Н.Хундагын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Монгол Улсын дээд шүүхийн шүүгч Г.Цагаанцоож даргалж, Танхимын тэргүүн Х.Сонинбаяр, шүүгч Г.Алтанчимэг, П.Золзаяа, Х.Эрдэнэсувд нарын бүрэлдэхүүнтэй, тус шүүхийн танхимд хийсэн хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар,

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн

2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэр,

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 

2016 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 1597 дугаар магадлалтай,

Нэхэмжлэгч Н.Хундагын нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч Б.Дөлгөөнд холбогдох

Үндэслэлгүйгээр төлсөн 48 800 000 төгрөг, нэмэлт зардал 306 900 төгрөг, нийт 49 106 900 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Лхагвасүрэнгийн гомдлыг үндэслэн, 

Танхимын тэргүүн Х.Сонинбаяр илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Мягмардорж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Лхагвасүрэн, нарийн бичгийн дарга И.Хажидмаа нар оролцов.

Нэхэмжлэгч шүүхэд болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Мягмардорж шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбарт: Н.Хундага миний бие иргэн Б.Дөлгөөний тавьсан санал болон Голомт банкны зээлийн төв бизнес төвийн удаа дараагийн тодорхойлолтуудыг үндэслэн Б.Дөлгөөний өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн 000194908 эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2203010669 дугаартай, Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо, Бага тойруу, 9 дүгээр байрны 2 тоотод байрлалтай 175 м.кв талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгийг 490 000 000 төгрөгөөр худалдан авахаар тохиролцож 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр Б.Дөлгөөнтэй орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулсан. Талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 3 дахь хэсэгт зааснаар худалдан авагч тал буюу Н.Хундага миний бие орон сууцны үнэ болох 490 000 000 төгрөгийн төлбөрийг 2015 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн дотор худалдагч талд төлж барагдуулах үүрэг хүлээсэн бөгөөд миний бие гэрээ хийгдсэн 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр Голомт банкны Зээлийн төв бизнес төвд 490 000 000 төгрөгийг бэлнээр тушааж тус мөнгөнөөс 488 000 000 төгрөг нь Б.Дөлгөөний эзэмшлийн Голомт банкин дахь 2209254458 тоот дансанд шилжсэнээр миний бие тус үүргээ бүрэн биелүүлсэн. Харин худалдагч тал буюу Б.Дөлгөөн нь тус гэрээний хэд хэдэн заалтыг ноцтой зөрчиж худалдан авагч Н.Хундага миний хууль ёсны эрх ашиг зөрчөөд байна. Талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 1 дэх хэсэгт худалдагч тал нь худалдан авагчийн өмчлөлд Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо, Бага тойруу 9-2 тоотод байрлах 175 м.кв орон сууцыг шилжүүлнэ гэж заасан. Гэтэл барилгын зохион байгуулалтын зураг төсөл боловсруулах тусгай зөвшөөрөл бүхий “Уран Асар” ХХК-ийн 2015 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдөр хийсэн нарийвчилсан хэмжилтээр тухайн орон сууц нь 175 м.кв бус 157.79 м.кв болох нь тогтоогдоод байна. Гэрээний 3 дахь хэсэгт зааснаар 175 м.кв орон сууцны төлбөрийг490 000 000 төгрөг байхаар харилцан тохиролцсон бөгөөд дээрх байдлаар тухайн орон сууцны 1 м.кв тутмын үнэлгээ иь 2 800 000 төгрөг болж байна. Гэтэл худалдан авагчийн өмчлөлд бүрэн шилжих ёстой. 175 м.кв нь бодит байдал дээр 157.79 м.кв болсноор 17.21 м,кв-ын зөрүү гарч Б.Дөлгөөн нь бодитой тогтоогдох ёстой 441 812 000 төгрөгийн төлбөр дээр 48 800 000 төгрөгийг үндэслэлгүйгээр нэмж иргэн Н.Хундага надаас гаргуулсан болох нь тогтоогдоод байна. Худалдагч тал буюу Б.Дөлгөөн нь 2014 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр уг орон сууцыг банкны зээлийн барьцаанд байгаа 490 000 000 төгрөгийг төлж барагдуулбал уг зээл дуусгавар болно гэж худалдан авагч талд мэдэгдэж байсан боловч бидний дунд гэрээ байгуулагдахаас өмнө 2014 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдөр Дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 1 дүгээр шүүхийн 1396 дугаартай захирамжаар Б.Дөлгөөн нь Ц.Мөнхжаргалд 290 803 975 төгрөгийн өр төлбөртэй болох нь тогтоогдож уг шийдвэр баталгаажуулах зорилгоор НШГА-наас битүүмжлэлтэй байсныг мэдэгдэлгүй гэрээний 4 дэх хэсгийг ноцтой зөрчсөн. Худалдагч тал буюу Б.Дөлгөөн нь дээрх байдлаар Н.Хундага надад бодит байдлыг бүрэн гүйцэд танилцуулаагүйн улмаас миний бие тухайн орон сууцыг өөрийн өмчлөлд шилжүүлж чадалгүй 2015 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдөр хүртэл хохирсон. Энэ байдал нь худалдагч талын буруутай үйлдлийн улмаас талуудын хооронд байгуулсан гэрээний 7 дахь хэсэг мөн зөрчигдөхөд хүргэсэн. Голомт банкны Зээлийн төв бизнес төв нь Б.Дөлгөөн болон Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газруудад удаа дараа албан бичиг, тодорхойлолтуудыг гаргаж өгч байсан бөгөөд дээрх байдал нь Н.Хундага миний зүгээс тухайн орон сууцыг худалдан авч хохирол хүлээх гол үндэслэл болсон. Мөн нөгөө талаас худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулж, орон сууцны төлбөрт банкнаас гаргаж өгсөн 490 000 000 төгрөгийн төлбөрийн үлдэгдлийг төлөх үйлдлийг Голомт банкны Зээлийн төв дээр хийсэн бөгөөд Н.Хундага миний бие гэрээ болон банкны тодорхойлолтонд тусгагдсан 490 000 000 төгрөгийн гүйлгээг тус төвөөр дамжуулан хийхэд 490 000 000 төгрөг бус 488 000 000 төгрөгийг худалдагч тал буюу Б.Дөлгөөний дансанд шилжүүлж тус банкнаас надад 488 000 000 төгрөгийн гүйлгээ хийсэн баримт өгч үлдэгдэл 2 000 000 төгрөг нь ямар нэгэн баримтгүй үлдсэн байгаа нь ч мөн тус төвийн үйл ажиллагаатай хамааралтай гэж миний бие үзэж байна. Худалдагч тал Б.Дөлгөөн болон Голомт банкны Зээлийн төв бизнес төвийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас Н.Хундага миний бие эрхийн зөрчилтэй, талбайн хэмжээ дутуу орон сууц худалдан авч тухайн нөхцөл байдлуудыг тодруулах зорилгоор хэмжилт хийлгэж “Уран Асар” ХХК-нд 247 500, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газарт мэдүүлэг лавлагаа гаргахад 20 000 төгрөг, шүүхдэх эвлэрүүлэн зуучлагчид өргөдөл гаргахад 30 000 төгрөг, нотариатаар итгэмжлэл хийлгэх болон материал батлуулахад 9 400 төгрөг, нийт 306 900 төгрөгийн нэмэлт зардал гараад байна. Иймд худалдагч тал Б.Дөлгөөнөөс зээлийн гэрээний дагуу миний худалдан авсан Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо, Бага тойруу, 9 дүгээр байрны 2 тоотод байрлалтай орон сууцны төлбөрт үндэслэлгүйгээр төлсөн 17.21 м.кв-ын үнэ буюу 48 800 000 төгрөг, нэмэлтээр гаргасан 306 900, нийт 49 106 900 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч шүүхэд болон түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Лхагвасүрэнгийн гаргасан хариу тайлбарт: Б.Дөлгөөн нь 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо Бага тойруу, 9 дүгээр байрны 2 тоотод байрлалтай Эрхийн Улсын бүртгэлийн Ү-2203010669 дугаарт бүртгэгдсэн 175 м.кв байрыг Н.Хундагад худалдахаар тохиролцож, худалдах худалдан авах гэрээг байгуулснаар орон сууцны эзэмшил, өмчлөлийг Н.Хундагад шилжүүлсэн. Н.Хундага нь уг гэрээний дагуу 2015 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдөр орон сууцны өмчлөгчөөр улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр эрхийн улсын бүртгэлийн мэдүүлэг гаргаж, улмаар 2015 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдөр 000401949 тоот гэрчилгээгээр хууль ёсны өмчлөгч болж, талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний үүрэг бүрэн биелсэн. Гэтэл хожим буюу орон сууцны эзэмшил, өмчлөлийг хүлээн авснаас хойш 11 сарын дараа худалдан авсан орон сууц биет байдлын доголдолтой байсан хэмээн зөрүү төлбөрийг буцаан гаргуулахаар нэхэмжилжээ. Иргэний хуулийн 251 дүгээр зүйлийн 251.1-т зааснаар худалдах, худалдан авах гэрээгээр тогтоосон тоо, хэмжээ, чанар бүхий эд хөрөнгийг биет байдлын хувьд доголдолгүй гэж үздэг. Хэрэв худалдсан эд хөрөнгө нь доголдолтой бол худалдагч мөн хуулийн 253 дугаар зүйлийн 253.1, 254 дүгээр зүйлийн 254.1 дэх хэсэгт зааснаар доголдлыг арилгах, хэрэв эд хөрөнгө нь төрлийн шинжээр тодорхойлогдох эд хөрөнгө байвал тухайн төрлийн ижил эд хөрөнгөөр буюу тухайн цаг үед худалдан авагчид шаардлагатай өөр эд хөрөнгөөр сольж өгөх үүрэгтэй, харин худалдан авагч нь эд хөрөнгийн доголдлыг арилгуулах буюу доголдолгүй тухайн төрлийн эд хөрөнгөөр солиулах, доголдлыг арилгахад гаргасан зардлаа төлүүлэх, эсхүл гэрээг цуцлах тухай шаардлага гаргах эрхтэй байдаг. Гэвч Иргэний хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.2-д зааснаар худалдан авагч эд хөрөнгийг хүлээн авсныг гэрчлэх тодорхой үйлдэл хийсэн бол түүнийг эд хөрөнгө хүлээн авсанд тооцдог. Харин эд хөрөнгө хүлээж авах үедээ уг эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан худалдан авагч эд хөрөнгийн доголдлын талаар шаардлага гаргах эрхээ алдана. Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасан. Нөгөөтэйгүүр хариуцагч Б.Дөлгөөн нь гэрээний зүйл болох орон сууцыг өөр этгээдээс бэлэглэлийн гэрээний дагуу хүлээн авсан, Н.Хундагыг ийнхүү шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хүртэл дээрх доголдлын талаар мэдээгүй явжээ. Нэхэмжлэгч Н.Хундага 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр орон сууцыг хүлээн авсан байх ба орон сууцны талбайн хэмжээ бага болохыг тухайн үед мэдэх боломжтой байсан тул Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т зааснаар худалдан авсан орон сууцны талбай дутуу талаар шаардлага гаргах эрхээ алдсан гэж үзнэ. Орон сууцны талбайн хэмжээ дутуу байх эд хөрөнгийн доголдол нь орон сууцыг эзэмших, ашиглах явцад бий болохгүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийг хүлээн авах үед ч байсан доголдол тул мэдэх боломжтой юм. Доголдолтой эд хөрөнгийг мэдэх боломжтой байхад хүлээн авсан нь Улсын бүртгэл, статистикийн ерөнхий газрын 6/884 тоот албан бичиг, үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийн 000401949 тоот гэрчилгээний хуулбар зэргээр тогтоогддог. Түүнчлэн Иргэний хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254 6 дахь хэсэгт заасны дагуу гомдлын шаардлага гаргах хугацаа өнгөрсөн тул нэхэмжлэлийн эл шаардлага хангагдах хууль зүйн үндэслэлгүй болно. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэрээр: Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч Б.Дөлгөөнөөс метр квадратын зөрүү төлбөрт 28 476 00 /хорин найман сая дөрвөн зуун далан зургаан мянга/ төгрөгийг, нэмэлт зардалд 297 500 /хоёр зуун ерэн долоон мянган таван зуу/ төгрөгийг, нийт 28 773 500 /хорин найман сая долоон зуун далан гурван мянган таван зуу/ төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Н.Хундагад олгож, нэхэмжлэлийн шаардлагаас үлдсэн 20 333 400 /хорин сая гурван зуун гучин гурван мянга дөрвөн зуу/ төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 57 дугаар зүйлийн 57.2, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 44 дүгээр зүйлийн 44.1.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч Н.Хундагын улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 405 000 төгрөгөөс 403 484 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, улсын орлогоос буюу Сүхбаатар дүүргийн татварын хэлтсийн 2611016809 тоот данснаас илүү төлсөн 1 515 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Н.Хундагад олгож, хариуцагч Б.Дөлгөөнөөс улсын тэмдэгтийн хураамжид 403 484 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Н.Хундагад олгож шийдвэрлэжээ.

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2016 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 1597 дугаар магадлалаар: Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэрийг хэвээр үлдээж, зохигчдын гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 256 510 төгрөг, хариуцагчаас төлсөн 301 800 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Г.Лхагвасүрэн хяналтын журмаар гаргасан гомдолдоо: Анхан шатны болон давж заалдах шатны шүүх хариуцагч Б.Дөлгөөний хариу тайлбар болон давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдлыг хянахдаа хууль зүйн үндэслэлгүй, хуулийг буруу тайлбарласан дүгнэлт хийж хэргийг шийдвэрлэсэн гэж үзэж байна. Тодруулбал: Анхан шатны шүүх Н.Хундагын нэхэмжилсэн 48 000 000 төгрөгийн зарим хэсгийг буюу 28 773 500 төгрөгийг хангаж шийдвэрлэсэн. Бидний зүгээс нэхэмжлэлд хариу тайлбар гаргахдаа байрны талбайн зөрүү болон “Уран-Асар” ХХК-ийн хэмжилтийн талаар маргаагүй ба нэхэмжлэгч уг орон сууцыг худалдан авах үедээ уг эд хөрөнгөө шалгаж авах үүрэгтэй, энэ үүргээ биелүүлээгүй нь улмаас шаардлага гаргах эрхээ алдах тухай Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1 дэх хэсэгт заасан зохицуулалтыг хэлж тайлбарласан. Гэтэл анхан шатны шүүх хариуцагч талын гол маргаж буй Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1 дэх хэсэгт заасныг хэрхэн ойлгох талаар хууль зүйн дүгнэлт хийгээгүй, дурдалгүй нэхэмжлэлийн зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэсэн нь ойлгомжгүй. Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн хууль зүйн үндэслэл, шаардлага гаргах эрхээ Иргэний хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.2 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн үнийг бууруулах тухай шаардлага гаргасан ба анхан шатны шүүх нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэхдээ уг заалтыг буруу тайлбарлан үндэслэсэн гэж ойлгож байна. Угтаа эд хөрөнгийг хүлээж авах үедээ эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан тохиолдолд худалдан авагч шаардлага гаргах эрхээ алдах тухай Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасан нөхцөл үүсээгүй бол мөн хуулийн 254 дүгээр зүйлийн 254.4 дэх хэсэгт заасан шаардлагыг гаргаж эрхээ хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ. Манай тохиолдолд 2014 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдөр орон сууцыг хүлээн авахдаа мэдэх боломжтой биет байдлын доголдол бүхий хөрөнгийг хүлээн авсан тул Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1-т заасны дагуу гомдлын шаардлага гаргах эрхээ алдсан юм. Орон сууцны талбайн хэмжээ дутуу байх эд хөрөнгийн доголдол нь орон сууцыг эзэмших, ашиглах явцад бий болохгүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийг хүлээн авах үед байсан доголдол тул мэдэх боломжтойд тооцогдоно. Анхан шатны шүүх үндэслэх хэсэгтээ “Хариуцагч нь нэхэмжлэгч 2 тоот орон сууц биет байдлын доголдолтой буюу орон сууцны талбайн хэмжээ 175 метр квадрат хүрэхгүй гэдгийг мэдэх боломжтой байсан гэж тайлбарлаж байх боловч тус тайлбараа баримтаар нотлоогүй болно” гэж үзсэн байна. Энэ нь баримтаар нотлох шаардлагагүй туйлын тодорхой үйл баримт билээ. Давж заалдах шатны шүүх Хянавал хэсэгтээ /Худалдагч Б.Дөлгөөн Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1 дэх хэсэгт зааснаар худалдан авагчийн өмчлөлд биет байдалын доголдолгүй эд хөрөнгийг шилжүүлэх үүрэгтэй боловч гэрээний зүйл болох орон сууцны талбайн хэмжээ нь гэрээнд заасан 175 м.кв хэмжээтэй биш, 164,83 м.кв 10.17 м.кв дутуу болох нъ хэрэгт авагдсан нотлох баримтаар тогтоогдсон байна. Хариуцагч нь доголдолгүй эд хөрөнгө шилжүүлэх гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүйн улмаас нэхэмжлэгчид учирсан хохирлыг Иргэний хуулийн 219 дүгээр зүйлийн 219.1 дэх хэсэгт зааснаар нөхөн төлөх үүрэгтэй./ гэж үзжээ. Хариуцагч Б.Дөлгөөн нь гэрээний зүйл болох орон сууцыг өөр этгээдээс бэлэглэлийн гэрээний дагуу хүлээн авсан. Хавтаст хэрэгт авагдсан 2015 оны 5 сарын 27-ны 8/7377 тоот Улсын Бүртгэлийн Ерөнхий Газраас нэхэмжлэгч Н.Хундагад ирүүлсэн баримтанд уг гэрээний зүйл болох 2 тоот байр нь 175 м.кв-аар бүртгэлтэй тухай тусгасан байдаг. Мөн 2016 оны 1 сарын 22-ны 6/884 тоот Улсын Бүртгэл Статискийн Ерөнхий Газраас анхан шатны шүүхэд хүргүүлсэн баримтанд уг орон сууц нь 2004 онд П.Бат-Оч П.Чимэдцэрэн нар, 2006 онд П.Бат-Оч, Б.Төгөлдөр Б.Өлзийдэлгэр нар, 2008 онд Б.Ариунаа нарын тус тус өмчлөлд шилжсэн тухай тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл Б.Дөлгөөн уг орон сууцыг ашиглалтанд оронгуут нь худалдаж аваагүй бөгөөд уг орон сууцыг өөр этгээдээс авахдаа 175 м.кв гэж итгэж байсан. Н.Хундагыг шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хүртэл дээрх доголдлын талаар мэдээгүй. Иймд давж заалдах шатны шүүхийн дээрх Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, тус хуулийн 219 дүгээр зүйлийн 219.1 дэх хэсгийг үндэслэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй юм. Давж заалдах шатны шүүх /хариуцагчийн Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1-д зааснаар нэхэмжлэгчийн гомдлын шаардлага гаргах эрхээ алдсан гэх хариуцагчийн татгалзал үндэслэлгүй, энэ талаарх давж заалдах гомдлыг хангах боломжгүй юм./ гэжээ. Давж заалдах шатны шүүх Н.Хундагыг орон сууцыг хүлээн авах үедээ өөрөө талбайн хэмжээг хэмжиж авах шаардлагагүй, гэрээнд заасан хэмжээнд хүрэхгүй болохыг мэдэх боломжгүй гэж үзсэн. Гэтэл Н.Хундага нь тухай орон сууцыг худалдаж авахдаа мэргэжлийн байгууллагаар дамжуулан доголдол байгаа эсэх талаар мэдэх боломжтой. Доголдлыг мэдэх боломжтой байсан гэдэг нь зөвхөн худалдан авагч өөрөө хараад, хэмжээд шууд мэдэх боломжийг ойлгохгүй бөгөөд бусдаар хэмжүүлэх, илрүүлэх мэдэх өргөн хүрээтэй ойлголт билээ. Тодруулбал Н.Хундага нь тухайн орон сууцыг хүлээн авахаас өмнө Мэргэжлийн байгууллагаар дамжуулан доголдлыг мэдэх боломжтой байсаар байтал хүлээн авсан. Энэ нь өөрөө Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1.1 дэх хэсэгт зааснаар шаардлага гаргах эрхээ алдах үндэслэл юм. Иймд шийдвэрт өөрчлөлт оруулж, магадлалыг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Хэрэгт авагдсан баримтанд үндэслэн шийдвэр, магадлалыг хүчингүй болгож орон сууцны үнэнд үндэслэлгүй төлсөн гэх 49 106 900 төгрөг гаргуулах тухай Н.Хундагын нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

Талуудын хооронд худалдах, худалдан авах гэрээний харилцаа үүссэн талаар хоёр шатны шүүх зөв дүгнэсэн боловч уг гэрээнээс үүдэлтэй маргааны шаардах эрхийн үндэслэлд хамаарч буй Иргэний хуулийн 255 дугаар зүйлийн 255.1-д заасныг нийцүүлэн хэрэглэж чадаагүй байна.

Н.Хундага нь 2014 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээгээр Б.Дөлгөөний өмчлөлийн Сүхбаатар дүүргийн 6 дугаар хороо, Бага тойруу, 9 дүгээр байрны 2 тоотод байрлалтай 175 м.кв талбайтай орон сууцыг 490 000 000 төгрөгөөр худалдан авахаар хэлэлцэн тохирсны дагуу мөнгийг төлж, 2015 оны 01 дүгээр сарын 17-ны өдөр 000401949 тоот гэрчилгээгээр хууль ёсны өмчлөгч болж, өмчлөлийг хүлээн авснаас хойш 11 сарын дараа худалдан авсан орон сууц биет байдлын доголдолтой гэсэн үндэслэлээр сууцны зөрүү төлбөрт 48 800 000 төгрөг, нэмэлт зардал 306 900 төгрөг бүгд 49 800 000 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулхаар шаарджээ.

Иргэний хуулийн 255 дүгээр зүйлийн 255.1.1-д эд хөрөнгө хүлээж авах үедээ уг эд хөрөнгийн доголдлын талаар мэдсэн буюу мэдэх боломжтой байхад түүнийг хүлээн авсан бол эд хөрөнгийн доголдлын талаар шаардлага гаргах эрхээ алдана гэж заажээ.

Хэрэгт авагдсан баримтаас дүгнэхэд худалдан авагч Н.Хундага нь маргааны зүйл болох орон сууцыг биет байдлаар нь үзэж танилцан хүлээн авсан байх ба талбайн хэмжээнд эргэлзээтэй тохиолдолд нэхэмжлэгч нь орон сууцны талбайн хэмжээг тогтоох боломжтой бөгөөд орон сууцны талбайн хэмжээг мэдэгдэх боломжгүй далд доголдол гэж үзэхгүй юм.

Нэхэмжлэгч Н.Хундага орон сууцыг хүлээн авахдаа эрсдэлийг харгалзаагүйгээс эд хөрөнгийн доголдлыг арилгуулах хуульд заасан шаардах эрхээ алдсан байх тул түүний нэхэмжлэлийг хангах үндэслэл Иргэний хуулийн 248 дугаар зүйлийн 248.2, 255 дүгээр зүйлийн 255.1.1-д зааснаар тогтоогдохгүй байна.

Иймд дээр дурдсан үндэслэлээр шийдвэр, магадлалыг хүчингүй болгож нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгон, хариуцагчийн гомдлыг хангах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 176 дугаар зүйлийн 176.2.4-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

1. Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2016 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 181/ШШ2016/00211 дүгээр шийдвэр, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2016 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 1597 дугаар магадлалыг тус тус хүчингүй болгож, Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 255 дүгээр зүйлийн 255.1.1-д заасныг баримтлан Б.Дөлгөөнөөс 49 800 000 төгрөг гаргуулах Н.Хундагын нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3.-т зааснаар хариуцагчаас хяналтын журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 301 850 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

  ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                      Г.ЦАГААНЦООЖ

 

ТАНХИМЫН ТЭРГҮҮН                                  Х.СОНИНБАЯР