******* холбогдох

эрүүгийн хэргийн тухай

 

 

Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааны бүрэлдэхүүнд:

                    Даргалагч ерөнхий шүүгч                          Б.Батзориг

                        Шүүгчид                                                     Г.Давааренчин                                       

                                                                                       Д.Буянжаргал

                    Оролцогчид:

                      Прокурор                                                   Д.Нямдэлэг

                        Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч     

                        Хохирогчийн өмгөөлөгч                            Э.Билэгсайхан

                        Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч                            Г.мартүвшин

                        Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Эрдэнэдөш нарыг оролцуулж, Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 201******* оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн шүүх хуралдаанаас гаргасан 201*******/ШЦТ/1******* дугаартай шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч бичсэн шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдлоор Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 2.1, 2.2-т заасан гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн ******* овогт ******* *******т холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай, 17*******/201*******/011/Э индекстэй, ******* хавтас эрүүгийн хэргийг 201******* оны 09 дүгээр сарын 0-ны өдөр хүлээн авч, тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд шүүгч Д.Буянжаргалын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Шүүгдэгч:  Монгол Улсын иргэн, Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар суманд 19*******9 оны 09 дүгээр сарын 2*******-нд төрсөн, дээд боловсролтой, бизнесийн менежмент мэргэжилтэй, ам бүл *******, нөхөр ******* хүүхдийн хамт Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын ******* дугаар баг ******* дугаар хэсэг *******-******* тоотод оршин суух, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, урьд ял шийтгэлгүй, ******* овогт ******* ******* /Регистрийн дугаар: МЮ*******9092*******7/

 

Холбогдсон хэргийн талаар: Шүүгдэгч П.******* нь Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Номадс хоспитали” ХХК-д ахлах нягтлан бодогчоор ажиллаж байхдаа албан тушаалын байдлаа ашиглаж 201 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2017 оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн хооронд санхүүгийн аргаар *******7.*******0*******.*******44 төгрөгийг хувьдаа завшиж “Номадс хоспитали” ХХК-д их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

нхан шатны шүүх ******* холбогдох эрүүгийн хэргийг 201******* оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдөр хянан хэлэлцээд 201*******/ШЦТ/1******* дугаартай шийтгэх тогтоолоор:

-Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлд заасныг журамлан ******* овогтой ******* *******т 201******* оны Шинэчлэн найруулсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1, 2.2-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлснийг, 2002 оны Эрүүгийн хуулийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.*******-т заасан “Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх” гэмт хэрэг болгон| өөрчлөн зүйлчилж,

-Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д заасныг журамлан шүүгдэгч ******* овогтой ******* *******ийг мөн хуулийн тусгай ангийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.*******-д заасан “Бусдын эд хөренгийг завших, үрэгдүүлэх” гэмт хэрэгт гэм буруутайд тооцож,

-Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.*******-д зааснаар ******* ногдох эд хөрөнгөөс 200.000 төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, ******* жил, 01 зарын хугацаагаар хорих ял шийтгэж,

-Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн *******2 дугаар зүйлийн *******2.*******-д зааснаар ******* оногдуулсан ******* жил 1 сарын хорих ялыг жирийн дэглэмтэй насанд хүрсэн эмэгтэйчүүдийн хорих ангид эдүүлэхээр тогтоож,

-Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, *******14 дугаар зүйлийн *******14.1-д зааснаар П.*******ийн завшсан гэх *******7.*******0*******.*******44 төгрегөөс 14.779.179 төгрөгийг “Номадс хоспитали” ХХК-д хариуцуулж, хэрэгсэхгүй болгож,

-Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.*******, *******.4 дүгээр зүйлийн 2-т зааснаар П.*******ээс 72.*******2.**************2 төгрөг гаргуулан хохирогч “Номадс хоспитали” ХХК-д олгож,

-Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, *******.2 дугаар зүйлийн 1-д зааснаар байцаан шийтгэх ажиллагаанд гарсан зардал *******.000.000 төгрөгийг ялтан П.*******ээс гаргуулж “Номадс хоспитали” ХХК- д олгож,

-Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 21.******* дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.*******-т зааснаар хэрэгт битүүмжпэгдсэн Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын *******-р баг *******-р хэсэг, - тоот хаягт байрлах Г1*******170004*******7 дугаартай метр квадрат талбайтай гэр бүлийн хэрэгцээний газар, Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын дугаар баг, дугаар хороо, 2 дугаар байрны тоотод байрлах кв.м талбайтай орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг тус тус худалдан борлуулж орлогыг тусгай дансанд байрлуулж, хохирол төлөхөд зарцуулахыг Сэлэнгэ аймаг дахь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгаж шийдвэрлэсэн байна.

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Г.мартүвшин давж заалдах штатны шүүхэд гаргасан гомдол болон шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ...Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 201******* оны 0*******-р сарын 01-ний өдрийн 1******* дугаартай шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрч гомдол гаргаж байна. Гомдол гаргаж буй гол үндэслэл нь:

Нэгдүгээрт: нхан шатны шүүх “Номадс хоспитали” ХХК-д учруулсан хохирлын асуулыг нарийвчлан тодорхой шийдвэрлээгүй, Учир нь анхан шатны шүүх нь шүүгдэгчээс шинжээчийн дүгнэлтэд дурьдсан *******7.*******0*******.*******44 төгрөгөөс 7*******.*******2.**************2 төгрөгийг гаргуулж хохирогч байгууллагад олгохоор болсон ба өмгөөлөгчийн зүгээс мөрдөн байцаалтын шат болон өмнөх шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээр удаа дараа талийгаач захирал данс болон орлогын асууддлыг нарийвчлан тогтоож үнэхээр шүүгдэгч П.*******ийн хэлсэнчлэн өмнөх захирал нь мөнгө авдаг байсан талаархи эргэлзээг арилгахаар шинжээч томилуулах хүсэлт гаргасны дагуу анхан шатны шүүх хүсэлтийг хангаж шинжээч томилсон. Үүний дагуу 201******* оны 0 дугаар сарын 04-ний өдөр шинжээчийн дүгнэлт гарч өмнөх талийгаач захирал орлогыг тодорхойлоход цалингаас гадна *******.090.200 төгрөгийн орлого орсон нь тогтоогдсон. Хэрэгт авагдсан баримт болох гэрч болох нөхөр мэдүүлэгээр бол Н.Уранчимэг нь цалингаас өөр орлогогүй байсан ба хэрэгцээний мөнгийг нь би хааяа өгдөг байсан гэж мэдүүлснээс харахад дээрхи шинжээчийн дүгнэлтэд дурьдагдсан орлого нь байгууллагад учирсан хаанаас орж ирсэн нь тодорхой байна. Өөрөөр хэлбэл П.******* нь өмнөх захирлын данс руу ТМ ээр болон бэлнээр мөнгө өгдөг байсан гэж удаа дараа хэлж байсан ба шинжээчийн дүгнэлтээр ТМээс орж ирсэн орлого 22.27*******,000 төгрөг байгаа нь миний үйлчлүүлэгчийн хэлсэнтэй таарч байгаа болно. Мөн шүүхийн хэлэлцүүлгийн шатанд хохирогчийг төлөөлж оролцож байгаа одоогийн захирал нь ...байгууллагын орлого захирлын дансанд орох боломжгүй гэж хэлсэн гэтэл шинжээчийн дүгнэлтээр байгууллагаас дансанд 1*******.7**************.400 төгрөг орчихоод байхад хүртэл шүүх анхаарч үзээгүй, энэ талаархи болон шинжээчийн дүгнэлттэй холбоотой үндэслэлийг тодорхой тайлбарлаж чадаагүй.

Хоёдугаарт: Миний үйлчлүүлэгч П.******* нь энэ хэрэгт захирлын үгээр болон зааварчлагаагаар энэ бүгдийг хийдэг байсан гэдэг нь дараахи баримтаар нотлогдож байна. -Өмнөх захирал Н.Уранчимэг нь П.*******ийг ажилд авахдаа ямар ч нягтлангийн анхан шатны мэдлэггүй, мэргэжилгүй, дөнгөж дээд сургууль төгссөн хүнийг няравын ажилд авсан ба улмаар няравын ажлаас нь чөлөөлөхгүйгээр давхар нягтлангийн ажлыг хийлгэж байсан нь өөрөө хууль зөрчсөн үйлдэл болж байсан,

-Хохирогч байгууллага нь энэ хохирсон гэх нэг жилийн хугацаанд өөрийн албан ёсны байгууллагын дансаа ашиглаагүй нийт орлого, зарлагын асуудлыг П.*******ийн дансыг ашиглаж үйл ажиллагаагаа явуулж байсан. Учир нь байгууллагын дансруу нь татварын өрөөс шалтгаалж мөнгө хийж болохгүй үүргийг захирлын зүгээс өгсөн учраас П.*******ийн дансны орлого, зарлага их хэмжээгээр гарсан,

-Одоогийн захирал гаас шүүх хуралдаан дээр өмгөөлөгчийн зүгээс хэрвээ танай байгууллагаас *******7 сая төгрөгийн хохирол учирвал мэдэгдэх боломж байгаа эсэх талаар асуухад шууд мэдэх боломжтой гэж хэлсэн нь өмнөх захирал энэ асуудлыг мэдэж байсан гэдгийн нотолгоо юм. Тиймээс П.******* нь дээрхи хохирлыг ямар банкаар, хэдэн удаагийн үйлдлээр авсан гэдгийг тогтоохгүйгээр шууд бодит бус хохирлыг түүнд үүрүүлж байгаа нь харамсалтай байна.

Гуравдугаарт: Шүүхийн шийтгэх тогтоолын 9 дэх заалтад....Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын дугаар баг, хороо, 2р байр, тоотод байрлах орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгийг худалдан борлуулж хохирол төлөхөд зарцуулахыг... даалгасан нь тодорхой байгууллага хүмүүсийн эрх ашгийг зөрчсөн асуудал болж байна. Учир нь дээрхи үл хөдлөх хөрөнгийг П.******* нь банкнаас ******* хувийн лизингээр барьцаат зээлийн гэрээ байгуулан худалдаж авсан ба одоогоор зээл нь бүрэн төлөгдөж дуусаагүй өөрийн нэр дээр бүрэн шилжээгүй байхад шууд худалдан борлуулахаар заасан нь банкны эрх ашиг цаашлаад Иргэний хуулинд заасан гэр бүлийн гишүүдийн дундын өмч рүү халдсан асуудал болж байна. Иймээс Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс шийдвэрлэсэн 201******* оны 0*******-р сарын 01-ний өдрийн 1******* дугаартай шийтгэх тогтоолыг хянаж хохирлыг бодитоор тооцон зөвхөн ******* хамааралтай хохирлыг гаргуулж шинжээчийн дүгнэлтэнд заасан өмнөх захирлын цалингаас гадна орлого болох байгууллагаас шилжүүлсэн мөнгө 1*******.7**************.400 төгрөг, ТМ-ээс шилжүүлсэн орлого 22.27*******.000 төгрөгийг тус тус хохирлоос хасаж, мөн Шүүхийн шийтгэх тогтоолын 9 дэх заалтын орон сууцтай холбоотой хэсэгт өөрчлөлт оруулж өгнө үү гэв.

 

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Хохирогчийн зүгээс шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн гомдолтой танилцаад дараах тайлбарыг гаргаж байна. Нэгт: ATM-ээр гүйлгээ хийгдсэн 22.200.000 төгрөгийг тайлбарлахад, талийгаач захирлын нөхөр Баясгалан “Эхнэр маань цалингаасаа өөр орлогогүй, хэрэглээний мөнгийг нь би өгдөг байсан” гэж мэдүүлсэн байдаг. ... ТМ-ээр хийсэн 22.200.000 төгрөгийн гүйлгээг П.******* шилжүүлсэн гэдгийг үндэслэлгүй гэж үзэж байна. Хоёрт: ...манай компаний дотоод журмын ажлын байрны тодорхойлолтод заасан шаардлагыг хангасан болохоор тухайн удирдах ажилтан ажилд авсан. Харин ч 201******* оны 0 дугаар сард тухайн хүнийхээ ажил мэргэжил,  ур чадварын нэмэгдүүлэхийн тулд өөрт нь боломж олгож компанийн зардлаар бусад салбар нэгжийн ахлах нягтлангуудыг дагалдуулж сургаад дадлагажуулаад хөрөнгө оруулалт хийгээд байхад П.******* нь ажил олгогчийнхоо итгэлийг эвдэж, удаа дараа алдаа гаргасан нь хууль бус гэж үзэж байна. Гуравт ... талийгаач захирал маань жирэмсний болон амаржсны хүүхэд асарсны чөлөөтэй байсан хэдий ч ажлын шаардлагаар хугацаанаас өмнө ажилдаа орсон боловч эрүүл мэндийн шалтгаанаар удаан хугацаагаар эмчлүүлэх шаардлагатай байсан. Энэ хугацааг тооцоод үзвэл 1,******* жил болж байсан. Энэ хугацаанд ажлын байрны тодорхойлолтод зааснаар ахлах нягтлан П.******* нь салбарын захирлын үүргийг гүйцэтгэх ёстой. Үүний дагуу П.******* нь уг хугацаанд салбарын үйл ажиллагаа болон санхүүгийн асуудлыг өөрөө гардаж удирдан зохион байгуулсан. Тэгэхээр байхгүй байгаа энэ хугацаандаа талийгаач Уранчимэг захирал П.*******ийн алдаа зөрчлийг илрүүлэх, хянаж мэдэх ямар ч боломжгүй юм.  Нөгөөтэйгүүр П.******* нь өөрийн ажил үүргийн хүрээнд төсвийн зардал хянагдахаас эхлээд өөрөө хянаж шалгаад салбарын захирлаар баталгаажуулаад хянуулж гүйлгээ хийгдээд тооцоо хаагдах төвшинд өөрийнхөө ажил албан тушаалыг урвуулан ашиглаад хий бараа материалын орлого нэмж бүрдүүлсэн түүнийхээ зөрүүгээр мөнгө хүсэх өргөдлийн эхний цифрийг зассан буюу нэмж удаа дараа давтагдсан. Тэр тусмаа шинэ удирдлага болох намайг ирсэн эхний 2-******* сар энэ үйлдэл давтагдаж байсан энэ бол П.*******ийн өөрөө хууль зөрчсөн үйлдэл гэж тайлбар гаргаж байна гэв.

 

Хохирогчийн өмгөөлөгч Э.Билэгсайхан давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: ... Хохирогчийн төлөөлөгчийн хэлснээр П.*******ийн үйлдэл 201******* оны 01 дүгээр 01-нээс 2017 оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдөр хүртэл үйлдэгдсэн гэж дүгнэж байгаа. Тухайн үед *******7.000.000 төгрөгийн хохирлын асуудал дансны хуулга эсвэл баримтын хуулгыг тулгаж байгаад харснаар тогтоогдсон зүйл биш. Эсрэгээрээ нэмэлт бичлэг хийсэн санхүүгийн баримт болон аудитын дүгнэлт дээр үндэслэсэн хохирол юм. Гэтэл шүүх дахин шинжээч томилж П.******* болон Уранчимэг хоёрын хоорондох дансан дээр байгаа гүйлгээний баримтыг хараад ТМ-ээр шилжүүлсэн 22.000.000 төгрөгийг П.******* шилжүүлсэн байх ёстой. Өөрөөр хэлбэл шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн хэлж байгаагаар 1 жилийн хугацаанд ТМ-ээр Уранчимэг нь зөвхөн П.*******ээс мөнгө авч байсан гэдэг агуулгаар гомдол гаргаж, үүнийг хохирлын дүнгээс хасуулна гэж гомдол гаргасан нь үндэслэлгүй гэж үзэж байна. ... Гэтэл байгууллагын ихэнх аудитын дүгнэлт нь засвар хийсэн, гарын үсгээр нэмэлт бичилтүүд хийсэн, орлого зарлагын баримтууд бүртгэгдсэний дараа ерөнхий нягтлан бодогчийн албан тушаалаа ашиглаад 10.000 төгрөгийг 100.000 төгрөг гэж данснаасаа авч байгаа үйлдлүүдээр нь тогтоогдсон дүн Уранчимэгийн данс дээр хаанаас авсан нь тодорхойгүй байгаа 1*******.000.000 төгрөг гэсэн хувь хүний дансны мэдээллийг харж, шууд хасаж шийдэх нь үндэслэлгүй гэж үзэж байна. ... гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгө мөн бол шүүгдэгчид ногдох хуваарьт хөрөнгөөс тухайн хохирлын асуудлыг барагдуулах хуулийн зохицуулалтад заагаад байгаа учраас үүнд ямар нэгэн асуудал байхгүй. Учир нь шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болоод тогтоол гүйцэтгэх ажиллагаатай холбоотой учир хуулийн дагуу шийдэгдээд явах ёстой. Түүнээс биш хэн нэгний хамтран өмчлөгч дундын өмч эсвэл барьцаалсан эд хөрөнгийг шүүх хурааж ямар нэгэн хохирол гаргуулах ёсгүй гэсэн хуулийн заалт байхгүй. Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомдолдоо гаргасан ******* үндэслэл байгаа хэдий ч шүүх  хуралдаан дээр хэлсэн 2 үндэслэл нь үндэслэлгүй юм. Учир нь шинжээчийн дүгнэлтэд заасан тодорхой бус тоонуудыг шууд хасъя гэсэн санал оруулж ирж байгаа нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтад үндэслээгүй таамаглалын шинжтэй байна гэж үзэж байна. Иймд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

 

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор тайлбар дүгнэлтдээ: нхан шатны шүүхийн 201******* оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн 1******* дугаартай шийтгэх тогтоол үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Яагаад гэвэл ******* үйлдсэн гэмт хэргийн зүйлчлэл болон эрүүгийн хариуцлага тохирсон гэж үзэж байна. ... Ямар нэгэн байдлаар дээрхи мөнгийг Уранчимэг авч ашигласан нь хавтаст хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдохгүй байгаа тул хохирлыг хасаж тооцох нь үндэслэлгүй гэж миний хувьд үзэж байна. хлах нягтлан бодогч санхүүгийн асуудлыг өөрөө хариуцах ёстой. Ямар нэгэн дарга албан тушаалтны үгээр явах ёсгүй. Энэ бол нягтлан бодогчийн санхүүгийн хариуцлагатай холбоотой асуудал юм. Хэдийгээр талийгаач Уранчимэг нь зааварчилаа өгдөг байсан  гэсэн асуудлыг П.******* ярьж байгаа боловч бусад гэрчүүдийн мэдүүлгээр уг асуудал тогтоогддоггүй. Ийм учраас анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч П.*******ийг Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Номадс хоспитали” ХХК-д ахлах нягтлан бодогчоор ажиллаж байхдаа албан тушаалын байдлаа ашиглаж 201 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2017 оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн хооронд санхүүгийн аргаар *******7.*******0*******.*******44 төгрөгийг хувьдаа завшиж “Номадс хоспитали” ХХК-д их хэмжээний хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэнд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 2.1, 2.2-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд шилжүүлснийг анхан шатны шүүх хүлээн авч хянан хэлэлцээд шүүгдэгчид холбогдох хэргийн зүйлчлэлийг 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.*******-т заасан “Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх” гэмт хэрэг болгон өөрчилж, тухайн зүйлд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, 200.000 төгрөгийн эд хөрөнгө хурааж, ******* жил 01 сарын хугацаагаар хорих ял шийтгэж, уг ялыг 2 жилийн хугацаагаар хойшлуулж шийдвэрлэжээ.

 

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн давж заалдах гомлдлыг үндэслэн ******* холбогдох эрүүгийн ******* дугаартай хэрэгт явуулсан мөрдөн шалгах ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянан үзвэл:

Шүүгдэгч П.******* нь дээрхи гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч гийн мөрдөн байцаалт, шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлгүүд /1-р хх-ийн 1**************, *******-р хх-ийн 1*******1-11-р ху/, гэрч Д.Мөнхчимэг /1-р хх-ийн 1*******9-р ху/, Р.Мөнгөнцэцэг /1-р хх-ийн 1-р ху/, Э.Энхжаргал /1-р хх-ийн 17-р ху/, Г.Энхмаа /1-р хх-ийн 19-р ху/, П.Баясгалан /1-р хх-ийн 172-17*******-р ху/, Ц.Бямбазориг /1-р хх-ийн 192-19*******-р ху/ нарын мөрдөн мөрдөн байцаалтанд өгсөн мэдүүлгүүд, “Бизкон аудит” ХХК-ий шинжээчийн 2017 оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн 17/0*******01 дугаартай дүгнэлт /1-р хх-ийн 19*******-204-р ху/, “ЦЭСБ УДИТ” ХХК-ийн хараат бус аудиторын 201******* оны 0 дугаар сарын 04-ний өдрийн 1/079 дугаартай дүгнэлт /*******-р хх-ийн **************-**************-р ху/ болон хавтаст хэрэгт авагдсан бусад бичгийн нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдсон, анхан шатны шүүх гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлуудыг тал бүрээс нь харгалзан үзсэний үндсэн дээр ******* хуульд заасан эрүүгийн хариуцлагыг хүлээлгэсэн байх ба гэмт хэргийн зүйлчлэл, гэм буруугийн асуудлаар хэргийн оролцогчдын зүгээс ямар нэгэн санал, гомдол гаргаагүй байна.

 

 “ЦЭСБ УДИТ******* ХХК-ий хараат бус аудиторын 201******* оны 0 дугаар сарын 04- ний өдрийн дүгнэлтэнд ХН болон Голомт банкны данснуудад ТМ-ийн орлого 22.27*******.0 мянган төгрөг, хувь хүмүүсээс орсон орлого 27.02.******* мянга, нийт 49.*******04.******* мянган төгрөг, байгууллагын орлого 1*******.7**************.4 төгрөг, нийт *******.090.2 мянган төгрөг орж, 2.*******49.0 төгрөгийн зарлага гарсан, П.*******ийн ХН болон Голомт банкны данснуудад ТМ-ийн орлого 21.9.2 мянган төгрөг, Түрээс, саун, буудлын орлого 1.170.******* мянган төгрөг, хувь хүмүүсээс орсон орлого 2*******.01.7 мянган төгрөг, ХН банкны өөрийн хадгаламж *******9204*******041 тоот данснаас 10.9*******2.1 мянган төгрөг, Голомт банкны хуримтлалын 4*******2*******101*******1 тоот данснаас 1*******.201.2 мянган төгрөг, цалин гэж шилжүүлсэн орлого .**************7.7 мянган төгрөг, банкнаас авсан зээл *******.90.0 мянган төгрөг, бусад орлого 2.**************9.0 мянган төгрөг, нийт 1**************.**************9.0 төгрөгийн орлого орж, 1**************.0**************.0 төгрөгийн зарлага гарсан болох нь тус тус тогтоогджээ.

 

Гэвч эдгээр данснуудад орсон ТМ-ийн орлого 22.27*******.0 мянган төгрөг, байгууллагын орлого 1*******.7**************.4 мянган төгрөгийг ганц П.*******ээс шилжүүлсэн гэдгийг албан ёсоор нотлох баримт хавтаст хэрэгт авагдаагүй, зөвхөн гэрч П.Баясгалан, шүүгдэгч П.******* нарын мэдүүлэг нь шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болохгүй тул дансанд орсон мөнгийг хохирлын дүнгээс хасуулах талаар гаргасан шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн гомдлыг хүлээн авах боломжгүй гэж давж заалдах шатны шүүх гэж үзлээ.

 

Шүүгдэгч П.******* нь 201 оны 0******* дугаар сарын 0*******-ны өдрийн дугаар ЗГ4*******2*******1017*******7 тоот зээлийн гэрээгээр *******.90.000 төгрөгийн “Орон сууцны зээл” авч сар бүр *******92.01*******.14 төгрөг төлдөг талаар Голомт банкны Сэлэнгэ салбарын 2017 оны 0 дугаар сарын 27-ны өдрийн *******/192 тоот албан бичиг, зээлийн дансны хуулгыг /2-р хх-ийн 9*******-99-р ху/ хэрэгт хавсаргасан боловч эдгээр баримт нь мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад эрүүгийн хэрэгт битүүмжлэгдсэн Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын дугаар баг дугаар хороо 2 дугаар байрны тоотод байрлах м/кв талбайтай орон сууц Голомт банкны зээлийн барьцаанд байгааг нотлохгүй байх тул анхан шатны шүүх уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдан борлуулж, орлогыг тусгай дансанд байршуулж, хохирол төлөхөд зарцуулахыг Сэлэнгэ аймаг дахь Шүүхийн Шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад даалгаж шийдвэрлэсэн нь хууль зөрчөөгүй байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчөөс давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд шинээр гаргаж өгсөн Голомт банкны 201 оны 0******* дугаар сарын 0*******-ны өдрийн ЗГ4*******2*******1017*******7 тоот зээлийн гэрээ, Ипотекийн гэрээний хуулбаруудыг давж заалдах шатны шүүхээс Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******9.1 дүгээр зүйлийн 2-д ...Давж заалдах шатны шүүх нь анхан шатны шүүхээр хэлэлцээгүй, тогтоогдоогүй нөхцөл байдал, шинжлэн судлаагүй нотлох баримтыг шийдвэрийн үндэслэл болгохгүй... гэж заасны дагуу нотлох баримтын хүрээнд үнэлэх хууль зүйн үндэслэлгүй байх тул анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 9 дүгээр заалтанд өөрчлөлт оруулах боломжгүй байна.

 

Харин Монгол улсын Иргэний хуулийн 1******* дугаар зүйлийн 1*******.1-д ...Бусад үүрэг гүйцэтгүүлэгчдээс тэргүүн ээлжинд өөрийн шаардлагаа хангуулахаар үүрэг гүйцэтгүүлэгч тодорхой үл хөдлөх эд хөрөнгө барьцаалахыг ипотек гэнэ..., гэж заасан бөгөөд энэ гэмт хэргийн улмаас “Номадс хоспитали” ХХК-д учирсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээр  201 оны 0******* дугаар сарын 0*******-ны өдрийн ЗГ 4*******2*******1017*******7 тоот зээлийн гэрээ болон Ипотекийн гэрээнд заасны дагуу Голомт банкны зээлийн барьцаанд байгаа боловч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад битүүмжлэгдсэн Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын дугаар баг дугаар хороо 2 дугаар байрны тоотод байрлах м/кв талбайтай орон сууцыг шүүхийн  шийдвэр гүйцэтгэлийн журмаар худалдан борлуулах тохиолдолд гарч болох  гуравдагч этгээдийн эрхтэй холбоотой асуудлыг тухайн шатанд нь холбогдох хуулийн хүрээнд шийдвэрлүүлэх боломжтой болохыг дурьдах нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

нхан шатны шүүх гэмт хэргийн улмаас “Номадс хоспитали” ХХК-д учирсан хохирол бараа материалын үнэ 14.*******79.179 төгрөг, түрээсийн төлбөр 400.000 төгрөг нийт 14.779.179 төгрөгийн хохирлыг  ...санхүүгийн шалгалт, тооцоо дутуу дулимаг, хангалтгүй хийдэг, хяналтгүй байдлууд нь уг гэмт хэрэг гарахад нөлөөлсөн... гэсэн дүгнэлт хийж, Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, *******14 дүгээр зүйлийн *******14.1-д зааснаар П.*******ийн завшсан гэх *******7.*******0*******.*******44 төгрөгөөс 14.779.179 төгрөгийг “Номадс хоспитали” ХХК-д хариуцуулж, хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй, хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн байна.

Хэдийгээр “Бизкон удит” ХХК-ийн хөндлөнгийн аудитын дүгнэлтээр “Номадс хоспитали” ХХК-д бараа материалын үнэ 14.*******79.179 төгрөг, түрээсийн төлбөр 400.000 төгрөг нийт 14.779.179 төгрөгийн хохирол учирсан болох нь тогтоогдож байгаа боловч дээрхи хохирлыг П.******* завшиж үрэгдүүлсэн байдлаар учруулсан болох нь хавтаст хэрэгт авагдсан баримтуудаар нотлогдоогүй байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.1******* дугаар зүйлийн 2-д ...Эрүүгийн хэрэгт хамааралтай бүхий л нотлох баримтыг шалгасан боловч сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд, түүнчлэн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад  Эрүүгийн хууль, энэ хуулийг тайлбарлах, хэрэглэхэд эргэлзээ гарвал түүнийг сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанд ашигтайгаар шийдвэрлэнэ... гэж заасны дагуу хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байх тул энэ үндэслэлээр шийтгэх тогтоолын “тогтоох” хэсгийн 1 дүгээр заалтанд өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй.

 

201******* оны дугаар сарын 0*******-ны өдөр батлагдаж 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2. дугаар зүйлийн 1-д ...Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын доод хэмжээг хоёр жил, түүнээс дээш хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон гэмт хэргийг хүнд гэмт хэрэг гэнэ…, 2-д ...Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ… гэж, мөн хуулийн ерөнхий ангийн 7. дугаар зүйлийн 1-д …Шүүх анх удаа хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн өсвөр насны хүн, жирэмсэн эмэгтэй, гурав хүртэлх насны хүүхэдтэй эх, ганц бие эцэгт хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хоёр жил хүртэл хугацаагаар хойшлуулж болно…    гэж тус тус заажээ.

 

Харин 2002 оны Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн ******* дугаар зүйлийн *******.1-д …Шүүх анх удаа хүндэвтэр, хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн жирэмсэн эмэгтэй, түүнчлэн гурав хүртэлх насны хүүхэдтэй эх буюу ганц бие эцэгт хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хоёр жил хүртэл хугацаагаар хойшлуулж болно… гэж заасан байх тул анхан шатны шүүх шүүгдэгчийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэж, Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас ******* холбогдох хэрэгт 201******* оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 2.1, 2.2-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж шилжүүлснийг 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.******* болгож өөрчилж шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлтэй байна.

 

Гэвч анхан шатны шүүх ******* холбогдох хэргийн зүйлчлэлийг өөрчлөхдөө эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийг бүхэлд нь баримталж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй байх тул  Эрүүгийн хуулийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1  болгон өөрчилж, шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 2 дугаар заалтанд энэ талаар нэмэлт оруулах шаардлагатай байна.

 

Мөн шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 2, *******, 4 дүгээр заалтуудад хэдэн оны Эрүүгийн хуулийг хэрэглэсэн нь тодорхойгүй, 7 дугаар заалтаар  бусдад  гэм хор учруулснаас хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлийг нарийвчлан заасан  Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-д заасныг баримтлалгүй, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******.*******, *******.4 дүгээр зүйлийн 2-т зааснаар П.*******ээс 72.*******2.**************2 төгрөг гаргуулж “Номадс хоспитали” ХХК-д олгон шийдвэрлэж хууль буруу хэрэглэсэн байх тул эдгээр заалтуудыг зөвтгөн өөрчилж, дугаар заалтыг хүчингүй болгох нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх үзлээ.

 

Иймд Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 201******* оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн 201*******/ШЦТ/1******* дугаартай шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн 1, 2, *******, 4, 7 дугаар заалтуудад өөрчлөлт оруулж, дугаар заалтыг хүчингүй болгож, шүүгдэгч П.*******ийн өмгөөлөгч Г.мартүвшингийн давж заалдах гомдлыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж давж заалдах шатны шүүх хуралдаанаас дүгнэв.

 

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******9.******* дугаар зүйлийн 1, 1.2, *******9.7 дугаар зүйлийн 1, 1.*******, *******9.9 дүгээр зүйлийн 1.*******, 2-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 201******* оны 0******* дугаар сарын 01-ний өдрийн 201*******/ШЦТ/1******* дугаартай шийтгэх тогтоолын “Тогтоох” хэсгийн

1 дүгээр заалтыг:

            “1.Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.1******* дугаар зүйлийн 2-д зааснаар ******* холбогдох бусдын *******7.*******0*******.*******44 төгрөгийн эд хөрөнгийг завшиж үрэгдүүлсэн гэх хэргээс бараа материалын үнэ 14.*******79.179 төгрөг, түрээсийн төлбөр 400.000 төгрөг нийт 14.779.179 төгрөгийн эд хөрөнгө завшиж үрэгдүүлсэн гэх үйлдлийг хэрэгсэхгүй болгосугай” гэж,

            2 дугаар заалтыг

“2.Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 дүгээр зүйлийн 1-д зааснаар Сэлэнгэ аймгийн Прокурорын газраас ******* Эрүүгийн хуулийн /201******* оны/ тусгай ангийн 17.4 дүгээр зүйлийн 2.1, 2.2-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж шилжүүлснийг  Эрүүгийн хуулийн /2002 оны/ тусгай ангийн 1*******0 дугаар зүйлийн 1*******0.******* болгон өөрчилж, мөн хуулийн ерөнхий ангийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д заасныг журамлан шүүгдэгч П.*******ийг бусдын 72.*******2.**************2 төгрөгийн эд хөрөнгө завшиж үрэгдүүлсэн гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай” гэж,

7 дугаар заалтыг

“7. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1-д зааснаар П.*******ээс 72.*******2.**************2 төгрөг гаргуулан хохирогч “Номадс хоспитали” ХХК-д олгосугай.” гэж тус тус өөрчлөн найруулж, ******* дугаар заалтын “Эрүүгийн хуулийн” гэсний дараа, 4 дүгээр заалтын “Эрүүгийн хуулийн” гэсний дараа, “/2002 оны/” гэсэн үг нэмж, дугаар заалтыг хүчингүй болгож, бусад заалтуудыг хэвээр үлдээсүгэй.

2.Шийтгэх тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болтол ******* авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

*******. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1, 2-д зааснаар давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш *******0 хоногийн дотор Эрүүгийн хуулийг буруу хэрэглэсэн, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц нөхцөл байдал тогтоогдсон үндэслэлээр оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргаж болохыг дурдсугай.

 

 

 

                                      ДРГЛГЧ                         Б.БТЗОРИГ

                                        ШҮҮГЧИД                        Г.ДВРЕНЧИН

                                                                                         Д.БУЯНЖРГЛ