МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Ганчимэг даргалж, тус шүүхийн Б танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар;

Нэхэмжлэгч: Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг, ******* ******* дугаар гудамжны ******* тоотод оршин суух, ******* овогт ******* ******* /РД:*******/

Хариуцагч: Дундговь аймаг, ******* сумын дугаар баг, дугаар гудамжны ******* тоотод оршин суух, овогт овогт /РД:**************/

Үндсэн нэхэмжлэл: Хууль бус эзэмшлээс газар чөлөөлүүлэх

Сөрөг нэхэмжлэл: Газар эзэмших эрх шилжүүлэхийг даалгах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдааны оролцогчид:

Нэхэмжлэгч *******, түүний өмгөөлөгч

Хариуцагч ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ,

Гэрч

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга: нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч ******* нь тд холбогдуулан хууль бус эзэмшлээс газраа чөлөөлүүлэхээр нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: нь миний эзэмшлийн Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багт байрлах анд 21******* онд өвөлжөөд 217 оны хавар надаас худалдаж авахаар санал тавьсны дагуу 217..1*******-ны өдөр бидний хооронд Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ байгуулж гэрээний дагуу би газраа 3.. төгрөгөөр үнэлж, гэрээ байгуулсан өдрөө 2.. төгрөгийг өгөөд үлдэгдэл 1.. төгрөгөө бүрэн төлнө гэсэн боловч надад төлөөгүй. Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээнд зааснаар мөнгөө бүрэн төлж, эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлснээр ийн газар эзэмших эрх баталгаажиж, гэрчилгээгээ нэр дээрээ шилжүүлэх боломжтой байсан боловч одоог хүртэл мөнгөө төлөөгүй миний ыг хууль бусаар эзэмшиж байна. Иймд би цаашид газар эзэмших эрхээ бусдад шилжүүлэхгүй, худалдах, худалдан авах гэрээнээс татгалзаж байх тул Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, гэх өвөлжөөний газрыг ийн хууль бус эзэмшлээс чөлөөлж өгнө үү гэв.

Хариуцагч шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: Би *******той 217 онд Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багийн нутагт байрлах ыг газрын хамт 3.. төгрөгөөр худалдан авахаар тохирч улмаар гэрээ байгуулсан. Гэрээ байгуулаад 2.. төгрөгийг нь бэлнээр өгөөд бичиг баримтаа шилжүүлээд үлдэх 1.. төгрөгийг өгөхөөр тохирсон. Гэрчилгээгээ шилжүүлж аваад мөнгөө өгье гэсэн боловч бид нар уулзалдаж чадахгүй цар тахал, отор нүүдэл гэж яваад өдийг хүрсэн. Энэ хугацаанд бичиг баримтаа шилжүүлж, мөнгөө өгье гэхээр зугтаад байсан. Шүүхэд нэхэмжлэл гаргасныг ойлгохгүй байна. Иймд нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: 21 онд гуай Дундговь аймгийн ******* сумын дүгээр баг анд өвөлжсөн байдаг. 217 онд худалдаж авъя гэж хүсэлт гаргаад 217 оны дугаар сарын 1*******-ны өдөр нотариат дээр очиж газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ байгуулсан. Тухайн өдөр орой болсон байсан учраас 2.. төгрөгийг ******* гуайд өгөөд гэрээгээ байгуулсан. Тухайн өдрөө газрын гэрчилгээ шилжүүлэх гэхтэл ажлын цаг дууссан байсан. Маргааш нь нэхэмжлэгч ирээгүй асуудал болсон. Нэхэмжлэгч гуайн гэрчилгээг нь шилжүүлэхгүй байсаар өнөөдрийг хүрсэн. Нэхэмжлэгч ******* гуай 217 онд газраа шилжүүлнэ гэчихээд хариуцагчтай холбоо харилцаа барихгүй байгаад байсан. гуай энэ асуудлаа хурдан шийдээд газрын гэрчилгээгээ авъя гэдэг байр суурьтай байсан Тиймээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

Хариуцагч оос нэхэмжлэгчид холбогдуулан газар эзэмших эрх шилжүүлэхийг даалгах тухай сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч сөрөг нэхэмжлэлийн үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: нь *******гоос 217 оны дугаар сарын 1*******-ны өдөр Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багийн нутагт байрлах ыг 3.. төгрөгөөр худалдаж авсан. Гэрээ байгуулсан өдрөө 2.. төгрөгийг өгөөд үлдэгдэл 1.. төгрөгийг газар эзэмших эрх шилжүүлэхээр өгөхөөр тохиролцсон. ******* нь газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг зориуд шилжүүлж өгөхгүй байгаа учраас Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багийн нутагт байрлах буюу Дундговь аймгийн ******* сумын Засаг даргын 29..8-ны өдрийн *******2/2 тоот захирамжаар олгогдсон **************4 тоот дугаартай газар эзэмших гэрчилгээг *******гоос ийн нэр дээр шилжүүлэхийг даалгаж өгнө үү гэв.

Нэхэмжлэгч ******* нь сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Тухайн үед нь үлдэгдэл мөнгөө өгсөн бол газрын эрхээ шилжүүлээд өгөх боломжтой, би маргах эрх байхгүй байсан. Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт Газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хуулиар зөвшөөрсөн хэлбэрээр бусдад шилжүүлж болно гэж хуульчилсан. Би 217..1*******-ны өдөр газар эзэмших эрхээ шилжүүлэх хүсэл зоригоо илэрхийлж байсан хэдий ч нь гэрээний 2-т заасан үүргээ биелүүлээгүй нь надаас шалтгаалаагүй. Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэв.

Гэрч шүүх хуралдаанд мэдүүлэхдээ: Манай аавынх ыг 217 онд ******* гуайгаас худалдаж авахаар гэрээ байгуулаад одоог хүртэл тэр газартаа нутаглаж байгаа. Уг газрыг 217 онд 3.. төгрөгөөр ******* гуайгаас худалдаж авах гэрээ байгуулсан. Би тэр үед ээж, аав хоёртойгоо нэг хашаанд амьдардаг байсан. 221 оноос тусдаа амьдардаг болсон. Аав гэрээ байгуулахдаа 2.. төгрөгийг бэлнээр өгсөн. Харин газрын гэрчилгээгээ шилжүүлж өгөөгүй. Гэрчилгээгээ нэр дээрээ шилжүүлээд үлдэгдэл 1.. төгрөг өгөхөөр тохиролцсон. Гэрээ байгуулаад маргааш нь ******* гуай руу утасдахад утас нь холбогдохгүй байсан. Утас руу нь залгаад дансаа өг гэж удаа дараа хэлэхэд данс нь ирээгүй. Ноднин жил хүү нь ирж бидэнтэй уулзахдаа манайх одоо мөнгөө авахгүй, хороогоо буцааж авна гэж хэлсэн байсан гэв.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгчээс 29..8-ны өдрийн гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн 1981******* дугаартай гэрчилгээ, 217..1*******-ны өдрийн газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ, газрын төлбөр төлсөн баримт, *******гийн газар эзэмших эрхийн **************4 дугаар гэрчилгээ, 222.11.17-ны өдрийн иргэн хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээ зэрэг баримтуудыг ирүүлсэн байна.

 

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1. Шүүх үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй гэж үзэв.

2. Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ нь миний эзэмшлийн Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багт байрлах анд 21******* онд өвөлжөөд 217 оны хавар надаас худалдаж авахаар санал тавьсны дагуу 217..1*******-ны өдөр бидний хооронд Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ байгуулж гэрээний дагуу би газраа 3.. төгрөгөөр үнэлж, гэрээ байгуулсан өдрөө 2.. төгрөгийг өгөөд үлдэгдэл 1.. төгрөгөө бүрэн төлнө гэсэн боловч надад төлөөгүй. Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээнд зааснаар мөнгөө бүрэн төлж, эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлснээр ийн газар эзэмших эрх баталгаажиж, гэрчилгээгээ нэр дээрээ шилжүүлэх боломжтой байсан боловч одоог хүртэл мөнгөө төлөөгүй миний ыг хууль бусаар эзэмшиж байх тул худалдах, худалдан авах гэрээнээс татгалзаж, нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох үүднээс 29..8-ны өдрийн гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн 1981******* дугаартай гэрчилгээ, 217..1*******-ны өдрийн газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ, газрын төлбөр төлсөн баримт, *******гийн газар эзэмших эрхийн **************4 дугаар гэрчилгээ, 222.11.17-ны өдрийн иргэн хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээ зэрэг баримтыг үндэслэн ийн хууль бус эзэмшлээс Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багт байрлах ыг чөлөөлүүлэх үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байна.

3. Хариуцагч болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ...217 оны дугаар сарын 1*******-ны өдөр нотариат дээр очиж газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ байгуулсан. Тухайн өдөр орой болсон байсан учраас 2.. төгрөгийг өгөөд гэрээгээ байгуулсан, тэр өдрөө газрын гэрчилгээ шилжүүлэх гэтэл ажлын цаг дууссан байсан. Маргааш нь нэхэмжлэгч ирээгүй, түүнээс хойш ******* өөрөө гуайн гэрчилгээг нь шилжүүлэхгүй байсаар өнөөдрийг хүрсэн, үлдэгдэл 1.. төгрөгөө өгөөд газрын эрхээ шилжүүлж авах хүсэлтэй учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж тайлбарлан нэхэмжлэлийн шаардлагыг үгүйсгэж байна.

4. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлээ ******* нь газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг зориуд шилжүүлж өгөхгүй байгаа учраас Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр багийн нутагт байрлах буюу Дундговь аймгийн ******* сумын Засаг даргын 29..8-ны өдрийн *******2/2 тоот захирамжаар олгогдсон **************4 тоот дугаартай газар эзэмших гэрчилгээг *******гоос ийн нэр дээр шилжүүлэхийг даалгах үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байгаа бол нэхэмжлэгч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг ...би 217..1*******-ны өдөр газар эзэмших эрхээ шилжүүлэх хүсэл зоригоо илэрхийлж байсан хэдий ч нь гэрээний 2-т заасан үүргээ биелүүлээгүй нь надаас шалтгаалаагүй. Тиймд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар шүүхийн хэлэлцүүлэгт тайлбарлан, талууд мэтгэлцэж байна.

. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

.1. Дундговь аймгийн ******* сумын Засаг даргын 29 оны дугаар сарын 8-ны өдрийн *******2/2 дугаар захирамжаар Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв газрыг ******* *******д өвөлжөө, хаваржааны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгосон байна.

.2. Зохигчдын хооронд 217..1*******-ны өдөр байгуулагдсан газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээгээр ******* нь Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв талбай бүхий өвөлжөө, хаваржааны зориулалттай өөрийн эзэмшлийн газрын эзэмших эрхийг ид шилжүүлэх, эрх хүлээн авагч нь 3.. төгрөгийг төлөхөөр харилцан тохиролцсон байх бөгөөд энэхүү гэрээ нь Иргэний хуулийн *******9 дүгээр зүйлийн *******9.1, 243 дугаар зүйлийн 243.1, Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1, 38.2.1-д заасантай нийцсэн хүчин төгөлдөр гэрээ байна.

*******. Талуудын маргаантай зүйл нь нэхэмжлэгч гэрээний үлдэгдэл төлбөр 1.. төгрөгийг төлөх үүргээ хариуцагч биелүүлээгүйгээс газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээнээс татгалзаж, улмаар хариуцагч миний ыг хууль бусаар эзэмшиж байгаа учир газраа чөлөөлүүлнэ гэж, хариуцагч газрын үлдэгдэл төлбөрөө төлж, газрын эрхээ шилжүүлж авахыг удаа дараа нэхэмжлэгчээс шаардсан ч уулзахгүй байсан тул газар эзэмших эрхээ шилжүүлж авна гэж сөрөг шаардлага гарган тус тус маргах ба нэхэмжлэгч гэрээнд тохиролцсон газрын төлбөрт 2.. төгрөгийг хүлээж авсан, үлдэгдэл 1.. төгрөгийг хариуцагч төлөөгүй талаар нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын хэн алин нь маргахгүй байна.

7. Дээрх үйл баримтуудыг нэгтгэн дүгнэвэл нэхэмжлэгч маргаан бүхий газраа хариуцагчид 217..1*******-ны өдөр худалдахаар тохиролцсон бөгөөд талууд гэрээ байгуулснаас хойш жил өнгөрсөн, худалдан авагч нь гэрээгээр тохиролцсон газрынхаа үлдэгдэл төлбөрийг төлөөгүй, үүргээ биелүүлээгүйгээс болж нэхэмжлэгч гэрээнээс татгалзах бөгөөд хариуцагч ийн нэхэмжлэлийн шаардлага, маргааны үйл баримтыг татгалзаж буй үндэслэлээ нотлуулахаар асуулгасан гэрч гийн ...ноднин жил *******гийн хүү нь ирж бидэнтэй уулзахдаа манайх одоо мөнгөө авахгүй, хороогоо буцааж авна гэх мэдүүлэгээр нотлогдож байна.

Иргэний хуулийн 22 дугаар зүйлийн 22.1 дэх хэсэгт Талуудын аль нэг гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчсөн бөгөөд үүрэг гүйцэтгэх нэмэлт хугацаа тогтоосон боловч үр дүн гараагүй бол нөгөө тал гэрээнээс татгалзах эрхтэй гэж зааснаар нэхэмжлэгч ******* гэрээнээс татгалзсан нь хууль зөрчөөгүй байна.

Мөн нэхэмжлэгч ******* нь өөрийн эзэмшлийн газраа бусдын хууль бус эзэмшлээс шаардсан нь Иргэний хуулийн ************** дугаар зүйлийн **************.1 дэх хэсэгт заасантай нийцэж байна.

Иймд Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв газрыг хариуцагч ийн хууль бус эзэмшлээс чөлөөлөх нь зүйтэй байна.

Хариуцагчийн Дундговь аймгийн ******* сумын Засаг даргын 29..8-ны өдрийн *******2/2 тоот захирамжийг үндэслэн Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв газрыг өвөлжөө, хаваржааны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр олгогдсон **************4 тоот дугаартай газар эзэмших гэрчилгээг Жаргалант овогт ид шилжүүлэхийг даалгах тухай сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд хариуцагч гэрээгээр тохиролцсон төлбөрөө төлөөгүй учир худалдагч газар эзэмших эрх шилжүүлэх боломжгүй байсан, нэхэмжлэгч гэрээнээс татгалзсантай холбоотой үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангагдснаар сөрөг нэхэмжлэлийг хангах үндэслэлгүй тул сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дугаар зүйлийн 11.2.1, 11*******, 1******* дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 22 дугаар зүйлийн 22.1, 2 дугаар зүйлийн 2.1, ************** дугаар зүйлийн **************.1 дэх хэсэгт тус тус зааснаар Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв газрыг чөлөөлөн нэхэмжлэгч ******* овогт ******* *******д хүлээлгэн өгөхийг хариуцагч Жаргалант овогт ид даалгасугай.

2. Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч ******* овогт ******* *******д холбогдох Дундговь аймгийн ******* сумын Засаг даргын 29..8-ны өдрийн *******2/2 тоот захирамжийг үндэслэн Дундговь аймгийн ******* сумын 1 дүгээр баг, хаягт байрлах нэгж талбарын 4891 дугаар бүхий м/кв газрыг өвөлжөө, хаваржааны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр олгогдсон **************4 тоот дугаартай газар эзэмших гэрчилгээг Жаргалант овогт ид шилжүүлэхийг даалгах хариуцагч ийн сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

3. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******.1, 7 дугаар зүйлийн 7.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч *******гоос улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 7.2 /далан мянга хоёр зуун/ төгрөг, хариуцагч ийн сөрөг нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 7.2 /далан мянга хоёр зуун/ төгрөгийг тус тус улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч оос 7.2 /далан мянга хоёр/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч *******д олгосугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 12 дугаар зүйлийн 12.2 дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигчид, тэдгээрийн төлөөлөгч нар нь анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Дундговь аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ З.ГАНЧИМЭГ