Шүүх | Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Бадамдоржийн Мандалбаяр |
Хэргийн индекс | 101/2023/00092/И |
Дугаар | 101/ШШ2023/03123 |
Огноо | 2023-06-20 |
Маргааны төрөл | Гүйцэтгэгчийн эд хөрөнгө үнэлсэн маргаан, |
Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр
2023 оны 06 сарын 20 өдөр
Дугаар 101/ШШ2023/03123
2023 06 20 | 101/ШШ2023/03123 |
|
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Мандалбаяр даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,
Нэхэмжлэгч: Г,
Нэхэмжлэгч: Э нарын гаргасан,
Хариуцагч: “Н”-т холбогдох дуудлага худалдааны үнэлгээ хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.
Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М нар оролцов.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
Нэхэмжлэгч нараас тус шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ болон нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:
“Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 101/ШЗ2022/00385 тоот захирамжаар Г, Э нараас 160,613,435.00 төгрөгийг гаргуулж Ж ХХК-нд олгохоор шийдвэрлэсэн бөгөөд үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалуулсан Гийн өмчлөлийн ... тоот байрлах 1 өрөө орон сууц, мөн Г, Э нарын өмчлөлийн ... тоот хаягт байрлах ... тоот дугаартай 645 м.кв талбайтай 70 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгө, түүнчлэн уг хаяг буюу ...тоот хаягт байрлах 500 м.кв талбайтай газар, мөн ... тоот хаягт орших 500 м.кв талбайтай газар, үүнээс гадна ... тоот хаягт байрлах 476 м.кв талбайтай газрыг тус тус хариуцагч Н аас 2022 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдөр болон 2022 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр битүүмжлээд 2022 оны 11 дүгээр сарын 02-ны өдөр хурааж авсан.
Нэхэмжлэгч Г миний бие анх 2018 онд Ж ХХК-иас 50,000,000.00 төгрөгийн зээл аваад төлж чадахгүй байсаар хууль мэдэхгүйгээсээ зээлдүүлэгчийн үгэнд итгэж эвлэрээд өөрийгөө 160,613,435.00 төгрөгийн өртэй болгосон. Ингээд хариуцагч Нын шийдвэр гүйцэтгэгч М намайг өрөөндөө 2022 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр дуудаад эдгээр хөрөнгийн үнийн санал гэх зүйл бичүүлж авахад нь хувийн сууцыг 120,000,000.00 төгрөгөөр, ... хороо байрлах үйлчилгээний объект болон газрыг 900,000,000.00 төгрөгөөр тус тус үнэлэсэн.
Гэтэл хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК-ийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн хөрөнгийн үнэлгээгээр ...тоот хаягт байрлах 31.4 м.кв талбайтай орон сууцыг 92,800,000.00 төгрөгөөр үнэлсэн бол М ХХК-ийн өдрийн хөрөнгийн үнэлгээгээр Улаанбаатар хот, ... тоот хаягт байрлах 645 м.кв талбайтай үл хөдлөх хөрөнгө, мөн дүүргийн ...хороо, ... тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 500 м.кв талбайтай газар, түүнчлэн ... хороо, ... тоот хаягт байрлах ... тоот нэгж талбарын дугаартай 500 м.кв талбайтай газар, түүнчлэн уг дүүргийн...хороо, ... тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 476 м.кв талбайтай газрыг тус тус 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн маш их гомдолтой байна.
Манай 31.4 м.кв талбайтай орон сууц нь ... замын дэргэд хотын төвийн “Б” зэрэглэлийн бүст байрладаг бол ...дүүрэгт байрлах үл хөдлөх хөрөнгө маань зүүн бүсийн аймгийн төв зам дагуу байрладаг, хувийн сууц бус нийтэд үйлчилгээ үзүүлэх худалдаа үйлчилгээний зориулалттай зоогийн газар болон 8 нэрийн хүнсний дэлгүүр, кофе шоп зэрэг стандартаар барьж байгуулсан бөгөөд газар нь аж ахуйн зориулалт бүхий 2,000 м.кв талбайтай, урдаа зогсоолын орчинтой учир 900,000,000.00 төгрөгөөр арилжаалагдах хөрөнгө юм. Эдгээр газар, үл хөдлөх хөрөнгүүдийг хэн ч харсан үйлчилгээний зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгө байхад шийдвэр гүйцэтгэгч нь эрхийн улсын бүртгэлийн ... тоот дугаартай үл хөдлөхийн гэрчилгээнд 2018 онд бичигдсэн хувийн сууц, иргэн бүр олгодог газар гэж хөрөнгийн зориулалтыг буруу тодорхойлж үнэлэхийг “Шинжээч томилох тухай” тогтоолд заасны улмаас зах зээлийн үнэ цэнийг үнэгүйдүүлэх шалтгаан болсон байна.
Мөн Шийдвэр гүйцэтгэгч нь үл хөдлөх эд хөрөнгүүдэд шинжээчээр үнэлүүлэх хууль зүйн үндэслэл болсон Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.2.2 дахь заалт, Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийг бид нарт тайлбарлаж үнийн санал аваагүй, шинжээч томилж үнэлүүлж байгаагаа мэдэгдээгүй, шинжээчийн үнэлгээ нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хууль, Иргэний хууль, Шүүх шинжилгээний тухай хууль, Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулиудыг зөрчсөн байна. Иймд, Ф ХХК болон М ХХК нарын хөрөнгийн үнэлгээг хүчингүй болгож өгнө үү” гэв.
Хариуцагчаас тус шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа болон хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:
“Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 385 дугаар шийдвэрээр Э, Г нараас 160,613,435.00 төгрөгийг гаргуулж Ж ХХК-нд олгохоор шийдвэрлэсэн. Дээрх төлбөрийг төлөөгүй тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалсан ... тоотод байрлах 31.5 м.кв нэг өрөө орон сууц, ... хороонд байрлах ...тоот хаягт орших 635 м.кв талбайтай 70 хувийн гүйцэтгэлтэй үл хөдлөх хөрөнгө, мөн дүүргийн ...,...хороо ... тоотод байрлах 500 м.кв талбайтай эзэмшлийн газар, ... тоотод байрлах 500 м.кв талбай бүхий эзэмшлийн газар, түүнчлэн ... хороо ...тоотод байрлах 476 м.кв эзэмшлийн газраар тус тус үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар шүүхийн шийдвэрт заасан байсан.
Дээрх шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хуудсыг үндэслэн шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагааг 2022 оны 08 дугаар сарын 12-ний өдөр үүсгэж төлбөр төлөгч Г, Э нарт шүүхийн шийдвэрийг сайн дураараа биелүүлэх мэдэгдэл хугацаа тогтоож өгсөн. Гэвч эдгээр хүмүүс тухайн хугацаанд төлбөрийг төлөөлгүй тул үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалуулсан үл хөдлөх хөрөнгийг битүүмжлэх, хураах зэрэг ажиллагааг хуульд заасны дагуу явуулсан. Инээд битүүмжилсэн, хураасан үл хөдлөх хөрөнгө болон газруудыг Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1-д заасны дагуу төлбөр төлөгч, төлбөр авагч нараас үнийн санал авах ажиллагааг хийсэн боловч үнийн талар харилцан тохиролцоогүй. Тиймээс Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 55 дугаар зүйлд заасны дагуу хөдлөнгийн шинжээч томилсон юм.
Ийнхүү хөндлөнгийн шинжээч томилоход ... хороонд байрлах 4 ширхэг үл хөдлөх эд хөрөнгийг нийт 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн бол ... тоот хаягт байрлах 1 өрөө орон сууцыг 92,800,000.00 төгрөгөөр үнэлсэн. Нэхэмжлэгч нар нэхэмжлэлийн шаардлагадаа барьцаа хөрөнгүүдийн үнэлгээг зах зээлийн ханшнаас хэт доогуур үнэлсэн гэсэн боловч үүнийг баримтаар нотлоогүй, харилцан тохиролцуулах ажиллагааг хийгээгүй гэж маргасан хэдий ч Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлд зааснаар үнийн санал авсан. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 55 дугаар зүйлд зааснаар шинжээч томилж, эд хөрөнгөд үнэлгээг зохих ёсоор хийлгэсэн учир шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа хуулийн дагуу явагдсан. Иймд, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү” гэв.
Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээд тус шүүхэд гаргасан тайлбартаа:
“Нэхэмжлэгч нар манай байгууллагад хандаж өөрсдийн эрхэлдэг бизнест эргэлтийн хөрөнгө дутагдалтай байгаа тул 50,000,000.00 төгрөгийг 12 сарын хугацаатай зээл олгохыг хүссэн тул бид зээлдэгчийн хүсэлтэд үндэслэн 2018 оны 04 дүгээр сарын 02-ны өдрөөс 12 сарын хугацаатай сарын 3.5 хувийн хүүтэй 50,000,000.00 төгрөгийг олгосон. Мөн зээлдэгчийн хүсэлтэд үндэслэн 2019 оны 04 сарын 10-ны өдрөөс 12 сар, 2021 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдрөөс 6 сарын хугацаагаар тус тус гэрээг сунгасан боловч зээлдэгчид өнөөдрийг хүртэл гэрээний үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй байна. Ингээд Баянзүрх дүүргийн 2022 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 101/ШШ2022/00385 тоот захирамжаар зээлдэгч нараас 160,613,435.00 төгрөгийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн. Төлбөр төлөгч Г, Энар өөрийн нэхэмжлэлийн үндэслэлийг нотлох үүрэгтэй. Гэтэл нэхэмжлэл болон нэхэмжлэлд хавсаргасан нотлох баримт, хариуцагчийн хариу тайлбараас үзвэл шинжээч хууль зөрчиж үнэлгээ гаргасан гэх үйл баримт тогтоогдохгүй байна. Зээлдэгч нар ... хороонд байрлах үйлчилгээний объектоо газрын хамт 900,000,000.00 төгрөгөөр үнэлсэн бөгөөд уг барьцаа хөрөнгө нь бүрэн баригдаж дуусаагүй буюу 70 хувийн гүйцэтгэлтэй учир зах зээлийн үнийн дүнгээс хямдаар үнэлэгдэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна.
Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа эхлэснээс хойш төлбөр төлөгч нар удаа дараа хүсэлт гаргаж шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг удаашруулж, хугацаа авч, өнөөдрийг хүртэл төлбөр төлөхгүй, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд саад учруулж байгаа тул шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг цаашид үргэлжлүүлэх боломж олгож, нэхэмжлэгч нарын нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү” гэжээ.
Талуудын шүүхэд өгсөн болон шүүхийн журмаар бүрдүүлсэн нотлох баримтаас нэхэмжлэгчийн өгсөн нотлох баримт нь:
Хариуцагчаас өгсөн нотлох баримт:
Гуравдагч этгээдийн шүүхий ирүүлсэн баримт:
1. Итгэмжлэл,
2. Хариу тайлбар,
3. Улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар,
4. Тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээний хуулбар,
Шүүх хуралдаанаар зохигчдын гаргасан тайлбар, хэрэгт авагдсан болон хэлэлцүүлсэн бичгийн нотлох баримтыг шинжлэн судлаад
ҮНДЭСЛЭХ нь:
Нэхэмжлэгч Г, Э нараас хариуцагч Нт холбогдуулан дуудлага худалдааны үнэлгээ хүчингүй болгох тухай нэхэмжлэл гаргасан ба Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.7-д зааснаар бусдын эрх зөрчигдсөн шийдвэрийг хүчингүй болгуулахыг хүсчээ. Гэвч шүүх, хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн нотлох баримт, зохигчдын тайлбарыг тус тус үндэслэн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.
Тодруулбал, Г, Э нар Ж ХХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлага болох 160,613,435.89 төгрөгийг төлөхийг хүлээн зөвшөөрч, 2022 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдөр төлөх нөхцөлөөр эвлэрсэн бөгөөд шүүхийн шийдвэрийг сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд Гийн өмчлөлийн ...тоот хаягт байрлах улсын бүртгэлийн ... тоот дугаартай 31.5 м.кв талбайтай нэг өрөө орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө, Г, Э нарын өмчлөлийн ... тоот хаягт байрлах улсын бүртгэлийн ... тоот дугаартай 645 м.кв талбайтай 70 хувийн гүйцэтгэлтэй хувийн сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгө, Гийн эзэмшлийн ...дүүрэг, ...,...хороо, ... ..., нэгж талбарын ... тоот дугаартай 500 м.кв талбайтай газар, Эийн эзэмшлийн ... хороо, ..., нэгж талбарын ... тоот дугаартай 500 м.кв талбайтай газар болон ... хороо, ..., нэгж талбарын ... тоот дугаартай 476 м.кв талбайтай газраар тус тус үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар тохирчээ.
Гэвч нэхэмжлэгч буюу төлбөр төлөгч Г, Э нар дээр дурдсан шүүхийн 101/ШШ2022/00385 тоот захирамжийг сайн дураар биелүүлээгүйг үндэслэн тус шүүхээс 2022 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдөр шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэх тухай 101/ШЗ2022/17258 тоот захирамжийн дагуу 01656 тоот дугаартай гүйцэтгэх хуудсыг олгосон ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагчаас өгсөн нотлох баримтаар тус байгууллага нь төлбөр төлөгч нараас 160,613,435.89 төгрөг гаргуулах, үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай шүүхийн захирамжийг албадан биелүүлэхээр 2022 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдөр Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа үүсгэх тухай ... тоот тогтоол гаргаж, улмаар хуульд заасан ажиллагааг явуулж байгаа ажээ /х.х-ийн 47, 48, 85 хуудас/.
Ингээд хариуцагч Н нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.1-д зааснаар иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг баталгаажуулах арга хэмжээг авч, төлбөр төлөгчид шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх мэдэгдэл өгөх, түүнтэй уулзах, хөрөнгийн тухай лавлагааг бусад этгээдээс авах болон эд хөрөнгийг битүүмжлэх, хураах зэрэг ажиллагааг гүйцэтгэсэн эсэх талаар зохигчид маргаагүй /х.х-ийн 24-27, 58-77 хуудас/.
Тайлбарлавал, Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1-д “Дуудлага худалдаагаар худалдах үл хөдлөх эд хөрөнгийн санал болгох доод үнийг дуудлага худалдаа явуулахаас өмнө үүрэг гүйцэтгэгч, үүрэг гүйцэтгүүлэгч, өмчлөгч харилцан тохиролцож тогтоосон үнийн, хэрэв тохиролцоогүй бол үнэлгээчний тогтоосон зах зээлийн үнийн 70 хувиар тооцон тогтооно. Үнэлгээчнийг дуудлага худалдаа явуулах эрх бүхий этгээд томилно” гэж заасны дагуу дуудлага худалдаагаар худалдах үл хөдлөх эд хөрөнгийн санал болгох үнийг уг худалдааг явуулахаас өмнө төлбөр авагч, төлбөр төлөгч, мөн өмчлөгч нар харилцан тохиролцож тогтоох ба тийнхүү тохиролцоогүй тохиолдолд хариуцагч Наас хараат бус, мэргэжлийн үнэлгээчний саналыг үндэслэн хөрөнгийн үнэлгээг тогтоох үндэслэл бий болдог.
Өөрөөр хэлбэл, төлбөр төлөгч, аль эсхүл өмчлөгч нарын санал болгосон буюу тэдгээрийн тогтоосон үнэлгээг төлбөр авагч этгээд хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд талуудын маргаж байгаа хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээг мэргэжлийн хөндлөнгийн үнэлгээчин тогтоох ажиллагааг гүйцэтгэдэг байна.
Гэвч төлбөр авагч Ж ХХК-ийн зүгээс төлбөр төлөгч төлбөр Г, Э нарын өгсөн үнийн саналыг хүлээн зөвшөөрөөгүй тул шинжээч томилуулах хүсэлтийг хариуцагч Нт гаргажээ /х.х-ийн 83 хуудас/.
Шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн баримтаар хариуцагч Нын 2022 оны 11 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 11/389, 118390 тоот тогтоолоор барьцаа хөрөнгийн зах зээлийн үнийг тогтоолгохоор хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК-ийг, мөн М ХХК-ийг тус тус томилсон нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.2-т заасантай нийцэж байна /х.х-ийн 84, 104 хуудас/.
Ингээд шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК-ийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн хөрөнгийн үнэлгээгээр ...тоот хаягт байрлах 31.4 м.кв талбайтай орон сууцыг 92,800,000.00 төгрөгөөр үнэлсэн бол М ХХК-ийн өдрийн хөрөнгийн үнэлгээгээр ... тоот хаягт байрлах 645 м.кв талбайтай үл хөдлөх хөрөнгө, мөн дүүргийн...хороо, ...тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 500 м.кв талбайтай газар, түүнчлэн ... хороо, ... тоот хаягт байрлах ... тоот нэгж талбарын дугаартай 500 м.кв талбайтай газар, түүнчлэн уг дүүргийн...хороо, ... тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 476 м.кв талбайтай газрыг тус тус 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн байна /х.х-ийн 88-99, 106-130 хуудас/.
Тодруулбал, ... хороо, ...тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 500 м.кв талбайтай газрыг 31,112,500.00 төгрөгөөр, мөн дүүрэг...хороо, ... тоот тоот хаягт байрлах ... тоот нэгж талбарын дугаартай 500 м.кв талбайтай газрыг 31,112,500.00 төгрөгөөр, ... хороо, ... тоот хаягт байрлах нэгж талбарын ... тоот дугаартай 476 м.кв талбайтай газрыг 29,619,100.00 төгрөгөөр, нийт 91,844,100.00 төгрөгөөр үнэлсэн бол ... хороо, ... тоот хаягт байрлах 70 хувийн гүйцэтгэлтэй үйчилгээний зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн байна.
Хэдийгээр нэхэмжлэгч нар ...тоот хаягт байрлах 31.4 м.кв талбайтай орон сууцыг 92,800,000.00 төгрөгөөр, бусад газар болон үл хөдлөх хөрөнгийг 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн гэсэн боловч хавтаст хэргийн 120, 122 дугаар хуудас дахь хөрөнгийн үнэлгээний тайланг үзвэл 3 /гурав/-н газрыг 91,844,100.00 төгрөгөөр үнэлснээс гадна 70 хувийн гүйцэтгэлтэй үйчилгээний зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг 519,651,800.00 төгрөгөөр үнэлсэн байна /нийт барьцаа хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 704,295,900.00 төгрөг/.
Эдгээр хөрөнгийн үнэлгээний тайланд барьцаа хөрөнгүүдийн үнийг зах зээлийн харьцуулалтын аргад тулгуурлаж, өнөөгийн зах зээлийн ханшийг тогтоосон, уг дүгнэлтийг гаргахдаа ижил төрлийн үл хөдлөх хөрөнгийн үнийг судалсан байх тул нэхэмжлэгчийн үл хөдлөх хөрөнгийн бодит байдлыг бүрэн үнэлээгүй буюу хэт багаар үнэлсэн гэх тайлбар үндэслэлгүй байна. Тодруулбал, энэхүү үнэлгээг ямар эх сурвалжид үндэслэсэн, үнэлгээний ямар аргыг хэрэглэсэн, ижил төрлийн ойр орчимд байдаг үл хөдлөх хөрөнгийн ханш хэдэн төгрөг байсан, чухам ямар үндэслэлээр итгэлцүүр хэрэглэсэн гэх зэргийг тус тус судалж, дүгнэсэн тухайгаа тодорхой тайлбарлажээ.
Нэхэмжлэгч нар шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК, М ХХК болон тэдгээрийн хөрөнгийн үнэлгээчин нь тусгай зөвшөөрөлтэй эсэх талаар маргасан. Гэвч хэрэгт авагдсан болон хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн баримтаар хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК-ийн хөрөнгийн үнэлгээчин Ц нь хөрөнгийн үнэлгээ хийх тусгай зөвшөөрөлтэй, М ХХК нь хөрөнгийн үнэлгээ хийх үйл ажиллагаа явуулдаг ажээ /х.х-ийн 98, 130 хуудас/.
Мөн хариуцагч Н нь хөрөнгийн үнэлгээчинд хуульд заасан эрх, үүргийг тайлбарлаж, танилцуулсан ба Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2-т хөрөнгийн үнэлгээний тайланд тавих шаардлагын талаар зохицуулсан ба хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК-ийг, М ХХК-иудын тайлангуудыг үзвэл тухайн шаардлагыг зөрчсөн гэх нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна /х.х-ийн 85, 86, 105 хуудас/.
Түүнчлэн дээрх хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.6-д зааснаар хөрөнгийн үнэлгээний суурийг тогтоохоор зах зээлийн үнийн талаарх судалгааг хийхдээ маргаж байгаа үл хөдлөх хөрөнгөтэй ижил төрлийн үл хөдлөх хөрөнгийг бусдад худалдахаар бусдад санал болгосон үнийг суурь болгосон нь зөрчил болохгүй юм. Өөрөөр хэлбэл, Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1, 195 дугаар зүйлийн 195.1, 195.4-т тус тус зааснаар гэрээний чөлөөт байдлын зарчмын хүрээнд аливаа этгээд нийтэд саналын дуудлага гаргаж, улмаар түүнд санал гаргасан хүн, хуулийн этгээдтэй худалдах, худалдах авах гэрээ байгуулж, эд хөрөнгийг худалдсан болон худалдахаар санал болгож буй үнийн саналыг үндэслэсэн нь үнэлгээний суурь зарчимд нийцнэ.
Энэ талаар Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2-т “Хөрөнгийн үнэлгээний мэдээллийн сан дараах мэдээллээс бүрдэнэ” гээд 25.2.1-д “зах зээлийн үнийн судалгааны байгууллагаас гаргасан мэдээ, мэдээлэл” гэж, 25.2.2-т “хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр түгээсэн зах зээлийн үнэ, ханшийн талаарх мэдээ, мэдээлэл” гэж тус тус заажээ.
Нэхэмжлэгч Г, Э нар хөрөнгийн үнэлгээний Ф ХХК, М ХХК-иудын үнэлгээг үл хүлээн зөвшөөрч, барьцаа хөрөнгүүдийн зах зээлийн ханшийг 704,295,900.00 төгрөгөөс “их байх ёстой” гэж маргаж буй тохиолдолд тухайн маргааныг үүсгэсэн үеэс эхлэн өөрийн татгалзлаа баримтаар нотлох үүрэгтэй боловч нэхэмжлэгчид энэхүү шаардлага, үндэслэлээ тодорхой баримтаар нотлоогүй, энэ талаар холбогдох баримтыг шүүхэд өгөөгүй байна.
Харин тус хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.2-т “Эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн гэж үзэж түүнийг сэргээх, хамгаалахаар гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хүн, хуулийн этгээдийг төлбөр авагч гэнэ” гэж, мөн 32.3-т “Төлбөр авагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, үүргээ биелүүлээгүй гэж гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хүн, хуулийн этгээдийг төлбөр төлөгч гэнэ” гэж тус тус зааснаар төлбөр авагч болон төлбөр төлөгч нарын эрх, ашиг сонирхол шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаанд хөндөгддөг тул тэдгээр оролцогч нь юуны түрүүнд хөрөнгийн үнэлгээний тайлангийн талаар маргаж байгаа бол тайлбар, татгалзлаа нотлох үүргийг хүлээнэ.
Зүй нь, нэхэмжлэгчээс үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлийн үнийг 98,200,00.00 төгрөг, мөн 91,844,100.00 төгрөг болон 519,651,800.00 төгрөг биш, харин 127,300,000.00 төгрөг, түүнчлэн 900,000,000.00 төгрөгийн үнэлгээтэй гэж маргаж байгаа бол уг тайлбараа нотолсон эргэлзээ төрүүлэхүйц хэмжээний баримтыг шүүхэд ирүүлэх учиртай боловч нэхэмжлэгч нь тийм тайлбар бүхий нотлох баримтыг өгсөнгүй. Харин хариуцагч Н нь хараат бус, мэргэжлийн үнэлгээчийн үнэлгээг үндэслэн төлбөр төлөгчийн өмчлөлийн хөрөнгийг Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 117.1-д зааснаар дуудлага худалдааны санал болгох доод үнийг тооцсон нь хуульд нийцсэн байна.
Тайлбарлавал, хөрөнгийн үнэлгээг зөвхөн үнэлгээ хийлгэхээр шийдвэрлэсэн шүүхийн захирамж болон Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тогтоолоор хийх ёстой гэж ойлгохгүй ба иргэн, хуулийн этгээдийн зүгээс сайн дурын үндсэн дээр хөрөнгийн үнэлгээчинд хүсэлт гаргаж, харилцан тохиролцон дүгнэлт гаргуулах боломжтой юм. Иймд, шүүхээс дээр дурдсаныг тус тус нэгтгэн дүгнээд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1, 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон
ТОГТООХ нь:
ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Б.МАНДАЛБАЯР