2022 оны 04 сарын 08 өдөр

Дугаар 210/МА2022/00657

 

Б.Бын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч А.Мөнхзул даргалж, шүүгч Э.Золзаяа, Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалаг нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийн 102/ШШ2022/00439 дугаар шийдвэртэй, нэхэмжлэгч Б.Бын нэхэмжлэлтэй хариуцагч Д.М-д холбогдуулан гаргасан 24,416,000төгрөг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч Б.Б, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Ц.Т, хариуцагч Д.М-, хариуцагчийн өмгөөлөгч Н.Ж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Шинэцэцэг нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, түүний үндэслэл: 2021 оны 05 сарын 02-ны өдрөөс 18-ны өдрүүдэд БНХАУ-ын иргэн Эрээн хотод оршин суудаг гэх н.Л-аас барилгын бараа материал захиалахаар тохиролцож, түүний Монгол улсад хамтран ажилладаг Д.М-д 2021 оны 05 дугаар сарын 19, 20-ны өдрүүдэд 3 удаагийн гүйлгээгээр нийт 24,416,000 төгрөг шилжүүлсэн. Төлбөрийг шилжүүлснээс хойш н.Л- нь БНХАУ-аас барааг илгээгээгүй. Иймд Д.М-аас шилжүүлсэн төлбөр болох 24,416,000 төгрөгийг гаргуулна гэжээ.

 

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга: Б.Быг танихгүй, өмнө нэг ч удаа уулзаж байгаагүй, түүний өмнө үүрэг хүлээгээгүй. Бөмбөгөр худалдааны төвд бизнес эрхэлдэг бөгөөд БНХАУ-ын иргэн Хан Шүэй Хуа буюу Монгол нэр нь С- гэх Өвөр монгол хүн барааны захиалга авч, хариуцагчийн дансаар дамжуулж мөнгийг авдаг. Дансанд орж ирсэн мөнгийг н.О-д шилжүүлж, эгч юань болгоод С- руу шилжүүлдэг байсан. Хариуцагчийн Хаан банкны дансанд Хятад улсаас бараа захиалж байгаа олон иргэдийн мөнгө ордог бөгөөд хаанаас, хэн, хэдэн төгрөг шилжүүлснийг шалгадаггүй. Мөнгийг яг дүнгээр нь буцаан шилжүүлдэг. Б.Бтай гэрээ хэлцэл хийж мөнгө аваагүй тул бараа захиалж хэлцэл хийсэн хүнээс мөнгөө нэхэх боломжтой гэжээ.

 

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн агуулга: Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-т заасныг баримтлан Д.М-аас 24,416,000 /хорин дөрвөн сая дөрвөн зуун арван зургаан мянган/ төгрөг гаргуулах тухай Б.Бын нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-т зааснаар Б.Бын улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 280 030 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээж шийдвэрлэжээ.

 

4. Нэхэмжлэгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга: Хариуцагч тал тайлбартаа “...Б.Баас шилжиж ирсэн мөнгийг эгч Д.О-д өгч, эгч Д.О- юан болгож БНХАУ-ын иргэн С- руу шилжүүлсэн” гэж тайлбарладаг. Гэрч Д.О-гийн мэдүүлгийг үнэлж, Б.Б, Д.М- нарын хооронд ямар нэгэн хэлцэл хийгдээгүй гэх үндэслэлээр нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн. Д.О- нь Ш.Оюунчимэг рүү шилжүүлсэн дансны хуулга огт байхгүй. Ш.Оюунчимэг нь юан болгож С- руу шилжүүлсэн нэг ч баримтгүй, тайлбараа нотлох эх сурвалжуудыг заагаагүй. Б.Баас Д.М-ы дансанд орсон 24,416,000 төгрөгийн талаар маргаагүй. Б.Баас Д.М-ы данс руу шилжүүлсэн 24,416,000 төгрөг Д.М-ы дансанд байгаа гэж үзсэн учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг нь ханган шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

 

5. Давж заалдах гомдолд гаргасан хариуцагчийн тайлбарын агуулга: Б.Б нь Д.М-тай ямар нэгэн хэлцэл хийгээгүй. Харин н.Л- гэж иргэнтэй цахимаар холбогдсон. Б.Б нь н.Л-тай холбогдож түүнтэй тохиролцсон. Уг тохиролцоог хариуцагч мэдэхгүй. Мөнгийг шилжүүлэхдээ Д.М-ы дансыг өөрт нь мэдэгдэлгүйгээр өгсөн. Өмнө нь Д.М-ы гэр бүлийн хүн Бөмбөгөр худалдааны төвд бизнес эрхэлдэг байсан бөгөөд С-ай хамтарч байсан. Ковид цар тахал гарснаас хойш Монгол улсаас бараа захиалсан хүмүүсийн захиалгыг авахдаа монголд байгаа харилцагч хүмүүсийнхээ дансаар дамжуулж мөнгийг авдаг байсан. Д.М-ы данс руу зөвхөн Б.Б биш олон Эрээн хотоос бараа захиалдаг хүмүүс дамжуулж барааг захиалан мөнгөө шилжүүлж, уг шилжүүлсэн мөнгийг нь Д.М- эгч рүүгээ өгдөг. Эгч нь мөнгөн тэмдэгтээр гүйлгээ хийхээр барааны эзэнд мөнгийг шилжүүлдэг процедураар бизнес явагддаг зарчимтай. Д.М-ы дансанд орж ирсэн барааны захиалга гэх мөнгийг С-ийг шилжүүл гэсний дагуу шилжүүлдэг. Б.Бын өмнө үүрэг хүлээсэн зүйл байхгүй гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

1. Давж заалдах шатны шүүх хэргийг нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлын хүрээнд хянаж анхан шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт оруулав.  
2. Анхан шатны шүүх хэрэгт авагдсан баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2 дахь хэсэгт зааснаар хэрэгт хамааралтай, үнэн зөв талаас нь үнэлж чадаагүйн улмаас нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй байх тул нэхэмжлэгчийн гомдлыг хангав.

 

3. Нэхэмжлэгч Б.Б нь хариуцагч Д.М-аас 24,416,000 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилснийг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.

 

4. Нэхэмжлэгч нь 2021 оны 05 дугаар сарын 19, 20-ны өдрүүдэд 24,416,000 төгрөгийг хариуцагчийн дансанд шилжүүлсэн үйл баримт тогтоогдсон, талууд энэ талаар маргаагүй. /хх 5/
5. Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ “... БНХАУ-ын иргэн н.Л-аас барилгын бараа материал захиалахаар тохиролцож, түүний Монгол Улсад хамтран ажилладаг Д.М-д 24,416,000 төгрөг шилжүүлсэн, бараа нийлүүлээгүй учраас мөнгөө буцаан гаргуулах” гэж тайлбарласныг хариуцагч “... нэхэмжлэгчтэй гэрээ байгуулаагүй, мөнгийг эгч Д.О-гээр дамжуулан Хятад Улсын иргэн Сургааль, Л- нарт шилжүүлсэн” гэх үндэслэлээр няцаажээ.

          5.а. Гэрч Д.О- “... Д.М- 24,416,000 төгрөгийг миний дансанд шилжүүлсэн, би уг мөнгийг Ш.О-т өгсөн. Тэрээр юань болгоод н.С- руу шилжүүлдэг” гэж мэдүүлжээ. Мөн н.С-, н.Л- нарын хооронд ярьсан ярианы бичлэгт хийсэн үзлэгийн тэмдэглэлд н.С-, н.Л- нарын хооронд 50,258 юань буюу 22,616,000 төгрөг шилжүүлсэн талаар бичсэн байна. Иймд хариуцагчийн “нэхэмжлэгчээс шилжүүлсэн 24,416,000 төгрөгийг дахин дамжуулан шилжүүлсэн” гэх тайлбар дээрх баримтаар тогтоогдсон гэж үзнэ. /хх 24-29, 51-53/

          Тодруулбал, нэхэмжлэгч нь Хятадын иргэн н.Л-т мөнгөн төлбөрийг хариуцагчаар дамжуулан гүйцэтгэхээр шилжүүлсэн, хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн төлбөр тооцоог гүйцэтгэхээр мөнгө шилжүүлж авсан байна.

5.в. Бусдын өмнөөс төлбөр тооцоо гүйцэтгэх үйл ажиллагааг Иргэний хуулийн 445 дугаар зүйлийн 445.1, Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн /1995 оны/ 15 дугаар зүйлийн 1, Банкны тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1.3-т зааснаар Монгол банкнаас олгосон тусгай зөвшөөрөлтэй эрх бүхий этгээд эрхэлнэ. Хариуцагч төлбөр тооцооны үйлчилгээ эрхлэх эрхгүй байх тул нэхэмжлэгчээс мөнгө шилжүүлэн авсан үйлдэл нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.8-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус хэлцэл болно.

7.б. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсэгт “ .... энэ хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д заасан хэлцэл хийсэн талууд нь уг хэлцлээр шилжүүлсэн бүх зүйлээ харилцан буцааж өгөх, боломжгүй бол үнийг төлөх үүрэгтэй” гэж зааснаар нэхэмжлэгч нь хэлцлээр шилжүүлсэн 24,416,000 төгрөгийг хариуцагчаас буцаан гаргуулахаар шаардах эрхтэй.

          Иймд хариуцагчаас 24,416,000 төгрөг гаргуулж, нэхэмжлэгчид олгож, нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн тогтов.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 02 дугаар сарын 09-ний өдрийн 102/ШШ2022/00439 дугаар шийдвэрийн тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтыг “Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.5, 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасныг баримтлан хариуцагч Д.М-аас 24,416,000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч Б.Бт олгосугай.” гэж, 2 дахь заалтын “56.1” гэснийг  “56.2” гэж, “үлдээсүгэй” гэснийг “үлдээж, хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжид 280,030 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгосугай.” гэж тус тус өөрчилж, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3 дахь хэсэгт заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 280,030 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд энэ өдрөөс тооцон 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүх хуралдаанд оролцсон талууд шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах, энэхүү үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй ба магадлалыг гардуулснаар хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

 

 

              ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                А.МӨНХЗУЛ

                                   ШҮҮГЧ                                 Э.ЗОЛЗАЯА

                 ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                Ж.ОЮУНТУНГАЛАГ