2016 оны 11 сарын 15 өдөр

Дугаар 102/ШШ2016/05732

Улаанбаатар хот

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч А.Сарантуяа даргалж, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Д.Агиймааг суулган, тус шүүхийн танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: Баянгол дүүргийн 6 дугаар хороо, 10 дугаар хороолол, 49 дүгээр байрны 11 тоотод оршин суух, ФМ53072711 регистртэй, Хотгойд ургийн овогт Сэрээтэр овогтой Мижиддоржийн,   

Хариуцагч: Баянгол дүүргийн 7 дугаар хороо, 4 дүгээр хороолол, 12 дугаар байрны 189 тоотод оршин суух, ЧМ62050504 регистртэй, Дулаанхаан ургийн овогт Сэр-Од овогтой Туяа,

Хариуцагч: Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хороо, 7 дугаар хэсэг, Ривергарден 313 дугаар байрны 503 тоотод оршин суух, ФМ56072271 регистртэй, Ханбүрэн ургийн овогт Жамъяандагва овогтой Баасанханд нарт холбогдуулан гаргасан,

С.Туяагаас 332,109,450 төгрөг гаргуулах, “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн тус бүр 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр зарлаж хуралдуулсан ээлжит бус хурлыг хууль бус болохыг тогтоон хурлын шийдвэрийг хүчингүй болгох, хөрөнгө оруулалт хийдэггүй хувьцаа эзэмшигчдийн хувьцааны эрхийг С.Мижиддоржийн нэр дээр шилжүүлүүлэх тухай үндсэн нэхэмжлэлтэй,

2011-2016 оны комопанийн ээлжит хурлыг зарлан хуралдуулаагүй С.Мижиддоржийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх дуусгавар болсныг тогтоолгох тухай хариуцагч С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын гаргасан сөрөг нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв. 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгч С.Мижиддорж, түүний өмгөөлөгч Д.Нямдорж /ШТҮД:0327/, хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Туяа, түүний өмгөөлөгч Б.Энхзаяа /ШТҮД:0358/ нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч С.Мижиддорж нь хариуцагч С.Туяад холбогдуулан шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ:

Иргэн С.Туяагийн нэхэмжлэлтэй, “Нарийн гол гоулд” ХХК-д холбогдох, хамтран ажиллах гэрээний үүрэгт 1,500,000 ам.доллар буюу 2,156,205,000 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг Сүхбаатар дүүргийн шүүх хянан хэлэлцээд 2013 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн зохигчдын эвлэрлийг баталсан 1772 дугаар захирамж гарсан байдаг. Уг захирамжийн дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагааг С.Туяагийн хүсэлтийн дагуу явуулж, С.Мижиддорж миний бие “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн нэрийн өмнөөс 330,300,000 төгрөгийг С.Туяад өгсөн юм. Миний бие Дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд уг захирамжийг дахин хянуулахаар хүсэлт гаргасан бөгөөд тус захирамж нь илт үндэслэл муутай, бусдын эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхлыг хөндсөн гэж үзэж 2014 оны 9 дүгээр сарын 17-ны өдөр 8376 дугаар шүүгчийн захирамжаар хүчингүй болгож шийдвэрлэсэн. Өөрөөр хэлбэл С.Туяа нь хууль бусаар надаас 330,300,000 төгрөг авсан болох нь ийнхүү тогтоогдсон. Надаас энэ мөнгийг хүлээн  авч, өр төлбөртэй гэдгээ бүрэн хүлээн зөвшөөрсөн нь 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдрийн байгуулсан гурван талт гэрээний хоёрдугаар хавсралтаар бүрэн тогтоогдож байна. С.Туяа нь надаас авсан энэхүү их хэмжээний мөнгийг одоо болтол өгөөгүй байгаа. Иймд надаас үндэслэлгүйгээр авсан төлбөр болох 330,300,000 төгрөг, улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 1,809,450 төгрөг, нийт 332,109,450 төгрөгийг С.Туяагаас гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгч С.Мижиддорж нь хариуцагч С.Туяа, Ж.Баасанханд нарт холбогдуулан шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагадаа болон шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч гаргасан тайлбартаа:

“Нарийн гол гоулд” ХХК нь 3 гишүүнтэйгээр 2009 онд шинэчлэн байгуулагдаж иргэн С.Туяа 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч, иргэн Ж.Баасанханд 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч, С.Мижиддорж 33,34 хувийн хувьцаа эзэмшиж, гүйцэтгэх захирлаар С.Мижиддорж миний бие одоог хүртэл ажиллаж байна. Компанийн гүйцэтгэх захирлын хувьд компанийн хувьцаа эзэмшичгдийн ээлжит хурлыг 2 удаа зарласан боловч эхний удаа хуралдаа хүрэлцэн ирээгүй, 2 дахь удаа дахин зарлан хурал 100 хувийн ирцтэйгээр эхэлсэн боловч хэлэлцэх асуудлын 1 дэх хэсгийг хэлэлцэх үед С.Туяа, Ж.Баасанханд нар хурлыг санаатайгаар үймүүлж, хурлаа хаяж явсан. Иймээс дахин хурал хуралдуулах шаардлагагүй болсон юм. Гэтэл С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь Монгол улсын Компанийн тухай хуулийн 61.1.2 дахь хэсэгт “...хувьцаа эзэмшигч нар ээлжит бус хурал хуралдуулах санал шаардлага гаргах эрхтэй боловч хурлын тов зарлах эрхгүй”, мөн хуулийн 61.4-т “компанийн гүйцэтгэх удирдлага ээлжит бус хурал хуралдуулах эсэх талаар ажлын 10 хоногт багтаан шийдвэр гаргана” гэж заасныг зөрчиж 2016 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдөр ээлжит бус хурал хуралдуулах шийдвэр гаргаж 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр надгүйгээр хуралдаж, гүйцэтгэх захирлаар С.Туяаг томилсон байх тул уг шийдвэрийг хүчингүй болгох, хувьцаа эзэмшигч нар хөрөнгө оруулалтаа хугацаанд нь хийдэггүй, үүнээс гарах хохирлыг мэдсээр байж төлбөрөө төлдөггүй. Удаа дараа хууль бус аргаар компанийн эрхийг авч, компанийг зарж борлуулж, иргэн миний биеийг хохироох гэж удаа дараа хууль зөрчиж дарамталж байгаа тул уг хүмүүсийн хувьцааны эрхийг багасгаж миний нэр дээр шилжүүлж өгөхийг хүсч нэхэмжлэлийн шаардлагаа ихэсгэсэн. Хариуцагч нар намайг 10 жилийн хугацаанд ганцаараа олборлолт хийгээд ашгийг авдаг гэж байна. Гэтэл би үнэн хэрэг дээрээ 1 хүрз шороо ч аваагүй гэв.

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Д.Нямдорж үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг дэмжин, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс звөшөөрч шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт гаргасан тайлбартаа:

2013 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 1772 тоот шүүгчийн захирамжаар “Эрдмаш” ХХК, “Нарийн гол гоулд” ХХК-иудаас 1,5 сая ам.доллар буюу 2,156,205,000 төгрөгийг гаргуулахаар С.Туяа нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч нарыг төлөөлөн С.Мижиддорж 1,2 сая ам.доллар төлөхөөр эвлэрсэн байдаг. Энэ асуудлаар 2014 онд дахин хандаж, илт үндэслэл муутай болох нь тогтоогдсоноор 2014 оны 9 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 8386Ч тоот шүүгчийн захирамжаар уг “зохигчдын эвлэрлийг баталгаажуулсан” шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгосон. Энэ үед 1772 тоот шүүгчийн захирамжийн дагуу шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа хийгдэж, С.Мижиддорж нь С.Туяад 320,300,000 төгрөг төлсөн байдаг. Уг шүүгчийн захирамж хүчингүй болсны дараа буюу 2015 оны 2 дугаар сарын 24-нд С.Мижиддорж, С.Туяа, Ж.Баасанханд нар гурван талт зөвшилцлийн гэрээ хийж, С.Туяа нь С.Мижиддоржоос 320,300,000 төгрөгийг үндэслэлгүйүгээр авсан гэдгээ хүлээн зөвшөөрч, гэрээний хавсралтаар баталгаажуулсан байна. Иймд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 44 дүгээр зүйлд зааснаар нэгэнт тодорхой болсон зүйлийг дахин нотлох шаардлагагүй болж байгаа учир С.Туяагаас 332,109,450 төгрөг гаргуулахаар шаардсан. “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлын тухайд, хурал зарласан гэх 2016 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдөр нь сонгуулийн өдөр буюу бүх нийтээр амрах өдөр байсан. Ийм өдөр зарлачихаад 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр хуралдсан байдаг. Компанийн тухай хуульд зааснаар төлөөлөн удирдах зөвлөл байхгүй бол гүйцэтгэх удирдлага буюу гүйцэтгэх захирал С.Мижиддорж ээлжит бус хурлыг 14 хоногийн дотор хуралдуулах үгүйгээ шийдэх ёстой. 2016 оны 7 дугаар сарын 03-ны өдөр энэ ээлжит бус хурлаар хэлэлцэх асуудлын тогтоол болон төслийг гаргаж өг гэхэд хурал хийгээд тогтоол гаргасан нь хууль зүйн үндэслэлгүй болж байна. С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь сүүлийн 10 жилийн хугацаанд нэг ч хөрөнгө оруулалт хийгээгүй, компанийн үйл ажиллагааны зардалд ажилчдын цалин, лицензний зөвшөөрлийн зардлууд ордог. 2016 оны 2 дугаар сарын 02-нд гарсан тайлан балансаар 1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг С.Мижиддорж ганцаараа хийсэн байдаг. Иймд адил хувьцаа эзэмшигчид үйл ажиллагааныхаа зардлыг хариуцахгүй бол хувьцаагаа буцаан авах хүсэлтэй байгаа юм. Хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг зарлахын тулд Компанийн тухай хуулийн 61.1.2-т зааснаар шаардлага гаргасан хувьцаа эзэмшигчийн эцэг/эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, ээлжит бус хурал хуралдуулах болсон шалтгаан, хэлэлцэн шийдвэрлэх асуудал, хурлаас гаргах шийдвэрийн төсөл, өөрийн эзэмшиж байгаа хувьцааны төрөл, тоог заах ёстой. Тэрхүү ээлжит бус хурал хуралдуулах санал, шаардлагыг компанийн удирдлага мөн хуулийн 61.1.4-т зааснаар ээлжит бус хурлыг хуралдуулах тухай саналыг хүлээн авснаас хойш 10 хоногт багтаан шийдвэр гаргана. С.Туяа нь нэхэмжлэгч С.Мижиддоржийн өөрт нь төлсөн 320,300,000 төгрөгийг “Заамар хаан” ХХК-ийн Мөнхбатад эсхүл С.Мижиддорж хоёрын алинд нь төлөхөө мэдэхгүй байна гэдэг. Гэтэл гурван талт гэрээний 1 дүгээр хавсралтаар үндэслэлгүйгээр авсан уг мөнгийг С.Мижиддоржид өгнө гэдгээ хүлээн зөвшөөрч гарын үсэг зурсан байгаа. Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд С.Мижиддорж нь “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн 2016 оны ээлжит хурлыг 4 дүгээр сарын 30-ны дотор зарласан. Компанийн тухай хуульд хурал зарлана гэж зааснаас биш хуралдуулна гэж заагаагүй. Ээлжит хурлыг хийж байхад С.Туяа, Ж.Баасанханд нар хурлыг хаяж явсан учир шийдвэр гаргаж чадаагүй. Хэрэв хариуцагч нар гүйцэтгэх захирлын эрх дуусгавар болсон гэж үзэж байгаа бол ээлжит бус хурлыг зарлахгүй. Компанийн дүрэм дээр гүйцэтгэх захирлын эрхийг ээлжит бус хурлаар шийднэ гэж заагаагүй. 6 дугаар сарын 29-ний өдрийн ээлжит бус хурлын зар гэгчид маргааш нь буюу 30-ны өдөр хариу өгсөөр байхад “хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй” гэж протоколд бичсэн байгаа нь сонин байна. Түүнчлэн хариуцагч нар нь С.Мижиддоржийг гүйцэтгэх захирал биш гэж үзэж байгаа бол яагаад ээлжит бус хурал хийе гээд хүсэлт хүргүүлээд байдаг юм бэ? Шүүгчийн захирамжийн дагуу шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа хийгдэж, уг ажиллагааны дагуу төлбөр авагчийн дансанд хэнээс мөнгө орох нь хамаагүй, хамгийн гол нь шүүхийн шийдвэрт заасан төлбөр орж байгаа нь чухал. 1771 дугаар шүүгчийн захирамжийн дагуу “Заамар хаан” ХХК, эсхүл н.Мөнхбат бус харин С.Мижиддорж төлбөр төлөгч байсан учир уг дансанд орсон төлбөр нь төлбөр төлөгчид л хамаарна. Дансны гүйлгээг хэн хэний өмнөөс төлөх хамаагүй шүү дээ. Иймд үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж, хариуцагч нарын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

Хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Туяа шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбар болон сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагадаа:

“Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч нарын хооронд байгуулсан 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдрийн “Гурван талт зөвшилцлийн гэрээ”-ний 2 дугаар зүйлийн 2.3-т заасан “Гэрээ байгуулснаас хойш хувьцаа эзэмшигч нар нь хөрөнгө оруулалт буцаах болон хувьцааны эзэмшлийн талаар маргаан гаргахгүй ба шүүх дээр байгаа нэхэмжлэл, сөрөг нэхэмжлэлээсээ С.Туяа, С.Мижиддорж нар ажлын 5 хоногийн дотор татгалзах бөгөөд цаашид дахин маргаан гаргахгүй байх үүргийг хүлээнэ” гэсэн заалт, мөн гэрээний 2.1-д заасан “Урьдчилгаа төлбөр хийгдсэн үед хувьцаа эзэшигч нар хамгийн түрүүнд хоорондын тооцоогоо үл маргах журмаар барагдуулах, /С.Туяа, С.Мижиддорж нарын хоорондын тооцоог 1 дүгээр хавсралтаар.../ гэсэн заалтыг зөрчиж шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан байх тул энэ үндэслэлээр С.Мижиддоржийн гаргасан нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. “Нарийн гол гоулд” ХХК нь 3 хувьцаа эзэмшигчтэй бөгөөд 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдөр Хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлаар бид “С.Мижиддоржийг тус компанийн гүйцэтгэх захирлаар сонгогдон ажилласан бүтэн 5 жилийн хугацаанд компанид үүссэн нөхцөл байдал хийгээд компанийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийж, улмаар хувьцаа эзэмшигчдийн хооронд “3 хавсралт бүхий Гурван талт зөвшилцлийн гэрээ”-г байгуулж, мөрдөн ажиллах нь зүйтэй гэж шийдвэрлэсэн. Энэ хурлын шийдвэрийн үндсэн дээр “Нарийн гол гоулд” ХХК хувьцаа эзэмшигч нар нь энэ гэрээний 1.1 дэх хэсэгт “тус компанийн эзэмшлийн Төв аймгийн Заамар сумын нутагт орших 6364А, 7700А дугаартай лицензтэй алтны үндсэн орд газарт гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулалт орох тохиолдолд хөрөнгө оруулагч талд хувьцаа эзэмшигчдийн хувьцааг нийлбэрээр нь 70-80 хувийг шилжүүлэн өгөх бол доод үнийг 3,000,000 ам.доллараас буулгахгүй байх”, 1.2 дахь хэсэгт “Хэрвээ хөрөнгө оруулагч талын хүсэлтээр хувьцаа эзэмшигчид хувьцаагаа 100 хувь шилжүүлэх тохиолдолд нийт хувьцааны доод үнийг 6,000,000 ам.доллараас багагүй байх”, 1.5 дахь хэсэгт “Гэрээний 1.1, 1.2 дахь хэсэгт заасан нөхцлийн аль нэгээр нь хөрөнгө оруулагч талд хувьцаа шилжих тохиолдолд гэрээний нийт үнийн дүнгийн 30-аас доошгүй хувийг урьдчилгаа төлбөр байдлаар хувьцаа эзэмшигч нар дундын данс нээлгэн шилжүүлэн авсан байх хатуу нөхцлийг баримталж, энэ нөхцөл хаагдсанаар хувьцаа худалдах, худалдан авах болон компанийн эрх шилжүүлэх ажиллагааг эхлүүлнэ” гээд мөн гэрээний 2.1 дэх хэсэгт “Урьдчилгаа төлбөр хийгдсэн үед хувьцаа эзэмшигч нар хамгийн түрүүнд хоорондын тооцоогоо үл маргах журмаар барагдуулахаар тохиролцсон. Тиймээс энэ гэрээний дагуу манай “Нарийн гол гоулд” ХХК-д гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулалт орж, хөрөнгө оруулалтын урьдчилгаа төлбөр хийгдсэн нөхцөлд л би “Гурван талт зөвшилцлийн гэрээ”-ний хавсралт 1-д заасан 320,300,000 төгрөгийг төлөх юм. С.Мижиддорж нь нэхэмжлэлдээ энэ үнийн дүнг 330,300,000 төгрөг гэж андуурч бичсэн байсан. Гэрээгээр тохирсон хугацаа нь хөрөнгө оруулалтын урьдчилгаа төлбөр хийгдсэн үе бөгөөд энэ хугацаа болоогүй байхад С.Мижиддорж нь дахин маргаан гаргахгүй байх үүргийг ч мөн гэрээгээр хүлээсэн. С.Мижиддоржийн нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагын тухайд Компанийн тухай хууль болон “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн дүрэмд заасны дагуу хувьцааны эрхээ хэнд, яаж шилжүүлэх нь зөвхөн хувьцаа эзэмшигч нарт өөрт нь байдаг эрх учир тус компанийн хувьцаа эзэмшигч хүмүүсийн хувьцааны эрхийг С.Мижиддорж нь хүчээр шилжүүлэн авах эрхгүй юм. Иймд түүний нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлага нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна.

Сөрөг нэхэмжлэл: С.Мижиддорж нь “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар 2010 оны 6 дугаар сараас 2016 оны 7 дугаар сар хүртэл ажилласан 6 жилийн хугацаанд Компанийн тухай хууль болон тус компанийн дүрэмд заасан гүйцэтгэх захирлын эрх хэмжээг удаа дараа хэтрүүлэн, хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын шийдвэргүйгээр компанийн эзэмшлийн Төв аймгийн Заамар сумын нутагт орших 6364А. 7700А лицензтэй талбайд дураараа олборлолт явуулж, олборлосон алтыг нь хувьдаа авах, мөн бусад аж ахуйн нэгж компанитай хамтран ажиллах гэрээг компанийн дүрэмд заасан эрх хэмжээг хэтрүүлэн байгуулж, их хэмжээний мөнгө хувьдаа авч завшсан зэрэг үйл ажиллагаа явуулж, компанид маш их хэмжээгээр хохирол учруулсан, компанийн хувьцаа эзэмшигч нарт нэг ч удаа санхүүгийн болон үйл ажиллагааны тайлан тавьж байгаагүй, хувьцаа эзэмшигч нарт нэг ч төгрөгийн ногдол ашиг хуваарилж байгаагүйгээр компанийн гүйцэтгэх захирал байх эрхгүй нэгэн болсон. Бид түүний олон жилийн хууль бус үйлдлийг тэвчсэний эцэст арга мухардахдаа 2016 оны 6 дугаар сард түүнд ээлжит бус хурал хуралдуулах шаардлагыг Компанийн тухай хуульд заасан журмын дагуу хүргүүлж, шаардлагыг үл хүндэтгэж, харин ч эсэргүүцсэн мэдэгдэл ирүүлсний эцэст хуульд заасан эрхийнхээ дагуу ээлжит бус хурлыг хуралдуулах шийдвэр гаргаж, хурлаа хийн шийдвэрээ гаргасан. Энэ ажиллагааны явцад хууль зөрчсөн нэг ч алхам хийгдээгүй бөгөөд бүх ажиллагаа хуульд заасан журмын дагуу явагдсан гэдэг нь нэхэмжлэгч С.Мижиддоржийн өөрийнх нь нэхэмжлэлдээ хавсаргасан баримтаас тодорхой харагдана. Тэрээр хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлыг хуульд заасан хугацаанд зарлаагүй олон жил явсан болохоор түүний “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх нь Компанийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.5 дахь хэсэгт зааснаар 2011 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдрөөр дуусгавар болох ёстой. Тийм ч учраас бид 2014 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр ээлжит бус хурал хийж гүйцэтгэх удирдлагыг сольсон бөгөөд үүнийг эсэргүүцэж С.Мижиддорж нь Дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны нэгдүгээр шүүхэд уг ээлжит бус хурал болон түүнээс гарсан шийдвэрийг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэл гаргасан боловч шүүгчийн 2015 оны 4 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 102/ШШ2015/02182 дугаар захирамж гарсан. С.Мижиддоржийг Компанийн тухай хуульд заасан үүргээ биелүүлж 2015 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдрөөс өмнө хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурал хуралдуулах байх гэж бодож байсан боловч урьдын адил хуульд заасан журмыг зөрчсөөр явсан. Ийм маргаантай байсаар байхад 2016 оны компанийн ээлжит хурлыг ч хийхгүй явсаар хуульд заасан хугацааг дуусгасан нь түүнийг хэн болохыг харуулах нэг том баримт гэж үзэж байна. Хэрүүл тэмцэл, хэл ам болсны эцэст хуульд заасан хугацаа дуусч байхад буюу 2016 оны 4 дүгээр сарын 29-ний өдөр “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг 5 дугаар сарын 06-ны өдөр хийх болсныг мэдэгдэж, түүндээ хурлаар ойрын үед хийх ажлын талаар ярилцана гэсэн байсан. Ийнхүү С.Мижиддоржийн хууль зөрчиж зарласан хуралд бид орж хууль ёсны шаардлага тавьснаар маргаан болж, уг хурал үр дүнд хүрээгүй. Компанийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.11-д “хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлаар энэ хуулийн 62.1.9-д заасан асуудлыг заавал хэлэлцэнэ” гэсэн байдаг бөгөөд 62.1.9-д “компанийн жилийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийн тайлангийн талаарх төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гаргасан дүгнэлтийг хэлэлцэж батлах” гэж хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар “заавал” хэлэлцэх асуудлыг тодруулж өгсөн байхад тэр асуудлыг биш зөвхөн “ойрын үед хийх” ажлын талаар хэлэлцэх биш “ярилцах” талаар мэдэгдсэнийг компанийн ээлжит хурлын мэдэгдэл гэж үзэх учир дутагдалтай юм. Гэвч бид энэ хуралд орж компанийн тайлант жилийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийн тайланг л хэлэлцэхийг хүссэн юм. Ийм байдал удаан үргэлжлээд байсан болохоор компанийн 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч Ж.Баасанханд, 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч С.Туяа бид хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал хуралдуулах тухай шаардлагыг С.Мижиддоржид тавьсан боловч тэрээр Компанийн тухай хуульд заасны дагуу ээлжит бус хурлыг зарлан хуралдуулах тухай шийдвэрийг гаргаагүй. Иймд шаардлага гаргасан хувьцаа эзэмшигчид бид Компанийн тухай хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ дагуу “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр хуралдуулахаар шийдвэр гаргаж, уг шийдвэрийг 2016 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдөр хувьцаа эзэмшигч С.Мижиддоржид хүргүүлсэн боловч тэрээр хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хуралд хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ирээгүй. Тиймээс “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч Ж.Баасанханд, С.Туяа бид 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн ээлжит бус хурлыг хуралдуулж, хуралд оролцсон хувьцаа эзэмшигчдийн 100 хувийн саналаар хувьцаа эзэмшигч С.Туяаг гүйцэтгэх захирлаар сонгосон. Энэ хурлын шийдвэр нь хуралд оролцсон хувьцаа эзэмшигчдийн 100 хувийн саналаар батлагдан хүчин төгөлдөр болсон. Энэ бүхнийг үндэслээд, санхүүгийн жил дууссанаас хойш дөрвөн сарын дотор зарлан хуралдуулна гэсэн Компанийн тухай хуулийн заалтыг зөрчиж, 2011-2016 оны хооронд компанийн ээлжит хурлыг зарлан хуралдуулаагүй С.Мижиддоржийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх дуусгавар болсныг тогтоож өгнө үү гэжээ.

Хариуцагч, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч С.Туяа шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт тайлбарлахдаа:

Би энэ компанийн хувьцаа эзэмшигч болоод 7 жил болж байна. Манай компанийн дүрэмд 100,000,000 төгрөгөөс дээш зардал гарсан бол хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар орох ёстой заалт байдгийг С.Мижиддорж гуай удаа дараа зөрчсөн байдаг. “Заамар хаан” ХХК болон н.Мөнхбат гэдэг хүнтэй гэрээ хийсэн гээд байдаг. Гэтэл манай компани энэ хүнтэй болон компанитай нь гэрээ хийх бүү хэл бид танихгүй. С.Мижиддорж л өөрөө гэрээ хийсэн байх. 1771 дугаартай шүүгчийн захирамжийн дагуу шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагаа хийгдэхэд төлсөн гээд байгаа 320,300,000 төгрөгийг С.Мижиддорж биш харин н.Мөнхбат л төлсөн гэдэг юм билээ. Шийдвэр гүйцэтгэл тухайн үед хэнээс нь мөнгө авч байгааг би мэдэх боломжгүй байсан. Тийм учраас би энэ мөнгийг хэнд нь өгөхөө мэдэхгүй байгаа учир С.Мижиддоржийн энэ нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. 2010 оноос хойш манай компани ээлжит хурлаа хийж байсан түүх байхгүй. Ж.Баасанханд бид хоёр С.Мижиддоржийг сүүлийн 3-4 жил шахсан боловч хурал хийгээгүй. Компанийн тухай хуульд зааснаар жил бүрийн 4 дүгээр сарын 31-ний дотор хурлаа хийж тайлагнах ёстой заалт байдаг. Түүнчлэн, манай компани жил бүр “Х” тайлан гаргаадаг байдаг, үйл ажиллагаа явуулдаггүй. Тэгсэн хэрнээ энэ хүн өөрөө санхүүжээд байдгийг би ойлгодоггүй. Ингээд ээлжит хурал хийхээр шахсаны эцэст С.Мижиддорж хурал зарласан боловч уг хуралд түүнтэй гэрээ хийсэн гэх компаниуд гэнэт гарч ирээд ээлжит хуралд орж ирсэн. Бид тодруулга шаардахад С.Мижиддорж хариулж чадаагүй. Энэ хүн Ж.Баасанханд бид хоёроос нууцаар гэрээ хийдэг. Тийм учраас бид 7 дугаар сарын 04-нд ээлжит бус хурлыг хийж захирлаар намайг томилсон гэв.

Хариуцагчийн өмгөөлөгч Б.Энхзаяа үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагыг эс зөвшөөрч, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг дэмжин шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт гаргасан тайлбартаа:

Нийслэлийн шийдвэр гүйцэтгэх албаны дансанд “Заамар хаан” ХХК-иас, н.Мөнхбатаас, “Нарийн гол гоулд” ХХК-иас, С.Мижиддоржоос гэж төлөөд байдаг. Энэ зохигчдийн эвлэрлийг баталгаажуулсан шүүгчийн захирамжаар С.Мижиддоржоос биш, харин “Нарийн гол гоулд” ХХК болон “Эрдмаш” ХХК-иас С.Туяад төлбөр төлөхөөр эвлэрснийг баталгаажуулан захирамжилсан. Энд С.Мижиддоржоос С.Туяад мөнгө өг гэсэн нэг ч үг, өгүүлбэр байхгүй. Мөн тухайн шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулахдаа С.Туяагаас буцаагаад “Нарийн гол гоулд” ХХК болон “Эрдмаш” ХХК-д мөнгийг төлөхөөс биш С.Мижиддоржид өгөх үндэслэлгүй юм. Хууль өөрөө ийм. С.Мижиддорж яагаад тухайн “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн нэг хувьцаа эзэмшигч байж компанид өгөх мөнгийг дангаараа авах үндэслэлгүй. Энэ асуудал “Гурван талд зөвшилцлийн гэрээ”-нд яригдсан нь үнэн, уг гэрээнд зурагдсан С.Туяагийн гарын үсэг мөн. Үүний дагуу авсан 320,300,000 төгрөгийг С.Мижиддоржид өгнө гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн. Яг энэ үеэс эхлээд хэзээ С.Мижиддоржид өгөх вэ гэдэг талаар болзолт хэлцэл яригдана. “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцааг бүхэлд нь зараад, байхгүй болсны дараа уг мөнгийг өгөхөөр тохиролцсон байна. “Нарийн гол гоулд” ХХК оршин байгаа тохиолдолд уг мөнгийг өгөхгүй гэсэн болзол яваад байна. Хэрвээ 2.1-д заасан урьдчилгаа төлбөр ороод ирвэл 320,300,000 төгрөгийг өгнө гэсэн утгатай. Урьдчилгаа төлбөр орж ирээд, “Нарийн гол гоулд” ХХК байхгүй болвол С.Мижиддоржийн өмнө төлбөр төлөх үүрэг үүснэ гэсэн үг юм. Тэгэхээр иргэн С.Мижиддорж нь иргэн С.Туяагаас ямар нэгэн үүргийн гүйцэтгэл шаардах эрхгүй. Тэр үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах хугацаа нь болоогүй байгаа учир мөнгө нэхэж байгаа шаардлага нь хууль зүйн үндэслэлгүй байна. 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлын шийдвэрийг хүчингүй болгуулах тухайд, өнөөдрийн шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч талаас ээлжит бус хурлыг С.Туяа, Ж.Баасанханд нар зарлах эрхгүй, ганцхан С.Мижиддорж л зарлах эрхтэй гэж тайлбарлаад байдаг. Хуульд байхгүй байлаа ч амьдрал дээр хүний 66 хувийн өмчийг 33 хувь нь дураараа эзэмшиж ашиглан, захиран зарцуулаад яваад байвал тэр нь “би эрх байхгүй” гээд хараад сууж байх ёсгүй. Гэвч Компанийн тухай хуульд энэ талаарх зохицуулалт байгаа. Гүйцэтгэх захиралд 10 хоногийн дотор хариу өгөхийг 6 дугаар сарын 14-нд шаардчихсан байдаг. С.Мижиддорж 6 дугаар сарын 24-ний өдөр ээлжит бус хурлыг хуралдуулах, эсхүл хуралдуулахгүй байх талаар шийдвэрээ өгөх ёстой. Өгөөгүй учир бусад хувьцаа эзэмшигчид хуралдах эрхтэй. Энэ эрхээ хэрэгжүүлээд хуралдсан. 6 дугаар сарын 29-ний өдөр ажлын өдөр, амралтын өдөр байх хамаагүй. Өөрийн өмчийг эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах тал дээр өөрсдөө шийдвэр гаргасан. Энэ өдрийн ээлжит бус хурлын шийдвэрийг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагад барих хуулийн заалт олдохгүй байгаа учир хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзэж байна. Сүүлийн шаардлага буюу С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын хувьцааг С.Мижиддоржийн нэр дээр шилжүүлэх тухайд, компани өөрийн чинь дургүйг хүргээд байвал өөрийнхөө хувьцааг компанид худалдахыг шаардах эрхтэй байдаг болохоос бус “энэ хүмүүсийн хувьцааг надад авч өг” гэж шүүхэд шаардах эрх аль ч хуульд байхгүй. Мөн С.Туяа, Ж.Баасанханд нарыг хөрөнгө оруулалт хийгээгүй гээд байдаг. Гэтэл хувьцаа эзэмшигчийг нэмж хөрөнгө оруулаагүй байна гэдэг үндэслэлээр ямар нэгэн хаалт хийх учиргүй. Тэгэхээр энэ хоёр хувьцаа эзэмшигчийг 2010 оноос хойш нэг ч төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгээгүй гэж хэлж байгаа нэхэмжлэгчийн үндэслэл нь хуульд байхгүй. С.Мижиддорж “би ганцаараа хөрөнгө оруулсан” гэдэг. Гэтэл хөрөнгө оруулалт гэж нүдэнд харагдаж, гарт баригдах зүйл бий болсныг хэлнэ. Тэгвэл өнөөдөр “Нарийн гол гоулд” ХХК нь маргаан бүхий хоёр уурхайд ядаж тор татаад хашаа босгосон уу? Энэ нь тус компанид бүртгэгдсэн үү? Шүүх хуралд хэлэлцсэн санхүүгийн тайланд байна уу? Тийм зүйл нэг ч байхгүй. С.Мижиддорж өөрөө ганцаараа хөрөнгө оруулсан гэдэг ч үүнтэй нь холбоотой баримт огт байхгүй, тогтоогдохгүй байгаа. “Нарийн гол гоулд” ХХК нь арилжааны банкуудад нэг ч данс эзэмшдэггүй. Компанийн ээлжит хурлаар санхүү, үйл ажиллагааны тайланг заавал хэлэлцэнэ гэж Компанийн тухай хуулийн 62.1.9-д  тухайлан заасан байдаг. Иймд С.Мижиддоржийн үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагуудыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэнэ үү гэв.

Шүүх хуралдаанаар зохигчдын тайлбар, хавтаст хэрэгт цугларсан бичмэл нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч С.Мижиддорж нь хариуцагч С.Туяад холбогдуулан, түүнд үндэслэлгүйгээр өгсөн 330,300,000 төгрөгийг улсын тэмдэгтийн хураамжийн хамт гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэлийн шаардлагаа ихэсгэн, “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчид болох С.Туяа, Ж.Баасанханд нарт холбогдуулан, тэдний 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр хийсэн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг хууль бус болохыг тогтоолгож, хурлын шийдвэрийг хүчингүй болгох, мөн С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын хувьцааны эрхийг С.Мижиддоржийн нэр дээр шилжүүлүүлэх тухай үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ.

            Хариуцагч С.Туяа нь түүнд холбогдуулан гаргасан 330,300,000 төгрөг гаргуулах болон хамтран хариуцагч Ж.Баасанханд нарт холбогдуулан гаргасан нэхэмжлэлийн ихэсгэсэн шаардлагыг тус тус бүхэлд нь эс зөвшөөрч маргах бөгөөд С.Мижиддоржид холбогдуулан, түүний “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх дуусгавар болсныг тогтоолгох тухай сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг тус тус гаргасан.

            Үндсэн нэхэмжлэлийн тухайд:

            Хариуцагч С.Туяа нь 2013 онд “Эрдмаш” ХХК, “Нарийн гол гоулд” ХХК-иудад холбогдуулан, хамтран ажиллах гэрээний үүрэгт 1,500,000 ам.доллар буюу 2,156,205,000 төгрөг гаргуулахаар Сүхбаатар дүүргийн шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад зохигчид эвлэрснээр хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэн, 2013 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 1772 дугаар шүүгчийн захирамжаар “Эрдмаш” ХХК, “Нарийн гол гоулд” ХХК-иудаас 1,200,000 ам.долларыг С.Туяад төлөхөөр тохирч эвлэрснийг баталсан байна. /хх 46/

            Уг шүүгчийн захирамжийн дагуу шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа хийгдэж, төлбөр авагч С.Туяад 2014 оны 3 дугаар сарын 25-нд “Нарийн гол гоулд” ХХК, С.Мижиддорж, Мөнхбат нараас 88,000,000 төгрөг, 2014 оны 5 дугаар сарын 08-нд “Нарийн гол гоулд” ХХК болон Мөнхбатаас 180,300,000 төгрөг, 2014 оны 4 дүгээр сарын 13-нд “Нарийн гол гоулд” ХХК-иас 12,000,000 төгрөг, 2013 оны 12 дугаар сарын 27-нд “Заамар хаан” ХХК, С.Мижиддорж нараас 30,000,000 төгрөг, 2013 оны 1 дүгээр сарын 18-нд “Эрдмаш” ХХК-ийн захирал С.Мижиддоржоос 10,000,000 төгрөг, нийт 320,300,000 төгрөг төлөгджээ. /хх 43/

Нэхэмжлэгч С.Мижиддорж нь хариуцагч С.Туяагаас түүнд төлсөн нийт 330,300,000 төгрөг гаргуулахаар шаардах боловч шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад төлсөн гэх төлбөрийн баримтуудаар болон талуудын 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдрийн “Гурван талт зөвшилцлийн гэрээ”-ний 1 дүгээр хавсралтад 320,300,000 төгрөг байх тул энэ төлбөр дээрээс илүү 10,000,000 төгрөгийн төлбөр төлсөн тухай баримт хэрэгт авагдаагүй, хариуцагч С.Туяагийн зүгээс уг 10,000,000 төгрөгийг үндэслэлгүйгээр илүү нэхэмжилсэн байгаа талаар тайлбарласан зэргийг дурдах нь зүйтэй. /хх 43/

“Зохигчдын эвлэрлийг батлах тухай” Сүхбаатар дүүргийн шүүхийн 2013 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 1772 тоот шүүгчийн захирамжийг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 124 дүгээр зүйлийн 124.1 дэх хэсэгт зааснаар зохигчдын эвлэрэл нь бусдын хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхлыг хөндөөгүй, хуульд харшлаагүй байх хуулийн заалт зөрчигдсөн гэх үндэслэлээр “Нарийн гол гоулд” ХХК, “Эрдмаш” ХХК-ийн өмгөөлөгчөөс гаргасан хүсэлтийг шүүх хүлээн авснаар Дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны 1 дүгээр шүүхийн 2014 оны 9 дүгээр сарын 17-ны өдрийн 8376/ч дугаар шүүгчийн захирамжаар хүчингүй болгож, улмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад 2015 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдрийн 1673 дугаар шүүгчийн захирамжаар нэхэмжлэгч С.Туяа шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлээсээ татгалзсаныг батлаж, “Нарийн гол гоулд” ХХК болон “Эрдмаш” ХХК-ийн хоорондын эвлэрлийн гэрээнээс үүссэн үүрэг хүчин төгөлдөр бус болсон гэж үзнэ. /хх 51, 107/

Нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл болсон Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1 дэх хэсэгт хөрөнгө олж авсан болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдүүдийн хооронд гэрээний болон хуульд заасан үүргийн харилцаа үүсээгүй байхыг шаардах боловч тэдгээр үүргийг гүйцэтгэхдээ С.Туяа нь шүүгчийн захирамжид заасны дагуу “Нарийн гол гоулд” ХХК, “Эрдмаш” ХХК-д төлөх ёстой бөгөөд С.Мижиддорж нь эдгээр компаниудыг төлөөлөн уг төлсөн гэх 320,300,000 төгрөгийн төлбөрийг шаардах эрхгүй байна.

            Гэвч “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч С.Мижиддорж, С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдөр харилцан тохиролцож “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн хооронд байгуулсан гурван талт зөвшилцлийн гэрээ” байгуулан, маргаан бүхий дээрх төлбөрийн талаар тусгайлан гэрээнд заажээ.

Тодруулбал, дээрх гэрээний 1.1-д “Нарийн гол гоулд ХХК-ийн эзэмшлийн Төв аймгийн Заамар сумын нутагт орших 6364А, 7700А дугаартай лицензтэй алтны үндсэн орд газарт гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулалт орох тохиолдолд хөрөнгө оруулагч талд хувьцаа эзэмшигчдийн хувьцааг нийлбэрээр нь 70-80 хувийг шилжүүлэн өгөх бол доод үнийг 3,000,000 /гурван сая/ ам.доллараас буулгахгүй байх” гэж, мөн гэрээний 1.2-т “Хэрвээ хөрөнгө оруулагч талын хүсэлтээр хувьцаа эзэмшигчид хувьцаагаа 100 хувь шилжүүлэх тохиолдолд нийт хувьцааны доод үнийг 6,000,000 /зургаан сая/ ам.доллараас багагүй байх” гэж, гэрээний 2.1-д “Урьдчилгаа төлбөр хийгдсэн үед хувьцаа эзэмшигч нар хамгийн түрүүнд хоорондын тооцоогоо үл маргах журмаар барагдуулах /С.Туяа, С.Мижиддорж нарын хоорондын тооцоог 1-р хавсралтад.../-аар тусгайлан заасан байгаа нь Иргэний хуулийн 44 дүгээр зүйлд заасан болзол тавьж хийсэн хэлцлийн шинжийг агуулсан байна.

Иргэний хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.1 дэх хэсэгт “тодорхойгүй байгаа ямар нэгэн үйл явдал бий болсон нөхцөлд хэлцлийг хэрэгжүүлэх, эсхүл хэлцлийг дуусгавар болгохоор тохиролцож хийсэн хэлцлийг болзол тавьж хийсэн хэлцэл гэнэ” гэж, мөн хуулийн 44.3 дахь хэсэгт “бий болох эсэх нь мэдэгдэхгүй байгаа үйл явдал бий болсноор хэлцлийг дуусгавар болгохоор тохиролцсон бол өөрчлөгдөх болзлоор хийсэн хэлцэл гэнэ” гэж заажээ.

Болзол тавьж хийсэн хэлцлийн болзлын зүйл нь гуравдагч этгээдийн үйлдэл байж болох бөгөөд талууд тухайн болзол бий болох эсэхэд нөлөөлөх боломжгүй юм. С.Мижиддорж, С.Туяа нарын хоорондын 320,300,000 төгрөгийн төлбөр бүхий тооцооны хувьд Гурван талт зөвшилцлийн гэрээний 1.1, 1.2 дахь хэсэгт зааснаар хэрэв “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн алтны үндсэн орд газарт гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулалт орсон тохиолдолд мөн гэрээний 2.1 дэх хэсэгт заасны дагуу хувьцаа эзэмшигчид компанийн хувьцаагаа хөрөнгө оруулагчид шилжүүлснээр хийгдэх болзол тавигдсан байх бөгөөд энэ тохиолдолд гуравдагч этгээд буюу ирээдүйд “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн эзэмшлийн Төв аймгийн Заамар сумын нутагт орших 6364А, 7700А лицензтэй алтны үндсэн орд газарт хөрөнгө оруулалт хийх үйлдлийн үндсэн дээр биелэгдэх болзол тавигдсан байна.

Үүнийг Иргэний хуулийн 44 дүгээр зүйлийн 44.3 дахь хэсэгт заасан өөрчлөгдөх болзлоор хийсэн хэлцэл гэж үзнэ. Өөрчлөгдөх болзол нь хамааралтай байгаа тэр үйл явдал нь тодорхойгүй байхыг ойлгох бөгөөд болзол бий болсноор буюу тэр үйл явдал бий болсноор эрх зүйн өмнөх байдал тогтож, хэлцэл өөрөө дуусгавар болно.

Шүүх зохигчдын гаргасан тайлбар, хэрэгт цугларсан баримтыг дүгнэхэд дээрх гэрээний дагуу “Нарийн гол гоулд” ХХК-д гадаадын болон дотоодын аливаа хөрөнгө оруулалт ороогүй байх бөгөөд маргаан бүхий дээрх зөвшилцлийн гэрээ нь хүчин төгөлдөр, талууд хэн аль нь хүсэл зоригоо илэрхийлэн байгуулсан байх тул гэрээнд заасан болзол биелэгдээгүй гэж дүгнэн, С.Туяагаас 330,300,000 төгрөг гаргуулах тухай С.Мижиддоржийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж дүгнэв.

“Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр зарлан хуралдуулсан хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал хууль бус болохыг тогтоолгон, уг хурлаас гарсан шийдвэрийг хүчингүй болгох тухай С.Мижиддоржийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

“Нарийн гол гоулд” ХХК нь ашигт малтмалын ашиглалт, гадаад худалдааны үйл ажиллагааны чиглэл бүхий 3 гишүүнтэй хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани бөгөөд компанийн хувьцаа нь хувь нийлүүлэгч С.Мижиддорж 33,34 хувийн, С.Туяа 33,33 хувийн, Ж.Баасанханд 33,33 хувийн хувьцааг тус тус эзэмшдэг болох нь тус компанийн 2010 оны 6 дугаар сарын 23-ны өдрийн хурлаар батлагдсан дүрмээр тогтоогдож байна. /хх 6-9/

Тус компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг 2016 оны 5 дугаар сарын 06-ны өдрийн 15:00 цагт хийж “ойрын үед хийх ажлын талаар ярилцах” зорилгоор захирал С.Мижиддорж зарлан, “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн 2015, 2016 оны 1 дүгээр улирлаар гаргасан зардлуудыг хавсарган хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нарт 2016 оны 4 дүгээр сарын 29-ний өдөр хүргүүлсэн байх боловч уг хурал хийгдээгүй болох нь 04/17 дугаар албан бичиг болон зохигчдын тайлбараар тогтоогдсон. /хх 63-65/

Харин 2016 оны 5 дугаар сарын 26-ны өдрийн 05/08 дугаар, захирал С.Мижиддоржийн гаргасан мэдэгдлийн дагуу “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хуралдаан зарлагдан, 2015 оны санхүүгийн тайлан, урд онуудад тус компанид гарсан зардлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэх, 2015 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдөр хувьцаа эзэмшигчдийн хооронд байгуулсан гэрээний биелэлт зэргийг хэлэлцэхээр төлөвлөснөөр, 2016 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдөр хувьцаа эзэмшигчдийн 100 хувийн ирцтэйгээр хуралдсан ч хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар хурлыг хаяж гарснаар уг хурлаас тодорхой шийдвэр гараагүй байна. /хх 71, 72, 76-80/

Компанийн тухай хуулийн 69 дүгээр зүйлийн 69.1 дэх хэсэгт “компанийн саналын эрх бүхий хувьцааны 50-иас дээш хувийг эзэмшиж байгаа хувьцаа эзэмшигчид хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд оролцсоноор тухайн хурал хүчин төгөлдөр болно” гэж заасны дагуу хэдийгээр 2016 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн ээлжит хурлаар тодорхой шийдвэр гаргаагүй ч компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн 100 хувийн ирцтэй хийгдсэн учир уг ээлжит хурал хүчин төгөлдөр болно.

            “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.4 дэх хэсэгт заасан хугацаанд тус компанийн гүйцэтгэх захирал С.Мижиддоржийг компанийн хувьцаа эзэмишигчдийн ээлжит бус хурлыг хуралдуулах тухай шийдвэр гаргаагүй учраас мөн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.7 дахь хэсэгт заасны дагуу 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн 14:00 цагт хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг хуралдуулан, “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлыг сонгох асуудлыг хэлэлцэж шийдвэрлэхээр 2016 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдөр “Нарийн гол гоулд ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал зарлан хуралдуулах тухай шийдвэр” гаргажээ. /хх 81/

            Улмаар “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн захирал С.Мижиддорж дээрх шийдвэрийг хүлээн авч, 2016 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн 06/17 тоот албан бичгээр хариу хүргүүлэхдээ Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1.2 дахь хэсэгт заасан хувьцаа эзэмшигч нь ээлжит бус хурал хуралдуулах санал, шаардлага гаргах эрхтэй боловч хурлын тов зарлах эрхгүй, мөн хуулийн 61.4 дэх хэсэгт зааснаар ээлжит бус хурал хуралдуулах эсэх талаар ажлын 10 хоногт багтаан шийдвэр гаргана гэж заасан тухай тайлбарлан, хуулийн хугацаанд хариу өгөхийг мэдэгдсэн байна. /хх 82/

            Гэвч хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр хувьцаа эзэмшигчдийн 66,66 хувийн ирцтэйгээр ээлжит бус хурлыг хийж, “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар тус компанийн нийт хувьцааны 33,33 хувийн хувьцаа эзэмшигч С.Туяаг сонгож, шинээр сонгогдсон гүйцэтгэх захиралд ажлын 2 хоногт багтаан ажлаа хүлээлгэн өгөхийг С.Мижиддоржид даалган, гүйцэтгэх захирал шинээр сонгогдсон өөрчлөлтийг Улсын бүртгэл, Статистикийн Ерөнхий газрын хуулийн этгээдийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлэхийг шинээр сонгогдсон гүйцэтгэх захирал С.Туяад даалгаж шийдвэрлэжээ. /хх 85-87/

            Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1.2 дахь хэсэгт “төлөөлөн удирдах зөвлөлийн хоёр буюу түүнээс дээш тооны хараат бус гишүүн, саналын эрх бүхий хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийн хувьцаа эзэмшигч санал, шаардлага гаргасан” гэж, мөн хуулийн 61.2 дахь хэсэгт зааснаар дээрх санал, шаардлагыг компанийн гүйцэтгэх удирдлагад гаргах бөгөөд хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь хуулийн дээрх заалтын дагуу санал шаардлага гаргасан тохиолдолд мөн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.1 дэх хэсэгт зааснаар гүйцэтгэх удирдлага болох С.Мижиддорж ээлжит бус хурлыг зарлан хуралдуулах нь хуульд нийцнэ.

            Ээлжит бус хурлыг хуралдуулах санал, шаардлагыг Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.3 дахь хэсэгт зааснаар бичгээр гаргах бөгөөд түүнд санал, шаардлага гаргасан хувьцаа эзэмшигчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, ээлжит бус хурал хуралдуулах болсон шалтгаан, хэлэлцэн шийдвэрлэх асуудал, хурлаас гаргах шийдвэрийн төсөл, өөрийн эзэмшиж байгаа хувьцааны төрөл, тоог заахыг шаарджээ.

            Гэвч хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь хуульд зааснаар “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн ээлжит бус хурлыг зарлан хуралдуулах тухай санал, шаардлага гаргасан болох нь нотлох баримтаар тогтоогдохгүй бөгөөд 2016 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдөр “Нарийн гол гоулд ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал зарлан хуралдуулах тухай шийдвэр” гэж гарган, Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.4 дэх хэсэгт заасан хугацаанд тус компанийн захирал С.Мижиддорж шийдвэр гаргаагүй гэх үндэслэл заан, мөн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.7 дахь хэсэгт заасны дагуу хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдөр хийхээр товлон зарласан нь хуульд нийцээгүй байна.

            Компанийн тухай хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.4 дэх хэсэгт “... гүйцэтгэх удирдлага нь хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг хуралдуулах тухай санал, шаардлагыг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 10 өдөрт багтаан хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг хуралдуулах эсэх талаар шийдвэр гаргана” гэж, мөн хуулийн 61 дүгээр зүйлийн 61.7 дахь хэсэгт “энэ хуулийн 61.4-т заасан хугацаанд гүйцэтгэх удирдлага шийдвэр гаргаагүй тохиолдолд энэ хуулийн 61.2-т заасны дагуу санал, шаардлага гаргасан хувьцаа эзэмшигч ... хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал хуралдуулах тухай шийдвэрийг бие даан гаргаж болно” гэжээ.

            Хариуцагч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь ээлжит бус хурлыг хуралдуулах тухай санал, шаардлагыг хуульд заасан хэлбэрээр гаргасан болох нь баримтаар нотлогдоогүй тул 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлыг хуульд заасны дагуу зарлаагүй гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

            Иймд Компанийн тухай хуулийн 70 дугаар зүйлийн 70.1.1 дэх хэсэгт зааснаар хуульд нийцүүлэн эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон журам, компанийн дүрэмд заасны дагуу хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг зарлаагүй гэж үзэн, 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурал хууль бус болохыг тогтоож, уг хурлаас гарсан шийдвэрийг хүчингүй болгох нь зүйтэй гэж дүгнэлээ.

            Харин нэхэмжлэгч С.Мижиддоржийн шүүхэд гаргасан хөрөнгө оруулалт хийдэггүй хувьцаа эзэмшигч гэх С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын хувьцааны эрхийг өөрийн нэр дээр шилжүүлүүлэх тухай шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь хуульд нийцнэ.

Учир нь, аливаа компанийн хувьцаа эзэмшигч өөрийн эзэмшиж байгаа хувьцааны тоогоор санал өгөх байдлаар компанид хяналтаа хэрэгжүүлдэг бөгөөд нэмж хөрөнгө оруулаагүй гэдэг үндэслэлээр хувьцаа эзэшмигчийн хувьцааны эрхийг шилжүүлэн авах эрхгүй учир энэ шаардлагыг хангахгүй орхих нь зүйтэй байна.

            Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд:

            Хариуцагч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал С.Мижиддоржийг 2011-2016 оныг хүртэл хугацаанд ээлжит хурал хуралдуулаагүй, хуульд зааснаар хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлыг санхүүгийн жил дууссанаас хойш 4 сарын дотор зарлан хуралдуулах үүргээ гүйцэтгээгүй учир Компанийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.5 дахь хэсэгт зааснаар С.Мижиддоржийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх дуусгавар болсныг тогтоолгохоор сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан.

            Хариуцагч нарын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагад дурдагдсан хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурал хийгдээгүй гэх 2011-2016 оныг хүртэлх хугацааны буюу “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн 2014, 2015 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан, 2016 оны эхний хагас жилийн санхүүгийн тайлан тус тус гарч, “Баталгаа аудит” ХХК-иар шалгуулан дүгнэлт гаргуулж байсан болох нь баримтаар тогтоогдсон байна. /хх 161-166, 172-186/

             Түүнчлэн, маргаан бүхий дээрх хугацаанд хувьцаа эзэмшигч С.Туяа, Ж.Баасанханд нар нь тус компанийн гүйцэтгэх захирал С.Мижиддоржийг хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлыг хуралдуулахгүй байгаа талаар гомдлын шаардлага гаргаж байгаагүй, 2016 хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хурлын мэдэгдлийг хүлээн авч, хуралд оролцсон, 2011-2016 онуудад ээлжит хурал хуралдуулж байгаагүй гэх сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа баримтаар нотлохоор хүлээсэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1 дэх хэсэгт заасан үүргээ бүрэн биелүүлээгүй зэргээс дүгнэхэд Компанийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.5 дахь хэсэгт зааснаар “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал С.Мижиддоржийн захирлын бүрэн эрхийг дуусгавар болгох үндэслэлгүй байх тул хариуцагч нарын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэлээ.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.2, 115.2.3, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ НЬ:

1.Иргэний хуулийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1 дэх хэсэгт заасныг баримтлан хариуцагч С.Туяагаас 330,300,000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэгч С.Мижиддоржийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2.Компанийн тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.5, 70 дугаар зүйлийн 70.1.1 дэх хэсэгт зааснаар “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн 2016 оны 7 дугаар сарын 04-ний өдрийн хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит бус хурлын шийдвэрийг хүчингүй болгох, С.Мижиддоржийн “Нарийн гол гоулд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлын бүрэн эрх дуусгавар болсныг тогтоолгох тухай С.Туяа, Ж.Баасанханд нарын сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг тус тус хэрэгсэхгүй болгосугай.

3.Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1 дэх хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 1,879,650 төгрөгийг, хариуцагчаас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага гаргахад төлсөн 70,200 төгрөгийг тус тус улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч нараас 70,200 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай.

4.Шүүхийн шийдвэр уншин танилцуулснаар хуулийн хүчин төгөлдөр болох бөгөөд зохигчид шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардаж авснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

  ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ                                          А.САРАНТУЯА