Монгол Улсын Шүүхийн шийдвэрийн цахим сан

Шийдвэрийн мэдээлэл

Шүүх	Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх
Шүүгч	Цэнд-Аюушийн Мөнхзул
Хэргийн индекс	128/2018/0537/З
Дугаар	911
Огноо	2019-12-18
Маргааны төрөл	Бусад,

Холбоотой шийдвэрүүд

Шүүгч:
Дугаар: 343
Огноо: 2019-10-28

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийдвэр

2019 оны 12 сарын 18 өдөр

Дугаар 911

Нийслэл*******дэх*******Захиргааны*******хэргийн*******анхан*******шатны*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааныг*******тус*******шүүхийн шүүгч*******Ц.Мөнхзул*******даргалж,*******шүүхийн*******шүүх*******хуралдааны*******4*******дүгээр*******танхимд*******нээлттэй*******хийсэн*******шүүх*******хуралдаанаар,

Нэхэмжлэгч: “И*******б*******ш”*******сан,

Хариуцагч:*******Амгтг,*******Амгтг*******Кхтд,

Нэхэмжлэлийн*******шаардлага:

1.*******...*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,

2.*******“Г”*******ХХК-д*******ашиглалтын*******MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-нд*******дахин*******олгосон*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,

3.*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгуулах”*******тухай*******шаардлага бүхий*******захиргааны*******хэргийг*******хянан*******хэлэлцэв.

Шүүх*******хуралдаанд: Нэхэмжлэгч*******“И*******б*******ш”*******сангийн*******тэргүүн*******Л.Б,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******В.Г,*******Д.Д,*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******С.Д,*******Ч.Э,*******гуравдагч*******этгээд*******“Г”*******ХХК-ийн*******захирал*******Б.Б,*******түүний*******өмгөөлөгч*******Б.Ц,*******шүүх*******хуралдааны*******нарийн*******бичгийн*******дарга*******Б.Б*******нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ*******нь:

Нэхэмжлэгч*******“И*******б*******ш”*******сангийн*******тэргүүн*******Д.Б-оос*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******нэхэмжлэлийн*******өөрчилсөн*******шаардлага,*******тайлбартаа:*******“Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******20*******дугаар*******зүйлийн*******20.1.1*******дэх*******хэсэгт*******заасан*******эрхийн*******хүрээнд*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******ихэсгэж,*******өөрчилж*******байна.

2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн *********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******Г*******ХХК-д*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******20634*******дугаар*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдөр*******дахин*******олгосон*******Ашигт*******малтмал*******газрын*******тосны*******газрын*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгах*******тухай*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******байна.

...*******Хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******1998*******онд*******авч*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******нь*******2007*******онд*******дууссан.*******Хайгуулын*******өмнөх*******3*******жил*******нь*******2010*******онд*******дууссан.*******Түүнээс*******хойш*******5-6*******жил*******ямар*******ч*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй.*******Тухайн*******үеийн*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуульд*******ашиглалтын*******өмнөх*******3*******жилээс*******хэтрүүлэхгүй*******гэж*******заасныг*******зөрчсөн*******гэж*******үзэж*******байна.*******Тиймээс*******цуцлагдах*******үндэслэлтэй*******байхад*******нь*******цуцлаагүй*******байна.*******2012*******оноос*******хойш*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй.*******2016*******онд*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авсан.*******Түүнээс*******хойш*******ямар*******ч*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй*******өнөөдрийг*******хүрсэн*******нь*******хууль*******зөрчсөн*******гэж*******үзэж*******байна.*******Мөн*******хуулийн*******шаардлага*******хангагдаагүй*******байхад*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон.*******Ашиглалтын*******хугацааг*******30*******жилээр*******тогтоож*******хууль*******бус*******гэрээ*******байгуулсан.*******Хууль*******бус*******гэрээний*******үр*******дүн*******нь*******Монгол*******Улсын*******эрх*******ашгийг*******хохироосон*******байж*******болзошгүй*******гэж*******үзэж*******байна.*******Уг*******гэрээг*******15*******хувиар*******тооцож*******хийсэн.*******Олон*******улсын*******хуулийн*******дагуу*******бизнесийн*******үйл*******ажиллагаанд*******оролцсон,*******үр*******дүн*******нь*******гарсан*******байна.*******Гэтэл*******гуравдагч*******этгээд*******манай*******компани*******ямар*******ч*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй*******гэж*******байна.*******Монгол*******Улс*******ямар*******хор*******хохирол*******амсах*******талаар*******бид*******хараахан*******мэдэхгүй*******байна.*******Ямар*******ч*******гэрээ*******хийгээгүй,*******ямар*******ч*******үйл*******ажиллагаа*******явуулаагүй*******гэж*******байгаа*******боловч*******Олон*******улсад*******Монгол*******Улсыг*******төлөөлж*******хийсэн*******гэрээ*******нь*******Олон*******улсад*******явагдсан*******байна.*******Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахдаа*******34*******хувийг*******Монголын*******төр*******үнэ*******төлбөргүй*******эзэмшихийг*******зөвшөөрсөн*******шийдвэр*******гаргах*******ёстой.*******Гэтэл*******тэр*******шийдвэр*******нь*******тусгагдаагүй.*******Энэ*******шийдвэр*******гарсны*******үндсэн*******дээр*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгоно.*******Монгол*******улсад*******болохоор*******20*******жилийн*******хугацаатай*******гэж*******гэрчилгээг*******зассан*******боловч*******толгой*******компанидаа*******энэ*******талаар*******мэдэгдсэн*******эсэх,*******толгой*******компани*******нь*******зөвшөөрсөн*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй.*******Техникийн*******алдаа*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******боловч*******2009*******онд*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хууль*******батлагдсан.*******Үүнээс*******хойш*******ураны*******9*******ордод*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон.*******Гэтэл*******бусад*******нь*******бүгд*******20*******жилийн*******хугацаагаар*******хийсэн*******байна.*******Төрийн*******олон*******байгууллагуудын*******дарга*******нар*******мэргэжилтэн*******гарын*******үсэг*******зурахдаа*******энэ*******талаар*******яагаад*******мэдээгүй*******өнөөдрийг*******хүрсэн*******нь*******тодорхойгүй.*******Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахдаа*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******33*******заалт*******болон*******бусад*******хуулийн*******нийт*******50*******гаран*******заалт*******зөрчсөн.*******Бид*******стратегийн*******өмгөөлөл*******хийж*******байгаа*******нь*******төрийг*******гадны*******байгууллагын*******өмнө*******унгах*******гэж*******байгаа*******үйлдэл*******биш.*******Төрийн*******байгууллага*******хуулиа*******хэрэгжүүлдэг*******байгаасай.*******Цаашид*******ийм*******жишиг*******тогтоосой*******гэсний*******үндсэн*******дээр*******хийж*******байгаа.*******Захиргааны*******гэрээ*******хийхдээ*******нөлөөлөлд*******өртөх*******иргэдэд*******сонсох*******ажиллагаа*******хийсэн.*******Сонсох*******ажиллагаа*******хийхгээгүй*******бол*******уг*******гэрээ*******хүчингүй*******гэж*******хуульд*******заасан.*******Сонсох*******ажиллагаа*******хийгээгүй*******гэдэг*******нь*******тухайн*******орон*******нутгаас*******ирсэн*******албан*******бичгээр*******нотлогдож*******байгаа.*******Мөн*******нөлөөллийн*******бүсээс*******ирсэн*******малчдын*******гарын*******үсэгтэй*******баримт*******байгаа.*******Нөлөөллийн*******бүсийн*******малчдад*******нөлөө*******үзүүлээгүй*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Уран*******ашиглах*******гэж*******байгаа*******бол*******нэгдүгээрт*******хяналт*******тавих*******ёстой.*******Мөн*******байгаль*******орчны*******төлөвлөгөө*******батлуулах*******ёстой.*******Гэтэл*******хайгуул*******хийчхээд*******тэр*******чигт*******нь*******орхичихсон.*******Хүдрийн*******биетийг*******хөндөж*******л*******байвал*******туршилт,*******хайгуул*******байх*******нь*******хамаагүй*******гардаг*******зүйл.*******Түүнийг*******ямар*******хэмжээнд*******байгааг*******нь*******багажаар*******илэрхийлдэг.*******Гэтэл*******багаж*******ч*******байхгүй.*******Аймгийн*******Засаг*******даргын*******орлогч*******нь*******энд*******хайгуул*******хийсэн*******ямар*******нэг*******сөрөг*******нөлөө*******гараагүй*******гэсэн*******байна.*******Гэтэл*******тийм*******зүйл*******байхгүй.*******Цацраг*******идэвх*******нь*******амт,*******үнэргүй*******байдаг.*******Бид*******худаг*******гаргаж*******өгч*******сайн*******үйлс*******бүтээсэн*******гэж*******тайлбарладаг*******боловч*******жирийн*******худаг*******гаргахаас*******өөр.*******Өнгөн*******хөрсөнд*******бэхжүүлэгч*******бодис*******хэрэглэдэг.*******150-300*******метр*******хүртэл*******гүнд*******өрөмддөг. *******Гүнд*******байгаа*******хүдрийн*******биет*******рүү*******маш*******хүчтэй*******хүхрийн*******хүчил*******шахаад*******буцааж*******авдаг.*******Эргүүлж*******авсан*******усныхаа*******цацрагтай*******шалаамыг*******газар*******асгадаг.*******Түүнд*******7*******хоног*******тутам*******цацрагийн*******хяналт*******хийх*******ёстой*******боловч*******тийм*******зүйл*******огт*******хийгээгүй.*******Уусган*******баяжуулах*******арга*******хэрэглэсэн*******бол*******байгаль*******орчны*******төлөвлөгөө,*******үнэлгээнд*******тусгах*******ёстой.*******Гэтэл*******огт*******хийгээгүй.*******Түүнийг*******хийж*******байж*******хэдий*******хэмжээний*******нөөцтэй*******орд*******гэдгийг*******нь*******тогтооно.*******Сүүлд*******өгсөн*******материалд*******геологийн*******лаборатори*******хийсэн*******гэж*******байсан.*******Байгаль*******орчны*******тухай*******хуулиар*******ямар*******нөлөөлөл*******үзүүлэх*******вэ*******гэдгийг*******бичсэн*******байх*******ёстой.*******Гэтэл*******ерөнхий*******үнэлгээгээ*******хийгээгүй*******байна.*******н.Энхбат*******гэх*******хүний*******материал*******ирсэн*******боловч*******шаардлага*******хангаагүй*******байна.*******Байгаль*******орчны*******төлөвлөгөө*******гэдэг*******нь*******нөлөөллийн*******бүсийн*******иргэдийг*******аврах*******төлөвлөгөө.*******Гэтэл*******2*******хуудас*******зүйл*******бичсэн*******байна.*******Усны*******ойролцоо*******байгаа*******хуучин*******хаягдлын*******далангийн*******иргэд*******хэмжилт*******хийсэн.*******Мөн*******Мэргэжлийн*******хяналтын*******байцаагчийн*******дүгнэлтээр*******өндөр*******үзүүлэлттэй*******гарсан.*******Хэвийн*******хэмжээ*******нь*******0,20*******хүрэхгүй*******хэмжээтэй*******байдаг.*******Гэтэл*******1*******бүхэлтэй*******гарсан*******байна.*******Хайгуул*******болон*******туршилтын*******олборлолтоос*******болж*******цацрагийн*******тодорхой*******хэмжээний*******нөлөөлөл*******үүссэн*******гэдэг*******нь*******тодорхой*******байна.*******Тухайн*******бүсэд*******нууцад*******хамааралгүй*******асуудлаар*******иргэдийн*******зайлшгүй*******мэдэх,*******оролцох,*******санал*******өгөх*******тухай*******заалтыг*******хэрэгжүүлээгүй*******байна”*******гэв.

*******Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******В.Гоос*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбар,*******дүгнэлтдээ:*******“...Амгтг*******нь*******хуулиар*******олгогдсон*******бүрэн*******эрхийнхээ*******дагуу*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******15*******дугаар*******зүйлийн*******15.2.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан*******тусгай*******эрхийг*******олгох*******бүрэн*******эрхтэй.*******Энэ*******бүрэн*******эрхийг*******хэрэгжүүлэхдээ*******хуулиар*******олгосон*******шаардлагыг*******хангаагүй,*******хууль*******зөрчиж*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******15*******дугаар*******зүйлийн*******15.2.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан *******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгохдоо*******мөн*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.6.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан*******өргөдөл,*******түүнд*******хавсаргасан*******баримт*******бичиг*******нь*******энэ*******хуульд*******заасан*******шаардлагыг*******хангаж*******байгаа*******эсэхийг*******хянах*******ёстой.*******Үүнийг*******хангаагүй*******бол*******хангаагүй*******нөхцөл*******байдлаа*******тайлбарлаж*******өргөдөл*******гаргагчид*******буцаах*******эрхтэй.*******Мөн*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.1.1.*******дэх*******хэсэгт*******эрхлэх*******үйл*******ажиллагааны*******зорилго,*******төрөл,*******үндсэн*******чиглэл,*******техник,*******эдийн*******засгийн*******үндэслэл,*******мэргэжлийн*******боловсон*******хүчний*******танилцуулга,*******дотоод*******хяналтын*******ажилтан*******болон*******цацрагтай*******ажиллагчийн*******мэргэшлийн*******бэлтгэл,*******сургалтын*******гэрчилгээ*******байхыг*******шаардсан.*******Эрхлэх*******үйл*******ажиллагаанд*******холбогдох*******аюулгүй*******ажиллагааны*******олон*******улсын*******стандартын*******хөтөлбөр*******түүнийг*******хэрэгжүүлэх*******төлөвлөгөө,*******үйл*******ажиллагаа*******эрхлэх*******байрны*******цөмийн*******болон*******цацрагийн*******хамгаалалт,*******аюулгүйн*******стандартын*******шаардлага*******хангасан*******талаарх*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******үнэлгээ*******зэргийг*******шаарддаг.*******Энэ*******талаар*******асуухад*******гуравдагч*******этгээдийн*******төлөөлөгч*******зөвхөн*******ашиглалтад*******биш*******хэрэглэх*******нөхцөлд*******байдаг*******гэж*******тайлбарласан.*******Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахад*******энэ*******байх*******ёстой.*******Мөн*******үйл*******ажиллагаа*******эрхлэх*******байрны*******цөмийн*******болон*******цацрагийн*******хамгаалалт,*******аюулгүйн*******стандартын*******шаардлага*******хангасан*******талаарх*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******үнэлгээ*******гэж*******заасан.*******Хэрэгт*******техник*******эдийн*******засгийн*******үнэлгээ,*******ажлын*******байр,*******ажилчдын*******багаж*******зэрэг*******баримт*******авагдсан*******байна.*******Энэ*******нь*******2008-2010*******онд*******хайгуулын*******төслийн*******хүрээнд*******хийгдсэн*******зүйлүүд*******байна.*******Хуульд*******хайгуул,*******ашиглалт*******гээд*******бүх*******зүйлд*******байгаа.*******Хайгуулын*******зөвшөөрлийг*******2011*******оны*******9*******дүгээр*******сарын*******10-ны*******өдөр*******авсан.*******Үүнээс*******өмнө*******гаргасан*******баримтуудыг*******дахин*******гаргаж*******өгсөн.*******Цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******ашиглах*******зөвшөөрөл*******авахдаа*******эдгээр*******баримтыг*******бүрдүүлээгүй.*******Хайгуул*******хийх,*******ашиглалт*******хийх*******хоёр*******ялгаатай. *******Байгаль*******орчинд*******нөлөөлөх*******байдлын*******үнэлгээг*******хайгуулын*******төсөл*******дээр*******л*******хийсэн.*******Хайгуулын*******ажлын*******хэмжээнд*******л*******байх*******болохоос*******ашиглалтын*******хэмжээнд*******байхгүй.*******Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахад*******дахин*******авна*******гэдгийг*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.4.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан.*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******25*******дугаар*******зүйлийн*******25.1.7*******дахь*******байгаль*******орчинд*******нөлөөлөх*******байдлын*******үнэлгээ*******хийлгэнэ*******гэж*******заасан.*******Гэтэл*******гуравдагч*******этгээдийн*******төлөөлөгч*******үйл*******ажиллагаа*******эрхлэхэд*******хийнэ*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Нэгэнт*******техник*******эдийн*******засгийн*******үндэслэлээ*******хийсэн*******бол*******нөлөөлөх*******байдлын*******үнэлгээ*******хийлгэсэн*******байхыг*******шаардсан.*******Түүнээс*******техник*******эдийн*******засгийн*******үндэслэлээ*******хийсэн*******бол*******түүнийг*******үндэслэж*******нөлөөлөх*******байдлын*******үнэлгээ*******хийнэ.*******Түүнээс*******газар*******дээр*******очиж*******хийхгүй.*******Байгаль*******орчныг*******хамгаалах*******арга*******хэмжээний*******төлөвлөгөө *******байна.*******Тэгэхээр*******хайгуулын*******төслийн*******хүрээний*******баримтыг*******л*******гаргаж*******өгсөн*******байна.*******2016*******онд*******өргөдлөө*******өгөх*******ёстой*******байсан.*******Эдгээр*******баримтыг*******бүрдүүлээгүйгээс*******болж*******цацрагийн*******болзошгүй*******байдал*******бий*******болсон.*******Гуравдагч*******этгээдийн*******төлөөлөгч*******20*******км*******зайд*******байдаг*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******боловч*******500*******метр*******зайд*******байдаг.*******200*******метр*******урсаж*******хөлдсөн.

...*******Дүгнэлт*******гаргуулах*******гэж*******хүсэлт*******гаргаад*******2-3*******жил*******болж*******байж*******комисс*******томилж*******2-3*******асуудал*******л*******гаргаж*******өгсөн. *******Төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******хүнд*******сурталтай*******байгаа*******тул*******шүүхэд*******гаргах*******ёстой*******юм*******байна*******гэж*******үзэж*******нэхэмжлэл*******гаргасан”*******гэв.

Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******Д.Дээс*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбар*******болон******* дүгнэлтдээ:*******“...*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуульд*******заагдсан*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгох*******асуудал*******нь*******нилээн*******олон*******шат*******дамжлага*******дамжиж*******байж*******олгогддог.*******Энэ*******үүднээс*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлд*******заасан*******бичиг*******баримтуудыг*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******шаардаж*******үзэж*******танилцаж*******байж*******6-12*******сарын*******хугацаанд*******хянан*******хэлэлцэж*******олгох*******асуудлыг*******шийднэ.*******Жирийн*******ашигт*******малтмал*******олгох*******асуудлыг*******14*******хоногт*******шийддэг.*******Гэтэл*******2016*******оны*******01*******дүгээр*******сард*******гаргасан*******өргөдлийг*******шийдвэрлэсэн*******хугацаа*******нь*******өнгөц*******байдлаараа*******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдөр*******олгогдсон*******шийдвэрээр*******6*******сарын*******хугацаанд*******хийгдсэн*******мэт*******харагдаж*******байгаа*******боловч*******Ашигт*******малтмал,*******Газрын*******тосны*******газраас*******тодорхой*******хуульд*******заасан*******эрхээ*******хэрэгжүүлж*******ажиллаагүй.*******Үнэхээр*******олгох*******үндэслэл*******байсан*******эсэхийг*******анзаарч*******үзээгүй.*******Зөвхөн*******Засгийн*******газар*******хуралдаанаараа*******хэлэлцээд*******зарчмын*******хувьд*******дэмжсэн.*******Манайд*******олгохыг*******даалгасан*******тул*******бид*******олгосон*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Гэтэл*******Засгийн*******газрын*******тэмдэглэлд*******зарчмын*******хувьд*******дэмжиж*******байгаа*******боловч*******холбогдох*******хууль*******тогтоомжид*******нийцүүлэн*******олгохыг*******даалгаж*******байна*******гэсэн*******байна.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******11*******дүгээр*******зүйлийн*******112.1.1*******дэх*******хэсэгт*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******эрэх,*******хайх,*******ашиглах*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгох,*******түдгэлзүүлэх,*******хүчингүй*******болгох*******нь*******Геологи,*******уул*******уурхайн*******асуудал*******эрхэлсэн*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******бүрэн*******эрх.*******Гэтэл*******бидний*******эрхлэх*******асуудал*******биш*******Засгийн*******газрын*******эрх*******хэмжээний*******асуудал*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй.*******Мөн*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******дахин*******олгосон*******гэдэг*******асуудал*******байна.*******Хэдийгээр*******шүүх*******хуралдааны*******явцад*******дахин*******олгох*******талаар*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******шийдвэр*******гараагүй.*******Бид*******техникийн*******алдааг*******засаж*******байсан.*******Үүний*******хүрээнд*******хийсэн*******гэж*******байна.*******Гэтэл*******Г*******ХХК-иас*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сард*******өөрөөр*******хэлбэл*******“Их*******бага*******баян*******шарга”*******ТББ*******шүүхэд*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******захиргааны*******хэрэг*******үүсгэснээс*******хойш*******буюу*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сард*******Амгтгт*******хүсэлтээ*******өгсөн*******байна.*******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрөөс*******2019*******оны*******9*******дүгээр*******сар*******хүртэл*******Амгтг*******юу*******хийж*******байсан*******юм.*******Олон*******ажилтан*******ажилладаг*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.

...*******Захиргааны*******байгууллага*******ямар*******нэг*******акт*******гаргахдаа*******хэлбэрийн*******хувьд*******болон*******хууль*******зүйн*******шаардлагад*******нийцсэн*******акт*******гаргах*******ёстой.*******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*******шийдвэрийг*******хуульд*******нийцүүлсэн,*******хууль*******ёсны*******акт*******байсан*******гэж*******хэлэх*******үндэслэл*******нь*******нотлох*******баримт*******шинжлэн*******судлахад*******огт*******нотлогдоогүй.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлд*******заасан*******асуудлыг*******6*******сарын*******сарын*******хугацаанд*******хяналт*******тавьсан*******эсэх*******тодорхойгүй.*******Үйл*******ажиллагаа*******эрхлэх*******ажлын*******байрны*******цөмийн*******болон*******цацрагийн*******хамгаалалт*******аюулгүй*******стандартын*******шаардлага*******хангасан*******талаар*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******үнэлгээ*******хийлгэнэ*******гэж*******заасан.*******Энэ*******үнэлгээ*******байхгүй.*******Цацрагийн*******хэмжилтийн*******багаж*******хэрэгсэл*******тоног*******төхөөрөмжийн*******гэрчилгээ*******үндсэн*******үзүүлэлт*******гэдгийг*******юу*******гэж*******анхаарч*******үзсэн*******юм.*******Гуравдагч*******этгээдийн*******хувьд*******зөөврийн*******багаж*******байгаа.*******Түүнийг*******авч*******очиж*******хэмждэг*******гэж*******байна.*******Гэтэл*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуульд*******заасан*******стандартын*******хүрээнд*******7*******хоног*******бүр*******цацраг*******идэвхт*******бодис*******байгаа*******эсэхийг*******хэмжиж,*******төрийн*******эрх*******бүхий*******байгууллагуудад*******мэдээлэл*******өгөх*******талаар*******зохицуулсан.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлд*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******болон*******цөмийн*******энерги*******ашиглах*******үйл*******ажиллагаанд*******дараахь*******зарчмыг*******баримтална*******гээд.*******4.1.4*******дэх*******хэсэгт*******олон*******улсын*******болон*******үндэсний*******стандартыг*******чанд*******мөрдөх*******гэж*******заасан.*******Энэ*******нь*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигчийн*******хуулиар*******хүлээсэн*******үүрэг.*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1.5*******дахь*******хэсэгт*******хүний*******эрүүл*******мэнд,*******байгаль*******орчинд*******аюулгүй*******техник,*******технологи*******ашиглах*******гэж*******заасан.*******Энэ*******асуудлуудыг*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******компани*******бодитоор*******хийгээгүй*******гэж*******хэлэх*******боломжтой.

...бодит*******байдал*******дээр*******тусгай*******зөвшөөрөл*******аваад*******3*******жил*******болж*******байна.*******3*******жил*******болсон*******байж*******бид*******тэнд*******үйл*******ажиллагаа*******хийгээгүй,*******тэр*******бүс*******нутагт*******амьдарч*******байгаа*******хүн*******мал,*******байгаль,*******нийгэмд*******сөрөг*******нөлөөлөл*******огт*******үзүүлээгүй*******гэж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй.*******Бумбатын*******нүүрсний*******ордыг*******ашиглаад*******орхисон*******талбайгаас*******гарч*******байгаа*******цацраг*******идэвхт*******бодисын*******хэмжээ*******хэвийн*******байх*******хэмжээнээсээ*******5*******дахин*******их*******байгаа.*******Цацраг*******идэвхт*******бодис*******буюу*******уран*******олборлосон*******тохиолдолд*******хууль*******тогтоомжид*******нийцүүлж*******үйл*******ажиллагаагаа*******эрхлэхгүй*******байгаа.*******Зөвхөн*******ашиг*******олох*******зорилготой*******байх*******магадлалтай.*******Өнөөдрийг*******хүртэл*******төрийн*******эзэмшлийн*******34*******хувь*******дээр*******тохиролцоогүй.*******Монгол*******Улсад*******төр*******байгаа*******бол*******энэ*******компанийн*******үйл*******ажиллагааг*******тодорхой*******хууль*******тогтоомж,*******стандартад*******нийцүүлж*******ажиллуулахгүй*******толгойг*******нь*******илсэн*******байдлаар*******хандаж*******байгаа*******нь*******анхнаасаа*******энэ*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хууль*******зөрчиж*******олгогдсон.*******Үүнийг*******хууль*******тогтоомжид*******нийцүүлэх*******ямар*******үйл*******ажиллагаа*******хийгдэж*******байна.*******30*******жилийн*******хугацаагаар*******олгочхоод*******3*******жилийн*******дараа*******төрийн*******захиргааны*******төв*******байгууллага*******нь*******энэ*******алдаатай*******байсан*******байна*******гээд*******төрийн*******бус*******байгууллагаас*******нэхэмжлэл*******гаргаж*******захиргааны*******хэрэг*******үүссэний*******дараа*******зөвшөөрөл*******авсан*******компаниас*******хүсэлт*******гаргуулж,*******хүсэлтийнх*******нь*******дагуу*******шийдсэн*******мэтээр*******хандаж*******байгаа*******асуудал*******нь*******маш*******ойлгомжгүй*******байна.*******Хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******тайлбартаа*******замчен*******өгсөн*******энэ*******замчены*******дагуу*******бид*******шийдвэрлэсэн.*******Даргын*******зөвлөлийн*******хуралдаан*******дээр*******энэ*******асуудлыг*******бид*******авч*******хэлэлцсэн*******гэж*******байна.*******Ийм*******зүйлийн*******энэ*******шүүх*******хуралдаанаар*******хэлэх*******боломжгүй.*******Хэлж*******байгаа*******тохиолдолд*******энэ*******нь*******цаад*******агуулгаараа*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгогдохдоо*******юуг*******үндэслэж*******олгогдсон.*******Тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосноороо*******ямар*******үр*******дүнд*******хүрэх*******вэ*******гэдгийг*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******анхаарч*******үзээгүй.*******Өөрөөр*******хэлбэл*******Монгол*******Улсын*******Үндсэн*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлд*******төр*******иргэнийхээ*******өмнө*******хүлээх*******үүргийг*******зохицуулсан*******байдаг.*******Иргэний*******тайван*******амьдрах,*******хууль*******зүй,*******нийгэм*******эдийн*******засаг,*******соёлын*******бүх*******зүйлийг*******баталгаатай*******эдлүүлэх*******үүргийг*******иргэний*******өмнө*******хүлээсэн*******байдаг.*******Монгол*******улс*******оршин*******байгаагийн*******гол*******үндэс*******нь*******газар*******нутаг,*******иргэн.*******Иргэнийхээ*******эсрэг*******ажиллагаа*******хийж*******байгаа*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******үйлдлийг*******зөвтгөх*******үндэслэл*******байхгүй.*******Төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******бол*******хууль*******тогтоомжид*******заасан*******үүргээ*******биелүүлэх*******ёстой.*******Тэгэхээр*******энэ*******нь*******жилийн*******хүмүүсийн*******тоглодог*******асуудал*******биш.*******Хэдийгээр*******Монгол*******Улсад*******стратегийн*******ордод*******авагдаад*******34*******хувь*******нь*******төрийн*******өмч*******болж,*******тодорхой*******ашиг*******өгөх*******мэт*******харагдаж*******байгаа*******боловч*******үүнийг*******нарийвчилж*******хуульчилж*******өгсөн*******асуудлуудыг*******хууль*******тогтоомжид*******нийцүүлж*******ажиллах*******нь*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагын*******үүрэг.*******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэр*******нь*******хэлбэрийн*******хувьд*******хуульд*******нийцсэн*******гэж*******харагдаж*******байгаа*******боловч*******хууль*******зүйн*******шаардлага*******хангаагүй.*******Өөрөөр*******хэлбэл*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.1.2,*******26.1.3*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******хүчингүй*******болгох*******хуулийн*******нөхцөл*******шаардлагыг*******хангаж*******байгаа*******тул*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******хангах*******үндэслэлтэй.*******Нэхэмжлэлийн*******гурав*******дахь*******шаардлагын*******тухайд*******Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******106*******дугаар*******зүйлийн*******106.3.4*******дэх*******хэсэгт*******зааснаар*******захиргааны*******актыг*******гаргахаас*******татгалзсан*******шийдвэр*******үйлдэл*******нь*******хууль*******бус*******гэж*******үзэж*******байна.*******Хуулиар*******хамааруулсан*******байхад*******манайд*******хамааралгүй.*******Засгийн*******газрын*******асуудал*******гэж*******байна.*******Захиргааны*******хууль*******бус*******үйл*******ажиллагааны*******улмаас*******буюу*******Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******106*******дугаар*******зүйлийн*******106.3.10*******дахь*******хэсэгт*******нийтийн*******ашиг*******сонирхол*******зөрчигдсөн*******эсхүл*******зөрчигдөж*******болзошгүй*******гэдэг*******нь*******тогтоогдсон*******бол*******хүчингүй*******болгоно*******гэж*******заасан. *******Тиймээс*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгаж*******өгнө*******үү.*******Мөн*******хууль*******бус*******ажиллагаа*******гэдэг*******нь*******нотлогдсон*******гэж*******үзэж*******байна.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйл*******болон*******бусад*******зохицуулалтуудыг*******зөрчсөн.*******Тусгай*******зөвшөөрлийн*******нөхцөл*******шаардлагыг*******удаа*******дараа*******зөрчсөн”*******гэв

Хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******С.Дгаас*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“Үндсэн*******хуульд*******байгалийн*******баялаг,*******газрын*******хэвлий,*******газар,*******газрын*******хэвлий*******доорх*******баялаг*******бол *******ард*******түмний*******өмч*******төрийн*******мэдэл*******байна*******гэж*******заасан.*******Төр*******өөрөө*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгуулж,*******хайгуул*******хийх,*******олборлолт*******явуулах*******эрхээ*******эдэлдэг.*******Төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******хуулийг*******хэрэгжүүлж*******ажиллах*******үүрэгтэй.*******Холбогдох*******хуулийг*******баримталж*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хууль *******болон*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийг*******үндэслэж*******маргаан*******бүхий*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгосон.*******Маргаанд*******байгаль*******орчны*******ерөнхий*******үнэлгээ,*******нөхөн*******олговор,*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгуулах*******тухай*******асуудал*******яригдаж*******байна.*******Тэгэхээр*******хэргийн*******оролцогч*******хэн*******аль*******нь*******нэгнээ*******хар,*******цагаан*******гэж*******ярилгүйгээр*******хууль*******ярьж*******мэтгэлцэх*******нь*******зүйтэй*******гэж*******үзэж*******байна.*******Төрийн*******захиргааны*******байгууллагад*******ажиллаж*******байгаа*******хүмүүс*******тодорхой*******хардалт*******сэрдэлтийн*******дор*******ажилладаг.*******Нэхэмжлэл*******гаргасан*******нь*******сайн*******байна.*******Гэхдээ*******Монгол*******төр*******шүүх*******засаглалтай.*******Гүйцэтгэх*******засаглалтай,*******хууль*******тогтоох*******засаглалтай.*******Хуулийг*******гүйцэтгэх*******засаглал*******хэрэгжүүлдэг.*******Түүнд*******хяналт*******тавьдаг*******субъект*******нь*******шүүх.*******Тиймээс*******төрийн*******байгууллага*******үнэхээр*******буруу*******шийдвэр*******гаргасан*******бол*******түүнийг*******шүүх*******шийдвэрлэх*******байх.*******Төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******үүргээ*******биелүүлэх*******ёстой*******байсан*******боловч*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******байна*******гэж*******буруутгахгүйгээр*******хуулийн*******дагуу*******мэтгэлцэх*******нь*******зүйтэй*******гэж*******үзэж*******байна.*******Төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******шийдвэр*******гаргахдаа*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******15*******дугаар*******зүйлийн*******15.1,*******15.2*******дахь*******хэсэгт*******заасан*******үйл*******ажиллагаа*******эрхлэх*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******Монгол*******Улсын*******хууль*******тогтоомжийн*******дагуу*******үйл*******ажиллагаа*******явуулж*******байгаа*******тус*******улсад*******татвар*******төлж*******байгаа*******компанид*******олгож*******болно*******гэсэн*******заалтыг*******үндэслэж*******Г*******ХХК-ийг*******энэ*******компани*******мөн*******байна*******гэж*******үзсэн.*******Мөн*******хуулийн*******17,*******18,*******19*******дүгээр*******зүйлд*******заасан*******шаардлагыг*******хангаж*******байна*******гэж*******үзсэн.*******Мөн*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.3.1*******дэх*******хэсэгт*******энэ*******хуулийн*******5.2*******буюу*******5.3-т*******заасан*******нөхцөлийг*******зөвшөөрснөө*******нотолсон*******албан*******ёсны*******шийдвэр*******гаргасан*******гэж*******ойлгож*******маргаан*******бүхий*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгосон.*******Тиймээс*******шүүх*******Монгол*******Улсын*******Үндсэн*******хууль*******болон*******бусад*******хуульд*******нийцүүлж,*******хэрэгт*******цугларсан*******нотлох*******баримтад*******үндэслэж*******шийдвэр*******гаргана*******гэж*******үзэж*******байна”*******гэв.

Хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******Ч.Эаас*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******тайлбартаа:*******“...*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлд*******заасан*******зохицуулалт*******хангагдаагүй*******гэж*******байна.*******Тухайн*******орон*******нутгийн*******эрх*******бүхий*******байгууллагаас*******санал*******хүсэлтээ*******ирүүлсэн*******байдаг. *******2016*******оны*******7*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******цуцлахаас*******татгалзсан*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох*******тухай*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******нь*******маш*******тодорхойгүй*******шаардлага*******гэж*******үзэж*******байна.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.1.2,*******26.1.3*******дахь*******хэсгийг*******үндэслэж*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагаа*******тайлбарлаж*******байна.*******Манай *******байгууллагаас*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.2.1*******дэх*******хэсгээр*******цуцлах*******шийдвэр*******гаргах*******байсан*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Энэ*******нь*******өгсөн*******хүсэлт*******нь*******хуулийн*******шаардлага*******хангаж,*******хангалттай*******нотлох*******баримтыг*******гаргуулсан*******байсан*******эсэх*******талаар*******нотлох*******баримт*******хэрэгт*******авагдсан.*******Хуулийн*******шаардлага*******хангаагүй*******бол*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******цуцлах*******шийдвэр*******гаргах*******боломжгүй.*******Үүнд*******шүүх*******хуульд*******нийцүүлж*******үнэлэлт*******дүгнэлт*******өгөх*******байх.*******2019*******оны *******9*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдөр*******дахин*******олгосон.*******Энэ*******нь*******хууль*******зөрчсөн*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******45*******дугаар*******зүйлд*******зааснаар*******захиргааны*******актын*******илэрхий*******алдааг*******засах*******зарчимд*******нийцүүлж*******шийдвэрлэсэн*******гэж*******үзэж*******байна. *******Энэ*******алдааг*******өөрөө*******болон*******эсхүл*******оролцогчийн*******хүсэлтээр*******засаг*******эрхтэй.*******Утга*******агуулга*******өөрчлөгдөөгүй*******зөвхөн*******гарсан*******механик*******алдааг*******зассан.*******Компьютерийн*******систем*******муудаад*******шинэчилсэн*******зүйл*******байхгүй.*******Геологи*******уул*******уурхайн*******компьютержсон*******систем*******нь*******ердийн*******ашигт*******малтмалд*******зориулагдаж*******хийгдсэн.*******Цөмийн*******энергийн*******энэ*******асуудал*******нь*******Цөмийн*******энергийн*******газар*******татан*******буугдсанаар*******манайд*******шилжсэн*******асуудал.*******Ердийн*******ашигт*******малтмал*******30*******жилээр*******олгогддог.*******Түүнд*******нийцсэн*******компьютержсон*******систем*******юм.*******Тиймээс*******механикаар*******хугацааг*******оруулах*******шаардлага*******гардаг.*******Гэтэл*******үүнийг*******механикаар*******оруулаагүй*******алдаа*******гаргасан*******байсныг*******дараа*******нь*******хуульд*******нийцүүлж*******засварласан.*******Хуульд*******нийцүүлж*******шийдвэрлэсэн*******нь*******хууль*******зөрчсөн*******гэж*******тайлбарлаж*******байгааг*******ойлгохгүй*******байна.*******Эхний*******хоёр*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******нь*******бидний*******гаргаж*******өгсөн*******нотлох*******баримтуудаар*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч*******болон*******өмгөөлөгчийн*******гаргаж*******байгаа*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******33*******зүйл*******заалт,*******бусад*******хуулийн*******10*******гаран*******заалтыг*******зөрчсөн*******гэж*******байгаа*******нь*******бүх*******нөхцөлөөр*******няцаах*******баримт*******гаргаж*******өгсөн.*******Нотлох*******баримт*******шинжлэн*******судлахад*******энэ*******бүх*******баримтууд*******шаардлага*******хангаж*******байна.*******Өмнө*******нь*******орон*******нутгаас*******болон*******Байгаль*******орчин*******аялал*******жуучлалын *******яамнаас*******ерөнхий*******үнэлгээ*******хийсэн.*******Ерөнхий*******үнэлгээ*******хийгдэж*******үүний*******дагуу*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******хийгдэхээр*******бол*******уурхайг*******ашиглах*******үйл*******ажиллагааны*******явцад*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******хийдэг.*******Үүний*******дагуу*******менежментийн*******төлөвлөгөө*******боловсруулагддаг.*******Тиймээс*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авахдаа *******байгаль*******орчны*******үнэлгээ*******гэж*******заасан.*******Түүнээс*******ерөнхий*******үнэлгээ,*******нарийвчилсан*******үнэлгээг*******хуульд*******тусгаагүй.*******Ашигт*******малтмалын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгоход*******ерөнхий*******үнэлгээ*******хийсэн*******талаар*******материалыг*******үзэж*******авдаг.*******Цаашид*******уурхайг*******эхлүүлэх,*******уурхай*******нээх,*******уурхай*******хүлээлгэж*******өгөх*******бүх*******үйл*******ажиллагаанд*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******төлөвлөгөө*******гэсэн*******дарааллаар*******байгаль*******орчны*******асуудал*******эрхэлсэн*******төрийн*******захиргааны*******төв*******байгууллагаар*******хийлгэдэг.*******Тиймээс*******Их*******бага*******баян*******шарга*******сангийн*******тэргүүн*******Л.Бын*******гаргасан*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******106*******дугаар*******зүйлийн*******106.3.14*******дахь*******хэсэгт*******зааснаар*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэв.

Гуравдагч*******этгээдийн*******төлөөлөгч*******Б.Боос*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******дүгнэлтдээ:*******“Гуравдагч*******этгээд*******хуулийг*******өөрөөр*******тайлбарлаж*******байна*******гэж*******байгаа*******боловч*******нэхэмжлэгч*******тал*******өөрсдөө*******өөрөөр*******тайлбарлаад*******байна.*******Байгаль*******орчны*******үнэлгээтэй*******байна*******гэдгийг*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******байна*******гэж,*******үйл*******ажиллагааны*******цацрагийн*******хамгаалалтын*******хэрэгсэл,*******цацрагийн*******аюул*******ослоос*******сэрэмжлүүлэх*******төлөвлөгөөг*******ашиглалтын*******үеийн*******гэх*******мэт*******өөрөөр*******тайлбарлаж*******байна.*******Энэ*******орд*******газрыг*******ашиглахын*******тулд*******олон*******жил*******судалгаа*******хийсэн.*******Цаашид*******үйлдвэр*******байгуулахад*******үйлдвэрийн*******төсөл*******гарна.*******Тэр*******төслөөр*******ямар*******хэмжээний*******газар,*******ус,*******агаар*******бохирдох,*******ямар*******хамгаалах*******хэрэгсэл*******хийх,*******хэдэн*******хүн*******ажиллах,*******орчинд*******нь*******ямар*******зүйл*******байх*******талаар*******суурь*******судалгааг*******хийлгэх*******ёстой.*******Байгаль*******орчны*******суурь*******судалгаа*******хийсэн*******заавал*******ерөнхий*******үнэлгээ*******өгөх*******ёстой*******гэж*******байна.*******мөн*******цацрагийн*******стандарт*******ярьж*******байна*******яг*******аль*******стандарт*******гэдгийг*******заах *******ёстой.*******Эхний*******шатны*******судалгаанууд*******хийгдсэн.*******Хянан*******баталгаа*******хийсэн.*******Археологийн*******судалгаа*******хийсэн.*******Байгаль*******орчны*******суурь*******судалгаа*******хийлгэхээр*******тохирсон*******байгаа.*******Тэгэхээр*******ерөнхий*******үнэлгээ*******биш*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******байх*******ёстой*******гэж*******байна.*******Эсхүл*******цацрагийн*******стандарт*******ярьж*******байна.*******Яг*******ямар*******дугаартай*******стандарт*******гэдэг*******нь*******тодорхойгүй.*******Зүгээр*******л*******цацраг*******аюултай,*******олон*******улсын*******болон*******Монгол*******Улсын*******стандартыг*******зөрчиж*******байна,*******хууль*******зөрчиж,*******хуурамч*******баримт*******бичиг*******бүрдүүлсэн,*******олон*******материалыг*******хурдан*******гаргаж*******өгсөн*******заримыг*******нь*******хуурамчаар*******үйлдсэн*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Энэ*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******авахад*******2011*******оноос*******хойш*******2-3*******байгууллага*******дамжиж*******байж*******авсан.*******Цөмийн*******энергийн*******газар*******кадастрын*******хэлтэстэй*******байхад*******материал*******өгсөн.*******2015*******онд*******татан*******буугдсан.*******Дараа*******нь*******эрх*******нь*******Амгтгт*******ирсэн.*******Энэ*******хооронд*******материал*******нааш*******цааш*******болсон.*******Өөр*******газрын*******архивт*******орсон*******зүйл*******байж*******болно.*******Нэхэмжлэлийн*******тавьсан*******шаардлагаар*******лицензийн*******хугацаа*******засагдсан*******нь*******сайн*******хэрэг.*******Гэтэл*******өнөөдөр*******болохоор*******яагаад*******засагдсан*******юм*******гэж*******шинэ*******лиценз*******авсан*******мэт*******асуудал*******ярьж*******байна.*******Мөн*******Бумбатын*******нүүрсний*******уурхай*******бол*******1960*******хэдэн*******онд*******байгуулагдаж*******байсан.*******Нөгөө*******газраасаа*******500*******метрт*******худаг*******гаргасан*******гэж*******байна.*******Энэ*******худгийг*******сумын*******Засаг*******дарга*******оролцож,*******хүсэлт*******гаргаж*******бариулсан.*******6,000,000*******төгрөгийн*******үнэтэй*******худаг*******хүлээж*******авсан.*******Анх*******кранттай*******байсан.*******Одоо*******ямар*******байгааг*******мэдэхгүй*******байна.*******Нэхэмжлэгч*******хяналт*******тавьж*******байгаа*******нь*******сайн*******боловч*******ус*******шинжилгээний*******бичиг*******байхгүй*******байна.*******Хэн*******хэзээ*******шинжилгээ*******хийж*******ямар*******дүгнэлт*******гаргасан*******нь*******тодорхойгүй.*******Сүүлдээ*******ус*******цэвэр*******байсан.*******Урсаж*******хөлдсөн*******мөс*******хордож*******эхэлсэн*******гэж*******байна.*******Бид*******орон*******нутагт*******нь*******жил*******бүх*******хүлээлгэж*******өгсөн.*******Дараа*******нь*******лиценз*******авахад*******аймгийн*******Засаг*******дарга,*******мэргэжлийн*******хяналтын*******газраас*******бичиг*******авсан.*******Эдгээр*******баримт*******хэрэгт*******авагдсан.*******Түүнээс*******шинээр*******ямар*******нэг*******баримт*******бүрдүүлсэн*******зүйл*******байхгүй.*******Тусгай*******зөвшөөрлийн*******талбайд*******байнгын*******хяналт*******тавиулах*******хэрэгтэй*******гэж*******үзэж*******байна.*******Суурин*******аппарат*******байдаг.*******Бусад*******газарт*******бол*******аймагт*******байхгүй.*******Мэргэжлийн*******хяналтын*******газарт*******нэг*******байдаг*******гэж*******тайлбарлаад*******байна.*******Суурин*******аппарат*******бол*******хаана*******ч*******байхгүй.*******Цацрагийн*******хэмжээг*******иргэд*******хүнсний*******нөгөө*******авахдаа*******хэмжиж*******үздэг*******шаардлага*******1990*******оноос*******хойш*******тавигддаг.*******Манайх*******суурин*******аппарат*******тавьчихаад*******тэр*******нь*******заалт*******өгөхөөр*******очно*******гэсэн*******зүйл*******байхгүй.*******Иргэд*******Байгаль*******орчин,*******аялал*******жуучлалын*******яаманд*******хандах*******бүрэн*******эрхтэй.*******Гэтэл*******хандаагүй.*******Нэхэмжлэгч*******байгууллага*******л*******өөрөө*******хандсан*******гэж*******байна.*******Нэхэмжлэгч*******байгууллагыг*******би*******хардаж*******байна.*******Г*******ХХК-ийн*******стратегийн*******өмгөөлөл*******гэж*******хэрэгт*******байгаа*******нэхэмжлэгчийн*******санхүүжилтийн*******баримт*******нь*******нээлттэй*******нийгэм*******форумаас*******авсан*******баримт.*******Нээлттэй*******нийгэм*******форум*******олон*******улсын*******байгууллага*******ямар*******захиалга*******өгч*******биднийг*******ингэж*******байгааг*******ойлгохгүй*******байна.*******Лиценз*******олголтын*******асуудал*******олон*******үе*******шатаар*******шалгагдсан.*******Цөмийн*******энергийн*******комисс*******нь*******34*******хувийг*******авах*******эсэхийг*******тал*******талаас*******нь*******нотолж*******байж*******шийдвэр*******гаргаж*******байгаа.*******Дараа*******нь*******дахин*******шийдвэр*******гаргахад*******3*******байгууллагаас*******санал*******авч*******Амгтг*******Кхтд*******шийдвэр*******гаргаж*******олгодог.*******Түүнээс*******гадна*******нөөц*******тогтоосон,*******нөөцөө*******хэлэлцүүлсэн*******компанид*******давуу*******эрх*******байгаа.*******Анх*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгуулна*******гэсэн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргаж*******байсан.*******Одоо*******болохоор*******лицензийг*******цуцлуулна*******гэж*******байна.*******Энэ*******нь*******үндэслэлгүй*******гэж*******хэлмээр*******байна.*******Санхүүгийн*******чадавхын*******хувьд*******олон*******жил*******судалгаа*******хийсэн*******бланс*******байгаа”*******гэв.

Гуравдагч*******этгээдийн*******өмгөөлөгч*******Б.Цээс*******шүүх*******хуралдаанд*******гаргасан*******дүгнэлтдээ:*******“...*******Нэхэмжлэгчийн*******гаргасан*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******нь*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******үйлдэл*******нь*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох*******шаардлага.*******Тиймээс*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******татгалзаж*******байгаа*******шийдвэр*******нь*******яагаад*******хууль*******бус*******юм*******гэдгийг*******тайлбарлах*******ёстой.*******Энэ*******үндэслэлээ*******тайлбарлахдаа*******Засгийн*******газрын*******эрх*******мэдэлд*******хамаарах*******асуудал*******гэж*******татгалзсан*******нь*******үндэслэлгүй*******байна*******гэж*******байна.*******Нэг*******бол*******татгалзана,*******эсхүл*******цуцлах*******шийдвэр*******гардаг.*******Гэтэл*******заавал*******хүчингүй*******болгуулах*******шийдвэр*******гаргуулах*******нөхцөл*******байдал*******байсан*******гэдгийг*******нотлох*******баримт*******байхгүй.*******Энэ*******хүсэлтийг*******гаргаснаар*******Амгтг*******Кхтд*******заавал*******хүчингүй*******болгох*******ёстой*******гэдгийг*******нотлох*******баримт*******гаргаж*******өгөөгүй*******байж*******татгалзсан*******үйлдсэн*******нь*******хууль*******бус*******гэж*******тайлбарлаж*******байна.*******Энэ*******нөхцөл*******байдалдаа*******ямар*******нэг*******хууль*******зүйн*******үндэслэл*******бүхий*******тайлбар*******хийгээгүй.*******Худаг,*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газрын*******бичгийн*******талаар*******л*******ярьж*******байна.*******Эдгээр*******нь*******энэ*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагатай*******ямар*******ч*******хамааралгүй.*******Өмнөх*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагад*******хамааруулж*******тухайн*******захиргааны*******акт*******хуульд*******нийцсэн*******эсэхийг*******хянахаар*******нотлох*******баримт*******гаргаж*******иртэл*******тэр*******бүгд*******ямар*******ч*******хэрэггүй*******болсон.*******Дахин*******олгосон*******шийдвэр*******нь*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох*******тухай*******шаардлага*******гаргаж*******байна.*******Хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******илт*******алдааг*******зассан*******гэж*******тайлбарласан.*******Энэ*******нь*******ямар*******нэг*******хууль*******зөрчөөгүй.*******3*******жилийн*******дараа*******хэрэгжсэн*******нь*******хууль*******бус*******гэж*******байгаа*******бол*******алдааг*******засах*******хугацааг*******хуульд*******заагаагүй.*******Хуульд*******алдааг*******хэзээ*******мэдсэн*******тэр*******үедээ*******засах*******боломжтойгоор*******хуульчилсан.*******Тиймээс*******хэдэн*******жилийн*******дараа*******зассан*******эсэхээс*******үл*******хамаарч*******хуульд*******нийцүүлж*******байгаа*******үйлдэл*******тул*******хууль*******бус*******байх*******үндэслэл*******байхгүй.*******Энэ*******нөхцөл*******байдлыг*******тайлбарлахдаа*******шүүхэд*******өгсний*******дараа*******алдаа*******заасан*******гэж*******байна. *******Нэхэмжлэгч*******шүүхэд*******өгснөөр*******бид*******мэдэж*******алдааг*******засуулсан.*******Энэ*******ямар*******нэг*******хууль*******зөрчөөгүй.*******Тиймээс*******энэ*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******үндэслэлгүй.*******Мөн*******хүчингүй*******болгохыг*******даалгах*******шаардлага*******нь*******ойлгомжгүй*******байна.*******Шүүх*******хүчингүй*******болгож*******болохгүй,*******заавал*******Кхтдар*******хүчингүй*******болгохыг*******даалгах*******гэж*******байгаа*******нь*******тодорхойгүй.*******Энэ*******нь*******нэг*******дэх*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагатай*******нь*******холбоотой*******юм*******уу*******ойлгохгүй*******байна.*******Захиргааны*******байгууллага*******гаргах*******ёстой*******шийдвэрээ*******гаргахаас*******татгалзсан*******шийдвэр*******нь*******хууль*******бус*******бол*******түүнийг*******гаргуулах*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******гаргах*******эрх*******нь*******нээлттэй.*******Тиймээс*******заавал*******гаргах*******ёстой*******шийдвэр*******гэж*******хүчингүй*******болгосон*******шийдвэрийг*******үзэж*******байна.*******Худаг*******гаргасан*******нь*******хүчингүй*******болгуулах*******үндэслэл*******болж*******байгаа*******юм*******уу?*******худгийн*******талаар*******л*******яриад*******байна.*******Хүчингүй*******болгох*******үндэслэлд*******тулгуурлаж*******ярих*******хэрэгтэй.*******Түүнээс*******шийдвэр*******гаргахаас*******өмнөх*******асуудалтай*******холбох*******юм*******бол*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагатай*******холбогдохгүй.*******Хууль*******бус*******нотлох*******баримт*******бүрдүүлсэн*******нь*******тогтоогдсон*******бол*******хүчингүй*******болгоно*******гэж*******заасан.*******Бид*******ямар*******баримтыг*******хууль*******бусаар*******үйлдэж*******тэр*******нь*******ямар*******байгууллагаар*******тогтоогдсон,*******бид*******ямар*******зөрчил*******удаа*******дараа*******гаргасан*******талаар*******л*******ярих*******ёстой.*******Түүнээс*******шийдвэр*******гарахаас*******өмнөх*******асуудалтай*******холбовол*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагатай*******хамааралгүй.*******Хууль*******бус*******нотлох*******баримт*******байна*******гэдгийг*******шүүх*******тогтоодог.*******Гэтэл*******хууль*******бус*******нотлох*******баримт*******байна*******гэдгийг*******тогтоосон*******зүйл*******байхгүй.*******Байгаль*******орчны*******үнэлгээний*******тухай*******хуульд*******байгаль*******орчны*******нөлөөллийн*******ерөнхий*******үнэлгээг*******нөөцийг*******ашиглах,*******ашигт*******малтмал*******хайх,*******ашиглах*******эрх*******авахад*******төсөл*******хэрэгжүүлэхээс*******өмнө*******хийнэ*******гэж*******заасан.*******Нарийвчилсан*******үнэлгээг*******бол*******ерөнхий*******үнэлгээн*******дээр*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******хийхээр*******заасан*******бол*******нарийвчилсан*******үнэлгээг*******хуулийн*******8*******дугаар*******зүйлд*******зааснаар*******хийнэ.*******Төсөл*******эхлэхээс*******өмнө*******хийсэн*******ерөнхий*******үнэлгээ*******нь*******өөр*******ямар*******нэг*******үнэлгээтэй*******хольж*******будлихгүйгээр*******хийх*******үнэлгээ.*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газар*******дүгнэлт*******өгөх*******эрх*******хуулиар*******зохицуулагдаагүй.*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газар*******санал*******өгнө.*******Тэр*******саналын*******дагуу*******баримт*******материал*******бүрдүүлж*******аваад*******хуульд*******нийцэж*******байгаа*******эсэхийг*******Цөмийн*******энергийн*******газар,*******Амгтг*******үнэлж*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгодог.*******Тэгэхээр*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газраас*******заавал*******дүгнэлт*******гарч,*******зөвшөөрөл*******авах*******зохицуулалт*******байхгүй.*******Тиймээс*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагыг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******өгнө*******үү”*******гэв.

ҮНДЭСЛЭХ*******нь:

Нэхэмжлэгчээс*******анх*******“Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ний*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоох,*******“Г”*******ХХК-д*******2016*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******олгосон*******MV-020634*******тоот*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******ашиглах*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******хүчингүй*******болгуулах”*******тухай*******нэхэмжлэлийг*******шүүхэд*******гаргасан*******2019*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдөр *******нэхэмжлэлийг*******шаардлагаа*******“...MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрөл*******нь*******илт*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох”[1]*******гэж*******өөрчилсөн*******боловч*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгчөөс*******2018*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******28-ны*******өдрийн*******шүүх*******хуралдаанд*******энэхүү*******өөрчилсөн*******шаардлагаасаа*******татгалзаж,*******өмнө*******гаргасан*******нэхэмжлэлээ*******дэмжихээ*******илэрхийлсэн.

Улмаар*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгч*******нараас*******2019*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******18-ны*******өдрийн*******шүүх*******хуралдаанд*******“...*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох, *******“Г”*******ХХК-д*******ашиглалтын*******MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-нд*******дахин*******олгосон*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгуулах”[2]*******гэж*******тус*******тус*******өөрчилсөн*******ба*******Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******1*******дүгээр*******зүйлийн*******1.1-т*******“...хүн,*******хуулийн*******этгээдээс*******захиргааны*******байгууллагын*******хууль*******бус*******үйл*******ажиллагааны*******улмаас*******зөрчигдсөн,*******эсхүл*******зөрчигдөж*******болзошгүй*******эрх,*******хууль*******ёсны*******ашиг*******сонирхлоо*******хамгаалуулахаар,*******түүнчлэн*******нийтийн*******ашиг*******сонирхлыг*******төлөөлөх*******эрх*******бүхий*******этгээд,*******хуульд*******заасан*******бол*******захиргааны*******байгууллагаас*******гаргасан*******нэхэмжлэлийн*******дагуу*******захиргааны*******хэргийг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх...”*******гэж*******заасны*******дагуу*******захиргааны*******хэргийн*******шүүх*******нь*******нэхэмжлэгчээс*******тодорхойлсон*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагын*******хүрээнд*******хэргийг*******хянан*******шийдвэрлэх*******эрх*******хэмжээтэй*******тул*******шүүх*******нэхэмжлэгчээс*******сүүлийн*******байдлаар*******өөрчилж,*******улмаар*******дэмжиж*******байгаагаас*******илэрхийлсэн*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагын*******хүрээнд*******хэргийг*******хэлэлцэж*******дараах*******үндэслэлээр*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгож шийдвэрлэлээ.*******Үүнд:

Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газрын*******2016*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******21*******дүгээр*******хуралдаанаас*******“...Сүхбаатар*******аймгийн*******Түвшинширээ,*******Уулбаян*******сумын*******нутагт*******орших*******1068Х*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******Өлзийт*******нэртэй*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******орд*******газрын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******“Г”*******ХХК-д*******олгох*******асуудлыг*******зарчмын*******хувьд*******дэмжиж,*******холбогдох*******хууль*******тогтоомжийн*******дагуу*******шийдвэрлэхийг*******Ашигт*******малтмалын*******газрын*******даргад*******даалгав”*******гэжээ[3].

Цөмийн*******энергийн*******комиссын*******мөн*******өдрийн*******2*******дугаар*******хуралдаанаар*******“Цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгоход*******санал*******өгөх*******тухай*******асуудлыг*******хэлэлцэж*******“цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******орд*******газрын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******“Г”*******ХХК-д*******олгох*******асуудлыг*******зарчмын*******хувьд*******дэмжсэн*******санал”[4]-ыг*******2016*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******1/264*******дугаартай*******албан*******бичгээр*******Ашигт*******малтмалын*******газар/хуучин*******нэрээр/-ын*******даргад*******хүргүүлсэн*******байх*******ба******* тус*******газрын*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрээр*******“Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумын*******нутаг*******дахь*******Өлзийт*******нэртэй*******10665,22*******гектар*******талбай*******бүхий*******уурхайн*******эдэлбэрт*******ашигт*******малтмал*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******“Г”*******ХХК-д*******олгож”*******шийдвэрлэсний*******дагуу*******2016*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******MV-020634*******тоот*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******гэрчилгээг*******2046*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******хүртэл*******30*******жилийн*******хугацаатайгаар[5]*******бичиж*******олгосон*******байх*******ба*******“Г”*******ХХК-иас*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******16-ны*******өдөр*******гаргасан*******хүсэлтийг*******үндэслэн*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдөр*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүчинтэй*******хугацааг*******2036*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******хүртэл*******20*******жилийн*******хугацаатай*******байхаар*******өөрчилж*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******гэрчилгээг*******дахин*******олгосон*******байна[6].

Нэхэмжлэгчээс*******2019*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******04-ны*******өдөр*******Амгтг*******даргад*******хандан*******гаргасан*******“MV-020634*******тоот*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******цуцлуулах*******тухай”*******хүсэлтэд*******Амгтг*******2019*******оны*******06*******дугаар*******сарын*******20-ны*******өдрийн*******7/4672*******тоот*******албан*******бичгээр*******“...цацраг*******идэвхт*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгох,*******цуцлах*******тухай*******асуудлыг*******Монгол*******Улсын*******Засгийн*******газрын*******бүрэн*******эрхэд*******хамааруулж*******өгсөн.*******...ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******30*******жилийн*******хугацаатай*******олгосныг*******манай*******зүгээс*******засварлан*******хариу*******өгөх*******болно”*******гэсэн*******хариуг*******өгчээ[7].

Цацраг*******идэвхт*******ашиг*******малтмал*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******нь*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.1,*******7.2-т*******заасан*******үүргийн*******биелүүлээгүй*******болон*******мөн*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.1,*******29*******дүгээр*******зүйлийн*******29.4,*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.1.3-56.1.5-д*******заасан*******үндэслэл*******бий*******болсон*******тохиолдолд*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******нь*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.4,*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.2-т*******заасны*******дагуу*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******хүчингүй*******болгохоор*******заажээ.

Нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******түүний*******өмгөөлөгч*******нараас*******нэхэмжлэлийн*******үндэслэлээ*******“Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумын*******нутагт*******Өлзийт*******нэртэй*******MV-020634*******тоот*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигчийн*******хувьд*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******26*******дугаар*******зүйлийн*******26.1.2-т*******заасан*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******анх*******авахдаа*******хуурамч*******баримт*******бичиг*******бүрдүүлж*******өгсөн,*******тухайлбал,*******байгаль*******орчны*******болон*******биологийн*******нөхөн*******сэргээлт*******хийх,*******цөмийн*******болзошгүй*******аюулын*******үед*******арга*******зохих*******хэмжээ*******авах*******шаардлагатай*******тоног*******төхөөрөмж,*******ажиллах*******хүч,*******санхүүгийн*******чадавхитай*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй*******байхад*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгохоос*******татгалзаагүй,*******мөн*******зүйлийн*******26.1.3-т*******заасан*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******нөхцөл,*******шаардлагыг*******удаа*******дараа*******буюу*******ноцтой*******зөрчсөн,*******тэр*******дундаа*******гуравдагч*******этгээд*******нь*******цацрагийн*******бохирдлыг*******бий*******болгосон,*******орд*******ашиглах*******гэрээ*******байгуулаагүй,*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******5*******дугаар*******зүйлийн*******5.3-т*******заасны*******дагуу*******компанийн*******хувьцааны*******34*******хувийг*******төрийн*******мэдэлд*******шилжүүлэн*******өгөөгүй*******байхад*******уг*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******хүчингүй*******болгохгүй*******байгаа*******нь*******хууль*******бус”*******гэж*******тайлбарлан*******маргасан.

Хариуцагч,*******түүний*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч*******нараас*******“захиргааны*******байгууллага*******нь*******холбогдох*******байгууллагуудын*******санал*******дүгнэлтийг*******үндэслэн*******“Г”*******ХХК*******нь*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авах*******шаардлагыг*******хангасан*******гэж*******үзэж*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******ба*******уг*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******авахдаа*******хуулийн*******этгээдээс*******бүрдүүлж*******өгсөн*******баримт*******бичгүүд*******хуурамч*******байсан*******эсэхийг*******бид*******мэдэхгүй,*******түүнчлэн*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******хүчингүй*******болгох*******бусад*******нөхцөл*******бүрдсэн*******эсэхийг*******нотлох*******баримт*******байхгүй*******байхад*******захиргааны*******байгууллагаас*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******цуцлах*******шийдвэр*******гаргах*******боломжгүй,*******мөн*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******гэрчилгээний*******хугацааг*******хуульд*******нийцүүлэн*******зөвтгөсөн*******тул*******нэхэмжлэл*******үндэслэлгүй”*******гэж,*******гуравдагч*******этгээд,*******түүний*******өмгөөлөгчөөс*******“Манай*******байгууллага*******нь*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүрээнд*******талбайгаа*******жил*******бүр*******орон*******нутагт*******хүлээлгэн*******өгч*******байсан*******ба*******орд*******ашиглах*******гэрээ*******байгуулагдсан*******бөгөөд*******холбогдох*******судалгааны*******ажлууд*******хийгдэж*******байгаа,*******харин*******уурхай*******байгуулагдаагүй*******ашиглалтын*******үйл*******ажиллагаа*******эхлээгүй*******байхад*******байгаль*******орчны*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******хийлгээгүй,*******байгаль*******орчинд*******хохирол*******учруулсан*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй,*******нэхэмжлэлийн*******шаардлага*******нотлох*******баримтаар*******нотлогдохгүй*******байна”*******гэж*******тус*******тус*******тайлбарлан*******нэхэмжлэлийг*******эс*******зөвшөөрсөн.

Нэхэмжлэгч*******“И*******б*******ш*******сан”-аас*******Амгтг*******даргад*******хандан*******“MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******цуцлуулах*******тухай”*******хүсэлт*******гаргаж*******байсан*******байх*******ба*******тус*******сангийн*******тэргүүн*******Л.Боос*******“Уул*******уурхай,*******хүнд*******үйлдвэрийн*******сайдад*******мөн*******хандаж*******байсан”*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаагаа*******үзвэл,*******нэхэмжлэгч*******нь*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******цуцлах,*******хүчингүй*******болгох*******эрх*******хэмжээ*******бүхий*******Амгтг*******Кхтдд*******хандаж*******хүсэлтээ*******гаргасан,*******захиргааны*******байгууллагаас*******хууль*******тогтоомжид*******нийцээгүй*******шийдвэрээ*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******гэх*******нөхцөл*******байдал*******тогтоогдохгүй*******байна.*******Учир*******нь:

Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******112*******зүйлийн*******1.1-д*******“Геологи,*******уул*******уурхайн*******асуудал*******эрхэлсэн*******төрийн*******захиргааны*******байгууллага*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******болон*******цөмийн*******энергийн*******асуудлаар*******дараах*******бүрэн*******эрхийг*******хэрэгжүүлнэ”,*******112.1.1-д*******“цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******эрэх,*******хайх,*******ашиглах*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******олгох,*******түдгэлзүүлэх,*******хүчингүй*******болгох”,*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******11.1.19-т*******“түгээмэл*******тархацтай*******ашигт*******малтмалаас*******бусад*******төрлийн*******ашигт*******малтмалын*******хайгуулын*******болон*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгох”,*******11.2-т*******“...кадастрын*******асуудал*******хариуцсан*******нэгж*******нь*******энэ*******зүйлийн*******11.1.13*******–*******11.1.23-т*******заасан*******асуудлыг*******эрхэлнэ”*******гэж*******зааснаас*******үзвэл*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгох,*******хүчингүй*******болгох*******нь*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын,*******харин*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрч*******гаргасан*******гомдлыг*******урьдчилан*******шийдвэрлэх*******ажиллагааны*******журмаар*******хянах*******үйл*******ажиллагаа*******нь*******Амгтг*******даргын*******эрх*******хэмжээнд*******хамаарч*******байхад*******нэхэмжлэгч*******хуулийн*******этгээдээс*******эрх*******бүхий*******этгээдэд*******хандаагүй,*******гомдол*******хүсэлт*******гаргаагүй*******атлаа*******“хууль*******тогтоомж*******зөрчиж*******гаргасан*******шийдвэрээ*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан”*******гэж*******тайлбарлан*******маргаж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй*******байна.

Гэвч*******нэхэмжлэгчээс*******Амгтг*******даргад*******хандаж*******гаргасан*******хүсэлтэд*******Кхтд*******хариу*******өгсөн,*******түүнчлэн*******хэрэг*******хянан*******шийдвэрлэх*******ажиллагаанд*******хамтран*******хариуцагчаар*******оролцсон*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******эс*******зөвшөөрч*******шүүх*******хуралдаанд*******тайлбар*******гаргасан*******тул*******хэргийн*******оролцогчдын*******маргаж*******буй*******үндэслэлд*******шүүхээс*******дүгнэлт*******хийх*******нь*******зүйтэй*******байна.

Тусгай*******зөвшөөрлийг*******авахдаа*******хуурамч*******баримт*******бичиг*******бүрдүүлсэн*******гэх*******үндэслэлийн*******тухайд:

Тагнуулын*******ерөнхий*******газрын*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******14-ний*******өдрийн*******01/546*******тоот*******“Санал*******хүргүүлэх*******тухай”*******албан*******бичигт*******“Чех-Монголын*******хамтарсан*******хөрөнгө*******оруулалттай*******“Г”*******ХХК*******нь*******...*******хуульд*******заасан*******цацраг*******идэвхт*******ашиг*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэгчид*******тавигдах*******шаардлагыг*******бүрэн*******хангаагүй*******байх*******тул*******...*******дэмжих*******боломжгүй“*******гээд *******хавсралтаар*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэгчид*******тавигдах*******шаардлага*******болон*******“Г”*******ХХК-ийн*******хүргүүлсэн*******материалыг*******харьцуулсан*******11*******зүйл*******бүхий*******хүснэгтийг*******Ашигт*******малтмалын*******газарт*******хүргүүлсэн*******байна[8].

*******“Г”*******ХХК-аас*******2016*******оны*******04*******дүгээр*******сарын*******01-ний*******өдрийн*******10-16*******тоот*******албан*******бичгээр*******дээрх*******албан*******бичигт*******дурьдсан*******нэмэлт*******мэдээлэл*******болгож*******хайгуулын*******ажлын*******зардлын*******дүн,*******өрөмдлөгийн*******ажлын*******мэдээлэл,*******хайгуулын*******ажлын*******явцад*******хийсэн*******байгаль*******орчныг*******нөхөн*******сэргээсэн*******ажлын*******тайлангууд,*******Дэнисон*******майнис*******корпораци*******болон*******Ураниум*******Индастри*******компанийн*******танилцуулгыг*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газар*******болон*******Ашигт*******малтмалын*******газрын*******Кадастрын*******хэлтэс,*******Цөмийн*******энергийн*******комиссын*******ажлын*******албанд*******тус*******тус*******хүргүүлсэн*******талаарх*******баримтуудыг*******нотариатаар*******баталгаажуулан*******шүүхэд*******ирүүлжээ.*******

Мөн*******“Г”*******ХХК-ийн*******цацрагийн*******аюулгүй*******ажиллагааны*******дотоод*******хяналт,*******мониторингийн*******радиометрийн*******багажуудын*******танилцуулга,*******баталгаажуулалтын*******гэрчилгээ,*******байгаль*******орчин,*******геоэкологийн*******үнэлгээ,*******цацрагийн*******хяналтын*******ажлын*******хэсэг*******томилсон*******тушаалууд,*******цацрагийн*******хяналтын*******ажилтнуудыг*******сургалтанд*******хамрагдсан*******талаарх*******сертификатууд,*******“Цацрагийн*******аюулгүй*******ажиллагааны*******дотоод*******дүрэм/ALARA*******хөтөлбөр/,*******цацрагийн*******болзошгүй*******ослын*******үед*******авах*******арга*******хэмжээний*******төлөвлөгөө,*******болзошгүй*******цөмийн*******болон*******цацрагийн*******осол,*******сүйрлийн*******хор*******уршгийг*******арилгахад*******шаардлагатай*******нөөц*******боломж,*******хүч,*******хэрэгслийн*******тухай*******танилцуулга,*******гэнэтийн*******ослын*******үед*******авах*******арга*******хэмжээний*******төлөвлөгөө*******гэсэн*******баримтуудыг*******хариуцагч*******захиргааны*******байгууллагаас*******өөрийн*******байгууллагын*******“хуулбар*******үнэн”*******тэмдэгтэйгээр*******шүүхэд*******ирүүлэв[9].*******

Байгаль*******орчин,*******аялал*******жуулчлалын*******яамны*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдрийн*******06/6262*******тоот*******албан*******бичгээр*******“Г”*******ХХК-ийн*******Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумдын*******нутаг*******Өлзийт*******нэртэй*******1068Х*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******талбайд*******хэрэгжих*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******эрэл,*******хайгуул*******хийх*******төсөлд*******хийсэн*******“Байгаль*******орчинд*******нөлөөлөх*******байдлын*******ерөнхий*******үнэлгээний*******дүгнэлт”-ийг*******2011*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******14-ний*******өдрийн*******6/4146*******тоот*******албан*******бичгээр*******“Г”*******ХХК-д*******хүргүүлсэн*******талаарх*******баримтыг*******тус*******байгууллагын*******“хуулбар*******үнэн”*******тэмдэг*******дарж*******шүүхэд*******ирүүлжээ[10].

Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******38*******дугаар*******зүйлийн*******38.2-т*******“Бичмэл*******нотлох*******баримтыг*******шүүхэд*******эх*******хувиар*******нь,*******хэрэв*******тухайн*******баримтын*******эх*******хувийг*******өгөх*******боломжгүй*******бол*******нотариатаар*******гэрчлүүлсэн*******хуулбарыг*******өгнө...”*******гэж,*******38.4-т*******“Төрийн*******байгууллага,*******хуулийн*******этгээд*******нь*******бичмэл*******нотлох*******баримтыг*******өөрийн*******байгууллагын*******архивын*******“хуулбар*******үнэн”*******гэсэн*******тэмдэг*******дарж*******баталгаажуулна”*******гэж*******тус*******тус*******заасан*******байх*******ба*******“Г”*******ХХК-аас*******Өлзийт*******нэртэй*******талбайд*******цацраг*******идэвхт*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэхдээ*******төрийн*******захиргааны*******байгууллагад*******хүргүүлсэн*******дээрх*******баримт*******бичгүүдийг*******хуурамч*******болохыг*******шалган*******тогтоосон*******эрх*******бүхий*******этгээдийн*******аливаа*******шийдвэр*******гараагүй*******байх*******ба*******нэхэмжлэгчээс*******дээрх*******баримт*******бичгүүдийг*******хуурамч*******болохыг*******тогтоосон*******аливаа*******шийдвэрийн*******талаарх*******эх*******сурвалж*******зааж*******маргахгүй*******байна.

Дээрхээс*******үзвэл,*******Г”*******ХХК-ийн*******Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумдын*******нутаг*******Өлзийт*******нэртэй*******талбайд*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэхдээ*******гаргаж*******өгсөн*******баримт*******бичгүүдийг*******хуурамч*******эсэхийг*******захиргааны*******байгууллага*******болон*******захиргааны*******хэргийн*******шүүх*******тус*******тус*******шалган*******тогтоох*******боломжгүй*******тул*******нэхэмжлэгчийн*******“тусгай*******зөвшөөрлийг*******авахдаа*******хуурамч*******баримт*******бичиг*******бүрдүүлсэн”*******гэсэн*******тайлбарыг*******хүлээн*******авах*******үндэслэлгүй*******байна.

Учир*******нь*******хуурамч*******баримт*******бичиг*******бүрдүүлсэн*******гэдэгт*******хууль*******зүйн*******хувьд*******хүчин*******төгөлдөр*******бус*******баримтыг*******захиргааны*******байгууллагад*******гаргаж*******өгсөн*******байхыг*******ойлгохоос*******бус*******хуулийн*******этгээдээс*******гаргаж*******өгсөн*******баримт*******бичгийн*******хүрээнд*******тэрээр*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******авах*******шаардлагыг*******хангасан*******байсан*******эсэх,*******эсхүл*******хангахгүй*******байсан*******эсэх*******нь*******хамаарахгүй.

Нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******болон*******өмгөөлөгч*******нараас*******нэхэмжлэлийн*******энэ*******үндэслэлээ*******мөн*******“захиргааны*******байгууллагууд,*******тухайлбал,*******Амгтг*******болон*******Байгаль*******орчин*******аялал*******жуулчлалын*******яам*******нь*******баримтуудыг*******нөхөн*******бүрдүүлж*******шүүхэд*******гаргаж*******ирүүлж*******байгаа*******нь*******Байгаль*******орчин,*******аялал,*******жуулчлалын*******яамнаас*******байгаль*******орчны*******үнэлгээний*******талаар*******нэхэмжлэгч*******хуулийн*******этгээд*******болон*******шүүхэд*******зөрүүтэй*******албан*******бичгүүдийг*******ирүүлдэг,*******хариуцагч*******захиргааны*******байгууллага*******нь*******анх*******гаргаж*******өгөөгүй*******баримтаа*******дараа*******нь*******архиваас*******авлаа*******гэж*******авчирч*******өгдөг*******байдлаар*******нотлогддог”*******хэмээн*******тайлбарлан*******маргах*******боловч*******Байгаль*******орчин,*******аялал*******жуулчлалын*******яамнаас*******иргэн*******Л.Бд*******хүргүүлсэн*******2018*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдрийн*******06/6629*******тоот*******албан*******бичигт*******“...байгаль*******орчны*******нөлөөллийн*******нарийвчилсан*******үнэлгээ*******хийлгэсэн*******тухай*******баримт*******байхгүй”[11]*******гэсэн*******болон*******2019*******оны*******10*******дугаар*******сарын*******29-ний*******өдрийн*******шүүхэд*******ирүүлсэн*******06/7552*******албан*******бичигт*******“...байгаль*******орчны*******нөлөөллийн*******ерөнхий*******үнэлгээний*******дүгнэлт*******гаргуулах*******тухай*******хүсэлт*******материал*******байхгүй”[12]*******гэсэн,*******түүнчлэн*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдөр*******шүүхэд*******ирүүлсэн*******06/6262*******тоот*******албан*******бичигт*******“Г”*******ХХК-ийн*******Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумдын*******нутаг*******Өлзийт*******нэртэй*******1068Х*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******талбайд*******хэрэгжих*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******эрэл,*******хайгуул*******хийх*******төсөлд*******хийсэн*******“Байгаль*******орчинд*******нөлөөлөх*******байдлын*******ерөнхий*******үнэлгээний*******дүгнэлт”-ийг*******хавсралтаар*******хүргүүлэв*******гэсэн*******тус*******бүрдээ*******өөр*******цаг*******хугацаанд*******хийгдэх*******байгаль*******орчинд*******нөлөөлөх*******байдлын*******үнэлгээнүүдийн*******ялгаатай*******төрлүүдийг*******байгаа*******болон*******байхгүй*******илэрхийлсэн*******агуулгатай*******байна.

Мөн*******хариуцагчаас*******анх*******2019*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******24-ний*******өдөр*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагатай*******холбоотой*******хариу*******тайлбар*******гаргахдаа*******25*******хуудас[13]*******баримтыг*******хавсаргаж*******ирүүлсэн*******байх*******ба*******шүүхээс*******шаардсаны*******дагуу*******2019*******оны*******12*******дугаар*******сарын*******12-ны*******өдөр*******дахин*******105*******хуудас*******баримтыг*******гаргаж*******ирүүлсэн.

Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******32*******дугаар*******зүйлийн*******32.1-т*******зааснаар*******хэргийг*******хянан*******шийдвэрлэхэд*******шаардлагатай*******нотлох*******баримтыг*******захиргааны*******хэргийн*******шүүх*******цуглуулах*******үүрэгтэй*******боловч*******энэ*******нь*******хэргийн*******оролцогчдоос*******өөрийн*******тайлбарыг*******нотлох*******баримтыг*******шүүхэд*******гаргаж*******өгөх*******эрхийг*******хязгаарладаггүй*******ба*******хариуцагчаас*******хэрэгт*******шаардлагатай*******нотлох*******баримтыг*******2*******өөр*******цаг*******хугацаанд*******өөрийн*******санаачилгаар*******болон*******шүүхийн*******шаардсаны*******дагуу*******гаргаж*******өгсөн*******нь*******тухайн*******нотлох*******баримтыг*******нөхөж*******бүрдүүлсэн*******гэж*******үзэх*******үндэслэл*******болохгүйн*******дээр*******баримтыг*******нөхөн*******бүрдүүлсэн*******эсэхийг*******мөн*******захиргааны*******хэргийн*******шүүх*******шалган*******тогтоох*******боломжгүй*******тул*******дээрх*******үндэслэлүүдээр*******нэхэмжлэлийг*******хангаж*******шийдвэрлэх*******боломжгүй.

Тусгай*******зөвшөөрлийн*******нөхцөл*******шаардлагыг*******удаа*******дараа*******буюу*******ноцтой*******зөрчсөн*******гэх*******үндэслэлийн*******тухайд:

*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******56*******дугаар*******зүйлийн*******56.1.5-д*******“тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******байгаль*******орчинд*******хортой*******нөлөөлж*******байгаа,*******эсхүл*******нөхөн*******сэргээх,*******байгаль*******орчны*******менежментийн*******төлөвлөгөөнд*******заасан*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******талаар*******нутгийн*******захиргааны*******байгууллагын*******саналыг*******харгалзан*******байгаль*******орчны*******асуудал*******эрхэлсэн*******төрийн*******захиргааны*******төв*******байгууллага*******дүгнэлт*******гаргасан”*******гэж*******заасан*******байна.

2017*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******08-ний*******өдрийн*******Сүхбаатар*******аймгийн*******Түвшинширээ*******сумын*******Бумбатын*******уурхайн*******бүс*******газраас*******сорьц*******авсан*******дүнгээр*******агаар*******дахь*******болон*******хөрсний*******гадаргуу*******дахь*******цацрагийн*******хэмжээ*******0,60мкЗв/ц*******хэмжээтэй*******хэмжигджээ[14].

Мэргэжлийн*******хяналтын*******ерөнхий*******газрын*******улсын*******байцаагчийн*******2018*******оны*******08*******дугаар*******сарын*******10-ний*******өдрийн*******11/085/120*******дугаартай*******зөвлөмжөөр*******“Бумбатын*******нүүрсний*******уурхайн*******карьерийн*******цацраг*******идэвхийг*******бууруулах,*******хүн*******ам,*******мал*******амьтныг*******цацрагийн*******нөлөөллөөс*******хамгаалах*******үүднээс*******...*******ил*******уурхайн*******карьер*******дахь*******нүүрсний*******олборлолт*******явуулж*******байсан*******амуудын*******ойр*******орчмын*******цацраг*******идэвхийг*******бууруулах,*******...цацрагийн*******сөрөг*******нөлөөллөөс*******хамгаалах*******арга*******хэмжээ(хашаажуулах,*******цэвэр*******хөрсөөр*******хучих*******г.м)-г*******авч*******хэрэгжүүлэх”-ийг*******зөвлөжээ[15].

Нэхэмжлэгч*******“И*******б*******ш*******сан”-аас*******2018*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******15-ны*******өдөр*******Байгаль*******орчин,*******аялал*******жуулчлалын*******сайдад*******хандаж*******“MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******цуцлагдах*******дүгнэлт*******гаргаж*******өгнө*******үү”[16]*******гэж*******хандсан*******байх*******ба*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч*******Л.Боос*******шүүх*******хуралдаанд*******“нутгийн*******захиргааны*******байгууллага*******болон*******манай*******сангийн*******зүгээс*******дүгнэлт*******гаргуулахаар*******хандсан*******боловч*******хариу*******өгөөгүй”*******гэж*******тайлбарласан.

Мөн*******гуравдагч*******этгээдээс*******“Бумбатын*******нүүрсний*******хаагдсан*******уурхайн*******карьер*******нь*******манай*******ашиглалтын*******талбайд*******хамаарахгүй.*******20*******км*******зайтай”*******гэж,*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгчөөс*******“уг*******уурхайн*******хаягдсан*******карьер*******нь*******гуравдагч*******этгээдийн*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******талбайгаас*******500м*******зайтай”*******гэж*******зөрүүтэй*******тайлбарлаж*******байна.

Дээрхээс*******үзвэл,*******тухайн*******нутаг*******дэвсгэрт*******буюу*******Бумбатын*******нүүрсний*******уурхайн*******хаягдсан*******карьер*******орчимд*******цацрагийн*******идэвхжил*******өндөр*******байгаа*******нь*******гуравдагч*******этгээдийн*******үйл*******ажиллагаанаас*******хамаарсан*******эсэх,*******мөн*******энэхүү*******хорт*******нэгдэл*******нь*******агаараар*******дамжин*******“Г”*******ХХК-ийн*******гаргасан*******ил*******худгийн*******усанд*******шингэж,*******улмаар*******байгаль*******орчинд,*******нийтийн*******эрх*******ашигт*******сөргөөр*******нөлөөлж*******байгаа*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй,*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******нь*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******нөхцөл*******шаардлагыг*******ноцтойгоор*******зөрчсөн*******болох*******нь*******эрх*******бүхий*******байгууллагын*******дүгнэлтээр*******тогтоогдоогүй*******байна.

Мэргэжлийн*******хяналтын*******ерөнхий*******газрын*******2016*******оны*******03*******дугаар*******сарын*******09-ний*******өдрийн*******2/594*******дүгээр*******албан*******бичгээр*******“...тусгай*******зөвшөөрлүүдийг*******олгоход*******татгалзах*******зүйлгүй*******болно.*******Цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлүүдийг*******“Г”*******ХХК-д*******олгосон*******тохиолдолд*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******34*******дүгээр*******зүйлийг*******34.1-д*******заасны*******дагуу*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалыг*******ашиглах*******Улсын*******ерөнхий*******байцаагчийн*******зөвшөөрлийг*******дор*******дурьдсан*******бичиг*******баримтыг*******шинэчлэн*******боловсруулж,*******хянуулсны*******үндсэн*******дээр*******олгохыг*******уламжилж*******өгнө*******үү”*******гэж*******Ашигт*******малтмалын*******газарт*******мэдэгдсэн*******байна[17].

MV-020634*******тоот*******цацраг*******идэвхт*******ашиг*******малтмал*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүрээнд*******уурхай*******байгуулагдаагүй,*******ашиглалтын*******үйл*******ажиллагаа*******эхлээгүй*******байгаа*******тухайд*******хэргийн*******оролцогчид*******маргаагүй.

Энэ*******тохиолдолд*******дээрх*******албан*******бичигт*******дурьдсан*******бичиг*******баримтыг*******шинэчлэн*******боловсруулж,*******хянуулсан*******байхыг*******шаардахааргүй,*******харин*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******нь*******“Ашигт*******малтмалыг*******ашиглах*******буюу*******газрын*******гадаргуу,*******түүний*******хэвлий,*******хүдрийн*******овоолго,*******хаягдал,*******байгалийн*******уснаас*******ашигт*******малтмал*******ялган*******авах,*******олборлох,*******түүний*******ашигт*******агуулгыг*******нэмэгдүүлэх,*******баяжуулах,*******бүтээгдэхүүн*******үйлдвэрлэх,*******борлуулах*******болон*******түүнтэй*******холбогдсон*******бусад*******үйл*******ажиллагаа”-г*******эхлэхийн*******өмнө*******Улсын*******ерөнхий*******байцаагчийн*******зөвшөөрлийг*******авсан*******байхыг*******шаардсан*******байх*******тул*******нэхэмжлэгчийн*******“Мэргэжлийн*******хяналтын*******байгууллагаас*******санал*******өгөөгүй*******байхад*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******нь*******хуульд*******нийцээгүй”*******гэсэн*******тайлбар*******үндэслэлгүй.

Нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгчийн*******“Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******зорилт*******нь*******хүн*******ам,*******нийгэм,*******байгаль*******орчныг*******ионжуулагч*******цацрагийн*******нөлөөнөөс*******хамгаалахад*******оршдог”*******гэсэн,*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгчийн*******“цацрагийн*******хор*******уршгийг*******тооцоолох*******боломжгүй”*******гэсэн*******тайлбаруудыг*******хүлээж*******авах*******үндэслэлтэй*******боловч*******маргааны*******тохиолдолд*******“Бумбатын*******хаагдсан*******нүүрсний*******уурхай”-н*******орчимд*******цацрагийн*******идэвхжил*******хэмжигдэж*******байгаа*******явдал*******нь*******гуравдагч*******этгээдийн*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөлтэй*******үйл*******ажиллагаанаас*******шууд*******хамааралтай*******эсэхийг*******шалган*******тогтоосон*******эрх*******бүхий*******байгууллагын*******аливаа*******шийдвэр*******гараагүй,*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигчийн*******байгаль*******орчинд*******хортой*******нөлөөлж*******байгаа,*******эсхүл*******нөхөн*******сэргээх,*******байгаль*******орчны*******менежментийн*******төлөвлөгөөнд*******заасан*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******нөхцөл*******байдал*******нотлогдохгүй*******байх*******тул*******энэ*******үндэслэлээр*******нэхэмжлэлийг*******хангаж*******шийдвэрлэх*******боломжгүй.

Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигчээс*******байгаль*******орчинд*******хортой*******нөлөөлж*******байгаа,*******эсхүл*******нөхөн*******сэргээх,*******байгаль*******орчны*******менежментийн*******төлөвлөгөөнд*******заасан*******үүргээ*******биелүүлээгүй*******талаар*******...*******байгаль*******орчны*******асуудал*******эрхэлсэн*******төрийн*******захиргааны*******төв*******байгууллага*******дүгнэлт*******гаргасан*******тохиолдолд*******энэхүү*******үндэслэлээр*******дахин*******шүүхэд*******хандаж*******шийдвэрлүүлэх*******эрхийг*******энэхүү*******шийдвэр*******хязгаарлахгүйг*******дурьдах*******нь*******зүйтэй.

Цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******нь*******компанийн*******хувьцааны*******төрийн*******эзэмших*******хувийг*******34*******хувь*******хүртэл*******нэмэгдүүлээгүй*******гэх*******үндэслэлийн*******тухайд:

Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******5*******дугаар*******зүйлийн*******5.3-т*******“Улсын*******төсвийн*******хөрөнгөөр*******эрэл,*******хайгуул*******хийж*******нөөцийг*******нь*******тогтоосон*******ашигт*******малтмалын*******ордын*******төрийн*******эзэмшлийн*******хувь,*******хэмжээг*******тухайн*******ордыг*******ашиглах*******гэрээгээр*******тодорхойлно.*******Уг*******гэрээгээр*******тогтоосон*******төрийн*******эзэмшлийн*******хувь,*******хэмжээг*******стратегийн*******ач*******холбогдол*******бүхий*******ашигт*******малтмалын*******ордын*******ашигт*******малтмалын*******нөөц*******ашигласны*******төлбөрөөр*******орлуулж*******болно”*******гэж*******заажээ.

“Г”*******ХХК-аас*******2011*******оны*******11*******дүгээр*******сарын*******11-ний*******өдөр*******Цөмийн*******энергийн*******газрын*******цөмийн*******материалын*******хэлтэст*******хандаж*******“...*******заасан*******нөхцөлийг*******хүлээн*******авч*******“Г”*******ХХК-д*******Монгол*******Улсын*******төрийн*******эзэмшиж*******буй*******хувьцааны*******15*******хувийг*******үнэ*******төлбөргүйгээр*******34*******хувьд*******хүргэн*******нэмэгдүүлж*******хуулийн*******шаардлагаа*******бүрэн*******хангахаа*******хүлээн*******зөвшөөрснөө*******үүгээр*******мэдэгдэж*******байна.*******...*******энэхүү*******шийдвэрийг*******зөвшөөрч*******байгаа*******тухай*******...*******олонхи*******хувьцаа*******эзэмшигч*******Дэнисон*******майнс*******компанийн*******ерөнхийлөгчийн*******захиаг*******хавсаргав”*******гэж*******мэдэгдсэн[18]*******байх*******ба*******энэхүү*******мэдэгдлийн*******дагуу*******хувьцааг*******шилжүүлээгүй*******болох*******нь*******Хуулийн*******этгээдийн*******улсын*******бүртгэлийн*******газраас*******ирүүлсэн*******лавлагаанд*******тус*******компанийн*******хувьцаа*******эзэмшигчээр*******“Вермуд*******улсын*******иргэн*******Дэнисон*******майнс*******85*******хувь,*******Монгол*******Улсын*******“Мон-Атом”*******ХХК*******15*******хувь*******эзэмшиж*******байгаа”[19]*******бичигдсэн*******байдлаар*******тогтоогдож*******байна.

Мөн*******хуулийн*******этгээдийн*******улсын*******бүртгэлийн*******лавлагаагаар*******“Мон-Атом”*******ХХК-ийн*******100*******хувийн*******хувьцааг*******“Эрдэнэсмонгол”*******ХХК,*******“Эрдэнэсмонгол”*******ХХК-ийн*******100*******хувийн*******хувьцааг*******иргэн*******Д.Зоригт*******тус*******тус*******эзэмшиж*******байгаагаас*******үзвэл,*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******бүхий*******“Г”*******ХХК-ийн*******хувьцаанд*******Монгол*******Улсын*******төрийн*******эзэмших*******хувь*******“0”*******буюу*******байхгүй*******гэж*******үзэхээр*******байна[20].

Гэвч*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.1-д*******заасан*******хувьцаа*******эзэмшигчийн*******үүрэг*******нь*******“ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******хуулийн*******этгээдийн*******хувьцааг*******шилжүүлэх”-д*******хамаарч*******байх*******ба*******“Гурвайхан”*******ХХК-ийн*******хувьцааны*******15*******хувийг*******“Мон-Атом”*******ХХК,*******85*******хувийг*******Дэнисон*******майнс*******тус*******тус*******эзэмшсэн*******хэвээрээ*******байгаа*******тохиолдолд*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.4-т*******заасан*******тохиолдолд*******бий*******болоогүй*******гэж*******үзэхээр*******байна.

Түүнчлэн*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигч*******хуулийн*******этгээдийн*******хувьцааны*******34*******багагүй*******хувийг*******төрийн*******мэдэлд*******шилжүүлэн*******авах*******харилцааг*******хэрэгжүүлэх*******хугацааг*******хуулиар*******хязгаарлаагүй*******байх*******тул *******гуравдагч*******этгээдээс*******төрийн*******эзэмшлийн*******хувийг*******нэмэгдүүлэхийг*******зөвшөөрч*******байгаа*******илэрхийлсэн,*******төрөөс*******энэхүү*******зөвшөөрлийн*******дагуу*******хувьцааг*******шилжүүлэн*******авах*******ажиллагааг*******хийгээгүй*******байгаад*******тусгай*******зөвшөөрөл*******эзэмшигчийг*******буруутгах*******боломжгүй*******тул*******тул*******энэ*******үндэслэлээр*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******даалгаж*******шийдвэрлэх*******боломжгүй*******байна.

Харин*******шүүхийн*******энэхүү*******шийдвэр*******нь*******“Г”*******ХХК*******нь*******өөрийн*******хувьцааны*******34-өөс*******доошгүй*******хувийг*******төрийн*******эзэмшилд*******шилжүүлээгүй*******тохиолдолд*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******7*******дугаар*******зүйлийн*******7.4-т*******заасан*******захиргааны*******байгууллагын*******бүрэн*******эрхийг*******хязгаарлахгүй*******болохыг*******тэмдэглэв.

Орд*******ашиглах*******гэрээ*******байгуулаагүй*******гэх*******маргааны*******тухайд:

Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвширээ*******сумдын*******нутагд*******орших*******MV-020634*******дугаартай*******Өлзийт*******нэртэй*******талбайд*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******ашиглах*******харилцааг*******зохицуулсан*******2016/...*******дугаар*******бүхий*******“Орд*******ашиглах*******гэрээ”-г*******2016*******оны*******11*******дүгээр*******сард*******“Г”*******ХХК-ийн*******гүйцэтгэх*******захирал*******Б.Боос*******Амгтгтай*******байгуулсан*******байх*******ба*******хариуцагчийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгчөөс*******уг*******гэрээ*******байгуулагдсан*******тухайд*******маргаагүй.

Дээрх*******гэрээ*******нь*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******29*******дүгээр*******зүйлийн*******29.1-д*******заасан*******хугацаанд*******байгуулагдаагүй*******байхад*******захиргааны*******байгууллагаас*******мөн*******зүйлийн*******29.4-т*******заасан*******эрхээ*******хэрэгжүүлээгүй*******байна.

Мөн*******уг*******гэрээ*******нь*******хуулиар*******зөвшөөрсөн*******хугацаанаас*******илүү*******хугацаагаар*******байгуулагдсан*******боловч*******гэрээний*******талууд*******уг*******гэрээний*******хүчин*******төгөлдөр*******байдлыг*******үгүйсгэхгүй*******байгаа*******нөхцөлд*******гэрээ*******байгуулагдаагүй*******гэж*******үзэх*******боломжгүй.

*******Харин*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******55*******дугаар*******зүйлийн*******55.1,*******56*******дугаар*******зүйлд*******заасан*******журмын*******дагуу*******“Орд*******ашиглах*******гэрээ”-ний*******хугацааг*******хуульд*******нийцүүлэн*******өөрчлөх*******боломжтой*******байна.

Хууль*******зөрчиж*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******шийдвэрээ*******хүчингүй*******болгохгүй*******байгаа*******нь*******хууль*******бус*******гэх*******маргааны*******тухайд:

Нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгчөөс*******нэхэмжлэлийн*******энэхүү*******үндэслэлээ*******“захиргааны*******байгууллага*******нь*******“Г”*******ХХК-д*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгохдоо*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******16,*******17,18,*******19*******дүгээр*******зүйлүүдийн*******33*******зүйл*******заалтыг*******зөрчсөн,*******хайгуулын*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******болон*******ашиглалтын*******өмнөх*******үйл*******явуулах*******3*******жилийн*******хугацаа*******2010*******онд*******дууссан,*******хайгуулын*******ажлын*******явцад*******байгаль*******орчныг*******хамгаалах*******менежментийн*******төлөвлөгөөг*******хэрэгжүүлж*******ажилласныг*******нотлох*******баримт*******байхгүй,*******түүнчлэн*******цацрагийн*******тархалтыг*******хэмжих*******багаж*******суурилуулаагүй,*******цөмийн*******болзошгүй*******аюулын*******үед*******авах*******арга*******хэмжээ,*******авран*******хамгаалах*******ажлын*******төлөвлөгөө,*******мэргэжилтэн*******байгаа*******эсэх*******нь*******тодорхойгүй,*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газар*******болон*******Мэргэжлийн*******хяналтын*******ерөнхий*******газраас*******Ашигт*******малтмалын*******газарт*******хүргүүлсэн*******албан*******бичгийн*******дагуу*******гуравдагч*******этгээдээс*******гаргаж*******өгсөн*******баримтад*******үндэслэн*******тагнуулын*******болон*******мэргэжлийн*******хяналтын*******байгууллагаас*******дахин*******санал*******өгсөн*******эсэх*******нь*******тус*******тус*******тодорхойгүй*******байхад*******2016*******онд*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******нь*******хууль*******бус”*******гэж,

нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******В.Гоос*******“Ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгохдоо,*******хуулиар*******тогтоосон*******шаардлагыг*******хангаагүй,*******хууль*******зөрчиж*******олгосон,*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэгчийн*******өргөдөл,*******түүнд*******хавсаргасан*******баримтуудыг*******хүлээн*******аваад*******хуулийн*******шаардлага*******хангаагүй,*******тухайлбал,*******хайгуулын*******төслийн*******хүрээнд*******хийгдсэн*******байгаль*******орчны*******үнэлгээ,*******менежментийн*******төлөвлөгөө*******зэргийг*******хавсаргасан...*******зэрэг*******тохиолдолд*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгохгүй*******буцаах*******ёстой*******байтал*******буцаагаагүй*******нь*******хуульд*******нийцээгүй”*******гэж,

нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгч*******Д.Дээс*******“Засгийн*******газрын*******хуралдаанаас*******“Г”*******ХХК-д*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгох*******асуудлыг*******зарчмын*******хувьд*******дэмжиж,*******хууль*******тогтоомжийн*******дагуу*******шийдвэрлэхийг*******даалгаж*******шийдвэрлэсэн*******байхад*******хариуцагчаас*******Засгийн*******газрын*******эрх*******хэмжээний*******асуудал*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******үндэслэлгүй,*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******19*******дүгээр*******зүйлийн*******19.8-д*******заасны*******дагуу*******холбогдох*******захиргааны*******байгууллагууд*******болон*******олон*******нийтэд*******мэдээлэх*******үүргээ*******хэрэгжүүлээгүй*******нь*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******болон*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******зохицуулалтад*******нийцээгүй,*******орон*******нутгийн*******иргэд*******нь*******ямар*******ч*******мэдээлэлгүй,*******сумын*******Засаг*******дарга*******нь*******шав*******тэмдгийг*******нь*******хайгаад*******олдоггүй”*******гэж*******тус*******тус*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагад*******шаардлагад*******хамааралгүй*******байх*******тул*******Тагнуулын*******ерөнхий*******газраас*******дахин*******санал*******авсан*******эсэх*******нотлох*******баримт*******цуглуулахгүй,*******түүнчлэн*******шүүхээс*******дүгнэлт*******хийх*******шаардлагагүй.*******Учир*******нь*******:

Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******106*******дугаар*******зүйлийн*******106.5-д*******зааснаар*******шүүх*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагын*******хүрээнээс*******хэтэрсэн*******...*******асуудлаар*******дүгнэлт*******хийж,*******шийдвэр*******гаргах*******эрх*******хэмжээгүй*******ба*******нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгчөөс*******тайлбарлаж*******буй*******дээрх*******үндэслэлүүд*******нь*******захиргааны*******байгууллагаас*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******анх*******олгосон*******нь*******хууль*******тогтоомжид*******нийцсэн*******эсэх*******буюу*******“...*******тусгай*******зөвшөөрөл*******олгосон*******нь*******хууль*******бус*******гэж*******үзэж*******хүчингүй*******болгуулах”*******шаардлага*******гаргасан*******үед*******дүгнэгдэхээр*******байна.

Өөрөөр*******хэлбэл,*******нэхэмжлэгчээс*******анх*******гаргасан*******“хүчингүй*******болгуулах”*******нэхэмжлэлээ*******дэмжихгүй, *******харин*******өөрчилсөн*******“...2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох”*******шаардлагаа*******дэмжиж*******байгаа*******тохиолдолд*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэгч*******нь*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмалын*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл*******хүсэгчид*******хуулиар*******тавигдах*******шаардлагыг*******хангаж*******байсан*******эсэх*******нөхцөл*******байдалд*******шүүхээс*******дүгнэлт*******хийх*******боломжгүй.

Харин*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******48*******дугаар*******зүйлийн*******48.2-т*******эерэг*******нөлөөлөл*******бүхий*******захиргааны*******актыг*******хүчингүй*******болгох*******тохиолдлуудыг*******нэрлэн*******заасан*******байх*******ба*******мөн*******зүйлийн*******48.3-т*******“Захиргааны*******байгууллага*******энэ*******хуулийн*******78.2.1,*******48.2.2,*******48.3.3,*******48.3.5-д*******заасан*******тохиолдолд*******захиргааны*******актын*******гарсан*******өдрөөс*******нь*******хойш*******5*******жилийн*******дотор*******хүчингүй*******болгож*******болно”*******гэж*******зохицуулжээ.

Ашигт*******малтмалын*******газар/хуучин*******нэрээр/-ын*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******2016*******оны*********************дугаар*******шийдвэр*******нь*******“Г”*******ХХК-ийн*******хувьд*******цацраг*******идэвхт*******ашигт*******малтмал*******ашиглах*******эрхийг*******олгосон*******эерэг*******нөлөөлөл*******бүхий*******акт*******байх*******тул*******захиргааны*******байгууллагаас*******уг*******шийдвэрийг*******анх*******гаргахдаа*******хууль*******тогтоомж*******зөрчиж*******олгосон*******гэж*******үзэж*******хүчингүй*******болгох*******тохиолдолд*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******дээрх*******зохицуулалтуудыг*******баримтлах*******шаардлагатай*******юм.

Өөрөөр*******хэлбэл,*******нэхэмжлэгчийн*******өмгөөлөгчөөс*******“...төрийн*******байгууллагуудын*******үйл*******ажиллагааг*******хариуцлагжуулах,*******үйл*******ажиллагааны*******уялдаа*******холбоог*******сайжруулах,*******хуулиар*******тогтоосон*******арга,*******аргачлал,*******стандартыг*******мөрддөг*******болгох*******жишиг*******бий*******болгох*******шаардлагатай”*******гэж*******тайлбарлаж*******байгаа*******нь*******хүлээн*******авахуйц*******байх*******боловч*******нэгэнт*******хуулийн*******этгээдэд*******эрх*******олгосон*******эерэг*******нөлөөлөл*******бүхий*******захиргааны*******акт*******гарсны*******дараа*******түүнийг*******хүчингүй*******болгох*******эсэх*******нь*******захиргааны*******байгууллагын*******эрх*******хэмжээнд*******хамаарч*******байх*******ба*******гагцхүү*******энэ*******эрх*******хэмжээ*******нь*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******48*******дугаар*******зүйлийн*******48.2-т*******нэрлэн*******заасан*******нөхцөлүүд*******үүссэн*******тохиолдолд*******хэрэгжихээр*******байна.

Нэхэмжлэгчийн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгчөөс*******маргаан*******бүхий*******акт*******нь*******захиргааны*******хэм*******хэмжээний*******актаар*******эсхүл*******захиргааны*******актад*******хүчингүй*******болгохоор*******заасан,*******бусад*******этгээдийн*******эрх,*******хууль*******ёсны*******ашиг*******сонирхолд*******сөргөөр*******нөлөөлсөн*******захиргааны*******актаар*******олгосон*******эрхийг*******хэрэгжүүлээгүй,*******захиргааны*******актыг*******гаргуулахдаа*******хууран*******мэхлэх,*******айлган*******сүрдүүлэх,*******авилга*******өгөх*******буюу*******бусад*******хууль*******бус*******аргыг*******хэрэглэсэн,*******нийтээр*******хүлээн*******зөвшөөрсөн*******зан*******суртахууны*******хэм*******хэмжээнд*******харшилсан*******эсэх*******талаар*******үндэслэл*******зааж*******маргаагүй.

Харин*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******болон*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуульд*******хүчингүй*******болгохоор*******заасан,*******...*******нийтийн*******ашиг*******сонирхолд*******сөргөөр*******нөлөөлсөн*******гэж*******тайлбарлан*******маргасан*******үндэслэлүүд*******нь*******нотлох*******баримтаар*******тогтоогдсонгүй.

Иймд *******нэхэмжлэгч*******“Их*******бага*******баян*******шарга”*******ХХК-аас*******Амгтг,*******тус*******газрын*******Кхтдд*******холбогдуулан*******гаргасан*******“2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгуулах”*******тухай*******нэхэмжлэлийг*******хэрэгсэхгүй*******болгох*******нь*******зүйтэй*******гэж*******шүүх*******дүгнэлээ.

“Г”*******ХХК-д*******ашиглалтын*******MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-нд*******дахин*******олгосон*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох”*******нэхэмжлэлийн*******тухайд:

Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******21*******дүгээр*******зүйлийн*******21.2-т*******“Энэ*******хуулийн*******15.1.2,*******15.2.2-т*******заасан*******үйл*******ажиллагаа*******эрхлэх*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******техник,*******эдийн*******засгийн*******үндэслэл,*******хяналт*******шалгалтын*******үр*******дүнг*******харгалзан*******20*******жил*******хүртэл*******хугацаагаар*******олгоно”*******гэж*******заасан*******байна.

Гэтэл*******Ашигт*******малтмалын*******газар/хуучин*******нэрээр/-ын*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрт*******Сүхбаатар*******аймгийн*******Уулбаян,*******Түвшинширээ*******сумын*******нутаг*******дахь*******Өлзийт*******нэртэй*******10665,22*******гектар*******талбай*******бүхий*******уурхайн*******эдэлбэрт*******ашигт*******малтмал*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******“Г”*******ХХК-д*******ямар*******хугацаагаар*******олгож*******байгааг*******бичээгүй*******байна.

Харин*******дээрх*******шийдвэрийн*******дагуу*******2016*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******MV-020634*******тоот*******ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******гэрчилгээг*******2046*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******хүртэл*******30*******жилийн*******хугацаатайгаар[21]*******бичиж*******олгосон*******байх*******ба*******“Г”*******ХХК-иас*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******16-ны*******өдөр*******гаргасан*******хүсэлтийг*******үндэслэн*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-ны*******өдөр*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүчинтэй*******хугацааг*******2036*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******20-ны*******өдөр*******хүртэл*******20*******жилийн*******хугацаатай*******байхаар*******өөрчилж*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******гэрчилгээг*******дахин*******олгожээ[22].

Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******4*******дүгээр*******зүйлийн*******4.1.6-д*******“ашиглалтын*******тусгай*******зөвшөөрөл”*******гэж*******энэ*******хуулийн*******дагуу*******ашигт*******малтмал*******ашиглах*******эрх*******олгосон*******баримт*******бичгийг”*******гэж*******заасан*******болон*******“Г”*******ХХК-ийн*******“Орд*******ашиглах*******гэрээ”*******нь*******мөн*******гэрчилгээнд*******бичигдсэн*******хугацаагаар*******байгуулагдсан*******байгаагаас*******үзвэл*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүчинтэй*******хугацаа*******нь*******эрх*******зүйн*******үр*******дагавар*******үүсгэж*******байх*******тул*******энэ*******талаарх*******нэхэмжлэгч*******талын*******тайлбарууд*******үндэслэлтэй*******байна.

Гэвч*******хариуцагч*******захиргааны*******байгууллага*******нь*******уг*******гэрчилгээний*******хүчинтэй*******хугацааг*******хуулиар*******зөвшөөрөгдсөн*******хугацаагаар*******бичиж*******олгосон*******байсныг*******хуульд*******заасан*******хугацаагаар*******болгож*******өөрчилсөн*******нь*******өөрийн*******үйл*******ажиллагааг*******хууль*******тогтоомжид*******нийцүүлэхэд*******чиглэсэн*******байх*******ба*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******45*******дугаар*******зүйлийн*******45.1-д*******“Захиргааны*******актын*******бичилт*******болон*******тооцооны*******алдаа,*******түүнтэй*******адилтгаж*******болохоор*******өөр*******бусад*******илэрхий*******алдааг*******захиргааны*******актын*******үндсэн*******зохицуулалт,*******утга,*******агуулгыг*******өөрчлөхгүйгээр*******захиргааны*******байгууллага*******өөрөө,*******эсхүл*******оролцогчийн*******хүсэлтээр*******засах*******эрхтэй*******бөгөөд*******уг*******засварыг*******оролцогчид*******мэдэгдэх*******үүрэг”-ийн*******хүрээнд*******хийгдсэн*******үйл*******ажиллагаа*******байх*******ба*******захиргааны*******байгууллагаас*******алдаагаа*******залруулж,*******тусгай*******зөвшөөрлийн*******хүчинтэй*******хугацааг*******хуульд*******нийцүүлэн*******өөрчилж*******олгосныг*******хууль*******бус*******гэж*******үзэх*******буруутгах*******боломжгүй*******тул*******нэхэмжлэлийн*******шаардлагын*******холбогдох*******хэсгийг*******хэрэгсэхгүй*******болгож*******шийдвэрлэв.

******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* ******* *******

******* ******* ******* ******* ******* Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******106*******дугаар*******зүйлийн*******106.1,*******106.3,*******106.3.14-т*******заасныг*******тус*******тус*******удирдлага*******болгон*******ТОГТООХ*******нь:

1.*******Цөмийн*******энергийн*******тухай*******хуулийн*******112*******зүйлийн*******112.1.1,*******Ашигт*******малтмалын*******тухай*******хуулийн*******11*******дүгээр*******зүйлийн*******11.1.19,*******11.2,*******Захиргааны*******ерөнхий*******хуулийн*******45*******дугаар*******зүйлийн*******45.1-д*******заасныг*******тус*******тус*******баримтлан нэхэмжлэгч*******“И*******б*******ш*******сан”-аас*******Амгтг,*******тус*******газрын*******Кхтдд*******холбогдуулан*******гаргасан*******“...*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохоос*******татгалзсан*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******“Г”*******ХХК-д*******ашиглалтын*******MV-020634*******тоот*******тусгай*******зөвшөөрлийг*******2019*******оны*******09*******дүгээр*******сарын*******18-нд*******дахин*******олгосон*******Амгтг*******Кадастрын*******хэлтсийн*******даргын*******үйлдлийг*******хууль*******бус*******болохыг*******тогтоолгох,*******2016*******оны*******07*******дугаар*******сарын*******22-ны*******өдрийн*********************дугаар*******шийдвэрийг*******хүчингүй*******болгохыг*******Амгтг*******Кхтдд*******даалгуулах”*******тухай*******нэхэмжлэлийг*******бүхэлд*******нь*******хэрэгсэхгүй*******болгосугай.

2.*******Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******49*******дүгээр*******зүйлийн*******49.1,*******Улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжийн*******тухай*******хуулийн*******41*******дүгээр*******зүйлийн*******41.1.13-т*******заасныг*******тус*******тус*******баримтлан*******нэхэмжлэгчийг*******улсын*******тэмдэгтийн*******хураамжаас*******чөлөөлсүгэй.

Захиргааны*******хэрэг*******шүүхэд*******хянан*******шийдвэрлэх*******тухай*******хуулийн*******114*******дүгээр*******зүйлийн*******114.1-д*******заасны*******дагуу*******хэргийн*******оролцогчид,*******тэдгээрийн*******итгэмжлэгдсэн*******төлөөлөгч,*******өмгөөлөгч*******нь*******шийдвэрийг*******эс*******зөвшөөрвөл*******шийдвэрийг*******гардан*******авсан*******өдрөөс*******хойш*******14*******хоногийн*******дотор*******давж*******заалдах*******журмаар*******гомдол*******гаргах*******эрхтэй.

ДАРГАЛАГЧ,*******ШҮҮГЧ *******Ц.МӨНХЗУЛ

[1]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******110*******дахь*******талд

[2]*******3*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******83*******дахь*******талд

[3]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******121*******дэх*******талд

[4]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******171*******дэх*******талд

[5]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******164-166*******дахь*******талд

[6]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******199*******дэх*******тал

[7]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******75-78*******дахь*******талд

[8]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн

[9]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******128-аас*******3*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******77*******дахь*******талд

[10]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******200-205*******дахь*******талд

[11]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******140*******дэх*******талд

[12]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******74*******дэх*******талд

[13]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******162-187*******дахь*******талд

[14]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******116*******дахь*******талд

[15]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******178*******дахь*******талд

[16]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******139*******дэх*******талд

[17]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******94-95*******дахь*******талд

[18]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******235-237*******дахь*******талд

[19]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******41*******дэх*******талд

[20]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******160-161*******дэх*******талд

[21]*******1*******дүгээр*******хавтаст*******хэргийн*******164-166*******дахь*******талд

[22]*******2*******дугаар*******хавтаст*******хэргийн*******199*******дэх*******тал