ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ                                

 

Баянзүрх д¿¿ðãèéí ýð¿¿ãèéí õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ Ч.Алтанцэцэг äàðãàëæ,

ø¿¿õ õóðàëäààíû íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Ã.Íîìèí,

óëñûí ÿëëàгч Õ.Íÿì-Ýðäýíý,

øүүгдэгч Э.Б,

хохирогч Э.Б, түүний өмгөөлөгч П.Учралгэрэл ҮД:26-01 íàðûã îðîëöóóëàí òóñ ø¿¿õèéí òàíõèìä íýýëòòýé õèéñýí Ýð¿¿ãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíààð Áàÿíç¿ðõ äүүргийн Пðîêóðîðûí ãàçðààñ Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.4 д¿ãýýð зүйлийн 1 дэх çààñàн гэмт хэрэгт Ө îâîãò Э õîëáîãäóóëæ ÿëëàõ ä¿ãíýëò ¿éëäýæ èð¿¿ëñýí 1806 0298 10919 äóãààðòàé ýð¿¿ãèéí õýðãèéã 2018 îíû 08 äóãààð ñàðûí 20-íû ºäºð õ¿ëýýí àâ÷ õÿíàí õýëýëöýв.      

Ø¿¿ãäýã÷ийн áèåèéí áàéöààëò:

           Ø¿¿ãäýã÷: Ìîíãîë Óëñûí èðãýí, .............. Õîòîíò ñóìàíä ....... îíû 0..... äóãààð ñàðûí .....íû ºäºð төрсөн, 22 íàñòàé, ýðýãòýé, á¿ðýí äóíä áîëîâñðîëòîé, àâòî çàñâàð÷èí ìýðãýæèëòýé, “..........” ÕÕÊ-ä çàñâàð÷èí àæèë ýðõýëäýã, àì á¿ë 6, ýöýã ýõ, ä¿¿, ýõíýð, õ¿¿õäèéí õàìò А..............оршин суух хаягтай боловч ×.................. òîîòîä îðøèí ñóóäàã, улсаас àâñàí ãàâüÿà øàãíàëã¿é, ÿë øèéòãýл хүлээж байгаагүй, бие эрүүл, ухаан санаа бүрэн, .......................     

Яллах дүгнэлтэнд дурдсанаар:

           Э.Б íü 2018 îíû 3 äóãààð ñàðûí 31-íèé øºíº Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí 10 äóãààð õîðîîíû íóòàã äýâñãýðò Ý.Òýì¿¿ëýíã àðõè ñîãòóóðóóëàõ óíäàà õýðýãëýñýí ¿åäýý çîäîæ  ýð¿¿ë ìýíäýä íü хүндэвтэр õîõèðîë ó÷ðóóëñàí ãýìò õýðýãò õîëáîãäæýý.

                                                                                              ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ íü:

     Шүүхийн хэлэлцүүлэгт ш¿үгдэг÷ Э.Б мэдүүлэхдээ: Áè ìºðäºí øàëãàõ àæèëëàãààíû ¿åä ¿íýí çºâ ìýä¿¿ëýã ºãñºí хэргийн талаар ярих зүйлгүй ãýâ.

     Шүүхийн хэлэлцүүлэгт хохирогч Э.Б мэдүүлэхдээ: 2018 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдөр Баасанцэрэн, Баасандорж 2 намайг Баянзүрх дүүргийн Амгаланд колонкийн хажууд нийлж зодсон. Тэгээд би тухайн үед гарч зугтаахад араас барьж аваад өшиглөсөн. Тэгээд би эрүүгээ хугарсныг мэдээд машин дээрээ очоод найзыгаа дуудаад тэгээд цагдаа дуудсан. Би одоо гомдолтой байна. Би гэмтэлтэй байсан учраас олон хоног хоол унд идээгүй, уураг уусан. Хохиролд 3.298.024 төгрөг төлөх ёстой байснаас 1.231.000 төгрөгийг төлсөн. Үлдсэн 2.067.024 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Би 4-5 сар хоол унд олигтой идэж чадаагүй учраас эмч намайг  алдсан энергиийг нөхөх зорилгоор уураг уух хэрэгтэй гэсэн гэв.

            Õавтаст хэрэгт цуглуулж, бэхжүүлсэн нотлох баримтуудаас шүүхийн хэлэлцүүлэгт ÿëëàõ áîëîí öàãààòãàõ òàëûí äàðààõ íîòëîõ áàðèìòóóäûã øèíæëýí судлаâ. Үүнд:

Мөрдан шалгах ажиллагааны явцад хохирогч Э.Б: ...2018 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн 06-07 цагийн үед “Мон брэнд” дэн буудал руу архи авахаар Төмөрийн хамт очсон. Дэн буудлын жижиг цонхыг нь тогшиход ресепшн эмэгтэй онгойлгосон, би тэр хүнээс 0,75 граммын “Хараа” нэртэй 1 шил архи авсан чинь цаанаас 1 залуу цонхоор харахаар нь би чамайг хаана харлаа гэсэн чинь тэр залуу чамд ямар хамаатай юм бэ гээд надтай хэрэлдээд гарч ирээд миний зүүн духанд хальт цохисон. Тэгэхээр нь би Төмөрөөтэй шатаар доошоо 1 давхар руу бууж байсан чинь дөрвүүлээ болоод араас гарсан, миний араас 1 залуу барьж авсан, барьцыг нь тавиулаад доошоо явах гэтэл хажуунаас 170 орчим сантиметр өндөртэй туранхай, нөгөө хэдийгээ бодвол давхраатай бүлтгэр нүдтэй залуу миний эрүүний зүүн тал руу 1 удаа өшиглөөд, зүүн шанаа руу гараараа хэд хэдэн удаа угсруулаад намайг заамдаад гараа зангидаад цохисон. Би арай гэж зугтааж гадаа гарсан, миний араас Төмөрөө гарч ирсэн. Тэр үед Төмөрөө бид хоёроос гадна өөр танихгүй 40-50 орчим насны ах архи авах гээд ирсэн байсан ба тэр ах бид нарыг салгасан...

...Би эмчилгээний зардлаа авмаар байна. Цаашид гарах эмчилгээний зардлаа нэхэмжилнэ. Гомдолтой байна...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 8-9, 10 дугаар тал/,

            Шүүхийн Шинжилгээний Үндэсний Хүрээлэнгийн 2018 оны 04 дүгээр сарын 04-ний өдрийн 4393 дугаартай шинжээчийн дүгнэлтэнд:

1. Э.Бгийн биед эрүү ясны зүүн сэртэн булан руу үргэлжилсэн хугарал, хүзүүнд зулгаралт, цус хуралт гэмтэл тогтоогдлоо.
2. Дээрх гэмтэл нь мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ.
3. Шүүх эмнэлгийн гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.3.1-т зааснаар эрүүл мэндийг удаан хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хүндэвтэр зэрэгт хамаарна.
4. Цаашид энгийн хөдөлмөрийн чадварын тогтонги алдалтанд нөлөөлөхгүй.
5. Хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүссэн байх боломжтой байна. Шинжээч эмч Т.Номинцацрал гэх дүгнэлт /хх-ийн 18 дугаар тал/,

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад шинжээч эмч Т.Номинцэцэгийн: ...Хохирогч Э.Б биед учирсан эрүү ясны зүүн сэртэн булан руу үргэлжилсэн хугарал нь 1 болон хэд хэдэн удаагийн мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ, хүзүүнд зулгаралт, цус хуралт нь тус тус 1 удаагийн мохоо зүйлийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Мохоо зүйл гэдэгт ир үзүүртэй зүйл болон галт зэвсгээс бусдыг хэлнэ. Тэмүүлэнд учирсан дээрх гэмтэл нь хэрэг үйлдэгдсэн гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой шинэ гэмтэл...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 34-35 дугаар тал/,

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад яллагдагчаар өгсөн Э.Б: ...Би яллагдагчаар татсан прокурорын тогтоолтой танилцсан. Монгол улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ялыг хүлээн зөвшөөрч байна. Би үйлдсэн хэргээ ойлгож буруугаа хүлээж байна, дахиж ийм алдаа гаргахгүй, надад хэлэх зүйл байхгүй...гэх мэдүүлэг /хх-ийн 28-29 дүгээр тал/,

- Шүүгдэгч Э.Б иргэний үнэмлэхний лавлагаа, урьд ял шийтгэгдсэн эсэхийг шалгах хуудас /õõ-èéí 19, 20 дугаар òàë/,

             - Хохирлын баримтууд /хх-ийн 36-43 дугаар тал/ зэрэг нотлох баримтуудыг шинжлэн судлав.

            Ø¿¿õèéí õýëýëö¿¿ëýãò øèíæëýí ñóäàëñàí äýýðõ íîòëîõ áàðèìòóóä íü ýíý õýðýãò õàìààðàëòàé, ач холбогдолтой, хууль ёсны, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нотолбол зохих байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад оролцогчдын хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж, хязгаарласан хуульд заасан шаардлагыг зөрчсөн гэх ноцтой зөрчил тогтоогдоогүй áàéíà ãýж үзлээ.

            Хэрэгт цугларсан хохирогч, гэрчүүдийн мэдүүлэг, шинжээчийн дүгнэлт дүгнэхэд  Э.Б íü архи согтууруулах  ундаа хэргэлэсэн үедээ 2018 îíû 3 äóãààð ñàðûí 31-íèé øºíº Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí 10 äóãààð õîðîîíû íóòàã äýâñãýðò Ý.Òýì¿¿ëýíã ямар ч шалтгаангүйгээр çîäîæ ýð¿¿ë ìýíäýä íü хүндэвтэр õîõèðîë ó÷ðóóëñàí  үйл баримт болсон байна.

            Шүүгдэгч Э.Б íü 2018 îíû 3 äóãààð ñàðûí 31-íèé øºíº Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí 10 äóãààð õîðîîíû íóòàã äýâñãýðò Ý.Òýì¿¿ëýíã àðõè ñîãòóóðóóëàõ óíäàà õýðýãëýñýí ¿åäýý çîäîæ ýð¿¿ë ìýíäýä íü хүндэвтэр õîõèðîë ó÷ðóóëñàí гэмт хэрэг үйлдсэн болох нь хохирогчийн мэдүүлэг, шүүгдэгчийн гэм буруугаа хүлээн мэдүүлсэн мэдүүлэг, øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëò, хохирлын баримт зэрэг бичгийн нотлох баримтуудаар тогтоогдож байх тул шүүгдэгчийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх ¿íäýñòýé áàéíà гэж шүүх үзэв.

Ýíý õýðýãò ýä ìºðèéí áàðèìòààð õóðààãäàí èðñýí зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, øүүгдэгч Э.Б íü öàãäàí õîðèãäñîí õîíîãã¿é байна.

Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1 …бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүнд, эд хөрөнгөнд хууль бусаар санаатай буюу болгоомжгүй үйлдэл, /эс үйлдэхүй/-ээр гэм хор учруулсан этгээд уг гэм хорыг хариуцан арилгах үүрэгтэй.

Иргэний хуулийн 505 дугаар зүйлийн 505.1-д... бусдын эрүүл мэндэд гэм хор учруулсан этгээд нь хохирогчийн хөдөлмөрийн чадвар алдсанаас дутуу авсан цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, ийнхүү эрүүл мэндэд гэм хор учруулсантай холбогдон гарсан, асарч сувилах, нэмэгдэл хоол өгөх, хиймэл эрхтэн хийлгэх, сувилалын газар сувилуулах, зайлгүй бүх зардлыг хохирогчид төлөх үүрэгтэй гэж тус тус хуульчилжээ.

Хохирогч Э.Б нь эрүү хугарсны улмаас юм идэж ууж чадахгүй болж уураг худалдан авч хэрэглэсэн гэж 2.067.024 төгрөгийн хохирлын баримтыг хавтаст хэрэгт ирүүлсэн байна. /хх-н 106 дугаар тал/

Шүүгдэгч Э.Б нь хохирогч Э.Бгийн нэмэгдэл хоол авахад зарцуулсан 2.067.024 төгрөгийн хохирлыг төлөх үндэстэй тул Э.Бгээс гаргуулан Э.Бд олгож шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

Хохирогч Э.Б нь цаашид гарах эмчилгээний зардлаа холбогдох нотлох баримтаа бүрдүүлж Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу жич нэхэмжлэх эрхтэй болно.

Шүүгдэгч Э.Бд ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà хүлээлгэхэд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.5 дугаар зүйлийн 1.1-д заасан тохиолдлын шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэнийг хөнгөрүүлэх нөхцөл байдалд тооцов.

  Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 6.6 дугаар зүйлд заасан хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй байна.

Монгол  улсын Ýð¿¿ãèéí хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2 äóãààð ç¿éëèéí 1, 36.2 äóãààð ç¿éëèéí 2, 36.2 äóãààð ç¿éëèéí 4, 36.6 äóãààð ç¿éë, 36.7 äóãààð ç¿éë, 36.8, 36.10, 38.1 äүгээð з¿éë¿¿äèéã тус тус óäèðäëàãà áîëãîí ÒÎÃÒÎÎÕ íü:

1. .......................... Эрүүгийн õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.4 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1 дэх хэсэгт çààñàí õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäýä õ¿íäýâòýð õîõèðîë ñàíààòàé ó÷ðóóëñàí гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай болохыг  тогтоосугай.

2. Эрүүгийн õóóëèéí òóñãàé àíãèéí 11.4 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 1 дэх хэсэгт çààñíààð ............ 450 /дөрвөн зуун тавин/ íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ òºãðºãººð òîðãîõ ÿëààð шийтгэсүгэй.

3. Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí åðºíõèé àíãèéí 5.3 äóãààð ç¿éëèéí 5 дахь хэсэгт çààñíààð .............. íü 450 /дөрвөн зуун тавин/ íýãæòýé òýíöýõ õýìæýýíèé буюу 450.000 /дөрвөн зуун тавин мянган/ òºãðºãººð òîðãîõ ÿëûã áèåë¿¿ëýõã¿é áîë áèåëýãäýýã¿é òîðãîõ ÿëûí àðâàí òàâàí íýãæèéã íýã õîíîãîîð òîîöîæ õîðèõ ÿëààð ñîëèõûã äóðüäñóãàé.

4. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдан ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэн ирсэн хөрөнгөгүй, Э.Б íü öàãäàí õîðèãäñîí õîíîãã¿é, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардал нэхэмжлээгүй áîëîõûã тус тус äóðüäñóãàé.

5. Иргэний хуулийн 497 дугаар зүйлийн 497.1, 505 дугаар зүйлийн 505.1-д зааснаар Э.Бгээс 2.067.024 /хоёр сая жаран долоон мянга хорин дөрвөн/ төгрөгийг гаргуулж, хохирогч Энхболдын Тэмүүлэнд /РД:УЗ91041119/ олгосугай.

6. Хохирогч Э.Б нь цаашид гарах эмчилгээний зардлаа холбогдох нотлох баримтаа бүрдүүлж Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу жич нэхэмжлэх эрхтэйг дурьдсугай.

7. Øèéòãýõ òîãòîîë íü уншин ñîíñãîñíîîð õ¿÷èíòýé áîëîõ áà Э.Бд урьд авсан хувийн баталгаа ãàðãàõ таслан ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã хэвээр үлдээсүгэй.

8. Шийтгэх тогтоолыг эс зөвшөөрвөл шийтгэх тогтоолыг өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд шүүгдэгч, өмгөөлөгч, хохирогч тус тус давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурüдсугай.

9. Шийтгэх тогтоолд эрх бүхий этгээд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл бичвэл тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, Э.Бд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

 

 

 

                 ÄÀÐÃÀËÀÃ×, ШҮҮГЧ                        Ч.АЛТАНЦЭЦЭГ