2019 оны 09 сарын 18 өдөр Дугаар 101/ШШ2019/02478 Улаанбаатар хот

 

 

М УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Баянзүрх дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Н.Сарангүн даргалж, шүүгчид Б.Цолмонгэрэл, Г.Солонго нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: ХХХХХХ, М дээд сургууль-ийн /РД: ХХХХХ/ нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: ХХХХХХ тоот,О ХХК-д /РД: ХХХХХ/ холбогдох

М дээд сургуулийн гадна цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг бүхэлд нь солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, 3.450.000 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн захирал Н.Дашзэвэг,

ХариуцагчО ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.Зоригтбаатар,

Иргэдийн төлөөлөгч Ц.Дэлгэрбат,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Б.Ариунцэцэг нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн захирал Н.Дашзэвэг шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

2017 оны 8 дугаар сарын сүүлээр сургууль дээр ажлынхаа өрөөнд байхад хашааны гадаа дуу гарч, сургуулийн цахилгаан тасарсан ба гараад харталО ХХК-ийн экскаваторын жолооч экскаваторын шанагаараа цахилгааны шугамыг дээш татаад цахилгааны шугам маань дундуураа тасарсан байсан.

ХариуцагчО ХХК буруугаа хүлээн манай цахилгааны утсыг холбож янзалж өгсөн бөгөөд дахиад ийм асуудал гаргавал бүтнээр нь сольж өгөөрэй гэсэн. Учир нь буудсан утас бүх газраараа нялцайдаг учраас бага зүйлд тасрах байх гэхэдО ХХК-ийн захирал Б.Дэлгэрсайхан манай хашаанд 200 метр утас байгаа, бүгдийг сольж өгнө гэсэн.

Үүнээс хойш 1 сарын дараа дахиад сургуулийн цахилгааны утас тасархад та хаана тасарсныг олуулчих, бид солиод өгнө, хайлгасан зардлыг төлөх учраас цаг алдахгүй, одоо дуудчих, Амгалангаас очих гэхээр цаг алдах гээд байна гэж хэлсэн.

Цахилгааны шугам замын голд тасарсан байсан бөгөөдО ХХК-ийн хүмүүс ирээд зам зүсэн утсыг солих үед та нар дахин солих хэрэг байна уу, бүтнээр нь солиод өгөөч гэхэд дараа бүтэн сольж өгнө. Зав алга. Харж үзээч гэхэд нь дахиад тасарвал бүтнээр нь солиулна шүү гэхэд за гэсэн.

Үүний дараа цахилгааны шугам 3 дахь удаагаа тасрах үед утсаа авчраад солиод өг, нэгэнт цахилгааны шугам буудсан учраас чанарын шаардлага хангахгүй байх гэхэд тэгнэ ээ гээд маршрутыг нь богиносгож холбож өгсөн.

Цахилгааны шугам удалгүй 4 дэх удаагаа тасарсан бөгөөдО ХХК-ийн захирал Б.Дэлгэрсайханд хэлэхэд сольж өгнө гээд жил болж байна.

Хариуцагч тал өөрсдийнхөө бурууг хүлээн зөвшөөрч манай сургуулийн кабелийг 3 удаа холбож өгсөн. Шинжээчийн дүгнэлтээр хариуцагчО ХХК-ийг зам тавьж байх явцад шугам тасарсан болохыг тогтоосон.

Сургууль маань цахилгаангүй олон хоносон бөгөөд бид кабель худалдан авч сургуулийнхаа нөгөө байрнаас шугам түр татаж аргацаасан байдалтай байгаа ба хүүхдүүдийн амь насанд эрсдэл үүсч болзошгүй байгаа.

Анх шүүхэд нэхэмжлэл гаргахдаа цахилгааны шугам солиулах зардлыг нийтэд нь 4.350.000 төгрөгт тооцсон. Үүнд:О ХХК-ийн манай хашаанд үлдээсэн хогийг зайлуулахад 810.000 төгрөг, бидний зөвшөөрөлгүй хашаа руу орж 3 төмөр хайсыг эвдэлсэн. 1 төмөр хайс 70.000 төгрөг, бүгд 210.000 төгрөг, манай авто зогсоолын цементэн талбай дээр том оврын машинууд бидний зөвшөөрөлгүй дур мэдэн оруулж талбайг гэмтээсэн хохирол 300.000 төгрөг, кабель шинээр солих зардал 3.540.000 төгрөг, нийт 4.350.000 төгрөг болж байгаа.

МөнО ХХК-ийн тасалсан утсыг УБЦТС ХХК-иар кабель солиулах зураг хийлгэхэд 350.000 төгрөг, тасарсан кабель хайлгахад 462.000 төгрөг, кабель салгаж, залгах зардалд 108.350 төгрөг, сургуулийн нөгөө байрнаас цахилгаан татах кабель 224.400 төгрөгөөр, кабель үзүүрлэх материалд 12.700 төгрөг, 3 ширхэг уртасгагч утас авахад 150.000 төгрөг, нийт 2.050.000 төгрөг нэмж зарцуулсан. Мөн 14 хоног цахилгаангүй ажил тасарч хоногийн 100.000 төгрөгөөр хохирлоо тооцсон бөгөөд 1.400.000 төгрөгийн хохирол учирсан.

Нэхэмжлэлийн шаардлагаа мөнгөөр тооцон 7.800.000 төгрөг нэхэмжилсэн. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа дараахь байдлаар өөрчилсөн. М дээд сургуулийн гадна цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг бүхэлд нь солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, 3.450.000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэж өөрчилсөн.

3.450.000 төгрөгт тасарсан кабель утсыг хайлгах, салгах 2 удаагийн зардалд 462.000 төгрөг, 108.350 төгрөг,

-Сургууль дотор цахилгааны утас татахад 224.400 төгрөг,

-Сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамын зураг хийлгэхэд 350.000 төгрөг,

-Дэлгүүрээс 100 метр цахилгааны утас 740.000 төгрөгөөр худалдан авсан,

-3 ширхэг уртасгагч 150.000 төгрөгөөр, кабель үзүүрлэх материал 12.700 төгрөгөөр,

-3 ширхэг төмөр торон хайс 1 ширхэг нь 50.000 төгрөг, бүгд 150.000 төгрөг, өмнө нь 1 ширхэгийг тооцсон ба үүнийгээ бууруулаад 50.000 төгрөг болгосон.

-Цахилгааны утас тасалснаас 14 хоног сургуулийн цахилгаан тасарсан ба хохирлыг хоногийн 100.000 төгрөгөөр тооцон, 14 хоногийн 1.400.000 төгрөг нэхэмжилсэн. Манай хүүхдүүд тооцоо хийж өгсөн бөгөөд 1.400.000 төгрөгөөс 147.450 төгрөгийг хасч тооцоод 3.450.000 төгрөгөө нэхэмжилнэ.

Иймд М дээд сургуулийн гадна цахилгааны кабель шугамыг бүхэлд нь солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, мөн тус компаниас 3.450.000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

ХариуцагчО ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Батлхагва, А.Зоригтбаатар нар шүүхэд гаргасан тайлбартаа болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

М дээд сургууль ньО ХХК-д холбогдуулан гэм хорын хохирол гаргуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

ХариуцагчО ХХК-ийн зүгээс нэхэмжлэлийн шаардлагатай танилцаад дараахь үндэслэлээр эс зөвшөөрч энэхүү хариу тайлбарыг гаргаж байна. Үүнд:

О ХХК Нийслэлийн авто замын хөгжлийн газартай 2017 оны 8 дугаар сарын 11-ний өдөр Хан-Уул дүүрэг, 2017/НТ-420-1 тоот Хан-Уул дүүрэг, 3 дугаар хороо, дүүргийн цогцолборын замаас хойш Чингисийн өргөн чөлөө рүү холбогдох нэг эгнээ шинэ замын ажлын гэрээ-г байгуулж ажилласан.

Нийслэлийн авто замын хөгжлийн газартай байгуулсан гэрээнд заасан авто замын ажил нь нэхэмжлэгч М Дээд сургуулийн хажуугийн авто замын ажил байсан юм.

Хариуцагчийн зүгээс дээрх авто замын ажлыг хийж гүйцэтгэхдээ нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлд дурьдсан шиг нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн үйлдэл хийгээгүй болно.

Тухайн 0.4 кв-ын шугам нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн өмч эсэх нь тогтоогдохгүй байна. Учир нь тухайн кабель нь 1975 онд ашиглагдаж эхэлсэн бөгөөд 1997 онд М гутал компаниас тус М дээд сургууль худалдан авсан учраас өөрсдөө хийсэн шугам биш гэж үзэж байна.

Тухайн үеийн Зөвлөлт Холбоот Улсын стандартын дагуу УБЦТС-ТӨХК-ийн татсан шугам болох нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон бөгөөд нэхэмжлэгч тал өөрсдөө цахилгааны шугам татсан баримтаа шүүхэд өгсөн бол нэхэмжлэл гаргах эрх бүхий этгээд эсэх талаар маргахгүй.

О ХХК нь авто замын барилгын ажил гүйцэтгэхдээ М Дээд сургуулийн захирал Н.Дашзэвэгтэй харилцан ярилцаж, тохиролцсоны үндсэн дээр тус сургуулийн авто зогсоолд авто машинуудаа байршуулж зохих төлбөрийг нь төлсөн.

Өөрөөр хэлбэл авто замын ажлыг гүйцэтгэхэд шаардлагатай тээврийн хэрэгслүүдийг байрлуулахаар нэхэмжлэгч М Дээд сургуулийн авто зогсоолыг 700.000 төгрөгөөр түрээслэж, төлбөрийг нь 2017 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдөр Н.Дашзэвэгийн Хас банк дахь ХХХХХХХ тоот дансанд шилжүүлсэн.

Гэвч нэхэмжлэгч нэхэмжлэлдээ тээврийн хэрэгслүүдийг зөвшөөрөлгүй, дур мэдэн оруулж, авто зогсоолд гэмтэл учруулсан хэмээн нэхэмжилж буй нь худал болно. Мөн нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлдээО ХХК-ийг хог үлдээж явсан, хашааны 3 ширхэг төмөр хайс эвдэлсэн хэмээн дурьдсан байх боловч эдгээр нь огт үндэслэлгүй юм.

Учир нь сургуулийн хашааны хайсыг буулгах, зайлуулах арга хэмжээг авахыг хариуцагчийн зүгээс удаа дараа мэдэгдэж, сануулсан боловч нэхэмжлэгч нь уг арга хэмжээг аваагүй ба нэхэмжлэгч нь тус хайсыг барихдаа нийтийн эзэмшлийн талбайд барьсан байсан тул авто замын ажлыг цаг хугацаанд нь хийж гүйцэтгэхийн тулд хайсыг буулгаж, нэхэмжлэгч тус төмөр хайсуудыг бүрэн бүтэн хүлээн авсан юм.

Кабель шинээр солих зардал 3.540.000 төгрөг нэхэмжилсэн байсан ба дээрх кабель нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн эзэмшил, өмчлөлийн кабель биш бөгөөд тус кабелийг хууль бусаар дур мэдэн газар доогуур татсан байсан. Өөрөөр хэлбэл дээрх кабель нь авто замын зураг төсөлд тусгагдаагүй, эрх бүхий этгээдээс зөвшөөрөл авч, албан ёсоор татсан кабель биш гэж үзэж байна.

Мөн дээрх кабелийг 30 сантиметрээс доош суулгах стандарт тавигддаг байтал тус кабель нь дээрх стандартыг хангаагүй байсан.

Авто замын барилгын ажлыг гүйцэтгэх явцад нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн гэх кабель тасдагдсан байсан ба хариуцагчО ХХК-ийн зүгээс 2017 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдөр дээрх кабелийг шинээр сольж ашиглалтанд оруулсан.

Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн захирал Н.Дашзэвэгийг байлцуулан тус тасарсан кабелийг нь шинээр сольж ашиглалтанд оруулж энэ талаар талууд акт үйлдэн баталгаажуулсан. Гэвч нэхэмжлэгч М дээд сургууль нь мөн л дээрх байдлыг үгүйсгэн кабель, түүнтэй холбогдон гарах зардлыг нэхэмжилсэн нь үндэслэлгүй.

Дээр дурьдсанчлан хариуцагчО ХХК-ийн зүгээс нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн кабелийг тасдаагүй ба авто замын ажлыг гүйцэтгэх явцад тасарсан кабелийг шинээр сольж, нэхэмжлэгч М дээд сургуульд хүлээлгэн өгч акт үйлдсэн тул дээрх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хариуцахгүй.

Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгч нь тус кабелийг татаж, цахилгаан эрчим хүчийг ашиглах эрхтэй болохоо нотлох үүрэгтэй бөгөөд тасарсан кабелийг нь шинээр нь сольж хүлээлгэн өгсөн тул цаашид үүсэх үр дагаврыгО ХХК хариуцахгүй.

ТусО ХХК нь 2017 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдөр өөрсдийн гэмтээсэн кабелийг солиод нэхэмжлэгч талд хүлээлгэн өгсөн ба 4 дэх удаагаа цахилгааны шугам тасарсан нь 2017 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдрөөс хойш тасарсан учраасО ХХК ямар үйлдэл, эс үйлдэхүйгээр гэм хор учруулсан нь тогтоогдохгүй байна.

Нэхэмжлэлийн шаардлагаасаа хэдийг хасаад 3.450.00 төгрөг болгосон нь тодорхойгүй ба санхүүгийн баримтуудад М дээд сургууль гэсэн санхүүгийн тэмдэг байхгүй байгаа тул уг нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

О ХХК-ийг цахилгааны утсыг соль гэсэн шийдвэр гаргалаа гэж бодоход тус компани нь зам барилгын үйл ажиллагаа явуулдаг компани бөгөөд УБЦТС ТӨХК-ийн хийж гүйцэтгэх ажлыг бидэнд хий гэж даалгаж болохгүй юм.

Цахилгааны шугамыг солих, засах ажиллагааг тусгай зөвшөөрөлтэй хуулийн этгээд гүйцэтгэдэг болохоос ямар нэгэн хуулийн этгээд дураараа сольдог зүйл биш. Мөн нэхэмжлэлийн шаардлага тодорхой бус байна. Иймд М дээд сургуулийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг нь бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

 

Зохигчдын тайлбар, хэрэгт байгаа болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч М дээд сургууль нь хариуцагчО ХХК-д холбогдуулан 7.800.000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэл гаргажээ.

/Дээрх шаардлагаа дараах байдлаар тодорхойлсон болно. Үүнд: М дээд сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамын зураг хийлгэсэн 350.000 төгрөг ,

-тасарсан кабель хайлгахад 462.000 төгрөг,

-кабель салгаж, залгах зардалд 108.350 төгрөг,

-сургууль дотор цахилгаан татах кабель худалдаж авсан 224.400 төгрөг,

-кабель үзүүрлэх материалд 12.700 төгрөг, 3 ширхэг уртасгагч утас 150.000 төгрөг,

-100 метр кабель утасны үнэ 740.000 төгрөг,

-14 хоног цахилгаангүй ажил тасарсан, 1 хоногийн 100.000 төгрөг, нийт 1.400.000 төгрөг,

-О ХХК-ийн хашаанд үлдээсэн хогийг зайлуулахад 300.000 төгрөг,

-Хашаа руу зөвшөөрөлгүй нэвтэрч 3 ширхэг төмөр хайсыг эвдэлсэн, 1 төмөр хайс 70.000 төгрөг, бүгд 210.000 төгрөг,

-Сургуулийн авто зогсоолын цементэн талбайг том оврын машинууд гэмтээсэн хохирол 300.000 төгрөг,

-Цахилгааны шугам солих зардал 3.540.000 төгрөг/

 

Нэхэмжлэгч М дээд сургууль хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа М дээд сургуулийн гадна цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг бүхэлд нь солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, 3.450.000 төгрөг гаргуулах гэж өөрчилсөн байна.

/Тасарсан кабель утсыг хайлгах, салгах 2 удаагийн зардал 462.000 төгрөг, 108.350 төгрөг, сургууль дотор цахилгаан татах кабель худалдаж авсан 224.400 төгрөг,

-Сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамын зураг хийлгэсэн 350.000 төгрөг,

-Дэлгүүрээс 100 метр цахилгааны утас 740.000 төгрөгөөр худалдан авсан,

-3 ширхэг уртасгагч 150.000 төгрөг, кабель үзүүрлэх материал 12.700 төгрөг,

-3 ширхэг төмөр хайс, 1 ширхэг нь 50.000 төгрөг, бүгд 150.000 төгрөг,

-14 хоног цахилгаангүй ажил тасарсан, 1 хоногийн 100.000 төгрөг, бүгд 1.252.550 төгрөг,

/Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын тооцоололтой холбоотой 1.400.000 төгрөгөөс -147.450 төгрөгийг хасч тооцон тайлбарласан болно/

 

Нэхэмжлэгч М дээд сургууль нь хариуцагчО ХХК нь 2017 оны 9 дүгээр сард авто замын ажил гүйцэтгэх явцдаа тус сургуулийн цахилгааны утсыг тасалсан-ны улмаас дээрхи гэм хорын хохирол учирсан,

хариуцагчО ХХК нь тус компанийг ажил гүйцэтгэх явцад уг сургуулийн гэх кабель тасдагдсан ба тасарсан кабелийг сольж, ашиглалтанд оруулсан тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж тус тус маргаж байна.

 

ХариуцагчО ХХК нь Нийслэлийн авто замын хөгжлийн газартай 2017 оны 8 дугаар сарын 11-ний өдөр Хан-Уул дүүрэг, 2017/НТ-420-1 тоот Хан-Уул дүүрэг,3 дугаар хороо, Дүүргийн цогцолборын замаас хойш Чингисийн өргөн чөлөө рүү холбогдох нэг эгнээ шинэ замын ажлын гэрээ байгуулан ажилласан ба гэрээнд заасан авто замын ажил нь нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн хажуугийн авто замын ажил байсан талаар хариуцагч тал тайлбарласан болно.

 

Дээрхи авто замын ажлыг гүйцэтгэх явцдаа хариуцагчО ХХК нь нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн А байрны цахилгааны шугамыг гэмтээн, гэмтсэн хэсгийн 30 метр кабелийг шинээр солин хэвийн үйл ажиллагаанд нь оруулан өгсөн нь талуудын хооронд 2017 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдөр үйлдэгдсэн Газар доорхи шугам сүлжээг ашиглалтанд оруулсан тухай акт-аар тогтоогдож байх ба талууд энэ талаар маргахгүй байна.

/ХХ-ийн 41-44 дүгээр тал/

 

ХариуцагчО ХХК нь авто замын ажил гүйцэтгэх явцдаа буюу 2017 оны 9 дүгээр сард нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн гадна цахилгааны кабелийг гэмтээснээс үүдэн тус сургуулийн цахилгааны кабель нийт 4 удаа тасарсаныг хариуцагч тал 3 удаа засварлан өгсөн хэмээн нэхэмжлэгч тал тайлбарлалаа.

 

Талууд Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороонд байрлаж буй М дээд сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын кабель шугам нь М дээд сургуулийг цахилгаан эрчим хүчээр хангаж байсан шугам мөн эсэх, тус сургуулийн цахилгааны шугам мөн эсэх, уг шугамын эвдрэлийн шалтгаан нөхцлийг тогтоох, цаашид уг шугамыг ашиглах боломжтой эсэхийг тогтоолгохоор шинжээч томилуулах хүсэлт гаргасан ба тус шүүхийн 2019 оны 5 дугаар сарын 15-ны өдрийн 248 тоот тогтоолоор "Улаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ" ХК-ийн Хан-Уул хэрэглэгчдэд үйлчлэх төв-ийг шинжээчээр томилсон байна.

/ХХ-ийн 59-64 дүгээр тал/

 

УБЦТС-ТӨХК-ийн хяналт аюулгүй ажиллагааны хэлтсийн техник хяналтын инженер, мэргэжлээрээ 29 дэх жилдээ ажиллаж байгаа, 2008 оноос шинжээчээр ажилласан, техникийн ухааны магистр Г.Магсаржаламын 2019 оны 7 дугаар сарын 19-ний өдрийн шинжээчийн дүгнэлтэд:

-М дээд сургуулийн цахилгаан эрчим хүчтэй холбоотой техникийн нөхцөл, тус сургуулийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамын ашиглалтын байдал, зэрэгт Хан-Уул хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвийн борлуулалтын инженер Б.Мөнхбат, Баруун түгээх төвийн мэдээллийн сангийн инженер Б.Гантулга, сургуулийн захирал Н.Дашзэвэг, хариуцагч талын төлөөлөгч С.Батлхагва нарын байлцуулан үзлэг хийн дүгнэлтээ гаргажээ.

-... 0.4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугам М дээд сургуулийг цахилгаан эрчим хүчээр хангаж байсан шугам мөн бөгөөд уг шугам тус сургуулийн эзэмшлийн цахилгааны шугам мөн байна.

-О ХХК 2017 оны 9 сарын эхээр Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороо, тус дүүргийн тамгын газрын баруун хойд хэсгийн авто замыг Чингисийн өргөн чөлөөтэй холбохоор Ихэр мөнх ХХК-д боловсруулсан 22/17 шифр бүхий авто замын техникийн зургаар ажил гүйцэтгэхдээ шинэ замын трассын дагуу УБЦТС-ТӨХК болон бусад инженерийн шугам сүлжээг ашиглагч байгууллагуудаар тодруулга хийлгэн хяналт тавиулаагүй байна.

-ГүйцэтгэгчО ХХК дээрхи байгууллагуудаар тодруулга хийлгэн хяналт тавиулаагүйн улмаас ... хөрс хуулалт хийх явцдаа Эрчим хүчний тоног төхөөрөмж, байгууламжийн техник ашиглалтын дүрмийн 5 дугаар зүйлийн 5.8.19-д Кабель шугамын трасс дээр буюу ойролцоо газар шорооны ажил хийх тохиолдолд уг ажлыг гүйцэтгэгч нь шугамын ашиглалтын байгууллагаас бичгээр зөвшөөрөл авсан байх ёстой,

-мөн дүрмийн 5.8.20-д Ажил эхлэхийн өмнө эрчим хүчний байгууллагын төлөөлөгчийг байлцуулан хяналтын малталт хийх үзэх ёстой,

-Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрмийн 4.14-р бүлгийн 499-д Газар доорхи байгууламж, шугам сүлжээ байрласан бүсэд кабелийн засвар, угсралттай холбоотой газар шорооны ажил хийхэд ажлын удирдагч томилно. Ийм ажлыг ... байгууламж ба шугам сүлжээг хариуцсан ... байгууллагаас бичгээр өгсөн зөвшөөрлийн дагуу гүйцэтгэх ёстой. Зөвшөөрлийн бичигт газар доорхи байгууламж, шугам сүлжээний байршил ба оршин байгаа гүний хэмжээг заасан план зураг хавсаргасан байх ёстой гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөний улмаас ХТП-003 дугаартай трансформаторын дэд өртөөний 0.4 кв-ын хуваарилах байгууламжаас холбогдсон М дээд сургуулийн эзэмшлийн 0.4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг тасалж гэмтээсэн байна.

-... Цаашид уг цахилгааны шугамыг ашиглах боломжгүй гэжээ.

/ХХ-ийн 70-81 дүгээр тал/

 

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-т Бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл /эс үйлдэхүй/-гээр гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй,

510 дугаар зүйлийн 510.1-т Бусдын эд хөрөнгөд гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг арилгахдаа гэм хор учруулахаас өмнө байсан байдалд нь сэргээх /адил нэр, төрөл, чанарын эл хөрөнгө өгөх, гэмтсэн эд хөрөнгийг засах зэргээр/ буюу учирсан хохирлыг мөнгөөр нөхөн төлнө гэж тус тус заажээ.

 

Мөн Эрчим хүчний тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.7-д цахилгаан дамжуулах сүлжээ гэж нэгдсэн сүлжээ үүсгэж байгаа цахилгаан дамжуулах зориулалт бүхий 110 кв, түүнээс дээш хүчдлийн шугам, дэд станц, түүнчлэн энэ сүлжээнд холбогдсон, эсхүл техник, технологийн хувьд энэ сүлжээнд хамрагдах шаардлагатай бусад хүчдлийн шугам, дэд станцыг,

3.1.8-т цахилгаан түгээх сүлжээ гэж гэж эх үүсвэрээс шууд холбогдсон болон цахилгаан дамжуулах сүлжээний дэд станцаас хэрэглэгчийн тоног төхөөрөмж хүртэлх цахилгаан түгээх зориулалт бүхий 110кВ, түүнээс доош шугам, дэд станцыг

3.1.19-д хэрэглэгч гэж эрчим хүчээр хангах гэрээнд эрчим хүчийг худалдан авах эрхтэйгээр оролцож байгаа иргэн, хуулийн этгээдийг,

30 дугаар зүйлийн 30.1.12-т эрчим хүчний шугам сүлжээ, тоног төхөөрөмжид эвдрэл гэмтэл учруулсан бол шаардагдах засварыг өөрөө хариуцах. Хэрэглэгч уг эвдрэл, гэмтлийг засах шаардлагатай арга хэмжээ авахгүй бол хангагч засварыг хийж, гарсан зардлаа хэрэглэгчээс шаардан авах эрхтэй гэж тус тус заасан байна.

 

ХариуцагчО ХХК нь 2017 оны 9 сард Хан-Уул дүүргийн 3 дугаар хороо, тус дүүргийн тамгын газрын баруун хойд хэсгийн авто замыг Чингисийн өргөн чөлөөтэй холбох ажлыг гүйцэтгэхдээ УБЦТС-ТӨХК болон бусад инженерийн шугам сүлжээг ашиглагч байгууллагуудаар тодруулга хийлгэн хяналт тавиулаагүйн улмаас хөрс хуулалт хийх явцдаа ХТП-003 дугаартай трансформаторын дэд өртөөний 0.4 кв-ын хуваарилах байгууламжаас холбогдсон М дээд сургуулийн эзэмшлийн 0.4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг тасалж гэмтээсэн болох нь шинжээчийн дүгнэлт болон хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдлоо.

 

Нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн эзэмшлийн 0.4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг хариуцагчО ХХК нь авто замын ажлыг гүйцэтгэх явцдаа гэмтээсэн нь тогтоогдсон тул хэрэглэгч буюу нэхэмжлэгч М дээд сургуульд учирсан хохирлыг тус байгууллага хариуцан арилгах үүрэгтэй.

 

ХариуцагчО ХХК-ийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас М дээд сургууль өөрийн эзэмшлийн цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг шинэчлэх ажлын зургийг Хас Оргил Эрчим ХХК-иар 2017 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдөр гүйцэтгүүлэн 350.000 төгрөгийг, Залан энержи ХХК-иас 2017 оны 9 дүгээр сарын 25-ны өдөр 160.000 төгрөгийн үнэ бүхий уртасгагч, 2017 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр 224.400 төгрөгийн кабель утас мөн 12.700 төгрөгийн холбогч тусгаарлагч хавчаар худалдан авсан нь, УБЦТС-ТӨХК-д 2017 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдөр таслалт, залгалтын төлбөрт 108.350 төгрөг, 2017 оны 8 дугаар сарын 31-ний өдөр болон 2017 оны 9 дүгээр сарын 2-ны өдөр кабелийн гэмтэл тодорхойлоход тус бүрт 231.000 төгрөг, нийт 1.317.450 төгрөгийг бусдад төлсөн нь төлбөр төлсөн баримтуудаар тогтоогдож байна.

/ХХ-ийн 6-14 дүгээр тал/

 

М дээд сургууль нь 100 метр цахилгааны утас 740.000 төгрөгөөр худалдан авсан нь, тус сургуулийн 150.000 төгрөгийн үнэ бүхий 3 ширхэг төмөр хайс эвдэрсэн болох нь, мөн тус сургуулийн цахилгаан 14 хоног тасарч хохирол учирсан гэх боловч энэ нь баримтаар тогтоогдохгүй байх тул хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй бөгөөд хариуцагчО ХХК нь нэхэмжлэгч талд түрээсийн төлбөрт 2017 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдөр 700.000 төгрөг төлсөн нь мөнгөн шилжүүлэгийн баримтаар тогтоогдсон болно.

/ХХ-ийн 47 дугаар тал/

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25, 38, 107 дугаар зүйлийн 107.2-т зааснаар хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг татгалзаж буй үндэслэлээ баримтаар нотлох үүрэгтэй ба хариуцагчО ХХК нэхэмжлэгч байгууллагын цахилгааны кабелийг гэмтээгээгүй, хохирол нэхэмжилсэн нь баримтаар тогтоогдохгүй байна гэж маргаж байх боловч энэ нь нотлогдоогүй, энэ талаарх баримтаа ирүүлээгүй бөгөөд хариуцагч байгууллагын ажил гүйцэтгэх явцдаа гэмтээсэн шугам М дээд сургуулийн эзэмшлийн 0.4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугам мөн болох нь шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсоныг дурьдлаа.

 

Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.2, 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-т заасныг баримтлан Хан-Уул дүүрэг, 3 дугаар хороонд байрлаж буй М дээд сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, хариуцагчО ХХК-иас 1.317.450 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч М дээд сургуульд олгож, нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн нэхэмжлэлийн шаардлагаас 2.132.550 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй.

 

Хан-Уул дүүрэг, 3 дугаар хороонд байрлаж буй М дээд сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг солиулах ажлыг хариуцагчО ХХК-д даалгасан нь тухайн компанийг уг ажлыг хийж гүйцэтгэ гэсэн ойлголт биш бөгөөд уг ажлыг мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэхэд гарах бүхий л зардлыг хариуцагч тал хариуцан төлнө гэсэн ойлголт болно.

 

М Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.2, 116, 118 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.2, 497 дугаар зүйлийн 497.1, 510 дугаар зүйлийн 510.1-т заасныг баримтлан Хан-Уул дүүрэг, 3 дугаар хороонд байрлаж буй М дээд сургуулийн гадна цахилгаан хангамжийн 0,4 кв-ын цахилгаан дамжуулах кабель шугамыг солиулахыг хариуцагчО ХХК-д даалгаж, хариуцагчО ХХК-иас 1.317.450 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч М дээд сургуульд олгож, нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн нэхэмжлэлийн шаардлагаас 2.132.550 төгрөгт холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-т зааснаар нэхэмжлэгч М дээд сургуулийн улсын тэмдэгтийн хураамжинд урьдчилан төлсөн 139.750 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчО ХХК-иас 106.229 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч М дээд сургуульд олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д зааснаар шийдвэрийг танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдааны оролцогч талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурьдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Н.САРАНГҮН

 

ШҮҮГЧИД Б.ЦОЛМОНГЭРЭЛ

 

Г.СОЛОНГО