МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Ганчимэг даргалж, Ерөнхий шүүгч Уранчимэг, Налайх дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч З.Түвшинтөгс нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар;

Нэхэмжлэгч: Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг, ******* гэх газар нутаглах, ******* ******* овогт ******* ******* /РД:****************************/

Хариуцагч: Дундговь аймгийн сумын дүгээр баг, ******* дүгээр гудамжны тоотод оршин суух, овогт /РД:*******/

Хариуцагч: Улаанбаатар хот, - дүүргийн дугаар хороо, ******* дугаар байрны тоотод оршин суух, овогт /РД:*******/

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Эд хөрөнгөд учирсан гэм хорын хохиролд .. төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдааны оролцогчид:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: ,

Хариуцагч: , түүний өмгөөлөгч ,

Хариуцагч: ,

Иргэдийн төлөөлөгч ,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Х.******* нь , нарт холбогдуулан эд хөрөнгөд учирсан гэм хорын хохиролд .. төгрөг гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: ************** оны дүгээр сард иргэн миний эзэмшлийн хашаанд надаас зөвшөөрөл авалгүйгээр тай тохиролцож их хэмжээний өвс буулгасан байсан. Уг өвс нь **************.*******.*******-ны өдөр хашаанд шатаж үүний улмаас манай хашааны тал нь галд шатсан. Би **************..-ны өдөр аймаг орж явахдаа манай хашаанд их хэмжээний өвс буулгасан байгааг хараад **************..-ны өдөр өөрийн 88******* дугаарын утсаар хамар хашааны тай ярьж хэн буулгасан талаар асуухад манай нэг таньдаг жолооч надаас гуйгаад байхаар нь би буулгасан гэж хэлсэн. Дараа нь тай аймгийн зах дээр таараад хүүхдүүд өвсөн дээр тоглож байна, өвс шатах аюултай шүү гэж сануулсан. Ингээд **************.*******.*******-ны өдөр хашаанд буулгасан өвс нь шатаж улмаар хашааны тал нь шатсан. Сүүлд уг өвсний эзэн гэдэг хүн болохыг мэдсэн. Хашаанд гал гарснаас болж манай хашааны хойд хэсэг ******* метр, баруун хэсэг ******* метр шатсан байсан. Хажуу хашааны манай хашаанд миний зөвшөөрөлгүйгээр өвс буулгаагүй бол би эд хөрөнгөөрөө хохирохгүй байсан. Иймээс уг хохирол болох .. төгрөгийг нэхэмжилж байна гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Бид хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хамтран хариуцагчаар Н.Тулгыг татах хүсэлт гаргасныг шүүх хүлээн авч шийдвэрлэсэн. Х.******* сумын дүгээр баг *******- тоотод ******* м******* газар дээр хашаа бариад эзэмшиж байсан. Уг хашааны хажуу талын хашаа буюу *******- тоотод оршин суудаг гэдэг хүн уг хашааг ************** оны дүгээр сараас хариуцаж харж байсан. ************** оны дүгээр сард Х.*******ийн эзэмшлийн хашаанд Х.*******ийн зөвшөөрөлгүй өвс буулгасан. Уг өвс бол Тулгын өвс байсан. ************** оны ******* дугаар сарын -ны өдөр өвс шатсан. Ингэж хашаа шатсанаар Х.*******ид гэм хорын хохирол учирсан. Уг учирсан хохирол шинжээчийн дүгнэлт гаргуулахад хашааны хохирол *******.. төгрөгөөр үнэлэгдсэн. гэдэг хүн тухайн хашааг хариуцаж байхдаа Х.*******ийн зөвшөөрөлгүй гэдэг хүний өвсийг буулгасан. Анх бид .. төгрөг нэхэмжилсэн ба нэхэмжлэлийн шаардлагаа 8. төгрөгөөр бууруулж үлдсэн *******.. төгрөгийг , нараас хувь тэнцүүлж гаргаж өгнө үү гэв.

Хариуцагч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Би өвс буулга гэж зөвшөөрөл өгөөгүй. ирээд л ******* сарын хугацаатай өвс буулгая гээд буулгасан. Би эзнээс нь асуу гэж хэлэхэд эзнээс нь асуулгүй буулгасан. Манайх ******* гуайн хашааг хариуцаж байгаагүй. Хашаанд чинь хүмүүс мал хийгээд байна гэж би хэлж л байсан. Надад ас өвс буулгасны хөлсөнд мөнгө авсан асуудал байхгүй. өвс буулгах үед байсан. Гал гарч түймэр болоход үлдсэн хашааг нь Батдэлгэр гуай аваад явсан. тай хамт явсан хүмүүс Х.*******ийн шатсан хашааг нь төлж өгнө гэж хэлж байсан шүү дээ гэв.

Хариуцагч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Тухайн үед ************** оны дүгээр сарын , -ны үед хашаанд өвс буулгасан. Манай найз гуайтай уулзаж тохиролцоод өвс буулгасан. ************** оны ******* дугаар сарын эхээр утасны сүлжээнд гарахад өвс шатаж байна гэсэн дуудлага ирсэн. Би өөрөө гаруй сая төгрөгөөр хохирсон. Би өөрөө нэхэмжлэл гаргаагүй тэгээд өнгөрсөн. Нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй гэв.

Иргэдийн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан дүгнэлтээ: , нар нь Х.*******ийн өмчлөлийн хашаанд эзнийх нь зөвшөөрөлгүйгээр өвс буулгаснаас үүдэлтэй тухайн хүн эд хөрөнгөөрөө хохирсон тул үнэлгээний компанийн үнэлсний дагуу гэм хорын хохирлыг барагдуулах үндэслэлтэй байна гэв.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгч талаас үнэлгээ гаргасан эд зүйлийн жагсаалт, газар өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, хашааны шатсан байдлыг харуулсан фото зургийн үзүүлэлт зэргийг ирүүлсэн ба нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр ********************* тоот хэрэг бүртгэлийн хэргээс хэргийн газрын үзлэгийн гар схем зураг, гэрч О.гийн мэдүүлэг, гэрч Ч.ын мэдүүлэг, гэрч Тулгын мэдүүлэг, гэрч Тэгшээгийн мэдүүлэг, гэрч ын мэдүүлэг, хохирогч Тулгын мэдүүлэг, Дундговь аймгийн Прокурорын газрын **************..-ны өдрийн дугаар хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухай прокурорын тогтоол, **************..-ны өдрийн Х.*******ийг хохирогчоор тогтоосон мөрдөгчийн тогтоол, нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр томилогдсон Ашид билгүүн ХХК-ийн **************.8.*******-ны өдрийн хөрөнгийн үнэлгээний тайлан зэргийг шүүх бүрдүүлсэн байна.

Хариуцагчийн хүсэлтээр Дундговь аймгийн онцгой байдлын газрын гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчийн **************.*******.-ны өдрийн *******/ тоот шинжээчийн дүгнэлтийг шүүх бүрдүүлсэн байна.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангах үндэслэлтэй гэж үзэв.

Нэхэмжлэгч Х.******* нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ ************** оны дүгээр сард иргэн миний эзэмшлийн хашаанд надаас зөвшөөрөл авалгүйгээр тай тохиролцож их хэмжээний өвс буулгасан. Уг өвс нь **************.*******.*******-ны өдөр хашаанд шатаж үүний улмаас манай хашааны тал нь буюу хашааны хойд хэсэг ******* метр, баруун хэсэг ******* метр шатсан байсан. Хажуу хашааны манай хашааны миний зөвшөөрөлгүйгээр өвс буулгаснаас эд хөрөнгөөрөө хохирсон талаар тайлбарлаж, нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох үүднээс үнэлгээ гаргасан эд зүйлийн жагсаалт, газар өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, хашааны шатсан байдлыг харуулсан фото зургийн үзүүлэлт, ********************* тоот хэрэг бүртгэлийн хэргээс хэргийн газрын үзлэгийн гар схем зураг, гэрч О.гийн мэдүүлэг, гэрч Ч.ын мэдүүлэг, гэрч Тулгын мэдүүлэг, гэрч Тэгшээгийн мэдүүлэг, гэрч ын мэдүүлэг, хохирогч Тулгын мэдүүлэг, Дундговь аймгийн Прокурорын газрын **************..-ны өдрийн дугаар хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухай прокурорын тогтоол **************..-ны өдрийн Х.*******ийг хохирогчоор тогтоосон мөрдөгчийн тогтоол, нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр томилогдсон Ашид билгүүн ХХК-ийн **************.8.*******-ны өдрийн хөрөнгийн үнэлгээний тайлан зэрэг баримтыг үндэслэн , нараас гэм хорын хохиролд анх .. төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжилсэн ба шүүх хуралдааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа 8. төгрөгөөр багасгаж *******.. төгрөгийг гаргуулах үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байна.

Хариуцагч ...Би өвс буулга гэж зөвшөөрөл өгөөгүй, эзнээс нь асуу гэж хэлэхэд эзнээс нь асуулгүй буулгасан. Манайх ******* гуайн хашааг хариуцаж байгаагүй. Надад ас өвс буулгасны хөлсөнд мөнгө авсан асуудал байхгүй. өвс буулгах үед байсан. тай хамт явсан хүмүүс Х.*******ийн шатсан хашааг нь төлж өгнө гэж хэлж байсан, би *******ийн хашааг харж хариуцах талаар түүнтэй тохиролцсон үүрэг хүлээсэн зүйл байхгүй учир нэхэмжлэлийг зөвшөөрөхгүй гэж тайлбарлах ба хариуцагч ...************** оны дүгээр сарын , -ны үед уг хашаанд өвс буулгасан. Манай найз гуайтай уулзаж тохиролцоод өвсөө буулгасан. ************** оны ******* дугаар сарын эхээр миний хашаан дахь өвс шатсан галын учир шалтгаан тогтоогдоогүй. Би өөрөө гаруй сая төгрөгөөр хохирсон, уг явдлыг хаясан, би тай тохиролцож хашаанд өвс буулгаагүй манай найз л тохирсон учраас би нэхэмжлэлийг хариуцахгүй, зөвшөөрөхгүй гэж тайлбарлан нэхэмжлэлийн шаардлагыг тус тус үгүйсгэж байна.

Хэрэгт авагдсан хэргийн газрын үзлэгийн гар схем зураг, гэрч О., Ч., , Тэгшээ, нарын мэдүүлэг, хохирогч Тулгын мэдүүлэг, Дундговь аймгийн Прокурорын газрын **************..-ны өдрийн дугаар хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухай прокурорын тогтоол, зохигчдын тайлбар зэргээс үзэхэд **************.*******.*******-ны өдөр Х.*******ийн эзэмшлийн Дундговь аймгийн сумын дүгээр баг, ******* дүгээр гудамжны тоот хашаанд гал гарч хураалттай байсан өвс шатсаны улмаас Х.*******ийн эзэмшлийн хашаа шатсан талаар зохигчдын хэн алин нь маргахгүй байх тул уг үйл баримтыг тогтоогдсон гэж үзнэ.

Дундговь аймгийн Прокурорын газрын **************..-ны өдрийн дугаар хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах тухай прокурорын тогтоолоос үзэхэд бусдын эд хөрөнгийг хадгалах, хамгаалахад хайнга хандсан, бусдын эд хөрөнгийг хууль бусаар устгасан санаатай болон болгоомжгүй үйлдэл тогтоогдохгүй, мөн хохирогч Х.*******ид .. төгрөгийн хохирол учирсан үйл явдал нь О.гийн буруутай үйлдлээс шалтгаалсан нь баримтаар тогтоогдохгүй тул уг үйл баримтыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан гэмт хэргийн шинжгүй үндэслэлээр хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хааж, хохирогч нар хохирлоо иргэний шүүхийн журмаар нэхэмжлэх эрхтэйг мэдэгдсэн байна.

**************.*******.-ний *******/ тоот Дундговь аймгийн онцгой байдлын газрын гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчийн шинжээчийн дүгнэлтээр гал түймрийн шалтгаан нөхцөлийг тогтоох боломжгүй, баруун урд талаас гал гарсан байх магадлалтай гэж үзсэн байна.

Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлдээ ыг өөрийн хашаагаа харж хандуулж байсан, хашааг д онгойлгож өгсөн гэж буруутган гэм хорыг хохирлыг хариуцах үндэстэй гэж, Тулгыг уг шатсан өвсний эзэн учир гэм хорыг мөн адил хариуцах үндэстэй гэж тус тус үзэн хариуцагчаар татсан гэж шүүхийн хэлэлцүүлэгт тайлбарлах бөгөөд хэрэгт авагдсан баримт болон зохигчдын тайлбараар хариуцагч нь нэхэмжлэгч Х.*******ийн хашааг харж хандах, аливаа халдлагаас хамгаалах үүрэг хүлээгээгүй, тэдгээрийн хооронд ямар нэгэн гэрээний харилцаа үүссэн нь тогтоогдохгүй тул ыг гэм хорын хохирлыг хариуцан арилгах үндэслэлгүй байна гэж шүүх үзлээ.

Харин хариуцагч Тулгыг уг шатсан өвсний эзэн учир хохирлыг хариуцах ёстой этгээд гэсэн үндэслэлээр хамтран хариуцагчаар татсан нь буруугүй бөгөөд хариуцагч нь тухайн цаг хугацаанд өөрийн өмчөө зохих ёсоор арчлан хамгаалж, хадгалах үүргээ биелүүлээгүйгээс бусдын эд хөрөнгөд хохирол учруулсан байх тул нэхэмжлэгч нь уг хохирлыг Иргэний хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.., дугаар зүйлийн ., ******* дугаар зүйлийн *******.- дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч ас шаардах эрхтэй байна.

Хариуцагч нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг татгалзсан, үгүйсгэсэн үндэслэл, өөрийн гэм буруугүй гэдгийг нотолсон баримтыг шүүхэд ирүүлээгүй болно.

Иймд хөрөнгийн үнэлгээний Ашид билгүүн ХХК-ийн **************.8.*******-ны өдрийн хөрөнгийн үнэлгээний тайлангаар материалын зардал *******.. төгрөг, тээврийн зардал . төгрөг, нийт *******.. төгрөгийг хариуцагч ас гаргуулж, хариуцагч д холбогдох шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж дүгнэв.

Иргэдийн төлөөлөгч ын шүүх хуралдаанд гаргасан , нар нь Х.*******ийн өмчлөлийн хашаанд эзнийх нь зөвшөөрөлгүйгээр өвс буулгаснаас үүдэлтэй тухайн хүн эд хөрөнгөөрөө хохирсон тул үнэлгээний компанийн үнэлсний дагуу гэм хорын хохирлыг барагдуулах үндэслэлтэй байна гэх дүгнэлтийг шүүх бүрэлдэхүүн харгалзан үзсэн болно.

Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, нэхэмжлэгч Х.*******оос улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн . төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч ас . төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Х.*******ид олгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8 дүгээр зүйлийн 8., дугаар зүйлийн .*******.*******, , 8 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

. Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн ., ******* дугаар зүйлийн *******. дэх хэсэгт зааснаар хариуцагч овогт /РД:*******/-аас эд хөрөнгөд учирсан гэм хорын хохирол *******.. /хоёр сая нэг зуун далан нэгэн мянга зургаан зуун тавин/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч ******* ******* овогт ******* ******* /РД:****************************/-ид олгож, хариуцагч овогт /РД:*******/-д холбогдох шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

*******. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн дугаар зүйлийн .., Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн ., дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Х.*******оос улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн . /жаран гурван мянга далан таван/ төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч ас . /дөчин есөн мянга зургаан зуун ерэн зургаан/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч Х.*******ид олгосугай.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дүгээр зүйлийн .*******, ******* дугаар зүйлийн *******.******* дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар нь анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш хоногийн дотор Дундговь аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ З.ГАНЧИМЭГ

 

ШҮҮГЧИД УРАНЧИМЭГ

 

З.ТҮВШИНТӨГС