МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүгч ******* даргалж, тус танхимд хийсэн хуралдаанаар,

            Нэхэмжлэгч: ******* овогт *******гийн ******* /РД: *******/. Хаяг: ******* дүүрэг, 8 дугаар хороо, 4 дүгээр хороолол, ******* ******* гудамж, 16 дугаар байр, 104 тоот

Хариуцагч: ******* газар. Хаяг: дүүрэг, 5 дугаар хороо, хуулийн гудамж-3, өөрийн байр

Үл хөдлөх эд үнэлсэн үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч И.******* шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2021 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдрийн дүгээр ээр гээс 45,003,370 төгрөг гаргуулж банк” ХХК-д олгохоор лэсэн. Шүүхийн ажиллагаагаар битүүмжилж, хурааж, төлбөр төлөгчийн үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалсан И.******* миний үл хөдлөх эд хөрөнгийг зах зээлийн үнэлгээ тогтоолгохоор 2022 оны 8 дугаар сарын 15-ны өдөр шинжээч уг үнэлгээгээр 96,557,885 төгрөгөөр зах зээлийн үнэлгээг тогтоосон. Дээрх үл хөдлөх эд хөрөнгийг зах зээлийн үнэлгээнээс хит доогуур үнэлснийг үл хүлээн энэхүү нэхэмжлэлийг гаргаж байна. Иргэн И.*******гийн өмчлөлийн эрхийн бүртгэлийн бүртгэлтэй дүүргийн дүгээр хороо, 6 дугаар хэсэг 621 тоот байрлах 225 м.кв талбайтай үйлчилгээний зориулалтай, дэлгүүрийн зориулалтай хувийн сууц, 479 м.кв талбайтай газар 350,000,000 төгрөгөөр өнөөгийн зах зээл дээр борлогдож байна. Монгол улсад хэвийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа Үнэгүй.мн, барилга.мн, сайтын зар, мэдээлэл, статистикийн хорооны 2022 оны орон сууцны зах зээлийн үнэ ханшны өсөлтийн үзүүлэлт зэргээс ажиглалтын аргын дагуу судалгаа хийж үзэхэд орон сууц, хашаа байшин газар болон үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнэ өмнөх онуудаас 72 хувиар өссөн болох нь тогтоож байна гэж үзэж энэхүү нэхэмжлэлийг гаргаж байна. Иймд үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалсан И.*******гийн өмчлөлийн улсын бүртгэлийн дугаарт бүртгэлтэй дүүргийн дүгээр хороо, 6 дугаар хэсэг, 621 тоот хаягт байрлах 225 м.кв талбайтай үйлчилгээний зориулалтай, дэлгүүрийн зориулалтай хувийн сууц, 479 м.кв талбайтай газрыг “” ХХК-ийн үнэлгээчин ийн үнэлсэн шг23-28 дугаар үнэлгээг хүчингүй болгож өгнө үү.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан хариу тайлбартаа: дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2021 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдрийн 184/ШШ2021/00 дүгээр ээр гээс 45,003,370 төгрөгийг гаргуулж “ банк” ХХК-д олгохоор лэсэн. Төлбөр төлөгч д биелүүлэх тухай удаа дараа мэдэгдсэн боловч тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тул үүргийн гүйцэтгэл хангуулахаар заагдсан гуравдагч этгээд И.*******гийн өмчлөлийн дүүргийн дүгээр хороо, 6 дугаар хэсэг, тоот хаягт байрлах эрхийн бүртгэлийн дугаартай 225.5 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалттай үл хөдлөх эд , мөн хаягт байрлах нэгж талбарын дугаарт бүртгэлтэй 479 м.кв газрын хамт 2022 оны 1 дүгээр сарын 7-ны өдрийн тоот тогтоолоор битүүмжилж, 2022 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрийн тоот тогтоолоор хураасан. Талууд, өмчлөгчид хөрөнгийн үнэлгээг Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1-д заасны дагуу харилцан тохиролцож тогтоох тухай 2022 оны 1 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 4- тоот мэдэгдлийг талуудад өгсөн. Төлбөр төлөгч болон өмчлөгч нар мэдэгдэлд дурдсан хугацаанд үнийн санал тохиролцоогүй тул 2022 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 4-130/2038 дугаар хөрөнгийн үнэлгээ тохиролцох албан бичгийг талуудад дахин хүргүүлсэн боловч тогтоосон хугацаанд мэдэгдлийг биелүүлээгүй байна. Иймд Шүүхийн тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.1, 55 дугаар зүйлийн 55.2-т заасныг үндэслэн 2022 оны 2 дугаар сарын 7-ны өдрийн 2/32 дугаар “Шинжээч томилох тухай” тогтоолоор “” ХХК-ийн шинжээч ыг шинжээчээр томилж, үнэлгээ тогтоолгоход дээрх барьцаа хөрөнгийг 117,606,000 төгрөгөөр тогтоосон байна. Талуудад хөрөнгийн үнэлгээний тайланг 2022 оны 2 дугаар сарын 15-ны өдрийн тоот үнэлэгдсэн үнэлгээний талаарх мэдэгдлээр танилцуулж, баталгаат шуудангаар хүргүүлж, мөн талуудын харилцах утсанд мэдэгдлийг хүргүүлэн, тэмдэглэлээр баталгаажуулсан. Төлбөр төлөгч , өмчлөгч И.******* нараас 2022 оны 5 дугаар сарын 27-ны өдөр дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хөрөнгийн үнэлгээг хүчингүй болгох тухай нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд тус 2022 оны 3 дугаар сарын 1-ний өдрийн дугаар захирамжаар ажиллагааг түдгэлзүүлсэн. дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн дүгээр ээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож лэсэн. Хөрөнгийн албадан дуудлага худалдаа зохион байгуулах тухай 2023 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдрийн 2/23 тоот тогтоол, 2023 оны 2 дугаар сарын 3-ны өдрийн 4-130/2546 тоот мэдэгдлийг шуудан болон талуудад гардуулж хүргүүлсэн. Төлбөр төлөгч , өмчлөгч И.******* нараас 2023 оны 1 дүгээр сарын 22-ны өдөр дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд дахин үнэлгээ тогтоолгох тухай нэхэмжлэл гаргасныг тус 2023 оны 5 дугаар сарын 4-ний өдрийн дүгээр ээр дахин үнэлгээ тогтоолгохыг ******* газарт даалгасан. Тус ийн дагуу 2023 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдөр шинжээч томилох тухай дугаар тогтоолоор “” ХХК-ийн үнэлгээчин ийг томилж үнэлгээ тогтоолгоход дээрх барьцаа хөрөнгийг 96,557,885 төгрөгөөр үнэлж тогтоосон байна. Шүүхийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.4-т заасны дагуу нэхэмжлэгч тал шүүхэд дахин гомдол гаргах эрхгүй байна. Тиймээс ажиллагаа хуулийн дагуу явагдсан тул нэхэмжлэгч И.*******гийн гаргасан нэхэмжлэлийн бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.

Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгчээс тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, нэхэмжлэгчээс олгосон итгэмжлэл, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, Шүүхийн газрын 2023 оны 8 дугаар сарын 17-ны өдрийн дугаар мэдэгдэл, “” ХХК-ийн хөрөнгийн үнэлгээний 2023 оны 8 дугаар сарын тайлан,

Хариуцагчаас: 2023 оны 8 дугаар сарын 29-ний өдрийн 1-130/403 дугаартай итгэмжлэл, 2021 оны 12 дугаар сарын 10-ны дугаартай хуудас, дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2021 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдрийн , 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн , 2023 оны 5 дугаар сарын 4-ний өдрийн 01841 дугаар , ******* Иргэний хэргийн давж заалдах шатны 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн 981 дугаар магадлал, Монгол 2021 оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийн дугаартай тогтоол, дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүгчийн 2021 оны 12 дугаар сарын 7-ны өдрийн дугаар захирамж, 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдрийн дугаартай ажиллагаа үүсгэх тухай тогтоол, дүүрэг дэх бүртгэлийн хэлтсийн 2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн дугаартай албан бичиг, 2021 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн /130 дугаартай хөрөнгийн эрх түдгэлзүүлэх, мөн 2022 оны 1 дүгээр сарын 7-ны өдрийн дугаартай эд битүүмжлэх тухай тогтоол, мөн өдрийн гүйцэтгэгчийн тэмдэглэл, Улсын бүртгэлийн байгууллагаас ******* газарт 2022 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 42 дугаартай албан бичиг, дугаартай бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, 2022 оны 1 дүгээр сарын 7-ны өдрийн зарлан дуудах мэдэгдэл, ******* газраас дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албанд хүргүүлсэн 2022 оны 1 дүгээр сарын 26-ны өдрийн дугаартай албан бичиг, 2022 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрийн дугаартай эд хураах тухай тогтоол, 2022 оны 1 дүгээр сарын 26, 27, 31-ний өдрийн гүйцэтгэгчийн тэмдэглэл, биелүүлэх мэдэгдэл, мөн өдөр И.*******, “ банк” ХХК-ийг дуудсан мэдэгдэл, 2022 оны 2 дугаар сарын 7-ны өдрийн 2/32 дугаар шинжээч томилох тухай тогтоол, нэгж талбарын дугаартай эзэмших эрхтэй газар, 2023 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдрийн дугаартай шинжээч томилох тухай тогтоол зэрэг баримтуудыг гаргаж өгсөн байна.

            Зохигчийн тайлбар болон хэрэгт цугларсан бичмэл нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

  ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч И.******* нь ******* газарт холбогдуулан “”  ХХК-ийн 2023 оны 8 дугаар сарын 15-ны өдрийн ШГ23-28 дугаартай үл хөдлөх үнэлсэн үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийг гаргажээ.

Нэхэмжлэгч нь шаардлагын үндэслэлээ ******* газрын томилсон шинжээч үл хөдлөх эд хөрөнгийг зах зээлийн ханшнаас доогуур үнэлсэн гэж тайлбарладаг бол хариуцагч байгууллага ажиллагаа хуулийн дагуу явагдсан гэж маргаж байна.

Шүүх дараах үндэслэлээр нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон лэв.

дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 2021 оны 4 дүгээр сарын 5-ны өдрийн 184/ШШ2021/00 дүгээр , ******* Иргэний хэргийн давж заалдах шатны 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн 981 дүгээр магадлалаар 146 дугаар магадлалаар  гээс 44,6022, 205 төгрөгийг гаргуулж “ банк” ХХК-д олгож, ийн 37,517,868 төгрөгт холбогдох үүргийн гүйцэтгэлийг Х.*******гийн өмчлөлийн дүүргийн дүгээр хороо, 6 дугаар хэсэг, тоот хаягт байрлах эрхийн бүртгэлийн дугаартай 225.5 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалттай үл хөдлөх эд , мөн хаягт байрлах нэгж талбарын дугаарт бүртгэлтэй 479 м.кв газраар хангуулахаар лэсэн байна. /хх-ийн 41, 46, 50/

Дурдсан ийг төлбөр төлөгч биелүүлээгүй тул нэхэмжлэгчийн хүсэлтийг үндэслэн дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүгчийн 2021 оны 12 дугаар сарын 7-ны өдрийн 184/ШЗ2021/ дугаар  захирамжаар албадан гүйцэтгүүлэхээр лэж, дугаартай хуудас олгожээ. /хх-ийн 39, 51/

Шүүхийн байгууллагаас төлбөр төлөгч д биелүүлэх тухай удаа дараа мэдэгдсэн боловч тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй тул үүргийн гүйцэтгэл хангуулахаар т заагдсан И.*******гийн өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг гүйцэтгэгчийн 2022 оны 1 дүгээр сарын 7-ны өдрийн тоот тогтоолоор битүүмжилж, 2022 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрийн тоот тогтоолоор хураан авсан байна. /хх-ийн 56-65/

Үл хөдлөх эд хөрөнгийг битүүмжилсэн, хураан авсан ажиллагааг төлбөр төлөгчид тухай бүрд мэдэгдэж, гүйцэтгэгч тэмдэглэл үйлдэж байсан нь хэрэгт авагдсан баримтуудаар тогтоогдох бөгөөд ажиллагааны тухайд  нэхэмжлэгч маргаагүй болно.

Талууд үнийн талаар тохиролцоогүй тул гүйцэтгэгчийн 2022 оны 2 дугаар сарын 7-ны өдрийн 2/32 дугаартай  “Шинжээч томилох тухай” тогтоолоор үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийг тогтоолгохоор хөрөнгийн үнэлгээний “”  ХХК-ийг /шинжээч / томилсон нь Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1, Шүүхийн тухай хуулийн 55 дугаар зүйлийн 55.2, 55.2.2 дахь хэсэгт заасантай нийцсэн байна.  

Шинжээчээр томилогдсон “”  ХХК-ийн 2022 оны 2 дугаар сарын 15-ны өдрийн тоот тайлангаас үзэхэд   Х.*******гийн өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийг 117,606,000 төгрөгөөр тогтоосон бөгөөд талуудад хөрөнгийн үнэлгээний тайлан, үнэлэгдсэн үнэлгээний талаар мэдэгдлээр танилцуулж, баталгаат шуудангаар хүргүүлжээ. 

Төлбөр төлөгч , өмчлөгч И.******* нар нь дээр дурдсан үнэлгээг хүчингүй болгуулахаар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд тус 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдрийн дүгээр ээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож лэсэн, хүчин төгөлдөр болсон байна. /хх-ийн 92/

Улмаар төлбөр төлөгч, өмчлөгч нар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд дахин үнэлгээ тогтоолгох тухай нэхэмжлэл гаргасныг тус 2023 оны 5 дугаар сарын 4-ний өдрийн дүгээр ээр дахин үнэлгээ тогтоолгохыг ******* газарт даалгаж лэжээ.

нь    ийн дагуу 2023 оны 7 дугаар сарын 28-ны өдөр шинжээч томилох тухай гүйцэтгэгчийн дугаар тогтоолоор хөрөнгийн үнэлгээний “” ХХК /үнэлгээчин -/ийг томилж үнэлгээ тогтоолгоход дээрх барьцаа хөрөнгийг 96,557,885 төгрөгөөр үнэлжээ. /хх-ийн 98, 104, 108/ 

Нэхэмжлэгч газрын болон үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн ханш өссөн байхад өмнөх үнэлгээнээс багаар үнэлсэн нь эргэлзээтэй гэх үндэслэлийг дурдан маргасан.

Хөрөнгийн үнэлгээний “”  ХХК /мэргэшсэн үнэлгээчин / нь үл хөдлөх эд хөрөнгийн зах зээлийн үнийг тодорхойлсон арга, аргачлал зэргийг дүгнэлтдээ тодорхой дурдаж, холбогдох баримтыг хавсарган ирүүлсэн байх бөгөөд хуульд заасны дагуу томилогдсон, тусгай зөвшөөрөл бүхий хөрөнгийн үнэлгээний мэргэжлийн  байгууллагын  гаргасан үнэлгээг зах зээлийн ханшнаас хэт доогуур гэж үзэх үндэслэл тогтоогдохгүй байна.

Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1, 16.2, 16.2.1 дахь хэсгүүдэд зааснаар хөрөнгийн үнэлгээний хуулийн этгээд нь тусгай зөвшөөрөлтэй байх , хоёроос доошгүй үндсэн орон тооны үнэлгээчинтэй байх бөгөөд захирал нь үнэлгээчний хугацаагүй эрх авсан байхаар заасан, мөн шинжээчээр томилогдсон  нь хөрөнгийн үнэлгээний “”  ХХК-ийн захирал  бөгөөд мэргэшсэн үнэлгээчин болно.

Шүүхийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.4 дэх хэсэгт “иргэний ажиллагааны талууд хөрөнгийг албадан худалдан борлуулах ийн талаар болон хөрөнгийн үнэлгээний талаар энэ хуулийн 55.7-д заасны дагуу шүүхэд гомдол гаргаж лүүлсэн бол тухайн асуудлаар албадан худалдан борлуулах ажиллагааны явцад шүүхэд дахин гомдол гаргах эрхгүй” байхаар зохицуулсан.

Хэрэгт авагдсан баримт зохигчийн тайлбараас үзэхэд төлбөр төлөгч, өмчлөгч нар нь ажиллагааны явцад хөрөнгийн  үнэлгээний талаар удаа дараа  шүүхэд нэхэмжлэл  гарган лүүлсэн нь тогтоогдоно.

Шүүхийн ажиллагааны явцад томилогдсон хөндлөнгийн шинжээч нь үл хөдлөх эд хөрөнгийг зах зээлийн үнээс хэт бага үнэлсэн гэх,   ажиллагаа хууль зөрчсөн гэх  үндэслэлүүд тогтоогдохгүй байх тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж үзэв. 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хуулийн 177 дугаар зүйлийн 177.1, Шүүхийн тухай хуулийн 63 дугаар зүйлийн 63.4 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч И.*******гийн  ******* газарт  холбогдуулан гаргасан дүүргийн дүгээр хороо, 6 дугаар хэсэг, тоот хаягт байрлах эрхийн бүртгэлийн дугаартай 225.5 м.кв талбайтай хувийн сууц, үйлчилгээний зориулалттай үл хөдлөх эд , нэгж талбарын дугаарт бүртгэлтэй 479 м.кв гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай газрыг  үнэлсэн хөрөнгийн үнэлгээний “”  ХХК-ийн 2023 оны 8 дугаар сарын 15-ны өдрийн ШГ23-28 дугаартай үнэлгээг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.  Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.4, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг төсөвт хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан лэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь анхан шатны ийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ******* Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргаж болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ