2023        09         06

182/ШШ2023/02497

 

 

                                ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ø¿¿õèéí шүүгч ×.Äàâààñ¿ðýí даргалж, тус шуүхийн хуралдааны танхимд хийсэн иргэний шүүх хуралдаанаар:  

 

Нэхэмжлэгч; Я.Сын нэхэмжлэлтэй

 

Хариуцагч С.Э,

 

Хариуцагч: А.М,

 

Хариуцагч: О.М нарт холбогдох

 

Зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 44.000.000 төгрөг гаргуулах, О.Мын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн дугаарт бүртгэгдсэн тоотод байршилтай  нэгж талбарын дугаартай, 474 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар, дугаарт бүртгэлтэй 216 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалтай үл хөдлөх эд хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах òóõàé иргэний хэргийг õÿíàí хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд:

Нýõýìæëýã÷èéí èòãýìæëýãäñýí òºëººëºã÷ Ө.О,

Хариуцагч А.М, О.М,

Хариуцагч О.Мын өмгөөлөгч С.Т,

Нарийн бичгийн дарга А.А нар оролцов.

                                                                           

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

 

1.Íýõýìæëýã÷ Я.С нь хариуцагч С.Э, А.М, О.М нарт холбогдуулан Зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 44.000.000 төгрөг гаргуулах, О.Мын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн дугаарт бүртгэгдсэн тоотод байршилтай  нэгж талбарын дугаартай, 474 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар, дугаарт бүртгэлтэй 216 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалтай үл хөдлөх эд хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах гаргуулахыг õ¿ññýí íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1. Я.С миний бие С.Э, А.М нартай 2017 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдөр зээлийн гэрээ байгуулж, 60.000.000 төгрөгийг 1 сарын хугацаатай, хүүгүй байхаар тохиролцож гэрээ байгуулсан. Тус зээлийн гэрээгээр Г-2202004612 тоот гэрчилгээтэй, тоот хаягт байрлах, 474 м.кв газар болон тус хаягт байрлах улсын бүртгэлийн дугаартай, 216 м.кв талбайтай, хувийн сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг тус тус барьцаалсан билээ. С.Э, А.М нар нь гадаад улсаас банк бус санхүүгийн байгууллагын зөвшөөрөл авч оруулж ирэхэд мөнгө хэрэгтэй байна гэсний дагуу миний бие итгэж өөрийн Бенз маркийн Аctross 1843 LS маркийн улсын дугаартай автомашиныг 50.000.000 төгрөгөөр бодож, бэлнээр 10.000.000 төрөг, нийт 60.000.000 төгрөгийг зээлүүлсэн. С.Э, А.М нар нь 2021 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдөр 46.000.000 төгрөгийг төлж барагдуулсан ба үлдэгдэл 14.000.000 төгрөгийг төлөөгүй өнөөдрийг хүрч байна. Миний бие С.Э, А.М нарт залилуулсан байна гэж бодон Баянгол дүүрэг дэх Цагдаагийн газрын хоёрдугаар хэлтэст хандаж гомдол гаргасан боловч Нийслэлийн Баянгол дүүргийн Прокурорын газрын 2021 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдрийн 13 тоот тогтоолоор “гэмт хэргийн шинжгүй” гэж үзэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн ба уг тогтоолд гомдол гаргасан хэдий ч Монгол Улсын Ерөнхий прокурорын 2021 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хариу мэдэгдэх хуудсаар гомдлыг хүлээн авахаас татгалзсан хариу өгсөн. Иймд Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1-т заасны дагуу зээлийн гэрээний үлдэгдэл 14.000.000 төгрөгийг хариуцагч С.Э, А.М нараас гаргуулж өгнө гэсэн шаардлагыг гаргасан. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа 30.000.000 нэмэгдүүлсэн. Иймд үндсэн зээл 14.000.000 төгрөг, 30.000.000 төгрөгийн алданги, нийт 44.000.000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ нар ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

2.1. Я.С, С.Э, А.М нарын хооронд байгуулагдсан гэрээ нь зээлийн гэрээ биш. Нэхэмжлэгч маань Я.С гэх хүн байгаа. Машин худалдах зар тавьсан. Хоорондоо таньдаг хүмүүс ч биш. Мөнгө зээлүүлэх хүсэл зориг байгаагүй, байсан бол хүү бичсэн байх ёстой. Энэ хүн машин худалдах хүсэл зорилготой байсан. Өгсөн мөнгө бэлнээр 10.000.000 төгрөг л байсан. 50.000.000 төгрөгийн машиныг зээлсэн хүн гэж үзэх үндэслэлгүй. 50.000.000 төгрөгийн үнэтэй машиныг сүүлд нь 36.000.000 төгрөгөөр худалдсан учир энэ ямар ч зээлийн гэрээ биш. Зээлийн гэрээ дээр хүсэл зоригийн илэрхийлэл, үр дагавар гэж гарах ёстой байхад 10.000.000 төгрөг л бэлнээр зээлсэн. Мөн барьцааны асуудал дээр 2 зүйл байгаа. 10 саяд О.Мын хашаа байшин, 50 саяд байрлах, 408 м.кв газрыг тавина гэж байгаа. Нийлээд 10.000.000 төгрөгийн барьцааны гэрээ хийчхээд дахиад цаашаа хоёрдох барьцааны гэрээгээ хийх ёстой байсан боловч хийгээгүй. Нотариат нь хэлж байгаа. Хийхгүй орхисон. Тэгэхээр нэхэмжлээд байгаа 44.000.000 төгрөгийг О.Мын хөрөнгөөр хангуулах ямар ч үндэслэл байхгүй. Бид Хан-Уул дүүргийн шүүх дээр нотариатын үйлдлийг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан. Тэр нэхэмжлэлийн шаардлага дээрээ хариуцагч хүлээн зөвшөөрсөн. Хоёр дах барьцааны гэрээг хийх гэж байгаад дундаасаа больчихсон гэх асуудал л болсон. Тиймээс нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь зөвшөөрөхгүй байна гэв.

3.Нэхэмжлэгчээс 2017 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн зээлийн гэрээ, 2017 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн барьцааны гэрээ, Нийслэлийн Баянгол дүүргийн прокурорын газар 2021 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдрийн 13 дугаартай прокурорын тогтоол, 2022 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн Монгол улсын ерөнхий прокурорын газар хариу мэдэгдэх хуудас,

хариуцагчаас 2022 оны 09 дүгээр сарын 14-ны өдрийн хариу тайлбар, Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийн 183/ШЗ2023/02962 дугаартай “Иргэний хэрэг үүсгэх тухай” шүүгчийн захирамж зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

Шүүх хариуцагчийн хүсэлтээр Баянгол, Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн тамгын газраас Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийн 183/ШЗ2023/02962 дугаартай “Иргэний хэрэг үүсгэх тухай” шүүгчийн захирамж зэрэг баримтыг бүрдүүлсэн байна.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíààð çîõèã÷äûí òàéëáàð, õýðýãò öóãëàðñàí áè÷ìýë íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí ñóäëààä                                                         

¯ÍÄÝÑËÝÕ нь:

 

1.Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

2.Нэхэмжлэгч Я.С нь хариуцагч С.Э, А.М, О.М нарт холбогдуулан зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлд 44.000.000 төгрөг гаргуулах, О.Мын өмчлөлийн эрхийн улсын бүртгэлийн дугаарт бүртгэгдсэн тоотод байршилтай, нэгж талбарын дугаартай 474 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар, дугаарт бүртгэлтэй 216 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалтай үл хөдлөх эд хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах òóõàé íýõýìæëýëèéí øààðäëàãà гаргасан.

 

3.Хариуцагч нь С.Э, А.М нар нь нэхэмжлэлийн шаардлагаас 14.000.000 төгрөгийг төлөхийг хүлээн зөвшөөрч үлдэх хэсгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, хариуцагч Ө.Мөнхбат нь нэхэмжлэлийн шаардлагатай холбоотойгоо Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хандсан тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

         

4.Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн 2017 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн зээлийн гэрээ, 2017 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдрийн барьцааны гэрээ, Нийслэлийн Баянгол дүүргийн прокурорын газар 2021 оны 05 дугаар сарын 06-ны өдрийн 13 дугаартай прокурорын тогтоол, 2022 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдрийн Монгол улсын ерөнхий прокурорын газар хариу мэдэгдэх хуудас, хариуцагчийн хариу тайлбар, Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийн 183/ШЗ2023/02962 дугаартай “Иргэний хэрэг үүсгэх тухай” шүүгчийн захирамж зэрэг нотлох баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

 

5.Нэхэмжлэгч Я.С, хариуцагч А.М, С.Э нарт 60.000.000 төгрөгийг 2017 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрөөс 2017 оны 06 дóãààð сарын 13-ны өдрийг хүртэл 1 сарын хугацааòàé, õ¿¿гүйгээр, хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд төлөөгүй үлдсэн мөнгөний үнийн дүнгийн 0.5 хувиар алданги тооцохоор зээлүүлж, иргэд хоорондын харилцан итгэлцэлийн зээлийн гэрээг байгуулж, талууд гарын үсгээ зурж баталгаажуулжээ.

 

Шүүх, зохигчийн хооронд байгуулагдсан зээлийн гэрээ нь хуулиар тогтоосон хэлбэрийг зөрчөөгүй, талуудын хүсэл зоригийн илэрхийлэл болсон хүчин төгөлдөр гэрээ байна гэж дүгнэв.

 

О.Мын өмчлөлийн тоотод байрлах, 474 м.кв газар, тус хаягт байрлах улсын бүртгэлийн дугаартай, 216 м.кв талбайтай, хувийн сууцны зориулалтай үл хөдлөх хөрөнгийг барьцааны гэрээгээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангах хэрэгсэл болгон барьцаалжээ.  

 

Тус шүүхийн 2023 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 182/ШТ2023/00116 дугаартай шүүхийн тогтоолоор “...Хан-Уул дүүргийн шүүхэд барьцаа хөрөнгөтэй холбоотой асуудал шийдвэрлэгдэж байгаа ба энэ шүүхэд гаргасан зээлийн төлбөр гаргуулах тухай шаардлага нь зээлдэгч С.Э, А.М нарт холбогдсон, барьцааны зүйл буюу тоотод байршилтай  нэгж талбарын дугаартай 474 м.кв талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтай газар, дугаарт бүртгэлтэй 216 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалтай үл хөдлөх эд хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах тухай шаардлага нь зээлдэгч нараас өөр этгээдэд буюу О.Мад холбогдож гарсан байх тул зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлтэй холбоотой асуудлыг шүүх шийдвэрлэх боломжтой байсан байна...” хэмээн дүгнэсэн тул нэхэмжлэлийн шаардлагаас барьцаа хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлагыг 2023 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 182/ШЗ/2023/11023 дугаартай шүүгчийн захирамжаар О.Мад холбогдох барьцаа хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах гэх шаардлагыг тусгаарлаж шийдвэрлэсэн болно.

 

Талуудын хооронд 2017 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдөр байгуулагдсан зээлийн гэрээний дагуу хариуцагч А.М, С.Э нар нь 46.000.000 òºãðºãèéã нэхэмжлэгч Я.С төлсөн болох нь нэхэмжлэгчийн тайлбараар тогтоогдож байна.

 

̺í íýõýìæëýã÷ íü 46.000.000 òºãðºãèéã àâñàí тухайд маргаагүй болно. Иймээс íýõýìæëýëèéí øààðäëàãààñ 46.000.000 òºãðºãèéã õàñàæ òîîöîâ.

 

Иргэний хуулийн 216 дугаар зүйлийн 216.4-д “...үүргийн гүйцэтгэл нь төлөх хугацаа болсон бүх өрийг төлөхөд хүрэлцэхгүй бол тэргүүн ээлжинд шүүхийн зардал, дараа нь үндсэн үүрэг, эцэст нь хүүг төлүүлнэ...”,

 

Èðãýíèé õóóëèéí 281 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 281.1-ä “…çýýëäýã÷ íü øèëæ¿¿ëýí àâñàí ýä õºðºíãºòýé èæèë òºðºë, òîî, ÷àíàð, õýìæýýíèé ýä õºðºí㺠áóþó ìºíãèéã òîõèðñîí õóãàöààíä áóöààæ ºãºõ ¿¿ðãèéã õ¿ëýýíэ”, ìºí õóóëèéí 232 äóãààð ç¿éëèéí 232.4-ä “…àíçûí íèéò ä¿í ã¿éöýòãýýã¿é ¿¿ðãèéí ¿íèéí ä¿íãèéí 50 õóâèàñ õýòýð÷ áîëîõã¿é…” ãýæ çààæýý.

 

Èéìä äýýðõ õóóëüä çààñíààð ¿íäñýí çýýë 14.000.000 òºãðºã, ã¿éöýòãýýã¿é ¿¿ðãèéí ¿íèéí ä¿íãèéí àëäàíãè 7.000.000 òºãðºã, íèéò 21.000.000 òºãðºãийг õàðèóöàã÷ С.Э, А.М нараас ãàðãóóëæ, íýõýìæëýëèéí øààðäëàãààñ 23.000.000 òºãðºãèéã õýðýãñýõã¿é áîëãîõ íü ç¿éòýé ãýæ ø¿¿õ ¿çëýý.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн  115.2.2 зүйлд заасныг удирдлага болгон

 

ТОГТООХ нь:

 

1.Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1, 232 дугаар зүйлийн 232.6-д зааснаар хариуцагч С.Э, А.М нараас зээлийн гэрээний үүргийн биелэлтэд 14.000.000 төгрөг, алданги 7.000.000 төгрөг, нийт 21.000.000 /хорин нэгэн сая/ төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Я.Ст олгоæ, íýõýìæëýëèéí øààðäëàãаас 23.000.000 òºãðºãèéã õýðýãñýõã¿é áîëãîñóãàé.

 

2.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Óëñûí òэмдэгтийн хураамжийн òóõàé хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Я.Сын улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 606.100 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч С.Э, А.М нараас улсын тэмдэгтийн хураамжид 262.950 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч Я.Ст олгосугай.

 

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

                                              

                        

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                  ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ