2024 01 12 210/МА2024/00125

 

Н.О-ны нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч Д.Дэлгэрцэцэг даргалж, шүүгч М.Баясгалан, Д.Бямбасүрэн нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн 101/ШШ2023/04464 дугаар шийдвэртэй

Н.О-ны нэхэмжлэлтэй

Ш ХХК-д холбогдох

24,739,000 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг

хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдолд үндэслэн шүүгч Д.Бямбасүрэн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б /цахим/, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Р.Энхзаяа нар оролцов.

 ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, түүний үндэслэлийн агуулга: Иргэн Н.О нь хариуцагч ШХХК-тай Барилгын материалын захын 30-р павильоныг 2 жилийн хугацаатай түрээслэхээр 2022 оны 01 сарын 31-ний өдөр түрээсийн гэрээ байгуулж, гэрээний 2.4-д заасан 24,739,000 төгрөгийг бүрэн төлсөн билээ. Гэтэл хариуцагчийн зүгээс энэхүү гэрээний 3-р зүйлд зааснаар нэхэмжлэгчид өнөөдрийг хүртэл хүлээлгэн өгөөгүй бөгөөд уг захын нээлт болоогүй, үйл ажиллагаа явагдаагүй байгаа болно. Барилгын материалын захын үйл ажиллагаа эхлээгүй, нэхэмжлэгчид хүлээлгэн өгөөгүй учраас гэрээний 2.4-д заасан төлбөрийг төлөөгүй болно. Түрээсийн гэрээний 11.1-д Түрээслэгч нь гэрээний 2.4-д заасан төлбөрийг тогтоосон хугацаанд бүрэн төлөөгүй тохиолдолд энэхүү гэрээг байгуулагдаагүйд тооцож, дэнчингийн гэрээнд заасан төлбөрийг суутган түрээслэгчийн дутуу төлсөн төлбөр /хэрэв төлсөн бол/-өөс буцаан олгоно гэсний дагуу энэхүү түрээсийн гэрээ байгуулагдаагүйд тооцох ба гэрээний 11.2-д заасан дэнчингийн гэрээ байгуулагдаагүй болно. Иймд түрээсийн 2022 оны 01 сарын 31-ний өдрийн гэрээний дагуу төлсөн 24,739,000 төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулж, нэхэмжлэгчийг хохиролгүй болгож өгнө үү.

Энэ гэрээ байгуулагдаад, дараа нь төлбөрөө төлнө. Дэнчингийн гэрээ байгуулах ёстой байсан. Актаар хүлээлгэж өгөөгүй өнөөдрийг хүртэл явж байгаа. Хэрэв төлбөрөө төлөөгүй бол гэрээ хүчин төгөлдөр бусад тооцно гэж гарын үсэг зурсан байгаа. Барилгын материалын талбайгаа хүлээлгэж өгөөгүй байхад яаж үйл ажиллагаа явуулах юм. Гэрээний 11.2 дугаар зүйлд заасны дагуу төлбөрөө төлсөн. Түүнийг нэхэмжилж байгаа.

Иргэн Н.О-тай түрээсийн гэрээ байгуулагдсан. 24,000,000 төгрөгийг 2022 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдөр төлсөн. Үлдэгдэл мөнгөө 2022 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдөр төлнө гэж заасан боловч ковидоос болоод төлж чадахааргүй болсон. Мөнгөө төлж чадаагүй тул манай талаас гэрээ байгуулагдаагүй гэж үзэж байна. Энэ гэрээ хүчин төгөлдөр байвал актаар хүлээлгэж өгөх ёстой. Иргэний хуулийн 318.2 дугаар зүйлд зааснаар улсын бүртгэлд бүртгүүлэх ёстой байсан. Манай зүгээс гэрээний 2.4 дүгээр зүйлд заасан төлбөрөө төлөөгүй тул гэрээ байгуулагдаагүй гэж үзэж байсан. Тийм учраас манайх урьдчилгаанд өгсөн мөнгөө авахыг шаардсан. 30 дугаар павильоныг Н.О-д хүлээлгэж өгөөгүй тул эрх нь нээгдээгүй. Тийм учраас энэ гэрээг байгуулаагүйд тооцно. Шүүхэд нэхэмжлэл гаргах хүртэл түрээсийн гэрээний үүргээ биелүүлэхийг шаардаж байсан зүйл байхгүй. Гэрээг өнөөдөр хүртэл улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй байгаа тул гэрээг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэж байна. Хариуцагч нь бодит үйлдлээр зөвшөөрөөд байгаа тул гэрээний 9.7 дугаар зүйлийг барьж чадахгүй байгаа. 8 сар Н.О-ны эзэмшилд байсан тул ашиггүй байна гэж хэлээд байна. Н.О үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй байсан. Тийм учраас мөнгөө авъя гэж шаардаж байгаа. Нэхэмжлэлийн шаардлагад гэрээний зүйл заалт оруулаагүй. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж өгнө үү гэв.

2. Хариуцагчийн татгалзал, тайлбарын агуулга: Түрээслэгч нь 2022 оны 01 сарын 31-ний өдөр байгуулсан. Өөрөө ирж сонгож авсан байдаг. 210 павильоноос хуулиар ашиглах эрх нээгдсэний дараа хөнгөлөлттэй нөхцөл зарлаад эхний нэг жилийн түрээс үнэгүй гэж байсан. Үйл ажиллагаа жигдрээгүй байх үед эрсдэлийг бодоод 1 жилийн түрээсийг урьдчилан төлүүлсэн. Иргэн Н.О нь өөрийн хүсэлтийн дагуу түрээсэлсэн. Ш ХХК-ийн оффис нь 1 давхар нь гаднаасаа ордог тусдаа хаалга бүхий объект байдаг. Нэхэмжлэгч нь түрээсийн гэрээнд гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байдаг. 2022 оны 09 сарын 30-ны өдөр түрээсийн гэрээгээ цуцлах мэдэгдлийг өгсөн байдаг. Эхний 1 жилд түрээс тооцохгүй. Харин гэрээний 2.10 дахь хэсэгт заасны дагуу 2.5 дугаар зүйлд заасан хугацаа заасан үүргээ биелүүлээгүй тул 30 хувийн торгууль ноогдуулаад үлдэгдэл мөнгийг өгнө гэсэн нь үндэслэлтэй байна. Н.О нь түрээсэлсэн лангуугаа ашиглая гэхэд түрээслүүлэгчийн зүгээс хориглосон зүйл байхгүй. Торгуулиа суутгая гэсэн.

Дэнчингийн гэрээ нь гэрээ хийхгүйгээр түр мөнгөө байршуулаад хийдэг зохицуулалт байгаа. Н.О-ны хувьд түрээсийн 50 хувиа төлсөн. Дараагийн төлбөрөө 2022 оны 02 сарын 25-ны өдөр бүрэн төлнө гэж хугацаа тохирдог. Бид бол гэрээний 2.5 дугаар зүйлд заасан хугацаагаа хэтрүүлэх юм торгууль төлнө гэдгийг Н.О-тай тохирсон. Нээлт хийх үүргийг түрээслүүлэгч гэрээгээр хүлээгээгүй. Барилгын захыг ашиглах боломж 2022 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр бий болсон байсан. Комисс хүлээж аваагүй барилга дээр түрээсийн гэрээ хийгээгүй. Н.О нь талбайгаа авъя гэж ирсэн баримт байхгүй. Ер нь явцын дунд хүмүүс ирж байж худалдааны төв хүнээ татдаг тул эхний нэг жил үнэгүй байхаар түрээсийн гэрээ байгуулсан. 30 хувийн торгууль ноогдуулах талаар Н.Отай тохирсон. Бид нарын хувьд тухайн объектыг Н.Оаас өөр хүнд түрээслүүлсэн зүйл байхгүй.

Гэрээний талууд гэрээг чөлөөтэй байгуулахаар хуульд заасан байдаг. Бидний хувьд шинээр худалдааны төв байгуулж байгаа тул эхний жилийг үнэгүй байлгаад, 2 дахь жилийн төлбөрийг төлснөөр энэ эрх нь нээгдэнэ гэдэг саналыг манайхаас гаргасан байсныг Н.О мэдээд ирсэн. Гэрээний 9.7 дахь заалтыг Н.О-ны хүсэлтээр оруулсан заалт юм. Гэрээ байгуулах саналаа нийтэд зарласны дагуу Н.О хүлээн зөвшөөрөөд ирсэн. Тийм учраас нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлд заасан үндэслэл тогтоогдохгүй байна. Бодит байдал дээр 2022 оны 01 сарын 26-ны өдөр улсын комиссын дүгнэлт гараад гарын үсэг зурсан байна. Үйл ажиллагаа явуулж болно гэсэн үг. Барилгын хогтойгоо байж улсын комисс дуудах барилга нэг ч байхгүй. Худалдаа үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах боломж нь бүрдсэн байсан. Ковид байсан учраас мөнгөө төлөөгүй гэж байна. 2022 оны 02 сарын 14-ний өдрөөс ковидтой холбоотой бэлэн байдлыг бүгдийг байхгүй болгосон. Бусад түрээслэгчид олгоогүй давуу байдлыг Н.О-д өгсөн. Гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээд явах боломж Н.Од байсан. Эзэмших боломжгүй байсан зүйл байхгүй. Авъя гээд ирэхэд нь өгөхгүй байгаа ямар ч нөхцөл тогтоогдохгүй байна. Түрээсийн төлбөрийг 100 хувь буцааж олгохгүй гэх тайлбартай байна. Дэнчингийн гэрээ гээд байна. Дэнчин гэж Н.О-аас огт мөнгө аваагүй тул дэнчингийн гэрээ байгуулаагүй. Дэнчин гэдэг бол гэрээ хийхийн урьдач нөхцөл болгож өгдөг үйлдэл юм. Үүргээ ихэнхийг нь биелүүлсэн хүний хувьд дэнчин гэж яригдах боломж байхгүй. Түрээсийн байрыг ажиллуулаагүй нь Н.О-аас шалтгаалсан л асуудал юм. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү. гэв.

3. Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийн агуулга:

Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-т зааснаар хариуцагч Ш ХХК-иас 24,739,000 төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгч Н.О-д олгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 281,645 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамж 281,645 төгрөг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгож шийдвэрлэжээ.

4. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлын агуулга: Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг бүхэлд нь эс зөвшөөрч дараах үндэслэлээр давж заалдах журмаар гомдол гаргаж байна.

4.1. Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-т хөрөнгө олж авсан этгээд болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдийн хооронд үүрэг үүсээгүй, эсхүл үүрэг нь хожим дуусгавар болсон буюу хүчин төгөлдөр бус болсон гэж заажээ. Тодруулбал, талуудын хооронд буюу нэхэмжлэгч Н.О, хариуцагч ШХХК-ийн хооронд түрээсийн гэрээний харилцаа үүсээгүй, эсхүл талуудын хооронд байгуулсан түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр бус болсон тохиолдолд дээрх зохицуулалтын дагуу нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй байна.

Шүүх талуудын хооронд Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлд заасан түрээсийн гэрээний харилцаа үүссэн гэж дүгнэсэн. Тодруулбал, шүүгч нэгэнт хүчин төгөлдөр гэрээ үүссэн гэж дүгнэсэн тохилдолд гэрээнээс татгалзах, эсхүл гэрээ цуцлах тохиолдлын аль нь болох, тэдгээрээс үүсэх үр дагаврыг тодорхойлох ёстой. Нэгэнт талуудын хооронд хүчин төгөлдөр түрээсийн гэрээ байгуулсан үйл баримтыг шүүх зөв дүгнэсэн тул түрээсийн гэрээ хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж эхэлнэ. Нэхэмжлэгч нь талуудын хооронд байгуулсан гэрээний дагуу түрээсийн төлбөрийг урьдчилан 24,739,000 төгрөг төлсөн үйлдэл нь Иргэний хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1 дэх хэсэгт заасан хүчин төгөлдөр хүсэл зоригийн илэрхийлэл болно.

4.2. Түрээсийн гэрэ бичгээр байгуулагдаж, талууд гарын үсэг, тэмдэг дарж, мөн түрээслэгч нь түрээсийн урьдчилгаа төлбөрөө төлж гэрээгээ хүчин төгөлдөр болсон байх тул талууд гэрээнд заасан эрх, үүргээ хэрэгжүүлнэ. Түрээсийн гэрээний 9.7-д Түрээслэгч нь энэхүү гэрээний 2.5-д заасан хугацаанд төлбөрөө төлөөгүй, эсвэл цуцалсан тохиолдолд түрээсийн төлбөрийг эргүүлэн олгохгүй болно гэж заасан зохицуулалт хүчин төгөлдөр мөрдөгдөнө. Нэхэмжлэгч түрээсийн гэрээний дагуу хүлээн авсан түрээсийн байрандаа үйл ажиллагаагаа явуулах эсэх нь түүнээс шалтгаалсан. Түрээслэгч нь түрээсийн байранд үйл ажиллагаа явуулаагүй талаар үндэслэл бүхий тайлбар, нотлох баримт ирүүлээгүй талаар шүүхийн шийдвэрт тусгагдсанаар энэ үйл баримт тогтоогдоно.

Дээрх үндэслэлүүдийг харгалзан үзэж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү.

5. Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан тайлбарын агуулга: Хариуцагч талын давж заалдах гомдлыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий болсон.

5.1. Н.О нь ШХХК-тай түрээсийн гэрээг бичгээр байгуулж, хоёр тал хүсэл зоригоо бүрэн илэрхийлж, гэрээнд гарын үсэг зурсан. Түрээсийн гэрээний 2.4-т заасны дагуу 24,749,000 төгрөгийг 2022 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр төлсөн. Гэрээний 2.5-т 24,739,000 төгрөгийг түрээслэгч 2022 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдөр бүрэн төлнө гэж тохиролцоод, түрээсийн гэрээний 1.2-т түрээсийн байрыг түрээслэгчид актаар хүлээлгэж өгөх, энэ гэрээний 2.3-т зааснаар 2 жилийн хугацаанд түрээсээр эзэмшиж, ашиглуулна гэж заасан. Түрээсийн гэрээний дагуу хариуцагчаас гэрээний 1.2-т заасны дагуу түрээсийн байраа нэхэмжлэгчид хүлээлгэж өгөөгүй. Гэрээний 11.1-т энэхүү гэрээнд талуудын эрх бүхий этгээд гарын үсэг зурж, тамга дарга дарж энэхүү гэрээний 2.4-т заасан түрээсийн гэрээний 2 сарын төлбөр болон барьцаа хөрөнгийг бүрэн төлснөөр хуулийн хувьд хүчин төгөлдөр болно, 11.2-т төлбөрийг хугацаандаа бүрэн төлөөгүй бол энэхүү гэрээ байгуулагдаагүйд тооцож, тусгай лизингийн гэрээ байгуулж, түрээслүүлэгчид дутуу төлсөн төлбөрөөс суутгал авна гэж тохиролцож хоёр тал гарын үсэг зурсан. Энэ нь Иргэний хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.8 дахь хэсэгт талууд гол нөхцөлийн хувьд өөрийн хүсэл зоригоо бодит үйлдлээр илэрхийлж хэлцэл хийж болно гэж заасан. Иймд түрээсийн гэрээний 11.1, 11.2-т зааснаар түрээсийн гэрээ байгуулагдаагүйд тооцож, 24,739,000 төгрөгийг түрээслүүлэгч авах бүрэн эрхтэй.

5.2. Хариуцагчийг үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн байна гэж анхан шатны шүүх үндэслэлтэй дүгнэлт хийсэн тул шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү. Шүүх хуралдаанд хариуцагчаас түрээсийн төлбөрийн 70 хувийг өгөх боломжтой, 30 хувийг хохирол хэлбэрээр суутгана гэж хэлж байсан гэв.

 ХЯНАВАЛ:

1. Давж заалдах шатны шүүх зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянан үзээд шийдвэрт хууль хэрэглээний өөрчлөлт оруулав.

2. Нэхэмжлэгч Н.О нь хариуцагч Ш ХХК-д холбогдуулан 24,739,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч эс зөвшөөрч маргажээ.

3. Талууд 2022 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр түрээсийн гэрээ байгуулж, уг гэрээгээр Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, ** дугаар хороо, Шинэ зуун айл барилгын материалын захын А1 блок, 1 давхарт, 38.06 м.кв талбайтай, ** дугаар павилоныг барилгын материал, түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг худалдаалах зориулалтаар түрээслүүлэхээр, павилоны 1 жилийн түрээсийн төлбөр 45,672,000 төгрөг байхаар харилцан тохиролцжээ. 

4. Анхан шатны шүүх талуудын хооронд үүссэн эрх зүйн харилцааг Иргэний хуулийн 318 дугаар зүйлийн 318.1 дэх хэсэгт заасан түрээсийн гэрээний харилцаа гэж зөв тодорхойлж, гэрээний хүчин төгөлдөр байдлын талаар үндэслэл бүхий дүгнэлтийг хийсэн байна.

5. Хэргийн баримтаас үзвэл түрээсийн гэрээний 2.2, 2.4-д түрээсийн төлбөр ... 45,672,000 төгрөг байна..., ...50 хувь болох 24,739,000 төгрөгийг 2022 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдөр бүрэн төлсөн болно гэж тус тус заасны дагуу нэхэмжлэгч нь төлбөр төлөх үүргээ зохих ёсоор биелүүлсэн байхад хариуцагч байгууллага буюу түрээслүүлэгчийн зүгээс түрээсийн зүйлийг түрээслэгчийн эзэмшил ашиглалтад шилжүүлж өгөх үүргээ биелүүлээгүй үйл баримт тогтоогдсон байна.

Иргэний хуулийн 205 дугаар зүйлийн 205.1 дэх хэсэгт хууль буюу гэрээнд заасны дагуу аль нэг тал нь гэрээнээс татгалзсан бол талууд гэрээний гүйцэтгэлийг биет байдлаар нь, түүнчлэн гэрээ биелснээс олсон ашгийг харилцан буцааж өгөх үүрэгтэй гэж заажээ.

Хэдийгээр талуудын хооронд түрээсийн гэрээ байгуулагдсан боловч хариуцагч байгууллага үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй учраас нэхэмжлэгч гэрээнээс татгалзсан тул гэрээний гүйцэтгэл болох 24,739,000 төгрөгийг хариуцагч ШХХК-аас гаргуулж нэхэмжлэгч Н.Од олгож шийдвэрлэсэн анхан шатны шүүхийн шийдвэр үндэслэлтэй зөв болжээ.

6. Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч түрээсийн гэрээний 9.7-д заасныг үндэслэн түрээсийн төлбөрийг эргүүлэн олгохгүй гэж давж заалдах гомдол гаргажээ.

Түрээсийн гэрээний 9.7-д түрээслэгч нь энэхүү гэрээний 2.5-д заасан хугацаанд төлбөрөө төлөөгүй, эсвэл цуцалсан тохиолдолд түрээсийн төлбөрийг эргүүлэн олгохгүй байхаар заажээ.

Түрээсийн гэрээгээр түрээслэгч нь хөрөнгийг ашиглаж, түүний үр шимийг хүртсэний хариу төлбөр болгож түрээсийн төлбөр төлдөг. Хэргийн баримтаас үзэхэд хариуцагч нь нэхэмжлэгчийн эзэмшил, ашиглалтад түрээсийн зүйлийг шилжүүлж өгөөгүй байх тул нэхэмжлэгчид түрээсийн төлбөр төлөх үүрэг үүсэхгүй.

Түүнчлэн түрээсийн гэрээний 3.4-т түрээсийн байрыг түрээслэгчид гэрээ хүчин төгөлдөр болсны дараа актаар хүлээлгэн өгөх ба түрээсийн төлбөрийг тийнхүү актаар хүлээлгэн өгсөн өдрөөс тооцож эхэлнэ гэж заасан, нэхэмжлэгчид түрээсийн зүйлийг хүлээлгэн өгсөн акт хэрэгт авагдаагүй байна. Иймд хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн нэхэмжлэгч түрээсийн гэрээний дагуу хүлээн авсан түрээсийн байрандаа үйл ажиллагаа явуулах эсэх нь түүнээс шалтгаалсан гэх давж заалдах гомдол үндэслэлгүй.

7. Харин талуудын хооронд түрээсийн гэрээний харилцаа үүссэн, нэхэмжлэгч нь гэрээнээс татгалзсанаас үүсэх үр дагаврыг арилгуулахаар шаардсан байхад анхан шатны шүүх Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасан зохицуулалтыг баримталсан нь буруу байх тул давж заалдах шатны шүүхээс залруулна.

8. Дээрх үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрт зохих өөрчлөлтийг оруулж, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн тогтов. 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 1. Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдрийн 101/ШШ2023/04464 дугаар шийдвэрийн тогтоох хэсгийн

1 дэх заалтад ...492 дугаар зүйлийн 492.1.1... гэснийг 318 дугаар зүйлийн 318.1, 205 дугаар зүйлийн 205.1 гэж өөрчлөн, шийдвэрийн бусад заалтыг хэвээр үлдээсүгэй.

 2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөс давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 281,645 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

 3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

 

  

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Д.ДЭЛГЭРЦЭЦЭГ

 ШҮҮГЧИД М.БАЯСГАЛАН

 Д.БЯМБАСҮРЭН