*******0*******3 оны өдөр

08 сар      *******3  р                                            184/ШШ*******0*******3/0308*******

 

                                        МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Т.Батсүх даргалж, тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: “******* банк” ХХК /РД:*******/. Хаяг: Чингэлтэй дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Д.*******ын нэрэмжит талбай-, “*******” банкны төв байр

Хариуцагч: ******* овогт *******ийн ******* /РД: ЖЯ01866/. Хаяг: Сонгинохайрхан дүүрэг, ******* дүгээр хороо, ******* дүгээр хороолол, *******- байр, тоот 

Зээлийн гэрээний үүрэгт 11,817,33 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х., нарийн бичгийн дарга Л.Азжаргал нар оролцов.

                                                            ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл, шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Зээлдэгч Б.******* нь *******01 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр ******* банктай ЗГ470*******3************** тоот зээл болон барьцааны гэрээ байгуулан ,800,000 төгрөгийг жилийн 18 хувийн хүүтэй 36 сарын хугацаатай зээлж авсан. Зээлдэгч нь зээл авах үедээ аймгийн сумын дугаар баг, ын 8-1*******б тоот хаягт оршин сууж байсан. ******* банкны зүгээс тус хаягаар ЗГ470*******3************** тоот зээлийн гэрээтэй холбоотойгоор нэхэмжлэл гаргасан боловч дээрх хаягт бүртгэлгүй, оршин суудаггүй гэх үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Мөн Сонгинохайрхан дүүргийн дүгээр хороо, - тоот хаягаар хаяг тодруулан тус тус нэхэмжлэл гаргаж хэргийг хэрэгсэхгүй болсон. Иймд Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хариуцагчийг эрэн сурвалжлуулах хүсэлт гаргасан бөгөөд *******0************** оны 4 дүгээр сарын *******-ны өдрийн 18*******/ШШ*******0**************/01*******4 тоот шүүхийн шийдвэрийн дагуу Сонгинохайрхан дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын гуравдугаар хэлтсийн *******8з4-4/16*******0 дугаар албан бичгээр хариуцагчийн оршин суугаа хаягийг Сонгинохайран дүүрэг, ******* дүгээр хороо, ******* дүгээр хороолол, *******- байр, тоот гэж тогтоосон. Зээлдэгч С.******* нь ЗГ470Ю*******3************** тоот зээлийн гэрээний хавсралт №1-ийн дагуу тохиролцсон зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарийг удаа дараа зөрчиж, зээлээ хугацаанд нь төлөх тухай мэдэгдсэн боловч төлөөгүй *******.6*******3 хоног хугацаа хэтрүүлэн банкийг хохироож байгаа бөгөөд *******0*******3 оны дугаар сарын *******-ны өдрийн байдлаар зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд үндсэн зээлийн төлбөр 4,8*******3,834 төгрөг, үндсэн хүүгийн төлбөр 6,07,1 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөр 86,30 төгрөг, нийт 11,817,33 төгрөгийг төлөөгүй тул хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжийн хамт гаргуулж өгнө үү. 

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: С.******* нь анх *******01 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр ******* банктай ЗГ4703************** тоот "Зээл болон барьцааны гэрээ” байгуулж ,800,000 төгрөгийг 36 сарын хугацаатай зээлсэн байдаг. Ингээд *******01 оноос хойш Иргэний хуулийн *******36 дугаар зүйлийн *******36.1 дэх хэсэгт заасны дагуу үүргээ зохих ёсоор биелүүлж зээлийн гэрээний дагуу төлбөрөө төлж байсан. Ингээд зэлсэн мөнгөө төлж үндсэн зээл болох ,800,000 төгрөгөөс нийт 1,71,46 төгрөгийг барагдуулсан байна. Удалгүй бие давхар болж үүнтэй зэрэгцээд ар гэрийн асуудал тулгарч ажлаас гарахаас өөр аргагүйд хүрсэн. Үүний улмаас зээлийн төлбөрийн барагдуулалт маань удааширсан буюу хүндэтгэн үзэх шалтгаан бий болсон. Тус нэхэмжлэлд аймгийн сумын дугаар баг, ын 8-1*******б тоот хаягт бүртгэлгүй, оршин суудаггүй гэх үндэслэлээр намайг эрэн сурвалжлуулахаар хандсан байсан нь минмй нэр төрд илтэд халдсан явдал. *******017 оноос хайш тус хаягаасаа нүүсэн байсан ч гар утсаар тогтмол харилцаатай байсан. Тухайн үедээ дугаар луу дохих маягаар залгаад алга болчихдог байсан ч С.******* нь буцаан залгаж нөхцөл байдлаа хэлэн, төлж барагдуулахаа удаа дараа илэрхийлдэг байсан. Удаан хугацаанд гэртээ орлогын эх үүсвэргүй улс даяар зарлаад байсан ковидын нөхцөл байдлыг даван туулж байсан үе. Төлбөрийг цаг хугцаанд нь барагдуулаагүй ч төлөхгүй гэж, холбогдох бүх хэрэгсэлээ хаагаад алга болсон тохиолдол надад байхгүй. Бүхэлд нь биш ч төлбөрөө төлж барагдуулахаа нээлттэй илэрхийлсэн. Тус нэхэмжлэлийн шаардлага болох үндсэн зээлийн төлбөрт 4,8*******3,834 төгрөгийг төлөхөд татгалзах зүйлгүй бөгөөд тодорхой хугацааны дотор график гаргаж төлөхийг хүсэж байх тул дээрх шалтгаануудыг хүндэтгэн үзнэ үү. Нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсэг болох үндсэн хүүгийн төлбөрт 6,07,1 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүний төлбөрт 86,30 төлбөрийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа тухайд Иргэний хуулийн *******8******* дугаар зүйлийн *******8*******.******* дахь хэсэг "Хүүгийн хэмжээ нь зээлдэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд илт хохиролтойгоор тогтоогдсон бол түүний хүсэлтээр шүүх зээлийн хүүг багасгаж болно" гэж заасан тул шүүх зээлдэгчийн эрх зүйн байдлыг хүндэтгэн үзэж бууруулах эрх хэмжээ нь шүүхэд байх тул энэхүү хэм хэмжээг бууруулна гэдэгт итгэл төгс байна. Иргэний хуулийн *******3******* дугаар зүйлийн *******3*******.6 дахь хэсэгт "Хууль болон гэрээнд заасан хугацаа хэтрүүлсэн тал нь хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0, хувиас хэтрэхгүй хэмжээгээр төлөхөөр тогтоосон анзыг алданги гэнэ. Мөн хуулийн *******3******* дугаар зүйлийн *******3*******.4 дэх хэсэг "Анз нь торгууль, алданги гэсэн төрөлтэй байна. Анзын нийт дүн гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дунгийн 0 хувиас хэтэрч болохгүй” гэж заасан, үндсэн зээлийн үнийн дүнгээс хэтэрсэн байх ба зээлдэгчийн эрх зүйн байдал илтэд дордогдож байна хэмээн үзэж байна. Иймд нэхэмжилсэн нийт 11,817,33 төгрөгийн үнийн дүнгээс үндсэн зээлийн төлбөр болох 4,8*******3,834 төгрөгийг хүлээн зөвшөөрч, хүүгийн төлбөр, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөр гэх нийт 6,3,0 төгрөгийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа тул нэхэмжлэлийн холбогдох хэсгийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, Сонгинохайрхан дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын гуравдугаар хэлтсийн *******0*******3 оны 4 дүгээр сарын *******4-ний өдрийн 16*******0 дугаартай албан бичиг, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 4 дүгээр сарын *******-ны өдрийн 18*******/ШШ*******0**************/01*******4 дугаартай шийдвэр, аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн *******013 оны 1******* дугаар сарын 1-ний өдрийн 138/ШЗ*******016/033*******7 дугаар захирамж, ******* банк ХХК-иас олгосон *******0*******3 оны дугаар сарын *******-ны өдрийн **************3*******, *******0*******3 оны 6 дугаар сарын 7-ны өдрийн *******68, *******0*******3 оны 8 дугаар сарын 17-ны өдрийн 3338 дугаартай итгэмжлэлүүд, улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, ******* банкны гүйцэтгэх захирлын эрх олгосн *******0******* оны 8 дугаар сарын 4-ний өдрийн 734 тоот тушаал, *******01 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрийн зээл болон барьцааны гэрээ, зээл эргэн төлөлтийн хуваарь, зэрэг баримтуудыг хэрэгт хавсарган өгчээ. 

Хэрэгт авагдсан бичгийн нолох баримт, зохигчийн тайлбарыг шинжлэн судлаад

   ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч “******* банк” ХХК нь хариуцагч С.*******од холбогдуулан зээлийн гэрээний үүрэгт 11,817,33 /арван нэгэн сая найман зуун арван долоон мянга гурван зуун гучин ес/ төгрөг гаргуулахаар шаарджээ.  

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэлээ.

Нэхэмжлэгч банк шаардлагын үндэслэлээ хариуцагч зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй гэж, хариуцагч гэрээ байгуулсан, түүний хүчин төгөлдөр эсэх, зээлийн үлдэгдэл төлбөрийн хэмжээний тухайд маргахгүй, харин хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргасан.  

Хариуцагч С.******* нь  нэхэмжлэгч “******* банк” ХХК-тай *******01 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдөр ЗГ470*******3************** тоот “Зээл болон барьцааны гэрээ” /цалингийн зээл/  байгуулж, ,800,000 төгрөгийг жилийн 18 хувийн хүүтэй, 36 сарын хугацаатай зээлхээр тохиролцсон, гэрээний дагуу зээлдүүлэгч мөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгсөн байна. /хх-ийн 11, 1*******/

Нэхэмжлэгч байгууллагаас гаргаж өгсөн хүү тооцооллын хүснэгт гэх   баримтаас үзэхэд хариуцагч нь зээлийн гэрээний хугацаанд 1,71,46 төгрөг  төлснийг үндсэн зээлийн төлбөрт 76,16 төгрөг, үндсэн хүүнд 773,86******* төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүнд 1,4*******7 төгрөгийг тооцон авсан байх бөгөөд зээлийн гэрээний хугацаа *******018 оны 6 дугаар сарын *******-ны  өдөр дуусгавар болжээ.  /хх-ийн 13/

Нэхэмжлэгч нь хариуцагчаас зээлийн төлбөрөө төлөхийг удаа дараа шаардаж, шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж байсан нь аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн *******016 оны 1******* дугаар сарын 1-ний өдрийн 138/ШЗ*******016/033*******7 дугаар захирамж, Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 4 дүгээр сарын *******6-ны өдрийн 18*******/ШШ*******0**************/01*******4 дугаар шийдвэр, нэхэмжлэгчийн тайлбараар тогтоогдсон. /хх-ийн , 7/

Зохигчийн хооронд Иргэний хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1 дэх хэсэгт заасан зээлийн гэрээний харилцаа үүсэн, зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг бүрэн биелүүлээгүй тул зээлийн үлдэгдэл төлбөрийг нэхэмжлэл гаргах өдрийг хүртэл хугацааны хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг тооцон нэхэмжилсэн байна.  

Иргэний хуулийн 4******* дугаар зүйлийн 4*******.*******, 43 дугаар зүйлийн 43.1 дэх хэсгүүдэд “зээлдэгч гэрээнд заасан хугацаанд авсан зээлээ эргүүлэн төлөөгүй бол гэрээнд заасны дагуу зээлдүүлэгчийн үндсэн хүүгийн хорин хувиас хэтрэхгүй хэмжээний нэмэгдүүлсэн хүү төлөхөөр гэрээнд зааж болно, Банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий этгээд, мөнгөн зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх этгээдээс олгох зээлд анзыг хэрэглэхгүй” гэж, “зээлдэгч авсан зээлээ хугацаанд нь төлөөгүй бол хэтэрсэн хугацааны хүү, гэрээнд заасан бол нэмэгдүүлсэн хүү төлөх үүрэгтэй” гэж, 

Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хууль /******* оны/-ийн *******4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт “зээлийг заасан хугацаанд төлөөгүй бол зээлийн гэрээний үүргээ бүрэн биелүүлж дуусах хүртэл хугацаанд зээлийн үндсэн хүү, гэрээнд заасан бол түүний хорин хувиас хэтрэхгүй хэмжээний нэмэгдүүлсэн хүү төлнө” гэж тус тус зохицуулсан.

Хариуцагчийн хүү, нэмэгдүүлсэн хүү төлөхөөс татгалзаж буй үндэслэл болох Иргэний хуулийн *******3******* дугаар зүйлийн *******3*******.4, *******3*******.6 дахь хэсэгт заасан анзыг банк шаардаагүй, мөн хуулийн *******8******* дугаар зүйлийн *******8*******.******* дахь хэсэгт заасан зохицуулалт нь банкнаас олгож буй зээлд хамаарахгүй, банк олгож буй зээлийнхээ хүүгийн хэмжээг нийтэд зарласан, жилийн 18 хувь буюу сарын 1, хувийн хүүг зээлдэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд илт хохиролтойгоор тогтоогдсон гэж үзэх  үндэслэлгүй байна.

Хариуцагч зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй, гэрээгээр хүү, нэмэгдүүлсэн хүүгийн тухайд тохиролцсон байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, хариуцагч С.*******оос 11,817,33 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* банкинд олгох нь зүйтэй гэж үзлээ.

Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11 дугаар зүйлийн 11.1, 11.*******.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хууль /******* оны/-ийн *******4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасныг тус тус баримтлан хариуцагч С.*******оос 11,817,33 /арван нэгэн сая найман зуун арван долоон мянга гурван зуун гучин ес/ төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* банкинд олгосугай. 

*******. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсэг, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.******* дахь хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн *******04,0*******8 төгрөгийг улсын орлогод үлдээж, хариуцагчаас *******04,0*******8 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.

3.  Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.******* дэх хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авснаас хойш хоногийн дотор Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

                       ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                        Т.БАТСҮХ