2024 01 08 210/МА2024/00090

 

 

 

*******.*******ийн нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

*******ийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны ******* шүүгч Ч.Цэнд даргалж, шүүгч Э.Энэбиш, Д.Золзаяа нарын бүрэлдэхүүнтэй тус ******* танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

  Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2023 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 183/ШШ2023/03287 дугаар *******тэй

*******эхэмжлэгч *******.*******ийн нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч *******ийслэлийн ******* ******* ******* *******т холбогдох

2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай иргэний хэргийг нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн шүүгч Д.Золзаяагийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв. 

 

Шүүх хуралдаанд: Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээд Даймондфайнанс ББСБ ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч М.Чингис, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга А.Хонгорзул нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. *******эхэмжлэгчийн нэхэмжлэл, тайлбарын агуулга:

1.1. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2016 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 183/ШШ2016/00929 дугаар *******ээр Б.*******аранчимэг, Б.Хадбаатар нараас 171,457,791 төгрөг гаргуулан Худалдаа хөгжлийн банк ХХК-д олгохоор *******лэсэн.

Шийдвэр гүйцэтгэгч ******* баримт бичигт ажиллагаа явуулж, 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар тогтоолоор үүргийн гүйцэтгэлд барьцаалсан, Б.*******аранчимэг, *******.Мөнхөлдэй, *******.******* нарын өмчлөлийн, эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2206009687 дугаартай, Хан-Уул дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Чингисийн өргөн чөлөө гудамж, 21а байр, 62 тоот хаягт байрлах орон сууц, тус хаягт байрлах 18 м.кв талбайтай гаражийг хураан авсан.

Шийдвэр гүйцэтгэгч нь Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт заасан зарчмыг баримтлаагүй, хөндлөнгийн гэрчүүдэд эрх, үүргийг нь тайлбарлан өгөөгүй, гэрчүүдийн санал, хүсэлтийг асууж тодруулаагүй, ******* гүйцэтгэгчийн тэмдэглэлээр баталгаажуулах үүргээ хэрэгжүүлээгүй байдлаас болоод хууль зөрчин тогтоол үйлдэж, улмаар өмчлөгчийн эрх ашиг ноцтой зөрчигдсөн гэж үзэж байна.

1.2. Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1, 41 дүгээр зүйлийн 41.1 дэх хэсэгт заасан ажиллагааг ******* гүйцэтгэгч зөрчин эд хөрөнгө хураах тогтоолыг үйлдсэн. Миний бие хөндлөнгийн гэрчээр оролцсон Д.Содномпил, Ш.Ганцэцэг нартай уулзах зорилгоор тогтоолд бичигдсэн хаягаар очиход гэрчүүд огт амьдарч байгаагүй, тухайн хаягт амьдарч байгаа иргэн 10 жил амьдарч байгаа гэсэн хариуг өгсөн.

Түүнчлэн хөндлөнгийн гэрч Ш.Ганцэцэг нь тус ******* ******* ажиллагааны оролцогч төлбөр авагч Худалдаа, хөгжлийн банк ХХК-д ажилладаг байсан ба хувийн ашиг сонирхолтой этгээдийг хөндлөнгийн гэрчээр оролцуулсан нь Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.3 дахь хэсэгт заасныг зөрчсөн.

1.3. Хөндлөнгийн гэрчээр оролцсон Ш.Ганцэцэг, Д.Содномпил нарын гарын үсэг маргаан бүхий тогтоолуудад ялгаатай зурагдсан гэжээ.

 

2. Хариуцагч тайлбар гаргаагүй болно.

 

3. Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн тайлбарын агуулга:

3.1. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1 дэх хэсэгт заасны дагуу ******* хүчин төгөлдөр *******ийг иргэн, хуулийн этгээд заавал биелүүлэх үүрэгтэй ба нэхэмжлэгч нь энэ үүргээ биелүүлэхээс санаатай зайлсхийж, удаа дараа шүүхэд худал нэхэмжлэл гаргаж өнөөдрийг хүртэл төлбөр авагч Даймондфайнанс ББСБ ХХК-ийг хохироож байна. Төлбөр авагч Худалдаа, хөгжлийн банк ХХК-ийн ажилтан хөндлөнгийн гэрчээр оролцсон нь Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийг зөрчсөн гэжээ. Гэтэл төлбөр авагч нь Даймондфайнанс ББСБ ХХК байгаа.

3.2. Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолуудыг хүчингүй болгосноор нэхэмжлэгчийн ямар зөрчигдсөн эрх сэргэх нь тодорхойгүй, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1.4-т заасан бүрдүүлбэр хангаагүй.

3.3. Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 122 дугаар зүйлийн 122.1 дэх хэсэгт ...эд хөрөнгийг битүүмжлэх эд хөрөнгийн жагсаалтаас хасуулах, чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлээ гаргаж болно, мөн хуулийн 122.3 дахь хэсэгт ...гомдлоо шүүхэд гаргахад хамаарахгүй гэж зохицуулжээ. Гэтэл хуулийн хүрээ хязгаарыг зөрчиж шүүхэд хандаж байгаа нь илт үндэслэл муутай гэжээ.

 

4. Анхан шатны ******* *******ийн тогтоох хэсгийн агуулга:

Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1, 54 дүгээр зүйлийн 54.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан ******* гүйцэтгэгчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолуудыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэгч *******.*******ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож,

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2-т зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж *******лэсэн.

 

5. *******эхэмжлэгчийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдлын агуулга:

5.1. Шийдвэр ******* ажиллагаанд оролцсон хөндлөнгийн гэрч нарт уг ажиллагаанд гэрчээр оролцож байгаа эрх, үүргийг нь тайлбарлаж өгөөгүй, гэрчүүдийн санал, хүсэлтийг асууж тодруулаагүй, ******* гүйцэтгэгчийн тэмдэглэлээр баталгаажуулах үүргээ ******* гүйцэтгэгч хэрэгжүүлээгүй нь нэхэмжпэгчийн тайлбараар тогтоогдож байхад шүүгч үнэлэлт дүгнэлт өгөлгүй хэргийг *******лэсэн. Өөрөөр хэлбэл хариуцагч хуульд заасан үүргээ хэрэгжүүлсэн тухай холбогдох баримт бичиг хэрэгт нотлох баримтаар байхгүй, хариуцагч нотлох баримт шүүхэд гаргаж өгөх үүргээ хэрэгжүүлээгүй байхад шүүгч ямар нотлох баримтийг үндэслэж *******лэсэн нь эргэлзээтэй байна.

5.2. Хариуцагч шүүхэд хариу тайлбар гаргаагүй нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.4 дэх хэсэгт *******эг талын гаргасан тайлбарыг эсрэг тал эсэргүүцээгүй, эсхүл хуулиар тогтоосон хугацаанд тайлбар өгөөгүй бол тайлбарыг хүлээн зөвшөөрсөнд тооцно гэж заасны дагуу шүүгч нэхэмжлэлийг хангаж *******лэх байтал нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон нь үндэслэлгүй.

Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2023 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 183/ШШ2023/03287 дугаар *******ийг хүчингүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

6. Давж заалдах гомдолд бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн гаргасан тайлбарын агуулга:

6.1. Анхан шатны ******* ******* үндэслэл бүхий гарсан. *******эхэмжлэлийн хувийг хариуцагчид гардуулсан боловч хариу тайлбар гаргаагүй. Хэрэгт хамааралтай нотлох баримтыг шүүх заавал шаардаж авах ёстой байсан гэж гомдол гаргаж байгаа нь үндэслэлгүй. *******эхэмжлэгч өөрөө нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлээ нотлох ёстой.

6.2. Хэрвээ ******* гүйцэтгэлийн ажиллагаанд оролцсон хөндлөнгийн гэрч нар тухайн хаягтаа амьдардаггүй, хөндлөнгийн гэрчээр оролцох ёсгүй этгээдүүдийг оролцуулсан гэж тайлбарлаж байгаа бол энэ талаар нэхэмжлэгч өөрөө нотлох ёстой.

6.3. Энэхүү маргаан өмнө нь 3 удаа гурван шатны шүүхээр хэлэлцэгдэж байсан. *******эхэмжлэгчийн зүгээс удаа дараа ******* ******* ажиллагаааг хойшлуулж, саад учруулах зорилгоор иргэний хэрэг үүсгэж, ******* гүйцэтгэлийн ажиллагааг түдгэлзүүлдэг. Иймд нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэжээ.

 

ХЯ*******АВАЛ:

 

1. Давж заалдах шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийвэрлэх тухай хуулийн 166 дугаар зүйлийн 166.4 дэх хэсэгт зааснаар зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй хэргийг бүхэлд нь хянаад, анхан шатны ******* *******т хууль хэрэглээний өөрчлөлт оруулав.

 

2. *******эхэмжлэгч *******.******* нь хариуцагч *******ийслэлийн ******* ******* ******* *******т холбогдуулан 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэл гаргажээ. Хариуцагч нэхэмжлэлийн хувийг гардан авсан боловч шүүхэд хариу тайлбар ирүүлээгүй байна.

Бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээд Даймондфайнанс ББСБ ХХК нь ******* ******* ажиллагааг хүчингүй болгох үндэслэлгүй гэх тайлбар гаргажээ.

 

3. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2016 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдрийн 183/ШШ2016/00929 дугаар *******, *******ийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны ******* 2017 оны 01 дүгээр сарын 07-ны өдрийн 146 дугаар магадлал, Монгол Улсын Дээд ******* хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны 2017 оны 03 дугаар сарын 30-ны өдрийн 001/ХТ2017/00358 дугаар тогтоолоор Б.Хадбаатар, Б.*******аранчимэг нараас 171,457,791 төгрөг гаргуулан Даймонд файнанс ББСБ ХХК-д олгож, барьцаа хөрөнгө болох эрхийн улсын бүртгэлийн Ү-2206009687 дугаартай, Хан-Уул дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Чингисийн өргөн чөлөө гудамж, 21а байр, 62 тоот хаягт байрлах орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар *******лэсэн байна.

Дээрх ******* хүчин төгөлдөр *******ийг албадан ******* ажиллагааны явцад ******* гүйцэтгэгчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/03 дугаар тогтоолоор Хан-Уул дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Чингисийн өргөн чөлөө гудамж, 21а байр, 62 тоот хаягт байрлах, 3 өрөө орон сууцыг, мөн 17290585/04 дугаар тогтоолоор Хан-Уул дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Чингисийн өргөн чөлөө гудамж, 21а байрны 66 тоот зогсоолыг тус тус хураан авсан үйл баримтыг анхан шатны шүүх зөв тогтоожээ. (хэргийн 7-18 дахь тал)

 

4. Гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг биелүүлэх зорилгоор төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг хураан авах ажиллагаа нь Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.2.8-д заасан иргэний ******* гүйцэтгэлийг баталгаажуулах нэг арга хэмжээ бөгөөд уг ажиллагаатай холбоотой гомдлыг ******* ******* ажиллагааны талууд гаргах эрхтэй талаар мөн хуулийн 44.3 дахь хэсэгт зохицуулсан.

4.1. Төлбөр төлөгч болон төлбөр авагчийг иргэний ******* ******* ажиллагааны талууд гэж үзэхээр дээрх хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1 дэх хэсэгт заасан бөгөөд нэхэмжлэгч *******.******* нь ******* ******* ажиллагааны тал биш байна.

4.2. Түүнчлэн иргэний ******* ******* ажиллагааны явцад шүүхэд гомдол гаргах, гомдлыг хянан хэлэлцэх хүрээ, харьяаллыг Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 122 дугаар зүйлд тогтоосон. Тодруулбал төлбөр гаргуулахаар хураагдсан хөрөнгийн өмчлөх эрхтэй холбогдсон маргаан үүссэн тохиолдолд холбогдох хүн, хуулийн этгээд тухайн эд хөрөнгийг битүүмжлэх эд хөрөнгийн жагсаалтаас хасуулах, чөлөөлүүлэх тухай нэхэмжлэлээ шүүхэд гаргаж болохоор тус хуулийн 122.1 дэх хэсэгт заажээ. Шийдвэр гүйцэтгэгчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэгчийн гаргаж буй нэхэмжлэл нь дээрх хуулийн зохицуулалтад хамаарахгүй байна.

 

5. *******өгөөтэйгүүр, хэргийн баримтаар ******* гүйцэтгэгчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоол нь Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн зохицуулалтад нийцээгүй гэх үндэслэл тогтоогдоогүй байна.

Эд хөрөнгө хураах ажиллагаанд хөндлөнгийн гэрчээр Д.Содномпил, Ш.Ганцэцэг нарыг оролцуулсан талаар ******* гүйцэтгэгчийн тогтоолд тусгагдсан, хөндлөнгийн гэрчүүд тухайн ажиллагаанд оролцсон болохоо баталгаажуулж гарын үсэг зурсан үйл баримтыг дээрх хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг үндэслэн анхан шатны шүүх зөв тогтоожээ.

Иймээс ... хөндлөнгийн гэрчүүдэд эрх, үүрэг тайлбарлаагүй, тэдний санал хүсэлтийг асуугаагүй, тэмдэглэлээр баталгаажуулах үүргээ ******* гүйцэтгэгч хэрэгжүүлээгүй гэх нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангах үндэслэлгүй.

 

6. *******эхэмжлэгч нь давж заалдах гомдлын нэг үндэслэлээ хариуцагч шүүхэд хариу тайлбар гаргаагүй тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 42 дугаар зүйлийн 42.4 дэх хэсэгт заасны дагуу шүүгч нэхэмжлэлийг хангаж *******лэх байтал нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон гэж тайлбарлажээ. Хариуцагч нь нэхэмжлэлийн шаардлагыг зөвшөөрсөн, эсхүл татгалзсан үндэслэл, түүнийг нотлох баримтаа шүүхэд ирүүлэх үүргээ хэрэгжүүлээгүй, шүүх хуралдаанд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй хэдий ч энэ тохиолдолд шүүх нэхэмжлэгчээс гаргасан тайлбар болон бусад баримт нотолгоог үндэслэн хэргийг хянан *******лэхээр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 100 дугаар зүйлийн 100.3 дахь хэсэгт заасан.

Анхан шатны шүүх нэхэмжлэгчийн тайлбар, хэрэгт цугларсан бичгийн нотлох баримтууд, бие даасан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээд болох төлбөр авагчийн тайлбар зэрэг нотлох баримтыг үндэслэн хэргийг *******лэсэн нь дээрх хуулийн зохицуулалтад нийцжээ.

 

7. Иймд хариуцагч *******ийслэлийн ******* ******* ******* *******т холбогдуулан гаргасан ******* гүйцэтгэгчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 17290585/04, 17290585/03 дугаар Эд хөрөнгө хураах тухай тогтоолыг тус тус хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэгч *******.*******ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон анхан шатны ******* *******ийг шийдлийн хувьд хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхих нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

Харин шүүх шаардах эрхийн зохицуулалтад хамааралгүй хуулийн зохицуулалтыг *******ийн тогтоох хэсэгт баримталсан нь алдаатай байх тул анхан шатны ******* *******т өөрчлөлт оруулах замаар залруулах нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.5 дахь хэсэгт заасантай нийцнэ.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны ******* 2023 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 183/ШШ2023/03287 дугаар *******ийн тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтад Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1, 54 дүгээр зүйлийн 54.1 дэх хэсэгт... гэснийг Шүүхийн ******* ******* тухай хуулийн 122 дугаар зүйлийн 122.1 дэх хэсэгт гэж өөрчилж, *******ийн бусад хэсгийг хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 162 дугаар зүйлийн 162.4 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгч *******.*******ийн давж заалдах журмаар гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.3, 172 дугаар зүйлийн 172.1 дэх хэсэгт зааснаар магадлал танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч магадлалыг эс зөвшөөрвөл гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор хяналтын журмаар Улсын Дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан *******лэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт тус тус зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 14 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг тайлбарласугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ч.ЦЭ*******Д

 

ШҮҮГЧИД Э.Э*******ЭБИШ

 

Д.ЗОЛЗАЯА