2023 11 30 128/ШШ2023/0917

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Б.Адъяасүрэн даргалж, шүүгч Б.Мөнх-Эрдэнэ, шүүгч Д.Халиуна нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн шүүх хуралдааны 5 дугаар танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: *** ХХК

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч: Д.Г***, Н.А***

Хариуцагч: Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга

Гуравдагч этгээд: Ц.Т***

Гуравдагч этгээд: Б.Н***

Гуравдагч этгээд: Х.О***

Гуравдагч этгээдийн өмгөөлөгч: Л.О***

 

Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахгүй байгаа эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгох, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа сунгахыг даалгах, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлага бүхий захиргааны хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Т.Цэвэлмаа, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Г***, Н.А***, гуравдагч этгээд Б.Н***, гуравдагч этгээдүүдийн өмгөөлөгч Л.О*** нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэг. Нэхэмжлэлийн шаардлага:

1.1. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахгүй байгаа эс үйлдэхүйг хууль бус болохыг тогтоолгох, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа сунгахыг даалгах, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах-аар маргасан.

Хоёр. Хэргийн үйл баримт, процессын түүхийн талаар:

2.1.Нэхэмжлэгч *** ХХК нь Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар маргаан бүхий 1400 м.кв газрыг эзэмшиж, мөн дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу тухайн газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй гэх үндэслэлээр хүчингүй болгосон.

2.2. Нэхэмжлэгч нь дээрх захирамжийг эс зөвшөөрч, 2021 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдөр нийслэлийн Засаг даргад гомдол гаргаж, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын 2021 оны 4 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар албан бичгээр хариу авч, 2021 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр тус шүүхэд нэхэмжлэл гаргаснаар тус шүүхийн шүүгчийн 2021 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдрийн 128/ШЗ2021/4846 дугаар захирамжаар захиргааны хэрэг үүсгэсэн.

Гурав. Хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн тайлбар, түүний үндэслэл:

3.1.Нэхэмжлэгчээс нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлдээ:

*** ХХК нь Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар тус дүүргийн 32 дугаар хороо, хуучнаар 22-ын товчооны баруун талд байрлах 1400 м.кв газрыг аж ахуйн зориулалтаар 5 жилийн хугацаатай эзэмших эрхтэй болсон бөгөөд дүүргийн Газрын албанаас 2014 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдөр *** дугаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгож, иргэн, хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээг байгуулсан.

Бид газар эзэмших эрхтэй болсноос хойш Газрын тухай хууль болон гэрээнд заасан зориулалтын дагуу газраа ашиглаж, төлбөрөө хугацаанд нь төлж ирсэн, газар эзэмшигчийн үүргээ огт зөрчиж байгаагүй. Манай компани газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа дуусахаас өмнө газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгуулах тухай хүсэлтээ Сонгинохайрхан дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албаар уламжлуулан тус дүүргийн Засаг даргад гаргасан бөгөөд Засаг дарга болон Газар зохион байгуулалтын албанаас гэрчилгээний хугацааг сунгах боломжгүй талаар мэдэгдээгүй, ямар нэгэн байдлаар татгалзсан хариу өгөхгүй явсан тул хүсэлтийг хянаж байгаа, хугацааг сунгах юм байна гэж ойлгож ирсэн.

Гэвч дүүргийн Газар зохион байгуулалтын албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн *** дугаар албан бичгээр "... Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасан газар эзэмших эрх, эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэслэл бүрдсэн тул хүсэлтийг шийдвэрлэх боломжгүй" хэмээн мэдэгдсэн.

Улмаар Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29 2. 29.3 Захиргааны ерөнхий хуулийн 27.2.2, Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1. 40.1.5, 40.1.6-д заасныг тус тус үндэслэн газрын төлбөрийг хугацаанд нь төлөөгүй. газар эзэмших гэрээний нөхцөлийг удаа дараа зөрчсөн, тухайн газраа зориулалтын дагуу 2 жил дараалан ашиглаагүй гэсэн үндэслэлээр газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон байна.

*** ХХК нь газар эзэмших эрхтэй болсноос хойш газар эзэмшүүлэх гэрээнд заасан төлбөрийг тухай бүр цаг хугацаанд нь төлж ирсэн. Энэ нь газрын хувийн хэрэгт авагдсан 2019 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдрийн газрын төлбөрийн тооцоо нийлсэн *** акт болон газрын төлбөр төлж байсан баримтуудаар тогтоогдож байгаа. Гэтэл Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга нь газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон маргаан бүхий актын үндэслэлээ газрын төлбөр төлөөгүй хэмээн үндэслэсэн нь Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5-д заасантай нийцэхгүй юм.

Сонгинохайрхан дүүргийн газар зохион байгуулалтын алба 2020 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр Газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээний үүргийн биелэлтийг дүгнэх акт үйлдэж *** ХХК нь төлбөр төлдөг, газар дээрээ хашаатай хэмээн гэрээний үүргийг биелүүлсэн талаар дүгнэлт гаргасан. Гэвч дүүргийн Засаг дарга нь Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасан хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу тухайн газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй гэсэн үндэслэлээр газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон нь ойлгомжгүй, хуулийн дээрх зохицуулалттай зөрчилдөж байна.

Нэхэмжлэгч нь Газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмших гэрээний нөхцөл, болзлыг зөрчөөгүй, Газрын тухай хуульд заасан газар эзэмшигчийн үүргээ биелүүлсээр ирсэн боловч хариуцагч Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга хууль бус захирамж гарган, нэхэмжлэгчийн эрхийг ноцтой зөрчиж, хууль ёсны ашиг сонирхолд хууль бусаар халдаж, газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосонд гомдолтой байна. Бидний хувьд цаашид ч энэхүү газраа эзэмших хүсэлтэй байгаа бөгөөд хариуцагч нь газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахаас үндэслэлгүйгээр татгалзсан, өөр бусад этгээдүүдэд эзэмшүүлэх зорилготой байсан гэж хардаж байгаа болно.

Маргаан бүхий захиргааны акт болох Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгосноор нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол бүрэн дүүрэн сэргэхгүй. Өөрөөр хэлбэл уг захирамж нь газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон шийдвэр болохоос биш газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахаас татгалзсан шийдвэр биш бөгөөд тухайн актыг хүчингүй болгосноор *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа шууд сунгагдах үр дагаварт хүрэхгүй юм. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэжээ.

4. Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нар шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Нэхэмжлэгч нь 2014 онд газар эзэмших эрхийг олж авснаас хойш тухайн газар дээрээ үйл ажиллагаа явуулаад, хашаалаад орхисон байсан. Хэсэг хугацааны дараа газар дээрээ ирээд харахад газар дээрх хашааг нь хэн нэгэн аваад алга болчихсон байсан. 2016 онд дахиж газар дээрээ очиж хашаалан үйл ажиллагаа явуулах гэсэн боловч хариуцагч нь өөр этгээдүүдэд газрыг эзэмшүүлсэн байдаг. Маргаан үүсгээд байгаа хашаалаагүй 2019 онд энэ газар дээрээ очиж үйл ажиллагаа явуулахаар хашаалж байсан. Үүнээс хойш хашааг нь хэн нэгэн этгээд зөөгөөд тавьчихсан. Хэзээ гэдэг нь тодорхойгүй. *** ХХК газраа гэрээн заасан зориулалтын дагуу ашиглаагүй хоёр жилийн хугацааг өнгөрөөсөн зүйл огт байхгүй болно. Мөн газрын төлбөр төлж байсан.

Гэвч Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын захирамжаар Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5, 40.1.6 дахь хэсэгт заасныг тус тус үндэслэл болгон бидний газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг дуусгавар болгосон. Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1 дэх хэсэгт газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг эзэмшигч Газрын тухай хууль тогтоомж, газар эзэмшигч гэрээний нөхцөл болзлыг удаа дараа зөрчсөн бол газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгоно гэж заасан. Бидний зүгээс газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг удаа дараа зөрчсөн зүйл ерөөсөө байхгүй. Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5 дахь хэсэгт зааснаар газрынхаа төлбөрийг төлж байсан баримт нь газрын төлбөр, тооцоо нийлсэн актаар нотлогдож байгаа болно. Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6 дахь хэсэгт зааснаар газар эзэмших эрхтэй газраа ашиглаагүй гэдэг нөхцөл байдал Сонгинохайрхан дүүргийн Газрын албаны хийсэн газар дээрээ хашаатай, төлбөр төлдөг, үйл ажиллагаа явуулдаг гэж дүгнэсэн актаар үгүйсгэгдэж байгаа болно. Гэтэл энэхүү маргаан бүхий актыг гарган бидний газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон нь буруу юм.

Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга нь *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн хугацааг сунгуулах тухай хүсэлтээ 2019 онд гаргасан хүсэлтэд хариу өгөөгүй. Үүнээс гадна 2020 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр, 2020 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдрүүдэд газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгуулах хүсэлтийг удаа дараа гаргаж байсан.

Мөн бид нарын эзэмшил бүхий газар дээр амьдарч байгаа хүмүүсийг чөлөөлж өгнө үү гэж шаардлагуудыг тавьж ирсэн. Газрын тухай хуулийн 60 дугаар зүйлийн 60.1.2 дах хэсэгт иргэн, хуулийн этгээдийн хооронд газар эзэмших, ашиглахтай холбоотой маргаан үүсвэл тухайн маргааныг зохих шатны Засаг дарга хянан шийдвэрлэнэ гэж заасан. Манай маргаантай асуудлыг шийдэхгүй, шийдэх боломжгүй байна гэдэг ямар нэгэн байдлаар хариу өгч байгаагүй. Бидний зүгээс манай газрыг шийдэх юм байна, бидний гэрчилгээний хугацааг сунгаж өгөх юм байна гэдэг ойлголттой явж ирсэн. Иймд бидний гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэв.

5.Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

*** ХХК нь Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар 1400 м.кв газрын аж ахуйн зориулалтаар 5 жилийн хугацаанд эзэмших эрхтэй болсон. Газрын албанаас 2014 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдөр *** газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгож, иргэн хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулсан.

Нэхэмжлэгч *** ХХК нь Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасны дагуу хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу газраа 7 жил ашиглаагүй тул газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон. Иргэн Ц.Т***, Б.Н*** нар нь 2008 оноос хойш маргаан бүхий газар дээр амьдарч хүсэлт гаргасан тул Газрын тухай хуулийн 32 дугаар зүйлд заасны дагуу хүсэлт гаргаж, 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар эзэмших эрхтэй болсон байна. *** ХХК нь Нийслэлийн Засаг даргад гаргасан гомдлын хариугаа 2021 оны 04 дүгээр сарын 06-ны өдөр *** дугаар албан бичгээр хүлээж авсан боловч Захиргааны ерөнхий хуулийн 94 дүгээр зүйлийн 94.1-т заасны дагуу Захиргааны актыг энэ хуульд заасан журмын дагуу мэдэгдсэнээс хойш 30 хоногийн дотор гомдлыг хянан шийдвэрлэх захиргааны байгууллагад гаргана гэж заасны дагуу гаргаагүй байх тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1.8 Энэ хуулийн 14.1-14.4-т заасан хугацааг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хэтрүүлсэн гэж заасны дагуу нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж өгнө үү гэжээ.

6.Гуравдагч этгээд Б.Н***, Ц.Т*** нар шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

Гуравдагч этгээд Б.Н***, Ц.Т*** нар нь Сонгинохайрхан дүүрэг 32 дугаар хороо, Хайрхан мал бордоход 2008 оноос хойш амьдарч байгаа бөгөөд тухайн газар дээрээ *** ХХК нь огт үйл ажиллагаа явуулж байгаагүй, тухайн газрыг бодитоор эзэмшээгүй, харин бид тухайн газарт хашаа барьж амьдарч ирсэн. Иймд амьдарч байгаа газраа эзэмших хүсэлтээ удаа дараа газрын албанд гаргаж газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ гаргаж өгөхийг хүсэж ирсэн. Харин *** ХХК нь хууль бусаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг олж авахдаа 32 дугаар хорооны тухайн олгогдсон нэгж талбай дээр амьдарч байгаа иргэдийн ахуй байдал, санаа бодол цаашлаад тус хорооны удирдлагаас зөвшөөрөл аваагүй газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний дуудлага худалдааны үнэ төлөөгүй зэрэг Газрын тухай хууль тогтоомжийн олон зүйл заалтыг зөрчсөн байсан.

Мөн нэхэмжлэгч компани нь хууль бусаар газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ авсан байгаа ч бодит байдал дээр тухайн газраа зориулалтын дагуу ашиглаж байгаагүй. Түүнчлэн Газрын тухай хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.2. Аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн Засаг дарга хугацаа сунгуулах тухай хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш 15 хоногийн дотор эрхийн гэрчилгээ эзэмших нөхцөлийг хангаж ажилласан эсэхийг хянаж, түүнийг хангасан тохиолдолд газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгах шийдвэр гаргана. Уг шийдвэрийг үндэслэн сумын газрын даамал, аймаг, нийслэл, дүүргийн газрын алба бүртгэнэ гэж заасан байхад *** ХХК нь үүний дагуу сунгуулах хүсэлт гаргаагүй учраас ашиг сонирхол нь хөндөгдөөгүй байна. Харин Б.Н***, Ц.Т*** нар нь дээрх газарт 2008 оноос хойш бодитоор амьдарч байгаа тул гуравдагч этгээд нарын хууль ёсны ашгийг хамгаалж газраа үргэлжлүүлэн ашиглах боломжоор хангаж, нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

7. Гуравдагч этгээдүүд болон өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Гуравдагч этгээдийн зүгээс өмнө нь бичгээр гаргасан тайлбараа дэмжиж байна. Иргэн Б.Н***, Ц.Т*** нь маргаан бүхий газрыг бодитоор эзэмшиж, ашиглаж, арчилж хамгаалж явж байгаад 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын *** дугаар захирамжаар тухайн газар эзэмших эрхийг хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу авсан. Өнөөдрийг хүртэл газар дээрээ бодитоор эзэмшээд, ашиглаад явж байгаа нь хэрэгт авагдсан баримтуудаар эрх бүхий байгууллагуудын шийдвэр, гаргасан тодорхойлолтууд, гэрчийн мэдүүлэг зэрэг баримтуудаар хангалттай тогтоогдож байгаа.

Хариуцагчийн зүгээс нэхэмжлэгчийн газар эзэмших эрхийг цуцлахдаа Газрын тухай хуульд заасны дагуу гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй, Газрын тухай хуульд заасан хоёр жил газраа зориулалтын дагуу ашиглах үүргээ биелүүлээгүйн улмаас цуцалсан. Энэ шийдвэрийг үндэслэлтэй гэж гуравдагч этгээдийн зүгээс үзэж байгаа. Яагаад гэвэл нэхэмжлэгчийн зүгээс 2014 онд газар эзэмших эрхийг олж авснаас хойш өнөөдрийг хүртэл ямар нэгэн байдлаар тухайн газар дээр зориулалтын дагуу ашиглаагүй.

Иргэн, хуулийн этгээдийн хооронд байгуулсан газар эзэмших гэрээнд заасан хэд хэдэн үүргүүд байдаг. Энэ үүргүүдээс нэхэмжлэгч алийг нь ч биелүүлээгүй нөхцөл байдал харагдаж байгаа. Иргэн, хуулийн этгээдэд газар эзэмших, ашиглах эрх төрийн зүгээс олгож байгаа вэ гэвэл улс, орны эдийн засгийн нөхцөл байдал, иргэд, аж ахуйн нэгжийн эдийн засгийн байдал, амьдрал ахуйг дээшлүүлэх, улс оронд үр өгөөжтэй ашиглуулах үүднээс газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах шийдвэрийг гаргадаг. Тэрнээс биш тухайн газар эзэмших эрхээ авчхаад татварыг нь төлсөн болоод хэдэн арван жил хадгалчхаад үйл ажиллагаа явуулахгүй, түүн дээрээ бүтээн байгуулалт хийхгүй, газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө болон улс орны салбарын бодлогод нийцүүлсэн тодорхой үйл ажиллагаа явуулахгүй хадгалж байгаад тодорхой үнэд хүрэх байдлаар зарах ч юм уу ямар нэгэн байдлаар үйл ажиллагаа явуулахгүй байдлаар газрыг ашиглаж байгаа нь буруу гэж үзээд Газрын тухай хуульд заасны дагуу хоёр жил тухайн газраа ашиглаагүй гэдэг үндэслэлээр цуцлах зохицуулалтыг Газрын тухай хуулиар маш тодорхой зохицуулаад өгсөн байна гэж ойлгож байна.

Нэхэмжлэгчийн зүгээс өнөөдрийн байдлаар гэрээнд заасан нөхцөл болзлын дагуу огт ашиглаагүй нөхцөл байдал хэрэгт авагдсан баримтаар хангалттай тогтоогдож байна гэж үзэж байна. Ийм учраас нэхэмжлэгч нь гэрээ, хуульд заасан үүргээ биелүүлээгүйн улмаас газар эзэмших эрх нь цуцлагдсан байна гэж үзэж байна. Нэхэмжлэгч хугацаандаа газар эзэмших эрхээ сунгуулах хүсэлтээ өгсөн гэж тайлбарлаад байдаг. Үүн дээр хариуцагч маш тодорхой тайлбар өгсөн байна. Газрын тухай хуулийн 37.1 дэх хэсэгт заасны дагуу эрхийн гэрчилгээний хүчин төгөлдөр байх хугацаа дуусахаас өмнө 30-аас доошгүй хоногийн өмнө газар эзэмшигч тухайн шатны Засаг даргад газар эзэмших хүсэлтээ өгсөн байна гээд зохицуулсан. *** ХХК 2019 оны 8 дугаар сард гаар эзэмших эрх дуусгавар болохын өмнө 2019 оны 7 дугаар сарын 18-ны өдрөөс өмнө газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг сунгуулах хүсэлтээ өгөх эрх нь байгаа. Гэтэл нэхэмжлэгчийн зүгээс 2019 оны 8 дугаар сарын 13-ны өдөр газар эзэмших эрхийг сунгуулах хүсэлтээ өгсөн. Хуульд заасан үүргээ биелүүлээгүй нөхцөл байдал харагдаж байна.

Өөрсдөө газраа ашиглахгүй, газар эзэмших гэрчилгээнийхээ хугацааг сунгуулахгүй, тухайн газар дээр 2008 оноос хойш хүн амьдраад ирсэн байхад ямар нэгэн байдлаар эрх бүхий байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлэхгүй, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулахгүй, бодитойгоор газраа арчилж хамгаалах үүргээ биелүүлэхгүй байж зөвхөн татвар төлсөн гэдэг үндэслэлээр газар эзэмших эрхтэй гэж тайлбарлаж байгаа бол үндэслэл муутай байна. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү. гэв.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1.Дараах үндэслэлээр нэхэмжлэгч *** ХХК-ийн гаргасан Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсэг, 2021 оны 06 дугаар сарыг 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг тус тус хүчингүй болгож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаагүй эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахыг Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

2.Нэхэмжлэгч нь дараах үндэслэлээр маргасан.

2.1.... 40.1.1-д заасан ноцтой зөрчсөн нөхцөл байдал бий болоогүй, газрын төлбөрийг хугацаанд нь бүрэн төлж байсан

2.2.хариуцагчийн гаргасан шийдвэр нь холбогдох хууль тогтоомжид үндэслээгүй, бодит нөхцөл байдлыг шалган тогтоогоогүй

3.*** ХХК-ийн гаргасан Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах шаардлагын талаар.

3.1.Нэхэмжлэгч *** ХХК нь маргаан бүхий 1400 м.кв газрыг Б.Баялагмаагаас 2014 оны 5 дугаар сарын 23-ны өдрийн *** дүгээр газар эзэмшүүлэх эрх шилжүүлэх гэрээгээр шилжүүлэн авч /1х.х 53-62/, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар /1х.х-7/ захирамжаар газар эзэмших эрхтэй болж, мөн дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар *** ХХК-ийн 1400 м.кв газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон байна.

3.2.Хариуцагчаас *** ХХК нь Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасны дагуу хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу газраа 7 жил ашиглаагүй гэдэг үндэслэлийг шүүхэд гаргасан тайлбартаа дурдсан бөгөөд мөн хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5-д заасан үндэслэлээр цуцалсан талаар маргаагүй.

Өөрөөр хэлбэл, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар нийт 28 иргэн, хуулийн этгээдийн газар эзэмших эрхийг Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.1, 40.1.5, 40.1.6-д заасан үндэслэлээр цуцалсан бөгөөд уг захирамжаар *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгохдоо Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасныг үндэслэл болгожээ.

3.3.*** ХХК-ийн газар эзэмших эрх Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар 2014 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 5 жилийн хугацаатай олгогдсон тул 2019 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийг хүртэл хэрэгжихээр байна.

3.4.Тус компанийн газар эзэмших эрх сунгуулах хүсэлтийг Сонгинохайрхан дүүргийн газар зохион байгуулалтын албаны 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн *** дугаар албан бичгээр шийдвэрлэж ... Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасан газар эзэмших эрх, эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэслэл бүрдсэн тул хүсэлтийг шийдвэрлэх боломжгүй тухай дүгнэлт гарсан. ... холбогдох санал, нотлох баримт 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор ирүүлнэ үү гэж мэдэгдсэн байдаг.

3.5.Улсын дээд шүүхийн 2008 оны 15 дугаар тогтоолын 1.10-т Хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасан ... хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ... гэдгийг гэнэтийн давагдашгүй хүчний эсхүл байгалийн тогтолцооны өөрчлөлтөөс тухайн газарт нь эвдрэл, элэгдэл, цөлжилт бий болсон, бусдын хууль бус үйлдэл зэрэг эзэмшигчээс хамаарах шалтгаан байхгүй байсныг ойлгоно. Мөн зүйл, хэсэгт заасан зориулалтын дагуу газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй гэдгийг газар эзэмшүүлэх тухай гэрээ хийгдсэнээс хойш хуанлийн бүтэн 2 жилийн дотор газар эзэмшигч нь тухайн газар дээрээ гэрээнд заасан нөхцөл, болзол, зориулалтын дагуу тодорхой үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлээгүй /барилга, байгууламж, зам талбай бариагүй, тариалан эрхлээгүй г. м/ байхыг ойлгоно гэж тайлбарлажээ.

3.6.Нэхэмжлэгч *** ХХК нь ...газар эзэмшүүлэх тухай гэрээ хийгдсэнээс хойш хуанлийн бүтэн 2 жилийн дотор газар эзэмшигч нь тухайн газар дээрээ гэрээнд заасан нөхцөл, болзол, зориулалтын дагуу тодорхой үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлээгүй /барилга, байгууламж, зам талбай бариагүй, тариалан эрхлээгүй г. м/ гэж дээрх тогтоолд заасан үйл баримт тогтоогдож байна.

3.7.Иймээс *** ХХК-ийн 1400 м.кв газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамж Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээнд заасан зориулалтын дагуу тухайн газраа 2 жил дараалан ашиглаагүй. гэж заасанд нийцсэн тул уг захирамжийн нэхэмжлэгчид холбогдох хэсгийг хүчингүй болгох үндэслэлгүй гэж үзлээ.

4.Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарыг 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг тус тус хүчингүй болгуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын талаар.

4.1.Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар /1 х.х-145/ захирамжаар гуравдагч этгээд Б.Н*** /*** нэгж талбар/, Ц.Т*** /*** нэгж талбар/ нарт эзэмшүүлсэн газар нь *** ХХК-ийн эзэмшиж байсан 1400 м.кв газартай давхцалтай.

4.2.Газар зохион байгуулалт, геодези зураг зүйн газрын 2021 оны 8 дугаар сарын 24-ний өдрийн 1/1582 дугаар албан бичгээр /1 х.х-111/ ирүүлсэн лавлагаанд Газрын кадастрын мэдээллийн санд байгаа 2010-2014, 2018-2019 оны сансрын зургийг мэдээллийн сан дахь архивын зурган мэдээлэлтэй давхцуулан ирүүлснээс үзэхэд нэхэмжлэгч *** ХХК нь эзэмших байсан газартаа хашаа барьсан, уг хашааг гуравдагч этгээд Б.Н***, Ц.Т*** нар зөвшөөрөлгүй ашигласнаас газрын эрхээ хэрэгжүүлэх боломжгүй байсан гэдэг үйл баримт тогтоогдоогүй.

4.3.*** ХХК-ийн газар эзэмших эрх Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар хүчингүй болсны дараа Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарыг 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар Б.Н***, Ц.Т*** нарт газар эзэмшүүлсэн тул Б.Н***, Ц.Т*** нарт бусдын эзэмшил ашиглалтад байгаа газрыг эзэмшүүлсэн гэж үзэх боломжгүй, Газрын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3-д Хүсэлт гаргасан газар нь бусдын эзэмшиж, ашиглаж байгаа газартай ямар нэг хэмжээгээр давхцаагүй байна. гэсэнтэй нийцжээ.

4.4.Иймээс Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарыг 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжаар Б.Н***, Ц.Т*** нарт газар эзэмшүүлснийг хүчингүй болгох үндэслэлгүй байна.

5.*** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаагүй эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахыг Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад даалгах шаардлагын талаар.

5.1.Монфейс фейшн ХХК-ийн газар эзэмших эрх сунгуулах хүсэлтийг Сонгинохайрхан дүүргийн газар зохион байгуулалтын алба хүлээн авч, 2020 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдрийн *** дугаар /1х/х-13/ албан бичгээр Монфейс фейшн ХХК-д ... Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6-д заасан газар эзэмших эрх, эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгох үндэслэл бүрдсэн тул хүсэлтийг шийдвэрлэх боломжгүй тухай дүгнэлт гарсан. ... холбогдох санал, нотлох баримт 2020 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор ирүүлнэ үү гэж, 2021 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 17/02 дугаар /1х.х-77/ дугаар албан бичгээр хүсэлтийг газар эзэмших, ашиглах эрх хянан шийдвэрлэх дэд зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэхээр хүлээж байна гэж, 2021 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 7/203 /1 х.х-74/, 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн *** дугаар /х.х-14/ дугаар албан бичгээр газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгосон талаар тус тус мэдэгджээ.

5.2.Эдгээр үйл баримтаас үзэхэд Монфейс фейшн ХХК-ийн газар эзэмших эрх сунгуулах хүсэлтийг Сонгинохайрхан дүүргийн газар зохион байгуулалтын алба хүлээн авч тухай бүр шийдвэрлэж хариу өгсөн бөгөөд газар эзэмших эрхийг хүчингүй болгохын өмнө болон хүчингүй болгосон шийдвэрийг тус компанид мэдэгдэж байсан нь Газрын тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2-т Энэ хуулийн 40.1-д заасан үндэслэл тогтоогдвол аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн Засаг дарга эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгосон захирамж гаргаж, энэ тухайгаа эрхийн гэрчилгээ эзэмшиж байсан буюу түүнийг барьцаалсан этгээдэд мэдэгдэнэ. гэж заасан нийцсэн байна.

5.3.Мөн хариуцагчаас *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаагүй эс үйлдэхүй гаргаагүй тул *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахыг Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад даалгах үндэслэлгүй болно.

6.Ингээд дээрх нөхцөл байдлыг нэгтгэн дүгнээд нэхэмжлэгч *** ХХК-ийн гаргасан Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсэг, 2021 оны 06 дугаар сарыг 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг тус тус хүчингүй болгож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгаагүй эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацааг сунгахыг Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.1, 106.3, 106.3.14-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1.Газрын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3, 40 дүгээр зүйлийн 40.1.6, 40.2-д заасныг баримтлан *** ХХК-аас Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад холбогдуулан гаргасан Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2021 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн *** ХХК-д холбогдох хэсэг, мөн Засаг даргын 2021 оны 6 дугаар сарын 16-ны өдрийн *** дугаар захирамжийн Ц.Т***, Б.Н*** нарт холбогдох хэсгийг тус тус хүчингүй болгож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа сунгаагүй эс үйлдэхүй хууль бус болохыг тогтоож, *** ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээний хугацаа сунгахыг хариуцагч Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргад даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 140,400 төгрөгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

 

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 114 дүгээр зүйлийн 114.1-д зааснаар хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нь шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Б.АДЪЯАСҮРЭН

ШҮҮГЧ Д.ХАЛИУНА

ШҮҮГЧ Б.МӨНХ-ЭРДЭНЭ