МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Т.Батсүх даргалж тус шүүхийн танхимд хийсэн хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: ******* овогт *******гийн ******* /РД: *******/. Хаяг: ******* дүүрэг, ******* дүгээр хороо, *******-******* тоот

Хариуцагч: ******* овогт гийн /РД: /. Хаяг: дүүрэг, дугаар хороо, Хангайн дугаар гудамж, тоот

85,000,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч С.*******, хариуцагч Ч., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Л.Азжаргал нар оролцов.                                                                                                    

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч, шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Хариуцагч нэхэмжлэгчийн Хандгайтад байрлах газар 2 давхар хаус барвж өгөхөөр тохиролцож нэхэмжлэгчийн хөрөнгө болох зуурагч машиныг 1,000,000 төгрөгөөр худалдан авч, 99,000,000 төгрөгийг миний банкинд эзэмшдэг 5031025762 тоот дансанд шилжүүлсэн. Ч. нь худалдан авсан тоног төхөөрөмжөөр 2 давхар орон сууц барьж өгөхөөр тохирч 85,000,000 төгрөгийг урьчилгаанд авсан авсан ба уг мөнгөний 30,000,000 төгрөгөөр нь хувьдаа крантай машин худалдан авсан, 35,000,000 төгрөгийг нь хүүхдийн сургалтын төлбөрт өгсөн нь тодорхой баримтаар нотлогдсон бөгөөд хохирлыг арилгахгүй байгаа тул 85,000,000 төгрөгийг буцаан гаргуулах нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргасан. 

Хариуцагч нь зуурагч машиныг банкинд барьцаалж *******12 оны 8 дугаар сарын 15-нд Ч. нь “” ХХК-ийн нэр дээр банкнаас 100,000,000 төгрөгийн зээл авсан ба “” ХХК-ийн 5116006358 тоот данснаас 99,000,000 төгрөгийг *******12 оны 8 дугаар сарын 15-нд нэхэмжлэгчийн 5031025762 тоот дансанд шилжүүлсэн. Гэтэл хариуцагч нь нэхэмжлэгчид зуслангийн байрыг нь барьж өгнө гэж хууран мэхэлж *******12 оны 8 дугаар сарын 16-нд 50,000,000 төгрөг, *******12 оны 8 дугаар сарын -нд 1*******,000,000 төгрөг, *******12 оны 8 дугаар сарын 21-нд 11,500,000 төгрөг, *******12 оны 8 дугаар сарын 2*******-нд 5,000,000 төгрөгийг авсан ба мөнгө ч үгүй, байшин ч үгүй хоцорсон тул арга буюу техник, дагалдах хэрэгслийг шүүхийн шийдвэр гаргуулж буцаан авсан. Малайз улсаас оруулж ирсэн 27 750 ам/долларын үнэтэй, 150 м.кв хэв хашмалыг өвлийн байр барьж өгөх нэрээр 267 ширхэг хашмалыг авч явсан боловч барилга ч үгүй, хэв хашмал ч угуй, мөнгө ч үгүй хоцорч хохирч байгаа тул хариуцагч сайн дураар төлбөрөө төлөхгүй байгаа тул шүүхэд хандсан. Нэг ширхэг хэв хашмал, дагалдах хэрэгсэлтэйгээ 103 ам/ доллар бөгөөд нэг ам/долларын ханш ******* оны 5 дугаар сарын 8-ны өдрийн байдлаар 3*******70 төгрөг байсан ба ханшийг багасгаж 85,000,000 төгрөг нэхэмжилсэн. Одоо ******* оны 5 дугаар сарын 25-нд нэг ам/ доллар 3*******62 төгрөг байна. Нэхэмжлэгч 85,000,000 төгрөгөөр хохироод байна. Иймд уг мөнгийг хариуцагчаас гаргуулж өгнө үү.

Хариуцагч Ч. шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа:  С.*******гийн нэхэмжилж байгаа 85,000,000 төгрөгийг огт үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Нэхэмжлэлд дурдсан Хандгайт, 19 дүгээр хороонд 2 давхар хаус барих ямар нэгэн гэрээг бичгээр болон амаар С.*******тай хийгээгүй. Тус дүүргийн шүүхийн шүүгч Б.Баярмаа, иргэн Ч. надад болон миний “” ХХК-ийн нэр дээр гаргасан нэхэмжлэлийг *******, *******19 онуудад тус тус хэрэгсэхгүй болгож байсан. Би дахин өнгөрсөн үйл явдлыг товч бичих болж байна. *******01 оноос би гэр бүлийн хамт Хүнсний 8 нэрийн дэлгүүр 11 дэх жилдээ ажиллуулж байсан. *******12 онд С.******* барилгын тоног төхөөрөмж оруулж ирсэн хамтарч ажиллая гэхэд нь “ банк” ХХК-иас их хэмжээний зээл авахын тулд тоног, төхөөрөмж худалдаж авах зээлийн гэрээ хийж ир гэж “ банк” ХХК-иас шаардсаны дагуу “” ХХК миний “” ХХК-ийн хооронд тоног төхөөрөмж 1,000,000 төгрөгөөр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдсан. 100,000,000 төгрөгийн зээл батлагдаж 1 хувийн шимтгэл суутгагдан С.*******гийн банкны 5031025762 тоот дансанд 99,000,000 төгрөг орсон. РВМ ТТ-ийг би хувьдаа худалдаж авах туйлын зорилго надад байгаагүйг С.******* мэдэж байгаа. Тухайн зээлийг банкнаас авахдаа би 100 хувь өөрийн 30 машины дулаан гарааш, хүнсний дэлгүүр орон сууцаа барьцаалсан. Ингээд банкнаас С.*******гийн дансанд орсон 99,000,000 төгрөгөө авах гэтэл тэрээр зээлээ төлөх шаардлагатай байна хэмээн 15,000,000 төгрөгийг надаас зээлж авсан боловч дараа ямар нэгэн төлөлт хийгээгүй бөгөөд 3 жилийн хугацаанд зөвхөн хүүнд нь сар бүр 300,000 төгрөг нэмэх нь 10,800,000 төгрөг, 15,000,000 төгрөг, нийт 25,800,000 төгрөгийг би С.*******гийн өмнөөс банканд төлж зээлээ хаасан. Ингэж С.*******гийн данснаас 8*******,000,000 төгрөг гарсан. Үүнийг С.******* овжин ашиглаж өөрөөсөө бэлэн мөнгө гаргаж байшин бариулах гэх мэтээр худал гүтгэсэн байна. Хамтарч ажиллахын тулд 35,000,000 төгрөгөөр крантай машин худалдаж авсан. Хамтарч ажиллана гэж сайхан юм ярьдаг С.******* *******13 онд Хэнтийд тоног төхөөрөмжөөрөө 2 давхар амины орон сууц барих гэрээг “ ” ХХК-тай байгуулж *******5,000,000 төгрөгийн урьдчилгаа авчхаад намайг 2 сар ажиллуулахдаа надад ,000,000 орчим төгрөгийг өгчхөөд мөнгө дууссан гээд ажил зогссон. Би нэг давхрын ажлыг РВМ тоног, төхөөрөмжөөр хийж гүйцэтгэсэн ч ямар нэгэн ашиггүй хохирч үлдсэн. Намайг Улаанбаатар хот руу эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлэхээр явсан үед “ ” ХХК-иас 39,000,000 төгрөг нэмж авсан ч тухайн орон сууцыг дуусгалгүй “ ” ХХК-ийг хохироогоод Улаанбаатар хот руу миний Хэнтийд орхиод явсан караантай машинд бүх юмаа ачаад ирсэн байсан. РВМ барилга барих төхөөрөмжийг харж хандах хүнгүй гэхэд нь би *******1******* оноос хадгалж байсан. *******21 оны ******* дүгээр сард РВМ барилга барих төхөөрөмжийг буцааж олгох шүүхийн шийдвэр гарсан ч хадгалах газар байхгүй гэх шалтгаанаар байсаар ******* оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр хашааг чөлөөлж ачиж авч явсан. Удаа дараа шүүхийн шийдвэр гараад байхад С.******* гэдэг хүнийг би хохироогоод байгаа мэт нэхэмжлэлийг хүлээж аваад байгаад нь гайхаж мөн гомдож байна.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, автомашин худалдар, худалдан авах тухай *******12 оны 7 дугаар сарын *******-ны өдрийн гэрээ, хариуцагчаас: дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн ******* оны 11 дүгээр сарын *******-ны өдрийн 13*******82 дугаар захирамж, банкны 5116006*******05 дугаарын зээлийн дансны хуулга, *******13 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн ажил гүйцэтгэх тухай гэрээ, фото зураг, банк ХХК-ийн *******12 оны 8 дугаар сарын 9-ний өдрийн ЗГ/199 дугаартай зээлийн гэрээ, мөн өдрийн БГҮ/199 дугаартай барьцааны гэрээ, дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******21 оны 11 дүгээр сарын 2*******-ний өдрийн 031 дугаартай шийдвэр, мөн шүүхийн *******19 оны 9 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 022******* дугаартай шүүх хуралдааны тэмдэглэл, Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******21 оны ******* дүгээр сарын 2-ны өдрийн 615, *******22 оны 9 дүгээр сарын 1*******-ний өдрийн 00*******21 дугаартай тогтоол, мөн шүүхийн *******22 оны 3 дугаар сарын 1*******-ний өдрийн 0*******61 дугаартай магадлал,  худалдах, худалдан авах гэрээний гэх гар бичмэл зэргийг шүүхэд гаргаж өгсөн. 

Хэрэгт авагдсан баримт, зохигчийн тайлбар зэргийг шинжлэн судлаад               

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч С.******* нь хариуцагч Ч.д холбогдуулан орон сууц бариулахаар өгсөн 85,000,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг гаргасан бөгөөд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад шаардлагаа хариуцагчийн авч явсан хэв хашмалын үнэ хэмээн өөрчилсөн. /хх-ийн 30, 5*******/

Шүүх нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэлээ.

Хэрэгт авагдсан баримт талуудын тайлбараар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

Хариуцагч нь өөрийн үүсгэн байгуулсан “” ХХК-ийн нэрээр банкнаас 100,000,000 төгрөгийн зээл авахын тулд нэхэмжлэгчийн өмчлөлийн төхөөрөмжийг худалдан авах гэрээ байгуулсан, зээлийн гэрээний дагуу *******12 оны 8 дугаар сарын 5-ны өдөр 99,000,000 төгрөгийг нэхэмжлэгчийн банк дахь 5031025762 тоот дансанд шилжүүлжээ. 

Нэхэмжлэгч энэхүү 99,000,000 төгрөгөөс 8*******,000,000 төгрөгийг хариуцагчид буцаан шилжүүлсэн нь зохигчийн банк дахь дансны хуулгаар тогтоох бөгөөд 15,000,000 төгрөгийг авч үлдсэн тухайд маргадаггүй, харин өөр, өөрөөр тайлбарлан удаа дараа тус шүүхэд нэхэмжлэл гарган маргасан. /хх-ийн 3/

Нэхэмжлэгч нь өөрийн үүсгэн байгуулсан “” ХХК-ийн нэрээр “” ХХК, Ч. нарт холбогдуулан худалдах, худалдан авах гэрээний үүрэгт 263,93*******,813 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэл, хариуцагчаас тээвэрлэлт, хадгалалтын хөлс 1*******,396,300 төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэл гаргасныг дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******19 оны 9 дүгээр сарын 10-ны өдрийн *******/ШШ*******19/022******* дугаар шийдвэрээр үндсэн болон сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн, шийдвэрт давж заалдах гомдол гаргаагүй. /хх-ийн 98-106/

“” ХХК нь “” ХХК, Ч. нарт холбогдулан барилгын тоног төхөөрөмж, дагалдах хэрэгслийн хамт гаргуулах нэхэмжлэл гаргасныг тус шүүх *******21 оны 1 дүгээр сарын 26-ны өдөр хянан хэлэлцэж *******/ШШ*******21/00229 дугаар шийдвэр, шийдвэрийг эс зөвшөөрч гаргасан гомдлыг Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх  *******21 оны ******* дүгээр сарын 2-ны өдөр хэлэлцэж 615 дугаартай магадалалыг тус тус гаргасан, шийдвэр хүчин төгөлдөр болсон байна. /хх-ийн 72/

Шийдвэр, магадлалаар хариуцагч Ч.гээс -1000 загварын Хөөс, цементийн машиныг бусад дагалдах хэрэгслийн хамт гаргуулан нэхэмжлэгч “” ХХК-д олгож, нэхэмжлэлээс “” ХХК-д холбогдох шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн. 

Мөн нэхэмжлэгч С.******* нь хариуцагч Ч.д холбогдуулан тоног төхөөрөмжийн элэгдэл хоргодол 65,000,000 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэл гаргасныг тус шүүх *******21 оны 11 дүгээр сарын 1*******-ний өдөр хянан хэлэлцэж  *******/ШШ*******21/031 дугаар шийдвэрээр нэхэмжлэлийг бүхэлд хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн, давж заалдах гомдол гаргасныг Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн  *******22 оны 3 дугаар сарын 1*******-ний өдрийн 0*******61 дугаар магадлалаар шийвэрийг хэвээр үлдээсэн байна. /*******8, 6*******/

Дээр дурдсан шийдвэр, магадалал, шүүх хуралдааны тэмдэглэлээс үзэхэд нэхэмжлэгчийн шилжүүлсэн гэх 85,000,000 төгрөг нь хариуцагч Ч.гийн банкнаас авсан зээл болох, мөн хэв хашмалыг хариуцагчид худалдсан,  үнийг нь буцаан шилжүүлж өгөөгүй 15,000,000 төгрөг, түүнд ногдох хүүгээр тооцон тохиролцсон болох нь тогтоогдож байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******0 дүгээр зүйлийн *******0.******* дэх хэсэгт шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр нэгэнт тогтоогдсон үйл баримт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд холбогдолтой байвал түүнийг дахин нотлохгүй гэж заасан тул нэхэмжлэгчийн хариуцагч хэв хашмалыг дур мэдэн авч явсан, буцааж өгөөгүй гэх, 2 давхар хувийн сууц барьж өгнө хэмээн 85,000,000 төгрөг авсан гэх тайлбарууд үгүйсгэгдэж байна.

Талуудын хооронд *******1******* оны 7 дугаар сарын 19-ний өдөр байгуулагдсан “Худалдах, худалдан авах тухай гэрээ” гэх баримт хэрэгт авагдсан, энэхүү баримт нь  тус шүүхийн *******19 оны 9 дүгээр сарын 10-ны өдрийн *******/ШШ*******19/022******* дугаар шийдвэрт дүгнэгдсэн, хүчин төгөлдөр эсэхэд зохигчид маргадаггүй.

Дээр дурдсан баримт, зохигчийн тайлбараас үзэхэд  талуудын хооронд Иргэний хуулийн 2*******3 дугаар зүйлийн 2*******3.1 дэх хэсэгт заасан худалдах, худалдан авах гэрээний харилцаа үүссэн, худалдагчийн шилжүүлэн өгсөн эд хөрөнгийн үнийг худалдан авагч буюу хариуцагч Ч. бүрэн төлсөн гэж дүгнэхээр байна.

Иймд нэхэмжлэгч С.*******гийн хариуцагч Ч.гээс 85,000,000 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж үзлээ.

Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.2.1, 82 дугаар зүйлийн 82.1 дэх хэсгүүдэд гэрээний үүрэгтэй холбоотой шаардлага гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа гурван жил байх, хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн бол үүрэг гүйцэтгэгч үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах эрхтэй байхаар заасан ч хариуцагч хөөн хэлэлцэх хугацааны тухайд маргаагүй болно.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.1. 115.2.3, 116, 1 дугаар зүйлүүдэд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хуулийн, 2*******3 дугаар зүйлийн 2*******3.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгч С.*******гийн хариуцагч Ч.д холбогдуулан гаргасан хэв хашмалын үнэ 85,000,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн 582,950 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

5.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1******* дугаар зүйлийн 1*******.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авсан өдрөөс хойш 1******* хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

                       ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                          Т.БАТСҮХ