МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Н.Дуламсүрэн даргалж, тус шүүхийн шүүх хуралдааны 4 дүгээр танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар

Нэхэмжлэгч: Х.Б*******

Хариуцагч: Б******* д******* Т******* х******* хоорондын Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 төгрөгийг олгохоос татгалзсан хариуцагчийн татгалзал хууль бус тул олгох захиргааны акт гаргахыг даалгах тухай маргааныг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Х.Б*******, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.Н******* нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгч нь Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 төгрөгийг олгохоос татгалзсан хариуцагчийн татгалзал хууль бус, олгох захиргааны акт гаргахыг Б******* д******* Т******* хэлтэст даалгуулахаар маргаж байна.

2. Нэхэмжлэгч 2023 оны 3 дугаар сарын 03-ны өдөр Т******* ерөнхий газарт “ ... Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.4 дүгээр зүйлд Монгол Улсын иргэн өөрийн албан татвар ногдсон орлого болон банк, санхүүгийн байгууллагаас авсан зээлийн хөрөнгөөр амьдран суух зориулалтаар зөвхөн хувьдаа, анх удаа орон сууцны барилга барьсан, эсхүл орон сууц худалдан авсан бол ийнхүү орон сууцны барилга барьсан, эсхүл орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлтийг уг албан татвар төлөгчид эдлүүлэх бөгөөд энэ хөнгөлөлтийн хэмжээ 6 сая төгрөг хүртэл байна гэж заасны дагуу Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 төгрөгийг олгож өгнө үү гэх” гомдол гаргажээ.

3. Т******* ерөнхий газар 2023 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрийн ******* дугаар хариу хүргүүлэх тухай албан бичгээр “... иргэн таны тэтгэврийн орлого нь хуулийн дагуу албан татвараас чөлөөлөгдөх бөгөөд тухайн т******* жилд албан татвар ногдох орлого олж, улмаар хуулийн дагуу төлсөн албан татварыг буцаан олгох журмаар хөнгөлөлт эдлүүлдэг болно. ... Дээрх зохицуулалтын дагуу тухайн орон сууцыг худалдан авахдаа борлуулагч этгээдээс суутгаж, төсөвт шилжүүлсэн 2 хувийн албан татвар нь таны өөрийн албан т******* төлөлтөд хамаарахгүй тул төлсөн татварыг буцаан олгох үндэслэлгүй”  гэх хариуг өгсөн.

4. Нэхэмжлэгч Х.Б******* нь Б******* д******* Т******* хэлтэст холбогдуулан 2023 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 төгрөгийг олгох захиргааны акт гаргахыг даалгах шаардлага бүхий нэхэмжлэлийг 2023 оны 4 дүгээр сарын 25-ны өдөр гаргасан.

5. Нэхэмжлэгч Х.Б******* нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ:

5.1 “Х.Б******* миний бие гавьяаны амралтад байгаа. Анх удаа 20 оны 11 дүгээр сарын 10-ний өдөр  31 м2 талбайтай, нэг өрөө, орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгч болж эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2******* дугаартай, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн 00 гэрчилгээ авсан . Тус орон сууц нь Нийслэлийн Б******* д******* 4-р хороо, одоо 25-р хороо 10-р хороолол, “Голден парк” хотхон Энхтайваны өргөн чөлөө гудамж, байр, тоот хаягийн байршилд байдаг.

Анх удаа орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 /дөрвөн сая гурван зуун мянга/ төгрөгийн хөнгөлөлт эдлүүлэхээр Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулиар зохицуулсан байна.

Х.Б******* би амьдран суух зориулалтаар анх удаа, зөвхөн хувьдаа орон сууц худалдан авсан учраас тэрээр үл хөдлөх эд хөрөнгийн борлуулалтын орлогын нийт дүн 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн 2 хувиар буюу 860.000 /найман зуун жаран мянган/ төгрөгийн татвар төлөгдсөн. Энэ нь Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээний 4 дүгээр зүйлийн 4.8 дахь хэсэгт “худалдаж буй үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй холбоотой татварыг худалдагч тал хариуцна” Мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3 дугаар зүйлд  “үл хөдлөх эд хөрөнгийг борлуулсан орлогын албан татварыг худалдагч тал хариуцна” гэж тус тус заасны дагуу төлөгдсөн бөгөөд энэхүү гэрээг нотариатаар гэрчлүүлэн улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр хүчин төгөлдөр болсон.

Шүүхээс гадуур урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж Т******* ерөнхий газарт хандсан боловч анх удаа үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувийн хөнгөлөлт эдлүүлэхэд тодорхой бус, эргэлзээтэй хариу өгсөн. Мөн Б******* д******* Т******* хэлтэст амаар хүсэлт гаргаж бичгээр хариу авсан бөгөөд урьдчилан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдсан.

Энэхүү нэхэмжлэлийн хувьд нэхэмжлэгч миний анх удаа орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 /дөрвөн сая гурван зуун мянга/ төгрөгийн т******* хөнгөлөлт эдлүүлэхээр хуульд заасан бөгөөд Т******* алба өргөдлийг хууль ёсоор шийдвэрлээгүй, захиргааны акт гаргахаас татгалзсан учраас т******* хөнгөлөлт авч чадахгүйд хүрч Х.Б******* миний баталгаатай т*******  хөнгөлөлт эдлэх эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөж байгаа гэж гэж үзэж байгаа.

Иймд орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 /дөрвөн сая гурван зуун мянга/ төгрөгийг олгох захиргааны акт гаргуулахыг Б******* д******* Т******* хэлтэст даалгаж шийдвэрлэж өгнө үү?” гэжээ.

5.2. Нэхэмжлэгч Х.Б******* шүүх хуралдааны явцад гаргасан нэмэлт тайлбартаа “Голомт банканд 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн борлуулалтын орлогын 2 хувь буюу 860.000 /найман зуун жаран мянган/ төгрөгийн татварыг МТА-нд татвар гэж тушаасан төлбөрийн баримтыг нягтлан үзэхэд Б******* д******* Т******* албанд 20 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр Х.Б******* миний үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогоос суутгасан албан татвар төлсөн баримтаар нотлогдож байна.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4 дэх хэсэгт “Нэхэмжлэлийн шаардлагаар тодорхойлогдох захиргааны үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсэн захиргааны байгууллага, албан тушаалтныг хариуцагч гэнэ” гэж тодорхойлсон хуулийн зохицуулалттай байгаа учраас Б******* д******* т******* алба хариуцагч байх хуулийн үндэслэлтэй гэж үзэхээр байна.

Нотариатын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.3 дугаар зүйлд “Үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг бусдад шилжүүлэхтэй холбогдсон аливаа хэлцлийг зөвхөн тухайн эд хөрөнгө байгаа тойргийн нотариатч гэрчилнэ” гэж заасан. Үүнээс үзвэл үл хөдлөх хөрөнгө Б******* д******* 25 дугаар хороонд байрладаг учраас Б******* д******* Т******* хэлтсийг хариуцагч гэж үзэхээр байна.

Т******* Ерөнхий газрын 2023 оны 03 дугаар сарын 20-ны өдрийн ******* дугаар албан бичигт “...борлуулагч этгээдээс суутгаж, төсөвт шилжүүлсэн 2 хувийн  албан татвар нь таны өөрийн албан т******* төлөлтөд хамаарахгүй тул уг төлсөн татварыг буцаан олгох үндэслэлгүй” гэх хариуг өгсөн. Үүнийг би хоёрдмол утгатай гэж анх нэхэмжлэлдээ бичсэн байгаа. Миний өөрийн албан татварт хамаарахгүй гэдэг нь зөв, суутгаж төлсөн гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн байна. Хуульд заасны дагуу суутгаж төлөх ёстой.

Б******* д******* Т******* х******* 2023 оны 05 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01/507 дугаар албан бичигтээ “албан татвар ногдуулсан орлого олоогүй бол т******* хөнгөлөлт эдлэх боломжгүй болно" гэсэн хариу нь үндэслэл бүхий, хууль ёсны шийдвэр биш болох нь илт байгаа гэж үзэхээр байна. Учир нь эдгээр хоёр шийдвэрийг Б******* д******* Т******* хэлтэст 20 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр Х.Б******* миний Үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогоос суутгасан албан татвар төлсөн баримтаар нотлогдож байна.

Үүнийг дүгнэж хэлэхэд Б******* д******* Т******* х******* 2023 оны 05 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01/507 дугаар албан бичиг, 2023 оны 07 дугаар сарын 28-ны өдрийн 01/863 дугаар албан бичиг, Т******* ерөнхий газрын 2023 он 03 дугаар сарын 20-ний өдрийн ******* дугаар албан бичгүүд нь үндэслэл бүхий хууль ёсны шийдвэр биш болохыг Төрийн албаны тухай хуулийн 39 дүгэр зүйлийн 39.1.3 дугаар зүйлд заасны дагуу “Хуульд нийцээгүй шийдвэр гаргах” гэсэн хориглосон зүйлийг зөрчсөнөөр нотлогдож, өгсөн хариунууд үгүйсгэгдэж байгаа гэж үзэхээр байна. Иймд Х.Б******* миний Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний 43.000.000 /дөчин гурван сая/ төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 /дөрвөн сая гурван зуун мянга/ төгрөгийг олгох захиргааны акт гаргуулахыг Б******* д******* Т******* хэлтэст даалгаж шийдвэрлэж өгнө үү” гэв

6. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн шүүхэд бичгээр ирүүлсэн хариу  тайлбартаа:

6.1. “Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.1 дэх хэсэгт "Албан татвар төлөгч энэ хуулийн дагуу албан татвар ногдуулах орлогоо өөрөө үнэн зөв тодорхойлж, албан татварыг холбогдох төсөвт төлнө", Т******* ерөнхий газрын даргын 2019 оны А/260 дугаар тушаалын хавсралтаар баталсан Т******* тайлан үйлдэх, тушаах, хүлээн авах, боловсруулах, тайланд залруулга хийх журмын 2.2 дахь хэсэгт “Татвар төлөгч нь Т******* ерөнхий хуулийн 28.1-д заасны дагуу холбогдох т******* хуулиар төлбөл зохих т******* ногдлоо өөрөө тодорхойлж, батлагдсан маягтаар т******* тайланг үйлдэнэ", 2.3 дахь хэсэгт " Т******* тайлангийн мэдээллийн үнэн зөв, бодит байдлыг татвар төлөгч өөрөө хариуцна.", 2.7 дахь хэсэгт "Татвар төлөгчийн цахим хэлбэрээр тушаасан тайлан, хавсралт мэдээ нь "Цахим баримтыг тодорхойлох, түүнд тавих шаардлагыг тогтоох, цахим баримтыг хадгалах журам"-д заасан шаардлага болон дараах шалгуурыг хангасан байна", 2.7.1 дэх хэсэгт "т******* тайлангийн тоон үзүүлэлт нь түүний Хавсралт мэдээ болон холбогдох бусад т******* тайлангийн тоон үзүүлэлттэй тохирч байх" гэсэн хуулийн зохицуулалттай.

Т******* ерөнхий хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсэгт "Татвар төлөгч т******* тайланг дараагийн т******* жилд багтаан залруулж болно", Т******* ерөнхий газрын даргын 2019 оны А/260 дугаар тушаалын хавсралтаар баталсан Т******* тайлан үйлдэх, тушаах, хүлээн авах, боловсруулах, тайланд залруулга хийх журмын 2.11 дахь хэсэг “Татвар төлөгч нь т******* тайлан тушаах хуулийн хугацаанд тайланг засварлаж болох бөгөөд хамгийн сүүлд илгээсэн хугацаагаар тайлан тушаасан хугацааг тодорхойлно" гэж заасны дагуу т******* тайлан залруулах хүсэлтээ гарган, тайлангаа залруулан илгээх боломжтой. Т******* хөнгөлөлт, чөлөөлөлт олгох асуудлыг Т******* ерөнхий газрын ТХУАГ-ын Орлогын хяналт, буцаан олголтын хэлтэс шийдвэрлэдэг болно” гэжээ.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

7. Шүүх энэ хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтууд, нэхэмжлэгч хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нараас шүүх хуралдаанд болон шүүхэд ирүүлсэн тайлбар зэргийг шинжлэн судалж үнэлээд дараах хууль зүйн үндэслэлүүдээр нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэв.

8. Нэхэмжлэгч Х.Б*******гаас тус шүүхэд хандаж “...Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* 10 хувь буюу 4.300.000 төгрөгийг олгохгүй байгаа хариуцагчийн татгалзал хууль бус тул олгох захиргааны акт гаргахыг Б******* д******* Т******* хэлтэст даалгуулах”-аар маргаж байна.

9. Хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар:

- Нэхэмжлэгч нь 20 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр Б******* д******* 4-р хороо, 10-р хороолол, "Голден парк" хотхон Энхтайвны өргөн чөлөө гудамж, байрны тоот хаягт орших 31 м2 талбай бүхий орон сууцыг 43.000.000 төгрөгөөр худалдан авсан,

- Түүнчлэн үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2******* дугаарт бүртгэгдэж өмчлөх эрхийн улсын бүртгэлийн 00 тоот гэрчилгээ авч хууль ёсны өмчлөгч болсон нь нэхэмжлэгчээс 20 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр иргэн Ж.Стэй байгуулсан “Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ” болон Х.Б*******гаас ирүүлсэн ХААН банкны төлбөрийн баримт, үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн гэрчилгээ зэргээр тогтоогдсон, хэргийн оролцогчид эдгээр үйл баримтын талаар маргаагүй.

Нэхэмжлэгчийн гаргасан “...т******* хөнгөлөлт олгож өгнө үү” гэх хүсэлтэд Б******* д******* т******* х******* 2023 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01/507 дугаар албан бичгээр “...тухайн тайлант хугацаанд албан татвар ногдуулах орлого олоогүй бол т******* хөнгөлөлт эдлэх боломжгүй” гэж, Т******* ерөнхий газрын 2023 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрийн ******* дугаар албан бичгээр “...иргэн таны тэтгэврийн орлого нь хуулийн дагуу албан татвараас чөлөөлөгдөх бөгөөд тухайн т******* жилд албан татвар ногдох орлого олж улмаар хуулийн дагуу төлсөн албан татварыг буцаан олгох журмаар хөнгөлөлт эдлүүлдэг болно, үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдан авахад Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.1.3-д зааснаар суутган төлөгч буюу худалдан авагч нь үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулж олсон орлогын нийт дүнгээр татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлж 2 хувиар албан татварыг суутган ногдуулж холбогдох төсөвт шилжүүлэх үүрэгтэй, дээрх зохицуулалтын дагуу...борлуулагч этгээдээс суутгаж төсөвт шилжүүлсэн 2 хувийн албан татвар нь таны өөрийн албан т******* хөнгөлөлтөд хамаарахгүй тул уг төлсөн татварыг буцаан олгох үндэслэлгүй” гэх хариуг тус тус өгчээ.

10. Нэхэмжлэгч эдгээр татгалзлыг хууль бус гэж үзэж буй үндэслэлээ “...эдгээр нь нэг нь нөгөөгөө үгүйсгэсэн хоёрдмол утгатай, Төрийн албаны тухай хуулийн хориглосон зохицуулалтыг зөрчсөн...” гэж тодорхойлон, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс “...т******* тайлан залруулах хүсэлтээ гаргаад тайлангаа залруулан илгээх боломжтой” гэж маргасан, нэхэмжлэгч нь тухайн үйл баримтыг нотлохоор үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулсны орлогоос 860 000 төгрөгийн суутган татвар төлсөн гэх баримтыг нэмж ирүүлсэн болно.

11. Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.4-т “Монгол Улсын иргэн өөрийн албан татвар ногдсон орлого...-оор амьдран суух зориулалтаар зөвхөн хувьдаа, анх удаа...орон сууц худалдан авсан бол ийнхүү орон сууц худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлтийг уг албан татвар төлөгчид эдлүүлэх бөгөөд энэ хөнгөлөлтийн хэмжээ 6 сая төгрөг хүртэл байна” гэж, 23.13-т “Албан татвар төлөгч энэ хуулийн 23.3, 23.4-т заасан хөнгөлөлтийн аль нэгийг сонгон эдэлнэ” гэж, 23.15-д “Энэ...хуульд заасан хөнгөлөлт эдлүүлэх журмыг т******* асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална” гэж тус тус заажээ.

12. Хуулийн, дээрх заалтуудаас үзвэл хариуцагчаас өгсөн “...тухайн тайлант хугацаанд албан татвар ногдуулах орлого олоогүй бол т******* хөнгөлөлт эдлэх боломжгүй” гэх хариу нь хууль зүйн үндэслэлгүйн дээр Т******* ерөнхий газрын 2023 оны 3 дугаар сарын 20-ны өдрийн ******* дугаар албан бичигтэй агуулгын хувьд зөрчилтэй, өөрөөр хэлбэл “..борлуулагч этгээдээс суутгаж төсөвт шилжүүлсэн 2 хувийн албан татвар нь таны өөрийн албан т******* хөнгөлөлтөд хамаарахгүй” гэсэн нь нэхэмжлэгчийн хүсэлтэд өгсөн үндэслэлгүй татгалзал гэж үзэхээр байна.

13. Өөрөөр хэлбэл Хувь хүний орлогын албан т******* хуулийн дээр дурдсан заалтуудаар хувь хүн өөрийн албан татвар ногдсон орлогоор амьдран суух зориулалтаар, зөвхөн хувьдаа, анх удаа орон сууц худалдан авсан тохиолдолд уг худалдан авахад зарцуулсан хөрөнгөтэй тэнцэх хэмжээний орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлтийг эдлүүлэхээр тухайлан заасан, энэхүү нөхцөл болзлыг нэхэмжлэгчийн тухайд хангаж байгаа нь тогтоогдсон тул нэхэмжлэгч Х.Б******* уг хуульд заасан албан т******* хөнгөлөлтийг эдлэх эрх бүхий субъект мөн юм.

14. Түүнчлэн хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.5-д “Энэ хуулийн .1.2, .1.4, .1.7, 23.1-д зааснаас бусад албан т******* хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөд хамрагдах албан татвар төлөгч албан т******* тайлан гаргах үүрэгтэй бөгөөд уг тайлан нь түүнийг албан т******* хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөд хамруулах үндсэн баримт болно” гэж заасан ба нэхэмжлэгч Х.Б******* нь 20 оны 11 дүгээр сарын 09-ний өдөр “Иргэний үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулсны орлогоос суутгасан албан татвар-01010108” 860000 төгрөг төлсөн нь Монголын т******* албаны татвар төлсөн баримт №-аар тогтоогдсон.

15. Үүнээс үзвэл нэхэмжлэгч нь үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдан авсан өдрөө суутган төлөгчийн үүргээ биелүүлсэн ба хэдийгээр Х.Б******* нь т******* тайлан гаргаж харьяа т******* албанд хүргүүлээгүй боловч ийнхүү т******* тайлан хүргүүлээгүй нь нэхэмжлэгчид т******* хөнгөлөлт үзүүлэхээс татгалзах үндэслэл болохгүй, хуульд энэ талаар зохицуулаагүй тул “...тухайн тайлант хугацаанд албан татвар ногдуулах орлого олоогүй бол т******* хөнгөлөлт эдлэх боломжгүй” гэх хариуцагч захиргааны байгууллагын татгалзал хууль бус.

16. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3-т “нэхэмжлэл” гэж хүн, хуулийн этгээдээс захиргааны хууль бус үйл ажиллагааны улмаас зөрчигдсөн, эсхүл зөрчигдөж болзошгүй эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлоо хамгаалуулахаар...захиргааны хэргийн шүүхэд гаргасан өргөдлийг” хэлэхээр, мөн хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.3.4-т “захиргааны актыг гаргахаас татгалзсан шийдвэр...нь хууль бус бөгөөд түүний улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн бол шаардагдах захиргааны акт гаргахыг тухайн захиргааны байгууллагад даалгах...” гэж тус тус заасан.

Хуулийн дээрх заалтуудаас үзвэл нэхэмжлэгчийн т******* хөнгөлөлт эдлүүлж өгнө үү гэх хүсэлтэд хариуцагч Б******* д******* т******* х******* 2023 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01/507 дугаар албан бичгээр өгсөн татгалзал хууль бус, уг татгалзлын улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн болох нь тогтоогдсон тул нэхэмжлэгч Х.Б*******д хуулиар тусгайлан олгосон боломжийг олгож уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдан авахад зарцуулсан 43 000 000 төгрөгийн орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлтийг зохих журмын дагуу тооцож олгохыг хариуцагч Б******* д******* т******* хэлтэст даалгаж шийдвэрлэх нь зүйтэй:

Иймд дээр дурдсан хууль зүйн үндэслэлүүдээр нэхэмжлэгч Х.Б*******гийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэсэн болно.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Ш.У******* шүүх хуралдааны товыг хуульд заасан журмын дагуу 2023 оны 9 дүгээр сарын 05-ны өдөр мэдэгдсэн, хариуцагчаас хүндэтгэн үзэх шалтгаан дурдсан хүсэлт ирүүлээгүй, нэхэмжлэгч түүний эзгүйд шүүх хуралдааныг үргэлжлүүлэх хүсэлт гаргасан тул эдгээр үндэслэлүүдээр хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийг оролцуулахгүйгээр хуралдааныг үргэлжлүүлсэн болохыг дурдах нь зүйтэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.4, 106.3.12-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Хувь хүний орлогын албан т******* тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.4-т заасныг баримтлан нэхэмжлэгч Х.Б*******гийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж Орон сууц худалдан авахад зарцуулсан 43.000.000 төгрөгийн борлуулалтын орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлт олгохгүй байгаа хариуцагч Б******* д******* т******* х******* 2023 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдрийн 01/507 дугаар татгалзал хууль бус болохыг тогтоож үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдан авахад зарцуулсан 43 000 000 төгрөгийн орлогод ногдох албан т******* хөнгөлөлтийг зохих журмын дагуу тооцож олгохыг хариуцагч Б******* д******* т******* хэлтэст даалгасугай.
2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс төлсөн 70200 (далан мянга хоёр зуун) төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас 70200 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид буцаан олгосугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д заасны дагуу хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч өмгөөлөгч энэхүү шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                           Н.ДУЛАМСҮРЭН