Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх
Шүүгч	Алагаагийн Мөнхзул
Хэргийн индекс	181/2023/01077/И
Дугаар	181/ШШ2023/02320
Огноо	2023-07-26
Маргааны төрөл	Даатгал,

Холбоотой шийдвэрүүд

Шүүгч: Энэбишийн Золзаяа
Дугаар: 210/МА2024/00019
Огноо: 2023-12-22

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр

2023 оны 07 сарын 26 өдөр

Дугаар 181/ШШ2023/02320

МОНГОЛ*******УЛСЫН*******НЭРИЙН*******ӨМНӨӨС

Сүхбаатар*******дүүргийн*******Иргэний*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааныг*******шүүгч*******А.Мөнхзул*******даргалж,*******шүүгч*******Н.Оюунтуяа,*******А.Цэлмэг,*******нарын*******бүрэлдэхүүнтэй*******тус*******шүүхийн*******танхимд*******хийсэн*******шүүх*******хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч:*******Орхон*******аймаг,*******Баян-Өндөр*******сум,*******...-р*******баг*******Хүрэнбулаг*******.....-р*******хороолол,*******...-р*******хотхон*******.....-р*******байр*******.....3*******тоотод*******оршин*******суух*******Боржгон*******овогт*******ын*********************/РД:ГЮ84052766/-

ий

н*******нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч:*******Улаанбаатар*******хот,*******Сүхбаатар*******дүүрэг,*******1*******дүгээр*******хороо,*******Чигэсийн*******өргөн*******чөлөө*******24,

Паркплэйс*******барилга*******3*******давхарт*******байрлах,**************ХК*******/РД:.......9/-т*******холбогдох,

Даатгалын*******нөхөн*******төлбөр*******78,515,644*******төгрөг*******гаргуулах*******тухай*******иргэний*******хэргийг*******хянан*******хэлэлцэв.

Шүүх*******хуралдаанд:*******нэхэмжлэгчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Л.Гэрэл,*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Э.Оюунсайхан,*******иргэдийн*******төлөөлөгч*******Ч.Оюунбилэг,*******нарийн*******бичгийн*******даргаар*******Б.Соёлмаа*******нар*******оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ*******НЬ:

1.Нэхэмжлэгч*******Г.**************шүүхэд*******гаргасан*******нэхэмжлэл*******болон*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:

Нэхэмжлэгч*******Г.**************нь*******даатгуулагч*******Б.Төгсбаяртай*******гэрлэлтээ*******батлуулсан,*******түүний*******эхнэр*******юм.*******Б.Төгсбаяр*******нь*******Эрдэнэт*******үйлдвэр*******ТӨҮГ-ын*******Үйлдвэрчний*******эвлэлийн*******холбооны*******гүйцэтгэх*******захирлын*******ажил*******үүргийг*******гүйцэтгэж*******байсан*******ба*******2022.06.06-ны*******өдөр*******ажлын*******байр*******дээрээ*******унан,*******үйлдвэрлэлийн*******осолд*******орж*******нас*******барсан*******юм.

Осол*******болсон*******даруйд*******Эрдэнэт*******үйлдвэр*******ТӨҮГ-ын*******Үйлдвэрчний*******эвлэлийн*******холбооны*******үйлдвэрийн*******осол,*******хурц*******хордлогыг*******судлан*******бүртгэх*******комисс*******ажиллаж,*******2022.06.21-ний*******өдөр*******Үйлдвэрлэлийн*******осол,*******хурц*******хордлогыг*******судлан*******бүртгэсэн*******актаар*******үйлдвэрлэлийн*******осол*******мөн*******хэмээсэн.*******Орхон*******аймгийн*******хөдөлмөрийн*******эрүүл*******ахуйн*******хяналтын*******улсын*******байцаагч*******уг*******актыг*******баталгаажуулаагүй.*******Бидний*******зүгээс*******улсын*******байцаагчийн*******үйлдлийг*******эс*******зөвшөөрч*******Мэргэжлийн*******хяналтын*******ерөнхий*******газарт*******гомдол*******гаргасан*******бөгөөд*******гомдлыг*******Хөдөлмөрийн*******хяналтын*******улсын*******ахлах*******байцаагч*******хянан*******үзээд*******.*******.*******.*******ослын*******тохиолдол*******нь*******Үйлдвэрлэлийн*******осол,*******хурц*******хордлогыг*******судлан*******бүртгэх*******дүрэм-ийн*******2.1.3*******дахь*******заалтад*******хамаарч*******байх*******тул*******хянан*******баталгаажуулав*******хэмээн*******үйлдвэрийн*******осол*******мөн*******болохыг*******тогтоосон.

Талийгаач*******Б.Төгсбаяр*******дараахь*******зээлийн*******болон*******ипотикийн*******гэрээнд*******амь*******нас,*******эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******гэрээ*******байгуулсан.*******Үүнд:

Голомт*******банктай*******иргэн*******Н.Түмэнжаргалтай*******хамтран*******Орхон*******аймгийн*******Баян-*******Өндөр*******сумын*******Уртбулаг*******баг,*******5*******дугаар*******хороолол,*******5*******дугаар*******байрны*******21*******тоот*******29*******м.кв*******хоёр*******өрөө*******орон*******сууц*******худалдан*******авахаар*******2012.10.05-ны*******өдөр*******50,000,000*******сая*******төгрөгийн*******зээл*******аван,*******хт*******үл*******хөдлөх*******эд*******хөрөнгийг*******барьцаанд*******тавьсан.*******Хугацааны*******явцад*******хамтран*******зээлдэгч*******Н.Түмэнжаргал*******орон*******сууцнаас*******өөрт*******ногдох*******хэсгийг*******Б.Төгсбаярт*******шилжүүлсэн*******тул*******2021.03.03-ны*******өдөр*******Зээлийн*******гэрээ.*******Ипотекийн*******гэрээнд*******өөрчлөлт*******оруулан*******Б.Төгсбаяр*******дангаар*******үлдсэн.*******Уг*******зээлийн*******гэрээнд*******тай*******"Ипотекийн*******зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******эрүүл*******мэнд,*******барьцаа*******хөрөнгийн*******даатгалын*******гэрээ*******байгуулсан.*******Зээлийн*******гэрээ*******25,391,805*******төгрөгийн*******үлдэгдэлтэй*******байна.

Голомт*******банктай*******Г.*******тэй*******хамтран*******Орхон*******аймгийн*******Баян-Өндөр*******сумын*******4-*******р*******баг,*******Хүрэнбулаг*******19-р*******хороолол,*******Уурхайчин*******1*******хотхон,*******2*******байр,*******43*******тоот,*******95.31*******м.кв*******гурван*******өрөө*******орон*******сууцыг*******худалдан*******авахаар*******2021.12.02-ны*******өдөр*******110,000.000*******төгрөгийн*******зээл*******аван,*******энэхүү*******үл*******хөдлөх*******эд*******хөрөнгийг*******барьцаанд*******тавьсан.*******Уг*******зээлтэй*******холбоотой*******тай*******Зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******гэнэтийн*******ослын*******даатгалын*******гэрээ*******байгуулсан.*******Зээлийн*******үлдэгдэл*******106,247,679*******төгрөгийн*******үлдэгдэлтэй.

Мандал*******даатгалтай*******байгуулсан*******дээр*******дурдсан*******хоёр*******даатгалын*******гэрээнд*******даатгуулагч*******үйлдвэрлэлийн*******ослын*******эрсдэлд*******орсны*******улмаас*******амь*******насаа*******алдсан*******нөхцөлд*******тасалдсан*******орлогын*******нийт*******орлогод*******эзлэх*******хувиар*******хувь*******тэнцүүлсэн*******зээлийн*******үлдэгдэл*******дүнтэй*******тэнцэх*******хэмжээний*******нөхөн*******төлбөр*******олгохоор*******заасан*******байна.

Талийгаач*******зээлийн*******гэрээг*******хуваарь*******ёсоор*******төлж*******байсан,*******мөн*******даатгалын*******хураамжийг*******тай*******байгуулсан*******гэрээнд*******зааснаар*******жил*******бүр*******автоматаар*******хураалгаж*******байсан*******юм.

Мандал*******даатгалд*******осол*******болсон*******даруйд*******амаар*******болон*******бичгээр*******хандсан*******боловч*******2022.10.04-ний*******өдрийн*******22/1048*******тоот*******албан*******бичгээр*******нөхөн*******төлбөр*******олгохоос*******үндэслэлгүйгээр*******татгалзсан*******тул*******ийнхүү*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******байна.

Иймд*******ЗГ-4005010548*******тоот*******зээлийн*******гэрээ,*******ЗБ-4005010548*******-В*******тоот*******Ипотекийн*******гэрээнд*******байгуулсан*******даатгалын*******гэрээний*******нөхөн*******төлбөрт*******25,391,805*******төгрөг,*******ЗГ-*******4005143053*******тоот*******зээлийн*******гэрээ,*******ЗБ-4005143053*******тоот*******Ипотекийн*******гэрээнд*******байгуулсан*******даатгалын*******гэрээний*******нөхөн*******төлбөрт*******талийгаач*******Б.Төгсбаярт*******ногдох*******53,123,839*******төгрөг,*******нийт*******78,515,644*******төгрөгийг*******аас*******гаргуулан*******Г.*******д*******олгож*******өгнө*******үү.*******Иймд*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөр*******7,455,467*******төгрөгийг*******хариуцагчаас*******надад*******гаргуулан*******өгнө*******үү.

2.Хариуцагч**************ХК-ийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Э.Оюунсайхан*******шүүхэд*******гаргасан*******хариу*******тайлбар*******болон*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:

Нэхэмжлэгч*******Г.*******эс**************ХК-д*******холбогдуулан*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөрт*******нийт*******78,515,644*******төгрөг*******гаргуулах*******тухай*******нэхэмжлэл*******гаргасны*******дагуу*******дараах*******хариу*******тайлбарыг*******гаргаж*******байна.

Зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******гэнэтийн*******ослын*******даатгалын*******гэрээний*******хамтран*******даатгуулагч*******Батсайхан*******овогтой*******Төгсбаяр*******нь*******2022*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдөр*******зүрхний*******булчин*******эмгэгшил*******өвчний*******улмаас*******нас*******барсанд*******Голомт*******банкин*******дахь*******талийгаачийн*******зээлийн*******үлдэгдэлд*******нөхөн*******төлбөр*******олгох*******хүсэлт*******ирүүлснийг*******судлаад*******нөхөн*******төлбөр*******олгох*******боломжгүй*******гэж*******үзсэн.

Учир*******нь*******даатгуулагчийн*******төлөөлөгчөөс*******ирүүлсэн*******баримтууд*******болох*******2022*******оны*******6*******дугаар*******сарын*******08-ны*******Шүүх*******шинжилгээний*******дүгнэлтэд Талийгаач*******нь*******зүрхний*******булчин*******эмгэгшил,*******титэм*******судасны*******хатуурал,*******цөсний*******хүүдийн*******элсэн*******чулуу*******зэрэг*******архаг*******хууч*******өвчин*******тогтоогдлоо.*******Эдгээрээс*******зүрхний*******булчин*******эмгэгшил*******нь*******үхлийн*******шалтгаанд*******нөлөөлжээ.*******Талийгаачийн*******үхлийн*******шалтгаан*******нь*******зүрхний*******булчин*******эмгэгшил*******өвчин*******болно*******гэх*******дүгнэлт, Орхон*******аймгийн*******Прокурорын*******газар*******2022*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******08-ны*******өдрийн

№174*******дүгээр*******Прокурорын*******тогтоолд*******талийгаач*******Б.Төгсбаяр*******нь зүрхний*******булчин*******эмгэгшил*******өвчний*******улмаас*******нас*******барсан*******нь*******тогтоогдсон*******нь

Эрүүгийн*******хуульд*******заасан*******гэмт*******хэргийн*******шинжгүй*******байх*******тул*******хэрэг*******бүртгэлтийн*******хэргийг*******хаасан*******байна.

Мөн*******Эрдэнэт*******Үйлдвэр*******ТӨҮГ-ын*******2022*******оны*******6*******сарын*******21-ний*******өдрийн*******Үйлдвэрлэлийн*******осол,*******хурц*******хордлогыг*******судлан*******бүртгэсэн*******актыг*******Хөдөлмөрийн*******эрүүл*******ахуйн*******хяналтын*******улсын*******байцаагч*******үйлдвэрлэлийн*******осол*******гэж*******дүгнэсэн*******актыг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******хэмээн*******дүгнэсэн*******байсан.

Даатгуулагчтай*******байгуулсан*******Зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******гэнэтийн*******ослын*******даатгалын*******гэрээний*******Даатгалын*******гэрээний*******амь*******насны*******даатгал*******хэсэгт*******Даатгуулагч*******дараах*******эрсдэлүүдийн*******улмаас*******амь*******насаа*******алдах*******болон*******хөдөлмөрийн*******чадвараа*******70*******буюу*******түүнээс*******дээш*******хувиар*******алдах*******эрсдэлийг*******даатгана:

Үйлдвэрлэлийн*******осол

Ахуйн*******осол

Зам*******тээврийн*******осол

Байгалийн*******үзэгдэл*******түүний*******улмаас*******үүссэн*******осол

Гуравдагч*******этгээдийн*******санаатай*******болон*******болгоомжгүй*******үйлдэл,*******эс*******үйлдлээс*******үүссэн*******осол*******гэж*******заасан*******бөгөөд*******даатгуулагчийг*******нас*******барахад*******хүргэсэн*******шалтгаан,*******нөхцөл*******нь*******даатгалын*******гэрээнд*******тусгасан*******эрсдэлд*******хамаарахгүй*******тул*******нөхөн*******төлбөр*******олгох*******боломжгүй*******юм.

Иймд*******даатгуулагчтай*******байгуулсан*******зээлдэгчийн*******гэнэтийн*******ослын*******даатгалын*******гэрээний*******7.3*******"Амь*******нас*******эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөр*******олгохгүй*******нөхцөл"*******7.3.1*******"Аливаа*******ердийн*******болон*******архаг*******өвчний*******улмаас*******нас*******барсан*******эсвэл*******хөдөлмөрийн*******чадвараа*******алдсан"*******7.3.14*******"Даатгалын*******гэрээнд*******тусгаагүй*******эрсдэл*******шалтгааны*******улмаас*******учирсан*******хохирол"*******болон*******Монгол*******улсын*******Даатгалын*******тухай*******хуулийн*******8.5*******Даатгагч*******дараахь*******үндэслэлээр*******нөхөн*******төлбөрийг*******бүрэн*******буюу*******түүний*******зарим*******хэсгийг*******олгохоос*******татгалзаж*******болно*******8.5.3*******Даатгалын*******гэрээнд*******зааснаас*******бусад*******шалтгаанаар*******хохирол*******гарсан*******гэх*******заалтуудыг*******үндэслэн*******нөхөн*******төлбөр*******олгохоос*******татгалзаж*******шийдвэрлэсэн.

Иймд*******нэхэмжлэгч*******Г.Сэлэнгийн*******гаргасан*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөрт*******78,515,644*******төгрөг*******гаргуулах*******тухай*******нэхэмжлэлийг*******хүлээн*******зөвшөөрөхгүй*******байх*******тул*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү*******гэв.

3.*******Шүүх*******хуралдаанд*******оролцсон*******иргэдийн*******төлөлөгч*******нь*******нэхэмжлэгчийн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангах*******нь*******зүйтэй*******байх*******учир*******нь*******ажлын*******байрандаа*******унаж*******нас*******барсан*******гэв.

4.*******Нэхэмжлэгчээс*******нотлох*******баримтаар:*******нэхэмжлэл*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамж*******төлсөн*******баримт,*******итгэмжлэл,*******зээлийн*******гэрээ,*******ипотекийн*******гэрээ,*******Голомт*******банкны*******дансны*******хуулга,*******Санхүүгийн*******зохицуулах*******хорооны*******албан*******бичиг,*******Даатгалын*******гэрээ,*******төрсний*******гэрчилгээ*******болон*******нас*******барсны*******гэрчилгээний*******хуулбар,

5.*******Хариуцагчаас*******нотлох*******баримтаар:*******бичгийн*******тайлбар,*******Хөдөлмөр*******нийгмийн*******хамгаалалын*******яамны*******албан*******бичиг,*******Нийслэл*******дэх*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шүүгчийн*******захирамж,*******Захиргааны*******хэргийн*******Давж*******заалдах*******шатны*******шүүхийн*******тогтоол,

6.*******Шүүх*******талуудын*******хүсэлтээр:*******Орхон*******аймгийн*******Прокурорын*******газрын*******Прокурорын*******тогтоол,*******Орхон*******аймгийн*******Шүүхийн*******шинжилгээний*******албаны*******шинжээчийн*******дүгнэлт*******зэрэг*******баримтыг*******шинэчлэн*******судлаад

ҮНДЭСЛЭХ*******нь:

1.Нэхэмжлэгч*******Г.**************нь*******хариуцагч**************ХК-д*******холбогдуулан*******Даатгалын*******гэрээний*******нөхөн*******төлбөрт*******талийгаач*******Б.Төгсбаярт*******ногдох*******нийт*******78,515,644 төгрөг*******гаргуулах*******тухай*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргасан.

2.**************ХК*******нь*******2022*******оны*******06*******сарын*******06-ний*******өдөр*******Б.Төгсбаяр*******нь*******зүрхний*******булчингийн*******эмгэгшил,*******титэм*******судасны*******хатуурал,*******цөсний*******хүүдийн*******элсэн*******чулуу*******зэрэг*******архаг*******хууч*******өвчний*******улмаас*******нас*******барсан*******нь*******даатгалын*******тохиолдол*******биш*******тул*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү,*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагы*******зөвшөөрөхгүй*******гэж*******маргасан.

Шүүх*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******шийдэв.

3.*******Нэхэмжлэгч*******Г.**************Б.Төгсбаяр*******нар*******нь*******2021*******оны*******07*******сарын*******01-ний*******өдөр*******гэр*******бүл*******болсныг*******бүртгэж*******№6104000015*******дугаартай*******гэрлэлтийн*******гэрчилгээ*******олгосон*******байна.*******/х.х-ийн*******37

хуу/

Батсайхан*******овогтой*******Төгсбаяр*******нь*******2022*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******06-ны*******өдөр*******нас*******барсан*******болох*******нь*******талуудын*******тайлбар,*******хавтас*******хэрэгт*******авагдсан*******баримтаар*******нотлогдсон.*******/х.х-ийн*******39*******хуу/

5.*******Нэхэмжлэгч*******Г.*******,*******Б.Төгсбаяр*******нар*******болон*******хариуцагч**************ХК*******нарын*******хооронд

2021*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******24-ны*******өдөр*******Зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******гэнэтийн*******ослын*******даатгалын*******гэрээ*******байгуулагдан,*******зээлдэгчийн*******амь*******нас,*******эрүүл*******мэндийн*******даатгалын*******гэрээг*******1*******жилийн*******хугацаатай*******даатгуулан,*******даатгалын*******хураамжинд*******110,000*******төгрөг*******төлсөн,*******2019*******оны*******01*******сарын*******30-ний*******өдөр*******8*******жилийн*******хугацаатай*******даатгуулан,*******даатгалын*******хураамжид*******119,809*******төгрөг*******төлсөн*******байна.*******/х.х-ийн*******22,*******38*******хуу/

5.1*******Зохигчид*******гэрээ*******байгуулсан*******талаар*******хэн*******аль*******нь*******зөвшөөрсөн,*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдлын*******талаар*******маргаагүй*******тул

Иргэний*******хуулийн*******431*******дүгээр*******зүйлийн*******431.1-д*******заасан*******гэрээний*******харилцаа*******үүссэн*******уг*******гэрээ*******хуульд*******заасан*******шаардлага*******хангасан*******хүчин*******төгөлдөр*******хэлцэл*******байна*******гэж*******шүүх*******үзэв.

5.2*******Иргэний*******хуулийн*******431*******дүгээр*******зүйлийн*******431.1-д*******даатгалын*******гэрээгээр*******даатгагч*******нь*******даатгалын*******тохиолдол*******бий*******болоход*******даатгуулагчид*******учирсан*******хохирол*******буюу*******хэлэлцэн*******тохирсон*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөрийг*******төлөх,*******даатгуулагч*******нь*******даатгалын*******хураамж*******төлөх*******үүргийг*******тус*******тус*******хүлээнэ*******гэж*******зааснаар*******нэхэмжлэгч*******Г.**************нь*******/Б.Төгсбаяр/*******даатгалын*******тохиолдол*******бий*******болж,*******даатгалын*******нөхөн*******төлбөрт*******ЗГ-4005010548*******тоот*******зээлийн*******гэрээ,*******ЗБ-4005010548-В*******тоот*******Ипотекийн*******гэрээнд*******байгуулсан*******даатгалын*******гэрээний*******нөхөн*******төлбөрт*******25,391,805*******төгрөг,*******ЗГ-*******4005143053*******тоот*******зээлийн*******гэрээ,*******ЗБ-4005143053*******тоот*******Ипотекийн*******гэрээнд*******байгуулсан*******даатгалын*******гэрээний*******нөхөн*******төлбөрт*******талийгаач*******Б.Төгсбаярт*******ногдох*******53,123,839*******төгрөг,*******нийт*******78,515,644*******төгрөгийг*******шаардсан.

6.*******Голомт*******банк*******ХХК*******нь*******Н.Түмэнжаргал,*******Б.Төгсбаяр*******нарын*******хооронд*******2012*******оны*******10*******сарын*******05-ний*******өдөр*******Орон*******сууцны*******зээлийн*******гэрээ*******байгуулагдан*******Орхон*******аймгийн*******Баян*******Өндөр*******сумын*******Уртбулаг*******баг,*******5*******дугаар*******хороолол,*******5*******дугаар*******байрны*******21*******тоот*******29*******м.кв*******хоёр*******өрөө*******орон*******сууцыг*******худалдан*******авахаар*******50,000,000*******сая*******төгрөгийн*******зээл*******авч,*******дээрхи*******үл*******хөдлөх*******эд*******хөрөнгийг*******барьцаалсан.

6.1*******Зээлдэгч*******Н.Түмэнжаргал*******орон*******сууцнаас*******өөрт*******ногдох*******хэсгийг*******Б.Төгсбаярт*******шилжүүлсэн*******тул*******2021оны*******03*******дугаар*******сарын*******03-ны*******өдөр*******зээлийн*******гэрээнд*******өөрчлөлт*******оруулан*******Б.Төгсбаяр*******нь*******төлбөр*******төлөгчөөр*******үлдсэн.