2021         08          09                                      2021/ШЦТ/885

                                МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС   04          21                                       2                                       МÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ С.Өсөхбаяр äàðãàëæ,

Шүүх хуралдааны нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Д.Дэмбэрэлжүний,

Уëñûí ÿëëàã÷ Н.Ганчимэг /томилолтоор/,

Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí хуралдааны “Ж” òàíõèìä нээлтòэé õèéñýí шүүх õóðàëäààíààð:

Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн Пðîêóðîðûí ãàçðààñ Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасан гэмт хэрэгт ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ ирүүлсэн Б.Б, Ш.Унарт холбогдох ýð¿¿ãèéí 1906 05781 1026 дóãààðòàé 2 хавтаст õýðãèéã 2021 îíû 07 äугааð ñàðûí 21-íий өдөр харьяаллын дагуу хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгч нарын биеийн байцаалтын товч мэдээлэл:

1. Монгол Улсын иргэн, Говьсүмбэр аймгийн Шивээговь суманд 1993 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдөр төрсөн, 27 настай, эмэгтэй, дээд боловсролтой, нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжилтэй, Дашчойлин хийдэд ахлах бичээч ажилтай, Дорноговь аймгийн Даланжаргалан сумын Цомог 4 дүгээр баг, Төмөр замын гудамжны 8 дугаар байрны 6 тоотод оршин суух бүртгэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн 13 дугаар хороо, Хангайн 24 дүгээр гудамжны 97 тоотод оршин суух, ам бүл 1, улсаас авсан шагналгүй, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, Боржигин овогт Бийн Б /РД: /,

2 Монгол Улсын иргэн, Төв аймгийн Эрдэнэсант суманд 1996 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдөр төрсөн, 25 настай, эмэгтэй, бүрэн дунд боловсролтой, график дизайнер мэргэжилтэй, хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг, Сүхбаатар дүүргийн 19 дүгээр хороо, Шарга морьтын эцсийн буудлын 3 дугаар гудамжны 646 тоотод оршин суух бүртгэлтэй, Сонгинохайрхан дүүргийн 10 дугаар хороо, Оёдлын 4 дүгээр гудамжны 20 тоотод оршин суух, ам бүл 3, нөхөр, хүүхдийн хамт амьдардаг, улсаас авсан шагналгүй, эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаагүй, Ар Уртынхан овогт Шрийн У/РД: /,

Шүүгдэгч нарын холбогдсон гэмт хэргийн товч агуулга:

Б.Б, Ш.Унар нь бүлэглэн 2019 оны 09 дүгээр сарын 18-ны өдрөөс 19-нд шилжих шөнө Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт иргэн С.Энэрэлтэй маргалдаж, улмаар цохих, өшиглөх, дэвсэх зэргээр биед нь халдаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг,

Мөн дээрх гэмт хэргийг үйлдээд гарч явахдаа иргэн С.Энэрэлийн гарт байсан 270.000 төгрөгийн үнэлгээ бүхий Самсунг-А7 загварын гар утсыг хүч хэрэглэж, хүч хэрэглэхээр заналхийлж авч дээрэмдэх ãýìò õýðýãò тус тус õîëáîãäæýý. /Прокурорын яллах дүгнэлтэд бичигдсэнээр/

Ø¿¿õèéí хэлэлцүүлгийг яллах болон өмгөөлөх талын эрх тэгш мэтгэлцээний үндсэн дээр явуулж, оролцогчдын хүсэлтээр äàðààõ íîòëîõ áàðèìòóóäûã òàë á¿ðýýñ íü á¿ðýí гүйцэд, áîäèò байдлаар харьцуулж øèíæëýí ñóäëààä ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ш¿¿ãäýãч Б.Бийн өгсөн: “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Мөрдөн байцаалтын шатанд бүгдийг үнэн зөв мэдүүлсэн. Нэмж мэдүүлэх зүйлгүй...” гэх мэдүүлэг,

Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò ш¿¿ãäýãч Ш.*******ийн өгсөн: “Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Мөрдөн байцаалтын шатанд бүгдийг үнэн зөв мэдүүлсэн. Нэмж мэдүүлэх зүйлгүй...” гэх мэдүүлэг,

Камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /хх.1.13/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэлийн өгсөн: “... ингээд бид хоёр Генерал бааранд ороход олон хүмүүс байгаагүй. Талбайн зүүн талын голын ширээн дээр очиж суусан... бүжиглээд удаагүй байхад Гэрэлтуяа эгч гараад явчихсан. Би ганцаараа үлдсэн. Ганцаараа үлдчихсэн учраас ширээн дээрээ суух гэсэн чинь нөгөө хэдээсээ арай урт үстэй, жаахан эгч гэмээр хүүхэн надтай маргалдсан. Яг юунаас болж маргалдсан гэдгээ мэдэхгүй байна. Бүжгийн талбай дээр маргалдаж байхад хамт байсан хүүхнүүд нь хажуугаас барьж идчих гээд хэл амаар доромжилсон... тэгээд би Тэмүүлэн гэх залуугийн Самсунг А7 маркийн утсыг нь гуйж аваад гадагшаа гарсан... тэгээд буцаад орох санаатай шатаар дээшээ өгсөж байхад өөдөөс бараан бор саарал өнгийн урт цамцтай, энгэрээ задгай тавьсан, доогуураа хар өнгийн өмдтэй хүүхэн, мөн араас нь улаан цагаан өнгийн цамцтай, хөндлөн зураастай цамцтай, доогуураа мөн хар өнгийн өмдтэй 2 хүүхэн хүрч ирээд үгийн зөрүүгүй шууд зодсон. Бор саарал өнгийн цамцтай хүүхэн намайг газар унасан байхад толгойн дээр баруун талаараа дэвссэн. Мөн улаан алаг цамцтай хүүхэн мөн адил нүүр лүү өшиглөн зодож байгаад гарт байсан гар утсыг маань авах гэхээр нь атгаад тавихгүй байсан чинь гарнаас татсаар байгаад авч зугтаасан...” гэх мэдүүлэг /хх.1.18-19/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч, иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмүүлэнгийн өгсөн: “... 2019 оны 09-р сарын 18-с 19-нд шилжих шөнө би Баянзүрх дүүргийн 16-р хорооны нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг Генерал бааранд барменаар ажиллаж байх үед хэдэн эмэгтэй бүжгийн талбай дээр муудалцаж, зодолдсон... Энэрэл над руу ирж “Утсаа өгч бай, цагдаа дуудъя” гэхэд нь би утсаа өгсөн ... Энэрэл гадагшаа гараад миний утсаар ярьж байхад зодсон гэх хоёр охин гадагшаа гараад Энэрэлийг дахиж зодоод түүний утсыг шүүрээд зугтаасан... удалгүй Энэрэл орж ирсэн. Үүдэнд хоёр охинд зодуулаад чиний гар утсыг дээрэмдүүлчихсэн гэхээр нь хяналтын камерын бичлэгийг шүүж үзсэн чинь Энэрэлийг зүүн гартаа утсаа бариад утсаар яриад шатаар дээшээ өгсөж байхад нь саарал өнгийн цамцтай хүүхэн үснээс нь зулгаасан, араас нь улаан, цагаан өнгийн ханцуйгүй футболк өмссөн хүүхэн ирээд мөн үснээс нь зулгааж, газар унагаж зодсон. Зодож байгаад улаан ханцуйгүй футболктой хүүхэн гараас нь утсыг аваад явчихсан бичлэг байсан... хохирлоо барагдуулж авсан учраас ямар нэгэн гомдол санал, нэхэмжлэх зүйл байхгүй...” гэх мэдүүлэг /хх.1.23-25/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Эрдэнэ-Ундрахын өгсөн: “... Энэрэл эгч “Үүдэнд зодуулчихлаа” гээд орж ирсэн. Тэр үед зүс царай нь аймаар болчихсон, үс нь арзайчихсан, нүүр нь цустайгаа холилдчихсон байсан. Энэрэл эгчийг зодсон охид Энэрэл эгчийг үүдэнд зодоод, барьж байсан гар утсыг нь булаагаад зугтаачихсан байсан. Энэрэл эгч тухайн үед цагаан футболк өмссөн байсан. Энгэр нь урагдчихсан байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.1.26-27/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Анхзулын өгсөн: “... Мөнхцэцэг, Б, У3 тамхи татна гээд гараад явсан. Удалгүй Мөнхцэцэг буцаад ороод ирсэн. Бид 3 ширээн дээрээ сууж байсан чинь 10 орчим минутын дараа Б, Ухоёр гаднаас гүйж орж ирээд “Наад архи цүнхэлчих” гэхээр нь архиа цүнхлээд бид нар баарнаас гарцгаасан. Тэгээд бид нар баарнаас гараад такси бариад гэртээ ирсэн. Гэрт ирэхэд Угартаа хөр өнгийн зүйл барьчихсан байсан. Юу юм бэ? гэхэд харуулахгүй байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.1.28-29/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Анхцэцэгийн өгсөн: “... *******, Б 2 тамхи татна гээд гарч явсан. Гадаа нэлээн удсан. Бааранд сууж байхад Б, Ухоёр хүрч ирээд “Явъя” гээд бид нарыг аваад гарсан. Баарнаас гараад такси бариад гэр рүү харьцгаасан. Унь манайд ирээд Анхзултай маргалдан хүүхдээ авч яваад өгсөн. *******ийг тухайн үед гартаа ямар нэгэн зүйл барьсан, утастай явж байсан гэдгийг хараагүй, мэдээгүй. Сүүлд нь сонссон чинь Энэрэлийн гар утсыг нь аваад явчихсан байсан гэсэн...” гэх мэдүүлэг /хх.1.32-33/,

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн Шүүх эмнэлгийн шинжилгээний газрын шинжээч эмч Т.Сэлэнгийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 11373 дугаартай:

“1. С.Энэрэлийн биед хамар ясны хугарал, тархи доргилт, уруулд язарсан шарх, нүүр, дээд мөчинд зулгаралт, цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсэх боломжтой.

3. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтооох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварын алдалтанд нөлөөлөхгүй” гэх дүгнэлт /хх.1.43/,

 “Дамно” ХХК-й 2020 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн БЗ1-20-731 дүгээр хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /хх.1.47-48/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Б.Бийн яллагдагчаар өгсөн: “.. Убид хоёр зодоон болоод дууссаны дараа баарны үүдэнд дээр тамхи татахаар гадаа байж байхад Энэрэл баарны шатан дээр утсаар хүн дуудаад байсан. Би эхлээд очоод Энэрэлийг зодсон. Тэгээд Уардаас орж ирээд Энэрэлийг хамт зодсон. Бид хоёр Энэрэл гэх хүнийг зодсоны дараа буцаад баар луугаа ороод найзууд дээрээ очоод явцгаая гээд бүгд явсан...” гэх мэдүүлэг /хх.2.24/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Ш.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “... Б бид хоёр гадаа гараад эргээд харсан чинь Энэрэл гэх эмэгтэй утсаар ярьчихсан шатаар дээшээ өгсөөд гарч ирч байсан. Б шатаар буугаад Энэрэлийн үснээс татсан, би араас нь очоод үснээс нь татаж газар унагасан... Б бид хоёр Энэрэлийг баарны шатан дээр зодож байхад би Энэрэлийн гарт байсан гар утсыг булааж авсан. Тэр үед Б Энэрэлийг зодож байсан...” гэх мэдүүлгүүд /хх.1.59-60, хх.2.40/,

Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн эсэхийг шалгах хуудсууд /хх.1.72, 92/,

Б.Бийн хувийн байдлын талаарх баримтууд /хх.1.106-108, 110-112/,

Ш.*******ийн хувийн байдлын талаарх баримтууд /хх.1.75, 83-90/,

Хохирол нөхөн төлсөн баримт /хх.1.113, 164/ зэрэг болно.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан эдгээр нотлох баримтыг уг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан үндэслэл, нөхцөл, журмын дагуу цуглуулж, бэхжүүлж авагдсан, тус хэргийг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай гэж шүүх үнэлэв.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хэргийн талаар нотолбол зохих байдлыг бүрэн шалгаж тогтоосон, хуулиар хамгаалагдсан хэргийн оролцогчийн эрхийг хязгаарлах замаар эсхүл бусад хэлбэрээр ø¿¿õýýñ õýðãèéã á¿õ òàëààð õýëýëöýõэä ñààä áîëæ, õóóëü ¸ñíû áà ¿íäýñëýë á¿õèé òîãòîîë ãàðãàõàä ñºð㺺ð íºëººëæ áîëîõóéöààð Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí øààðäëàãûã íîöòîé çºð÷ººã¿é, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéã áóðóó õýðýãëýýã¿é байна.

Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг тухайн шүүгдэгч нарын хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явуулсан болно.

Шүүгдэгч нарын гэм буруугийн талаар:

Б.Б, Ш.Унар нь бүлэглэж 2019 оны 09 дүгээр сарын 18-ны өдрөөс 19-нд шилжих шөнө Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт иргэн С.Энэрэлтэй маргалдаж, улмаар цохих, өшиглөх, дэвсэх зэргээр түүний биед халдаж, эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулах гэмт хэрэг,

Мөн дээрх гэмт хэргийг үйлдээд гарч явахдаа иргэн С.Энэрэлийн гарт байсан 270.000 төгрөгийн үнэлгээ бүхий Самсунг-А7 загварын гар утсыг илээр, хууль бусаар, хүч хэрэглэж довтлон авч дээрэмдэх гэмт хэрэг тус тус үйлдсэн болох нь:

Камерын бичлэгт үзлэг хийсэн тухай тэмдэглэл /хх.13/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэлийн өгсөн: “... тэгээд буцаад орох санаатай шатаар дээшээ өгсөж байхад өөдөөс бараан бор саарал өнгийн урт цамцтай, энгэрээ задгай тавьсан, доогуураа хар өнгийн өмдтэй хүүхэн, мөн араас нь улаан цагаан өнгийн цамцтай, хөндлөн зураастай цамцтай, доогуураа мөн хар өнгийн өмдтэй 2 хүүхэн хүрч ирээд үгийн зөрүүгүй шууд зодсон. Бор саарал өнгийн цамцтай хүүхэн намайг газар унасан байхад толгойн дээр баруун талаараа дэвссэн. Мөн улаан алаг цамцтай хүүхэн мөн адил нүүр лүү өшиглөн зодож байгаад гарт байсан гар утсыг маань авах гэхээр нь атгаад тавихгүй байсан чинь гараас татсаар байгаад авч зугтаасан...” гэх мэдүүлэг /хх.18-19/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч, иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмүүлэнгийн өгсөн: “... Энэрэл гадагшаа гараад миний утсаар ярьж байхад зодсон гэх хоёр охин гадагшаа гараад Энэрэлийг дахин зодож түүний утсыг шүүрээд зугтаасан... удалгүй Энэрэл орж ирсэн. Үүдэнд хоёр охинд зодуулаад чиний гар утсыг дээрэмдүүлчихсэн гэхээр нь хяналтын камерын бичлэгийг шүүж үзсэн чинь Энэрэлийг зүүн гартаа утсаа бариад утсаар яриад шатаар дээшээ өгсөж байхад нь саарал өнгийн цамцтай хүүхэн үснээс нь зулгаасан, араас нь улаан, цагаан өнгийн ханцуйгүй футболк өмссөн хүүхэн ирээд мөн үснээс нь зулгаан газар унагаж зодсон. Зодож байгаад улаан ханцуйгүй футболктой хүүхэн гараас нь утсыг аваад явчихсан бичлэг байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.23-25/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Эрдэнэ-Ундрахын өгсөн: “... Энэрэл эгч “Үүдэнд зодуулчихлаа” гээд ороод ирсэн. Тэр үед зүс царай нь аймар болчихсон, үс нь арзайчихсан, нүүр нь цустайгаа холилдчихсон байсан. Энэрэл эгчийг зодсон охид Энэрэл эгчийг үүдэнд зодоод, барьж байсан гар утсыг нь булаагаад зугтаачихсан байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.26-27/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Анхзулын өгсөн: “... Б, Ухоёр гаднаас гүйж орж ирээд “Наад архи цүнхэлчих” гэхээр нь архиа цүнхлээд бид нар баарнаас гарцгаасан... Гэрт ирэхэд Угартаа хөр өнгийн зүйл барьчихсан байсан. Юу юм бэ? гэхэд харуулахгүй байсан...” гэх мэдүүлэг /хх.28-29/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд гэрч Б.Анхцэцэгийн өгсөн: “... Б, Ухоёр хүрч ирээд “Явъя” гээд бид нарыг аваад гарсан. Баарнаас гараад такси бариад гэр рүү харьцгаасан... *******ийг тухайн үед гартаа ямар нэгэн зүйл барьсан, утастай явж байсан гэдгийг хараагүй, мэдээгүй. Сүүлд нь сонссон чинь Энэрэлийн гар утсыг нь аваад явчихсан байсан гэсэн...” гэх мэдүүлэг /хх.32-33/,

Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн Шүүх эмнэлгийн шинжилгээний газрын шинжээч эмч Т.Сэлэнгийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 11373 дугаар:

“1. С.Энэрэлийн биед хамар ясны хугарал, тархи доргилт, уруулд язарсан шарх, нүүр, дээд мөчинд зулгаралт, цус хуралт, зөөлөн эдийн няцрал гэмтэл тогтоогдлоо.

2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр, хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсэх боломжтой.

3. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтооох журмын 2.4.1-д зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна.

4. Цаашид хөдөлмөрийн ерөнхий чадварын алдалтанд нөлөөлөхгүй.” гэх дүгнэлт /хх.43/,

 “Дамно” ХХК-й 2020 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн БЗ1-20-731 дүгээр хөрөнгийн үнэлгээний тайлан /хх.47-48/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Б.Бийн яллагдагчаар өгсөн: “.. Убид хоёр зодоон болоод дууссаны дараа баарны үүдэнд дээр тамхи татахаар гадаа байж байхад Энэрэл баарны шатан дээр утсаар хүн дуудаад байсан. Би эхлээд очоод Энэрэлийг зодсон. Тэгээд Уардаас орж ирээд Энэрэлийг хамт зодсон. Бид хоёр Энэрэл гэх хүнийг зодсоны дараа буцаад баар луугаа ороод найзууд дээрээ очоод явцгаая гээд бүгд явсан...” гэх мэдүүлэг /хх.2.24/,

Мөрдөн шалгах ажиллагаанд Ш.*******ийн яллагдагчаар өгсөн: “... Б бид хоёр гадаа гараад эргээд харсан чинь Энэрэл гэх эмэгтэй утсаар ярьчихсан шатаар дээшээ өгсөөд гарч ирч байсан. Б шатаар буугаад Энэрэлийн үснээс татсан, би араас нь очоод үснээс нь татаж газар унагасан... Б бид хоёр Энэрэлийг баарны шатан дээр зодож байхад би Энэрэлийн гарт байсан гар утсыг булааж авсан. Тэр үед Б Энэрэлийг зодож байсан...” гэх мэдүүлгүүд /хх.1.59-60, хх.2.40/,

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарын гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн мэдүүлгүүд зэрэг хавтаст хэрэгт авагдаж, шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан íîòëîõ áàðèìòóóäààð тогтоогдлоо.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцно” гэж, 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид заасан тохиолдолд гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйн улмаас хохирол, хор уршиг учирсныг гэмт хэрэгт тооцно” гэж тус тус хуульчилжээ.

Б.Б, Ш.Унарын үйлдсэн дээрх гэмт хэргүүд нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар өөрийн үйлдлийг хууль бус шинжтэй болохыг ухамсарлан түүнийг хүсэж үйлдсэн, хохирол, хор уршигт зориуд хүргэсэн гэм буруугийн санаатай хэлбэртэй, шүүгдэгч нарын гэмт үйлдэл болон уг гэмт хэргийн улмаас хохирогчид учирсан хохирол, хор уршиг нь хоорондоо шалтгаант холбоотой байна. 

Мөн прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан8 Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасан гэмт хэрэгт  Б.Б, Ш.Унарыг õîëáîãäуулан ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ шүүхэд хянан шийдвэрлүүлэхээр èð¿¿ëсэн хэргийн зүйлчлэл тохирчээ.

Иймд шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарыг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай бүлэглэж учруулах” гэмт хэргийг “бүлэглэж” хүндрүүлэх шинжтэй үйлдсэн, “Бусдын эд хөрөнгийг илээр, хууль бусаар авч дээрэмдэх” гэмт хэргийг “хүч хэрэглэж довтолсон” хүндрүүлэх шинжтэй үйлдсэн ãýì áóðóóòàéд тус тус тооцов.

Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унар нь иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмүүлэнд 270.000 төгрөг, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэлд 2.000.000 төгрөг тус тус нөхөн төлсөн, иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмлүүлэн, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэл нар нь гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн тул шүүгдэгч нарыг энэ гэмт хэргийн улмаас бусдад төлөх төлбөргүй гэж үзлээ.

Шүүгдэгч нарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар,  “Энэ хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ” гэж заасан байна.

Б.Б, Ш.Унарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасан ялын төрөл, хэмжээний дотор, шүүгдэгч нарын үйлдсэн гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх нь хууль зүйн үндэслэлтэй бөгөөд шударга ёсны зарчимд нийцнэ.

Шүүхээс эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ Б.Б, Ш.Унарын үйлдсэн гэмт хэргийн нөхцөл байдал, хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хэр хэмжээ, гэмт хэрэгт хамтран оролцогчдын гүйцэтгэсэн үүрэг, ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдал, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч нарын гомдолгүй гэсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч буй шүүгдэгч нарын хувийн байдал, тэдэнд хүлээлгэх эрүүгийн хариуцлагын талаарх улсын яллагчийн дүгнэлт зэргийг тал бүрээс нь харгалзаж үзсэн болно.

Б.Б, Ш.*******т нарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 800.000 төгрөгөөр торгох ял, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ял тус тус шийтгэж, хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр шийдвэрлэв.

Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт эрүүгийн хариуцлага оногдуулахад Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад “учруулсан хохирлыг төлсөн” гэж заасныг ял хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн хувьд Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 6.6 äóãààð ç¿éëèéí 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад “гэмт хэргийг бүлэглэж үйлдсэн” гэж заасныг ял хүндрүүлэх нөхцөл байдалд тус тус тооцсон болно.

          2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсгийн 3.1.2 дахь заалтад “... Энэ хуулийн үйлчлэлд 2021 оны 06 сарын 24-ний өдрийн 24 цаг 00 минутаас өмнө 2015 оны 12 сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн хүн хамаарна...” гэж, 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт “... энэ хуулийн 6.1, 6.2, 6.3, 7.1, 7.2, 7.3, 9.1, 9.2-т зааснаас бусад гэмт хэрэг үйлдэж, ял шийтгүүлсэн ялтны шүүхээс оногдуулсан, эсхүл эдлээгүй үлдсэн үндсэн болон нэмэгдэл ялыг өршөөн хэлтрүүлнэ...”  гэж, 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт “2015 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан ... Дээрэмдэх /Эрүүгийн хуулийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг/ гэмт хэрэг үйлдэж шүүхээс таван жил, түүнээс бага хугацаагаар хорих ял оногдуулсан, эсхүл эдлээгүй үлдсэн ял нь таван жил, түүнээс бага хугацаа үлдсэн бол хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солино” гэж, 12 дугаар зүйлийн 12.4 дэх хэсэгт “Шүүх Эрүүгийн хуулийн хэд хэдэн зүйл, хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдэж, нэг, эсхүл хэд хэдэн шийтгэх тогтоолоор ял шийтгүүлсэн ялтанд энэ хуульд заасан өршөөлийг үзүүлэхдээ зүйл, хэсэг тус бүрээр оногдуулсан ялд тохирох өршөөлийг үзүүлсний дараа үлдсэн ялыг Эрүүгийн хуулийн 6.8, 6.9 дүгээр зүйлд заасан журмаар нэгтгэнэ. Харин ял эдэлж байгаа ялтанд өршөөл үзүүлэхдээ өршөөлд хамаарах зүйл, хэсэг бүрээр оногдуулсан ялд тохирох өршөөл үзүүлж, өршөөлд үл хамаарах ял буюу ялын үлдэх хэсгийг эдлүүлэхээр тогтооно” гэж тус тус заажээ.

          Б.Б, Ш.Унар нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасан гэмт хэргийг 2019 оны 09 дүгээр сарын 18-ны өдрөөс 19-нд шилжих шөнө буюу 2021 оны 06 дугаар сарын 24-ний өдрийн 24 цаг 00 минутаас өмнө үйлдсэн байх тул 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн үйлчлэлд цаг хугацааны хувьд хамаарна.

          Мөн Б.Б, Ш.Унар нь анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрсөн, гэмт хэргийн улмаас учруулсан хохирлоо нөхөн төлсөн, хохирогч нар нь гомдол саналгүй, өөр нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн учир 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.2 дахь хэсэгт заасан шаардлагыг хангасан байна гэж үзлээ.

          Иймд Б.Б, Ш.Унарын үйлдсэн “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэг нь 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт хамаарч байх тул шүүгдэгч нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 800.000 төгрөгөөр торгох ялаас өршөөн хэлтрүүлэх үндэслэлтэй байна.

          Түүнчлэн 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн, шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар хорих ялыг мөн хугацаанд зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлж өршөөн солив.

Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт оногдуулсан зорчих эрх хязгаарлах ялын хэлбэрийг Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 5.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар “... эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэйгөөр оршин суух газраа өөрчлөх, зорчих үүргийг...” буюу шүүгдэгч нарыг оршин суух газраа өөрчлөх, мөн тухайн газраас өөр орон нутагт зорчихдоо эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөл авах үүрэг хүлээлгэхээр тогтоож, уг ялын хэрэгжилтэд хяналт тавихыг Нийслэлийн Шүүхийн Шийдвэр Гүйцэтгэх байгууллагад даалгах нь зүйтэй.

Б.Б, Ш.Унар нь зорчих эрх хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол шүүх тус ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг шүүгдэгч нарт сануулж байна.

Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унар нь энэ хэрэгт öàãäàí õîðèãäñîí õîíîãã¿é, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн Сиди 1 ширхгийг хэрэг хадгалах хугацаа дуустал хавтаст хэрэгт үлдээж, хэрэгт áèò¿¿ìæиëсýí õºðºíãºã¿é, шүүгдэгч нараас гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй болохыг тус тус дурдвал зохино.

Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 36.6, 36.7, 36.8 дугаар зүйл, 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.4, 12.5 дахь хэсэгт тус тус заасныг óäèðäëàãà áîëãîод ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

1. Боржигин овогт Бийн Б, Ар Уртынхан овогт Шрийн Унарыг “Хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай бүлэглэж учруулах”, “Бусдын эд хөрөнгийг илээр, хууль бусаар, хүч хэрэглэж, довтлон авч дээрэмдэх” ãýìò õýðэã ¿éëäñýí ãýì áóðóóòàéä тус тус тооцсугай.

          2. Шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 800.000 төгрөгөөр торгох ял, Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 3.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг журамлан, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар 2 жилийн хугацаагаар хорих ял тус тус шийтгэсүгэй.

3. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 5.6 äуãааð ç¿éëèéí 3, 4 дэх хэсэгт тус тус çààñíààð, Б.Б, Ш.Унарт оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар хорих ялыг нээлттэй хорих байгууллагад тус тус эдлүүлсүгэй.

4. 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэгт заасныг үндэслэн, шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт Эрүүгийн хуулийн 11.6 дугаар зүйлийн тусгай ангийн 2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 800.000 төгрөгөөр торгох ялыг тус тус өршөөн хэлтрүүлсүгэй.

5. 2021 оны Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн, шүүгдэгч Б.Б, Ш.Унарт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар хорих ялыг, Б.Бт Сүхбаатар дүүргийн 13 дугаар хороо, Хангайн 24 дүгээр гудамжны 97 тоот оршин суух газраа өөрчлөх, Улаанбаатар хотоос гадагш зорчихдоо эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөл авах, Ш.*******т Сонгинохайрхан дүүргийн 10 дугаар хороо, Оёдлын 4 дүгээр гудамжны 20 тоот оршин суух газраа өөрчлөх, Улаанбаатар хотоос гадагш зорчихдоо эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөл авах тус тус үүрэг хүлээлгэн, 2 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар дүйцүүлж өршөөн сольсугай.

6. Б.Б, Ш.Унарт оногдуулсан 2 жилийн хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ялын хэрэгжилтэд хяналт тавихыг Нийслэлийн Шүүхийн Шийдвэр Гүйцэтгэх байгууллагад даалгасугай.

7. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí ерөнхий ангийн 5.5 дугаар ç¿éëèéí 3 дахь хэсэгт çààñíààð, ялтан зорчих эрх хязгаарлах ялыг биелүүлээгүй бол шүүх уг ялын эдлээгүй үлдсэн хугацааны нэг хоногийг хорих ялын нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг Б.Б, Ш.Унарт тус тус сануулсугай.

8. Б.Б, Ш.Унар нü энэ хэрэгт öàãäàí õîðèãäñîí õîíîãã¿é, иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмүүлэнд 270.000 төгрөг, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэлд 2.000.000 төгрөг тус тус нөхөн төлсөн, иргэний нэхэмжлэгч Г.Тэмлүүлэн, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч С.Энэрэл нар нь гомдолгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй гэсэн, хэрэгт áèò¿¿ìæиëсýí õºðºíãºã¿é, шүүгдэгч нараас гаргуулах хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй áîëîõûã òóñ òóñ äóðäñóãàé.

          9. Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай õóóëèéí 21.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтыг баримтлан, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураан ирүүлсэн Сиди 1 ширхгийг хэрэг хадгалах хугацаа дуустал хавтаст хэрэгт үлдээсүгэй.

          10. Шийтгэх тогтоолыг ãàðäàí àâñаí, ýñõ¿ë õ¿ðã¿¿ëñíýýñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Эð¿¿ãèéí õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä анхан шатны шүүхээр дамжуулан шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч ãîìäîë ãàðãàõ, улсын яллагч, дээд шатны прокурор ýñýðã¿¿öýë áè÷èõ, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч шийтгэх тогтоолын иргэний нэхэмжлэлтэй холбогдох хэсэгт гомдол гаргах ýðõòýéг мэдэгдсүгэй.

11. Шийтгэх тогтоол уншин сонсгосноор хүчинтэй болох ба давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичсэн бол шийтгэх тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, Б.Б, Ш.*******т нарт авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг шүүхийн шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол тус тус хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

    ÄÀÐÃÀËÀÃ×,

د¯Ã×                     С.ӨСӨХБАЯР