргэлжлэх боломжгүйд хүргэлээ. Нэгдүгээрт 5 жилийн хугацаатай байгуулагдсан 2020 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн гэрээ нь хэн алины хүсэл зоригийн дагуу байгуулагдсан. “П” ХХК-ийн хувь нийлүүлсэн 4 хүний хүсэл зоригийн дагуу байгуулагдсан. Нөгөө талаас “Их наяд” ХХК-ийг төлөөлсөн эрх бүхий этгээд нарын хооронд байгуулсан хүчин төгөлдөр гэрээ байсан. Гэрээ хэзээ дуусгавар болсон бэ гэдэг асуудал яригдана. Гэрээ анх байгуулахдаа 5 жилийн хугацаа буюу урт хугацаагаар байгуулсан. Тэгэхээр хэзээ дуусгавар болох вэ гэхээр Иргэний хуулийн 294 дүгээр зүйлийн 294.1.3, 294.2.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар гэрээг цуцлах үндэслэл бүрдлээ шүү гэсэн мэдэгдлийг 6 дугаар сар, 10 дугаар сард өгч байсан. Хариуцагч талын 2020 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр гэрээ дуусгавар болчихсон гэж тайлбарлаад байгаа нь тухайн үед гэрээ дуусгавар болоогүй байсан. Энэ мэдэгдлийн дараа н.Бат-Отгоны зүгээс нэмэлт гэрээг 10 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан. Энэ гэрээний зорилго бол хариуцагч талаас тайлбарлаад байгаа шиг төлбөрөө барагдуулахын тулд гэрээ байгуулсан зүйл биш, цуцлах талаар мэдэгдэж байсан ч үргэлжлүүлэн ажиллах хүсэл зориг байсан учраас төлбөрийг бүрэн барагдуулж “П” рестораны үйл ажиллагаа хэвийн үргэлжлүүлэх байсан.

Иймд ПХХК-иас хуримтлагдсан түрээсийн өр төлбөр болох 167.394.558 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү.” гэв

Нэхэмжлэгч “И” ХХК шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн хариу тайлбар болон төлөөлөгч Д.Билгүүндорж, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Д.Чинзориг шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Тус сөрөг нэхэмжлэлд гэрээнд заасан 50 хүртэл хувиар хямдруулж худалдан борлуулахыг хууль бус болохыг тогтоож өгнө үү гэсэн байна. Ер нь бол түрээслэгч нь түрээсийн талбайгаа хаяад явчихдаг, утсаа авахгүй алга болсон. Энэ хугацаанд бид хохирлоо барагдуулахаас өөр аргагүй юм. Гэхдээ манай компанийн зүгээс худалдан борлуулсан зүйл байхгүй анх нэхэмжлэл өгөхдөө гаргаж өгсөн жагсаалтанд байгаа бараа материал бүгд байгаа. Хариуцагчийн өмгөөлөгчийн хэлснээр 104 нэр төрлийн 550 ширхэг эд хөрөнгө байгаа гэж ярьж байна. Гэрээ цуцалж, акт хүлээлцэх үед өөрсдөө байгаагүй байж сүүлд нь манай юмнууд байсан гэж ярьж байгаа нь шууд гүтгэж байгаа шинжтэй байна гэж хэлмээр байна. Хатуу хөл хорионы үер манай компанийн зүгээс “П” ХХК-ийн тогооч нарыг мах гэх мэт түргэн муудах зүйлсээ аваарай гээд талбайруу оруулсан байдаг. Тогооч н.Бат-Оюун гэдэг хүн бүгдийг мэдэж байгаа. 2021 оны 02 дугаар сарын сүүлээр манай компани гэрээ цуцлах үед түрээсийн талбайд ихэнх бараа материал муудсан, өмхийрсөн байсан, тэдгээрийг шууд хаясан. 3,273,798 төгрөгийн хүнсний бараа материал байсан юм бол ирээд авах эрх нь нээлттэй байсан тэр эрхийг нь бол хязгаарлаагүй. Маш олон удаа тог цахилгааны хязгаарлалт хийж хэвийн үйл ажиллагаа явуулах боломжийг хязгаарласан гэж байгаа 1, 2 удаа тогны хэлбэлзэл, их засвар гээд цаанаасаа тасалсан байж магадгүй. Манай компаний хувьд зориудаар тог тасалж үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь боож хязгаарлаад байсан зүйл байхгүй. Албан бичиг дээр бол гэрээнд заасны дагуу эрхээ хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авна гэж ярьж байсан. Тиймээс байнга тог тасалсан, тэр сард ажиллаагүй гэж ярьж байгаа нь бүхэлдээ үндэслэлгүй байна. Худал тайлбар гаргаж байна. Хариуцагч тухайн үед амны яриагаар харуулуудад түрээсийн талбайн түлхүүр байдаг байсан харуулууд нь ороод уух зүйлсийг нь авчдаг байсан юмуу гэсэн юм ярьсан. Түлхүүр бол гүйцэтгэх захирлын өрөөнд надад хадгалагдаж байсан. Энэ хугацаанд түрээсийн байранд хоёр удаа нэвтэрсэн. 2021 оны 01 дүгээр сард түрээсийн талбайгаас 1 давхараас 1 давхарлуу хүнсний захын тааз хэсэгт ус алдсан. Тэгээд түрээсийн талбайд орсон чинь 00-ийн өрөөний цонх нь онгорхой хүйтэн агаар ороод 00-ийн ус нь хөлдөөд тэлэлт үүсээд, шугам нь хагарсан байсан.  Хулгай ороход нь цагдааг би өөрөө дуудаад давхар Бат-Отгонд хэлэхэд Бат-Оюун хамт ирсэн. Тухайн үед би Бат-Оюун гэж хүнтэй уулзаад ерөнхийдөө гэрээг цуцлах албан бичгээ эцсийн байдлаар гаргаж өгсөн. Тэгэхээр 2020 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан нэмэлт гэрээний 1.4-т заасан барьцаа төлбөрийг буцаан олгохгүй ээ гэдэг заалт бол хуулийн хүчин төгөлдөр хэлцэл гэж үзнэСөрөг нэхэмжлэлийн хувьд 1 дүгээр сарын 10-ны өдөр болон 10 дугаар сарын 28-ны гэрээний аль алинд нь хүчин төгөлдөр бусд тооцож болох үндэслэл байхгүй. Аль аль нь хүсэл зоригоо илэрхийлсэн. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг Иргэний хуулийн 202 дугаар зүйлийн 202.1 буюу стандарт нөхцөл нь хууль зөрчсөн тул хохиролтой байна. Өмгөөлөгчийн хувьд үүнийг Иргэний хуулийн 200 дугаар зүйлийн 200.2-д зааснаар үндсэн гэрээ буюу 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн гэрээний 3.5 дахь заалт нь гэрээний стандарт нөхцөл биш. Стандарт нөхцөл ч гэж үзэхгүй. Стандарт нөхцөлөө  тохироод хэдий хэмжээний талбай түрээслэх, түрээсийн төлбөр хэд байх, хэдэн сарын хэднээс түрээслэх, хэн түрээслэх, ямар үйл ажиллагааны зориулалтаар түрээслэх эсэхийг бүгдийг нь тохиролцсон. Ганцхүү та нар удаан хугацаа буюу 5 жилийн хугацаагаар гэрээг байгуулж байгаа учраас стандарт нөхцөл гэж үзэх үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Мөн нэмэлт гэрээний 1.4 дахь заалтыг яриад байна. н.Бат-Отгон захиралтай нь уулзаад 100 гаран сая төгрөгийн хөнгөлөлт үзүүлчихээд байна. Танай үйл ажиллагаа тогтмол явдаггүйгээс болоод байгууллагын нэр хүнд, дотоод үйл ажиллагаа доголдоод байна. Иймд төлбөрийг төлж чадахгүй байна. Гэхдээ үргэлжлүүлэн ажиллана шүү гээд хэн аль нь хүсэл зоригоо илэрхийлээд явсан болохоос биш энэ дээр хууран мэхэлсэн ч юм уу хүч хэрэглэсэн эсхүл төөрөгдүүлсэн зүйл байхгүй. Мөн 3 сая төгрөгийн бараа материал алга болсон гээд байна. хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудыг харахаар хаа байсан 9 сарын баримтууд явж байна. Хамгийн сүүлд 10 дугаар сарын 10-ны өдрийн ганцхан баримт байсан. Гэрч ч гэсэн мэдүүлэхдээ 16-ны өдөр харанхуй болоход бид хаасан гэж хэлсэн. Үүнээс өмнө хүмүүст үйлчилгээ үзүүлж хоол хийж ундаа ус зараад явж байсан. Тэгэхээр аль 10 дугаар сарын 01-ний өдөр авсан бараа нь зарагдсан байсан. Тодорхой хэмжээгээр үлдээсэн бараануудаа “И” ХХК-д хүлээлгэн өгсөн ч юм уу эсхүл гарахдаа баримтжуулсан зүйл байхгүй. Тэгэхээр сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэж хүсч байна.” гэв. 

Хариуцагч “П” ХХК шүүхэд гаргасан хариу тайлбар болон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Бадрал шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “И худалдаа, үйлчилгээний төв нь 2020 оны 2-р сард ашиглалтад орсон бөгөөд тус төвийг ашиглалтад орохоос өмнө ПХХК-ийн зарим үүсгэн байгуулагч 1 -р давхарт нь нийтийн хоол, рестораны зориулалтаар талбай түрээслэх талаар И ХХК-ийн төлөөлөлтэй уулзаж ярилцсан. Уг уулзалтаар И ХХК нь бидэнтэй 5-10 жилийн хугацаагаар хамтарч ажиллах боломжтой, хэрэв түрээслэвэл эхний 3 сарын түрээсийн төлбөрийг 100 хувь чөлөөлнө гэсэн тул талууд 2019-10-11-ний өдөр Ажлын байрны түрээсийн гэрээ байгуулах санамж бичиг байгуулсан. Санамж бичигт гарын үсэг зурсны дараа С.Бүжинлхам, Д.Бат-отгон, Ч.Энхболд, Ц.Занабазар нар уг бизнесийг хийхээр хөрөнгөө нийлүүлж, хамтран ажиллахаар тохирч, 2019-11-01-ний өдөр ПХХК-ийг байгуулж, гүйцэтгэх захирлаар нь Д.Бат-отгоныг томилсон. Санамж бичигт гарын үсэг зурсны дараа бид 1-р давхарт барилгын засварын ажлаа эхлүүлсэн бөгөөд 2019-10-15-ны өдөр түрээсийн барьцаа болгож эхлээд 10,000,000 төгрөг, дараа нь 2020-01-12-ны өдөр 18,578,000 төгрөгийг түрээслүүлэгчид шилжүүлсэн.

ПХХК түрээсийн талбайд шууд үйл ажиллагаагаа явуулж эхлээгүй. Учир нь түрээсийн талбай нь нийтийн хоол, рестораны зориулалтаар шууд ашиглах боломжгүй буюу тус төвийн барилгын 1 -р давхрын барилгын ажил нь дутуу, ашиглалтад ороогүй, улсын комисс хүлээж аваагүй байсан. Иргэний хуулийн “Хөлслүүлэгчийн эрх, үүрэг” гэсэн 288 дугаар зүйлийн 288.1.1-д “хөлслөх хугацааны турш гэрээнд заасны дагуу ашиглах боломжтой, ашиглалтын шаардлага хангасан, биет байдлын болон эрхийн доголдолгүй эд хөрөнгө хөлслөгчид шилжүүлэх” үүргээ И ХХК нь биелүүлээгүй бөгөөд түрээсийн талбайг гэрээнд заасны дагуу ашиглах боломжтой, ашиглалтын шаардлага хангасан байдалтай болгохын тулд хийгдэх ёстой засварын зайлшгүй зардлыг гаргах үүргээ ПХХК-аар гүйцэтгүүлсэн. Иймд Иргэний хуулийн 288 дугаар зүйлийн 288.1.2-д “хөлслөн авсан эд хөрөнгөтэй холбоотой зайлшгүй зардлыг хөлслөгчид нөхөн төлөх” үүргийнхээ дагуу И ХХК нь түрээсийн талбайг хоолны газрын зориулалтаар ашиглах боломжтой болгохын тулд ПХХК-ийн гаргасан барилгын ажлын бүх зардлыг нөхөн төлөх ёстой.

“И” ХХК нь түрээсийн талбайн барилгын ажлуудаас зөвхөн шалны ажлыг 2019 оны 11,12-р сард хийж, шаланд плита суурилуулсан, харин цахилгаан кабель монтажийн ажлыг бид өөрсдөө хийсэн. 2019 оны 11-р сард ПХХК нь зөвхөн шалны плита наасан, бусад барилгын ажил нь хийгдээгүй хоосон талбайн бусад дутуу бүх барилгын ажлуудыг өөрийн хөрөнгөөр хийлгэсэн.

ПХХК нь 2020-01-10-ны өдөр Ажлын байрны түрээсийн гэрээг 5 жилийн хугацаагаар И ХХК-тай байгуулахаасаа өмнө түрээсийн талбайн барилгын ажилд их хэмжээний зардал гаргасан байсан тул түрээсийн гэрээг байгуулахаас татгалзах аргагүй болсон байсан бөгөөд түрээсийн гэрээнд өөрсдийн саналыг тусгуулж чадаагүй, И ХХК-ийн боловсруулсан, дан ганц түрээслүүлэгчийн эрх ашгийг хамгаалсан түрээсийн гэрээнд гарын үсэг зурсан болно.

Эхлээд бид зураг төслөө хийлгэж, түрээсийн талбайн дотор хануудыг өрж, түргэн хоолны газар, рестораны талбай болгон хуваасан, мөн гал тогоо, ариун цэврийн өрөө, вип өрөө болон нийтийн заалны өрөө тасалгааг бий болгосон, дараа нь түрээсийн талбайн гадна хана болон бүх өрөөний дотор хануудыг шавардаж, замаск, будагны ажил хийсэн, шал, плита суурилуулж, обой нааж, засал чимэглэлийн ажил хийсэн, хаалганууд суурилуулсан, тааз, таазны гэрэлтүүлгийн ажлыг хийлсэн, түрээсийн талбайн цахилгаан монтажийн ажил, агааржуулалтын ажил, камержуулалтыг хийсэн. 

Мөн ариун цэврийн өрөөний засал болон бүх сантехникийн суурилуулалт, угсралт, холболтын ажлыг бид хийсэн. Ингээд барилгын ажлын дүн 259,053,034 төгрөг болсон. Энэ бүх засварын зардал түрээсийн талбайд шингэсэн, буцааж салгаж авах боломжгүй болсон бөгөөд түрээслүүлэгч энэ хэмжээгээр нэмж хөрөнгөжсөн.

“П” ХХК нь түрээсийн талбайг нийтийн хоол, рестораны зориулалтаар тохижуулсан юм. ПХХК нь ресторан болон нийтийн хоолны газартаа гал тогооны тоног төхөөрөмжүүд, гал тогооны жижиг хэрэгслүүд, сандал, ширээ гэх мэт бүх шаардлагатай эд хөрөнгүүдээ худалдан авч, бүрэн байрлуулж бэлдсэн байсан. Мөн караокены тоног төхөөрөмжүүд, дэлгэц, проектор, өсгөгч, микрофон, пульт, гэрлүүд авч ресторандаа байрлуулсан байсан. Энэ бүх тоног төхөөрөмж, тохижилт эд хөрөнгийн зардал нь 153,553,618 төгрөг болсон. Гэтэл энэ бүх эд хөрөнгөөс И ХХК-ийн 2021-03-04-ний Б/18 тоот “Түрээсийн гэрээ цуцалж, бараа материал хүлээлгэн өгөх тухай”, албан бичгийн хавсралтад заасан 18 эд хөрөнгийг нь тэд буцааж өгсөн, буцааж өгсөн эд хөрөнгийн зарим нь эвдэрч хэмхэрсэн байдалтай байсан. Харин бусад бүх эд хөрөнгүүдийг "И" ХХК-аас өрөндөө хурааж авлаа, зарж борлуулна” гээд буцааж өгөөгүй. Зарим зүйлсийг нь тэд бусдад худалдсан гэж сонссон ч хэдэн төгрөгөөр зарснаа бидэнд хэлээгүй. Мөн И ХХК манай ресторан, нийтийн хоолны газрыг манай зарим эд хөрөнгийн хамт бусдад бүхэлд нь түрээслүүлэхээр зар сурталчилгаа явуулсаар байна. Хэрэв И ХХК түрээсийн төлбөрөөсөө биднээс бэлнээр болон бартераар авсан төлбөрийг хасч үлдсэн төлбөрөө нэхэмжилж байгаа бол ПХХК-аас хурааж авсан бүх эд хөрөнгөө бүгдийг бүрэн бүтэн буцааж өгөх ёстой, эсвэл 153,553,618 төгрөгийг бүрэн төлөх ёстой.

Рестораны ерөнхий тогоочоор нэг хятад тогооч ажиллуулахаар тохиролцсон боловч тэр хятад тогооч нь БНХАУ -ын цагаан сарын үеэр гэртээ хариад ирнэ гээд явсан ч ковид өвчний цар тахлын улмаас Монгол улсын хил хаагдахад орж ирж чадахгүй болсон тул ази хоолны ресторанаа нээж чадаагүй. ПХХК үлдсэн 149 м.кв талбайд нийтийн хоолны газар ажиллуулж байсан. Ингэхдээ түрээсийн гэрээний дагуу 2020-03-15-ны өдрөөс эхлэн ажиллахаар тохиролцсон боловч түрээслүүлэгчийн шахалт, шаардлагаар тус худалдааны төв нээлтээ хийсэн үетэй зэрэгцэн буюу 2020-02-03-ны өдөр нийтийн хоолны газраа анх нээн ажиллуулсан боловч цагаан сарын баяр, бас хөл хорио таарсан тул 18 хоног ажиллаад цагаан сарын өмнө 2-р сарын 21-ний өдөр хаасан.

ПХХК нь нэг сарын түрээсийн төлбөртэй тэнцэх барьцаанд 28,578,000 төгрөг төлснөөс гадна 28,578,000 төгрөгийг 2020-01-12-ны өдөр түрээсийн төлбөрт төлсөн. Дараа нь 2020-08-04-ний өдөр 24,500,000 төгрөг түрээсийн төлбөрт төлсөн. Мөн 2020-09-01-ний өдөр Киа үйлдвэрийн Бонш Ж-3 маркийн нэг автомашиныг 10,500,000 төгрөгт тооцож, түрээсийн төлбөрт өгсөн. Ингээд түрээсийн төлбөрт төлсөн нийт 63.578.000 төгрөг дээр барьцааны 28,578,000 төгрөгийг нэмэхэд нийт 92,156,000 төгрөг төлсөн байна. Мөн түрээсийн төлбөрөөс хасч тооцохоор тохиролцож, 20,000 төгрөгийн үнэтэй хоолны талон буюу ваучер И ХХК гаргаж, өөрсдийн ажилчдад тараасан. Энэ ваучерыг ашиглаж тэдний ажилчид нийт 340,000 төгрөгийн хоол авч идсэн ч талууд энэ ваучерын тооцоог хийж байгаагүй, түрээсийн тооцооноос огт хасч байгаагүй тул 92,156,000 төгрөгт уг 340,000 төгрөгийг нэмэхэд манай компани 92,496,000 төгрөг төлсөн байна.

Түрээсийн гэрээний 2.4-д түрээсийн талбайн төлбөр 2020-03-15-ны өдрөөс эхлэн бодогдож эхэлнэ гэж заасан. Тиймээс 3-р сарын түрээсийн төлбөр нь 14,289,000 төгрөг байсан боловч 2020 оны 2,3-р сарын түрээсийн төлбөрийг 100 хувь чөлөөлсөн. Мөн 2020 оны 4, 5, 6, 7, 8-р сарын түрээсийн төлбөрийг 50 хувь хөнгөлсөн. 9 болон 10-р сарын түрээсийн төлбөрийг хөнгөлөөгүй боловч 10-р сард 15 хоног л ажилласны дараа гэрээ цуцлагдсан тул 10-р сарын түрээсийн төлбөрт 14,289,000 төгрөг бодогдох ёстой. Тэгэхээр бүтэн болон хагас сар ажилласан 4, 5, 6, 8-р сарын түрээсийн төлбөрийн дүн (4* 14,289,000=)57,156,000 төгрөг, 9-р сарын түрээсийн төлбөрийн дүн 28,578,000 төгрөг, 10-р сарын түрээсийн төлбөрийн дүн 14,289,000 төгрөг, 7-р сард цахилгаанаа таслуулснаас 7 хоног ажилласан тул 7-р сарын түрээсийн төлбөрийн дүн 3,226,548 төгрөг, нийг 103,249,548 төгрөг төлөх тооцоотой байсан.

Мөн түрээсийн гэрээний 2.3-д нийтийн эзэмшил талбайн цэвэрлэгээ, хог тээврийн зардал сарын 800,000 төгрөг байх ба 2020-03-01 -ний өдрөөс эхлэн төлнө гэж заасан боловч 3-р сарын төлбөрөөс чөлөөлөгдсөн тул нэхэмжлээгүй. ПХХК нь ажилласан сар, өдрүүдийнхээ хог тээврийн зардлыг төлөхийг хүлээн зөвшөөрөх ба ажиллаагүй сар, өдрүүдэд нийтийн эзэмшлийн талбайг ашиглаагүй, хог гаргаагүй тул уг зардлыг төлөх есгүй, түрээслүүлэгч мөн нэхэмжлэх эрхгүй юм. Иймд бид 2020 оны 4-р сард хөл хорионы улмаас 18 хоног ажилласан тул 4-р сард 464,500 төгрөг төлөх тооцоотой, 7-р сард 7-ны өдөр дуустал ажиллаад цахилгаанаа таслуулсан тул 7-р сард 7 хоногийн 180,000 төгрөг төлөх тооцоотой, 8-р сард цахилгаан залгаж өгсний дараа 8-р сарын 14-ний өдрөөс эхлэн нийт 18 хоног ажиллаж 464,500 төгрөг төлөх тооцоотой, мөн 10-р сард 15 хоног ажиллаад цахилгаанаа таслуулсан тул 400,000 төгрөг төлөх тооцоотой байсан. Тэгэхээр 2020 оны 4-р сард 464,500 төгрөг, 5-р сард 800,000 төгрөг, 6-р сард 800,000 төгрөг, 7-р сард 180,000 төгрөг, 8-р сард 464,500 төгрөг, 9-р сард 800,000 төгрөг, 10-р сард 400,000 төгрөг, нийт 3.909.000 төгрөг төлөх тооцоотой байсан.

Ашиглалтын зардлын хувьд цахилгааны тоолууртай тул хуримтлуулж байгаад 3-р сард бичихэд 513,764 төгрөг, 6-р сард бичихэд 1,593,000 төгрөг, 9-р сарын 30-нд бичихэд 1,320,018 төгрөг болсон байна. Харин 2020 оны 10-р сард 15 хоног ажиллахад ямар хэмжээний цахилгаан хэрэглэсэн, хэдэн төгрөгийн төлбөр гарсныг бидэнд танилцуулаагүй, нэхэмжлэх өгөөгүй. Усны төлбөрийн хувьд тоолуургүй ч 6-р сард 910,800 төгрөг, 9-р сард 266,340 төгрөг болсон байсан. Нийт ажилласан хугацааны цахилгаан, усны төлбөр нь 4,603,922 төгрөг болсон байсан. 2020 оны 10-р сард 15 хоног ажиллахад ямар хэмжээний ус хэрэглэсэн, хэдэн төгрөгийн төлбөр гарсныг бидэнд танилцуулаагүй, нэхэмжлэх өгөөгүй. 2020 оны 10-р сарын ашиглалтын зардал 1,175,883 төгрөг гэж бичсэнээс үзэхэд цахилгаан, усны зардалд 375,883 төгрөг нэхэмжилсэн байна. Үүнээс хэдэн төгрөг нь цахилгааны зардал, хэдэн төгрөг нь усны зардал болох нь тодорхойгүй, нотолсон баримтгүй байна.

Гэрээний 2.5-д түрээслүүлэгч А тал нь тухайн сарын түрээсийн байрны төлбөр, ашиглалтын зардлыг нэхэмжлэхийн дагуу тухайн сарын 3-ны дотор түрээслэгчийн холбогдох хаягаар явуулна гэж заасан. Г эрээний 2.10-д түрээсийн төлбөр болон төлбөрийг гэрээний болон нэхэмжлэхийн хугацаанд төлөөгүй тохиолдолд гүйцэтгээгүй үүргийн нийт үнийн дүнгийн 0,5 хувийн алдангийг хоног тутамд тооцон түрээслүүлэгчид төлнө гэж заасан. Түрээслүүлэгч нь хамгийн сүүлд 2020-10-27-ны өдөр 2020/10-27 дугаартай нэхэмжлэхийг ПХХК-д өгсөн бөгөөд уг нэхэмжлэхэд 7-10 дугаар саруудын түрээс, 8-р сарын 6-наас 9-р сарын 30-ны өдрийг хүртэлх цахилгааны төлбөр, усны төлбөр, хогны төлбөр гэж нийт 78,136,358 төгрөг нэхэмжилсэн байсан. Энэ тооцоо нь буруу байсан тул бид хүлээн зөвшөөрөөгүй.

ПХХК нь 2020 оны 2-р сард 18 хоног ажилласан, 2020-03-04-ний өдөр дахин нээж 4 хоног ажилласан боловч тус төвийн түрээслэгч болоод үйлчлүүлэгч нарын тоо цөөн байснаас ямар ч орлогогүй, алдагдалтай байсан, мөн ковид өвчний хөл хорио бий болсон тул хаагдсан. Хөл хорио суларсны дараа И ХХК-иас 2020-04-06-ны 20/75 тоот “Түрээсийн гэрээний эрх, үүргийг биелүүлэх шаардлага хүргүүлэх тухай” албан бичиг ирүүлж, 2020-04-13-ны өдрөөс эхлэн ажиллахгүй бол гэрээг цуцална гэсэн тул 2020-04-13-ны өдрөөс ажиллаж эхлэн, 5,6-р сарыг дуустал хэвийн ажилласан ч 2020-07-08-ны өдөр 11 цагт түрээслүүлэгч талаас түрээсийн төлбөрийн өртэй шалтгаанаар цахилгаан тасалсан тул ажиллах боломжгүй болсон.

Түрээслүүлэгч нь 2020-07-08-ны өдөр биднийг төлбөрийн илүү төлөлттэй байхад цахилгаан таслан манай үйл ажиллагааг удаан хугацаагаар зогсоосноос бид орлогоо алдаж, тогооч ажилчдаа алдаж, түүхий эд материалын алдагдалд орсон бөгөөд дахин тогооч, ажилчдыг сонгон шалгаруулж авч сургасан, түүхий эд материалаа дахин татах зэргээр бас л хөрөнгө мөнгө гарган алдагдалд орсон.

Бид 2020-08-04-ний өдөр 24,500,000 төгрөг түрээсийн төлбөрт нэмж төлсний дараа тэд 2020-08-14-ний өдөр цахилгааныг буцааж холбосон. Ингээд бид буцаад хэвийн ажиллаж байсан ч тэд 2020-09-29-ний өдөр дахин цахилгааныг тасалсан. Үүнээс болоод манайд 2020-10-02-ны өдөр хийх байсан 53-р сургуулийн багш нарын баярын хүлээн авалтын захиалга цуцлагдсан.

Түрээслүүлэгч нь 2020-10-02-ны өдөр цахилгаанаа буцааж холбосон ч 2020-10-16-ны 17 цагт гэнэт манай цахилгааныг дахин таслан манай үйл ажиллагааг зогсоосон. Бид 2020-10-19-ний өдөр хүүхдийн даахь үргээх цайллагын захиалга авсан байсан тухайгаа тайлбарлаж, цахилгаанаа холбож өгөхийг гуйсан боловч хүлээж аваагүй бөгөөд тэд 2020-10-18-ны дотор үлдэгдэл төлбөрөө төлөхгүй бол гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайд байгаа эд хөрөнгө, бараа материалыг хураан авч, худалдан борлуулна гэсэн шаардлага бидэнд өгсөн. 2020-10-18-ны өдөр буцаж очиход тэд хаалганы цоожны голыг сольсон байсан тул бид тэнд хадгалагдаж байсан 2,716,400 төгрөгийн бараа, түүхий эдийг, ажилчид үлдээсэн хувцас, бичиг баримтаа авч чадаагүй, одоо болтол биднийг түрээсийн талбайд оруулахгүй байгаа болно.

Заасан хугацаанд нь төлбөр төлж чадаагүй тул 2020-10-22-ны өдөр 20/153 тоот албан бичгээр 2020-10-16-ны өдрөөр Түрээсийн гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд авсан тухай бидэнд мэдэгдсэн.

Түрээслүүлэгчийн 2020-10-16-ны өдрийн цахилгаан тасалсан, улмаар түрээсийн талбайн хаалганы цоожны голыг сольж, түрээсийн талбайд нэвтрэх боломжгүй болгосон үйлдэл нь түрээсийн гэрээний 3.11-д “түрээсийн байрыг гэрээнд заасан зориулалтаар ашиглах болон ийнхүү ашиглахтай холбогдсон үйл ажиллагаа явуулахад нь түрээслэгчид ямарваа нэгэн саад тотгор учруулахгүй байх” гэсэн үүргээ зөрчсөн, улмаар түрээсийн гэрээг шууд цуцалсан үйлдэл болсон. Гэтэл 2020 оны 11, 12-р сар, 2021 оны 1-р сарын түрээсийн төлбөр нэхэмжилж байгаа нь үндэслэлгүй тул хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Түрээслүүлэгч нь ПХХК-д өгсөн 2020-10-22-ны өдрийн 20/153 тоот албан бичигтээ 2020-10-16-ны өдрөөр түрээсийн гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд авсан тул өр төлбөрөө төлж барагдуулах, хураагдсан бараа материал, эд хөрөнгөө суллан авах 5 хоногийн (2020-10-28-ны дотор) хугацаа өгч байна гэсэн байдаг. Гэтэл түрээслүүлэгч нь 2020-10-16-ны өдөр цуцалсан Түрээсийн гэрээндээ 2020-10-28-ны өдөр нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан мэтээр Нэмэлт гэрээ байгуулахыг шаардаж, түрээслэгчээр гарын үсэг зуруулсан. Нэмэлт гэрээгээр өр төлбөр төлөх хугацааг 2020-10-28-ны өдрөөс хойш 2020-11-05 болгож сунгасан боловч түрээсийн гэрээ нэгэнт цуцлагдсан тул уг нэмэлт гэрээг хүчин төгөлдөр гэж үзэх боломжгүй юм. Мөн Нэмэлт гэрээний 1.4-д “Хэрэв талууд түрээсийн 107 тоот үндсэн гэрээг цуцалсан тохиолдолд түрээслэгчийн байршуулсан барьцаа мөнгө эргэн олгогдохгүй, өр төлбөрөөс суутгагдахгүй болохыг талууд тодорхойлов” гэсэн заалт байсан бөгөөд энэ заалт нь түрээслэгчийн эрх ашигт хохиролтой, түрээслүүлэгчид ашигтай байсан тул нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлдээ түрээслэгчийн төлсөн төлбөрүүдийг дурдаж, тооцоо хийхдээ барьцаа мөнгийг огт дурдаагүй, хасч тооцоогүй байна. Мөн Нэмэлт гэрээний 1.4-д “Хэрэв талууд түрээсийн 107 тоот үндсэн гэрээг цуцалсан тохиолдолд” гэсэн болзол тавьсан боловч бодит байдалд талууд түрээсийн гэрээний 7.6-д заасны дагуу харилцан зөвшилцөж, төлбөр тооцоог дуусгаснаар гэрээг цуцалсанд тооцсон явдал болоогүй, харин түрээслүүлэгч нь түрээсийн гэрээний 7.7-д заасны дагуу гэрээг дангаар цуцалсан тул уг болзол нь бий болоогүйд тооцогдох юм.

Нэхэмжлэгч нь түрээсийн гэрээний 5.2-д “гэрээ цуцлагдах тохиолдолд гэрээний барьцааг үлдсэн хугацааны түрээсийн төлбөр, бусад төлбөрийн хохиролд тооцон Түрээслүүлэгчид төлөхийг хүлээн зөвшөөрөв” гэж заасны дагуу өр төлбөрөөс барьцааны мөнгийг хасч тооцох ёстой байсан.

2021 оны 2-р сарын 17-ны өдөр И ХХК-аас бүх нийтийн хөл хорионы үеэр биднийг дуудаж, танайд хулгай орсон гэж хэлсэн. Энэ талаар Хан-Уул дүүргийн цагдаагийн 1-р хэлтэст мэдэгдэж, биднийг нийтийн хоолны газартаа очиж үзэхэд хоолны газар цахилгаангүй хэвээрээ, тэнд үлдсэн манай ус, ундаа, пивонуудыг бүгдийг нь хэрэглээд дуусгасан, хоосон савнууд нь үлдсэн, 2,716,400 төгрөгийн бараа, түүхий эд, барилгын ажилд хэрэглэж байсан багажнууд манай компьютерүүд алга болсон байсан.

2021 оны 2-р сарын 17-ны өдөр хулгай орсон тухай мэдэгдсэн өдрөө И ХХК-аас 2021-02-17-ны өдрийн Б/9 тоот “Түрээсийн гэрээ цуцалж, түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд авч төлбөр тооцоо барагдуулах тухай” албан бичиг өгсөн. Уг албан бичигт “2021-02-23-ны өдөр 11 цагт ирж талбай чөлөөлж өгнө үү. Мөн энэ өдөр манай талаас комисс гаргаж, үлдэгдэл өр төлбөр болох 171,201,294 төгрөгт багтах барааг тантай зөвшилцөн авах хүсэлтэй байна. Дээрх хугацаанд ирэхгүй бол гуравдагч этгээдийг байлцуулан комисс дангаар тооллого хийж, акт үйлдэн төлбөр тооцоо барагдуулах арга хэмжээ авах бөгөөд төлбөрт тооцогдоогүй бараа материалыг захирал өөрийн биеэр ирж авахгүй бол манай талаас түр агуулахад хадгалан, хадгалалтын зардлыг тооцож авна” гэсэн байсан бөгөөд бид манай бүх эд хөрөнгийг өр төлбөртөө тооцон авахыг зөвшөөрөөгүй, мөн биднийг түрээсийн талбайд оруулахгүй гэж цоожны голыг сольсон, бүх эд хөрөнгийг хурааж авсан байж, талбай чөлөөлж өгнө гэсэн нь бодит байдалд нийцэхгүй, тохуурхсан шинжтэй үйлдэл байсан.

“И” ХХК 2021-03-04-ний өдөр Б/18 тоот “Түрээсийн гэрээ цуцалж, бараа материал хүлээлгэн өгөх тухай албан бичигтэй хамт компанийн хувьцаа эзэмшигч Занабазарт зарим нь эвдэрч хэмхэрсэн 18 эд хөрөнгийг авчирч, хашаанд нь ачааны машин дээрээс газарт шидэж өгөөд явсан.

Дээр дурдсан бүгдийг нэгтгэн үзвэл, хариуцагч нь гэрээ цуцлагдсан 2020-10-16-ны өдрийг хүртэл түрээсийн төлбөрт 103,249,548 төгрөг, нийтийн эзэмшил талбайн цэвэрлэгээ, хог тээврийн зардалд 3,909,000 төгрөг, цахилгаан, усны төлбөрт 4,603,922 төгрөг, нийт 111,762,470 төгрөг төлөх тооцоо гарч байна. Үүнээс нэхэмжлэгчид төлсөн 92,496,000 төгрөгийг хасахад хариуцагч нь 19,266,470 төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Өмнө нь төлсөн мөнгө, барьцаа төлбөрөөс сар бүрийн гарсан төлбөрүүдийг хасч тооцох байдлаар тооцоо хийвэл 19,266,470 төгрөгийн хэд нь түрээсийн төлбөр, хэд нь хогны тээвэр, хэд нь ашиглалтын төлбөр болох нь илүү тодорхой болно. Хариуцагчаас энэ дэлгэрэнгүй тооцоог шүүхэд хариу тайлбараас тусад нь гаргаж өгнө.

Нэхэмжлэгч нь талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээг цуцлахаасаа өмнө буюу дараа нь, мөн шүүхэд хандах хүртлээ үлдэгдэл төлбөртөө алданги тооцож байгаагүй, алдангийн ямар нэг тооцоо хариуцагчид гаргаж өгч, нэхэмжилж байгаагүй. Нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн бүх эд хөрөнгүүдийг битүүмжлэн хурааж авч, төлбөр төлөх боломжийг хаасан тул үлдэгдэл төлбөртөө тооцсон энэ их хэмжээний алдангийг хариуцагчийн зүгээс хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Мөн манай бүх тоног төхөөрөмж, тавилга, бараа материалыг агуулах руу зөөсөн зардал гэх 280,000 төгрөг, 20 ажилтны цалин 3,500,000 төгрөг, тээврийн зардал 400,000 төгрөг гэх шаардлага нь тодорхой баримтаар нотлогдоогүй, үнэн зөв эсэх нь эргэлзээтэй, хариуцагчийн хариуцах зардал биш тул хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Хариуцагч нь 259,053,034 төгрөгийн барилгын ажлын үр дүн, 2,716,400 төгрөгийн бараа, түүхий эд, нийт 261,769,434 төгрөгийн үр дүнг өөрийн эзэмшил, өмчлөлд авсан тул эдгээрээс үлдэгдэл төлбөр 19,266,470 төгрөгийг хасч, үлдсэн 242,502,964 төгрөгийг бид нэхэмжлэгчээс буцаан нэхэмжлэх болно. Мөн 153,553,618 төгрөгийн эд хөрөнгөө буцаан нэхэмжлэхээр сөрөг нэхэмжлэл гаргах болно.

Бид түрээсийн төлбөрийн илүү төлөлттэй байхад түрээслүүлэгч нь 7 сард, 9 сард, 10 сард удаа дараа мэдэгдэл өгөлгүй гэнэт тог цахилгаан тасалж манай үйл ажиллагааг тасалдуулж түрээсийн гэрээний 3.11 дэх заалтаа байнга зөрчиж дарамталж байсан. Энэ цар тахалын хэцүү үед төр засаг аж ахуйн нэгжүүдээ дэмжиж байхад бид Их наядад их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийн хамтарч ажиллаж байхад манай компанийг энэ хэцүү цаг үед дампууруулсан нь бидний олон жилийн хөдөлмөрлөж олсон их хэмжээний хөрөнгө мөнгө, эд материал, гэр бүлийг маань сэтгэл санааны хохиролд оруулж байгаад гомдолтой байгаа болно.

Ингэхэд түрээсийн нийт бодогдох ёстой төлбөр нь 103,249,548 төгрөг, нийтийн эзэмшилийн талбайн цэвэрлэгээ, хог тээвэр нь 3,909,000 төгрөг, цахилгаан усны төлбөр 4,603,922 төгрөг нийт 111,762,470 төгрөг болох тооцоо гарч байна. Үүнээс нэхэмжлэгч талд өгсөн 92,496,000 төгрөгийг хасч тооцоход хариуцагчийн төлбөрийн үлдэгдэл 19,266,470 төгрөг байна гэж тооцсон. Нэхэмжлэгч талын бодитой төлбөрийн хэмжээ нэхэмжлэх үнийн дүн 19,266,470 төгрөг гэж үзэж байна.

Иймд бид нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна.” гэв.

Хариуцагч “П” ХХК шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэл болон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Бадрал шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “Манай компанийн зүгээс “И” ХХК-тай байгуулсан 2020-01-10-ны өдрийн 107 тоот түрээсийн гэрээний дагуу үүссэн маргааныг шийдвэрлэх зорилгоор 2020-10-28-ны өдөр №01/107 дугаартай нэмэлт гэрээг байгуулсан. И ХХК-ийн шахалт, шаардлагын дагуу байгуулсан энэхүү гэрээний 1.4 дэх хэсгийг хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгож, түрээсийн гэрээний дагуу урьдчилж төлсөн 28,578,000 төгрөгийг “И” ХХК-д төлөх түрээсийн төлбөрт суутган тооцуулахаар энэхүү сөрөг нэхэмжлэлийг гаргаж байна.

Манай компанийн зарим үүсгэн байгуулагчид И худалдаа, үйлчилгээний төвийн 1-р давхарт нь нийтийн хоол, рестораны зориулалтаар талбай түрээслэх талаар Соёолж ХХК-ийн захирал Д.Даваасүрэнтэй уулзаж ярилцсаны үндсэн дээр талууд 2019-10-11-ний өдөр түрээсийн байрны гэрээ байгуулах санамж бичигт гарын үсэг зурсан.

Уг санамж бичгийн дагуу талууд 11 нөхцөлийг удирдлага болгон түрээсийн гэрээ байгуулахаар тохиролцож, үндсэн гэрээг 2019-11-01-ний өдөр байгуулахаар, түрээсийн төлбөрийн урьдчилгаа болгон 10,000,000 төгрөгийг Хаан банк дахь Д.Даваасүрэнгийн эзэмшлийн 502 166 2410 тоот дансанд шилжүүлэхээр болсон. Үүний дагуу 2019-10-15-ны өдөр түрээсийн барьцаа 10,000,000 төгрөгийг шилжүүлсэн.

Талууд түрээсийн үндсэн гэрээг 2019-11-01-ний өдөр байгуулахаар харилцан тохиролцож санамж бичигт гарын үсэг зурж баталгаажуулсан^ хэдий ч тухайн барилгын ажил бүрэн дуусаагүй, улсын комисс хүлээж аваагүй, ашиглахад бэлэн болоогүй гэх шалтгаанаар гэрээ байгуулах хугацаа хойшилж гэрээг 2020-0! -10-ны өдөр байгуулсан. Гэрээ байгуулах үед мөн адил барилгыг улсын комисс хүлээж аваагүй байсан болно. Уг гэрээний 5 дугаар зүйлийн 5.1 дэх хэсэгт “түрээсийн хугацаанд гарч болзошгүи төрөл бүрийн эрсдэлээс сэргийлж түрээслэгч нь нэг сарын төлбөртэй тэнцэх барьцаа 28,578,000 төгрөгийг үүргийн биелэлтийн баталгаа болгон түрээсийн байранд орохын өмнө урьдчилан төлж, түрээслэгчид хадгалуулна 5.2 дахь хэсэгт Түрээсийн гэрээ дуусгавар болж түрээслүүлэгчид талбайг хүлээлгэн өгснөөс 14 хоногийн дотор тооцоог эцэслэн нийлж дуусгасан байх бөгөөд тооцоо дууссан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор барьцаа мөнгийг хүү тооцолгүйгээр түрээслэгчид буцаан олгоно” гэж заасны дагуу өмнө нь өгсөн 10,000,000 төгрөг дээр нэмж 18,578,000 төгрөгийг 2020-01 -12-ны өдөр шилжүүлсэн.

Ийнхүү барьцааны мөнгө болгож нийт 28,578,000 төгрөгийг 3 удаагийн гүйлгээгээр И ХХК-д шилжүүлсэн ба түрээсийн гэрээний 5 дугаар зүйлийн 5.5-д зааснаар түрээслэгч ийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас түрээслүүлэгчид учирсан хохирол, төрөл бүрийн торгууль, гэрээний дагуух төлбөрийг барьцаанаас суутгахаар тохиролцсон,

“И” ХХК нь 2020-10-16-ны өдрийн 17:00 цагт манай цаХилгааныг гэнэт тасалж, 2020-10-18-ны дотор үлдэгдэл төлбөрөө төлөхгүй бол гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайд байгаа эд хөрөнгө, бараа материалыг хураан авч, худалдан борлуулна гэсэн шаардлагыг бидэнд өгсөн. Улмаар 2020-10-18-ны өдөр буцаж очиход тэд хаалганы цоожны голыг сольж, биднийг үйл ажиллагаа явуулж буй түрээсийн талбайдаа нэвтрэх боломжгүй болгосон.

Тиймээс бид хоолны газрын үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах зорилгоор И ХХК-ийн хууль бус шаардлагыг зөвшөөрөхөөс өөр аргагүй байдалд хүрч 2020-10-28-ны өдөр №01/107 дугаартай нэмэлт гэрээг байгуулсан. Уг нэмэлт гэрээний 1.4 дэх заалтад манай компаниас барьцаанд байршуулсан 28,578,000 төгрөгийг талуудын хооронд байгуулагдсан үндсэн түрээсийн гэрээ цуцлагдсан тохиолдолд буцааж олгогдохгүи, түрээсийн төлбөрөөс хасч тооцохгүй байдлаар тусгасан нь хууль болоод нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээг зөрчсөн хүчин төгөлдөр бус хэлцэлд хамаарч байна. Учир нь: 1. Иргэний хуулийн 329 дүгээр зүйлийн 329.1-д түрээслүүлэгчийн барьцааны эрхийг тодорхойлохдоо “Түрээслүүлэгч нь түрээсийн гэрээгээр түрээслэгчид гаргах шаардлагаа хангуулахын тулд түрээслэгчийн түрээсэлж авсан эд хөрөнгийг ашигласны үр дүнд олж авсан эд юмс, үр шимийг барьцаалах эрхтэй гэж заасан байдаг. Харин 107 дугаартай түрээсийн гэрээний 5 дугаар зүйлийн 5.1-д заасан эрсдэлээс сэргийлж бэлэн мөнгө барьцаалах асуудлыг хуулиар зохицуулаагүй хэдий ч нэг сарын түрээсийн төлбөрийг урьдчилан төлүүлж барьцаалах, уг барьцааны мөнгөнөөс түрээсийн төлбөрийн өрийг суутган тооцох нь эд хөрөнгө хөлслөх болон түрээсийн гэрээний харилцаанд нийтлэг үзэгдэл болсон, нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээ юм. 2. Барьцааны мөнгө нь үүрэг гүйцэтгэгч хохирол учруулаагүй болон түрээсийн төлбөрийн үлдэгдэлгүй тохиолдолд түрээслэгчид буцаан олгогдох ёстой хөрөнгө тул барьцаа хөрөнгийг буцаан олгохгүй байхаар нэмэлт гэрээнд тусгасан нь үүрэг гүйцэтгэгчид хохиролтой, мөн үүрэг гүйцэтгүүлэгчийг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих бодит нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Түрээсийн гэрээний мөнгөн хөрөнгийн барьцаа нь үүрэг гүйцэтгэгч гэрээний хугацаа дуусахад холбогдох төлбөрөө төлж барагдуулаагүй, эсхүл ердийн журмаар ашиглахад учрах элэгдэл, хорогдлоос илүү хэмжээний хохирлыг түрээсийн зүйлд учруулсан тохиолдолд хохирлыг нөхөн төлүүлэхэд зориулагдсан хөрөнгө юм.

Иргэний хуулийн 300 дугаар зүйлд талуудын хооронд байгуулагдсан эд хөрөнгө хөлслөх гэрээ буюу тохиролцоо хүчин төгөлдөр бус байх үндэслэлүүдийг тодорхойлсон ба 300.1.3 дахь хэсэгт “учруулсан гэм хороос илүү хэмжээгээр хохирлыг нөхөн төлөхийг хөлслөгчид үүрэг болгосон эд хөрөнгө хөлслөхтэй холбоотой гэрээ буюу тохиролцоо хүчин төгөлдөр бус” байна гэжээ. Гэгэл 2020-10-28-ны өдрийн №01/107 дугаартай нэмэлт гэрээний 1.4 дэх заалт нь Иргэний хуулийн 300.1.3 дахь хэсгийг зөрчсөн байна.

Нэхэмжлэгч нь түрээсийн гэрээ цуцалсантай холбоотойгоор өөрт учирсан гэм хороо шүүхэд хандаж шийдвэрлүүлэх тохиолдолд хариуцагчийн урьдчилж төлсөн барьцаа мөнгийг хохирол төлбөртөө суутгах ёстой байхад буцаан олгохгүй байхаар үүрэг хүлээлгэсэн нь хариуцагч учруулсан гэм хороос давсан хохирол төлбөр төлөх хууль бус үндэслэлийг бий болгож байна.

Дээрх үндэслэлүүдээр талуудын хооронд байгуулсан нэмэлт гэрээний 1.4 дэх заалт нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.1 дэх хэсэгт заасан хууль зөрчсөн буюу нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зан суртахууны хэм хэмжээнд харшилсан хүчин төгөлдөр бус хэлцэл байх тул энэ хэсгийг хүчин төгөлдөр бус хэлцэл болохыг тогтоолгож, барьцаанд байршуулсан 28,578,000 төгрөгийг “И” ХХК-д төлөх түрээсийн төлбөрт суутган тооцохыг даалгуулахаар энэхүү сөрөг нэхэмжлэлийг гаргаж байна.

Иймд талуудын хооронд байгуулагдсан 2020-10-28-ны өдрийн №01/107 дугаартай нэмэлт гэрээний 1.4 дэх заалтыг хүчин төгөлдөр бус хэлцэл болохыг тогтоолгож, 2020-01-10-ны өдрийн №107 дугаартай түрээсийн гэрээний дагуу байршуулсан барьцааны 28,578,000 төгрөгийг “И” ХХК-д төлөх түрээсийн төлбөрт суутган тооцохыг “И” ХХК-д даалгаж өгнө үү.” гэв.

Хариуцагч “П” ХХК шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлага болон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Бадрал шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “И” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй ПХХК-д холбогдох иргэний хэрэгт хариуцагч талаас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа дараах байдлаар нэмэгдүүлж байна. 1/ И ХХК нь 2020-10-16-ны өдрийн 17:00 цагт манай цахилгааныг гэнэт тасалж, 2020-10-18-ны дотор үлдэгдэл төлбөрөө төлөхгүй бол гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайд байгаа эд хөрөнгө, бараа материалыг хураан авч, түрээсийн төлбөрийн өрийг барагдуулахын тулд худалдан борлуулна гэсэн шаардлагыг бидэнд өгсөн.

Улмаар 2020-10-18-ны өдөр буцаж очиход тэд хаалганы цоожны голыг сольсон байсан тул бид түрээсийн талбайд орж чадаагүй, тэд биднийг оруулаагүй тул бид тэнд хадгалагдаж байсан 153,553,618 төгрөгийн үнэ бүхий, 118 нэр төрлийн 607 ширхэг эд хөрөнгүүдийг, мөн 3,273,793 төгрөгийн үнэ бүхий хүнсний бараа материал, түүхий эдийг авч чадаагүй. Бид хариу тайлбартаа 2,716,400 төгрөгийн үнэ бүхий хүнсний бараа материал, түүхий эдийг үлдээсэн гэж бичсэн боловч баримтуудаа дахин нягтлан шалгахад үнийн дүн нь 3,273,793 төгрөг болж өөрчлөгдсөн болно.

Ийнхүү И ХХК нь 3,273,793 төгрөгийн үнэ бүхий хүнсний бараа материал, түүхий эдийг өөрийн эзэмшилд шилжүүлэн авсан боловч 2021 оны 2-р сард очиж үзэхэд алга болгосон байсан, бас түрээсийн өр төлбөрөөс тэр хэмжээгээр суутган хасч тооцоогүй байна. Түрээсийн талбайд хадгалагдаж байсан хүнсний бараа материал, түүхий эдийг И ХХК нь түрээсийн талбайн хамт өөрийн эзэмшилд авсан тул алга болголгүй, бүрэн бүтэн байдлыг нь хариуцах ёстой.

Иргэний хуулийн 292 дугаар зүйлийн 292.5-д “Хөлслөгч хөлс төлөх шаардлагын эсрэг эд хөрөнгө хөлслөх гэрээтэй холбоотой, өөрийн шаардлагыг хангуулах буюу түүнийг тооцуулахаар шаардах эрхтэй” гэж заасан байна.

Иймд алга болсон хүнсний бараа материал, түүхий эдийн үнэ 3,273,793 төгрөгийг түрээсийн төлбөрийн өрөөс хасч суутган тооцохыг И ХХК-д даалгаж өгнө үү.” гэжээ.

            Хариуцагч “П” ХХК шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлага болон итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Батжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч М.Бадрал шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: “И ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй ПХХК-д холбогдох иргэний хэрэгт хариуцагч талаас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа дараах байдлаар нэмэгдүүлж байна. Талуудын хооронд байгуулагдсан 2020-01-10-ны өдрийн Х920/01-107-01 дугаартай Ажлын байрны түрээсийн гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.5 дахь заалтын “зах зээлийн үнээс 50 хүртэлх хувиар хямдруулан зарж” гэсэн хэсгийг Иргэний хуулийн 202 дугаар зүйлийн 202.1-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоолгох, барьцаалсан эд хөрөнгүүдийг хариуцагчаас гаргуулах тухай. Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ “түрээсийн гэрээг дангаар цуцалж, түрээсийн талбайг өөрийн мэдэлд аван, түрээслэгчийн хуримтлагдсан өр төлбөрт тус компанийн эзэмшлийн нийт 74 нэр төрлийн тавилга, тоног төхөөрөмж гэх мэт 73,690,500 төгрөг бүхий үнийн дүнтэй хөрөнгийг битүүмжлэн хураан авсан” талаар дурджээ.

Талуудын хооронд байгуулагдсан 2020-01-10-ны өдрийн №20/01-107-01 дугаартай түрээсийн гэрээний 3.4-д “түрээслэгч түрээсийн талбайгаа лацдуулснаас хойш 5 хоногийн дотор түрээсийн төлбөрийг алдангийн хамт төлөөгүй, аливаа тохиролцоонд хүрээгүй тохиолдолд түрээсийн талбай доторх бараа материал, эд хөрөнгийг гуравдагч этгээдийг байлцуулан тооллого, үнэлгээ хийж, хадгаламжид хийж, талбайг өөрийн мэдэлд шилжүүлэн авах эрхтэй” гэж, гэрээний 3.5-д “Дээрх 3.4-д заасны дагуу нөхцөл байдал бий болсон тохиолдолд талууд ямар нэг тохиролцоонд хүрээгүй, түрээсийн төлбөр төлөгдөөгүй/ тохиолдолд хураагдсан бараа материалыг зах зээлийн үнээс 50 хүртэлх хувиар хямдруулан зарж борлуулан өөрт учирсан хохирлоо барагдуулах эрхтэй” гэж тус тус заасан.

“И” ХХК нь 2020-10-16-ны өдрийн 17:00 цагт манай цахилгааныг гэнэт тасалж, 2020-10-18-ны дотор үлдэгдэл төлбөрөө төлөхгүй бол гэрээг цуцалж, түрээсийн талбайд байгаа эд хөрөнгө, бараа материалыг хураан авч, худалдан борлуулна гэсэн шаардлагыг бидэнд өгсөн. Улмаар 2020-10-18-ны өдөр биднийг буцаж очиход “И” ХХК нь түрээсийн талбайн хаалганы цоожны голыг сольж, биднийг үйл ажиллагаа явуулж буй түрээсийн талбайдаа нэвтрэх боломжгүй болгож, нэвтрүүлээгүй.

Нэхэмжлэгч нь манай компанитай байгуулсан түрээсийн гэрээг дангаар цуцалж, үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болгосон, мөн манай компанийн эд хөрөнгүүдийг гуравдагч этгээдийг байлцуулалгүй хураан авсан, хураан авсан эд зүйлсээс 18 нэр төрлийн эд хөрөнгийг манай компанийн нэг хувьцаа эзэмшигч болох Ц.Занабазарын хашаанд аваачиж буулган хаясан ч авч үлдсэн бүх хөрөнгүүдээ бүгдийг нь бүрэн бүртгэлгүй, зөвхөн том хэмжээтэй 74 нэр төрлийн эд хөрөнгүүдийг нь жагсааж бичин, тэдгээрийг 73,690,500 төгрөгөөр үнэлсэн баримтыг шүүхэд өгсөн байна. Уг жагсаалтад оролгүй үлдсэн олон эд хөрөнгүүд “И” ХХК-ийн барьцаа, эзэмшилд одоо ч хэвээрээ байна.

2020-01-10-ны өдрийн №2/01-107-01 дугаартай Ажлын байрны түрээсийн гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.5-т Дээрх 3.4-д заасны дагуу нөхцөл байдал бий болсон тохиолдолд талууд ямар нэг тохиролцоонд хүрээгүй, түрээсийн төлбөр төлөгдөөгүй тохиолдолд хураагдсан бараа материалыг зах зээлийн үнээс 50 хүртэлх хувиар хямдруулан зарж борлуулан өөрт учирсан хохирлоо барагдуулах эрхтэй” гэж заасан нь “И” нэртэй худалдааны төвийн талбайг бусдад түрээслүүлэх үйл ажиллагааг байнга эрхэлдэг И ХХК-ийн түрээсийн гэрээндээ байнга хэрэглэгдэхээр урьдчилан тогтоосон нөхцөл байсан тул Иргэний хуулийн 200 дугаар зүйлийн 200.1-д зааснаар гэрээний стандарт нөхцөлд тооцогдож байна. Иргэний хуулийн 202 дугаар зүйлийн 202.1-д “Стандарт нөхцөлийг гэрээнд тусгасан ч тэр нь харилцан итгэлцэл, шударга ёсны зарчимд харш, уг нөхцөлийг хүлээн зөвшөөрөгч нөгөө талдаа хохиролтой бол уг нөхцөл хүчин төгөлдөр бус байна” гэж заасан. 2020-01-10-ны өдрийн №2/01-107-01 дугаартай Ажлын байрны түрээсийн гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.5-т түрээслэгчийн эд хөрөнгө, бараа материалыг зах зээлийн үнээс 50 хүртэлх хувиар хямдруулан зарах эрхийг түрээслүүлэгчид олгосон нь I сарын түрээсийн төлбөрийн барьцаа төлсөн ПХХК-ийн хувьд харилцан итгэлцэл, шударга ёсны зарчимд харш, ПХХК-д хохиролтой нөхцөл болсон байна.

Иймд гэрээний 3 дугаар зүйлийн 3.5 дахь заалтын “зах зээлийн үнээс 50 хүртэлх хувиар хямдруулан зарж” гэсэн хэсгийг Иргэний хуулийн 202 дугаар зүйлийн 202.1-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус болохыг тогтоож өгнө үү.

2/ Манай компани нь түрээсийн талбайг өөрсдийн зардлаар ресторан болон нийтийн хоолны газрын зориулалтаар засан сайжруулж, хоолны газартаа гал тогооны тоног төхөөрөмжүүд, гал тогооны жижиг хэрэгслүүд, сандал, ширээ гэх мэт бүх шаардлагатай эд хөрөнгүүдээ худалдан авч, бүрэн тохижуулсан. Мөн караокены тоног төхөөрөмжүүд, дэлгэц, проектор, өсгөгч, микрофон, пульт, гэрлүүд авч 118 нэр төрлийн эд зүйлсийг ресторандаа байрлуулсан байсан.

Нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн дээрх бүх эд хөрөнгүүдийг хураан авсан үйлдэл нь Иргэний хуулийн 301 дүгээр зүйлийн 301.1-д “Газар, байшин болон орон сууц хөлслүүлэгч нь эд хөрөнгө хөлслөх гэрээг биелүүлэхтэй холбоотой шаардлагаа хангуулах зорилгоор тухай газар, байшин орон сууцанд байгаа хөлслөгчийн эд хөрөнгийг саатуулан барих эрхтэй” гэж заасны дагуу хийгдсэн гэж харагдаж байгаа ч нэхэмжлэгч нь энэхүү хуулийн дагуу үүсдэг барьцааны эрхээ хэрэгжүүлэхдээ Иргэний хуулийн 157 дугаар зүйлийн 157.3-д заасныг дагаж мөрдөх үүрэгтэй байсан.

Иргэний хуулийн 157 дугаар зүйлийн 157.3-д “Үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн шаардлагыг хангах зорилгоор хэд хэдэн зүйлийг барьцаалсан тохиолдолд гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол барьцаалагч нь шаардлагаа хангах барьцааны зүйлийг сонгох эрхтэй боловч энэ нь тухайн шаардлагыг хангахад шаардагдах тоо, хэмжээнээс хэтэрч болохгүй” гэж заасан. Тиймээс И ХХК нь өөрийн шаардлагыг хангахад шаардагдах тоо хэмжээнээс илүү тооны эд хөрөнгийг барьцаалах, өөрийн эзэмшилд шилжүүлэн авах эрхгүй. Одоо И ХХК-ийн эзэмшил, барьцаанд 153,553,618 төгрөгийн эд хөрөнгө байгаа бөгөөд И ХХК-д төлөх ПХХК-ийн өр төлбөрийн дүн нь 19,266,470 төгрөг байгаа тул И ХХК нь 19,266,470 төгрөгийн үнийн дүнгээс илүү эд хөрөнгийг барьцаанд авах эрхгүй.

Иймд хавсралтад заасан 134,287,248 төгрөгийн үнэ бүхий эд хөрөнгүүдийг барьцаанаас чөлөөлж, хариуцагчаас гаргуулж өгнө үү.