2019 оны 03 арын 01 өдөр

Дугаар 183/ШШ2019/00509

Улаанбаатар хот

 

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хан-Уул дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Д.Я даргалж, ту шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийэн хуралдаанаар,

нэхэмжлэгч- Баянгол дүүрэг, 1-р хороо, 2-р хороолол, Энхтайваны өргөн чөлөө гудамж, ... байрны... тоотод оршин уух, Б.Ө-ийн нэхэмжлэлтэй,

хариуцагч- Хан-Уул дүүрэг, 3 дугаар хороо, Чингиийн өргөн чөлөө гудамж, ... байрны... тоотод оршин уух,  С. Н холбогдох,

нотариатийн үйлдлийг хүчингүйд тооцуулахыг хүэн иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч Б.Н, түүний өмгөөлөгч К.Ж. хариуцагчийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч, бие дааан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч С.Т, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Э.У нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргаан нэхэмжлэлдээ болон итгэмжлэгдэн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: *******, Б.Өбид 2000 оны 12 дугаар арын 18-ндМББН-г үүгэн байгуулж, гишүүд нөхөрлөлийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд оролцох боломжгүй байан тул өөрдийн төрөн ах /дүү/ *******ыгМББН-ийн гүйцэтгэх захирлаар 2003 оноо томилон ажиллуулж байан. ******* нь 2017 онд на барж нөхөрлөлийн холбогдох бичиг баримтууд буюу гэрчилгээ, дүрмийг хулгайд алдан тул шинээр авахаар Улын бүртгэлийн ерөнхий газарт холбогдох материалуудыг бүрдүүлэн хүэлт гаргаан боловч улын бүртгэгчийн зүгээ танай нөхөрлөл гурван гишүүнтэй байна, 3 дахь гишүүний гарын үэг байхгүй бол шинээр гэрчилгээг олгох боломжгүй талаарх хариуг амаар өгөн тул нөхөрлөлийн бичиг баримтуудын хуулбарыг үзэхэд 2006 онд гишүүдийн төрөн ах *******ыгМББН-ийн гишүүнээр нэмэгдэнийг олж мэдэн. Нөхөрлөлийн гишүүн болох ******* нь 2003 оноо хойш одоог хүртэл АНУ-д амьдарч байгаа,******* би 2004-2009 оны хооронд Канад улад ажиллаж амьдарч байан бөгөөд 2006 онд Өлзийбатыг нөхөрлөлийн гишүүнээр нэмээгүй, нотариатч дээр очиж гэрээ байгуулж, гэрчлүүлээгүй болно. *******ыг гишүүнээр хэзээ нэмэгдэн талаар улын бүртгэлийн газрын архиваа шүүж үзэхэд 2006 онд байан. Тухайн цаг үед нөхөрлөлийн хоёр гишүүн Монгол улад байгаагүй, ямар нэгэн байдлаар д итгэмжлэл олгож байгаагүй тул Өлзийбатыг нөхөрлөлийн гишүүнээр нэмэгдэн талаар мэдээгүй байан. Нөхөрлөлийн буад гишүүдэд мэдэгдэлгүйгээр өөрийгөө нөхөрлөлийн гишүүнээр нэмэн талаарх материалуудыг нотариатч хүлээн авч гэрээг гэрчилж байгаа үйлдэл нь Нотариатын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1 дэх хээгт зааан “...үйлчлүүлэгч болон түүний эрх залгамжлагч болон итгэмжлэгдэн этгээд, хуулийн этгээд нь уг баримтыг гэрчлүүлэх эрхтэй” гэдгийг нотариатаар батлах ётой гэх хуулийн заалтыг зөрчөн. Мөн хуулийн 26 дугаар зүйлд зааан нотариатч хуулийн этгээд үүгэн байгуулах гэрээ, хуульд зааан журмын дагуу гэрчилнэ гээн заалтыг, 28 дугаар зүйлийн 28.1 дэх хээгт нотариатч үйлдэл хийлгэхийг хүэн үйлчлүүлэгчийн хувийн байдлыг түүний иргэний үнэмлэхийг үндэлэн тогтооно гээн заалтыг зөрчөн. Нотариатч үйлчлүүлэгч иргэн, хуулийн этгээд эрх зүйн чадамжтай, итгэмжлэл төлөөлөл нь зохих ёоор бүрдэн ээхийг шалгана. Шаардлагатай гэж үзвэл эрх бүхий байгууллагын тодорхойлолт эхүл тухайн хүнийг таних 2 гэрчээр тодорхойлуулан тогтооно гээн зүйл заалтуудыг зөрчөн. Нотариатчийн үйлдэл хуульд зааан журмын дагуу хийгдэн ээх, тухайн нотариатын үйлдэл хийхэд гэрээнд гарын үэг зуран гурван хүн байан ээх ауудал яригдана. Тэгэхээр *******,******* нар тухайн гэрээг гэрчлэх үйлдэл хийхэд оролцоогүй, байгаагүй болох нь Хил хамгаалах ерөнхий газраа ирэн лавлагаа, Монгол улын Гадаад харилцааны яам, Нийлэлийн Архивын газар, Улын төв архиваа ирэн лавлагаагаар тогтоогдож байгаа. Хариуцагч тайлбартаа  *******, Б.Өнар гэрчлэх үйл ажиллагаанд оролцоогүй, гарын үэг зураагүй гэдгийг зөвшөөрч байгаа. *******гийн аав түүнийг төлөөлөх хууль зүйн үндэлэл байхгүй. Яагаад гэвэл тухайн үед Б.Өнаанд хүрэн, эрх зүйн чадамжтай, өөрийн эд хөрөнгийг өөрөө захиран зарцуулдаг, түүнтэй холбоотой гэрээ хэлэлцээрийг байгуулах бүрэн эрхтэй. Тэгэхээр энэ нотариатын үйлдэл хууль зөрчиж явагдан. Нотариатаар  гэрчлэгдэн гэрээг үндэлэн нөхөрлөлийн гишүүд өөрдөө бүртгэл хийлгээд *******гийн эд хөрөнгийн тодорхой хээг *******ад шилжэн үйл явц болноор*******гийн өмчлөх эрх зөрчигдөн. Энэ нөхөрлөлийн нэр дээр үл хөдлөх хөрөнгө болон тодорхой газрууд байдаг. Хэрэгт авагдан баримт дээр үндэлэх юм бол *******гийн зүгээ *******ыг  нөхөрлөлийн гишүүнээр оролцуулах ямар нэгэн хүэл онирхол илэрхийлэн тухай бичгээр ямар нэгэн баримт байхгүй учир нотариатын энэ үйлдэл хууль тогтоомж зөрчиж гаран. ******* гэдэг хүн гуравдагч этгээдээр татагдан оролцон. Өлзийбат нь 2017 оны 5 дугаар арын 19-ний өдөр на баран. Нэг жилийн дараа буюу 2018 оны 5 дугаар арын 30-нд нэхэмжлэл гаргаан. ******* нь *******ын хүү мөн боловч хамт амьдардаггүй учир нэг жилийн дотор өвлөх эрхийн гэрчилгээ олгох тухай хүэлтийг гаргана. Ингэж байж хууль ёны өвлөгч болно. Өнөөдрийн байдлаар өвийг хүлээн аваагүй учраа хуулийн хугацаа болон, өвийг хүлээн авахаа татгалзан байдалтай байгаа. Тэгэхээр *******ийн эрх ашиг онирхол ямар нэгэн байдлаар хөндөгдөөгүй. Шүүхэд нэхэмжлэл гаргаантай холбогдуулан нотариатч гэрчилгээ олгохгүй, өв хөрөнгийг шилжүүлэхтэй холбоотой ажиллагаа хийгдэхгүй байгаа талаарх баримт хэрэгт авагдаагүй учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангах үндэлэлтэй. Энэ нотариатын үйлдлийг хүчингүй болгоноор улын бүртгэлд хийгдэн хуулийн этгээдийн гишүүний өмчлөх эрх эргэх юм. Энэ ауудал гэмт хэргийн шинжтэй буюу өмчлөх эрхийг хууль тогтоомж зөрчиж шилжүүлэн ауудал нь гэмт хэргийн шинжтэй боловч хөөн хэлэлцэх хугацаа дууан учир цагдаагийн байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлж чадаагүй. Иймд 2006 оны 8 дугаар арын 4-ний өдрийн 501 бүртгэлийн дугаартайМББН-ийг үүгэн байгуулах гэрээг гэрчилэн нотариатч *******ийн үйлдлийг хүчингүйд тооцож өгнө үү гэв.

Хариуцагчийн болон гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд гаргаан тайлбартаа: Нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа. Тухайн нотариатч дээр 2006 оны 8 дугаар арын 4-ний өдөр батлуулан 501 дугаартай гэрээ нь өөрөө огноо, дугааргүй, тухайн гэрээг батлуулахад оролцон *******, *******, ******* нарын иргэний үнэмлэхийн хуулбар хаваргагдан, эдгээр иргэдийн төрөн эцэг болох нь нотариатч дээр ирж батлуулаад, гарын үэг зуран байгаа. Нэхэмжлэгчийг гадаадад ажиллаж амьдарч байхад нотариатчийн үйлдэл хийгдээд байна гэж тайлбарлаад байна. Эдгээр хүмүү зурчихан, хүэл онирхлоо илэрхийлэнийг төрөн эцэг баталгаажуулаад байгаа үйлдэл нь хууль зөрчөөгүй. *******гийн ямар нэгэн эрх ашгийг өнөөдрийг хүртэл зөрчөөгүй гэж үзэж байгаа. Тухайн иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагаатай холбогдуулан улын бүртгэлийн газраа энэ нөхөрлөлтэй холбоотой бүхий л бичиг баримтууд ирэн. Энэ бичиг баримтуудад нөхөрлөлийг үүгэн байгуулахдаа *******, ******* хоёр үүгэн байгуулан гэдэг боловч үүгэн байгуулан гэрээнд аав ын гарын үэг байдаг. Өөрдийнх нь гарын үэг байхгүй, гарын үэг зураад явж байан. Түүнчлэн 2003 оны 10 дугаар арын 25-ны өдрийн 3 дугаартайМББН-ийн гишүүдийн хурлын протоколоор *******, ******* нарын зүгээ ыг зөвлөх эрхтэйгээр оролцуулаад *******ыгМББН-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллуулах шийдвэр 2003 оны 10 дугаар арын 26-ны өдөр гаран байгаа юм. Үүнээ өмнө 2003 оны 5 дугаар арын 3-ны өдөр *******, Б.Өнараа *******ыг гишүүнээр нэмж шинэчилэн бүртгэл хийлгэхийг даалгах тухай тогтоол байгаа. Энэ тогтоолтой уялдуулан үүгэн байгуулах гэрээ байгуулагдан. Энэ гэрээгээр 2006 онд өөрийнх нь төрөн эцэг нотариатч дээр ирж батлуулан. Өнөөдөр *******гийн эрх ашиг зөрчигдөн гэж ярьдаг боловч нөгөө гишүүн ******* нь энэ талаар огт дурддаггүй. Өөрөөр хэлбэл энэ хүний эрх ашиг зөрчигдөөгүй гэж бид үзэж байгаа. Үнэхээр зөрчигдөн бол 2 гишүүн нь хоёулаа шүүхэд хандаж нэхэмжлэл гаргахгүй байгаа. Тэгэхээр ******* гэдэг иргэний эрх ашиг зөрчигдөөгүй учраа шүүхэд нэхэмжлэл гаргахгүй, Б.Өэрх ашиг нь хөндөгдөн гэж нэхэмжлэл гаргаж байгаа нь шүүхийн нэхэмжлэл гаргах эрх зүйн зохицуулалтгүй, өөрөөр хэлбэл *******ийн өмнөө шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрх олгоогүй байхад шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж байна. Түүнчлэн хил, хамгаалах ерөнхий газраа ирж байгаа бичиг баримтуудаа харахад ******* нэхэмжлэл гаргаагүй байхад түүний нэрээр хаяглан, түүнтэй холбоотой мэдээ мэдээллүүд хаваргагдаж ирж байгаа нь хуульд нийцэхгүй байна. Тухайн нөхөрлөлийн ТУЗ-ийн гишүүн, гүйцэтгэх захирал ******* 2017 оны 5 дугаар арын 19-ний өдөр на баран, үүнээ хойш өвтэй холбоотой ауудал яригдаж, өөрийнх нь төрөн хүү өнөөдрийн шүүх хуралдаанд гуравдагч этгээдээр оролцож байгаа ******* өвийн ауудлаа ярьж эхэлэн. Өвийн ауудал дөнгөж яригдаад эхлэхэд *******гийн зүгээ 2018 оны 5 дугаар арын 31-ний өдөр шүүхэд нэхэмжлэл гаргаан. Үүнээ шалтгаалан Төгөлдөр өвийнхөө ауудлыг нээлгэж чадаагүй байгаа. Энд ах, дүү гурван хүний үйлдэл, өөрийнх нь төрөн эцэг ын үйлдэл бий. Учир нь энэ нөхөрлөлийг үүгэн байгуулаад, зөвлөх эрхтэйгээр хурлын протоколд бичигдээд яван ажиллагаанд оролцож байан. Эдгээр хүмүүийн хүэл онирхол байан учир холбогдох баримтуудыг үндэлээ нотариатч үйлдэл хийэн байгаа. Нотариатчийн үйлдэл хийхэд хуучин иргэний үнэмлэх дээр гарын үэг зурагддаг байан. Үүгэн байгуулах гэрээнд зуран гарын үэгний хэлбэр хэмжээ, иргэний үнэмлэх дээрх зурагдан гарын үгийн хэлбэр хэмжээтэй ижил байан, аав нь өөрөө ирэн учир нотариатч үүнийг баталан. Өөрөөр хэлбэл хуульд нийцэн гэж үзэж байгаа. Иргэний үнэмлэх дээрх гарын үэг зурдаг байан шалтгаан нь энэ байдлыг нотлох үүднээ хийгдэж байан ажиллагаа тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгэхгүй болгох хууль зүйн үндэлэлтэй байна.

Түүнчлэн нөхөрлөлийн нэг гишүүн *******ийн эрх ашиг зөрчигдөөд байгаа, зөрчигдөхгүй байгаа нь тодорхойгүй байна. Энэ ауудал тодорхой байж энэ хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа цааш явагдана. Төгөлдөр аавтайгаа хамт амьдардаггүй гэх утгаар өвөө татгалзаж байгаа биш. Энэ хүн өв авах эрхтэй учир тухайн шүүхэд гуравдагч этгээдээр оролцож эхэлэн. Өв авах хүэлтээ нэг жилийн хойно өвийн ауудал нээгдэх үеэр яригдахаа өмнө энэ маргаан гарч өвөө авч чадахгүй байдалтай байгаа. Хавтат хэргийн 46 дугаар хууданд 2003 оны 5 дугаар арын 3-ны өдрийн тухайн нөхөрлөлийн бүх гишүүдийн хурлын тогтоолд гишүүн нэмж элүүлэх, дүрмийн ангийн хэмжээг өөрчлөх, нөхөрлөлийг шинэчлэн бүртгүүлэх гэдэгт *******ыг ту нөхөрлөлийн үүгэн байгуулах гишүүнээр 2006 оны 5 дугаар арын 1-ний өдөр нэмж оруулугай гэж зааан тул уг тогтоол хэрэгжэн болох нь улын бүртгэлийн газрын архиваа ирүүлэн бичгийн нотлох баримтаар хангалттай харагдаж байгаа. 2003 оны 5 дугаар арын 3-ны өдрийн ауудал яригдаад 2006 оны 5 дугаар арын 1-ний өдрөө эхлэн хэрэгжэн. Өөрдөө заавал очиж батлуулах шаардлагагүй гэж бодож байна. Учир нь тухайн гэрээнд өөрдийнх нь гарын үэг байан, өөрдийнх нь хүэл онирхол байан, гурван гишүүний иргэний үнэмлэх байан, иргэний үнэмлэх дээрх гарын үэгтэй нийцэн учраа нотариатч баталан. Үүнд Өлзийбат өөрөө ирээгүй, оролцоогүй, зөвхөн эдгээр гурван иргэний төрөн эцэг болох ирж баталгаажуулан учир*******гийн эрх зөрчигдөөгүй. *******ийг төлөөлөх эрхгүй учраа түүний эрх зөрчигдөн талаар  ярихгүй байна. Үндэндээ энэ нэхэмжлэлийг нэхэмжлэл гаргах эрхгүй этгээдүүд гаргаан нэхэмжлэл учраа нэхэмжлэлийг  бүхэлд нь хэрэгэхгүй болгох үндэлэлтэй гэв.

Бие дааан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээд шүүхэд гаргаан тайлбартаа: Б. Ө нь миний аав бөгөөд 2017 оны 05 дугаар арын 18-ны өдөр на баран учир түүний өв эд хөрөнгийг миний бие өвлөх эрхтэй гэж үздэг. Гэтэл аавын хувьцаа эзэмшдэг нөхөрлөлийн бүртгэлээ түүний нэрийг хауулахаар нотариатын үйлдлийг хүчингүй болгуулахаар нэхэмжилж байгаа нь миний эрхийг хөндөн ауудал болно гэжээ.

Нэхэмжлэл, зохигчдын тайлбар, хэрэгт авагдан бичгийн нотлох баримтуудыг шинжлэн удлаад

ҮНДЭСЛЭХ нь:

 

Нэхэмжлэгч Б.Өнь 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөрМББНөхөрлөлийн үүгэн байгуулах гэрээг баталан нотариатч С.Н үйлдлийг хүчингүй болгуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ /хх-1-2/. 

 

Нэхэмжлэгч Б.Ө өөрийгөө төлөөлөх бүрэн эрхийг 2018 оны 05 дугаар арын 31-ний өдөр итгэмжлэлээр Б.Н гурван жилийн хугацаагаар, хариуцагч С.Н өөрийгөө төлөөлөх бүрэн эрхийг 2018 оны 06 дугаар арын 15-ны өдөр итгэмжлэлээр С.Т нэг жилийн хугацаагаар ту ту олгоон байна /хх-4, 16/.

 

Ту шүүхийн шүүгчийн 2018 оны 07 дугаар арын 20-ны өдрийн 183/ШЗ2018/08741 дугаартай захирамжаар бие дааан шаардлага гаргаагүй гуравдагч этгээдээр Ө.Т оролцуулан /хх-20/ бөгөөд гуравдагч этгээдээр оролцож байгаа Ө.Т нь өөрийгөө бүрэн төлөөлөх эрхийг 2018 оны 10 дугаар арын 16-ны өдрийн итгэмжлэлээр П.Энхболдод /хх-93-95/ олгоон боловч итгэмжлэгдэн төлөөлөгч нь гуравдагч этгээдийн төлөөлөгчөөр оролцох боломжгүй тухай хүэлтийг шүүхэд 2019 оны 02 дугаар арын 18-ны өдөр гарганаар /хх-137/ Ө.Т нь өөрийгөө төлөөлөх бүрэн эрхийг 2019 оны 02 дугаар арын 22-ны өдөр БНСУ-ын Сөүл дэх нотариатын үүрэг гүйцэтгэгчээр гэрчлүүлэн итгэмжлэлээр С.Түвшинтөгөд нэг жилийн хугацаагаар олгоон байна /хх-151-152/.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1-д “...хүний эрх, эрх чөлөө, хууль ёны ашиг онирхлоо зөрчигдөн гэж үзэж байгаа аливаа этгээд уг эрхээ хамгаалуулахаар энэ хуульд зааан журмын дагуу шүүхэд нэхэмжлэл, хүэлт, гомдол гаргах хэлбэрээр мэдүүлэх эрхтэй...” бөгөөд нэхэмжлэгч хэнээ, ямар үндэлэлээр, юу шаардахаа өөрөө тодорхойлох эрхтэй.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1, 6.6-д заанаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа талуудын мэтгэлцээний үндэн дээр хэрэгжиж, нэхэмжлэлийн шаардлагын талаарх тайлбарыг гагцхүү зохигч талууд гаргах бөгөөд мөн хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д заанаар ...нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэлэлээ, хариуцагч татгалзлаа нотлоон баримтаа шүүхэд өөрөө гаргаж өгөх, цуглуулах үүрэгтэй болно.

 

Нэхэмжлэгч талМББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг 2006 онд нотариатаар батлуулахад нөхөрлөлийг үүгэн байгуулан *******,******* нараа д итгэмжлэл олгоогүй бөгөөд тухайн цаг хугацаанд нөхөрлөлийн гишүүд Монгол улад байгаагүй тул зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийгдэн үйлдэл гэж нотариатч т холбогдуулж, түүний 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр гэрчилж 501 дугаарт бүртгэгдэнМББН-н үүгэн байгуулах гэрээг баталан үйлдлийг хүчингүй болгуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлага гарганыг хариуцагчийн болон гуравдагч этгээдийн итгэмжлэгдэн төлөөлөгч э зөвшөөрч нотариатын үйлдлийг хуульд зааан журмын дагуу хийэн, тухайн нөхөрлөлийн гурван гишүүн ирээгүй ч тэдгээрийн бичиг баримт дээрх гарын үэг зуран байдлыг харгалзан тэдгээр гишүүдийн эцэг болох ын хүэлтээр нөхөрлөлийн үүгэн байгуулах гэрээг гэрчилэн гэж тайлбарлан маргаан.

 

Хэрэгт авагдан бөгөөд шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдэн бичгийн нотлох баримтуудаа үзэхэд ын*******, ******* нар бүх гишүүд бүрэн хариуцлагатай нөхөрлөлийг байгуулахаар 2000 оны 09 дүгээр арын 11-ний өдөр хуралдаж байгуулан гэрээг 2000 оны 12 дугаар арын 18-ны өдөр нотариатаар гэрчлүүлэн, татварын албанд 2000 оны 12 дугаар арын 25-ны өдөр бүртгүүлж, улын бүртгэлийн гэрчилгээ аван болох нь, нөхөрлөлий нэрийгМгэж нэрлээн болох нь Улын бүртгэлийн ерөнхий газраа хуулбар үнэн тэмдэг дарж ирүүлэн хурлын протокол /хх-72/, балан /хх-73/, нөхөрлөл байгуулах тухай гэрээ /хх-68-71/, улын бүртгэлд бүртгүүлэх өргөдлийн маягт /хх-69/, 21138 дугаартай онооон нэрийн зөвшөөрөл /хх-66/ зэрэг баримтуудын хуулбараар тогтоогдож байна.

 

Дээрх нөхөрлөлийн үүгэн байгуулагч ын******* нь Буянт-Ухаа агаарын замын боомтоор 2004 оны 08 дугаар арын 30-ны өдөр гарч, Замын-Үүд авто замын боомтоор 2009 оны 01 дүгээр арын 11-ний өдөр улын хилээр орон болох нь Хил хамгаалах ерөнхий газрын 2-5А/5556 дугаартай албан бичиг /хх-31/,

ын ******* нь Буянт-Ухаа агаарын замын боомтоор 2003 оны 02 дугаар арын 15-ны өдөр улын хилээр гаран болох нь Хил хамгаалах ерөнхий газрын 2-5А/5557 дугаартай албан бичгийн нотариатаар батлуулан хуулбараар ту ту тогтоогдож байна /хх-32/.

 

Түүнчлэн Гадаад харилцааны яамны конулын газрын 10/7328 дугаартай албан бичигт “...иргэн *******, ******* нар нь гадаадад байх хугацаандаа Конулын газраар дамжуулан иргэн С.Б итгэмжлэл олгож байан ээх талаар ГХЯ-ны гадаад харилцааны төв архив, Вашингтон дахь ЭСЯ болон Оттава дахь ЭСЯ-наа лавлахад архивт нь холбогдох нотариатын үйлдлийн тухай баримт байхгүй...” гэх /хх-116/,

Нийлэлийн зааг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг архивын газрын 04/06 дугаартай албан бичигт “ту архивын ан хөмрөгт хадгалагдаж буй Хан-Уул дүүргийн тойргийн 144 тамганы дугаартай нотариатч *******ийн 2005, 2006 оны итгэмжлэлийн бүртгэлийн дэвтрийг шүүн үзэхэд *******, ******* нар нь С.д итгэмжлэл олгоон тухай баримт хадгалагдаагүй байх тул лавлагаа, хуулбар олгох боломжгүй” гэх /хх-128/,

Нийлэлийн зааг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг архивын газрын 04/32 дугаартай албан бичигт “ту архивын ан хөмрөгт Монгол улаа гадаад улад уух Конулын газрын баримт хадгалагдаагүй тул лавлагаа, хуулбар олгох боломжгүй” гэх /хх-147/,

Архивын ерөнхий газрын үндэний төв архивын 03/100 дугаартай “...архивын ан хөмрөгт гадаад харилцааны яамны Конулын газар, 2005-2006 оны нотариатын баримт шилжиж ирээгүй...” гэх /хх-148/,

Б.Ө нь 2017 оны 05 дугаар арын 18-ны өдөр на баран тухай ... дугаартай на барны бүртгэлийн лавлагаа /хх-86/,

******* нь М ББНөхөрлөлийн дарга, хувьцаа эзэмшигчээр улын бүртгэлийн анд бүртгэлтэй байна гэх 002957681 дугаартай Улын бүртгэлийн ерөнхий газрын улын бүртгэлийн төв архивын лавлагаа /хх-150/ зэрэг баримтууд нотлох баримтаар авагдан.

 

МББНөхөрлөлийн гишүүд болох Б.Өулад алба хашиж байгаа, ******* нь ургуульд урч байгаа учраа нөхөрлөлийн өдөр тутмын ажлыг удирдах боломжгүй тул гишүүдийн гаргаан аналын дагуу *******ыг нөхөрлөлийн гүйцэтгэх захиралаар 2003 оны 10 дугаар арын 26-ний өдрөө эхлэн томилон ажиллуулах тухай 3 дугаартай тогтоол 2003 оны 10 дугаар арын 25-ны өдөр гарч гишүүд *******, ******* гэж гарын үэг зураад С. зөвлөх эрхтэй оролцов гэжээ /хх-62/.

 

Дээрх тогтоолын үндэн дээр “М” ББН нь 2003-11-21-нд татварын ерөнхий газарт нөхөрлөлийн гүйцэтгэх захиралаар *******ыг томилон тул аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хүэлт гаргаж /хх-63/, *******ад нөхөрлөлийн нэрийн өмнөө шийдвэр гаргах, гадаад, дотоодын болон банк анхүү, татварын байгууллагад харьцах, нөхөрлөлийн анхүү, үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах эрхийг олгоон нөхөрлөлийн гишүүдийн хурлын шийдвэр 2003 оны 10 дугаар арын 25-ны өдөр гарч /хх-64/, регитрийн дугаартай улын бүртгэлийн гэрчилгээнд 2003 оны 11 дүгээр арын 24-ний өдөр нөхөрлөлийн даргаар Өлзийбатыг томилон бүртгэл хийгдэн байна /хх-57, 36/.

 

Гэтэл Нийлэлийн зааг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг архивын газраа гэрээ-299-592, 2006-05-25-9-18 гэж бичигдэн бүртгэлийн дэвтрийн 8 дугаар арын 14-ний өдрийн 501 дугаартай Саман , Хан-Уул дүүрэг, 1х 120.000, 17-25 тоот гээд үйлдлийн агуулга гэдэгт “М” ББН-н үүгэн байгуулах гэрээ гээд мөнгөний таалбар №210/5000 гээд гарын үэг зуран бүртгэлийн хуулбар /хх-39-40/,

огноо дугааргүй М ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах гэрээнд үүгэн байгуулагчид гэж *******, *******, ******* гээн нэр бичигдэж гарын үэг зурныг 144 дугаартай нотариатч 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр гэрээний үнэн зөвийг гэрчилэн хуулбар /хх-33-34/,

..... регитрийн дугаартай, М ББН улын бүртгэлийн гэрчилгээнд 2003 оны 11 дүгээр арын 24-ний өдөр нөхөрлөлийн даргаар *******ыг томилныг бүртгээн бүртгэлийн хуулбар /хх-35-36/ зэрэг баримтын хуулбарыг ирүүлэн байна.

 

Харин Улын бүртгэлийн ерөнхий газрын хуулийн этгээдийн бүртгэлийн архиваа Үндэний татварын албаны гишүүнээр Өлзийбатыг нэмж, нөхөрлөлийн гишүүн 3 болныг бүртгээн тухай хуулийн этгээдийн үүгэн байгуулах баримт бичиг, улын бүртгэлийн жагаалтад оруулан өөрчлөлтийг бүртгүүлэх тухай өргөдлийн хуулбар /хх-44/,

М ББНөхөрлөлийн гишүүдийн 2003-05-03-ны өдрийн 01 дугаартай “...Өлзийбатыг нөхөрлөлийн үүгэн байгуулагч гишүүнээр нэмж оруулах” тухай хурлын протокол, тогтоолын хуулбар /хх-48, 46/,

ҮТЕГ-ын харьяа улын бүртгэлийн албанд ...Өлзийбатыг ту нөхөрлөлийн үүгэн байгуулагчаар нэмж оруулан тул өөрчлөлтийг шинэчлэн бүртгэх тухай захирал ******* гэж гарын үэг зуран 2006-08-14-ний өдрийн 14 дугаартай албан бичгийн хуулбар /хх-47/ зэрэг баримтуудыг ирүүлэн байна.

 

Дээрх бичгийн баримтуудаа үзэхэд хариуцагч С.Н“М” ББНөхөрлөлийн үүгэн байгуулах тухай огноо дугааргүй, *******, *******, ******* гэж гарын үэг зуран гэрээг 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр гэрчилэн болох нь хэрэгт авагдан баримтаар тогтоогдож байна /хх-33-34, 40/.

 

Тухайн гэрээг нотариатаар гэрчлүүлэх үйлдэл хийлгээн этгээд нь С. байх бөгөөд “М” ББНөхөрлөлийн үүгэн байгуулагч гишүүнээр *******ыг нэмэх тухай нөхөрлөлийн тогтоол 2003 оны 05 дугаар арын 03-ны өдөр үйлдэгдэн байхад нөхөрлөлийн гишүүн болох ******* 2003 оны 02 дугаар арын 15-ны өдөр улын хилээр гаран болох нь эрх бүхий байгууллагын тодорхойлолт, нэхэмжлэгч талын тайлбараар тогтоогдож байна /хх-2, 32, шүүх хуралдааны тэмдэглэл/.

 

Нэхэмжлэгч Б.Өнь М ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр нотариатаар батлуулах цаг хугацаанд Монгол улад байгаагүй болох нь Хил хамгаалах ерөнхий газрын албан бичгээр тогтоогдож байх боловч нэхэмжлэгч тал нөхөрлөлд гишүүнээр *******ыг нэмэх тухай 2003 оны 05 дугаар арын 03-ны өдрийн 01 дугаартай тогтоол, 2003 оны 10 дугаар арын 25-ны өдрийн 3 дугаартай Өлзийбатыг нөхөрлөлийн гүйцэтгэх захиралаар томилох тухай хурлын протокол, 2003 оны 11 дүгээр арын 21-ний өдрийн 18 дугаартай гүйцэтгэх захирал Өлзийбатыг томилонтой холбогдуулан аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээнд өөрчлөлт оруулахаар үйлдэгдэн тогтоол, албан бичгийн талаар үгүйгэж маргаагүй /хх-31, 36, 46, 47, 48/.

 

Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага нь дээрх тогтоол, протокол, албан бичиг зэргийг хүчин төгөлдөр бу гэж үзэн, үр дагаварыг арилгуулахаар бу зөвхөн огноо, дугааргүй “М” ББНөхөрлөлийн үүгэн байгуулах гэрээ гэх баримтыг 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр гэрчилэн нотариатын үйлдлийг хүчингүй болгуулахад чиглээн, хариуцагчаар тухайн үйлдэл хийэн нотариатчийг татан байх тул шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагын хүрээнд хэргийг шийдвэрлээн болно.  

 

Маргааны үйл баримт болох “М” ББНөхөрлөлийн үүгэн байгуулах гэрээг гэрчилэн нотариатийн үйлдэл нь 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр хийгдэн байх тул тухайн үед дагаж мөрдөж байан 1997 онд батлагдан Нотариатын тухай хуулийг баримталан, уг хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1-д “...эрх залгамжлагч болон итгэмжлэгдэн иргэн, хуулийн этгээд нь уг бичиг баримтыг гэрчлүүлэх эрхтэй гэдгээ нотолно”, 26 дугаар зүйлд “нотариатч хуулийн этгээд үүгэн байгуулах гэрээ, дүрмийг хуульд зааан журмын дагуу гэрчилнэ” гэж, 28 дугаар зүйлийн 28.1-д “...үйлчлүүлэгч иргэн, хуулийн этгээд эрх зүйн чадамжтай, итгэмжлэл, төлөөлөл нь зохих ёоор бүрдэн ээхийг шалгана. Шаардлагатай бол эрх бүхий байгууллагын тодорхойлолт, ...тогтоож болно” гэж зааан байна.

 

Түүнчлэн Нөхөрлөлийн тухай /1995/ хуулийн 2 дугаар зүйлийн 2.1-д "үүгэн байгуулах гэрээ" гэж хэд хэдэн этгээд ашиг олох зорилгоор эд хөрөнгөө нэгтгэн энэ хуульд зааан хэлбэрээр зохион байгуулагдаж тодорхой төрлийн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ явуулахаар хэлэлцэн тохирч бичгээр байгуулан хэлцлийг хэлнэ” гэж, 2.2-т "үүгэн байгуулах баримт бичиг" гэж эрх бүхий байгууллагын шийдвэр, нөхөрлөлийн гэрээ /төөл/, дүрмийг хэлнэ” гэж, мөн хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1-д “Бүх гишүүд нь бүрэн хариуцлагатай нөхөрлөлийг энэ хуулийн 2 дугаар зүйлийн 1 дэх хээгт зааан гэрээний үндэн дээр байгуулна” гэж, 20.2-т гэрээнд нөхөрлөлийн онооон нэр, ... гэрээ байгуулан он, ар, өдөр ...заавал тугана” гэж зааан байхад нотариатчийн 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр гэрчилэн “М” ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах гэрээ нь огноо, дугааргүй байнаа /хх-33-34/.

 

Нотариатч нь “М” ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах гэрээг гэрчлэхдээ тухайн гэрээнд заавал тугахаар хуульчилан хэлбэрийн шаардлагыг шалгахаа гадна тухайн бичиг баримтыг С. гэрчлүүлэх эрхтэй болохыг, түүнд үүгэн байгуулагч нараа итгэмжлэл зохих ёоор олгоон ээхийг шалгах ётой байтал дээрх шаардлагыг хангаагүй, дээрх нөхөрлөлийн гишүүн биш, төлөөлөх эрхгүй этгээд болох С.ын хүэлтээр нөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг гэрчилэн байна.

 

Мөн “М” ББНөхөрлөл үүгэн байгуулах гэрээг*******, ******* нарын гишүүд байгуулж гэрээг 2000 оны 12 дугаар арын 18-ны өдөр нотариатаар гэрчлүүлэн улын бүртгэлийн газарт бүртгүүлж гэрчилгээ аван байхад энэ талаарх бүхий байгууллагын тодорхойлолт аваагүй, шалгаагүй хийэн үйлдэл нь Нотариатын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1, 26 дугаар зүйл, 28 дугаар зүйлийн 28.1-д зааныг зөрчөн гэж үзэхээр байна.

 

Учир нь нэр давхардан ББНөхөрлөл үүгэн байгуулах хоёр гэрээ улын бүртгэлд авагдан байх бөгөөд 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр батлуулан гэрээнд нөхөрлөлд гишүүн нэмээгүй, шинээр нөхөрлөл байгуулах, гишүүд нь Ө, Б, Ө гэж тугаан гэрээ болно /хх-33-34/.

 

Мөн 2003 оны 05 дугаар арын 03-ны өдөр үйлдэгдэн 01 дугаартай Мон-Элч ББНөхөрлөлийн гишүүдийн хурлын тогтоолд 2006 оны 05 дугаар арын 03-ны өдрийн хурлын протоколыг үндэлэн 2006 оны 05 дугаар арын 01-ний өдрөө нөхөрлөлийн гишүүнээр Өлзийбатыг нэмэхээр тугаан байгаа нь цаг хугацааны хувьд илт зөрүүтэй, 2006 онд нөхөрлөлд гишүүн нэмэх ауудлыг нөхөрлөлийн гишүүд 2003 оны 05 дугаар ард шийдвэрлээн байгааг дурдах нь зүйтэй /хх-46, 48/.

 

Иймд хэрэгт авагдан, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдэн дээрх бичгийн нотлох баримтууд болон зохигчдын тайлбараа үзэхэд хариуцагч С.Ннь 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр М ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг гэрчлэхэд Нотариатын тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1-д зааан нотариатын үйлдэл хийхээ татгалзах үндэлэл байан болох нь хэргийн үйл баримтаар нотлогдон тогтоогдож байх тулМББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр баталан үйлдлийг хүчингүйд тооцох үндэлэлтэй байна.

 

Хөөн хэлэлцэх хугацааны тухайд нэхэмжлэгч Б.Өнь 2004 оны 08 дугаар арын 30-ны өдөр улын хилээр гарч, 2009 оны 01 дүгээр арын 11-ний өдөр улын хилээр орон болох нь эрх бүхий байгууллагын бүртгэлээр тогтоогдож, нөхөрлөлийн үйл ажиллагааг төрөн дүү Өлзийбат эрхэлж байан тул тухайн ажиллагаанд оролцдоггүй, ашгаа авч байгаад нөхөрлөлийн гүйцэтгэх захирал Өлзийбатыг на барны дараа нөхөрлөлийн гишүүн нэмэгдэн талаар мэдэн гэж тайлбарлаан.

 

Нөхөрлөл нь жил бүр ашиг, алдагдлаа тодорхойлж, гишүүдэд ногдох ашиг, алдагдал нь тэдгээрээ нөхөрлөлд оруулан хөрөнгөтэй хувь тэнцүү байхаар гэрээнд тугаан, нэхэмжлэгч Б.Өнөхөрлөлийн даргаар ажиллаж байан Өлзийбатыг на барах хүртэлх хугацаанд ашиг авч байныг нэхэмжлэгч тал тайлбарлаж маргаагүй тул Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.1-д зааан хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрөөгүй байна.

 

Учир нь нэхэмжлэгч Б.Ө2009 оны 01 дүгээр арын 11-ний өдөр Монгол Улад ирэн түүнээ хойш нөхөрлөлөө ашиг авч байхдаа энэ талаар мэдэх боломжтой, эхүл мэдэн гэж үзвэл, нөхөрлөлийн гишүүн нэмэгдэн нотариатийн үйлдлийг хүчингүйд тооцуулах тухай нэхэмжлэл бүхий шаардлагыг 2018 оны 05 дугаар арын 31-ний өдөр шүүхэд гаргаан байх тул эрхээ зөрчигдөн талаарх гомдлын шаардлага гаргах хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрөөгүй байна /хх-31, 1/.

 

Түүнчлэн “М” ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг 2006 онд баталан нотариатын үйлдлийг хүчингүйд тооцуулах нь тухайн нөхөрлөлийн нэр дээр бүртгэлтэй үл хөдлөх хөрөнгө тэдгээрийн түрээийн төлбөр зэрэгтэй холбоотой нэхэмжлэгчийн эрх ашиг хөндөгдөж байгаа талаар нэхэмжлэгч тал тайлбарлаан болохыг дурдах нь зүйтэй.  

 

Улын тэмдэгтийн хураамжийн тухайд нэхэмжлэгчээ урьдчилан төлөн 70.200 төгрөгийг улын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаа 70.200 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгохоор шийдвэрлэв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлүүдийг ту ту удирдлага болгон, ТОГТООХ нь:

 

1. Иргэний хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.2, 9.4.7, Нотариатын тухай хуулийн /1997 он/ 32 дугаар зүйлийн 32.3-т зааныг ту ту баримтлан “М” ББНөхөрлөлийг үүгэн байгуулах тухай гэрээг 2006 оны 08 дугаар арын 14-ний өдөр баталан нотариатын үйлдлийг хүчингүйд тооцугай.

 

2. Улын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.2, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д зааныг баримтлан нэхэмжлэгчээ улын тэмдэгтийн хураамжид төлөн 70.200 төгрөгийг улын орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагчаа 70.200 төгрөгийг гаргууланнэхэмжлэгчид олгоугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 120 дугаар зүйлийн 120.2-т заанаар шийдвэр танилцуулан онгомогц хүчинтэй болох бөгөөд нэхэмжлэгч, хариуцагч тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар шийдвэрийг э зөвшөөрвөл гардан аван өдрөө хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах гомдлыг Нийлэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гаргах эрхтэйг дурдугай.

 

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7-д заанааршийдвэрийг танилцуулан онгож, 7 хоног өнгөрнөө хойш 14 хоногийн дотор нэхэмжлэгч, хариуцагч тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдахжурмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход аад болохгүйг дурдугай.

 

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ                                            Д.Я