Шүүх | Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Лхагвын Энхтайван |
Хэргийн индекс | 148/2023/00040/И |
Дугаар | 148/ШШ2023/00427 |
Огноо | 2023-07-07 |
Маргааны төрөл | Бусад хуулиар, |
Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр
2023 оны 07 сарын 07 өдөр
Дугаар 148/ШШ2023/00427
03 оны 07 сарын 07 өдөр | Дугаар *******48/ШШ03/47 | ******* ******* |
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
******* ******* дахь ******* дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Л.Энхтайван даргалж тус шүүхийн шүүх хурлын танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар:
Нэхэмжлэгч, Ц.*******ын эрх залгамжлагч: ******* ******* ******* ******* ******* *******, ******* дэнжийн *******- од оршин суух ын ******* /РД: МО5804*******508/-ийн нэхэмжлэлтэй
Хариуцагч: ******* ******* ******* ******* ******* *******, ******* дэнж ******* *******-5 од оршин суух /РД: ЧВ80**************305/-т холбогдох
Нэхэмжлэлийн шаардлага: ******* *******ын ******* *******ийн нутагт орших улсын бүртгэлийн Г-*******3*******6079*******, нэгж талбарын *******7*******70*******, мкв талбайтай гэр бүлийн хэрэгцээний газар, эргэлтийн хөрөнгө болох авто машин улсын УБЕ марк нь KNCSCO36TS*******878 хөх өнгөтэй ачааны авто машин, мал 3 үхэр, зөгий *******9 бүл, улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй боловч ******* ******* ******* *******, ******* хаягт байрлах хувийн орон сууц, хашаа зэрэг нийт 5******* сая төгрөгийн үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгөөс Д.*******, Б.******* бид өөрсдөд оногдвол зохих хэсгийг гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.
Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгч Ц.*******ын эрх залгамжлагч, нэхэмжлэгч Б.*******, түүний өмгөөлөгч Д., хариуцагч Д., түүний өмгөөлөгч М., шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н. нар оролцов.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
Б.*******, Ц.******* нар нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ: ******* аймгийн ******* *******анд оршин суух Б.*******, Ц.******* бид хоёрын төрсөн хүү *******ын нь 6 онд той гэр бүл болж 7 онд нэг хүүтэй болсон. Миний хүү энэ үедээ эхнэр хүүгийн хамт 3-лаа манай хашаанд цуг амьдарч байсан. Хүү маань аав, ээждээ тусалж хамтын хөдөлмөрөөр ногоо тарьж зөгий үржүүлэх амьдардаг байсан. Гэтэл миний хүү 0*******6 оны 03 сарын *******0-нд өвчний улмаас нас барж бидэнд хүнд үе тохиолдовч хуулиа дээдэлж хуулийн хугацаанд өв хүлээн авах хүсэлтээ өгсөн болно. Хамтын хөдөлмөрийн үр шимээр бий болсон бидний өв хөрөнгө гэвэл тодорхой юм.
Энэ бүхэн хуулийн дагуу мөнгөн биет хэлбэрээр эрх бүхий хүмүүст олгогдох ёстой гэж үзэж ирсэн. Учир нь: хүүгийнхээ ирээдүйн болон хамтын амьдрал, аж ахуйг дээшлүүлэхээр хүүгээ гэрлэхээс өмнө нэр дээр нь нэг хүний өмчлөлийн гэр бүлийн зориулалттай ногоо тарих өмчлөлийн газар авч хамтран ногоо тарьж олсон орлогоороо амьдарч байсан. Иймд хүүгийнхээ нэр дээр байгаа уг өмчлөлийн газрыг эцэг эх болох Ц.*******, Б.******* бид хоёрт өвчлөх эрх хуулийн дагуу шилжих ёстой гэж үзэж байгаа юм. Нэхэмжлэгч Г.******* миний өмчлөлийн Д-*******858555**************35*******3 нэгж, Г-*******3*******6*******596 талбар газар дээр хүү Г. 0*******3 онд байшин барьж 0*******4 онд бүрэн ашиглалтад оруулсан. Уг байшин 8*9 харьцаатай хар модон палкаар байрьсан өвлийн байшин бөгөөд үл хөдлөх хөрөнгийн бүртгэлд бүртгүүлээгүй болно. Б.******* миний уг газрын нийт хэмжээ нь 4 мкв хоёр хүний өмчлөлийн бөгөөд уг газраасаа ач хүү Б. бэр Д. нарт үл хөдлөх хөрөнгийн доор 690 мкв газар төслөн өгөх. Харин байшинг үнэлүүлж үнийн дүнгээс эцэг, эх болох бид оногдох хэсгийг авах хүсэлтэй байна. Жич: үлдэгдэл газар болон *******7*******0 мкв газраа хоёр хүний өмчлөлд хэвээр үлдээж, газрын үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөлийн гэрчилгээгээр миний өмч болох нь тодорхой юм. ******* *******ын ард иргэдийн амьдралын эх үүсвэр болох ногоо тарих, зөгий үржүүлэх, зөгийн бал хураан авах зэргээр амьдарч байгаа. Миний хүү анх хоёр бүл зөгий үржүүлэн *******5 оны жилийн эцсээр *******9 бүл зөгийтэй болсон бөгөөд уг *******9 бүл зөгийнөөс хувь оногдоно гэж үзэж байгаа. Хүүтэйгээ эхлүүлсэн бизнесийн орлогоо нэмэгдүүлэх зорилгоор *******996 онд үйлдвэрлэсэн маркийн ачааны авто машиныг эх Б.******* би хүүдээ 8 онд авч өгсөн. Хүүгээ нас барсны дараагаар *******,,0 төгрөгийн сэлбэгээр засаж сайжруулсан ба надад шилжих ёстой юм. Хүүгээ гэр бүлтэй болж өрх тусгаарлахад нь нэг тооны үхээ авч өгсөн ба уг мал өсөж 0*******5 оны тооллогоор 3 болж өссөн. Энэ өв хуваагдах эсэхийг хуулийн дагуу шийдвэрлүүлэх. 0*******6 онд хүүгээ нас барсны ************** сарын дараа *******ын нотариат Ц.Алтанзогсоолд өв хүлээн авах хүсэлтээ өгсөн ба энэ иргэний хуулийн 5*******8 зүйлийн 5*******8. дахь хэсэгт зааснаар энэ нь өв хүлээ навсан гэж үзнэ гэсэн хуулийн заалтаар эх Б.*******, аав Б.******* бид хоёрт өв үлдэх ёстой гэж үзэж байна.
Өвлөгдөх үл хөдлөх хөрөнгө болон хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээг 0******* онд зах зээлийн үнэлгээг үндэслэн өөрсдөө тогтоон өөрсдөө үнэлсэн бөгөөд шүүхийн журмаар үнэлгээ хийлгүүлэх гаргуулах хүсэлт тус тус өгсөн байгаа болно. Иймд нэхэмжлэлийг хүлээн авч шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.
Тэрээр шүүхэд бичгээр гаргасан тайлбартаа: /хавтаст хэргийн *******04-*******07, *******56 тал/ ... ******* ******* ******* *******ын ******* *******, хэсэг 08 од оршин суух хариуцагч Д.ын гаргасан тайлбартай танилцаад доорх тайлбарыг гаргаж байна.
*******-рт. Д.Бэр нь *******7*******70******* тай 4949,5 мкв талбай бүхий газрын талаар тайлбарлахдаа иргэн бүрт олгогдсон газар гэжээ. Энэ газрыг хүү т эх миний бие 5 оны ************** сарын -ны *******90 шийдвэрийн дагуу хүүдээ эзэмшихээр айл авч өгч дараа нь өмлөгчөөр авах хүсэлт гарган 5 оны ************** сарын -ны *******90 ******* *******ын Засаг даргын захирамжаар өмчлөгчөөр авсан юм. Энэ үед миний хүү, бэр...үр хүүхэдгүй аав, ээжийн хамт амьдарч байсан ба хамтдаа ногоо тарьж, энэ бэрд ямарч хамаагүй газар, эцэг *******, эх ******* бид -т авлагдах үндэслэлтэй юм. Хэн ч булаацалдах эрх үүсэх ёсгүй гэж үзнэ.
-рт. Бэрийн УБЕ тай Киа бонго машиныг анх ээж ******* намайг хүү Улаанбаатар хот дагуулж явж дэлгүүр болон ногоо зарж олсон орлогоороо авч өгсөн. Энэ үед бэр ач хүүг минь хараад гэртээ байлаа. Бид нэг дор, нэг хашаанд амьдарч байсан. Энэ машинд хэн ч оролцоогүй хүү бид хоёр өөрсдийн орлогоор авсан болно.
3-рт. Үхэр малын хувьд би анхнаасаа ач хүүдээ өгсөн. Өөрөөр хэлбэл анхны ачдаа өгсөн гэсэн үг юм. Хууль нь шийднэ биздээ гэсэн хүсэлтэй байгаа болно.
4-рт. Зөгийний хувьд хүн ам, малын тооллогоор 0*******5 онд *******9 бүл зөгий гэж хүү тоолуулж байсан, ******* надад хүү Батуяг надаас 6,0,0 төгрөг авсан байсан тул 3 бүл зөгий өгсөн байсан юм. Гэрч гээд батлах Д., Ж., Г. нар нь 4 бүл гэсэн нь худлаа юм. Энэ хүмүүс миний хажууд байсан хүмүүс биш, бэр бид хоёроос өөр хүн байгаагүй болно. Эцэг ******* нь өвлөх эрх нээлттэй хэвээр, бэрд...ажил албан тушаалаар түрий барьж бусдыг гүтгэж үл болно гэж хэлсэн...
5-рт. Өвлөх эрх бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгө 8х9 харьцаатай хувийн орон сууц хашаа, байшинг барихад эцэг *******, эх *******, хүү бид 3 харилцан тохиролцож банкнаас зээл авч барих болж капитал банкнаас эх ******* би өөрийн үл хөдлөх хөрөнгө болох газраа тавьж 8,0,0 төгрөг, хүү миний газрын тавьж 9,0,0 төгрөг, тус тус авч байшинг болон хашааны материалаа авсан. Зарим материалыг Хятадын Эрээн хот хүүтэйгээ явж авч ирсэн. ******* би өөрийн газраас тодорхой хэсэг 0,7 га газар дээр бариулсан үлдэх газраа чөлөөлүүлж авна. Ач хүүгээ бодож 0,7 га газраа тасалж өгч байгаа. Байшин ямар үнээр үнэлэгдэнэ тэр үйлийн зохих хэсгийг эцэг *******, эх ******* бид хоёрт олгож өгөх үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Хариу тайлбартайгаа холбогдуулж хагаа байшингийн үнэлгээг гаргахдаа тухайн орон сууц 0*******4 онд бүрэн ашиглалтад орсон тул энэ үеийн ханшаар үнээ тогтоолгох, мөн блокон хашааг ту тус тогтоолгох хүсэлтэй байгааг хүлээн авна уу гэх.
... Миний бие ******* нь анх ... онд хавар ******* ******* ******* *******ын ДЗОУ байгууллагын ажилтан тай уулзаж танай зөгий ивээг тэтгэж өгөх сурагтай байна. Иймд би ач хүү ийн Аргибөхийг бүртгүүлж өгсөн. Ингээд миний талийгаач хүү маань зөгийний ах бүлэг, дүү бүл зөгийн хуралд очоод ирлээ ээжээ хүү Д.Эрдэнэчимэгийн бүлд ороод ДЗОУ байгууллагаас зөгий өгснийг зөгийн бүлийн ахлагч Д.ээр зөгийгөө заалгуулсаар 4 бүл зөгийтэй боллоо гэсээр хөөрсөн сэтгэлтэй надад хэлж байсан. Түүнээс хойш 0*******5 оны намар *******9 зөгий болгож талийгаач хүү маань өсгөсөн. *******996 оны 3 сард.... хүү маань бурхан болсон. *******9*******6 оны 06 сарын 30-нд *******3 цагт Д. ахлагчтай зөгийн бүл маань ******* Цагааннуур *******ын " " хойд талд балт ургамалд зөгийнүүдээ байлаа. Энэ өдөр би зөгий үзээд байтал бэр Бадам-Осор ирсэн, би тэгээд Бадам-Осорт /Танайх 6 сая гаруй төгрөгийн өртэй / гэхэд Бадам- осор надад /*******9 зөгий 6 зөгий болсон та бүгдийг нь ав гээд Бадам-Осор зөгий маллаж чадахгүй/ гэхэд нь би 3 жилийн дараа болъё харин өрөндөө 3 хайрцаг бүл зөгий авъя зээлийн *******/3 дээ Бадам-осорт хэлээд захын 3 бүл дан зөгийнд №99 гэсэн 3 номерын хайрцагт нь тавиад орхисон. Тэр үед би болон бэр Бадам-Осорын дэргэд хэн ч байгаагүй, өөрөөр гэрч байгаагүй бидний бүлийнхэн *******-*******50 метрийн цаана монгол гэрт хоолоо байсан. Тэгээд тэр өдөртөө Д. ахлагч маань Энхээ эгчээ би ******* Ерөө *******анд зөгийгөө нүүлгэхээр гэж явуулах гээд байна та газар хэцүү бартаа та бидэнтэй явах уу гэхэд нь би эгч нь хол явахгүй ээ /Зүүнбүрэнд балт ургамалтай газар зөгийгөө тавъя гээд/ тэр шөнө манай бүлийнхэн *******, Зүүнбүрэн, Ерөө *******уудаар зөгийгөө нүүлгэж аваад салцгаасан. Ингээд тэр намар болж зөгийнүүдээ гэр гэрийнхээ хашаандаа оруулж ирсэн гэтэл 0*******6 оны намар талийгаач хүүгийн маань гадаа 4 бүл зөгий нь 4 бүл болсон байсан би ч Бадам-осорт юу ч хэлэлгүй дотроо буянаараа болог гэж бодсон. Мөн дотроо талийгаач хүү маань байсан 30-аад бүл зөгий болох байсан байхдаа гэж бодоод өнгөрсөөн. Одоо өрөндөө авсан 3 бүл зөгийгөө авах бодолтой байна.
. 8 оны 8 сарын 9-ний орой... вагоноор би болон миний хүү талийгаач Батхуягтайгаа бид Улаанбаатар хотын техникийн захаар машин авахаар явсан. 8 оны 08 сарын 30, 3******* нд машин үзээд /УБЕ-495/ цэнхэр бонго машиныг 4,8,0-с яриад 4,5,0 мянган төгрөгөөөр авахаар болоод, миний талийгаач хүү 440,0 мянган төгрөг гаргаж /ногоо зөгий балны орлого байсан/ би 4,060, мянган төгрөгийг худалдаа /ногоо зөгийн балны орлоготой /байсан хүү бид мөнгөө нийлүүлээд 4,5,0 мянган төгрөгөөрөө машинаа авсан. Машиныхаа номерыг 8 оны 9 сарын *******-ний өдөр Нарантуул авто техникийн газрас номерын мянган төгрөгийг би төлөн номероо авсан. 8 оны 9 сарын 05-нд ******* ******* *******андаа талийгаач хүүгийн хамт ирсэн. Ер нь би талийгаач хүүтэйгээ ногоо, зөгий гээд хамт л дэм дэмэндээ дээс эрчиндээ гэдэг шиг явдаг байлаа. Би талийгаач хүүгээсээ /зөгий үржүүлж, маллаж сурсан/ эн талаарх найман баримт миний 8 оны 09 сарын хар дандсанд тодорхой байдаг юм.
3. Байшин хашаанд нөхөр ******* бид тодорхой хэмжээгээр туслалцаа үзүүлсэн. Зах банз Сэлэнгийн захаас 0*******3 оны 5 сард авсан, таазны банк 3 кубыг өгсөн, дээврийн нуруу хийх 5-ын банз 30 ширхгийг өгсөн, таазанд приус мод боодол, хашаа болон амбаарт зориулж 360 ширхэг + 40 ширхэг блокон, байшинд дутлаа гээд манайд байсан нарсан палк 0 ширхгийг өгсөн, шалны хулдаас 55,0 төгрөг, цоож, хадаас цемент, шатахуун гэх зэргээр олон зүйл дээр тусалж байсан.
0*******3 оны 4 сарын 0-нд байшингийн суурийг миний хүү нь өөрөө 8х9 харьцаатай суурь тавиад 0*******3 оны 7 сарын 0-нд миний хүү найзын хамт бэр Бадам-Осорын ах найзынхаа хамт 4 хүн 8х9 харьцаатай торхыг босгосон. Мөн 0*******3 онд байшингийн дотор талын заслыг талийгаач хүү маань ганцаараа хийж миний төрсөн дүү маань пийшин барьж өгсөн. 0*******5 оны 5 сарын *******4-нд талийгаач хүү болон бэр Бадам-Осор 9,0,0 сая төгрөгийг капитал банкнаас зээлж би барьцаанд нь өөрийн өмчийн ******* сотын айлын газрыг зээлийн барьцаанд тавьж цаа үзүүлж байлаа. Мөн би энэ өдөр Капитал банкнаас 8,0,0 төгрөгийн зээл авч хоёр гурав хоноод талийгаач хүү ийн хамт Хятад улс Эрээн хот явж байшингийн гадна талын хөөстэй сендвич, дулаалга, таазны лампир, вакум цонх 3 ширхэг хувцасны шкаф, 4х6 харьцаатай хивсэнцэр, ор, ханын хивс, хивсэнцэр, 3х4харьцаатай хивсэнцэр мөн талийгаач хүү , бэр Бадам-Осор ач нарт ээлжийн хувцас авч өгсөн. Эрээн хотоос ******* ******* хүртэлх тээврийн хөлсөнд ,0,0 төгрөгийн туслалцаа би үзүүлж байсан.
...Нэхэмжлэгч Б.******* миний бие өөрийн хань Ц.*******т оногдох өв хөрөнгийг авах хүсэлт гаргасан учир нь: Б.******* миний хань ******* нь хүү ийн...хөрөнгийг хуулийн дагуу гэр бүлийн гишүүнд хувь тэнцүү өв хүлээн авах эрхээ эдэлж миний хамт нэхэмжлэл гаргасан. Энэ хугацаанд миний нөхөр /хань/ 03 оны ******* сард өвчний учир насан өөд болсон юм. Энэнд өв хүлээн авах эрхийг нь эхнэр ******* миний бие үргэлжлүүлэн дэлэх хүсэлтэй байгаа тул энэ тайлбарыг гаргаж байна. Иймд ******* миний гаргасан хүү ийн...эд хөрөнгөөс эцэг *******т оногдох өвийг өвлөх эрхийг болон өвийг хүлээн авах эрх бий болохыг шийдвэрлүүлэх хүсэлт болон тайлбарыг хүлээн авч шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.
Нэхэмжлэгч Ц.*******ын эрх залгамжлагч, нэхэмжлэгч Б.******* шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ... 0*******6 оны 05 сараас өв болон өрийн тухай Д.той ярилцсан. 6 оны 05 сарын 30-ны өдөр Танайх 6,0,0 төгрөгийн өртэй яаж төлөх вэ? гэхэд Та зөгийнүүдээ ав гэж хэлсэн. Би тухайн үед би өрөндөө 3 бүл зөгий авъя. Өвийн тухай 3 жилийн дараа ярилцъя. Манай хүүгийн чамтай гэрлэхээс өмнө байсан газар, машиныг миний нэр рүү шилжүүлэн өгөх тухай ярилцсан ч шүүхээр шийдвэрлүүл гэсэн. 4 онд Д. Г. нар гэрлэхээс өмнө авсан 4999,5 мк.в газар мөн автомашиныг би 4,060,0 төгрөг өгч Г. 7,0 төгрөг орчим нийлүүлэн авч байсан. зөгийн байгууллагаас зөгий өгч байгаа тухай Д.т хэлж 4 бүл зөгий авч байсан. Хүү Г. бид хоёр хамт зөгийн аж ахуй эрхэлж байсан. Д. зөгийн ажилд оролцдоггүй байсан. Би зөгийн аж ахуйд 6,0,0 орчим төгрөгийн барилгын ажил хийж, хөрөнгө оруулсан. Байшин баригдсан газар миний нэр дээр байдаг. Г.ийн өвийн асуудалтай миний газар холбоогүй. Нэхэмжилж байгаа мк.в газар Г.ийн нэр дээр 4 онд авсан, гэр бүлийн хэрэгцээнд ногоо тарих зориулалттай газар. Газрын үнэлгээ 5 онд 3,0,0 төгрөгөөр үнэлж байсан. Манай хүү той гэрлээгүй байхдаа авсан газар, Ц.******* Г. бид гурвын дундын хөрөнгө байгаа юм. Автомашин Г.ийн нэр дээр байдаг. 4,0,0 төгрөгөөр үнэлэгдсэн. *******9 бүл зөгий тухайн үедээ ******* бүл зөгий 7,0 төгрөгийн үнэтэй байсан. Манай ач хүү Б. дээр 4 бүл зөгий ирсэн. Г. бид хоёр үржүүлж *******9 бүл болгож өсгөсөн. Хувийн орон сууц одоогоор хэний ч нэр дээр байхгүй, миний нэр дээр байдаг хашаанд барьсан. Байшин улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй байгаа. 33,9,0 төгрөгөөр үнэлэгдсэн гэв. Хашаа байшинг нөхөр бид хоёр банкнаас зээл авсан мөн би цалингийн зээл авч барьсан. Манай хүү, хүүгийн найзууд болон дүү нийлж барьсан. Би таазны 0 орчим палк, болон байшингийн гадна засварт 9,0,0 төгрөг гаргасан. Байшингийн пийшингийн пийшинг миний дүү барьж өгсөн. Одоо тухайн байшинд Д.Бадам Осор хүүгийн хамт амьдарч байгаа. Манай нөхөр Ц.******* 0*******6 оны ******* сард надад итгэмжлэл гаргаж өгсөн. 0*******7 онд өв хүлээн авах хүсэлт гаргасан гэрчилгээ гараагүй байгаа. Би хүүгээ нас барсны 49 хоногийн дараа машиныг авсан. Одоо надад байгаа. Би машиныг *******,,0 төгрөгөөр засвар хийж авсан. 0*******6 оноос хойш ногооны газар дээр би ногоо тарьж байгаа, 3 үхэр гаргуулах шаардлагаасаа татгалзаж бусад шаардлагаа дэмжиж байна гэх.
Хариуцагч шүүхэд бичгээр гаргасан тайлбартаа: хавтаст хэргийн 84 тал/ ... нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй. Учир нь Б.*******, талийгч Ц.******* нарын надаас нэхэмжилж буй үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийн эрхийн эх сурвалж нь эдгээр хүмүүстэй ямар ч холбоогүй. Учир нь:
*******. Нэхэмжлэлдээ дурдсан эрхийн улсын бүртгэлийн Г-*******3*******6043 /хүчингүй болсон Г-*******3*******6079*******/ т бүртгэлтэй, ******* аймгийн ******* *******ын нутагт орших, нэгж талбарын *******7*******70******* тай, мкв талбай бүхий газрын өмчлөх эрхийг 6 оны 0 сарын -нд миний нөхөр *******ын нь өөрийн нэр дээр бүртгүүлсэн бөгөөд одоо болтол талийгаачийн нэр дээр бүртгэлтэй байгаа. Учир нь иргэн тус бүрт газар өмчлөх хууль хэрэгжиж байсан учир миний бие нь Улаанбаатар хотод газар өмчилж авах гээд тухайн газрын бүртгэлд нэрээ оруулаагүй юм. Энэ нь миний дараа нь Улаанбаатар хотын дүүргийн , ийн ******* ны *******6А хаягт байршилтай, өмчлөх эрхийн Г-040Й653 тай газрын гэрчилгээгээр нотлогдоно.
. Улсын бүртгэлийн УБЕ тай, КИА БОНГО маркийн автомашины тухайд талийгаачийн 49 хоног өнгөрсний дараа надаас ирээд байнга нэхээд байхаар нь миний хувьд машин барьж чаддаггүй тул Б.*******, Ц.******* нарт өгөөд явуулсан. Энэ машиныг эдгээр хүмүүс талийгчид 8 онд авч өгсөн гэдэг нь үндэслэлгүй. Учир нь энэ машиныг нөхөр бид хоёр өмнөх машинаа зараад 0************** онд худалдаж авсан.
3. Нэхэмжлэлд дурдсан 3 үхрийн тухайд нөхөр бид хоёр 7 оны ************** сарын 07-нд хүү Б. төрөхөд манай хадмын гэр бүлээс охин тугал бэлэглэснийг бид өсгөөд одоо 3 үнээтэй болсон. Үүнээс буюу ач хүүгийнхээ өмчөөс хувь нэхэмжилж байгаа бол үнэндээ ёс зүйгүй асуудал гэж үзэж байна.
4. Миний маллаж байгаа зөгийн аж ахуйн хувьд хүү Б. нь гийн хүүхэд ивээн тэтгэх хөтөлбөрт МОG *******79835-396 тай хамрагдаж байсан учир хүүхдийн сайн сайхны төлөө 4 бүлэнцэр зөгийг манай гэр бүлд 0*******0 оны 6 сард тухайн байгууллагаас хүлээлгэн өгсөн. Энэ нь байгууллагын 03 оны 0******* сарын 3-ны өдрийн албан тодорхойлолтоор нотлогдоно6
5. Улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй боловч, 0*******3-0*******4 онд баригдаж ашиглалтад орсон хувийн сууцны хувьд нөхөр бид хоёр 0*******5 оны 05 сарын *******4-ний өдөр Капитал банктай байгуулсан 30 тай зээлийн болон барьцааны гэрээгээр 9 сая төгрөгийн зээл авч, өөрсдөд байсан хуримтлал, цалингийн зээлийг нэмээд барилгын материал худалдан авч, миний төрсөн ах Д. барьж өгсөн. Энэ нь банкны гэрээ, хадгаламжийн хуулбараар нотлогдох ба ах Д.ийг шүүхэд гэрчээр оролцуулах хүсэлтэй байна.
Иймд миний бие нь Б.*******, Ц.******* нарын надаас нэхэмжилсэн 5******* сая төгрөгийн үнийн дүнтэй хөрөнгийн өөрт оногдох хувь гэх нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй тул өөрийн тайлбараа шүүхэд дэмжиж оролцоно гэжээ.
Тэрээр шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Г. бид хоёр оноос хамтран амьдарч, 6 онд гэрлэлтээ батлуулж, 7 онд хүүхэдтэй болсон. Бид хоёр хамтран амьдарч байхдаа өөр өөрсдийн нэр дээр тусдаа газар өмчилсөн. Миний нэр дээр өмчилсөн газар Улаанбаатар хотод байдаг. Тухайн Г.ийн нэр дээр газрын хувьд хадам ээж Б.******* газрыг худалдах, худалдан авах гэрээгээр, байшинг бэлэглэлийг гэрээгээр өгсөн. машиныг Г. бид хоёр Улаанбаатар хотод амьдарч байхдаа 0************** онд худалдаж авсан. Тухайн авто машиныг худалдаж авахдаа хадам ээжээс мөнгө аваагүй, манай нөхөр Солонгос улсаас ирэхдээ байсан өөрсдийн мөнгөөр авсан. Хүүхдийн эрүүл мэндийн байдал муу байсан тул манай гэр бүл 0************** онд Улаанбаатар хотоос шилжиж ирсэн. олон улсын байгууллагаас хүүхэд ивээн тэтгэх хөтөлбөр ******* *******анд хэрэгжсэн. Манай хүү хүүхэд ивээн тэтгэх хөтөлбөрт хамрагдаж Б.өд 4 бүл зөгийг эргэн төлөх нөхцөлтэйгөөр өгсөн. Байшинг Г. бид хоёр зээл авч миний төрсөн ах Д. тусалж байшинг барьсан. Б.******* 0 палк өгсөн гэж ярьж байгаа ч надад өгсөн зүйл байхгүй. Тухайн байшинд би хүү Б.ийн хамт амьдардаг. Манай нөхөр нас барсны дараа хүү бид хоёр тэргүүн ээлжид өв хүлээн авах ёстой. Гэтэл манай нөхөр нас барсны 49 хоногийн дараа Б.******* ирж Чи машин унах биш гэж хэлээд Г.ийн машиныг аваад явсан. Миний амьдарч байгаа байшингаас нэхэмжилж байгааг ойлгохгүй байна. Нөхрөө нас барсны дараа байшин барихад авсан зээлээ би ганцаараа төлж дуусгасан. Манай хүү насанд хүрээгүй учир манай гэр бүлийн бүх хөрөнгө манай нөхрийн нэр дээр байдаг. Зөгийний хувьд зөв Олон улсын байгууллагаас манай хүүд өгсөн. Зөгийг өвөлжөөнд хийгээд гаргаж ирэхэд 3 бүл зөгий үлдсэн байсан. Зөгийнд хамт явдаг хүмүүс надад дундаасаа зөгий босгож өгч одоо 8 бүл зөгий байгаа. Одоо ******* бүл зөгий хэдэн төгрөгөөр үнэлэгдэж байгааг мэдэхгүй. Газрын үнэлгээний тухай мэдэхгүй байна. Автомашиныг 0************** онд Улаанбаатарт амьдарч байхдаа гэр бүлийн хэрэгцээнд өөрсдийн хөрөнгөөр авсан. Хэрэгт 4,0,0 төгрөгөөр үнэлсэн байсан. Манай байшинг хэдэн төгрөгөөр үнэлсэн тухай сайн мэдэхгүй байна. Тэргүүн ээлжид өвлөх эрхтэй байсан тул нотариатад хандах шаардлагагүй байсан гэх.
Зохигчийн шүүхэд болон шүүх хуралдаанд гаргасан нэхэмжлэл, тайлбар, хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн чанартай нотлох баримтуудыг шинжлэн судалж ҮНДЭСЛЭХ нь:
Нэхэмжлэгч Б.*******, Ц.******* нар нь өөрийн төрсөн хүү Г.ийг 6 оны 03 сарын *******0-ны өдөр нас барсны улмаас түүний эхнэр Д.ын эзэмшилд түр байгаа нэр бүхий хөрөнгө болох 4999,5 м.кв талбай бүхий гэр бүлийн хэрэгцээний газар, Киа вонго маркийн УБЕ улсын тай ачааны автомашин *******, 3 үхэр, 9 бүл зөгий, хувийн хашаа, байшин зэрэг нийт 5*******,0,0 төгрөгийн үнэ бүхий хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгөөс хууль ёсны өв залгамжлалаар өөрт оногдох хэсгийг гаргуулахаар шаарджээ.
Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, зохигчийн тайлбар, хавтаст хэргийн *******-, 37-85, 87 -*******8, *******3*******, *******38 -*******49, *******65-*******68, *******7-*******74, *******76-*******77 дахь талд авагдсан нотлох баримтуудаас үзэхэд; дээрх нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангах хууль зүйн болон бодит үндэслэлтэй гэж үзэв.
Учир нь: Нэхэмжлэгч Б.*******, Ц.******* нарын төрсөн хүү Г. нь 0*******6 оны 3 сарын *******6-ны өдөр нас барсны улмаас тэд өөрсдийгөө түүний хууль ёсны өв залгамжлагч гэж үзэн 0*******7 оны 03 сарын 07-нд дээрх нэхэмжлэлд дурдсан 5 нэр төрлийн үл хөлөх болон хөдлөх хөрөнгийг өвлөн авах хүсэлт / хавтаст хэргийн 7,9 тал /-ийг тойргийн нотариатчид гаргаж байсан нь Иргэний хуулийн 58 зүйлийн 58.-т зааснаар дээрх нэхэмжлэгч нар нь өв хүлээн авсан гэж үзэх үндэслэлтэй бөгөөд мөн хуулийн 5*******5 зүйлийн 5*******5.*******-д зааснаар ...өвлүүлэгчийн эд хөрөнгө өвлөгдөх, мөн хуулийн 5*******5.3-д зааснаар ... өв залгамжлалыг хуульд зааснаар буюу гэрээслэлээр гүйцэтгэх, мөн хуулийн 5*******8 зүйлийн 5*******8.*******-д зааснаар өвлүүлэгч нас барсан өдрөөс өв нээгдсэн гэж үзэх хууль зүйн үндэслэлтэй юм.
Иргэний хуулийн 5*******9 зүйлийн 5*******9.*******-д зааснаар ... өвлүүлэгчийн сүүлчийн оршин сууж байсан газар болох ******* аймгийн ******* *******ын *******-р *******, ******* дэнжийн *******- буюу өвлөгдөх үл хөдлөх болон хөдлөх эд хөрөнгө байгаа газар нь өв нээгдсэн газар байна. Иргэний хуулийн 50 зүйлийн 50.*******.*******-д зааснаар ...нас барагчийн эхнэр Д. түүний төрсөн хүү Б., төрүүлсэн эцэг Ц.*******, эх Б.******* нар нь хууль ёсны өвлөгч болох нь хавтаст хэргийн 7-9, 37, 39-4******* талд авагдсан бичгийн баримтуудаар тогтоогдож байна.
Нэхэмжлэлийн шаардлага, зохигчийн дээрх тайлбар зэргээс үзэхэд; Иргэний хуулийн 50 зүйлийн 50.6-д зааснаар ...гэр бүлийн гишүүдийн дундаа хамтран өмчлөх эд хөрөнгүүдэд оногдох хэсгийг гагцхүү энэ хуулийн 50.*******.*******-д заасан этгээд биет байдлаар буюу мөнгөн хэлбэрээр өвлөх эрхтэй боловч нас барагч буюу өвлүүлэгчийн төрүүлсэн эцэг, эх болох Ц.*******, Б.******* нар нь мөн хуулийн 50 зүйлийн 50.*******.*******-д зааснаар хүү Г.ийн өв хөрөнгө /үл хөдлөх болон хөдлөх/-өөс өөрт оногдох хэсгийг адил хэмжээгээр өвлөх эрхтэй гэж, хариуцагч буюу өвлүүэгчийн эхнэр Д.Бадам- Осор нь /хавтаст хэргийн 84-85 тал/ өвийн зохих хувийг гаргуулах ёсгүй, нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй хэмээн тайлбарлан маргаж байна.
Зохигчийн тайлбар ,хавтаст хэрэгт авагдсан дээрх нотлох баримтуудаас үзэхэд;
Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсэг болох 3 үхрээс өөрт оногдох хэсгээ гаргуулах нэхэмжлэлээсээ татгалзаж байгаа ба бусад 4 төрлийн шаардлагаа дэмжиж маргаж байна. Нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдсан үлдэх 4 нэр төрлийн үл хөдлөх болон, хөдлөх хөрөнгө болох улсын бүртгэлийн Г-*******3*******6079******* тай нэгж талбарын *******7*******70******* тай, 4999,5 м.кв талбай бүхий гэр бүлийн хэрэгцээний газар нь /хавтаст хэргийн *******0 тал/ талийгаач Г.ийн нэр дээр ******* хүний өмчлөлөөр бүртгэгдсэн улсын бүртгэлийн гэрчилгээтэй бөгөөд нэхэмжлэгч нь уг газрыг нийт 3,0,0 төгрөгөөр үнэлсэн /хавтаст хэргийн *******6 тал/, ачааны автомашин нь /хавтаст хэргийн 49 тал/ тээврийн хэрэгслийн лавлагаагаар Г.ийн эзэмшилд байсан ба /хавтаст хэргийн *******6 тал/ уг машиныг 3,0,0 төгрөгөөр үнэлсэн, *******9 бүл зөгийг /хавтаст хэргийн *******6, ******* тал/ нэг бүлийг 650,0 төгрөгөөр нийт *******,350,0 төгрөг, хашаа, байшин буюу үл хөдлөх хөрөнгө нь /хавтаст хэргийн **************0-*******8 тал / Ашид билгүүн ХХК-ийн үнэлгээгээр 33,379,690 төгрөгөөр үнэлсэн боловч нэхэмжлэгчийн /хавтаст хэргийн *******6 тал/ үнэлгээгээр нийт 30,0,0 төгрөгөөр үнэлсэн нь үндэслэлтэй бөгөөд, дээрх 4 нэр төрлийн нийт 48,350,0 төгрөгийн үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийг өвлүүлэгч буюу нас барагчийн гэр бүлийн гишүүд болох эхнэр, нэг хүүхдэд оногдох хэсгийг хасаж, хууль ёсны өвлөгч эцэг Ц.*******, эх Б.******* нарт оногдох хэсгийг гаргуулах нь зүйтэй.
Ингэхдээ дээрх өвлүүлэгч буюу нас барагчийн нийт 48,350,0 төгрөгийн хөрөнгөөс Иргэний хуулийн 50 зүйлийн 50.*******-д зааснаар ... хууль ёсны өвлөгч нар нь адил хэмжээгээр өвлөх эрхтэй бөгөөд хууль ёсны өвлөгч болох эхнэр, хүүхэд, эцэг, эх гэсэн 4 хүнд тэнцүү хуваахад ******* хүнд *******,087,5 төгрөгийн хөрөнгө оногдох ба хууль ёсны өвлөгч эцэг, эх, хоёрт нийт 4,*******75,0 төгрөгийн хөрөнгийг мөн хуулийн 50 зүйлийн 50.6-д зааснаар ... энэ хуулийн 50.*******.*******-д заасан этгээд биет байдлаар буюу мөнгөн хэлбэрээр өвлөх эрхтэй гэж зааснаар хуваарилбал зохино.
Иймд зохигчийн маргаж буй нийт 5 нэр төрлийн 5******* сая төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгөөс /хавтаст хэргийн *******-*******6 тал/ хууль ёсны өвлөгч эцэг Ц.*******, эх Б.******* нарт оногдох 4,*******75,0 төгрөг буюу түүнтэй дүйцэх үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийг Д.оос гаргуулан олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх 6,85,0 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болговол зохино.
Хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн зүгээс хавтаст хэргийн *******6, *******, **************0 -*******8 дахь талд гаргасан үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийн үнэлгээг зөвшөөрөхгүй хэмээн тайлбарлаж буй боловч тэрээр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 5 зүйлийн 5.., 38 зүйлийн 38.*******, *******07 зүйлийн *******07.3-д зааснаар ... нэхэмжлэлийн шаардлага, маргааны үйл баримтыг татгалзаж буй үндэслэлээ нотолж, нотлох баримтаа гаргаагүй байна.
Мөн хэргийн 4 -8 дахь талд авагдсан хариуцагчаас гаргасан гэх банкны тодорхойлолт, зээлийн болон барьцааны гэрээ, хавсралт, кассын орлогын болон мөнгөн шилжүүлэг, иргэний тодорхойлолтууд зэрэг бичгийн баримтууд нь дээрх өвийн маргаанд хамааралгүй буюу нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг няцаасан нотолгооны ач холбогдолтой баримт гэж үзэх үндэслэлгүй байна.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 зүйлийн 38.9-д зааснаар нэхэмжлэгчийн шүүх хуралдаанд гаргаж өгсөн 4 ширхэг дэвтрийг хуулиар зөвшөөрөгдөөгүй, нотолгооны ач холбогдолгүй баримт гэж үзэн нотлох баримтаас хасаж, нэхэмжлэгчид буцаан олговол зохино.
Нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 4*******,950 төгрөгийг төрийн сангийн төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас нэхэмжлэлийн хангагдсан хэсэг болох 4,*******75,0 төгрөг ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 78,85 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олговол зохино.
Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************5 зүйлийн **************5..-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:
*******. Иргэний хуулийн 50 зүйлийн 50.*******, 50.*******.*******, 50.6 дахь хэсэгт тус тус зааснаар Д.оос 4,*******75,0 төгрөг буюу түүнтэй дүйцэх биет үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийг гаргуулан Б.*******т олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх 6,85,0 төгрөгийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.
. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 зүйлийн 57.*******-д зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 4*******,950 төгрөгийг төрийн сангийн төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас нэхэмжлэлийн хангагдсан хэсэгт ногдох улсын тэмдэгтийн хураамж 78,85 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.
3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 зүйлийн 38.9-д зааснаар 4 ширхэг дэвтрийг нотлох баримтаас хасч, нэхэмжлэгчид буцаан олгосугай.
4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 зүйлийн **************9.-т зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болохыг дурдсугай.
5. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 зүйлийн **************9.3, **************9.4-т зааснаар шийдвэр хүчинтэй болсон өдрөөс хойш *******4 хоногийн дотор шийдвэрийн агуулгыг энэ хуулийн **************8 зүйлд заасны дагуу бүрэн эхээр нь бичгээр үйлдэж, шүүх хуралдаанд оролцсон тал энэ хуулийн **************9.3-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш *******4 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авахыг мэдэгдсүгэй.
6. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 зүйлийн **************9.5-д зааснаар хэргийг зохигчийн оролцоогүйгээр хэргийг шийдвэрлэсэн бол шүүх шийдвэрийг энэ хуулийн **************9.4-т заасан хугацаанд зохигчид гардуулна. Ийнхүү гардуулах боломжгүй бол шүүх уг хугацаа өнгөрснөөс хойш 7 хоногийн дотор зохигчийн оршин суугаа /оршин байгаа/ газар болон ажилладаг байгууллагын нь аль нэг хаягаар баталгаат шуудангаар, эсхүл шүүхийн ажилтнаар хүргүүлсүгэй.
7. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн **************9 зүйлийн **************9.7-д зааснаар **************9.4-т заасны дагуу шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.
8. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******0 зүйлийн *******0.-т зааснаар зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш *******4 хоногийн дотор ******* ******* дахь Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргаж болохыг дурдсугай.
ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ Л.ЭНХТАЙВАН