2023 06 27 12/ШШ2023/00956

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Хишигдаваа даргалж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Улаанбаатар хот Баянзүрх дүүрэг *******-р хороо ******* дугаар байр ******* тоотод оршин суух, ******* /РД:НБ9005*******06/-ийн нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: Орхон аймаг Баян-Өндөр сум Хүрэнбулаг баг ******* тоотод оршин суух, ******* /РД:*******/-д холбогдох ,

Нэхэмжлэлийн шаардлага: Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын дүгээр баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг хууль бус эзэмшлээс чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр хүлээн авч, 2023 оны 01 дүгээр сарын 29-ний өдөр иргэний хэрэг үүсгэн хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд оролцогчид:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.,

Хариуцагч Ч.Ц,

Хариуцагчийн өмгөөлөгч Б.,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Н.Бямбахишиг нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгч нь хариуцагч Ч.Цод холбогдуулан Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын дүгээр баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг хууль бус эзэмшлээс чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагаа дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд: миний бие 2020 оны 01 сарын 08-ны өдөр Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулж, Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг Сэс худалдан авсан. Улмаар худалдах, худалдан авах гэрээг нотариатаар гэрчлүүлж, улсын бүртгэлд бүртгүүлэн 2020 оны 01 сарын 09-ний өдөр үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх улсын бүртгэлийн 000732*******5 дугаартай гэрчилгээ авсан. Миний бие худалдан авсан байрандаа орох гэтэл Ядамын Цэгмэд-******* гэх хүн уг байранд оршин сууж байсан. Манай хадмууд хөдөөнөөс ирсэн байна, Б.Сд байраа худалдаагүй гэх мэт тайлбар хэлж, чөлөөлж өгөхгүй байна. Намайг уг орон сууцыг худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах үед орон сууцны өмчлөгчөөр үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх улсын бүртгэлийн гэрчилгээ нэр дээр байсан. Г.С, Ч.Ц нарын хоорондын гэрээ, хэлцлийг мэдэхгүй. Энэ талаар Б.Сэс энэ талаар лавлан асуухад Ч.Ц надад байраа худалдсан, суллаж өгөх ёстой гэж хэлсэн. Иймд Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэн булаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг Ядамын Цэгмэд-*******ыг хууль бус эзэмшлээс чөлөөлж өгнө үү гэжээ.

2. Хариуцагч Ч.Ц шүүхэд гаргасан хариу тайлбартаа: Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэн булаг хороолол байр тоот орон сууцны хууль ёсны өмчлөгч, хамтран өмчлөгч Ч.С байдаг. Бид Г.С гэдэг хүнд уг байрыг зараагүй. Харин Цэнгэлмаагаас 33 000 000 төгрөг зээлж авахдаа барьцаанд тавиулж, барьцааг суллуулахаар эвлэрлээр орж байсан. Г.Ц нь өөрийн эгч Б.Саруул-Эрдэний нэр дээр шилжүүлсэн. Халиун гэгчийн өмнөөс нэг эрэгтэй хүн ирж цагдаагаар хөөж гаргуулна, мөн цахилгаан эрчим хүчийг салгуулж, Эрдэнэт үйлдвэр ТӨҮГ-т хандаж ажлаас чинь халуулна гэх зэрэг дарамт шахалт үзүүлж байгаа. Би С гэдэг хүнтэй уулзаж байгаагүй. Шүүхэд нэхэмжлэл өгсний дараа Цэнгэлмаа ирж уулзъя гээд гуйгаад, ажлаас гарахад машиндаа суулган төрийн банк руу авч очиж бэлэн мөнгө өгнө гэж албадан шаардсан. Энэ өдөр түүнийг шүүхээс дуудсан байсан. Ингээд хүчээр тулгалтыг зөвшөөрөөгүй тул маргааш нөгөөдөр нь Халиун гэдэг хүний нэр дээр шилжүүлсэн байна. Сарантуяа бид хоёрын Цэнгэлмаа, С нарт холбогдох хэрэг Сум дундын шүүхэд байгаа. Иймд Халиунаагийн нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ.

3. Нэхэмжлэгчээс: 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн Худалдах, худалдан авах гэрээ, Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэн булаг хороолол байр тоот орон сууцны гэрчилгээний хуулбар, Орхон аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 27 дугаартай шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2022 оны 02 дугаар сарын 23-ны өдрийн 18 дугаартай магадлал, Орхон аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 27 дугаартай шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 221/МА2022/0 дугаартай магадлал,

Хэргийн оролцогчдын хүсэлтээр: 2019 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн 12/ШЗ2019/0628 дугаартай эвлэрлийн гэрээг баталгаажуулах тухай шүүгчийн захирамж, Худалдаа хөгжлийн банкны 2020 оны 03 дугаар сарын 17-ны өдрийн 7-07/6 дугаартай албан бичиг, Ч.Цын цалингийн зээлийн гэрээ, Орхон аймгийн Прокурорын газрын 2020 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдрийн 20*******000180122 дугаартай эрүүгийн хэрэг үүсгэж, яллагдагчаар татах тухай прокурорын тогтоол, Булган аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 0 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 132/ШЗ2019/00193 дугаартай шүүгчийн захирамжийн хуулбар, Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын дүгээр баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м² талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийн 2020 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хамтран өмчлөгч өөрчлөгдөх хэлцэл болон д шилжсэн хэлцлүүд, Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн 12/ШШ2021/00726 дугаартай шийдвэрийг авсан байна.

                                                                                                              

ҮНДЭСЛЭХ нь:

1. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж шүүх дүгнэв. Нэхэмжлэгч нь миний бие 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдөр Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулж, Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг Г.Сэс худалдан авсан. Улмаар худалдах, худалдан авах гэрээг нотариатаар гэрчлүүлж, улсын бүртгэлд бүртгүүлэн 2020 оны 01 дүгээр сарын 09-ний өдөр үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх улсын бүртгэлийн 000732*******5 дугаартай гэрчилгээ авсан. Миний бие худалдан авсан байрандаа орох гэтэл Ч.Ц гэх хүн Б.Сд байраа худалдаагүй гэх тайлбар хэлж чөлөөлж өгөхгүй байна. Иймд орон сууцыг Ч.Цын хууль бус эзэмшлээс чөлөөлж өгнө үү гэж шаардах эрхээ тодорхойлсон.

2. Хариуцагч нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй үндэслэлээ: Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын -р баг Хүрэн булаг хороолол байр тоот орон сууцны хууль ёсны өмчлөгч, хамтран өмчлөгч Ч.С байдаг. Бид Г.С гэдэг хүнд уг байрыг зараагүй. Харин Цэнгэлмаагаас 33 000 000 төгрөг зээлж авахдаа барьцаанд тавиулж, барьцааг суллуулахаар эвлэрлээр орж байсан. Г.Ц нь өөрийн эгч Б.Саруул-Эрдэний нэр дээр шилжүүлсэн. Иймд Б.Х нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ.

3. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтууд, талуудын тайлбараар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

. Нэхэмжлэгч Ч.Ц, иргэн Ч.С нар нь иргэн Г.Цтай 2019 оны 11 дүгээр сарын *******-ны өдөр Зээлийн гэрээ байгуулж, 33,0 сая төгрөг зээлсэн байх ба зээлийн барьцаанд Орхон аймаг Баян-Өндөр сум -р баг Хүрэнбулаг -р байрны 0 тоотод байрлах 18 м.кв талбай бүхий нэг өрөө орон сууцыг тавьж, мөн өдөр Барьцааны гэрээ байгуулсан. Улмаар Орхон аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтэст 2019 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр барьцааны гэрээг бүртгүүлэхээр Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдүүлэг гаргаж, улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн,

Ч.Ц, Ч.С, Г.Ц нар нь 2019 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийн Үүрэг дуусгавар болсон тухай хэлцэл хийж, мөн өдрөө Орхон аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтэст барьцаа чөлөөлүүлэхээр Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдүүлэг гаргаж, улсын бүртгэл хийлгэсэн. Энэхүү улсын бүртгэлийг хийлгэх үндэслэл болсон Үүрэг дуусгавар болсон тухай хэлцэл-ийг үл хөдлөх эд хөрөнгийн хамтран өмчлөгч Ч.Ц, Ч.С, барьцаалагч Г.Ц нар харилцан тохиролцож хийсэн ба Улсын бүртгэлийн хэлтэст хамтран мэдүүлэг гаргаж улсын бүртгэлийг хийлгэснээр барьцааны эрх дуусгавар болсон байна. Тухайн бүртгэл хийх үед Ч.Ц, Ч.С, Г.Ц нарын хооронд байгуулагдсан 2019 оны 12 дугаар сарын 2-ний өдрийн Зээлийн гэрээ болон Барьцааны гэрээ хүчин төгөлдөр байсан ба уг барьцааны гэрээгээр тухайн маргаан бүхий бүртгэлд бүртгэгдсэн орон сууцыг барьцаалагч нь Г.Ц байна. Тиймээс Г.Цгийн барьцаа дуусгавар болгох хүсэлт болон тухайн үед хүчин төгөлдөр болсон гэрээ, хэлцэлд үндэслэн улсын бүртгэл хийсэн улсын бүртгэгчийн үйлдэл нь хууль зөрчөөгүй гэсэн дүгнэлтүүдийг... хийсэн Орхон аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 27 дугаартай шүүхийн шийдвэр, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2022 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн дугаартай Магадлал хүчин төгөлдөр болсон байна. /хавтаст хэргийн 15-166 дахь тал/

5. Нэхэмжлэгч Ч.Ц, иргэн Ч.С нар Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах 1 өрөө орон сууцыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдөр Г.Сд, 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдөр д худалдан борлуулсан худалдах худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцуулах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасныг шүүх 2020 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдрийн Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээнд өмчлөгч Ч.Ц, иргэн Ч.С нарыг төлөөлж 2019 оны 11 дүгээр сарын *******-ны өдрийн итгэмжлэлээр олгосон үйлдлийг Г.Ц хэрэгжүүлэн төрсөн эгч Г.Стэй гэрээ байгуулснаар Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах 1 өрөө орон сууц Г.Сд шилжсэн байна. 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдөр Г.С, нарын хооронд худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдаж, Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах 1 өрөө орон сууцыг 000 000 төгрөгөөр худалдаж, өмчлөгч нь болсон байна. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээнүүдийг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх ба нэхэмлэгч Ч.Ц, иргэн Ч.С нар худалдах эрхийг хүчин төгөлдөр итгэмжлэлийн үндсэн дээр шилжүүлсэн, Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгч Г.С, нар болон өөрчлөгдсөн гэж дүгнэн нэхэмжлэгч Ч.Ц, иргэн Ч.С, иргэн Г.Ц нарын хооронд байгуулсан 2019 оны 12 дугаар сарын 2-ний өдрийн Зээлийн гэрээ болон Барьцааны гэрээ-г хүчин төгөлдөр бусад тооцож, 2020 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдрийн Г.Стэй байгуулсан худалдах худалдан авах гэрээ, 2020 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрийн тай байгуулсан Худалдах худалдан авах гэрээг хүчин төгөлдөр бусад тооцох гэрээг болон Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг багийн ******* тоотод байрлах үл хөдлөх хөрөнгийг Ч.Ц, Ч.С нарын өмчлөлд сэргээх тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 08 дугаар сарын 12-ны өдрийн 12/ШШ2021/00726 дугаартай шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болжээ. /хавтаст хэргийн 1*******-19 дэхь тал/

6. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 0 дүгээр зүйлийн 0..-т Шүүхийн хүчин төгөлдөр шийдвэрээр нэгэнт тогтоогдсон буюу нийтэд илэрхий үйл баримт хэрэг хянан шийдвэрлэхэд холбогдолтой байвал түүнийг дахин нотлохгүй гэж заасан бөгөөд шүүх энэ талаар дахин нотлохгүй.

7. Дээр дурьдсан шүүхийн шийдвэрүүдээс дүгнэхэд нь хүчин төгөлдөр хэлцлийн үндсэн дээр Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөгч болсон нь тогтоогдож байна.

8. Иймд Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Хүрэнбулаг баг ******* тоотод байрлах үл хөдлөх хөрөнгийг Ч.Цын хууль бус эзэмшлээс чөлөөлүүлэх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэв.

9. Нэхэмжлэгч Б.Х улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70 200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Ч.Цоос улсын тэмдэгтийн хураамжаар 70 200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч д олгох нь зүйтэй байна.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д заасныг баримтлан Орхон аймаг Баян-Өндөр сумын дүгээр баг Хүрэнбулаг хороолол байр тоот хаягт байрлах 18 м.кв талбай бүхий орон сууцыг хариуцагч Ч.Цын хууль бус эзэмшлээс чөлөөлсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д зааснаар нэхэмжлэгч Б.Х улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70 200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч Ч.Цоос улсын тэмдэгтийн хураамжаар 70 200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч д олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.7, 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр нь танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авснаас хойш 1 хоногийн дотор Орхон аймгийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй, зохигчид хуульд заасан хугацааны дотор шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Б.ХИШИГДАВАА