Шүүх | Төв аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх |
---|---|
Шүүгч | Юндэнгийн Энхмаа |
Хэргийн индекс | 176/2018/0168/Э |
Дугаар | 328/ШЦТ/2018 |
Огноо | 2018-11-19 |
Зүйл хэсэг | 27.10.1., |
Улсын яллагч |
Төв аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Шийтгэх тогтоол
2018 оны 11 сарын 19 өдөр
Дугаар 328/ШЦТ/2018
МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС
Төв аймаг дахь Сум дундын Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдааныг тус шүүхийн шүүгч Ю.Энхмаа даргалж,
нарийн бичгийн дарга У.Золчимэг,
улсын яллагчаар Б.Сувд-Эрдэнэ,
хохирогч П.А
иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч Б.Гантулга
хохирогчийн өмгөөлөгч Н.Жамъяандорж
шүүгдэгчийн өмгөөлөгч М.Мэндсүрэн
шүүгдэгч Б.Б нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаанаар,
Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Ачнууд овогт Б Бид холбогдох эрүүгийн 1834002910164 дугаартай хэргийг 2018 оны 06 дугаар сарын 07-ны өдөр хүлээн авснаар шүүн хэлэлцэв.
Холбогдсон хэргийн талаар: /яллах дүгнэлтэд дурдсанаар /
Шүүгдэгч Б.Б нь 2018 оны 04 дугаар сарын 03-ны өдөр Төв аймгийн Баянцогт сумын нутаг “Бүрэн” гэх газар 44-91 СЭҮ улсын дугаартай Старикс маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.3 Б-д заасан “хамгаалах бүсээр тоноглогдсон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх, мөн дүрмийн 9.2-д заасан “ Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад бий болохыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгсэлийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарган зорчин явсан зорчигч П.Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр зэргийн хохирол учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.
ТОДОРХОЙЛОХ нь:
Нэг. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шүүгдэгч, хохирогч нар мэдүүлэхдээ:
1. Шүүгдэгч Б.Б шүүхийн хэлэлцүүлэгт: " Мөрдөн байцаалтын шатанд үнэн зөв мэдүүлэг өгсөн тул дахин мэдүүлэг өгөхгүй” гэв.
2. Хохирогч П.А шүүхийн хэлэлцүүлэгт: " Би 04 сарын 03-ны өдөр өөрийн байрладаг байранд очсон. Б нартай явж байгаад Бүрэн гэх газрын хавьцаа явж байгаад осолд орсон. Хохиролд 4.346.000 нэхэмжилж байгаа. 1.060.000 төгрөг төлсөн. Үлдэгдэл төлбөрийг төлөөгүй байгаа” гэв.
3. Иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч Б.Гантулга шүүхийн хэлэлцүүлэгт: ” П.А нь манай байгууллагад тойрч бүртгэл болон зул өргөх ажилд жил гаран ажиллаж байгаа бөгөөд 750.000 төгрөгний цалин авч байсан. Манай байгууллага нь өмнө нь гурван газар тойрдог байсан. Одоо хоёр газар нь цуцлагдсан учир П.Агийн хийх ажил багассан. Манайх шинэ байгууллагдсан компани учраас П.Атай хөдөлмөрийн гэрээ байгуулаагүй, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлдөггүй. Б.Боос манай байгууллагын зүгээс нэхэмжлэх зүйл байхгүй” гэв.
Хоёр: Шүүхийн хэлэлцүүлэгт талуудаас шинжлэн судалсан нотлох баримтуудаас
Шүүгдэгч Б.Бийн ял шийтгэлийн тэмдэглэл, иргэний үнэмлэхийн лавлагаа болон бусад хувийн байдлыг тогтоосон баримтуудыг шүүхийн хэлэлцүүлэгт судласан болно.
Шүүхийн хэлэлцүүлгийн үед шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт цугларсан нотлох баримтууд нь энэ хэрэгт хамааралтай, хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу цугларсан, хэрэг хянан шийдвэрлэхэд хангалттай. Мөн шүүгдэгчийн яллагдагчаар хохирогч гэрч нарыг байцаахдаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль зөрчөөгүй, нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, агуулгын хувьд зөрүүгүй, үйл баримтыг хангалттай тогтоож чадсан байх тул хууль ёсны үнэн зөв баримтууд гэж үнэлэв.
Гурав: Гэм буруугийн талаар:
Шүүгдэгч Б.Б нь 2018 оны 04 дугаар сарын 03-ны өдөр Төв аймгийн Баянцогт сумын нутаг “Бүрэн” гэх газар 44-91 СЭҮ улсын дугаартай Старикс маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож хөдөлгөөнд оролцож явахдаа Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 2.3 Б-д заасан “хамгаалах бүсээр тоноглогдсон автомашин жолоодохдоо хамгаалах бүс хэрэглэх, хамгаалах бүс хэрэглээгүй зорчигч тээвэрлэхгүй байх, мөн дүрмийн 9.2-д заасан “ Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад бий болохыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгсэлийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн заалтыг зөрчсөний улмаас зам тээврийн осол гарган зорчин явсан зорчигч П.Агийн эрүүл мэндэд хүндэвтэр зэргийн хохирол учруулсан гэм буруутай болох нь: шүүхийн хэлэлцүүлэгт болон мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн хохирогч П.Агийн “...Би 04 сарын 03-ны өдөр Б нартай явж байгаад Бүрэн гэх газрын хавьцаа осолд орсон...замын хувилд хүчтэй донсолоод баруун гар тал руугаа эргээд онхолдоод 4 дугуй нь дээшээ харсан байсан” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 8-9 тал/, мөрдөн байцаалтын шатанд мэдүүлсэн гэрч П.Саруултуяагийн: “..2018 оны 04 дүгээр сарын 03-ны өдөр Б над руу залгаад бид нар онхолдчихлоо гэж хэлсэн... гэх мэдүүлэг /хх-ийн 22-23 тал/, гэрч Д.Зоригтын: “...хөтөл даваад уруудаад машин шаравж хажуу талруугаа унаад дээшээ харсан…” гэх мэдүүлэг /хх-ийн 24-25 тал/, шинжээчийн №262 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 27 тал/, замын Цагдаагийн №00000048 дугаартай дүгнэлт /хх-ийн 33 тал/, хэргийн газарт нөхөн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, хэмжилтийн бүдүүвч зураглал / хх-ийн 3-6, 26-27 тал/, Зам тээврийн осол дээр тогтоосон акт, хэмжилтийн бүдүүвч /хх-ийн 34-35 тал/ зэргээр хангалттай нотлогдон тогтоогдож байна.
Иймд шүүгдэгч Б.Бийг Төв аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хуулийн тус зүйл, хэсэг тохирсон, гэм буруутай нь нотлох баримтаар нотлогдсон байх тул шүүгдэгч Б.Бийг автотээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлсэн захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох үндэстэй байна.
Хохирогч П.А нь мөрдөн байцаалтын шатанд шүүгдэгч Б.Боос тээврийн зардалын 86600 төгрөгийн, эмчилгээний зардалын 806090 төгрөгийн, ажилгүй байсан хугацааны цалин болох 3.000.0000 төгрөгийн, өмгөөлөгчийн хөлс 500.000 төгрөгийн нийт 4.392.690 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан байна.
Хэрэгт авагдсан баримтын шинжлэн судалхад нотлох баримтын шаардлага хангасан 892.960 төгрөгийн баримт авагдснаас шүүгдэгч Б.Б нь мөрдөн байцаалтын шатанд хохирогч П.Ад эмчилгээний зардалд 560.000 төгрөгийг, шүүхийн шатанд 500.000 төгрөг нийт 1.060.000 төгрөгийг төлсөн байна.
Харин хохирогч П.Агийн ажилгүй байсан хугацааны цалин болох 3.000.000 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шардлагаа нотлох баримтаа бүрдүүлэн Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журмаар жич нэхэмжлэх эрхийг нээлттэй үлдээх нь зүйтэй байна. Учир нь хохирогч П.А нь 750.000 төгрөгийн цалин авдаг байснаа 2018 оны 4 дүгээр сарын 01-ээс 300.000 төгрөгийн цалин авдаг гэх тодорхойлолтыг гаргаж өгсөн боловч Нийгмийн хамгаалал Хөдөлмөрийн сайдын 2005 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдрийн №55 дугаартай Дундаж цалин хөлс тодорхойлох журмын 7.а-д “хөдөлмөрийн тухай хуульд заасны дагуу ажилтанд сул зогсолтын үеийн, ажил хүлээлцэх хугацааны, ажил, албан тушаал нь хэвээр хадгалагдаж байгаа үеийн, буруу халсан буюу шилжүүлсэн үеийн зөрүү, олговор олгох, нийтээр амрах баярын өдөр ажилласны нэмэгдэл хөлс олгох, ажлын цагийг богиносгох, ажилтны хүсэлтээр ажилтанд тэтгэмжтэй чөлөө олгох, цалин хөлсний тодорхойлолт гаргах, ажилтанд ажлаас халагдсаны болон Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 41.2-т заасны дагуу тэтгэмж олгох, ажилтанд эд хөрөнгийн хязгаарлагдмал хариуцлага хүлээлгэх, хохирлыг нөхөн төлүүлэхтэй холбогдуулан дундаж цалин хөлсийг тодорхойлохдоо тухайн ажилтны сүүлийн 3 сарын дундаж цалин хөлсөөр” гэж, 7.б-д “ажилтныг эрүүл мэндэд нь харшлахгүй өөр ажилд шилжүүлсэн үеийн цалин хөлсний зөрүүг олгохдоо ажилд шилжүүлэхийн өмнөх 6 сарын дундаж цалин хөлсөөр тус тус тооцно” гэж заасан байх бөгөөд дээрхи журамд заагдсны дагуу цалингийн дундажыг тооцох боломжгүй, өөрөөр хэлбэл санхүүгийн анхан шатны баримт байхгүй байна гэж үзсэн болно.
Түүнчлэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх хэсэгт зааснаар өмгөөлөгчид төлөх зардлыг эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардалд хамааруулсан боловч Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлыг тооцох, санхүүжүүлэх журмыг Засгийн газар батална” гэж мөн хуулийн 16.1 дүгээр зүйлийн 12-т “Өмгөөлөгчийн хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх, өмгөөлөх үйл ажиллагаатай холбоотой харилцааны баримтыг нотлох баримтаар тооцохгүй” гэж тус тус заасан байх бөгөөд Хуульчдын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1 дэх хэсэгт “Өмгөөлөгч өмгөөллийн үйлчилгээ үзүүлэхдээ үйлчлүүлэгчээс хөлс авах бөгөөд өмгөөллийн үйлчилгээний хөлсний хэмжээг өмгөөлөгч, үйлчлүүлэгч гэрээгээр харилцан тохиролцож тогтооно” гэж заасан байх тул өмгөөлөгчийн зардлын 500.000 төгрөгийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна.
Дөрөв: Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх талаар:
-Улсын яллагчаас Б.Бийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 550 нэгжээр буюу 550.000 төгрөгөөр торгох дүгнэлтийг гаргасан байна.
Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Б.Б нь хийсэн хэргээ хүлээн зөвшөөрч, гэмшиж байгаа, хохирлын нөхөн төлсөн зэрэг хувийн байдалыг харгалзан улсын яллагчын оногдуулсан торгуулын ялаас 450.000 төгрөгөөр торгох дүгнэлтийг тус тус гаргасан байна.
Шүүгдэгч Б.Бийн холбогдсон Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг нь “Автотээврийн хэрэгслийн жолооч хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, түүнд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний актыг зөрчсөний улмаас хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хохирол учруулсан бол дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл нэг сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэнэ” гэж заасан нь Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 2.6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Энэ хуулийн тусгай ангид хорих ялын дээд хэмжээг таван жил, түүнээс доош хугацаагаар оногдуулахаар тогтоосон, эсхүл хорих ял оногдуулахаар заагаагүй гэмт хэргийг хөнгөн гэмт хэрэг гэнэ” гэж зааснаар хөнгөн гэмт хэргийн ангилалд хамаарч байна.
Шүүгдэгч Б.Бид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ анх удаа гэмт хэрэг үйлдсэн, гэмт хэргийн улмаас хохирогчид учирсан бодит хохирлыг нөхөн төлсөн, гэм буруугийн талаар мөрдөн байцаалтын шатнаас эхлэн маргаагүй зэрэг шүүгдэгчийн хувийн байдлыг харгалзан торгуулийн ял оногдуулах нь зүйтэй гэж үзсэн болно.
Шүүгдэгч Б.Бид Эрүүгийн хариуцлагын хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдоогүй болно.
Тав: Бусад асуудлаар:
Эрүүгийн 1834002910164 тоот хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн зүйлгүй, битүүмжлэгдсэн эд хөрөнгөгүй, шүүгдэгч Б.Б нь цагдан хоригдсон хоноггүй болохыг тус тус дурдах нь зүйтэй байна.
Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 1, 31 дүгээр зүйлийн 3.1, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.2, 36.6, 36.7, 36.8, 36.10, 37.1 дүгээр зүйлийн 2, 38.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон
ТОГТООХ нь:
9. Шийтгэх тогтоол нь уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн өмгөөлөгч, улсын яллагч, дээд шатны прокурор анхан шатны шүүхийн шийтгэх тогтоолыг гардан авснаас хойш, эсхүл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.9 дүгээр зүйлд заасны дагуу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Төв аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол, эсэргүүцлээ шийдвэр гаргасан анхан шатны шүүхэд бичгээр гаргахыг дурдсугай.
10. Шийтгэх тогтоолд давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл гаргасан бол шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийг түдгэлзүүлж, тогтоол хүчин төгөлдөр болох хүртэл Б.Бид урьд авсан хувийн баталгаа гаргах тухай таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.
ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Ю.ЭНХМАА