2023 04 28 210/МА2023/00882

 

 

******* ******* ******* ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

******* Иргэний хэргийн давж заалдах шатны ******* шүүгч Д.Дэлгэрцэцэг даргалж, шүүгч Г.Даваадорж, Д.Золзаяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус ******* танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2023 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн 101/ШШ2023/00945 дугаар *******тэй

Нэхэмжлэгч ******* ******* ******* ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч ******* ******* ******* ******* *******т холбогдох

Хөрөнгийн үнэлгээг хүчингүй болг*******ах тухай иргэний хэргийг нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгч Д.Золзаяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч О.Аззаяа, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Намуундарь, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга М.Шолпан нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, тайлбарын аг*******га:

1.1. ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 1212 дугаар *******, ******* Иргэний хэргийн давж заалдах шатны ******* 2020 оны 06 дугаар сарын 19-ний өдрийн 1308 дугаар магадлал, Дээд ******* хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2022 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн 406 дугаар тогтоолоор ХХК-аас 19,080,146,175 төгрөг гарг*******ж ХХК-д олгохоор *******лэж, ХХК нь ******* *******ийг сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд ******* ******* ******* ХХК-ийн өмчлөлийн Төв аймаг, сум, 1 дүгээр баг, Баяндавааны ард хаягт байрлах, Хайрын билэг-1 тоот, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү- дугаартай, 1,952 м.кв талбайтай амралтын байр, 903 м.кв талбайтай чийрэгжүүлэх төв, 250 м.кв талбайтай ресторан, 11 м.кв талбайтай сүүний цех, 25 м.кв талбайтай 8 ширхэг жижиг байр, 64 м.кв талбайтай уурын зуух, 21 м.кв талбайтай хар*******ын байр, 105 м.кв талбайтай ажилчдын байр, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү- дугаартай, амралтын зориулалттай 296.84 м.кв, 525 м.кв, 532.5 м.кв талбайтай Хайрын билэг-1 цогцолбор эд хөрөнгө, тус хаягт байрлах хүүхдийн зуслангийн зориулалттай, нэгж талбарын дугаартай, 5 га талбайтай ******* эзэмших эрх, Төв аймаг, сум, 1 дүгээр баг, Өгөөмөр тулгат гацаа байр, Хайрын билэг-2 тоот байршилтай, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-1423000167 дугаартай, амралтын зориулалттай, 1,890 м.кв, 254 м.кв, 180 м.кв, 100 м.кв, 40 м.кв, 64 м.кв, 30 м.кв талбайтай Хайрын билэг-2 нэртэй цогцолбор эд хөрөнгө, тус хаягт байрлах, аялал ж*******члалын зориулалттай, нэгж талбарын 18691304420877 дугаартай, 3.7 га талбайтай ******* эзэмших эрхийг албадан дуудлага худалдаанд ор*******ж үүргийн гүйцэтгэлийн ханг*******ахаар *******лэсэн.

1.2. Хөрөнгийн үнэлгээний ХХК үл хөдлөх хөрөнгө, ******* эзэмших эрхийг нийт 4,504,266,700 төгрөгөөр, ХХК үл хөдлөх хөрөнгө ******* эзэмших эрх зэргийг нийт 7,557,000,000 төгрөгөөр тус тус үнэлсэн. Эдгээр үнэлгээний тайлангуудад үнэлгээ илт багаар тогтоогдож, бидний хөрөнгийг үнэгүйдүүлсэн. Иймд -Оргил ХХК, ХХК-ийн үнэлгээг тус тус хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй тул хөрөнгийн үнэлгээг хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын аг*******га:

2.1. Шийдвэр ******* ажиллагааг 2022 оны 08 дугаар сарын 26-ны өдөр үүсгэсэн. Төлбөр төлөгч ХХК төлбөрийг барагд*******ах тухай мэдэгдлийн дагуу төлбөр барагд*******аагүй тул ******* *******т үүргийн гүйцэтгэлийг ханг*******ахаар заасан төлбөр төлөгч ХХК, гуравдагч этгээд ******* ******* ******* ХХК болон иргэдийн өмчлөлийн үл хөдлөх болон хөдлөх эд хөрөнгүүдээс төлбөр гарг*******ах ******* ******* ажиллагааг х*******ьд заасны дагуу яв*******ж байна.

2.2. ******* ******* ******* ХХК-ийн өмчлөлийн Төв аймаг, суманд байрлах Хайрын билэг-1, Хайрын билэг-2 амралт сувилал, зуслангийн зориулалттай цогцолбор үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг 2022 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 22261136/158-01, 22261136/158-02 дугаар тогтоолууд, 2022 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн 22261136/158-05 дугаар тогтоолоор битүүмжилж, 2022 оны 10 дугаар сарын 13-ны өдрийн 22261136/-07, 22261136/158-02 дугаар тогтоолуудаар хурааж, талуудаас үнийн санал авахад төлбөр төлөгч болон өмчлөгч нараас үнийн санал ирүүлээгүй, төлбөр авагчаас ирүүлсэн саналаар харилцан тохиролцоогүй.

2.3. Дээрх Хайрын билэг-1 цогцолбор үл хөдлөх эд хөрөнгийг ХХК нийт 4,504,266,700 төгрөгөөр, Хайрын билэг-2 цогцолбор үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийг ХХК нийт 7,557,000,000 төгрөгөөр тус тус үнэлсэн. Иргэний х*******ийн 177 дугаар зүйлийн 177.1 дэх хэсэгт заасны дагуу дуудлага худалдааны доод үнийг тогтоон, дуудлага худалдаанд ор*******ахаар нийтэд мэдээлсэн.

Шийдвэр ******* ажиллагаа х*******ьд заасны дагуу явагдаж байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон *******лэж өгнө үү гэжээ.

 

3. Анхан шатны ******* *******ийн тогтоох хэсгийн аг*******га:

Шүүхийн ******* ******* тухай х*******ийн 55 дугаар зүйлийн 55.7, 122 дугаар зүйлийн 122.3 дахь заасныг баримтлан ******* ******* ******* ******* *******т холбогд*******ан гаргасан үнэлгээ хүчингүй болг*******ах тухай ******* ******* ******* ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 57 дугаар зүйлийн 57.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, тэмдэгтийн хураамжийн тухай х*******ийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, 7.1.4-т зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 140,400 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж *******лэжээ.

 

4. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын аг*******га:

4.1. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчөөс гаргасан гуравдагч этгээдээр оролц*******ах тухай хүсэлтийг үндэслэлгүйгээр хангахаас татгалзсан. Иргэний х*******ийн 85 дугаар зүйлийн 85.2 дахь хэсэгт зааснаар ******* дээрх үл хөдлөх эд хөрөнгө нь газрын бүрдэл хэсэг болох бөгөөд газраас салгаж үл болох хөрөнгө юм. Газрыг худалдан борл*******ахад үл хөдлөх хөрөнгийг ашиглах боломжгүй байдалд хүрч үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгч Д.ийн эрх үүрэгт сөргөөр нөлөөлөхөөр байтал анхан шатны шүүх гуравдагч этгээдийн эрх ашиг хөндөгдөх эсэх талаар хийвэл зохих ажиллагааг хийгээгүй.

4.2. Шүүхээс нэхэмжлэгч талаас гаргаж өгсөн маргаан бүхий л хөдлөх эд хөрөнгө, газрыг үнэлсэн ХХК-ийн үнэлгээ нь худалдан борл*******ах зорилгоор хийгдсэн үнэлгээ буюу нэг талын хүсэлтээр хийгдсэн үнэлгээ байх ба шинжээчид х*******ь сан*******ж хийгдсэн үнэлгээний тайлан биш байх тул үнэлэх боломжгүй гэсэн нь х*******ь бус дүгнэлт болсон.

Үнэлгээчин болон үйлчлүүлэгч нар харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр үнэлгээ хийж байгаа тохиолдолд үнэлгээчинд х*******ь сан*******ах х*******ийн зохиц*******алт байхгүй бөгөөд нарийвчлан зохиц*******сан х*******иар үнэлгээчин нь х*******ьд захирагдах, хараат бусаар үнэлгээг хийж үнэ цэнийг тогтоох эрх бүхий тусгай субъект. Иймд анхан шатны ******* нэхэмжлэгч талын гаргаж өгсөн үнэлгээг үнэлээгүй талаарх үндэслэл х*******ь бус юм.

Түүнчлэн хэргийн оролцогчийн нотлох баримтыг гаргаж өгөх, түүнийгээ нотлох, мэтгэлцэх боломжийг хязгаарласан. Нэхэмжлэгч талаас х*******ьд заасан нотлох баримтыг шаардлагыг хангасан хэлбэрээр ХХК-ийн хөрөнгийн үнэлгээний тайланг шүүхэд гаргаж өгсөн бөгөөд энэхүү тайлангийн үнэн, бодит байдлыг нотлон тайлбарл*******ахаар үнэлгээний тайланг гаргасан үнэлгээчин Хийг гэрчээр ас*******гах хүсэлт гаргасныг анхан шатны шүүх үндэслэлгүйгээр хангахаас татгалзаж *******лэж, нэхэмжлэгч талд мэтгэлцэх эрхээ хэрэгжүүлэх боломж олгоогүй.

4.3. Шинжээчээр Б., О.- нарыг томилсон. Гэтэл хөрөнгийн үнэлгээний тайлан нь томилогдсон шинжээч бус ХХК, ХХК гэх х*******ийн этгээдийн буюу х*******ьд заасан журмыг зөрчин гарсан байхад шүүх дүгнээгүй.

4.4. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн үндэслэл, тайлбарт няцаалт өгөөгүй буюу хөрөнгийн үнэлгээнд огт үнэлэлт дүгнэлт өгөөгүй. Аль ч үнэлгээнд үнэлэгдэж буй хөрөнгийн онцлог шинжийг харгалзан үзээгүйгээс гадна газрын үнэлгээг дутуу гаргасан. Түүнчлэн Хайрын билэг-2 цогцолбор байрлаж буй 3.7 га ******* дээр барьцааны бус үл хөдлөх эд хөрөнгө байгаа бөгөөд газрын үнэ цэнийг тогтоохдоо тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг оролц*******аагүй. Газрын үнэ цэнэ нь *******, түүн дээрх хөрөнгийн нийлбэрээр тогтоогдож байж бодитой гарна. Мөн шинжээчийн дүгнэлтэд нэхэмжлэгчийн 1952 м.кв талбай үл хөдлөх хөрөнгийг ор үндэслэлгүйгээр буур*******ан үнэлгээ гаргасан. Энэ мэтчилэн хөрөнгийн үнэлгээний тайлангууд нь бодит байдалд нийцээгүй, х*******ьд заасан үндэслэл журмын дагуу гараагүй, харьц*******сан гэх хөрөнгүүдийг бодитоор үзэж харьц*******ан дүгнээгүй зэрэг олон зөрчилтэй байгаа учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж *******лэж өгнө үү гэжээ.

 

5. Давж заалдах гомдолд хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч гаргасан тайлбарын аг*******га:

******* шүүхийн ******* ******* ******* нь барьцаа хөрөнгүүдээр үүргийн гүйцэтгэлийг ханг*******ах ажиллагааг х*******ийн дагуу яв*******сан. Гомдлыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдолд дурдсан үндэслэлээр хэргийг хянаад, анхан шатны ******* *******ийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин *******лүүлэхээр буцааж *******лэв.

 

2. Нэхэмжлэгч ******* ******* ******* ХХК нь хариуцагч ******* ******* ******* ******* *******т холбогд*******ан дор дурдсан хөрөнгийн үнэлгээг хүчингүй болг*******ах тухай нэхэмжлэл гаргажээ. Үүнд:

2.1. Төв аймаг, сум, 1 дүгээр баг, Баяндавааны ард хаягт байрлах, Хайрын билэг-1 тоот, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү- дугаартай, 1,952 м.кв талбайтай амралтын байр, 903 м.кв талбайтай чийрэгжүүлэх төв, 250 м.кв талбайтай ресторан, 11 м.кв талбайтай сүүний цех, 25 м.кв талбайтай 8 ширхэг жижиг байр, 64 м.кв талбайтай уурын зуух, 21 м.кв талбайтай хар*******ын байр, 105 м.кв талбайтай ажилчдын байр, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү- дугаартай, амралтын зориулалттай 296.84 м.кв, 525 м.кв, 532.5 м.кв талбайтай Хайрын билэг-1 цогцолбор эд хөрөнгө,

Дээрх хаягт байрлах хүүхдийн зуслангийн зориулалттай, нэгж талбарын дугаартай, 5 га талбайтай ******* эзэмших эрх,

2.2. Төв аймаг, сум, 1 дүгээр баг, Өгөөмөр тулгат гацаа байр, Хайрын билэг-2 тоот байршилтай, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-1423000167 дугаартай, амралтын зориулалттай, 1,890 м.кв, 254 м.кв, 180 м.кв, 100 м.кв, 40 м.кв, 64 м.кв, 30 м.кв талбайтай Хайрын билэг-2 нэртэй цогцолбор эд хөрөнгө,

Дээрх хаягт байрлах, аялал ж*******члалын зориулалттай, нэгж талбарын 18691304420877 дугаартай, 3.7 га талбайтай ******* эзэмших эрх.

Хариуцагч нь ******* ******* ******* ажиллагааг х*******ьд заасан журмын дагуу яв*******сан үндэслэлээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч маргажээ.

 

3. ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2020 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 101/ШШ2020/01212 дугаар *******ээр ХХК-аас зээлийн гэрээний үүрэгт 18,985,062,911.83 төгрөг, мөн улсын тэмдэгтийн хураамж 95,083,264.56 төгрөг гарг*******ан ХХК-д олгож, ХХК ******* *******ийг сайн дураар биелүүлээгүй тохиолдолд барьцаагаар үүргийн гүйцэтгэлийг ханг*******ахаар *******лэхдээ нэхэмжлэгчийн өмчлөлийн дээрх үл хөдлөх хөрөнгө, ******* эзэмших эрхийг албадан дуудлага худалдаанд ор*******ж үүргийн гүйцэтгэлийг ханг*******ахаар заажээ. Үүний дагуу ******* 2022 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн 1408 дугаар ******* хуудас бичигдэж, 2022 оны 08 дугаар сарын 26-ны өдөр ******* ******* ажиллагааг яв*******сан үйл баримт тогтоогджээ. (хэргийн 1 дэх хавтас 65, 98-157 дахь тал)

3.1. Шүүхийн ******* ******* ажиллагааны явцад шинжээч ХХК-ийн үнэлгээчин Б. нь эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-, Ү- дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгүүд болон 5 га талбайтай ******* эзэмших эрхийг нийт 4,504,266,700 төгрөгөөр, шинжээч ХХК-ийн үнэлгээчин О.- нь эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-1423000167 дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгүүд болон 3.7 га талбайтай ******* эзэмших эрхийг нийт 7,557,000,000 төгрөгөөр тус тус үнэлжээ. (хэргийн 1 дэх хавтас 187-241, 245-250, 2 дахь хавтас 1-25 дахь тал)

3.2. Нэхэмжлэгч нь дээрх үнэлгээг эс зөвшөөрч, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-, Ү- дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгүүд болон 5 га талбайтай ******* эзэмших эрхийг нийт 8,034,492,000 төгрөгөөр, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-1423000167 дугаартай үл хөдлөх эд хөрөнгүүд болон 3.7 га талбайтай ******* эзэмших эрхийг нийт 10,105,212,100 төгрөгөөр тус тус үнэлсэн ХХК-ийн үнэлгээний тайланг шүүхэд нотлох баримтаар гаргажээ. (хэргийн 2 дахь хавтас 75-181 дэх тал)

 

4. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч нь ХХК-ийн үнэлгээчин Хээс гэрчийн мэдүүлэг авах*******ах тухай хүсэлт гаргаж, хүсэлтийн үндэслэлээ ... нэхэмжлэгч хөрөнгийн үнэлгээг дэлгэрэнгүй тайлбарлах мэдлэг хомс, үнэлгээчин өөрөө энэ үнэлгээний учрыг гаргаж хэлж өгснөөр нотлох баримтын шаардлага хангах гэж тодорхойлжээ. (хэргийн 2 дахь хавтас 73, 184 дэх тал)

Гэвч шүүгчийн 2023 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн 101/ШЗ2023/04975 дугаар захирамжаар ... хэрэгт хамааралгүй, зайлшгүй асуух шаардлагатай нөхцөл байдал байгаа болох нь хүсэлтэд тодорхойгүй. Нэхэмжлэгч тал хэрэгт өгсөн дүгнэлтийнхээ хүрээнд тайлбарлаж мэтгэлцэх боломжтой гэх үндэслэлээр уг хүсэлтийг хангахгүй орхисон нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 38 дугаар зүйлийн 38.6, 43 дугаар зүйлийн 43.1 дэх хэсэгт нийцээгүй байна. Учир нь, хэрэг хянан *******лэхэд ач холбогдол бүхий байдлыг мэдэж байгаа хэн ч гэрч байж болох бөгөөд шүүх хэргийн оролцогчийн хүсэлтээр гэрчийн мэдүүлэг авч нотлох баримтыг бүрдүүлэх х*******ийн зохиц*******алттай. (хэргийн 2 дахь хавтас 197-198 дахь тал)

Үүнээс гадна шүүх зохигчийн хүсэлтээр шинжээч ХХК-ийн үнэлгээчин Б., ХХК-ийн үнэлгээчин О.- нарыг шүүх хуралдаанд оролц*******ан үнэлгээг тайлбарл*******сан атлаа ХХК-ийн үнэлгээчнээс гэрчийн мэдүүлэг авх*******ах дээрх хүсэлтийг хангахаас татгалзсан нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 6 дугаар зүйлийн 6.1 дэх хэсэгт заасан талуудын мэтгэлцэх зарчмыг хангаагүй байна.

Энэ талаар гаргасан нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдол үндэслэлтэй байна.

 

5. Дээрх ажиллагааг давж заалдах шатны шүүхэд нөхөн ******* боломжгүй бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 168 дугаар зүйлийн 168.1.7-д заасан энэ х*******ийн 38.6-д заасан тохиолдолд нотлох баримтыг шүүх дутуу бүрдүүлж хэргийг хянан *******лэсэн үндэслэлд хамаарах тул анхан шатны ******* *******ийг хүчингүй болгож дахин *******лүүлэхээр мөн шүүхэд буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5, 168 дугаар зүйлийн 168.1.7-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. ******* дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2023 оны 02 дугаар сарын 16-ны өдрийн 101/ШШ2023/00945 дугаар *******ийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин *******лүүлэхээр мөн шүүхэд буцаасугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид нэхэмжлэгчээс төлсөн 140,400 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилц*******ан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай х*******ийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилц*******ан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гард*******снаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.ДЭЛГЭРЦЭЦЭГ

ШҮҮГЧИД Г.ДАВААДОРЖ

Д.ЗОЛЗАЯА