МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

аймаг дахь Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Мөнхзул даргалж тус шүүхийн шүүх хурлын танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар:

Нэхэмжлэгч: аймаг, сум, 1-р баг, 01 тоотод оршин суух хаягтай гэх овогт ******* /РД: *******/-ын нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч: аймгийн сум, дугаар баг, дугаар хэсэг, дугаар байрны 0 тоотод оршин суух, овогт *******ийн ******* //-д холбогдох

Хариуцагч аймгийн сумын дугаар багт байрлах аймгийн нарт холбогдох

аймгийн сумын дугаар баг 4 дүгээр хэсэгт байрлах 1-р байрны 01 тоот орон сууцыг чөлөөлүүлэх тухай

Бие даасан шаардлага гаргасан гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.*******ы Л.*******, Л.******* нарын хооронд хийгдсэн 1999 оны 08 сарын 18-ны өдрийн орон сууц зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээг хүчингүйд тооцуулах тухай шаардлагатай иргэний хэргийг тус тус хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Д.*******, хариуцагчийн өмгөөлөгч Р.*******, хариуцагч ын өмгөөлөгч Г.*******, бие даасан шаардлага гаргасан гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.*******/цахимаар/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Г.Минжбадгар нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч Д.******* нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

... Д.******* нь ******* миний нэртэй ордер бүхий Сэлэнгийн Мэдээ сонин байгаа байрыг худалдан авна гэж явсаар сүүлдээ авахгүй байгаа тул тухайн байрыг суллуулж, ордерыг маань авч өгөхийг хүсье!... гэжээ.

Нэхэмжлэгч Д.******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

... Би хуучин байр худалдаж авсан түүнийгээ чөлөөлж авахаар шүүхэд хандсан. Энэ асуудал явсаар сүүлдээ нэр хүндээ алдах шинжтэй байна. Би 63 нас хүртлээ худлаа хэлж, хулгай хийх үйлдлийг эцэг эхийн буянаар хийж үзээгүй гэдгийг хэлмээр байна. Энэ байрны тухайнд Х.*******ы ярьж байгаа зүйл худлаа юм. Хэрэв тийм асуудал байсан бол тухайн үед нь айг үйл ажиллагаа явуулж байх үед шүүх, цагдаад хандаад асуудлаа шийдвэрлэх боломжтой байсан. Гэтэл одоо хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дууссан байхад энэ асуудлыг гаргаж ирж байгаа нь үндэслэлгүй. Байрны хувьд бол миний байр учир түүнийгээ чөлөөлүүлж авах хүсэлтэй байна. ын байр гэж ярьж байгаа зүйл худлаа.Үнэхээр ардчилсан ынх юм бол нотлох баримт нь хаана байгаа юм бэ? би хармаар байна.

Би өөрийнхөө байрыг авъя гэж нэхэмжлэл гаргасан. Үүнийг шийдэж өгнө үү. ын нөхөд болон Д.******* нар ичээд шүүхэд ирэхгүй байна. Ажлаа хийж байгаа өмгөөлөгч нар аргагүй нь эрхэнд ирж байгаа байх шиг байна. Зарим нэг нь худлаа үнэн зүйл ярьж хайран хүмүүсийн цаг алдагдуулж байгаад харамсаж байна.

Тамгын дарга н.Батжаргал ...байраа зарчих, нэхэмжлэлээ буцаагаад авчих... гэсэн би ...үгүй... л гэсэн. Зарах байсан бол аль эрт зарах байсан. Би Д.*******д тухайн үед 5,000.000 төгрөгийн үнэ хэлж байсан. Энэ талаарх баримт хавтаст хэрэгт байгаа байх. Ийм хүний дургүй хүргэсэн. Хүний цаг үрсэн зүйл хийж байгаад харамсаж байна. Хавтаст хэрэгт ямар ч нотлох баримт байхгүй, хууль бус зүйл хийсэн байна. Нотлох баримт хийх гэж байгаа бол хууль ёсны иргэний үнэмлэх хавсаргасан байсан бол би юм ярихгүй байсан. Ийм бусармаг янз янзын зүйл сонсогдож явагдаад байна. Тийм учраас ямар ч шийдвэр гарсан дараагийн шүүхэд нь хандах болно. Миний хувьд харамсалтай байна. Би байраа буцааж авмаар байна!... гэх.

Хариуцагч Д.******* нь шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

...Миний бие аймгийн ын хэрэг эрхлэх газарт 003 онд ажилд орсон. Тухайн үед уг байранд байрлаж байсан. Миний бие энэ байрны талаар худалдаж-худалдаж авсан мэдэх зүйл байхгүй.

Д.*******ын шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг уншиж үзэхэд хаана байрлалтай ямар байр, хэний нэр дээрх хэдэн төгрөгийн үнэтэй үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг гаргуулах, байрыг суллуулах тухай бичсэн нь ойлгомжгүй, тодорхойгүй үйл явдалд иргэний хэрэг үүсгэсэн ИХШХШтХ-ийн 6-р зүйлд заасан шаардлагыг хангаагүй байхад шүүх хүлээн авсан нь хууль зөрчсөн байна. 000 онд аймгийн Бөс бараа-ны нэртэй дэлгүүрийн хажуу талын өрөө байрыг анх Д.*******аас худалдан авахаар ярилцаж тохиролцоод байрны үнэ гэж удаа түүний данс руу мөнгө шилжүүлж байсныг би санаж байна. Тухайн үед худалдан авсан бөгөөд би энэ байр худалдан авах явдалд ямар нэгэн хамаарал байхгүй. Миний санаж байгаагаар жил хагасын өмнө Д.*******аас худалдан авч байсан давхар цагаан байрны доод давхрын байр яригдаж байрны гэрчилгээг Д.*******аас асуухад тэр энэ байдлыг овжин ашиглаж өөрөө худалдаж байрныхаа мөнгийг тухайн үедээ авчхаад гэрчилгээг асуухаар байр эдний нэр дээр шилжигдээгүй байгаа юм байна гэсэн ойлголтыг авч биднээс байрны гэрчилгээг гаргаж өгөхийг шаардсан байдал үүсжээ. Д.*******аас д худалдсан байрныхаа гэрчилгээг нэхэж байгааг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй юм. Тэгээд ч 10 гаруй жилийн өмнөх асуудал энд яригдаж байгаа бөгөөд хөөн хэлэлцэх хугацааны асуудалд ч яригдах байх гэж бодож байна. Байрны гэрчилгээ хаана байгааг би мэдэхгүй. Тиймээс энэ асуудал надад хамааралгүй айг байрны гэрчилгээг асуусан гэснээр хариуцагчаар татаж нэхэмжлэл гаргасныг зөвшөөрөхгүй байна. Би аасаа Д.*******т мөнгө шилжүүлсэн баримтыг олсны дараагаар хэн хэзээ, хэдийд шилжүүлсэн энэ хэрэгт хэн хариуцагч болох тухай асуудлыг шийдвэрлэх байх гэж бодож байна. Энэ хэрэгт би биш сумын хариуцагчаар явах нь хэргийг шийдвэрлэхэд ач холбогдолтой гэж үзэж байна.Иймд миний ашиг сонирхол, эрх зөрчигдөөгүй учир шүүх хуралдаанд оролцох шаардлагагүй гэж үзэж байна! гэжээ.

Хариуцагч аймгийн нь шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

... Манай аймаг дахь нь аймгийн сумын -р баг 4-р хэсэг 1 -р байрны 1 тоот орон сууцыг 000 оноос эхлэн 0 жилийн хугацаанд эзэмшиж байна. Энэ орон сууцны хууль ёсны өмчлөгч нь иргэн Л.******* гэдэг хүн байдаг. Л.******* шүүхэд өгсөн хүсэлтдээ бичихдээ: Би энэ орон сууцаа 0 жилийн өмнө аймгийн д хүлээлгэн өгч байсан, өөрийн энэ байраа бэлэглэлийн гэрээгээр д шилжүүлэн өгнө гэж ын удирдлагад мэдэгдсэн болно гэж хүсэлтдээ бичсэн юм. Өөрийн өмчлөлийн орон сууцаа манай д бэлэглэлийн гэрээгээр шилжүүлэн өгнө гэж байгаа Л.*******ийн хүсэл зорилгыг манай хүндэтгэн талархалтайгаар хүлээн авч байна.

Манай нь 000 оноос эхлэн тус орон сууцыг шударгаар эзэмшиж ашиглаж байсан нь иргэний хэрэгт цугларсан баримтуудаас тодорхой харагдаж байна.

Тухайлбал: 001 оны 5-р сарын 16-ний өдрийн Орон сууц худалдах-худалдан авах тухай гэрээ, ын бичиг баримтад шүүхээс үзлэг хийсэн 019 оны -р сарын 3-ны өдрийн тэмдэглэл, орон сууцны үнэнд бэлэн мөнгө өгсөн тухай баримтууд, орон сууцны халаалтын талаар зохих байгууллагуудад тухайн үед өгч байсан албан тоотууд, иргэн Х.*******, Л.******* нарын тайлбарууд ... зэрэг нотлох баримтуудаас дүгнэн үзэхэд энэ орон сууц нь манай ын байр гэдэг нь батлагдаж байгаа юм. Энэ байрыг 0 жилийн хугацаанд эзэмшиж байхад ямар нэгэн зөрчил маргаан гарч байгаагүй болно гэжээ.

Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.******* нь шүүхэд гаргасан шаардлагадаа:

... 1999 оны 03 дугаар сарын 18-ны өдөр иргэн Д.*******тай иргэн Л.******* нь өөрийн өмчлөлийн аймгийн сумын -р баг 3-р хэсэгт байрлах 1-р байрны зүүн тийш харсан хаалгатай өрөө Ү-131000906 дугаар бүхий улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн байраа зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулж, гэрээ байгуулмагц Д.******* нь Л.*******т 1 сая төгрөг өгч үлдэх төлбөрийг 000 оны 03 дугаар сарын 01-ний дотор үйлдвэрийн чанарын шаардлага хангасан 1-р зэргийн 4 сая төгрөгийн үнэ бүхий гурилыг өгч төлбөрийг барагдуулснаар худалдагч Л.******* нь өөрийн биеэр Д.*******ын нэр дээр шилжүүлэн улсын бүртгэлд бүртгүүлж өгөхөөр гэрээ байгуулсан. Энэ гэрээний хугацаа 000 оны 3-р сарын 01-ний өдөр дуусгавар болох нөхцөлтэй байсан ба Д.******* нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй тул гэрээний хугацаа дуусгавар болоод 0 жил болж байна. Уг гэрээтэй холбоотой талууд ямар нэгэн маргаан гаргаагүй тул гэрээний хөөн хэлэлцэх хугацаа 14 жил болсон байна. Иргэний хуулийн 46,1, 5.., 11., 49.1, 64.1-д тус тус заасан болон бусад хууль тогтоомжид заасны дагуу 1999 оны 08-р сарын 18-нд талуудын байгуулсан гэрээг хүчингүйд тооцуулах зорилгоор энэхүү шаардлага гаргаж байна.

Учир нь: ******* нь өөрийн өмчлөлийн сумын дугаар баг, 3 дугаар хэсэгт байрлах 9 дүгээр байрны зүүн тийшээ харсан өрөө зоогийн газрын зориулалтаар ашиглаж гэж байсан байраа зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулсан. Гэвч ******* нь урьдчилгаа 1,000,000 төгрөгийг өгөөд үлдэгдэл 4,000,000 төгрөгийг өгөөгүй учраас тухайн зээлийн гэрээнд заасан нөхцөлийнхөө дагуу хүчингүй болсон. Энэ нь улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй байгаа. Үнэхээр *******ын байр байсан бол хангалттай шаардах эрх нь байсан. 18 жилийн дараа ийм маргаан гаргаж байгаа нь буруу юм. Би үүнийг 3 зүйлээр л нотолно. Нэгдүгээрт эд хөрөнгийг зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулсан тул улсын бүртгэлд бүртгүүлэхдээ уг хөрөнгийн төлбөрийг 100% барагдуулсан баримт нотолгоог улсын бүртгэл шаардан авч хувийн хэрэгт хавсаргах зохицуулалттай. Хоёрдугаарт үл хөдлөх эд хөрөнгийг борлуулсан бол Татварын тухай хуульд заасны дагуу татварын баримт ёстой ба татвар төлсөн баримтыг бүртгүүлэгч этгээд хүсэлтийн хамт гаргаж өгөх ёстой. Харин улсын бүртгэлийн хувийн хэрэгт авагдсан татвар төлсөн баримт нь борлуулалтын өртгөөс 1,000,000 төгрөгийн 0,000 төгрөгийн татварыг төлсөн. Үлдэгдэл 4,000,000 төгрөгийн татварыг төлж барагдуулаагүй байна гэж татварын байцаагч хэлсэн. Мөн зээлээр худалдах худалдан авах гэрээнд заасанчлан эд хөрөнгө зээлээр худалдах худалдан авах гэрээний зээлдэгчийн эрхийг а б талууд хөндлөнгийн гэрч байлцуулан байрыг хүлээлгэн өгөх үүргийг талууд хүлээх ёстой. Үүнийг одоо юу гэж үзэх вэ? гэхээр Д.*******, Л.******* нарын хооронд байгуулсан зээлийн гэрээ нь цуцлагдсан, хүчингүй болсон, улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй. Бид яагаад бие даасан шаардлага гаргасан бэ? гэхээр энэ байрны өмчлөгч нь Л.******* гэдгийг нотлохоор гаргасан. Өнөөдрийн байдлаар *******т ч тэр, д ч тэр өөрийн эзэмшлийн өрөө байрыг шилжүүлж өгөөгүй байна. Улсын бүртгэлээс шилжүүлсэн талаар нотлох баримт шүүхэд ирсэн байсан. Энэ баримтад нэг ч нотлох баримт хавсаргаагүй байсан шүү дээ. Энэ нь хууль зөрчсөн гэсэн үг. Цаашид өмчлөх эрхээ хамгаалахын тулд хуульд заасны дагуу хандах газарт нь хандана. Зээлээр худалдах худалдан авах гэрээ байгуулаад 5,000,000 төгрөгөөр зарсан байхад 1,000,000 төгрөг төлөөд, 4,000,000 төгрөгийг төлөөгүй байж миний өмч гэж байгаа нь буруу.

Иймд Л.*******, Д.******* нарын хооронд Ү-131000906 дугаар бүхий улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн байрыг 1999 оны 08-р сарын 18-ны өдөр зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээг хүчингүйд тооцож өгнө үү! гэжээ.

Гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.******* нь шүүх хуралдаанд өгсөн тайлбартаа:

... аймгийн сумын дугаар баг, 3 дугаар хэсэг, орон сууцны 1 дүгээр байрны зүүн тийшээ харсан өрөөг зоогийн газрын зориулалтаар ажиллуулж байсан байраа зээлээр худалдах худалдан авах гэрээгээр иргэн Д.*******тай худалдан авахаар гэрээ байгуулсан. Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээний 6 дугаар зүйлд заасан нөхцөлөөр Д.******* нь гэрээ байгуулмагц 1,000,000 төгрөг өгсөн. Үүнтэй маргах зүйл байхгүй. *******т 1,000,000 төгрөг өгсөн боловч үлдэгдэл төлбөрөө гэрээний дугаар зүйлд заасан 000 оны 3 дугаар сарын 01-ны дотор 4,000,000 төгрөгийн үнэ бүхий нэгдүгээр зэргийн гурил өгч барагдуулах ёстой байсан боловч үлдэгдэл төлбөрөө төлөөгүй учир талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 3 дахь заалтыг үндэслэн цуцлагдаад 3 жил болох гэж байна. ******* гэрээг цуцалж байраа д эзэмшүүлж байгаа талаар шаардлага гаргаагүй 19 жил болсныг дараа ******* өмчлөх эрхэнд халдахаар энэ байрны өмчлөлд ямар ч хамааралгүй хүмүүс Д.*******д холбогдуулан нэхэмжлэл гаргасан. Шүүх түүнийг хүлээн авч иргэний хэрэг үүсгэсэн нь хууль зөрчсөн байна. Талуудын хооронд эд хөрөнгө зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулсан нь өмчлөх эрхийг Улсын бүртгэлд бүртгүүлэх тохиолдолд уг хөрөнгийн үнийг 100 хувь төлж барагдуулсан Д.*******ын өмчлөлд шилжүүлсэн тухай баримт тодорхойлолтыг улсын бүртгэгч шаардана авч хувийн хэрэгт оруулж, түүнийг үндэслэн эрхийг шилжүүлдэг боловч эд хөрөнгийн хувийн хэрэгт төлбөр төлсөн баримт, ******* төлбөр аваагүй учир уг баримтыг өгөөгүй учир байхгүй байгаа юм. Энэ талаар өнөөдөр улсын бүртгэлийн газраас ирсэн баримтаар нотлогдож байна. Энэ талаар миний бие аймгийн Улсын бүртгэлийн газраас лавлагааг гаргуулахаар шүүхэд удаа хандсан. Энэ талаар баримт байхгүй байсан. Энэ нь ******* улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй нь үүгээр нотлогдож байна. аймгийн Улсын бүртгэлийн газраас шүүхэд ирүүлсэн Д.*******ын болон түүний үүсгэн байгуулсан аж ахуйн өмчид одоо байгаа, урд нь байсан, өмчлөлд нь шилжүүлж ирсэн үл хөдлөх хөрөнгийн мэдээллийн жагсаалтад *******ийн өмч болсон байр байхгүй байгаа тайлбар нотлогдож байна. Яагаад гэвэл уг жагсаалтад хуульд заасны дагуу шилжүүлээд улсын бүртгэлийн гэрчилгээ олгогдоод Д.*******ын өмчлөлд шилжүүлсэн баримт байгаа эсэх бусдад худалдан борлуулсан талаар жагсаалтад байхгүй талаар баримт хавтаст хэрэгт байдаг. Гэрч болох зарим хүмүүсийн ...******* гэх хүнээс худалдаж авсан. Д.******* засвар хийсэн... гэдэг нь бүгд худал юм. ******* болон Д.******* нарын байгуулсан гэрээнд зүүн тал руугаа харсан хаалгатай гэж байдаг. Яагаад гэвэл энэ байр орон сууцны зориулалтай байхад ******* Алтансүхээс шилжүүлж аваад засвар үйлчилгээ хийчихсэн байсан байр юм. аймгийн Улсын бүртгэлийн газраас Д.*******, аймгийн д үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ олгоогүй. Хавтаст хэрэгт Д.*******т олгосон улсын бүртгэлийн гэрчилгээ байхгүй байгаа. Улсын бүртгэлийн газар аль алинд нь үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гаргаж өгөөгүй байдаг. Яагаад гэвэл бүртгэл нь хуульд заасны хийгдээгүй. Зээлээр худалдах, худалдан авах гэрээг урьдчилсан байдлаар улсын бүртгэлд улсын бүртгэл өмч шилжүүлэх бүртгэл хийгдсэн. Тухайн үед аль алинд нь үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ олгоогүй учраас байхгүй. Яагаад гэвэл улсын бүртгэлийн газраас ирсэн баримтад хүртэл байхгүй. Зөвхөн *******т олгосон үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ байдаг.

Мөн Д.******* уг орон сууцыг аймгийн ын өмчлөлд шилжүүлэн өгөөгүй. аймгийн д эзэмшүүлэхээр ******* хүлээлгэж өгсөн. Түүний байр гэдгийг аймгийн ыг дарга асан н.Алтангэрэл шүүхэд мэдүүлэг өгөхдөө тодорхой мэдүүлсэн байдаг. Иймд Д.******* болон аймгийн д тус тус холбогдуулан гаргасан Д.*******ын нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү! гэжээ.

Нэхэмжлэгч Д.******* нь шүүх хуралдаанд өгсөн тайлбартаа:

... Уг шаардлага нь хуульд нийцээгүй, ямар ч үндэслэлгүй шаардлага байна. Хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэдгийг гуравдагч этгээд мэдэж байгаа байх. Тухайн үед асуудал байсан бол нэхэмжлэл гаргаад байраа надаас авах ёстой байсан. тухайн үед яриагүй байж одоо ийм тайлбар гаргаж байгаа нь ойлгомжгүй байна. Тиймээс хүлээн зөвшөөрөхгүй. Иймд дээрх шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү! гэх.

Хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч Д.******* нь хариуцагч Д.*******, аймгийн нарт холбогдуулан аймгийн сумын дугаар баг 4 хэсэгт байрлах 1 байрны 01 тоот орон сууцыг чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

Хариуцагч Д.******* нь ... Би нэхэмжлэгчийн дурдсан байрыг худалдан аваагүй, эзэмшиж, ашиглаагүй тул надад хамааралгүй, хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан... гэж, аймгийн нь ... энэ байрыг худалдан авсан, улсын бүртгэлд өмчлөгчөөр бүртгэгдсэн тул зөвшөөрөхгүй, талууд гэрээтэй холбоотой маргах хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэж тус тус нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргасан байна.

Мөн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.******* нь Л.*******, Д.******* нарын хооронд хийгдсэн 1999 оны 08 сарын 18-ны өдрийн орон сууц зээлээр худалдах-худалдах авах гэрээг хүчингүйд тооцуулах тухай бие даасан шаардлага гаргасныг нэхэмжлэгч Д.******* нь шаардлага нь хуульд нийцээгүй, ямар ч үндэслэлгүй шаардлага байна. Хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан гэдгийг гуравдагч этгээд мэдэж байгаа гэж маргаж, татгалзсан байна. /-р хх-ийн 4-43, /

Шүүх нэхэмжлэлийн шаардлага болон гуравдагч этгээдийн бие даасан шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзлээ.Учир нь:

Хэрэгт авагдсан баримтаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна.

- аймгийн сумын дугаар баг 4 хэсэгт байрлах 1 байрны 01 тоотод байрлах орон сууцыг 1998 оны 06 сарын 11-ний өдөр бүртгэж үл хөдлөх хөрөнгийн 14 дугаартай гэрчилгээ олгогдсон байна.

- Л.******* нь 1999 оны 11 сарын 3-ны өдөр Д.*******тай худалдах худалдан авах гэрээ байгуулж, гэрээг 1998 оны 8 сарын 19-ний өдөр үл хөдлөх хөрөнгийн газар бүртгүүлснээр Д.*******т өмчлөх эрх шилжсэн байх бөгөөд Д.******* нь 001 оны 05 сарын 16-ны өдөр аймгийн ардчилсан тай орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ байгуулж, улмаар гэрээг үл хөдлөх хөрөнгийн газар бүртгүүлж д үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрх шилжсэн байна. /1-р хх-ийн 30-31,33, 86,8, 45 тал, -р хх-ийн 1, 4 талын ар, 6, ,8, 10, 15 ху /

-Нэхэмжлэгч Д.******* нь дээрх гэрээнд зурсан гарын үсгийг өөрийнхөө гарын үсэг биш гэж маргасан боловч хэрэг хянан шийрлэх ажиллагааны явцад гарсан аймгийн шүүхийн шинжилгээний хэлтсийн 03 оны 03 дугаар сарын 3-ны өдрийн дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, Шүүхийн шинжилгээний үндэсний хүрээлэнгийн 03 оны 09 сарын 11-ний өдрийн 0 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтээр 001 оны 5 дугар сарын 16-ны өдөр Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээнд зурсан гарын үсэг нь Д.*******ын гарын үсгийн хэвтэй тохирч байна. /3-р хх-ийн -84 ху/

Дээрхээс үзвэл талуудын хооронд Иргэний хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.1, 156.1-д заасан гэрээ байгуулагдсан, гэрээ хүчин төгөлдөр байна.

Иргэний хуулийн 110 дугаар зүйлийн 110.1-д үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх хэлцлийн үндсэн дээр нэг этгээдээс нөгөөд шилжиж байгаа бол уг хэлцлийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн газар бүртгүүлснээр өмчлөх эрх шинэ өмчлөгчид үүсэж, өмнөх өмчлөгчийн өмчлөх эрх дуусгавар болно.

Иргэний хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1-д Улсын бүртгэлд үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгө бусад эрхийг бүртгүүлнэ. 183.1-д эрх шилжиж байгаа этгээдийн нэр дээр улсын бүртгэлд бүртгэсэн хэлцлийн үндсэн дээр олж авч улсын бүртгэлд бичигдсэн тэмдэглэлийг буруу ташаа болохыг мэдэж байсан эсхүл уг бүртгэлийг буруу ташаа гэж эсэргүүцсэнээс бусад тохиолдолд үнэн зөв гэж тооцно гэж тус тус заажээ.

Дээрх хуульд заасны дагуу аймгийн ардчилсан ыг маргаан бүхий орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгч гэж үзэхээр байна.

Хэдийгээр нэхэмжлэгчээс Д.*******д холбогдох нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ ... Д.******* нь ******* миний нэртэй ордер бүхий Сэлэнгийн Мэдээ сонин байгаа байрыг худалдан авна гэж явсаар сүүлдээ авахгүй байгаа тул тухайн байрыг суллуулж, ордерыг маань авч өгөхийг хүсье ... гэх агуулгаар тайлбарлаж нэхэмжлэлдээ дурдсан байгаа ч үүнийгээ баримтаар нотолж чадаагүй.

Тухайлбал  хариуцагч гэж нэхэмжлэгчийн эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхолд хохирол учруулсан буюу үүргээ биелүүлээгүй, эсхүл зохих ёсоор биелүүлээгүй гэж нэхэмжлэлд дурдсан этгээдийг хэлэх бөгөөд энэ талаар хэрэгт ямар нэг баримт авагдаагүй байна.

Түүнчлэн Иргэний хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д хуульд хөөн хэлцэх хугацаа хамаарахгүйгээр зааснаас бусад тохиолдолд өөр этгээд ямар нэг үйлдэл хийх буюу хийхгүй байхыг шаардах хөөн хэлэлцэх хугацаатай байна. Мөн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1-д зааснаар хуульд өөрөөр заагаагүй бол хөөн хэлэлцэх хугацаа 10 жил байна.

Тухайлбал хэрэгт авагдсан баримтаас үзэхэд 001 оноос эхлэн аймгийн сумын дугаар баг 4 хэсэгт байрлах 1 байрны 01 тоотод байрлах орон сууц нь улсын бүртгэлд хариуцагч аймгийн ын өмчлөлд байгаа нь тогтоогдсон.

Нэхэмжлэгч болон гуравдагч этгээдээс хөөн хэлэлцэх хугацаа тасалдсан, түр зогссон талаарх баримтыг гаргаж өгөөгүй, хэрэгт авагдсан баримтаар нотлогдоогүй тул хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн байна.

Иймд дээрх үндэслэлээр Д.*******ын хариуцагч Д.*******, аймгийн нарт холбогдох аймгийн сумын дугаар баг 4 хэсэгт байрлах 1 байрны 01 тоот орон сууцыг чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлийн шаардлага, гуравдагч этгээд Л.*******ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.*******ы Л.*******, Л.******* нарын хооронд хийгдсэн 1999 оны 08 сарын 18-ны өдрийн орон сууц зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээг хүчингүйд тооцуулах шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115..3-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Иргэний хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1, 106 дугаар зүйлийн 106.1 дэх хэсэгт тус тус заасныг баримтлан Д.*******ын Д.*******, аймгийн нарт холбогдох Орон сууц чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлийн шаардлага, бие даасан шаардлага гаргасан гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.*******ы Л.*******, Л.******* нарын хооронд хийгдсэн 1999 оны 08 сарын 18-ны өдрийн орон сууц зээлээр худалдах-худалдан авах гэрээг хүчингүйд тооцуулах тухай шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1, нэхэмжлэгч Д.*******ын улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 0,00 төгрөг, гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.*******аас улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 95.000 төгрөгийг тус тус орон нутгийн төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119., 119., 10 дугаар зүйлийн 10. дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авснаас хойш 14 хоногийн дотор аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй, зохигчид хуульд заасан хугацааны дотор шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Б.МӨНХЗУЛ