2023          03           24                                     206/МА2023/00002

 

*******гийн нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай

 

******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Н.Туяа даргалж, шүүгч М.Нямбаяр, Баян-Өлгий аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч С.Өмирбек нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн нээлттэй шүүх хуралдаанаар

******* аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 153/ШШ2022/00652 дугаар шийдвэртэй, ******* аймгийн Жаргалант сумын, , ******* ын Болормаагийн  нэхэмжлэлтэй,

Хариуцагч: ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* *******т холбогдох,

******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалыг хүчингүй болгож, урьд эрхэлж байсан ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоолгох, *******илгүй байсан хугацааны цалин олговор гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулж, дэвтэрт бичилт хийлгэхийг хариуцагчид даалгах тухай иргэний хэргийг хариуцагчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг үндэслэн 2023 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр хүлээн авч, шүүгч М.Нямбаярын илтгэснээр  хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч ******* түүний өмгөөлөгч Ж.Энхжаргал, хариуцагчийн өмгөөлөгч  Л.Эрдэнэцэцэг, С.Нургайып/цахимаар/, хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Ж.Уранцэцэг нар оролцов.

 

                                                      ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэлийн үндэслэл: 

1.1 Миний бие 2013 оны 4 сард ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* *******т нягтлан бодогчоор *******илд орж, тасралтгүй 7,5 жил *******илласан. Энэ хугацаанд эрхэлсэн *******илдаа сэтгэлээсээ ханд*******, санхүүгийн сахилга хариуцлагатай *******иллахыг зорьж, Төсвийн тухай хууль, нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль, санхүүгийн тооцоолол, программ хангамжийг үйл *******иллагаандаа мөрдөж, батлагдсан төсвийг зориулалтын дагуу үр ашигтай зарцуулж, өр авлага үүсгэхгүй байхад анхаарч, үнэнч шударгаар *******илл******* ирсэн. 2015, 2016, 2018, 2019 оны санхүүгийн тайлан зөрчилгүй, 2017 оноос хойш санхүүгийн актын төлбөргүй *******илласан. ХХААХҮ-ийн яамны Хяналт-шинжилгээ үнэлгээ, дотоод аудитын ******* 2019 оны *******лыг 98.3 хувьтай, Төрийн өмчийн ашиглалтын гэрээг 93 хувьтай тус тус дүгнэж, ******* ******* ******* ******* тэргүүний *******илтан тэмдгээр шагн******* урамшуулсан. 2020 оны 05 дугаар сард Санхүүгийн хяналт аудитын алба манай байгууллагын 2018-2019 оны санхүүгийн баримтад гүйцэтгэлийн аудитыг 1 сарын хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн. Санхүүгийн аудитын хорооны 2020 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдөр гарсан тогтоолыг 2 сарын дараа буюу 2020 оны 10 дугаар 27-ны өдөр танилцуулж, тэр өдрөө халах тушаал гаргасныг хүлээн зөвшөөрөхгүй. ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалын тушаах хэсэгт мөнгө болон эд хөрөнгө хариуцсан *******илтныхаа тухайд *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргасан нь дотоод аудитын шалгалтын дүнгээр тогтоогдсон *******гийн хөдөлмөрийн гэрээг цуцалж, түүнийг нягтлан бодогчийн *******лаас халсугай гэсэн тушаал нь маш ойлгомжгүй, яг хэдэн оны ямар дотоод аудитын шалгалт гэдэг нь тодорхойгүй, нотлогдоогүй зүйлд тулгуурл******* тушаал гарг******* миний хөдөлмөрлөх эрхийг ноцтойгоор зөрчсөнд гомдолтой байна. Монгол Улсын Дээд шүүхийн 2006 оны 7 дугаар сарын 3-ны өдрийн 33 дугаартай тогтоолд"... Ажил олгогч нь хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгохдоо үндэслэлээ тодорхой заасан, хөдөлмөрийн болон холбогдох бусад хуулийг баримталсан шийдвэр тушаал, тогтоол, захирамж гаргана"... гэжээ. Гэтэл ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалд хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгох үндэслэлээ тодорхой за******* өгөөгүй байна. *******д сахилгын шийтгэл ногдуулах хугацаа өнгөрсөн, сахилгын зөрчилд тооцохоор бол хуульд заасан хугацаанд ногдуулах байсан. ******* аймгийн Дотоод аудитын хорооны 2020 оны 03 дугаар тогтоол нь ******* аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болсон.     ...Иймд ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалыг хүчингүй болгох, урьд эрхэлж байсан ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоолгох, *******илгүй байсан хугацааны цалин олговрыг хариуцагчаас гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг тооцуулан дэвтэрт бичилт хийлгэхийг хариуцагчид даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь ханг******* хянан шийдвэрлэж өгнө үү  гэжээ.

2. Хариуцагчийн тайлбар, татгалзал:

2.1 Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5-т "мөнгө болон эд хөрөнгө хариуцсан *******илтан *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргасан нь тогтоогдсон" бол *******ил олгогчоос *******илтантай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах үндэслэл байхаар заасан. Мөнгө болон эд хөрөнгө хариуцсан *******илтны "*******ил олгогчийн итгэлийг алдсан *******илтны гаргасан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй" нь хууль, санхүүгийн болон хяналтын зэрэг эрх бүхий байгууллагын шалгалт, мөн *******ил олгогчийн дотоодын хяналт шалгалтаар тогтоогдсон байхыг шаарддаг. ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* газрын нягтлан бодогчоор *******илл******* байсан *******гийн *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан *******илтны гаргасан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргасан нь ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* газрын 2018-2019 онуудын санхүүгийн үйл *******иллагаанд хийсэн ******* аймгийн Санхүүгийн хяналт, аудитын албанаас хяналт шалгалтаар тогтоогдсон. ******* аймгийн Дотоод аудитын хорооны 2020 оны 09 дүгээр сарын 02-ны өдрийн хуралдаанаар ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* газрын 2018-2019 онуудын санхүүгийн үйл *******иллагаанд хийсэн хяналт, шалгалтын дүнг хэлэлцээд зөрчил гаргасан нягтлан бодогч *******г *******лаас чөлөөлж, хариу мэдэгдэхийг ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* газрын дарга Б.Бямб*******авт даалгасан. ******* аймгийн Санхүүгийн хяналт, аудитын албаны санхүүгийн хяналт, шалгалтын 2020 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрийн танилцуулга, улсын байцаагчийн албан шаардлага, актад ******* гарын үсэг зурж, *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан *******илтны гаргасан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргаснаа хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. Санхүүгийн хяналт, шалгалтын танилцуулга, улсын байцаагийн акт, албан шаардлагад дурдсан *******тай холбогдох зөрчил, дутагдал нь *******ил олгогчийн итгэлийг алдагдуулсан. Иймд,... ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* газрын санаачилгаар *******тай байгуулсан хөдөлмөрийг гэрээг цуцалж, түүнийг нягтлан бодогчийн *******лаас халсан нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5-т заасантай нийцсэн. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.3-т заасны дагуу *******гийн ******* аймгийн *******, ******* ******* ******* *******т холбогдох нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгохыг хүсье гэжээ

3.******* аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 153/ШШ2022/00652 дугаар шийдвэрээр:

3.1 Хөдөлмөрийн тухай хууль /1999 оны/-ийн 128 дугаар зүйлийн 128.1.2-д зааснаар ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай *******г *******лаас чөлөөлөх тухай тушаалыг хүчингүй болгож, ой Болормааг урьд эрхэлж байсан ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоож,

3.2 Хөдөлмөрийн тухай хууль /1999 оны/-ийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д зааснаар *******гийн 2020 оны 11 дүгээр сарын сарын 01-ний өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл *******илгүй байсан хугацааны цалин, олговор 18,718,899 (Арван найман сая долоон зуун арван найман мянга найман зуун ерөн ес) төгрөгийг ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын санхүүгээс гаргуулан нэхэмжлэгч *******д олгож, 2020 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл хугацааны ур чадварын нэмэгдэл гаргуулах тухай шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож,

3.3 Хөдөлмөрийн тухай хууль /1999 оны/-ийн 46 дугаар зүйлийн 46.1, 46.2-т зааснаар нэхэмжлэгч *******гийн 2020 оны11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл хугацааны нийгмийн даатгалын болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг дээрх олговроос нөхөн тооцож, дэвтэрт нь бичилт хийлгэхийг ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* *******т даалг*******,

3.4 Хөдөлмөрийн тухай хууль /1999 оны/-ийн 129 дүгээр зүйлийн 129.3-т зааснаар нэхэмжлэгч *******, түүний өмгөөлөгч Ж.Энхжаргал нарын гомдол гаргах хугацааг сэргээлгэх тухай хүсэлтийг хангахаас татгалз*******,

3.5 Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5-д зааснаар нэхэмжлэгч ******* нэхэмжлэл гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгдсөнийг дурд*******, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.2, 60 дугаар зүйлийн 60.1-д зааснаар хариуцагч ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын санхүүгээс 70,200 /Далан мянга хоёр зуу/ төгрөгийг гаргуулан улсын орлого болгосугай.

3.6 Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар энэ шийдвэрийг зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор ******* аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэйг дурд******* шийдвэрлэжээ.

4. Хариуцагчийн өмгөөлөгчийн давж заалдсан гомдлын агуулга: Хуулийг буруу хэрэглэж тайлбарласан талаар: Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1-д шүүх хэргийн оролцогчийн гаргасан нотлох баримтыг тал бүрээс нь бодитойгоор харьцуулан үзсэний үндсэн дээр нотлох баримтыг өөрийн дотоод итгэлээр үнэлнэ гэсэн заалт, мөн хуулийн 40.2-д нотлох баримтыг тухайн хэрэг хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлнэ гэж заасны дагуу тал бүрээс нь бодитойгоор харьцуулан дүгнээгүй, нэхэмжлэгч *******гийн гарг******* өгсөн баримтыг хэрэгт цугларсан нотлох баримттай харьцуулан дүгнээгүй атлаа, хэт нэг талыг барьж, нэхэмжлэгч талын гарг******* өгсөн баримтуудыг үнэлж хууль зүйн үндэслэлгүй Шийдвэр гарг*******ээ. Нэхэмжлэгч ******* нь ******* аймаг дахь мэдээлэл холбооны сүлжээ ТӨХК-д *******илл******* байсан ба одоог хүртэл *******илл******* байхад ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газраас 18.718.899 төгрөгийг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь ******* нь ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* *******т *******илл******* байхдаа давхар *******ил эрхэлж цалин авч байхад хуулийг зөрчиж 18.718.899 төгрөг гарг******* шийдвэрлэсэн нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг буруу дүгнэсэн нь хэт нэг талыг барьж нэхэмжлэгчийг хамгаалж нэхэмжлэлийг хамгаалж нэхэмжлэлийг бүхэлд нь ханг******* шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү гэжээ.

5.Хариуцагчийн өмгөөлөгч С.Нургайып давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Шүүхээс *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргасан зөрчил гаргаагүй, аль нь итгэл алдсан зөрчил юм гэх мэтээр шийдвэрийн 6.1.3-д заасан. Гэвч 2022 оны 9 сарын 02-ны өдрийн тогтоолыг баталга*******уулсан тогтоолын “*******ил олгогчийн итгэлийг алдсан үйлдэл, Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийг зөрчсөн, өмч хөрөнгийг захиран зарцуулах үед хариуцлагагүй хандсантай” холбоотой хэсгүүдийг ******* аймаг дахь Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шийдвэрт хэвээр үлдсэн. Энэ зөрчлүүд тус бүрдээ тогтоогдож, түүнийг хүчингүй болгоогүй. Тиймээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн энэ хэсэгтэй холбоотой дүгнэлт нь үндэслэлгүй болсон.

Хэрэв анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн *******илд эгүүлэн тогтоосон хэсгийг үндэслэлтэй гэж үзэх юм бол Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д заасан цалин хөлстэй холбоотой хэсгийг шүүхээс буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэж Л.Эрдэнэцэцэг өмгөөлөгчийн гаргасан гомдлыг дэмжиж байгаа. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д зааснаар бол өөр ******* *******илл******* байгаа эсвэл бага цалинтай ******* *******илл******* байсан бол зөрүүг нь олгох ёстой. ******* нь 2021 оны 9 дүгээр сараас эхэлж өөр *******т *******илласан учраас *******илд орохоос өмнөх цалингаа гаргуулж, өөр *******илд орсон үеийн цалингийн зөрүүг гаргуулж шүүхээс шийдвэрлэх ёстой байсан. Монголын цахилгаан холбоо ХК-ийн ******* аймгийн Холбооны *******т *******илл******* байсан цалингийн картыг өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэг шүүхэд хүсэлт гарг*******, шүүхийн журмаар авахуулсан. Энэ баримтаас харахад 2021 оны 9 дүгээр сараас 10 сар хүртэл авч байсан үндсэн цалин нь урд авч байсан цалингаас бага цалин авч байсан тул зөрүүг гаргуулах ёстой. Харин тус оны 11 дүгээр сараас хойш ******* илүү цалин авч байсан. ******* урьд ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* *******т *******илл******* байхдаа 709,000 төгрөгийн цалин авдаг байсан бол Монголын цахилгаан холбоо ХК-ийн ******* аймгийн Холбооны *******т 791,000 төгрөгөөр цалинжиж байсан ба 2022 оны 7 дугаар сараас 831,000 төгрөг болж нэмэгдсэн. Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д зааснаар 2021 оны 11 дүгээр сараас хойш цалингийн зөрүү гаргуулахгүй. Харин 2021 оны 9, 10 дугаар сард түр *******илл******* байх хугацааны цалингийн зөрүүг олгоод, түүнээс өмнөх хугацааны олговрыг тооцох ёстой. Тиймээс шүүхийн шийдвэрийн 6.4-д 25 сар, 5 хоног *******илгүй байсан гэж тооцож *******илгүй байсан хугацааны цалинг гаргуулахаар шийдвэрлэсэн нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д заасантай нийцээгүй байна. Иймээс бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэх боломжгүй нөхцөлд өөрчлөлт оруулан шийдвэрлэж өгнө үү гэв. 

6. Нэхэмжлэгч ******* түүний өмгөөлөгч Ж.Энхжаргал нар давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан тайлбартаа: ******* аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12 сарын 07-ны өдрийн 153/ШШ2022/00652 шийдвэрийн тогтоох хэсэгт", "1. Хөдөлмөрийн тухай /1999/ хуулийн 128 дугаар зүйлийн 128.1.2-д зааснаар ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалыг хүчингүй болгож, ой Болормааг урьд эрхэлж байсан ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоосугай. 2 Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69,1-д зааснаар ******* 2020 оны 11 сарын 01-ний өдрөөс 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийг хүртэл *******илгүй байсан хугацааны цалин, олговор 18,718,899 төгрөгийг ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын санхүүгээс гаргуулан нэхэмжлэгч *******д олгож шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй. Хариуцагч ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдолдоо дурдсан ******* давхар *******ил эрхэлж цалин авч байхад хуулийг зөрчиж, 18,718,899 төгрөгийг гарг******* шийдвэрлэсэн нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг буруу дүгнэсэн гэх гомдлыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Хөдөлмөрийн тухай /1999/ хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1-д зааснаар *******илтныг *******илд нь эгүүлэн томилсон бол түүнд *******илгүй байсан бүх хугацааны цалин олговрыг олгох, хэрэв бага цалинтай *******ил хийж байсан бол зөрүүтэй тэнцэх олговрыг олгохоор заасан. Энэ нь *******илтан тус *******лаас чөлөөлөгдсөн ч тухайн байгууллагын захиргаанд өөр бага цалинтай *******ил хийж байгаа тохиолдолд зөрүүг олгож, давхардуулан цалин олгохгүй байхыг зохицуулсан зохицуулалт юм. Харин *******илтан *******лаас чөлөөлөгдөж, өөр байгууллагад *******илд орсон нь түүний цалингийн зөрүүг гаргуулахад хамаарахгүй, *******ил олгогч ******* аймгийн ******* ******* ******* ******* газрын даргын буруутай шийдвэрийг хүчингүй болгосноор нэхэмжлэгч ******* нь урьд авч байсан цалин, олговрыг бүрэн хэмжээгээр гаргуулахыг *******ил олгогчоос шаардах эрхтэй. Нэхэмжлэгч ******* нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.1-т Зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь өөрийн шаардлага ба татгалзлын үндэс болж байгаа байдлын талаарх нотлох баримтаа өөрөө гарг******* өгөх, цуглуулах үүргээ биелүүлсэн. Анхан шатны шүүх нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.2-т заасан нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлсэн.

Иймд хариуцагч ******* аймгийн *******, Хөдөө ******* ******* газрын өмгөөлөгч Л.Эрдэнэцэцэгийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж, ******* аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12 сарын 07-ны өдрийн 153/ШШ2022/00652 шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

 

7.Давж заалдах шатны шүүх анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хариуцагч талын давж заалдах гомдлыг үндэслэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар бүхэлд нь хян*******, давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж шийдвэрлэв.

8. Нэхэмжлэгч ******* нь ******* аймгийн ******* Хөдөө ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаалыг хүчингүй болгож, урьд эрхэлж байсан  ******* аймгийн ******* Хөдөө ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоолгох, *******илгүй байсан хугацааны цалин олговор гаргуулах, нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулж дэвтэрт бичилт хийлгэхийг хариуцагчид даалгах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гарг*******ээ.

9. Нэхэмжлэгч нь шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлохоор 2019 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрийн Хөдөлмөрийн гэрээ, 2013 оны 4 дүгээр сарын 08-ны өдөр тус газрын нягтлан бодогчийн *******илд түр томилогдсон тушаал, 2013 оны 10 дугаар сарын 08-ны өдөр тус газрын нягтлан бодогчийн *******илд үндсэн *******илтнаар томилогдсон тушаал,  2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай *******г *******лаас чөлөөлөх тухай тушаал, нийгмийн даатгалын дэвтрийн хуулбар зэрэг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.2 дахь хэсэгт заасан хэлбэрийн шаардлага хангасан баримтуудыг шүүхэд гарган өгчээ.

10. Хариуцагч “нягтлан бодогчоор *******илл******* байсан *******гийн *******ил олгогчийн итгэлийг алдсан буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүй нь ******* аймгийн Санхүүгийн хяналт, аудитын албаны санхүүгийн хяналт шалгалтаар тогтоогдсон тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн  зөвшөөрөхгүй” гэж марг*******ээ.

11. Анхан шатны шүүх ******* аймгийн ******* Хөдөө ******* ******* газрын даргын 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай *******г *******лаас чөлөөлөх тухай тушаалыг хүчингүй болгож, түүнийг урьд эрхэлж байсан ******* аймгийн ******* Хөдөө ******* ******* газрын нягтлан бодогчийн *******илд эгүүлэн тогтоож, *******илгүй байсан хугацааны цалин олговорт 18,718,899 төгрөгийг хариуцагч ******* аймгийн ******* Хөдөө ******* ******* газрын санхүүгээс гаргуулан нэхэмжлэгчид олгож, түүний *******илгүй байсан хугацааны нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцуулж дэвтэрт бичилт хийлгэхийг хариуцагчид даалг******* шийдвэрлэсэн байна.

12. Хариуцагчийн өмгөөлөгч “анхан шатны шүүх нотлох баримтыг хуульд заасны дагуу бодитойгоор үнэлж дүгнээгүй, ******* нь ******* аймаг дахь мэдээлэл холбооны сүлжээ ТӨХК-нд одоог хүртэл *******илл******* байхад түүний *******илгүй байсан хугацааны цалин олговорт 18,718,899 төгрөг гарг******* шийдвэрлэсэнд гомдолтой байна. Ажил олгогч тушаал гаргахдаа Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5 дахь заалтыг баримталсан нь үндэслэлтэй байхад шүүх тушаалыг хүчингүй болгосонд гомдолтой байгаа тул шийдвэрийг бүхэлд нь хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж өгнө үү” гэх агуулгатай давж заалдах гомдол гарг*******ээ.

12.1 Ажил олгогч нь “*******г *******лаас чөлөөлөх тухай” 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн Б/18 дугаартай тушаал гаргахдаа ******* аймгийн Санхүүгийн хяналт, аудитын албаны 2020 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн шалгалтын дүн, энэхүү шалгалтын дүнг баталга*******уулах тухай ******* аймгийн Дотоод аудитын хорооны 2020 оны 9 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 03 дугаар тогтоолыг тус тус үндэслэсэн байна. 

Өөрөөр хэлбэл *******ил олгогч нь *******илтан *******гийн сахилгын зөрчлийг мэдсэн буюу 2020 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрийн актыг мэдэгдсэн хуудастай 03-ны өдөр танилц******* гарын үсэг зурсан атлаа үүнээс хойш 3 сар 26 хоногийн дараа, шалгалтын дүнг баталга*******уулах тухай ******* аймгийн Дотоод аудитын хорооны 2020 оны 9 дүгээр сарын 02-ны өдрийн 03 дугаар тогтоол гарснаас хойш 1 сар 25 хоногийн дараа буюу 2020 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдөр Б/18 дугаартай тушаал гарг******* түүнийг *******лаас чөлөөлсөн байна.

Энэ нь Хөдөлмөрийн тухай  /1999 оны/ хуулийн 131 дүгээр зүйлийн 131.2-т заасан “сахилгын зөрчил гаргаснаас хойш зургаан сар, илрүүлснээс хойш нэг сарын дотор сахилгын шийтгэл оногдуулна” гэх хуульд заасан хугацааг *******ил олгогч хэтрүүлсэн гэж үзэх бөгөөд энэ талаарх анхан шатны шүүхийн дүгнэлт хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

12.2 Хэрэгт авагдсан баримтаар нэхэмжлэгч ******* нь 2021 оны 9 дүгээр сарын 06-ны өдрөөс эхлэн ******* аймгийн Холбооны *******т ахлах нягтлан бодогчийн *******илд орж цалин хөлс авч байгаа нь тогтоогдсон боловч энэ нь түүний *******илгүй байсан бүх хугацааны цалин хөлстэй тэнцэх олговрыг хариуцагчаас гаргуулан шийдвэрлэхэд саад болохгүй бөгөөд шүүх Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1 дэх хэсгийг зөв тайлбарлан хэрэглэсэн байна үзлээ.

13. “Дээр дурдсан үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр нь үлдээж хариуцагчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй” гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.1-д заасныг удирдлага болгож,

ТОГТООХ нь:

 

1. ******* аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2022 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн 153/ШШ2022/00652 дугаар шийдвэрийг хэвээр үлдээж, хариуцагчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлыг хангахгүй  орхисугай.

 

2. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2 дахь заалт, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 57 дугаар зүйлийн 57.1, 57.4 дэх хэсэг, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэг, 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч төлөөлөгчийн давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 71,819  төгрөгийг төрийн сангийн  дансанд хэвээр үлдээсүгэй.

 

 3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.5 дахь хэсэг, 172 дугаар зүйлийн 172.1, 172.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч давж заалдах шатны шүүхийн энэ магадлалд “анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн”, “хэрэг хянан шийдвэрлэх *******иллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн”, “шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарл******* хэрэглэсэн” зэрэг үндэслэлүүдээр, магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг тайлбарласугай.

 

 

 

                                 ДАРГАЛАГЧ,

                           ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                            Н.ТУЯА

 

                           ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                            С.ӨМИРБЕК

                                                                     

                                             ШҮҮГЧ                                             М.НЯМБАЯР